Logika dla prawników

(1)

Logika dla prawników

Pytania i odpowiedzi

(2)

Pytania

• Pytanie to wyrażenie, które wskazuje na pewien brak w wiedzy subiektywnej lub obiektywnej i wskazuje na dążenie do uzupełnienia tego braku.

• Odpowiedzią na pytanie jest wyrażenie,

którego zadaniem jest przekazanie informacji,

której brak stwierdzony został w pytaniu.

(3)

• Czy pytanie zawsze będzie mieć postać zdania

pytającego?

(4)

Zakres niewiadomej

• Zakresem niewiadomej pytania nazywamy zbiór wszystkich tych elementów, pośród których szukamy odpowiedzi na

pytanie, jeśli chcemy pozostać w wyznaczonych przez to pytanie granicach.

• Kto wynalazł żarówkę?

• X wynalazł żarówkę. –

• Pod X musimy podstawić osobę.

• X to niewiadoma pytania

• To, co możemy podstawić pod X to będzie zakres niewiadomiej.

(5)

Wskaż zakres niewiadomej pytania

• Kiedy była bitwa pod Grunwaldem?

• Które z liczb całkowitych między 1 a 10 dzielą się przez 2?

• Który z kandydatów na prezydenta osiągnął najwyższy wynik w sondażach?

• Czy oskarżony mówi prawdę?

(6)

Odpowiedzi na pytania

• Odpowiedzi bezpośrednie (wprost) to najprostsze zdania dostarczające dokładnie tyle informacji, ile jest wymagane w pytaniu

Kto zabił Cezara?

Brutus zabił Cezara.

• Odpowiedzi niewprost przekazują stosowaną informację w sposób wyczerpujący, tyle że czynią to pośrednio.

Kto zabił Cezara?

Albo Brutus, albo Kartezjusz, ale nie Kartezjusz.

(7)

• Odpowiedzi częściowe nie przekazują

stosowanej informacji w sposób wyczerpujący, chociaż przybliżają nas do odpowiedzi.

Kto zabił Cezara?

Nie zrobił tego Kartezjusz.

(8)

„Jakie filmy najbardziej lubisz?”

1. odpowiedź całkowita wprost

2. odpowiedź całkowita niewprost

3. odpowiedź częściowa

(9)

Rodzaje pytań

• Pytania otwarte - pytanie, które nie wyznacza kształtu oczekiwanej odpowiedzi.

Co jest przyczyną ruchu obrotowego ziemi?

• Pytania zamknięte - to pytanie, które

wyznacza kształt oczekiwanej odpowiedzi Jaką ocenę otrzymałeś z dzisiejszego

egzaminu?

(10)

Rodzaje pytań

• Pytanie rozstrzygnięcia charakteryzują się tym, że poddając pod rozwagę kilka możliwych odpowiedzi wzajemnie się wykluczających, domagają się wyboru jednej z nich

Czy zjesz ze mną kolację?

W przypadku nieudowodnienia winy ani niewinności należy uniewinnić czy skazać?

• Pytania uzupełnienia nie podsuwają żadnej odpowiedzi.

Co jest przyczyną ruchu obrotowego ziemi?

(11)

Skonstruuj przykład

1. pytania rozstrzygnięcia 2. pytania otwartego

3. pytania zamkniętego do uzupełnienia

4. pytania zamkniętego rozstrzygnięcia

(12)

Dobre pytanie

• Ma na celu uzyskanie informacji.

• Musi być zatem możliwość udzielenia

informacji prawdziwej, jak i informacji

fałszywej.

(13)

Co jest nie tak z pytaniami?

• Która z liczb parzystych jest podzielna przez dwa?

• Czy wszechmogący Bóg może stworzyć

kamień, którego nie będzie w stanie podnieść?

• Jak Karol ma na imię?

• Czy nie umyłeś dzisiaj zębów?

(14)

pytanie niewłaściwie postawione

• oparcie się na założeniu niezgodnym z rzeczywistością.

Dlaczego Słowacki wielkim astronomem był?

(15)

pytanie nieistotne

• nie wnosi do sprawy nic wartościowego.

(Chcemy się dowiedzieć, czy świadek ma wiedzę o stanie psychicznym powoda)

Czy świadek ma informacje o posiadaniu przez

powoda komputera?

(16)

Pytanie pozorne

• wypowiedź mimo formy pytającej nie jest faktycznie ukierunkowana na uzyskanie informacji.

Byłbyś łaskaw wynieść się stąd?

(17)

Pytanie sugestywne/ sugerujące

• zdradza, jaką odpowiedź pytający chciałby otrzymać

Czy jedzenie, które podano w restauracji było bardzo niesmaczne?

• sugerująca alternatywa – podajemy dwie możliwości, z których wyraźnie lepiej wybrać jedną.

Czy przyszedł pan nocą do pokrzywdzonej, żeby ją

zgwałcić czy może przeprosić?

(18)

Pytanie podchwytliwe

• pytający zmierza do uzyskania odpowiedzi, z której w sposób niedostrzegalny dla odpowiadającego wyniknie coś, czego odpowiadający nie chciał ujawnić.

(Chcemy się dowiedzieć, czy dana osoba wie o czyjejś śmierci)

Czy wie pan w jaki sposób zginął X?

• Pytanie przynęta – ma na celu wychwycenie

niespójności.

(19)

pytanie sprawdzające

• rolą jest zorientowanie się, czy rozmówca

dysponuje wiedzą potrzebną do zrozumienia treści komunikatu, ewentualnie czy właściwie zrozumiał przedkładaną mu tezę.

Przejdziemy teraz do tautologii. Wiedzą państwo, co to jest zdanie w sensie

logicznym?

(20)