Głosowanie nogami
Zasób zawiera czarno-białe zdjęcie głosowanie nogami, ilustrację oś czasu, współczesne zdjęcie Idące stopy oraz ćwiczenie interaktywne emigranci
Zasób zawiera dwa ćwiczenia interaktywne związane z emigracją: dlaczego ludzie emigrowali oraz czynniki wypychające i przyciągające emigrantów
Zasób zawiera cztery współczesne fotografie: Biblioteka Polska w Paryżu, założona w 1838 roku, Muzeum Polskie w Raperswilu, Kościół św. Trójcy, Kościół Świętej Trójcy w Chicago 2009, Szczyt Czerskiego (w Górach Bajkalskich) oraz jedną czarno-białą fotografię:
Pocztówka z Zagłębia Ruhry z Westfälisches Landesmusem für Industriekultur, Dortmund i jedno ćwiczenie interaktywne: Dokąd emigrowali.
Zasób zawiera kolorową mapę: Emigracja z ziem polskich w XIX wieku (do 1914 roku) oraz dwa ćwiczenia interaktywne: Na podstawie mapy utwórz diagramy słupkowe i tabela krajów, do których Polacy emigrowali
Zasób zawiera dwanaście czarno-białych fotografii: Sześciolatka z polskiej rodziny
zatrudniona przy zbiorach w pobliżu Baltimore, John Slebzak z rodziny polskich emigrantów, Johnnie Yellow (Jaś Żółty?) przy pracy na farmie Bottomley, George (Jerzy) Sajdak - polski chłopak zbierający porzeczki na farmie Rock Creek, Rodzina Slebzaków na farmie Bottomley, Annie (Ania) Bissie z rodziny polskich emigrantów na polu niedaleko Baltimore, Jeden
z młodych tkaczy - opisany jako polski chłopiec Willy - w fabryce Quidwick, Philip (Filip) Sowa - czternastolatek zatrudniający się do pracy w gręplarni (oddział w fabryce
włókienniczej, gdzie rozplątuje się i czyści włókna), Polska rodzina robotników
bawełnianych w Olneyville, Rose Winslow, córka polskiego górnika z Pensylwanii, Grupa pracowników huty.
Zasób zawiera ćwiczenie interaktywne. Metodą analizy SWOT uczeń ocenia konsekwencje decyzji o emigracji
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Wprowadzenie
Idące stopy
Lorenz Kerscher, Idące stopy, licencja: CC BY-SA 3.0
Zagłosujmy! – takie hasło często można usłyszeć, gdy trzeba podjąć wspólnie jakąś decyzję.
Na przykład cała klasa wybiera się do kina. Jaki wybrać film – zdania są podzielone. Wtedy można zagłosować. Nauczyciel wymienia filmy, a gdy usłyszysz wybrany przez siebie tytuł,
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
podnosisz rękę. Taki sposób głosowania nazywamy jawnym, bo wszyscy widzą, jak głosują inni. Wybierając przewodniczącego klasy, zaznaczasz nazwisko kandydata na niepodpisanej karteczce. Tak samo głosują Twoi rodzice w wyborach samorządowych albo do Sejmu. Jest to głosowanie tajne, bo nie można stwierdzić, kto jak głosował, liczy się tylko ogólny wynik.
Ale głosować można nie tylko podczas lekcji czy wyborów. Nie zawsze też głosowanie musi być formalne i oficjalne. Istnieje też tak zwane głosowanie nogami – czyli opuszczenie
miejsca, które się nam nie podoba, a wybranie takiego, w którym być może będzie nam lepiej.
Wyobraź sobie, że idziesz ze znajomymi do kina. Jednak po pewnym czasie stwierdzacie, że film jest nudny i nic z niego nie rozumiecie. Postanawiacie więc wyjść z sali jeszcze przed końcem seansu. Zagłosowaliście nogami, pokazaliście, że film Wam się nie podobał. Inny przykład: przed lekcjami zawsze kupujesz bułkę w sklepie obok szkoły. Kilka razy okazało się jednak, że była czerstwa. Po drodze do domu udało Ci się kupić w innym sklepie tanie pieczywo, które pięknie pachniało. Od tej pory kupujesz drugie śniadanie właśnie tu – to jest głosowanie nogami za nowym sklepem, a przeciw staremu.
Zadania na rozgrzewkę
Połącz dawnych migrantów z miejscami ich pochodzenia i osiedlenia się.
Starożytny Grek, Starożytny Rzymianin, Anglik, Średniowieczny rycerz, Hiszpan
Postać Okres życia Miejsce urodzenia
Miejsce emigracji Starożytny Grek
Starożytny Rzymianin
Anglik
Średniowieczny rycerz
Hiszpan
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Dlaczego emigrowali?
Emigracja to opuszczenie swojego miejsca zamieszkania na dłuższy czas (lub na zawsze).
Ludzie emigrowali od zarania dziejów.
W XIX wieku emigracje się nasiliły. Także Polacy coraz chętniej opuszczali rodzinne strony.
Przeczytaj teksty z tabeli, a dowiesz się, dlaczego ludzie emigrowali. Następnie wskaż, co charakteryzuje poszczególnych migrantów. Do każdego migranta może pasować kilka odpowiedzi.
Wypowiedź migranta Emigrował z własnej woli Emigrował z przymusu
Emigrował z powodów ekonomicznych
Emigrował z powodów politycznych
Widzi przede wszystkim rzeczy złe
Zauważa przede wszystkim to, co dobre Nie miałem szans na pracę
w mojej okolicy, mojej rodzinie groził głód!
□ □
□ □ □
□
Dowiedziałem się, że w Niemczech jest
mnóstwo pracy w kopalniach. A jakie
zarobki!
□ □
□ □ □
□
Po upadku powstania groziło mi więzienie.
Musiałem wyjechać do Francji.
□ □
□ □ □
□
Po upadku powstania władze carskie skazały
mnie na wywózkę na Syberię. Nie miałem wyboru, choć wcale mi się
tu nie podoba.
□ □
□ □ □
□
Kuzyn załatwił mi pracę w USA, a nawet przysłał bilet na statek do Nowego
Jorku, więc pojechałem.
Jest super!
□ □
□ □ □
□
Skoro w Warszawie działać się nie da, wyjechałem do Szwajcarii i tu wydaję polską gazetę.
Ale tęsknię za swoim domem, ogrodem, ulicą.
□ □
□ □ □
□
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Jak widać z tabeli, niektórzy wyjeżdżają głównie dlatego, że tam, gdzie żyją, jest bardzo źle.
Sądzą, że gdziekolwiek indziej będzie im lepiej. Są jednak i tacy, którym powodzi się nie najgorzej, a jednak chcieliby jeszcze bardziej poprawić swoją sytuację i wykorzystują do tego różne sposoby, w tym także emigrację. Mówimy więc przy emigracji o czynnikach
wypychających (negatywnych) i przyciągających (pozytywnych). Możesz też myśleć tak:
wyjechałbym z kraju, w którym są… (czynniki wypychające) albo: wyjechałbym do kraju, w którym są… (czynniki przyciągające).
Uzupełnij schemat, umieszczając czynniki w odpowiednich miejscach.
Dużo miejsc pracy, łatwość jej znalezienia, Ogólna bieda, Prześladowania polityczne, Trudności w utrzymaniu siebie i rodziny, Prężnie działające polskie instytucje, Wysokie zarobki, Krewni lub znajomi, którzy już wyjechali i którym się udało, Niskie zarobki, Wolność słowa, prasy, brak cenzury, Brak nadziei na poprawę losu w kraju
Czynniki wypychające
Czynniki przyciągające
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Dokąd emigrowali?
Ćwiczenie 4
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Biblioteka Polska w Paryżu, założona w 1838 roku, gromadziła polskie książki, dzieła sztuki, pamiątki, by chronić je przed zniszczeniem.
Cancre, Biblioteka Polska w Paryżu. Quai d'Orléans, Paryż, 2011, fotografia, licencja: CC BY-SA 4.0
Na podstawie powyższych fotografii i informacji z ich opisów wskaż, dokąd emigrowali Polacy.
do Szwecji.
do Szwajcarii.
do Czech.
do Niemiec.
do Francji.
do USA.
do Rosji.
Emigracja z ziem polskich w XIX wieku (do 1914 roku) Krys an Chariza i zespół,
W tabeli znajdują się kraje, do których szczególnie chętnie udawali się Polacy w XIX i na początku XX wieku, oraz szacunkowe dane dotyczące liczby polskich emigrantów.
Kraj Liczba polskich imigrantów
Kanada 60 tys.
USA 2 mln.
Brazylia 100 tys.
Niemcy 300 tys.
Francja 35 tys.
Dania 7 tys.
Belgia 3 tys.
Szwajcaria 5 tys.
Rosja 500 tys.
Ćwiczenie 5
Na podstawie tabeli ustaw słupki wykresu tak, aby pokazywały, które państwa przed I wojną światową przyjęły najwięcej emigrantów z ziem polskich pod zaborami.
USA ...tys.
Rosja ...tys.
Niemcy ...tys.
Brazylia ...tys.
Kanada ...tys.
Francja ...tys.
Dania ...tys.
Szwajcaria ...tys.
Belgia ...tys.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Jak zapewne zauważyliście, tabela i mapa podają w przypadku niektórych krajów różne dane liczbowe. To dlatego, że różni badacze różnie obliczają skalę migracji. W XIX wieku często nie prowadzono dokładnych statystyk dotyczących ludności. Poza tym Polacy bywali zaliczani do grona obywateli państw zaborczych, bo nie było przecież państwa polskiego. Jakie okoliczności wpływały na statystyki? Spośród poniższych stwierdzeń wybierz te, które powodowały, że statystyki mogły podawać większą niż rzeczywista liczbę emigrantów z Polski te, które liczbę tę zaniżały
Podawały większą niż rzeczywista liczbę emigrantów z Polski
Zaniżały rzeczywista liczbę emigrantów z Polski
Brano pod uwagę, z jakiego państwa przybywał imigrant, a nie
to, za kogo się uważał
□ □
Liczono tylko przyjeżdżających, nie
odnotowywano, czy wyjechali z powrotem
□ □
Emigranci nie mieli świadomości narodowej:
nie wiedzieli, co to znaczy być Polakiem
□ □
Niektórzy dostawali się do USA nielegalnie, więc
urzędnicy o nich nie wiedzieli
□ □
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Jak im się żyło?
O losie imigrantów, głównie z Ameryki Północnej i Południowej, można się dowiedzieć z ich listów.
Oto relacje imigrantów, głównie z Ameryki Północnej i Południowej. Które z listów mówią o pozytywnych, a które o negatywnych aspektach życia na emigracji?
„Choć zarabiam mało, to jednak tak obecnie, jak i poprzednio żyję lepiej niż w kraju” ., „Kochana Siostro! Jeślibyś chciała i miała ochotę, to ja ci przyślę szy artę [bilet na statek], to przyjedziesz razem z bratem. Służysz w kraju od najmłodszych lat i będziesz służyła do starości, a z tego małą masz korzyść. Uważam, że powinnaś przyjechać tu, do Ameryki, to prędzej tu do czegoś dojdziesz niż w kraju”., „Moi koledzy z pracy są Polakami, mój gospodarz jest Polakiem,
w niedzielę słucham mszy po polsku, czytam polskie gazety i nawet kupuję jedzenie w sklepie, który należy do mojego krajana”., „Tak gorąco się modlę, iżby ta Matuchna Boża to wielkie morze osuszyła. Potem już na piechotę polecę do wioski rodzinnej pod Przemyślem” ., „Ulice bez końca, brudy przewyższają wszelkie pojęcie, okopcone domy, nad nimi atmosfera kurzu, sadzy i pyłu, niebrukowane ulice, zaułki godne jakiegoś Ciechanowa, ciężkie powietrze tamujące oddech w piersiach”., „W olbrzymiej izbie, na gołych deskach spoczywało około 500 rodzin, powietrze nie do opisania, kto mógł, przytulił się do ściany, by znaleźć przynajmniej dla głowy wsparcie” ., „Najgorzej przyszło mi spędzić dzień Bożego Narodzenia. Tu nie masz ani opłatka, ani rodziny, gorąco tak mocne, muchy tak naprzykrzone, że się niepodobnym zdaje, by to był czas Bożego Narodzenia” ., „Filomencia przysłała fotografię. Taka pani, kapelusz, takie pióra, ubrana pięknie” .
Pozytywne
Negatywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
Jakie wnioski na temat życia polskich emigrantów w Stanach Zjednoczonych można wyciągnąć z zamieszczonych tu zdjęć? Zapisz je w trzech zdaniach
Podsumowanie
Co wiem?
W XIX wieku wielu Polaków opuściło swoje strony rodzinne. Jednych zmusiły do tego władze zaborcze albo okoliczności (polityczne lub ekonomiczne). Inni sami wybrali emigrację – zagłosowali nogami. Ogółem ziemie polskie opuściło około 10 milionów
Uzupełnij
Sześciolatka z polskiej rodziny zatrudniona przy zbiorach w pobliżu Bal more
Lewis Wickes Hine, Sześciolatka zatrudniona przy zbiorach, 1909, fotografia, Biblioteka Kongresu USA, domena publiczna
w Stanach Zjednoczonych.
Co potrafię?
Uporządkować wielkości liczbowe.
Zrozumieć, co przekazują mi ludzie.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Zapamiętaj!
Dziś także wielu Polaków decyduje się na wyjazd za granicę, by tam pracować i mieszkać.
Rozważ, posługując się wskazówkami z tabeli, jakimi motywami się kierują oraz jakie mogą być konsekwencje decyzji o emigracji.
Dobre strony życia w Polsce Złe strony życia w Polsce
Szanse związane z emigracją Zagrożenia związane z emigracją
Jak pamiętasz, taki schemat analizy sytuacji nazywamy analizą SWOT.
