Organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży

(1)

Kurs dla kandydatów na wychowawców placówek wypoczynku dzieci i młodzieży

Lekcja 1

Temat:

Organizacja wypoczynku dzieci i młodzieży

W tej lekcji dowiesz się o:

1) koordynacyjnej roli władz oświatowych, 2) formach wypoczynku,

3) kto to jest Organizator wypoczynku, 4) poznasz najważniejsze przepisy prawne.

© Wszelkie prawa zastrzeżone. Materiał ten jest ograniczony i chroniony prawami autorskimi oraz innymi prawami, które należą do autorów tego opracowania. Materiał nie może być kopiowany, publikowany i rozprowadzany bez pisemnej zgody autora lub autorów.

(2)

1. Koordynacyjna rola władz oświatowych

Władze oświatowe to wszystkie jednostki nadzoru pedagogicznego w stosunku do szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych – zarówno tych, które funkcjonują przez cały rok, jak i tych, których działalność ma charakter sezonowy (wszystkie formy wypoczynku dzieci i młodzieży).

Ustawodawczą funkcję w tym zakresie spełnia Sejm RP, natomiast organem wykonawczym w zakresie ustaw przyjętych przez Sejm jest Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Ponieważ ustawa często w sposób dość ogólny określa niektóre zapisy, szczegółowe ich omówienie znajdziemy w rozporządzeniach MENiS – mają one tak samo obowiązujący charakter jak ustawa, bowiem stanowią jej integralną część a ponadto formułują jasno i precyzyjnie ogólne zapisy ustawy, co w konsekwencji ma prowadzić do tego, żeby nie było sytuacji, w której pozostawia się organom wykonawczym niższego szczebla (o nich za chwilę) możliwość dowolnego interpretowania zawartych w ustawach zapisów. Tak więc wiemy, że Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu jest centralnym organem wykonawczym w zakresie wszystkich spraw mających jakikolwiek związek z nauczaniem i wychowaniem.

Władze oświatowe to wszystkie jednostki nadzoru pedagogicznego w stosunku do szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych – zarówno tych, które funkcjonują przez cały rok, jak i tych, których działalność ma charakter sezonowy (wszystkie formy wypoczynku dzieci i młodzieży).

Ustawodawczą funkcję w tym zakresie spełnia Sejm RP, natomiast organem wykonawczym w zakresie ustaw przyjętych przez Sejm jest Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu. Ponieważ ustawa często w sposób dość ogólny określa niektóre zapisy, szczegółowe ich omówienie znajdziemy w rozporządzeniach MENiS – mają one tak samo obowiązujący charakter jak ustawa, bowiem stanowią jej integralną część a ponadto formułują jasno i precyzyjnie ogólne zapisy ustawy, co w konsekwencji ma prowadzić do tego, żeby nie było sytuacji, w której pozostawia się organom wykonawczym niższego szczebla (o nich za chwilę) możliwość dowolnego interpretowania zawartych w ustawach zapisów. Tak więc wiemy, że Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu jest centralnym organem wykonawczym w zakresie wszystkich spraw mających jakikolwiek związek z nauczaniem i wychowaniem.

Na szczeblu poszczególnych województw funkcje te pełni Kuratorium Oświaty. Kurator jest więc w swoim województwie osobą odpowiedzialną za realizację polityki MENiS – odpowiada za swoje działania przed Ministrem ale jednocześnie pełni funkcje nadzoru i kontroli w podległych sobie terytorialnie jednostkach. Jakie to jednostki? Oczywiście wszystkie placówki oświatowo- wychowawcze działające na terenie danego województwa.

Pomocne Kuratorowi w omawianych zakresach są działające w byłych miastach wojewódzkich Delegatury Kuratorium Oświaty, które pełnią funkcje nadzoru pedagogicznego na terenie rejonów będących przed reformą administracyjną kraju, województwami. W tej hierarchii zależności są poniżej Delegatury KO odpowiednie wydziały w starostwach powiatowych i urzędach miast i gmin.

Delegatura Kuratorium Oświaty w Sopocie

Delegatura Kuratorium Oświaty w Lesznie Delegatura Kuratorium

Oświaty w Legnicy

Kuratorium Oświaty np. w Poznaniu Kuratorium Oświaty

np. we Wrocławiu Kuratorium Oświaty

np. w Gdańsku

Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu

Rys. 1. Struktura organizacyjna władz oświatowych.

Jak zatem rozumieć pojęcie „koordynacyjnej roli władz oświatowych” w kontekście organizacji placówek wypoczynku dla dzieci i młodzieży?

Po pierwsze – wszystkie sprawy związane z wydaniem zgody na prowadzenie placówki, zezwolenia na lokalizację placówki wydaje Kurator Oświaty (zgodę na prowadzenie – kurator właściwy dla siedziby organizatora, zgodę na lokalizację – kurator właściwy dla miejsca lokalizacji).

Np. organizator placówki ma swoją siedzibę w Katowicach i planuje kolonie dla dzieci z tego Po pierwsze – wszystkie sprawy związane z wydaniem zgody na prowadzenie placówki, zezwolenia na lokalizację placówki wydaje Kurator Oświaty (zgodę na prowadzenie – kurator właściwy dla siedziby organizatora, zgodę na lokalizację – kurator właściwy dla miejsca lokalizacji).

Np. organizator placówki ma swoją siedzibę w Katowicach i planuje kolonie dla dzieci z tego

(3)

regionu – zgodę na organizowanie tej kolonii po przedstawieniu odpowiednich dokumentów otrzymuje od Śląskiego Kuratora Oświaty. Kolonia ta ma być zlokalizowana w Świnoujściu – zgodę na jej lokalizację wydaje Zachodniopomorski Kurator Oświaty również po przedstawieniu wymaganej dokumentacji. Nie będziemy tutaj wymieniać po kolei, jaka dokumentacja jest potrzebna do uruchomienia placówki, ponieważ jest to obowiązek organizatora. Niezbędne jest zgłoszenie placówki na odpowiednim.

Po drugie – każdy kurator w Polsce ma do dyspozycji środki finansowe, które może przeznaczyć na dofinansowanie pobytu dziecka na placówce (jest to naturalnie uzależnione od możliwości finansowych rodziców oraz od regionu kraju – tam, gdzie przekraczane są wszelkie dopuszczalne normy skażenia naturalnego środowiska człowieka, tam te środki na umożliwienie zmiany klimatu w czasie wakacji są większe).

Po trzecie – każdy sezon wakacyjny kiedyś się kończy. Kończą się więc też obozy, kolonie i inne formy wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Obowiązkiem każdego organizatora jest po zakończonym sezonie przesłać do swojego Kuratorium Oświaty sprawozdanie z przebiegu akcji letniej lub zimowej. Służą do tego celu specjalne formularze sprawozdawcze, nazwane EN-7.

Dzięki tym sprawozdaniom kuratoria mogą robić zbiorcze zestawienia, dotyczące rodzajów form wypoczynku, ilości uczestników, ich wieku itp. Jednocześnie informacje zawarte w tych sprawozdaniach powinny wytyczać kierunki działań kuratorium w zakresie organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży na następne lata, zarówno w okresie ferii zimowych jak i wakacji letnich.

Po trzecie – każdy sezon wakacyjny kiedyś się kończy. Kończą się więc też obozy, kolonie i inne formy wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Obowiązkiem każdego organizatora jest po zakończonym sezonie przesłać do swojego Kuratorium Oświaty sprawozdanie z przebiegu akcji letniej lub zimowej. Służą do tego celu specjalne formularze sprawozdawcze, nazwane EN-7.

Dzięki tym sprawozdaniom kuratoria mogą robić zbiorcze zestawienia, dotyczące rodzajów form wypoczynku, ilości uczestników, ich wieku itp. Jednocześnie informacje zawarte w tych sprawozdaniach powinny wytyczać kierunki działań kuratorium w zakresie organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży na następne lata, zarówno w okresie ferii zimowych jak i wakacji letnich.

2. Formy wypoczynku

Jednym z niezbędnych dokumentów składanych do kuratorium przez organizatora placówki jest program. Często jest tak, że program dostosowuje się do lokalizacji placówki i wynikających z tej lokalizacji możliwości. Rzadziej bywa, że najpierw opracowuje się program a później szuka miejsca, gdzie zakładane w programie zamierzenia można realizować. Niemniej, niezależnie od opcji, formy wypoczynku dla dzieci i młodzieży podzielimy sobie najpierw na pory roku i zależnie od tego krótko omówimy co i kiedy można realizować. Ponieważ lato i okres wakacji jest znacznie dłuższy niż ferie zimowe, zaczniemy od pory letniej.

Kolonie – najczęściej organizowana forma wypoczynku, charakteryzuje się tym, że jest organizowana poza miejscem zamieszkania uczestniczących w niej dzieci, najczęściej w atrakcyjnych turystycznie miejscowościach, z lokalizacją w obiektach stałych (szkoły, ośrodki wczasowe, campingi itp.), rzadziej pod namiotami, czas jednego turnusu zależny jest od organizatora (mogą to być dwa tygodnie, trzy a nawet miesiąc – nie ma tu żadnych reguł).

Obozy – kojarzone często z wyłącznością dla harcerzy, coraz częściej po tą formę wypoczynku sięgają również tzw. „cywile”. Wypoczynek organizowany jest pod namiotami i już ten fakt powoduje, że specyfika tej formy wypoczynku jest zupełnie inna, niż w obiektach stałych, czas trwania poszczególnych turnusów również określa organizator.

Obozy wędrowne – bardzo specyficzna forma wypoczynku, jej cechą charakterystyczną jest to, że ilość osób mogących brać jednorazowo udział w takim obozie jest ograniczona (maksimum 20 uczestników), trasa obozu wędrownego bywa standardowa – proponowana przez miejscowy Oddział PTTK (bardzo korzystne rozwiązanie dla organizatora, bowiem w takich sytuacjach oprócz przebiegu trasy i dokładnego opisu tego wszystkiego, co powinno się wędrując zwiedzić, trasy te są tak skonstruowane, że po każdym dziennym szlaku, oczekuje nas nocleg w schronisku młodzieżowym – każdego dnia w innej miejscowości).

Można naturalnie organizować sobie trasy nietypowe, ale w tym przypadku wszystkie sprawy związane z programem, miejscami noclegowymi itp. spoczywają na organizatorach.

Typowym okresem dla jednego turnusu są dwa tygodnie. Obozy wędrowne mogą być Obozy wędrowne – bardzo specyficzna forma wypoczynku, jej cechą charakterystyczną jest to, że ilość osób mogących brać jednorazowo udział w takim obozie jest ograniczona (maksimum 20 uczestników), trasa obozu wędrownego bywa standardowa – proponowana przez miejscowy Oddział PTTK (bardzo korzystne rozwiązanie dla organizatora, bowiem w takich sytuacjach oprócz przebiegu trasy i dokładnego opisu tego wszystkiego, co powinno się wędrując zwiedzić, trasy te są tak skonstruowane, że po każdym dziennym szlaku, oczekuje nas nocleg w schronisku młodzieżowym – każdego dnia w innej miejscowości).

Można naturalnie organizować sobie trasy nietypowe, ale w tym przypadku wszystkie sprawy związane z programem, miejscami noclegowymi itp. spoczywają na organizatorach.

Typowym okresem dla jednego turnusu są dwa tygodnie. Obozy wędrowne mogą być

(4)

piesze, rowerowe, kajakowe itd.

Biwaki – forma wypoczynku charakteryzująca się tym, że organizowana jest na ogół w pobliżu miejsca zamieszkania (nie ma odległych przejazdów), jest krótkotrwała (2-5 dni), kieruje się tymi zasadami funkcjonowania co obozy zlokalizowane pod namiotami.

Półkolonie – organizowane w szkole w miejscu zamieszkania dzieci, bez noclegów (uczestnicy wracają po zajęciach do swoich domów), organizatorzy zapewniają uczestnikom tej formy wypoczynku możliwość spędzenia dnia w formie zorganizowanej – gry, zabawy, wycieczki itp., a także zapewniają w tym czasie 2 lub trzy posiłki i oczywiście całodzienną opiekę przy pomocy wykwalifikowanej kadry.

Placówki poza granicami kraju – organizowane coraz częściej w zależności od możliwości organizatora, który powinien mieć zabezpieczoną odpowiednią bazę, dokumentację jak przy krajowych formach wypoczynku z jednym dodatkowym wymogiem - kierownik placówki lub przynajmniej jeden z wychowawców powinien mieć opanowany język kraju, w którym ma być zlokalizowana placówka, w stopniu umożliwiającym swobodne porozumiewanie się.

Obozy specjalistyczne – pod tym pojęciem kryją się obozy sportowe, językowe, muzyczne, folklorystyczne itd. Każda z tych form wymagałaby oddzielnego omówienia w związku z tym, że każda z nich ma inne cele i zadania, każda wymaga odpowiednio przygotowanej kadry i każda jest adresowana do innego odbiorcy.

Nieco mniej ofert wypoczynku proponują organizatorzy w okresie ferii zimowych. Wpływa na to, jak należy sądzić, możliwość zorganizowania tylko jednego turnusu (ferie trwają dwa tygodnie).

Niemniej różne formy wypoczynku dla dzieci i młodzieży są w tym okresie organizowane i cieszą się dużym zainteresowaniem samych uczestników. Biorąc pod uwagę odmienność pory roku – niskie temperatury, kapryśna aura, „krótki dzień” oraz konieczność takiej lokalizacji placówki, gdzie nie będzie kłopotów z ogrzewaniem pomieszczeń, ciepłą wodą itp. ilość organizowanych w tym czasie placówek jest dużo mniejsza niż w okresie letnim, a co za tym idzie – uczestniczy w nich odpowiednio mniejsza liczba uczestników. Co zatem proponujemy dzieciom i młodzieży w tym okresie?

Nieco mniej ofert wypoczynku proponują organizatorzy w okresie ferii zimowych. Wpływa na to, jak należy sądzić, możliwość zorganizowania tylko jednego turnusu (ferie trwają dwa tygodnie).

Niemniej różne formy wypoczynku dla dzieci i młodzieży są w tym okresie organizowane i cieszą się dużym zainteresowaniem samych uczestników. Biorąc pod uwagę odmienność pory roku – niskie temperatury, kapryśna aura, „krótki dzień” oraz konieczność takiej lokalizacji placówki, gdzie nie będzie kłopotów z ogrzewaniem pomieszczeń, ciepłą wodą itp. ilość organizowanych w tym czasie placówek jest dużo mniejsza niż w okresie letnim, a co za tym idzie – uczestniczy w nich odpowiednio mniejsza liczba uczestników. Co zatem proponujemy dzieciom i młodzieży w tym okresie?

Kolonie wypoczynkowe – forma wypoczynku adresowana głównie do dzieci młodszych, z programem nastawionym na dużo gier i zabaw na świeżym powietrzu, na atrakcyjne zajęcia świetlicowe (długie wieczory) oraz na zwiedzanie miejscowości i jej najbliższych okolic – najczęściej w formie wycieczek pieszych.

Zimowiska – organizowane najczęściej dla grup starszych, z ukierunkowaniem na naukę jazdy na nartach, saneczkowanie lub uprawianie innych, możliwych w okolicy sportów zimowych.

Wypoczynek w miejscu zamieszkania – forma półkolonii, z nastawieniem na takie propozycje spędzania czasu, które mogą być realizowane wyłącznie w warunkach zimowych – głównie organizacja lodowisk i związana z tym nauka jazdy na łyżwach, gry i zabawy na śniegu i lodzie oraz w miarę atrakcyjna oferta gier i zabaw świetlicowych jako alternatywa przy niesprzyjającej aurze.

3. Organizatorzy wypoczynku

Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U Nr 12 poz.67 z 1997 r.) - plik jako załącznik do lekcji Wyciąg z Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U Nr 12 poz.67 z 1997 r.) - plik jako załącznik do lekcji

(5)

§ 1. 1. Organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej są obowiązani do zapewnienie bezpiecznych warunków wypoczynku i właściwej opieki wychowawczej. Organizatorzy wypoczynku są również obowiązani zatrudniać odpowiednio przygotowaną kadrę pedagogiczną.

§ 2. 1. Organizatorami wypoczynku mogą być szkoły i placówki , osoby prawne i fizyczne, a także jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

Jak wynika w powyższego fragmentu wyciągu z Rozporządzenia Ministra organizatorem wypoczynku dla dzieci i młodzieży może praktycznie być każdy, pod warunkiem spełnienia wymogów dotyczących przestrzegania obowiązującego w tym zakresie prawa.

Pod pojęciem osoby fizycznej oraz jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej należy rozumieć osoby prowadzące działalność gospodarczą zarejestrowaną zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, które we wpisie dotyczącym zakresu działalności posiadają zapis jednoznacznie mówiący o organizowaniu różnych form wypoczynku dla dzieci i młodzieży oraz posiadają zezwolenie kuratora na prowadzenie tej działalności. Biura i przedsiębiorstwa turystyczne muszą ponadto posiadać zezwolenie Wojewody właściwego dla siedziby organizatora.

4. Podstawy prawne i obowiązujące przepisy

Podstawowym dokumentem prawnym dotyczącym wypoczynku dzieci i młodzieży jest Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 roku w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U Nr 12 poz.67 z 1997 r.) - plik jako załącznik do lekcji

Poniżej przekazuję wyciąg z tego Rozporządzenia, w którym zawarte są najważniejsze kwestie związane z jego tytułem. Podstawowym dokumentem prawnym dotyczącym wypoczynku dzieci i młodzieży jest Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 roku w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania

§ 1. 1. Organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej są obowiązani do zapewnienie bezpiecznych warunków wypoczynku i właściwej opieki wychowawczej. Organizatorzy wypoczynku są również obowiązani zatrudniać odpowiednio przygotowaną kadrę pedagogiczną.

§ 2. 1. Organizatorami wypoczynku mogą być szkoły i placówki , osoby prawne i fizyczne, a także jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej

§ 3. 1. Wypoczynek może być organizowany w formie wypoczynku wyjazdowego ( np. kolonie, obozy, zimowiska) i formach wypoczynku w miejscu zamieszkania (np. półkolonie, wczasy w mieście ) zwanymi dalej "placówkami wypoczynku ".

2. Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać 20 osób, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, jeżeli przepisy w sprawie ogólnych warunków bezpieczeństwa i higieny nie stanowią inaczej.

3. W przypadku dzieci do 10 roku życia liczba uczestników pozostających pod opieką jednego wychowawcy nie może przekraczać 15 osób.

4. Liczba uczestników wypoczynku pozostających pod opieką jednego wychowawcy ulega zmniejszeniu, jeżeli uczestnikami są dzieci i młodzież niepełnosprawna wymagająca stałej opieki

(6)

lub pomocy. Zmniejszenie liczby uczestników następuje w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności.

§ 4. 1. Wysokość opłat wnoszonych przez uczestników ustala organizator wypoczynku.

§ 6. 1. Placówka wypoczynku może podjąć działalność po przedstawienie przez organizatora wypoczynku kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na lokalizację placówki:

1) karty kwalifikacyjnej obiektu ( nie dotyczy obozów wędrownych oraz form wypoczynku organizowanego poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej ), - plik jako załącznik do lekcji

2) danych dotyczących kwalifikacji pracowników pedagogicznych i kierownika placówki wypoczynku, a także informacji o kwalifikacjach pracowników medycznych

przewidzianych do zatrudnienia, - plik jako załącznik do lekcji

3) informacji na temat formy wypoczynku, liczby turnusów, czasu ich trwania oraz liczby uczestników, - plik jako załącznik do lekcji

4) programu pracy z dziećmi i młodzieżą, - plik jako załącznik do lekcji

5) w przypadku obozów wędrownych - przebiegu trasy. - plik jako załącznik do lekcji

2. Organizator wypoczynku poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej składa dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 2 - 5, kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora.

3. Organizator wypoczynku składa dokumenty, o których mowa w ust, 1 , nie później niż na 14 dni przed terminem rozpoczęcia działalności placówki wypoczynku.

4. Kurator oświaty, o którym mowa w ust. 1 i 2 , wydaje organizatorowi wypoczynku spełniającemu wymagania określone w ust, 1 zaświadczenie o zgłoszeniu placówki wypoczynku.

5. Kurator oświaty, o którym mowa w ust. przesyła kuratorowi oświaty właściwemu ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora wypoczynku informację o zgłoszeniu placówki w terminie 14 dni od dania zgłoszenia.

6. Wzór karty kwalifikacyjnej, o której mowa w ust, 1 pkt 1, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. - plik jako załącznik do lekcji

§ 8. 1. Obiekt przeznaczony na placówkę wypoczynku musi spełniać wymogi dotyczące

wypoczynku dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, obiekt musi być ponadto dostosowany do potrzeb wynikających z rodzaju i stopnia niepełnosprawności uczestników wypoczynku.

2. Żywienie uczestników wypoczynku powinno odbywać się zgodnie z zasadami higieny oraz racjonalnego żywienia określonymi w odrębnych przepisach.

§ 9. 1. Organizator wypoczynku zobowiązany jest zapewnić uczestnikom wypoczynku bezpieczne i higieniczne warunki w czasie pobytu w placówce.

2. Uczestnicy wypoczynku korzystają z wyznaczonych kąpielisk pod opieką wychowawcy i przynajmniej jednego ratownika z odpowiednimi kwalifikacjami.

(7)

3. Warunki korzystania z kąpieli, organizacji kąpielisk oraz organizowania wycieczek górskich i krajoznawczo - turystycznych określają odrębne przepisy. - plik jako załącznik do lekcji

4. W razie wypadków uczestników wypoczynku stosuje się odpowiednie przepisy dotyczące postępowania w razie wypadków w szkołach i placówkach publicznych. - plik jako załącznik do lekcji

5. Zasady organizowania opieki medycznej nad uczestnikami określają odrębne przepisy.

§ 10. 1. Uczestnicy przyjmowani są do placówek wypoczynku, organizowanych w formie wyjazdowe, na podstawie karty kwalifikacyjnej. - plik jako załącznik do lekcji

2. Wzór karty kwalifikacyjnej uczestnika placówki wypoczynku określa załącznik nr 2 do rozporządzenia. - plik jako załącznik do lekcji

§ 11. 1.Placówką wypoczynku kieruje nauczyciel, czynny instruktor harcerski od stopnia

podharcmistrza wyłącznie lub inna osoba, posiadająca co najmniej trzyletni staż pracy opiekuńczo -wychowawczej, lub dydaktyczno-wychowawczej, spełniająca warunki określone w § 12. ust. 2.

Przepis § 12 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

2. Nauczyciel, czynny instruktor harcerski lub inna osoba, o której mowa w ust. 1, muszą posiadać zaświadczenie o ukończeniu kursu dla kierowników placówek wypoczynku obejmujący program stanowiący załącznik nr 3 do rozporządzenia.

3. Obowiązek posiadania zaświadczenia, o którym mowa w ust. 2 , nie dotyczy osób zajmujących stanowiska kierownicze w publicznych szkołach i placówkach.

4. Do obowiązków kierownika placówki należy w szczególności: - plik jako załącznik do lekcji

1) kierowanie placówką wypoczynku zgodnie z obowiązującymi przepisami, 2) opracowanie planu pracy oraz rozkładu dnia placówki wypoczynku i kontrola ich

organizacji,

3) ustalenie i przydzielenie szczegółowego zakresu czynności poszczególnym pracownikom,

4) kontrola wykonywania obowiązków przez pracowników,

5) zapewnienie uczestnikom placówki wypoczynku właściwej opieki

i warunków bezpieczeństwa od momentu przejęcia jego przekazania rodzicom /prawnym opiekunom/,

6) zapewnienie odpowiednich warunków zdrowotnych w placówce wypoczynku zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie stanu sanitarnego pomieszczeń i otoczeni.

7) na wniosek rodziców /prawnych opiekunów/ informowanie o zachowaniu dzieci i młodzieży oraz ich stanie zdrowia,

8) nadzór nad przestrzeganiem zasad racjonalnego żywienia.

§ 12. 1.W placówkach wypoczynku wychowawcami mogą być:

1) nauczyciele,

2) studenci szkół wyższych kierunków i specjalności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia,

3) słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów językowych, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia,

4) osoby posiadające zaświadczenie o ukończeniu kursu dla wychowawców

kolonijnych, obejmującego program określony w załączniku nr 4 do rozporządzenia, 5) instruktorzy harcerscy od stopnia przewodnika włącznie,

(8)

6) przodownicy turystyki kwalifikowanej oraz instruktorzy PTTK, 7) trenerzy i instruktorzy sportowi.

2. Osoby wymienione w ust. 1 pkt 4 - 7, podejmujący pracę wychowawcy w placówkach wypoczynku, powinni spełniać następujące warunki:

1) mieć ukończone 18 lat życia,

2) posiadać co najmniej średnie wykształcenie, z zastrzeżeniem ust.3,

3) posiadać odpowiednie warunki zdrowotne, potwierdzone zaświadczeniem lekarskim, 4) posiadać predyspozycje do pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą.

Warunek określany w ust. 2 pkt 2 nie dotyczy instruktorów harcerskich, o których mowa w ust. 1 pkt 5, pełniących funkcje wychowawcy w placówkach wypoczynku

prowadzonych przez organizacje harcerskie.

4. Do obowiązków wychowawcy w placówce wypoczynku należy w szczególności: - plik jako załącznik do lekcji

1) zapoznanie się z kartami kwalifikacyjnymi uczestników wypoczynku ,

2) prowadzenie dziennika zajęć, którego wzór stanowi załącznik nr 5 do rozporządzenia, (dziennikiem zajęć również zajmiemy się szczegółowo przy omawianiu dokumentacji, jaką powinien prowadzić wychowawca),

3) opracowanie planów pracy wychowawczej grupy, 4) organizacja zajęć zgodnie z rozkładem dnia,

5) sprawowanie opieki nad uczestnikami grupy w zakresie higieny, zdrowia, wyżywienia oraz innych czynności opiekuńczych,

6) zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom grupy,

7) prowadzenie innych zajęć zleconych przez kierownika placówki

§ 13.1. Kierownik lub przynajmniej jeden z wychowawców placówek wypoczynku organizowanej poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej powinien znać język obcy stopniu umożliwiającym porozumienie się w kraju docelowym.

§ 15.1. Nadzór nad placówkami wypoczynku sprawuje właściwy ze względu na miejsce lokalizacji placówki kurator oświaty.

§ 16. 1.W razie stwierdzenia prowadzenia placówki wypoczynku niezgodnie z obowiązującymi przepisami, a w szczególności stwierdzenia warunków zagrażających zdrowiu lub

bezpieczeństwu uczestników placówki, organ sprawujący nadzór nad placówką może zawiesić funkcjonowanie placówki lub w przypadku otrzymania wniosku odpowiedniego organu

zlikwidować placówkę. W tym przypadku organizator wypoczynku jest obowiązany przenieść uczestników do innego obiektu, spełniającego warunki wymagane odrębnymi przepisami lub zapewnić uczestnikom niezwłoczny powrót do miejsca zamieszkania.

2. Organ sprawujący nadzór nad placówka wypoczynku zawiadamia o zawieszaniu

funkcjonowania lub likwidacji placówki kuratora właściwego ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora wypoczynku.

§ 17.1. Formę gospodarki finansowej placówki wypoczynku określa jej organizator.

Drugim ważnym aktem prawnym jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 maja 1997 roku w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach,

pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne - plik jako załącznik do lekcji

(9)

Rozdział 1 Przepisy ogólne (wyciąg)

§ 1. 1. Rozporządzenie określa:

1) warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach oraz obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących w górach działalność w zakresie kultury fizycznej,

2) warunki bezpieczeństwa osób pływających kąpiących się i uprawiających sporty wodne oraz obowiązki osób prawnych i fizycznych prowadzących nad wodą działalność w tym zakresie.

Załącznik numer 3

Szczegółowe zasady organizowania wycieczek oraz zbiorowych imprez turystycznych i sportowych w górach (wyciąg)

§ 1. 1. Organizatorzy imprez turystycznych mają obowiązek opracowania regulaminu imprezy, w którym określają m. in. warunki zapewniające bezpieczeństwo jej uczestników. Organizator powinien zapoznać uczestników z regulaminem przed imprezą.

§ 2. 1. Imprezy sportowe o charakterze masowym lub wyczynowym są organizowane na podstawie regulaminów właściwych polskich związków sportowych.

2. Regulamin powinien uwzględniać specyfikę obszaru, na którym odbywa się impreza oraz ustalać zasadę udzielania pomocy w razie wypadku.

§ 3. 1. Wycieczki piesze lub narciarskie na terenach górskich, leżących na obszarach parków narodowych i rezerwatów przyrody oraz leżących powyżej 1000 m mogą prowadzić tylko przewodnicy turystyczni.

2. Treningi na terenach górskich, poza trasami narciarskimi i turystycznymi, powinny odbywać się z udziałem górskiego przewodnika turystycznego.

§ 4. 1. Organizatorów imprez turystycznych i sportowych dla młodzieży szkolnej obowiązują także przepisy wydane przez Ministra Edukacji Narodowej.

Rozdział 3

Warunki bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne

(wyciąg)

§ 7. 1. Do wykonywania zadań w zakresie bezpieczeństwa osób pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne upoważnione są Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe WOPR oraz inne organizacje ratownicze, które wykonują obowiązki uprawnienia WOPR za zgodą Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki.

§ 8. 1. Kąpieliska mogą być zorganizowane lub prowizoryczne.

2. Kąpieliskiem zorganizowanym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, na stale przystosowany do kąpieli, z wyznaczonymi i trwale oznakowanym strefami kąpieli, wyposażony w urządzenia sanitarne oraz inne urządzenia, jak: pomosty, natryski i szatnie.

3. Kąpieliskiem prowizorycznym jest teren położony nad obszarem wodnym, z plażą, przystosowany do sezonowego wykorzystania, z miejscem do kąpieli prowizorycznie oznakowanym oraz w urządzenia sanitarne.

(10)

4. Pływalnią jest obiekt wyposażony w sztuczny zbiornik / basen/ przeznaczony do kąpieli, mający trwałe brzegi i dno, zaopatrywany w wodę przepływową oraz mający urządzenia sanitarne, szatnie i natryski. Pływalnie mogą być kryte i odkryte.

5. Szczegółowe warunki korzystania z kąpieliska lub pływalni określa regulamin. - plik jako załącznik do lekcji

§ 9. 1. Kąpielisko należy zlokalizować tak, aby miało dogodnie ukształtowany brzeg i dno oraz dobre nasłonecznienie. Szybkość prądu wody w obrębie kąpieliska zlokalizowanego nad wodami bieżącymi nie powinna przekraczać 1 m/sek.

3. Zlokalizowanie kąpieliska wymaga pozytywnej opinii WOPR oraz uzgodnienie z właściwymi organami administracji samorządowej, inspektoratem żeglugi śródlądowej i organem SANEPID-u, a lokalizacja kąpieliska nad wodami morskimi z dyrektorem właściwego urzędu morskiego.

§ 10. 4. Dzieci do lat 7 mogą korzystać z kąpieli wyłącznie pod opieką i nadzorem osób pełnoletnich.

§ 12. 1. Do obowiązków kierowników kolonii, obozów i innych placówek wypoczynku dzieci i młodzieży, których uczestnicy korzystają z ogólnodostępnych kąpielisk i pływalni, należy:

1) zapoznanie uczestników z regulaminem danego kąpieliska lub pływalni oraz czuwaniem nad jego ścisłym przestrzeganiem,

2) uzgodnienie z kierownikiem kąpieliska lub pływalni warunków i sposób korzystania z kąpieliska lub pływalni zapewniających bezpieczeństwo uczestnikom.

§ 18.1. Skład załogi sprzętu pływającego ustala się, uwzględniając zasady dobrej praktyki i wymagania przepisów.

2. Jeżeli w składzie załogi sprzętu pływającego są dzieci do lat 14, powinna nim kierować osoba pełnoletnia.

3. Podczas zorganizowanych imprez dla dzieci przepisu ust. 2 nie stosuje się.

4. Szczegółowe zasady bezpieczeństwa osób biorących udział w imprezach żeglarskich określa załącznik nr 7 do rozporządzenia.

Szczegółowe Warunki Bezpieczeństwa osób korzystających z kąpielisk i pływalni.

(wyciąg)

§ 4. 1. Korzystanie z kąpieliska i pływalni może odbywać się w grupach zorganizowanych lub indywidualnie.

2. Przez grupę zorganizowaną rozumie się ę zespół osób uprawiających ćwiczenia ruchowe w wodzie pod nadzorem i kierunkiem instruktora, trenera, nauczyciela lub innej uprawnionej osoby.

§ 5. W celu stworzenia warunków bezpieczeństwa w kąpielisku należy:

1) zapewnić stałą kontrolę przez ratowników lustra wody z brzegu od strony wody (z łodzi ratunkowych lub specjalnych pontonów/)

2) trwale oznaczyć strefy dla umiejących i nie umiejących pływać, a w szczególności:

a) strefy dla nie umiejących pływać o głębokości nie większej niż 120 cm - bojami w kolorze żółtym, przy czym za bojami powinna znajdować się strefa o szerokości 5 m i głębokości nie przekraczającej 130 cm,

b) strefy dla umiejących pływać o głębokości wody do 4 m - bojami o kolorze czerwonym, przy czym odległość ich od strefy dla nie umiejących pływać lub od linii brzegowej może w kierunku prostopadłym wynosić maksymalnie 50 m, 3) wydzielić brodzik dla dzieci w miejscu, w którym znajduje się piaszczyste i płaskie dno

oraz woda o głębokości do 40 cm, przez oznaczenie bojami oraz otoczenie siatką sięgającą do dna,

4) zapewnić bieżącą informację dotyczącą temperatury wody i powietrza oraz wysokości fali

(11)

i siły wiatru,

5) wyposażyć kąpielisko w apteczkę i sprzęt medyczny pierwszej pomocy,

6) wyposażyć kąpielisko w sprzęt ratunkowy i pomocy oraz urządzenia sygnalizacyjne i ostrzegawcze ( wzrokowe i słuchowe),

7) ustawić maszty wyposażone w komplet flag informacyjnych.

§ 8. 2. W zajęciach prowadzonych w zorganizowanych grupach na jedną osobę prowadzącą zajęcia nie może przypadać więcej niż 15 uczestników.

§ 13. 1. Regulamin kąpieliska i pływalni powinien w szczególności:

1) określić nazwę i adres jednostki organizacyjnej prowadzącej kąpielisko lub pływalnię, 2) przewidywać zakaz wstępu osobom, których stan wskazuje na spożycie alkoholu, zakaz

sprzedaży, podawania, wnoszenia i spożywania napojów alkoholowych, 3) postanawiać, że:

a) dzieci do lat 7 mogą przebywać na terenie kąpieliska lub pływalni oraz kąpać się wyłącznie pod opieką osób pełnoletnich,

b) zajęcia na pływalni krytej odbywają się grupowo według ustalonego rozkładu zajęć, c) grupa pływająca na pływalni krytej nie może liczyć więcej niż 15 uczestników na

jedną osobę prowadzącą zajęcia,

d) zajęcia na pływalni krytej mogą odbywać się tylko w obecności instruktorów pływania i ratowników,

e) osoby naruszające porządek publiczny lub przepisy regulaminu będą usuwane z terenu kąpieliska lub pływalni.

W rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Zdrowotnej z dnia 5 listopada 1992 r. w sprawie zakresu, organizacji oraz form opieki zdrowotnej nad uczniami ( Dz.U. Nr 87 , poz. 441) - plik jako załącznik do lekcji

§ 1. 1 W rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Zdrowotnej z dnia 5 listopada 1992 r. w sprawie zakresu, organizacji oraz form opieki zdrowotnej nad uczniami ( Dz.U. Nr 87 , poz. 441 ) w § 5 wprowadza się zmiany:

4) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu

"5. Dzieciom i młodzieży szkolnej, korzystającym z różnych form wypoczynku w czasie wolnym od zajęć szkolnych, opiekę medyczną zapewnia, we własnym zakresie, organizator wypoczynku."

W karcie kwalifikacyjnej dziecka należy wpisać PESEL dziecka i nazwę Narodowego Funduszu Zdrowia.

Przed podjęciem pracy w placówce wypoczynku dzieci i młodzieży, każdy zatrudniony w tej placówce jest zobowiązany do zapoznania się z treścią i podpisaniem deklaracji. - plik jako załącznik do lekcji

Dokument ten jest przez czas trwania placówki albo w aktach kierownika albo organizatora. Z doświadczeń wynika jednak, że powinna ona znajdować się w posiadaniu kierownika wraz z innymi naszymi dokumentami (uprawnienia, badania lekarskie itd.) ponieważ ułatwia to pracę wszystkim uprawnionym organom kontrolującym placówkę.

Legenda:

Najważniejsze zagadnienia Ważne pojęcia

Wzory plików do pobrania Przepisy prawne

(12)

Całość opracowano według następujących materiałów źródłowych:

1) Tadeusz Zagajewski: „Bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży – Zbiór aktów prawnych, wzory druków, porady praktyczne”, Wydawnictwo ATH, Łódź 1999 r.

2) Tadeusz Zagajewski: „Poradnik - Bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży”, Wydawnictwo ATH, Łódź 2004 r.

3) Dariusz Skalski: „Bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży”, Wydawnictwo Diecezji Pelplińskiej „Bernardinum”, Skarszewy 2000 r.