Kara pozbawienia wolności
Kodeks karny w rozdziale VI części ogólnej określił zasady i dyrektywy wymiaru kary.
Cel wykonywania kary pozbawienia wolności został wskazany w art. 67 k.k.w.
Art. 67. § 1. Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa.
§ 2. Dla osiągnięcia celu określonego w § 1 prowadzi się zindywidualizowane oddziaływanie na skazanych w ramach określonych w ustawie systemów wykonywania kary, w różnych rodzajach i typach zakładów karnych.
§ 3. W oddziaływaniu na skazanych, przy poszanowaniu ich praw i wymaganiu wypełniania przez nich obowiązków, uwzględnia się przede wszystkim pracę, zwłaszcza sprzyjającą zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji zawodowych, nauczanie, zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe, podtrzymywanie kontaktów z rodziną i światem zewnętrznym oraz środki terapeutyczne.
Wykonywanie kary pozbawienia wolności ma na celu:
1. wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, a szczególnie
2. poczucia odpowiedzialności oraz
3. akceptacji konieczności przestrzegania porządku prawnego.
Środki oddziaływania na skazanych:
1. Wykonywanie pracy, zwłaszcza jeśli to sprzyja
zdobywaniu odpowiednich kwalifikacji zawodowych, 2. Nauczanie,
3. Zajęcia kulturalno-oświatowe i sportowe (których
zdaniem jest pożyteczne wypełnienie czasu wolnego skazanych),
4. Podtrzymywanie kontaktów z rodziną i światem zewnętrznym,
5. Środki terapeutyczne
Społeczna readaptacja skazanych
• Powrót skazanego do społeczeństwa, który charakteryzuje się zarówno powstrzymywaniem się od popełniania przestępstw oraz właściwym funkcjonowaniem skazanego w społeczeństwie.
Elementy funkcjonowania skazanego w społeczeństwie
1. Rodzina 2. Praca
3. Sąsiedztwo
4. Znajomi – rówieśnicy
Readaptacja skazanych nie tylko poprzez przestrzeganie norm prawnych, ale również norm społecznych czy etycznych.
Zasady dotyczące wykonywania kary:
1. Ochrona społeczeństwa oraz bezpieczeństwa skazanych,
2. Udział społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń,
3. Indywidualizacja wykonania kary,
4. Wolna progresja – podział kary na fazy – co raz mniej obowiązujące.
Funkcje kary pozbawienia wolności
1. Gwarancyjna – wspólna dla wszelkich kar i środków karnych – wykonywanie nie może przekraczać warunków określonych prawem.
2. Readaptacyjna – przygotowanie skazanych do życia w społeczeństwie
3. Izolacyjno-zabezpieczająca
Klasyfikacja skazanych
Cele:
• Stworzenie warunków do indywidualnego oddziaływania na skazanych,
• Zapobieganie szkodliwym wpływom skazanych
Kryteria klasyfikacji:
1. Płeć 2. Wiek
3. Uprzednie odbywanie kary pozbawienia wolności 4. Umyślność lub nieumyślność
5. Czas pozostałej do odbycia kary
6. Zdrowie fizyczne oraz psychiczne (uzależnienia)
7. Stopień demoralizacji oraz zagrożenia społecznego 8. Rodzaj popełnionego przestępstwa
Rodzaje zakładów karnych
1. Dla młodocianych,
2. Dla odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy,
3. Dla recydywistów penitencjarnych
4. Dla odbywających karę aresztu wojskowego.
Typy zakładów karnych:
1. Typu zamkniętego 2. Typu półotwartego 3. Typu otwartego
Różnice między typami zakładów:
4. Stopień izolacji 5. Zabezpieczenie
6. Zakres praw i obowiązków 7. Poruszanie się po zakładzie
Systemy wykonywania kary pozbawienia wolności (art.81)
1. Programowego oddziaływania, 2. Terapeutyczny
3. Zwykły
O tym, w którym systemie odbywają kary decydują:
4. Sąd orzekający
5. Sąd penitencjarny
6. Komisja penitencjarna
System programowego oddziaływania
• Podstawowy sposób wykonywania kary, który ma najpełniej służyć resocjalizacji
• Obligatoryjnie kieruje się młodocianych oraz tych skazanych, którzy tego potrzebują oraz wyrażają zgodę na współdziałanie w
opracowaniu programu resocjalizacji i uczestnictwo w jego wykonywaniu.
• Stwarza szansę dla osób pragnących zmienić swój styl życia (umożliwienie nauki,
psychokorekcja itp.)
Środki uważane za szczególnie ważne w oddziaływaniu:
• zatrudnienie skazanych
• nauczanie skazanych
• wykorzystywanie kontaktów z rodziną i osobami bliskimi
• wykorzystywanie czasu wolnego skazanych
• wykonywanie ciążących na nich obowiązków
• inne przedsięwzięcia mające służyć ich społecznej readaptacji
System terapeutyczny
Skazani wymagający stosowania rozmaitych metod:
• medycznych
• psychokorekcyjnych
• oddziaływań odwykowych
Skazani:
• z zaburzeniami psychicznymi (nie chorzy
psychicznie), w tym skazani za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej;
• upośledzeni umysłowo;
• uzależnieni od alkoholu, innych środków odurzających lub psychotropowych;
• niepełnosprawnych fizycznie.
Zadanie środków oddziaływania terapeutycznego:
• Zapobieganie pogłębianiu się nieprawidłowych cech osobowości,
• Przywracanie równowagi psychicznej,
• Kształtowanie umiejętności współżycia społecznego
• Przygotowanie do samodzielnego życia.
Zwykły system wykonywania kary
• Kierowani są wszyscy Ci skazani, którzy nie odbywają kary
pozbawienia wolności w systemie programowego oddziaływania bądź terapeutycznym.
• Są to skazani, którzy:
• Nie wyrażają zgody na odbywanie kary w systemie program.
Oddziaływania.
• Nie wymagają oddziaływania specjalistycznego(terapeutycznego)
• Nie powinni odbywać kary w systemach innych niż zwykły, z racji krótkiego okresu pozostałego do odbycia kary, bądź odnośnie osób dla których nie ma uzasadnienia stosowania innych
systemów wykonywania kary.
