zna następstwa ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi

(1)

SCENARIUSZ ZAJĘĆ „ZIEMIA NA KARUZELI” PRZYRODA, II ETAP EDUKACYJNY

Temat: Ziemia na karuzeli.

Treści kształcenia

Podstawa programowa: Punkt (11.6) [uczeń] prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i obrotowy Ziemi.

Cele zoperacjonalizowane

UCZEŃ

rozumie termin ruch obrotowy i obiegowy

Ziemi;

rozumie jaki wpływ na klimat ma ruch obiegowy

Ziemi;

zna następstwa ruchu obiegowego i obrotowego Ziemi;

zna różnice między ruchem obiegowym a

obrotowym Ziemi;

rozumie termin zaćmienie Słońca.

Nabywane umiejętności:

UCZEŃ wyjaśnia, na czym polega ruch obrotowy i

obiegowy Ziemi;

wyjaśnia wpływ ruchu

(2)

obiegowego na strefy oświetlenia Ziemi;

wyjaśnia konsekwencje ruchu obiegowego i

obrotowego Ziemi;

prezentuje za pomocą modelu ruch obiegowy i

obrotowy Ziemi.

Kompetencje kluczowe:

 Umiejętność uczenia się

 Kompetencje społeczne i obywatelskie

 Porozumiewanie się w języku ojczystym

Etapy lekcji:

1) Wstęp:

 Powitanie uczniów przez nauczyciela

 Czynności organizacyjne (sprawdzenie obecności).

2) Przebieg zajęć:

 Pogadanka – zapoznanie uczniów z tematem lekcji- Ziemia na karuzeli. Inicjuje rozmowę.

 Rozpoczęcie rozmowy. Nauczyciel zadaje pytania:

Jakie znacie pory roku?

Czym różnią się od siebie pory roku?

Dlaczego temperatura latem jest o wiele wyższa latem niż zimą? Co ma wpływ na zmianę klimatu?

Przypomnijcie sobie co oznacza termin górowanie Słońca i „ruch” Słońca po widnokręgu?

Co oznacza termin - ruch obrotowy Ziemi?

(3)

Przypomnijcie sobie następstwa ruchu obiegowego Ziemi, następnie je wymieńcie.

 Nauczyciel wyjaśnia uczniom następstwa ruchu:

Obiegowego Ziemi:

 Inne ułożenie ciał Układu słonecznego

Obrotowego:

Występowanie pór roku

Zmienna długość dnia i nocy

Zmienna pora wschodu oraz zachodu Słońca

Powstawanie zjawiska dnia i nocy polarnej

Zmienne oświetlenie kuli ziemskiej

Górowanie Słońca nad widnokręgiem

Występowanie stref klimatycznych

Uczniowie aktywnie uczestniczą w lekcji. Zapisują notatki,korzystają z podręcznika i/lub encyklopedii.

 Nauczyciel zadaje pytanie: Jaka jest różnica między ruchem obrotowym a obiegowym Ziemi? Pytanie ma na celu utrwalenie zdobytej wiedzy na temat ruchu obrotowego i obiegowego Ziemi.

 Zmiana klimatu (zmiana warunków oświetlenia Ziemi wpływające na zmiany klimatyczne). Nauczyciel wyjaśnia zjawisko. Prezentuje na podstawie globusa ruch obrotowy Ziemi. W środku znajduje się Słońce (może to być kartka z napisem Słońce) nauczyciel oprócz ruchu obrotowego, przedstawia ruch obiegowy Ziemi. Na przykładzie tłumaczy zjawisko stref klimatycznych. Uczniowie wyciągają wnioski, zapisują notatki.

 Ćwiczenie interaktywne „Kosmiczna zabawa w chowanego” - uczniowie po wysłuchaniu wykładu,

(4)

mają możliwość sprawdzenia swojej wiedzy.

Nauczyciel komentuje odpowiedzi uczniów.

Nauczyciel prosi uczniów, aby na tablicy

interaktywnej za pomocą „cieni” (uczniowie mają do dyspozycji ilustracje przedstawiające: Ziemię, cienie, Słońce) metodą - przesuń przedstawili:

Przesilenie zimowe (oznaczają zwrotnik Koziorożca)

Równonoc jesienna

Równonoc wiosenna

Przesilenie letnie (oznaczają zwrotnik Raka)

 Na koniec lekcji nauczyciel prezentuje uczniom 2 sposoby samodzielnego stworzenia konstrukcji Układu Słonecznego. Zachęca uczniów do wykonania konstrukcji w domu.

3) Podsumowanie :

 Powtórzenie wiadomości omawianych na lekcji.

 Ocena zaangażowania uczniów, ich aktywności na lekcji.

 Uporządkowanie miejsca pracy.

Zadanie domowe

Przygotuj szkic ruchu obiegowego Ziemi obserwowanego z perspektywy północnej w czasie przesilenia letniego. Opisz zjawisko.

Środki dydaktyczne

 Podręcznik

 Encyklopedia

 Rzutnik

 Ekran projekcyjny

(5)

 Komputer

 Globus

Metody nauczania

 Pogawędka

 Rozmowa kierowana

 Ćwiczenie

 Pokaz Formy pracy

 Praca indywidualna

 Praca z całą klasą

Zadanie dla chętnych:

Stwórz swój własny układ słoneczny. Wykorzystaj do tego przedmioty codziennego użytku. Zaprezentuj wykonaną konstrukcję na lekcji przyrody.

Lub

Odpowiedz na pytanie: Czy Pluton jest planetą? Wyjaśnij.

Lub

Dokonaj obserwacji pozornego dobowego ruchu gwiazd.

Obserwacja:

1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Ruch dobowy gwiazd to ruch pozorny, któremu ulegają wszystkie ciała niebieskie na nieboskłonie wskutek ruchu obrotowego Ziemi.

2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Celem obserwacji jest zapoznanie uczniów z pozornym dobowym ruchem gwiazd.

(6)

3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.):

Obserwacja prowadzona jest nocą przy bezchmurnym niebie. Potrzebne sprzęty – aparat fotograficzny, statyw.

4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie montują aparat na statywie i (w miarę możliwości) umieszczają w oknie z widokiem na niebo. Wykonują zdjęcie co dwie godziny nie zmieniając ustawienia aparatu. Po wykonaniu serii zdjęć uczniowie porównują je ze sobą.

5.Inne informacje, np. analiza obserwacji, sposób wyciągania wniosków, karta pracy, drzewka decyzyjne, formularze itd.: Na podstawie obserwacji uczniowie wyciągają wnioski: gwiazdy "obracają się" wokół punktu w pobliżu Gwiazdy Polarnej. Ruch ten odbywa się ze wschodu na zachód. Ruchowi temu ulegają wszystkie ciała niebieskie. Ich wzajemne położenie się nie zmienia.