6. Zaawansowana praca z formułami

6. Zaawansowana praca z formułami

6.1. Praca z grupami komórek

6.1.1. Przenoszenie komórek

Przypuśćmy, że w pewnym momencie zdaliśmy sobie sprawę, że źle zaplanowaliśmy układ arkusza i musimy przesunąć część komórek w inne miejsce.

Nic prostszego! Najpierw zaznaczamy przenoszone komórki. Następnie przenosimy kursor nad brzeg zaznaczonego obszaru, czekając, aż zmieni swój wygląd z kursora zaznaczania ( ) na kursor przesuwania ( ). Wciskamy lewy klawisz myszki i – cały czas utrzymując go w tym stanie – przesuwamy wskaźnik myszy (który w tym momencie przyjmuje postać zwykłej strzałki ( )), a wraz z nim zaznaczoną grupę komórek. Podczas przenoszenia komórek tym sposobem zawarte w nich formuły nie ulegają żadnej modyfikacji (czyli wszystkie adresy traktowane są jak adresy bezwzględne).

6.1.2. Kopiowanie grup komórek

Jak wiemy, grupę komórek można skopiować poprzez schowek Windows ( Ctrl+C , Ctrl+V ). Inna metoda polega na wykorzystaniu uchwytu wypełnienia, czyli małego czarnego kwadracika wyświetlanego przy prawym dolnym rogu zaznaczonego obszaru. Przypuśćmy, że chcemy skopiować dane z komórek A1:A6 do B1:B6 (Rys. 6.1). W tym celu:

 Zaznaczamy zakres kopiowanych komórek

 Umieszczamy wskaźnik myszy nad uchwytem wypełnienia (wskaźnik powinien przyjąć kształt krzyżyka ( ).

 Przeciągamy mysz do sąsiedniej kolumny (w prawo). Powoduje to skopiowanie danych z kolumny A do B i wyświetlenie niewielkiego przycisku menu wypełniania (Rys. 6.1). Po kliknięciu tego przycisku można wybrać jedną z

uchwyt wypełniania

przycisk menu wypełniani a

Rysunek 6.1. Wygląd arkusza bezpośrednio przed (a) i po (b) skopiowaniu grupy danych przy pomocy uchwytu wypełniania.

uchwyt wypełniania

(a) (b)

czterech opcji: kopiuj komórki , wypełnij serią , wypełnij tylko formatami oraz wypełnij bez formatowania .

6.1.3. Wypełnianie komórek

Przypuśćmy, że chcemy wypełnić pierwszą kolumnę tabeli kolejnymi liczbami porządkowymi. Jest to czynność żmudna, czasochłonna i nudna – w sam raz, by zlecić jej wykonanie maszynie. Rozpoczynamy ją od zaznaczenia pierwszej komórki zakresu (np. A1) i wpisania w niej wartości początkowej (zazwyczaj 1). Teraz łapiemy myszą za uchwyt wypełniania (por. punkt 6.1.2) i przeciągamy go do ostatniej komórki z planowanego zakresu (np. A7). Program skopiuje wartość pierwszej komórki do każdej komórki z zaznaczonego zakresu. Nie jest to wprawdzie dokładnie to, o co nam chodziło, ale jesteśmy już naprawdę blisko celu.

Teraz klikamy ikonę opcji wypełniania i wybieramy w nim pozycję Wypełnij serią (Rys. 6.2). Spowoduje to wypełnieniem całego zaznaczonego zakresu kolejnymi liczbami od 1 do 7. Dokładnie tak samo można by wypełnić kolumnę A setką lub tysiącem kolejnych liczb.

Jak łatwo się domyślić, gdybyśmy uchwyt wypełnienia przeciągnęli w kierunku poziomym, moglibyśmy wypełnić kolejnymi liczbami cały rząd arkusza. Ale Excel potrafi dużo więcej:

 Jeżeli wypełnimy dwie pierwsze komórki zakresu, zaznaczymy je i przeciągniemy uchwyt wypełniania do ostatniej planowanej komórki zakresu, Excel wypełni go ciągiem arytmetycznym (tj. różnice między kolejnymi liczbami będą takie same). Na przykład, jeśli pierwsze 2 komórki będą miały wartość 2 i 4, Excel wypełni pozostałe komórki liczbami 6, 8, 10, 12,…

 Zamiast liczb możemy używać nazw dni tygodnia (np. „poniedziałek”). Po przeciągnięciu uchwytu wypełniania Excel uzupełni zaznaczony zakres nazwami kolejnych dni tygodnia. Co więcej, po kliknięciu ikony menu wypełniania, program zaoferuje nam możliwość pominięcia dni świątecznych.

 W pierwszej komórce zakresu można także wpisać datę. Przy pomocy opcji menu wypełniania możemy zdecydować, czy daty w kolejnych komórkach mają się różnić o dzień kalendarzowy, dzień roboczy, miesiąc czy rok.

1. Zaznacz komórkę i przeciągnij uchwyt wypełniania w dół

2. Kliknij ikonę menu

wypeniania 3. Wybierz opcję „Wypełnij serią”.

Rysunek 6.2. Trzy fazy wypełniania kolumny kolejnymi liczbami

całkowitymi.

6.2. Zakresy

6.2.1. Definiowanie zakresów w formułach

Operacje na grupach komórek to nie tylko kopiowanie, przenoszenie czy wypełnianie. W praktyce bardzo często zachodzi potrzeba użycia grup komórek w formułach. Zagadnienie to rozpatrzmy na następującym przykładzie: jak wyznaczyć najmniejszą liczbę spośród komórek o adresach leżących w prostokącie o wierzchołkach A1, E1, A4 i E4? W praktyce tego typu zagadnienia występują bardzo często – przy wyznaczaniu osoby o najniższych zarobkach, miesiąca o najmniejszej sprzedaży itp. Najprostsze rozwiązanie polega na zastosowaniu specjalnej funkcji MIN . Czy jednak musimy przekazać jej osobno adresy wszystkich komórek, wśród których ma ona znaleźć tę o najmniejszej wartości? Taka formuła

wyglądałaby dość koszmarnie:

=MIN(A1;B1;C1;D1;E1;A2;B2;C2;D2;E2;A3;B3;C3;D3;E3;A4;B4;C4;D4;E4) , a używanie funkcji MIN byłoby zupełnie niepraktyczne w przypadku naprawdę dużych tabel.

Twórcy Excela poradzili sobie z tym problemem poprzez wprowadzenia dwóch dodatkowych operatorów: dwukropka ( : ) i średnika ( ; ). Pierwszy z nich służy do definiowania prostokątnych obszarów arkusza. Na przykład zapis B1:C7 oznacza zakres obejmujący wszystkie komórki w prostokącie wyznaczonym przez komórki

B1 i C7. Formułę

=MIN(A1;B1;C1;D1;E1;A2;B2;C2;D2;E2;A3;B3;C3;D3;E3;A4;B4;C4;D4;E4) , można więc zapisać w czytelnej postaci =MIN(A1:E4) . Wprowadzono też specjalny sposób odwoływania się w formułach do wierszy i kolumn. Polega on na użyciu oznaczeń kolumn (lub wierszy) po obu stronach dwukropka. Na przykład zapis A:A oznacza całą kolumnę A, a B:D oznacza kolumny B, C i D. Analogicznie 2:2 oznacza drugi wiersz arkusza, a 1:10 odnosi się do jego pierwszych dziesięciu wierszy.

Drugi operator, średnik, służy do łączenia kilu zakresów w jeden. Na przykład definicja =MIN(1:1;A:A) nakazuje programowi odnaleźć wartość najmniejszą we wszystkich komórkach pierwszego rzędu i pierwszej kolumny. Zastosowanie tego operatora ilustruje Rys. 6.3, na którym widzimy formułę odnoszącą się do 4 prostokątnych zakresów komórek.

Istnieje jeszcze trzeci, dość rzadko używany operator, którego graficzną reprezentacją jest odstęp. Służy on do definiowania części wspólnej kilku zakresów.

A1:B

5 C3:C

7 D 9

E4:F 6

Rysunek 6.3. Przykład formuły zawierającej odwołanie

do kilku grup komórek.

Na przykład formuła =SUMA(A:B 1:2) wyznacza sumę liczb z komórek leżących jednocześnie w dwóch pierwszych kolumnach ( A:B ) i wierszach ( 1:2 ).

Należy pamiętać, że w formułach typu SUMA(A1:B5;C3:C7) do łączenia kolejnych zakresów komórek używa się średnika, mimo iż naturalniejszy wydawałby się tu przecinek. Ten jest już jednak zarezerwowany na oznaczenie separatora części ułamkowej w liczbach dziesiętnych.

6.2.2. Definiowanie zakresów metodą graficzną

W rozdziale 5.8.3 opisałem sposób definiowania adresów w formułach poprzez wskazywanie komórek w arkuszu. Dokładnie w ten sam sposób można w formułach umieszczać zakresy komórek. Prześledźmy to na prostym przykładzie: spróbujemy w ten sposób wpisać w komórce C6 formułę =MIN(A1:E4) . W tym celu:

 Zaznaczamy komórkę C6.

 Rozpoczynamy wpisywanie formuły, czyli wprowadzamy znak = .

 Wpisujemy nazwę funkcji i otwieramy nawias. Komórka C6 powinna w tym momencie zawierać wpis =MIN( . W tym momencie poniżej komórki C6 pojawi się żółte okienko z podpowiedzią dotyczącą składni funkcji (Rys. 6.4).

Znaczenie podpowiedzi „ MIN(liczba1;[liczba2];…) ” jest następujące:

 MIN to oczywiście nazwa funkcji.

 liczba1 to nazwa pierwszego argumentu. Słowo „liczba” informuje, ze pierwszy argument powinien być liczbą lub datą (a nie tekstem).

Wytłuszczenie argumentu informuje, że właśnie jego wartość jest wprowadzana.

 [liczba2] to nazwa drugiego argumentu. Nawiasy kwadratowe informują, że liczba2 jest argumentem opcjonalnym (nieobowiązkowym).

 ;… średnik przypomina, że argumenty oddziela się od siebie średnikiem.

Wielokropek informuje, że liczba dodatkowych argumentów może być dowolna.

 Klikamy narożną komórkę zakresu komórek (np. A1) i – trzymając wciśnięty lewy klawisz myszki – przeciągamy wskaźnik myszy do przeciwległego narożnika (E4). Spowoduje to utworzenie „ruchomej” ramki wokół komórek A1:E4. Program wyświetli jej rozmiar w okolicy wskaźnika myszy w małym okienku podpowiedzi. Na przykład tekst „4W x 5K” (jak na Rys. 6.4) oznacza, że zaznaczony prostokąt ma 4 wiersze i 5 kolumn. Jednocześnie Excel w definiowanej komórce C6 i w polu formuły automatycznie wpisze tekst A1:E4 .

 Kończymy wprowadzanie formuły, wpisując nawias i przyciskając Enter . (Jeśli

zapomnimy o nawiasie, program sam go dopisze).

6.3. Funkcje

W poprzednim punkcie zetknęliśmy się już z przykładem zastosowania funkcji do wyznaczenia najmniejszej wartości spośród zbioru liczb. Excel ma wbudowanych ponad 200 funkcji różnego typu; dzięki temu można w nim przeprowadzić niemal każde obliczenia potrzebne w zastosowaniach biurowych czy domowych.

Użycie funkcji w formule polega na wpisaniu jej nazwy wraz z listą argumentów (w nawiasach okrągłych). Niektóre funkcje wymagają podania konkretnej liczby argumentów, np. funkcja matematyczna SIN , służąca do obliczania wartości sinusa kąta, wymaga podania dokładnie jednego argumentu. Większość funkcji Excela operuje jednak na dowolnych zakresach komórek. Do takich funkcji należy m.in.

omawiana już funkcja MIN , którą można wywołać jako MIN(A1; A2; A3; A4) lub (z identycznym skutkiem) MIN(A1:A4), lub nawet MIN(A1:A3; A4) .

Funkcje w Excelu to temat niezwykle obszerny. Dlatego ograniczę się do omówienia sposobów efektywnego posługiwania się nimi na kilku przykładach.

6.3.1. Funkcje o określonej liczbie argumentów Rozpatrzmy następujący problem:

W kolumnie A dana jest pewna liczba kwot podanych z dokładnością do 1 grosza.

Zapisz w kolumnie B wartości kwot z kolumny A zaokrąglone do 1 zł.

Oto możliwe rozwiązanie tego zadania:

 Zaznaczamy komórkę B1.

 Klikamy przycisk ( Wstaw funkcję ) na pasku formuły. Powoduje to, że

 program wejdzie w tryb definiowania formuły (w komórce B1 i polu formuły zostanie automatycznie wstawiony znak „ = ”);

 na ekranie pojawi się okno dialogowe Wstawianie funkcji (Rys. 6.5).

wprowadzana

formuła ruchoma ramka definiująca zakres A1:E4

informacja o rozmiarze tabelki

informacja o

składni funkcji

Rysunek 6.4. Wprowadzanie formuły poprzez

zaznaczenie grupy komórek.

 Wybieramy nazwę funkcji. Jeżeli znamy nazwę funkcji, wpisujemy ją w polu Wyszukaj funkcję . W przeciwnym wypadku w polu tym wpisujemy słowo kluczowe lub opis czynności, którą chcemy wykonać przy pomocy poszukiwanej funkcji. Ponieważ w naszym przypadku szukamy funkcji do zaokrąglania liczb, w polu tym możemy wpisać np. „zaokrąglić” lub

„zaokrąglanie”. Wpis kończymy, wciskając Enter lub klikając przycisk Prze- jdź .

 W tym momencie program uaktualni listę funkcji w środkowej części okna – spośród ponad 200 możliwych funkcji wybierze tylko te, które są jakoś związane z wpisem dokonanym w polu Wyszukaj funkcję .

 Przy pomocy klawiszy kursorów ( i ) przeglądamy skróconą listę funkcji, obserwując skrócone informacje o przeznaczeniu danej funkcji (pozycja 4a na Rys. 6.5).

 Jeśli skrócony opis jest zbyt lakoniczny, możemy uzyskać pełną dokumentację poprzez kliknięcie podkreślonego napisu w lewym dolnym rogu okna.

 Wybór funkcji kończymy kliknięciem przycisku OK . W tym momencie Excel wyświetli kolejne okno dialogowe – Argumenty funkcji (Rys. 6.6 i Rys. 6.7).

nazwa funkcji pierwszy argument drugi argument zwięzły opis

funkcji zwięzły opis argumentu

typ argumentu (białymi literami) miejsce na wynik

Rysunek 6.6. Widok okna dialogowego „Argumenty funkcji”.

pola edycji

argumentów przyciski minimalizacji okna dialogowego

1a. Tu wpisz słowo kluczowe lub opis czynności i wciśnij

Enter

1b. Ewentualnie z tej listy wybierz kategorię funkcji 2. Z tej listy

wybierz jedną funkcję 3. Odczytaj informację o argumentach

funkcji 4a. Odczytaj informację o przeznaczeniu

funkcji 4b. Klikając tu,

uzyskasz pełny opis funkcji

5a. Kliknij OK, by zatwierdzić swój

wybór 5b. Ewentualnie

Anuluj, jeśli się rozmyślisz

Rysunek 6.5. Posługiwanie się oknem dialogowym „Wstawianie

funkcji”.

 Klikamy w polu edycji pierwszego argumentu i odczytujemy jego znaczenie w środkowej części okienka. Ponieważ argument Liczba ma mieć wartość A1, możemy wpisać „A1” wprost z klawiatury. Ale istnieje jeszcze jedna możliwość – zamiast wpisywać adres komórki, wystarczy kliknąć ją myszą. Spowoduje to automatyczne wprowadzenie adresu tej komórki do argumentu funkcji (Rys. 6.7). Metoda ta do złudzenia przypomina bezpieczne definiowanie formuł (por. Rozdział 5.8.2).

 Klikamy pole edycji drugiego argumentu. Odczytujemy jego opis w centralnej części okna dialogowego i decydujemy się wpisać 0. Okno dialogowe powinno przybrać postać jak na Rys. 6.8 (a).

 Klikamy OK . Powoduje to zamknięcie okna dialogowego Argumenty funkcji . Definicja komórki B1 jest gotowa.

 Kopiujemy formułę z B1 do komórek B1:B5 metodą opisaną w punkcie 5.8.3.

Efekt naszych działań ilustruje Rys. 6.8 (b).

wartości argumentów wartość funkcji

(a)

(b)

Rysunek 6.8. (a) Okno „Argumenty funkcji” po zdefiniowaniu wszystkich argumentów funkcji ZAOKR;

(b) Ostateczny wygląd arkusza po zaokrągleniu liczb w kolumnie A.

1a. kliknij w polu edycji, by wybrać argument funkcji

3. kliknij w arkuszu, by wskazać komórkę

4. program sam wstawi adres klikniętej komórki

Rysunek 6.7. Kolejne fazy definiowania argumentu funkcji przy pomocy myszki.

1b. lub kliknij tu, jeśli okno dialogowe

„Argumenty funkcji”

zasłania zbyt duży fragment arkusza 2. odczytaj

definicję

argumentu

6.3.2. Zwijanie i rozwijanie okna dialogowego „Argumenty funkcji”

Po prawej stronie okienek argumentów w oknie dialogowym Argumenty funkcji znajduje się przycisk ( Zwiń okno dialogowe ), który służy do zmniejszenia rozmiaru okienka dialogowego i odsłaniania arkusza. Po jego kliknięciu okno redukuje się do pola edycji argumentu funkcji (Rys. 6.9). Aby wrócić do pełnego okna dialogowego, na zredukowanym okienku klikamy przycisk ( Rozwiń okno dialogowe ).

6.3.3. Funkcje typu SUMA

Oprócz funkcji wymagających podania określonej liczby argumentów liczbowych istnieją też takie, które przyjmują argumenty w postaci jednego lub kilku zakresów komórek. Do najczęściej używanych funkcji tego typu należy SUMA . Mając to na uwadze, twórcy Excela zaprojektowali wyjątkowo prosty sposób obliczania sum.

Przedstawię go, prezentując rozwiązanie następującego zadania:

Oblicz sumę liczb z komórek A1:A5 i zapisz wynik w komórce A7.

 Rozpoczynamy od zaznaczenia komórki A7, w której ma pojawić się suma.

 Na standardowym pasku narzędziowym klikamy symbol sumy ( ). Powoduje to wstawienie w komórce A7 formuły =SUMA(A1:A6) i otoczenie zaznaczonych komórek ruchomą ramką (Rys. 6.10). Konkretna postać argumentu sumy jest jednak tylko propozycją programu, który usiłuje domyślić się, sumę których liczb mieliśmy na myśli, klikając przycisk . Najczęściej Excel prawidłowo odczytuje nasze intencje, ale w razie czego możemy myszką zaznaczyć zupełnie inny zakres komórek, np. A1:A5 . (jak na Rys. 6.10).

 Kończymy definiowanie sumy, przyciskając Enter .

W opisany tu sposób można obliczać zarówno sumy kolumn, jak i wierszy. Co więcej, klikając malutki trójkącik ( ) po prawej stronie przycisku , możemy

pole edycji argume

ntu

przycisk „rozwiń okno dialogowe”

Rysunek 6.9. Zredukowane okno dialogowe „Argumenty funkcji”.

1. kliknij przycisk

„oblicz sumę”

2. sprawdź poprawność zakresu i ewentualnie zmodyfikuj go

Rysunek 6.10. Zredukowane okno dialogowe „Argumenty funkcji”.

Rysunek 6.11. Menu przycisku obliczania sumy ().

wyświetlić specjalne menu tego przycisku (Rys. 6.11), a z niego błyskawicznie wybrać jedną z kilku innych popularnych funkcji. Znaczenie wszystkich pozycji menu jest jasne – na uwagę zasługuje jedynie Licznik . Otóż wbrew pozorom, pozycja ta nie służy do wyznacza licznika ułamka, lecz do wstawiania funkcji ILE.LICZB , która wyznacza ilość liczb w danym zakresie. Na przykład w sytuacji z Rys. 6.10 wartością ILE.LICZB(A1:C3) jest 3. Uwaga: przypominam, że Excel za liczby uważa też daty!

6.3.4. Funkcje finansowe

Oprócz wyznaczania prostych sum i iloczynów Excel potrafi też całkiem dobrze radzić sobie z problemami uważanymi za „trudne”. Rozpatrzmy następujący przykład praktyczny z dziedziny bankowości stosowanej:

Wyznacz wartość miesięcznej raty od kredytu mieszkaniowego w wysokości 100 000 zł zaciągniętego na 30 lat przy założeniu stałej (rocznej) stopy procentowej 8% i stałej wartości rat w okresie spłaty.

 Rozpoczynamy od wpisania w komórkach B1, B2 i B3 kwoty kredytu, liczby lat spłaty i oprocentowania: B1=100 000 , B2=30 , B3=8% .

 Przechodzimy do komórki B5 i na pasku formuły klikamy przycisk i w oknie dialogowym Wstawianie funkcji wybieramy funkcję PMT .

 W kolejnym oknie dialogowym ( Argumenty funkcji ) wprowadzamy wartości kolejnych argumentów (por. Rys. 6.12):

 Stopa=B3/12 (oprocentowanie roczne dzielimy przez 12, gdyż raty mają być spłacane 12 razy w roku);

 Liczba_rat=B2*12 (30 lat * 12 miesięcy);

 Wa=100 000 (wartość kredytu)

Pozostałych argumentów nie musimy wpisywać – Excel przyjmie, że mają wartość 0 (ale dobrze jest przeczytać opis tych argumentów, by wiedzieć, co te zera oznaczają).

Zamykamy okno Argumenty funkcji ( OK ) i z komórki B5 odczytujemy wynik:

–733,76 zł. Oznacza to, że stała miesięczna spłata 30-letniego kredytu o wartości 100 000 zł i oprocentowaniu 8% wynosi 733,76 zł. Jak łatwo obliczyć, suma wszystkich rat po 30 latach wyniesie 264 153,60 zł.

W tym momencie możemy docenić użyteczność arkusza kalkulacyjnego: dzięki użyciu ogólnych formuł odnoszących się do zawartości komórek możemy teraz bez trudu obliczyć wysokość spłaty dla dowolnego okresu kredytowania,

Rysunek 6.12. Argumenty funkcji PMT.

oprocentowania i wysokości kredytu. W tym celu wystarczy zmodyfikować wartości w komórkach B1:B3. Co więcej, wykorzystując naszą dotychczasową wiedzę moglibyśmy bez trudu skonstruować tabelę zawierającą kwoty spłat dla różnych kombinacji oprocentowania i okresu kredytowania.

6.3.5. Funkcja JEŻELI

Jedną z bardziej przydatnych funkcji Excela jest funkcja warunkowa JEŻELI . Wymaga ona podania trzech argumentów:

 Test_logiczny to pewne wyrażenie o wartości PRAWDA lub FAŁSZ .

 Wartość_jeśli_prawda to wartość funkcji JEŻELI , gdy wartością pierwszego argumentu jest PRAWDA .

 Wartość_jeśli_fałsz to wartość funkcji JEŻELI , gdy wartością pierwszego argumentu jest FAŁSZ .

Funkcję tę wykorzystamy do rozwiązania następującego problemu:

Hurtownia zabawek udziela rabatu 1% przy zakupach na kwotę co najmniej 250 zł.

W kolumnie B tabeli wykaż wartości rabatu dla kwot zakupu podanych w kolumnie A.

 Rozpoczynamy od zaznaczenia komórki B1, w której obliczymy kwotę rabatu dla kwoty wpisanej w A1.

 Klikamy przycisk i w oknie dialogowym Wstawianie funkcji (Rys. 6.5) wybieramy funkcję JEŻELI . Można to osiągnąć na dwa sposoby:

 wpisujemy w polu Wyszukaj funkcję słowo „jeżeli”;

 lub wybieramy w polu Lub wybierz kategorię pole Logiczne ,

a następnie zaznaczamy w okienku Wybierz funkcję nazwę JEŻELI i klikamy OK .

 W okienku Argumenty funkcj i dokonujemy następujących wpisów:

 W polu Test_logiczny wpisujemy A1 >= 250 . Jest to warunek udzielenia rabatu.

 W polu Wartość_jeśli_prawda wpisujemy wartość rabatu, czyli A1 * 1% .

 W polu Wartość_jeśli_fałsz wpisujemy 0.

i klikamy OK (Rys. 6.13). W tym momencie Excel w komórce B1 wpisze formułę =JEŻELI(A1 >= 250;A1 *1%;0) (por. Rys. 6.14)

Rysunek 6.13. Okno „Argumenty funkcji” po wpisaniu wartości

argumentów funkcji JEŻELI w przykładzie z punktu 6.3.5.

 Zaznaczamy komórkę B1 i kopiujemy znajdującą się w niej formułę do pozostałych komórek kolumny B (metodą opisaną w rozdziale 5.8.3).

Spowoduje to wyznaczenie wszystkich poszukiwanych kwot rabatu (Rys. 6.14).

Do porównywania wartości można stosować operatory relacyjne opisane w Tabeli 6.1.

operato

r nazwa przykład

= znak równości JEŻELI(A1=0, 1% ,

0%)

< znak mniejszości JEŻELI(A1<0, 1% , -1%)

<= znak „mniejsze lub równe” JEŻELI(A1<=0, 1% , -1%)

> znak większości JEŻELI(A1>0, 10% , 5%)

>= znak „większe lub równe” JEŻELI(A1>=0, 3% , 0%)

<> znak nierówności JEŻELI(A1<>B1, 0 , 1)

Tabela 6-1. Operatory relacyjne (porównawcze) Excela.

6.3.6. Przegląd pozostałych funkcji

Jak już wspomniałem, Excel udostępnia ponad 200 różnych funkcji i wszelka próba opisania ich wszystkich byłaby pozbawiona sensu. Tym niemniej należy mieć świadomość, jakiego rodzaju funkcjami w ogóle możemy się posługiwać i gdzie znaleźć ich opis.

Funkcje dostępne w Excelu można podzielić na:

 Finansowe . Funkcje te służą do obliczania wszelkiego rodzaju odsetek, amortyzacji, lokat bankowych, wewnętrznych stóp zwrotu, wartości inwestycji itp.

 Daty i czasu . Funkcje te służą do manipulowania datami i czasem. Na przykład funkcja DZIŚ wstawia w danej komórce bieżącą datę, a wynikiem funkcji TERAZ jest bieżąca data i godzina z dokładnością do minuty. Wartości pól zawierających wywołania tych funkcji są aktualizowane każdorazowo przy otwieraniu dokumentu oraz po naciśnięciu klawisza F9 .

 Matematyczne. Znajdziemy tu takie funkcje, jak SIN (sinus kąta), ASIN

(funkcja odwrotna do SIN ), LOS (liczba losowa), PIERWIASTEK (pierwiastek

Rysunek 6.14. Tabela z kwotami rabatu wyznaczonymi przy pomocy

funkcji JEŻELI.

kwadratowy), SUMA (suma liczb z zakresu), ILOCZYN (iloczyn liczb z zakresu), ZAOKR (zaokrąglanie liczb), RZYM (konwersja liczby na zapis rzymski).

 Statystyczne. Do tej kategorii należą funkcje obliczające wartość średnią, medianę, kowariancję, odchylenie standardowe, funkcje wyznaczające trend danych (m.in. liniowy i wykładniczy), funkcje wyznaczające punkty rozkładów statystycznych (np. normalnego), funkcje do badania niezależności rozkładów itp.

 Wyszukiwania i adresu. Te funkcje mogą się przydać tylko bardzo zaawansowanym użytkownikom.

 Bazy danych. Znajdziemy tu funkcje służące do pobierania informacji z baz danych, np. ilości rekordów w bazie, sumy liczb w rekordach itp.

 Tekstowe. Do tej kategorii należą funkcje obliczające długość napisu, konwertujące liczby na tekst itp.

 Logiczne. Znajdziemy tu następujące funkcje: FAŁSZ , PRAWDA , JEŻELI , LUB , NIE , ORAZ .

Dokładny opis wszystkich funkcji rozpoznawanych przez program znajduje się w elektronicznym podręczniku programu w rozdziale Kompendium funkcji .

6.4. Formaty liczbowe komórek

6.4.1. Definiowanie formatów liczbowych

Jak wiemy, zawartość komórek Excela dzieli się na dwie podstawowe kategorie:

tekst i liczby, przy czym Excel jako liczby traktuje nie tylko „zwykłe” liczby (np.

120 czy 11,2 ), ale i kwoty pieniężne (np. 123 zł , 10 € ), wielkości procentowe (np.

25% , 200% ) i daty (np. 2005-12-25 ). W różnych sytuacjach może zachodzić potrzeba wyświetlania tej samej liczby inaczej. Na przykład kwoty pieniężne można chcieć zaokrąglać do grosza, złotówki lub tysiąca złotych.

Format liczbowy komórki to wskazówka dla programu odnośnie pożądanego

sposobu wyświetlania (i drukowania) wartości tejże komórki. Ustala się go na karcie

Liczby okna dialogowego Formatuj komórki (Rys. 6.15). Okno to wyświetla się

kombinacją Ctrl+1 lub poprzez wybranie z menu głównego FormatKomórki .

Istnieje aż 12 różnych formatów komórek. Oto ich zwięzły opis.

 Ogólne. Liczby w tym formacie nie są formatowane w żaden specjalny sposób.

Wybranie tego formatu oznacza w praktyce brak jakiegokolwiek formatowania.

 Liczbowe. Podstawowy format do wyświetlania liczb. Umożliwia zdefiniowanie separatora tysięcy, określenie liczby miejsc po przecinku w wyświetlanej liczbie i specjalne potraktowanie liczb ujemnych. Patrz: format walutowe .

 Walutowe. Służy do wyświetlania kwot pieniężnych. Umożliwia zdefiniowanie symbolu waluty, określenie liczby miejsc po przecinku w wyświetlanej kwocie i specjalne potraktowanie liczb ujemnych (Rys. 6.16). W zasadzie opcje są jasne – wyjaśnienia wymaga jedynie kwestia liczb ujemnych. Otóż w formacie walutowym wartości ujemne można wyświetlać „normalnie”, albo w kolorze czerwonym, albo w kolorze czerwonym bez znaku „minus”.

 Księgowe. Format podobny do poprzedniego; główna różnica polega na tym, że ewentualny znak minus i symbole niektórych walut (np. dolara) są tu wyrównywane do lewej krawędzi komórki.

 Data. Excel przechowuje daty jako liczby całkowite. Liczba 1 odpowiada dacie 1 stycznia 1900 r., liczba 2 – dacie 2 stycznia 1900 r. i tak dalej; na przykład data 1 maja 2005 roku przechowywana jest przez Excel jako liczba 38 463.

Oznacza to, że od 31 grudnia 1899 roku do 1 maja 2005 r. minęło 38 463 dni

. Dane w formacie Data mają też określony typ, który określa sposób wyświetlania roku, miesiąca i dnia (na przykład ta sama data może być

wyświetlana m.in. jako

2001-01-20 lub 20 sty 2001 ). Zakres poprawnych dat mieści się pomiędzy 1 marca 1900 r. i 31 grudnia 9999 r.

1

Tak naprawdę Excel poprawnie odwzorowuje na liczby całkowite tylko daty po 1 marca 1900 r., gdyż nieprawidłowo przyjmuje, że rok 1900 był przestępny.

lista dostępnych

formatów

liczba miejsc po przecinku symbol waluty przykład zastosowania znaczonego formatu

opis zaznaczonego formatu

Rysunek 6.15. Przykładowy wygląd karty „Liczby” okna dialogowego „Formatuj komórki”. Każdemu formatowi odpowiada

na tej karcie inny zestaw opcji.

 Czas. Excel przechowuje informacje o czasie w postaci ułamków, traktując np.

godzinę jak 1/24 doby, czyli jako liczbę o wartości 0,0416667 ≈ 1/24.

 Procentowe. Dane w tym formacie uzupełniane są znakiem %. Na przykład liczba 0,5 wyświetlana jest jako 50% .

 Ułamkowe . Nie znam żadnego powodu, by używać tego formatu.

 Naukowe . Przydaje się do zapisu bardzo małych lub wyjątkowo dużych liczb.

 Tekstowe. Wyświetla liczbę jak tekst, tzn. bez żadnego formatowania i wyrównaną do lewej krawędzi komórki. Liczby o formacie Tekstowe można jednak dodawać, mnożyć, odejmować i dzielić jak każde inne liczby.

 Specjalne. Umożliwia interpretację liczby np., jako numeru PESEL, NIP lub telefonu.

Na pasku narzędziowym Formatowanie znajdują się trzy przyciski służące do szybkiego definiowania lub modyfikowania formatów liczbowych. Są to:

 – definiuje format księgowy (z symbolem waluty „ zł ”);

 – definiuje format procentowy;

 – definiuje format księgowy bez symbolu waluty;

 – zwiększa o 1 liczbę cyfr wyświetlanych po przecinku

 – zmniejsza o 1 liczbę cyfr wyświetlanych po przecinku

Niektóre formaty, np. procentowy, księgowy, daty i czasu, można definiować już podczas wprowadzania danych. Oznacza to, że komórka, w której wpiszemy 12% , automatycznie uzyska format Procentowe , wpis styczeń zdefiniuje format Data itd.

6.4.2. Dokładność wyświetlana a dokładność obliczeń

Należy mieć świadomość, że dokładność, z jaką Excel oblicza wyrażenia, może mieć bardzo niewiele wspólnego z dokładnością, z jaką wyświetla ich wartość.

Dokładność obliczeń wynosi 15 cyfr znaczących. Oznacza to, że wynik dzielenia 1 przez 3 to dla programu 0,333333333333333. Tak wielka dokładność wystarcza w zdecydowanej większości zastosowań praktycznych. Ponieważ używanie 15 cyfr po przecinku w rozliczeniach podatkowych czy planach finansowych byłoby bez sensu, twórcy Excela wprowadzili (omówioną w poprzednim punkcie) możliwość

przykładowy wygląd liczby

liczba miejsc po przecinku sposób wyświetlania liczb ujemnych opis

formatu nazwa wybranego

formatu

Rysunek 6.16. Opcje formatu liczbowego „Walutowe”.

wybór symbolu

waluty

wyświetlania liczb ze z góry zadaną dokładnością. Jeżeli zażądamy, by liczby w danej komórce były wyświetlane z dokładnością do 2 cyfr po przecinku, zamiast 0,333333333333333 zł ujrzymy w niej 0,33 zł .

Różnicę pomiędzy wartością wyświetlaną a wartością rzeczywistą ilustruje arkusz na Rysunku 6.17. W jego pierwszej kolumnie podano cenę towaru, w drugiej –ilość (wagę), a w trzeciej – wartość wyznaczoną jako iloczyn odpowiednich pozycji z kolumn A i B zaokrąglony do 2 miejsc po przecinku. Niestety, do zaokrąglenia liczb w kolumnie C użyto wyłącznie opcji formatowania, tzn.

zadeklarowano format komórek C2:C5 jako Liczbowe z 2 cyframi po przecinku.

Prowadzi to do nieprzyjemnej sytuacji: Excel oblicza sumę komórek C2:C5 jako 68,18 , podczas gdy ich rzeczywista suma wynosi, jak łatwo sprawdzić, 68,20 . Skąd ta różnica? Otóż Excel w kolumnie C wyświetlił liczby zaokrąglone do 2 cyfr po przecinku, ale dodał do siebie wartości dokładne, które dla porównania umieściłem w kolumnie D. Tak więc wartością komórki C6=SUMA(C2:C5) jest dokładna wartość sumy iloczynów pozycji w kolumnach A i B, czyli 68,1844 . Liczba ta jest jednak wyświetlana z dokładnością do 2 cyfr dziesiętnych, stąd 68,18 w polu C6. Aby uniknąć takiej sytuacji, należało wartości w komórce C zaokrąglić funkcją ZAOKR (por. punkt 6.3.1).

Aby uniknąć kłopotów związanych z różnicą pomiędzy wartością wyświetlaną w komórce a używaną w obliczeniach, należy wyświetlić okno dialogowe Opcje (wybierając w menu głównym NarzędziaOpcje ) i na jego karcie Przeliczanie zaznaczyć opcję Dokładność jak wyświetlono . Od tej pory Excel w swoich obliczeniach będzie używał liczb dokładnie w takiej postaci, jak są wyświetlane w arkuszu.

6.4.3. Sygnalizacja błędów

Niestety – od czasu do czasu Excel nie będzie w stanie wyświetlić wartości naszych formuł. Są dwa podstawowe powody tego zjawiska: wynik obliczenia nie mieści się w komórce lub formuła zawiera błąd. W każdym z tych wypadków program

wyświetli w komórce specjalny komunikat informujący o zaistnieniu błędu.

Jeżeli wynik formuły nie mieści się w komórce, Excel wypełni ją znakami # . Ilustruje to arkusz z Rys. 6.18, w którym kolumna C zawiera iloczyny kolejnych

Rysunek 6.17. Przykład kłopotów spowodowanych niezrozumieniem różnicy

pomiędzy wartościami wyświetlanymi a wartościami używanymi w obliczeniach.

Faktyczna suma liczb wyświetlanych w komórkach C2:C5 wynosi

68,20, a nie 68,18.

komórek z kolumn A i B. Ponieważ komórka C3 jest zbyt wąska, by można w niej wyświetlić jej wartość ( 100 000 zł ), program wyświetla w niej ciąg znaków # .

Warto wiedzieć, że oprócz zbyt wąskiej komórki, ciąg znaków # może też sygnalizować, że usiłujemy zdefiniować ujemną datę lub czas.

Jeżeli formuła zawiera błąd, Excel wyświetli w komórce specjalny napis rozpoczynający się znakiem # , np. #ARG! , #DZIEL/0! , #NAZWA? , #N/D! ,

#ADR! , #LICZBA! lub #ZERO! . Jednocześnie w lewym górnym rogu takiej komórki wyświetla niewielki zielony trójkącik (Rys. 6.19).

Po wybraniu komórki z takim trójkącikiem tuż obok pojawi się ikona . Po kliknięciu jej, na ekranie wyświetli się menu kontekstowe korekty błędu (Rys. 6.20).

Menu to może mieć różne opcje zależnie od rodzaju błędu, przy czym z reguły najważniejsze są trzy pierwsze pozycje. Na samej górze zawsze znajduje się nazwa błędu. Poniżej wyświetlane jest pole Pomoc na temat błędu ; klikniecie go powoduje wyświetlenie pełnego opisu danego błędu wraz z poradami na temat możliwych sposobów usunięcia go. Na trzecim miejscu najczęściej znajduje się opcja Pokaż kroki obliczania . Umożliwia ona prześledzenie krok po kroku sposobu, w jaki Excel oblicza wartość formuły i odnalezienie źródła błędu. W niektórych przypadkach na trzecim miejscu znajduje się pole Śledź błędy . Jego kliknięcie powoduje wyświetlenie strzałek informujących o tym, do jakich komórek odwołuje się dana formuła (Rys. 6.21). Strzałki w kolorze niebieskim sygnalizują poprawne formuły, strzałki czerwone – formuły niemożliwe do obliczenia.

Jednocześnie program zaznaczy komórkę, która najprawdopodobniej jest prawdziwym źródłem błędu.

Rysunek 6.20. Przykład menu kontekstowego korekty błędnej formuły.

nazwa błędu

Rysunek 6.18. Jeżeli komórka jest zbyt wąska, program wyświetla w niej ciąg znaków #.

Rysunek 6.19. Komórki zawierające błędy Excel oznacza zielonym

trójkącikiem.

Aby zlikwidować strzałki, należy z paska narzędziowego Inspekcja formuł wybrać przycisk ( Usuń wszystkie strzałki ). Pasek ten wyświetlamy w standardowy sposób – klikając prawym klawiszem obszar dowolnego paska narzędziowego lub menu i wybierając opcję Inspekcja formuł . Posiada on też wiele innych przycisków wydatnie usprawniających proces usuwania błędów ze skomplikowanych arkuszy. Oto ich zwięzły opis:

 Sprawdza poprawność całego arkusza.

 Wyświetla strzałki do komórek, od których zależy wartość komórki bieżącej.

 Usuwa strzałki wyświetlane przyciskiem .

 Wyświetla strzałki do komórek, których wartość zależy od komórki bieżącej.

 Usuwa strzałki wyświetlone przyciskiem .

 Usuwa wszystkie strzałki.

 Włącza śledzenie błędu (przy pomocy różnokolorowych strzałek).

 Wstawia komentarz.

 Zakreśla komórki z nieprawidłowymi danymi.

 Usuwa zakreślenia komórek z nieprawidłowymi danymi.

 Wyświetla tzw. okno czujki, w którym można śledzić wartości wybranych pól arkusza.

 Oblicza formułę krok po kroku.

6.5. Wczytywanie danych z pliku

Arkusze danych zawierają zazwyczaj ogromne ilości danych. Czasami dane są wprowadzane ręcznie, częściej jednak pochodzą z plików przygotowanych przez inne programy. Przyjrzyjmy się teraz wczytywaniu danych z pliku tekstowego.

Przyjmijmy, że dane zapisane są w dwóch kolumnach liczb, przy czym separatorem części dziesiętnej jest kropka (co w praktyce zdarza się dość często).

Fragment takiego pliku przedstawia Rys. 6.22 (a). Wczytanie liczb do arkusza Excela przeprowadzamy w następujących krokach:

 Z menu głównego wybieramy DaneImportuj dane zewnętrzneImportuj dane .

 Spowoduje to wyświetlenie okna Wybierz źródło danych , w którym wyszukujemy nasz plik z danymi i klikamy przycisk Otwórz .

Rysunek 6.21. Po wybraniu opcji „Śledź błędy” program wyświetli strzałki obrazujące sposób obliczania wartości danej komórki i

zaznaczy pierwszą komórkę z błędną formułą.

 Teraz na ekranie pojawi się Kreator importu danych (Rys. 6.23). Składa się on z trzech okien wyświetlanych kolejno. W pierwszym prawie zawsze wszystkie ustawienia są prawidłowe, więc klikamy Dalej lub przyciskamy En- ter . W drugim należy koniecznie zaznaczyć opcję Spacja . W tym momencie w okienku podglądu danych powinniśmy zobaczyć pionową linię rozdzielającą dane na dwie kolumny. Klikamy Dalej lub przyciskamy Enter .

 W ostatnim oknie Kreatora wybieramy opcję Zaawansowane (Rys. 6.24).

Spowoduje to wyświetlenie okna dialogowego Zaawansowane ustawienia danych numerycznych , w którym definiujemy znak separatora dziesiętnego jako kropkę.

 Zamykamy Kreatora i w arkuszu klikamy komórkę, która ma być lewym górnym narożnikiem zaimportowanej tabeli. Ostateczny efekt naszej pracy przedstawia Rys. 6.22 (b).

Tak zaimportowane dane mają pewną niezwykłą właściwość: Excel zapamiętuje, że pochodzą one ze źródła zewnętrznego, na przykład pliku i w każdej chwili oferuje nam możliwość odświeżenia ich, czyli powtórnego wczytania. W tym celu wystarczy wyświetlić pasek narzędziowy Dane zewnętrzne i kliknąć w nim przycisk ( Odśwież wszystko ).

W podobny sposób można zaimportować dane z innych źródeł – np. skoroszytów Excela lub nawet z Internetu.

Rysunek 6.23. Pierwsze (po lewej) i drugie (po prawej) okno Kreatora importu danych.

zazna cz opcję

„Spac ja”

linia rozdzielająca kolumny danych

(a) (b)

Rysunek 6.22. (a) Plik tekstowy z danymi, w których separatorem części ułamkowej jest kropka. (b) Te same dane po zaimportowaniu

do Excela.

6.6. Sortowanie

Ostatnią czynnością omawianą w tym rozdziale jest sortowanie, czyli porządkowanie danych rosnąco lub malejąco względem określonej kolumny lub wiersza. Zagadnienie to omówię na przykładzie prostej tabelki z Rys. 6.25. Tabela ta zawiera trzy sąsiednie kolumny danych (A, B i C) oraz dane kontrolne w kolumnie E, oddzielonej od pozostałych kolumn pustą kolumną D.

Przypuśćmy, że chcemy posortować dane w pierwszych trzech kolumnach alfabetycznie względem imion w pierwszej kolumnie. W tym celu:

 Zaznaczamy dowolną komórkę w pierwszej kolumnie (np. A1).

 Klikamy przycisk na standardowym pasku narzędzi.

tu wybierz znak separatora części ułamkowej

Rysunek 6.24. Trzecie okno Kreatora importu danych ((po lewej) i okno zaawansowanych ustawień importu tekstu (po prawej).

Rysunek 6.25. Przykład tabeli przed sortowaniem.

Efekt tych czynności przedstawia Rys. 6.26. Jak widzimy, posortowaniu uległy dane z kolumn A, B i C, natomiast kolumna E pozostała niezmieniona. Związane to jest z tym, że przycisk służy do sortowania danych wyłącznie w grupach przylegających do siebie kolumn, dlatego sortowaniu nie podlegają dane z kolumny E.

Przypuśćmy, że chcemy posortować te same dane względem kolumny B malejąco od liczby największej do najmniejszej. W tym celu:

 Zaznaczamy dowolną komórkę w drugiej kolumnie (np. B1).

 Klikamy przycisk na standardowym pasku narzędzi.

Efekt tych czynności przedstawia Rys. 6.27.

Reasumując nasze dotychczasowe rozważania możemy stwierdzić, że najłatwiejszy sposób sortowania polega na zaznaczeniu dowolnej komórki w kolumnie, względem której chcemy posortować dane, i użyciu przycisku lub . Pierwszy z nich służy do sortowania liczb od wartości najmniejszej do największej lub napisów alfabetycznie, drugi sortuje dane w kierunku odwrotnym. Ceną za tę prostotę jest to, że Excel sam domyśla się, jaki zakres danych ma ulec sortowaniu.

Domyślnie program sortuje dane w kolumnie zawierającej zaznaczoną komórkę i wszystkich kolejnych niepustych kolumnach sąsiednich.

Co zrobić, gdy te domyślne ustawienia programu są nieodpowiednie dla naszych potrzeb? Na przykład co zrobić, by uporządkować wszystkie dane (czyli kolumny A, B, C i E) rosnąco względem dat zawartych w kolumnie C? Oto możliwy scenariusz postępowania:

 Zaznaczamy kolumny ze wszystkimi danymi do posortowania (czyli A:E ).

Rysunek 6.26. Tabela z Rys. 6.25 po posortowaniu przyciskiem względem kolumny A.

Rysunek 6.27. Tabela z Rys. 6.26. posortowana przyciskiem względem kolumny B.

Rysunek 6.28. Okno dialogowe „Sortowanie”.

 Z menu głównego wybieramy DaneSortuj . Spowoduje to wyświetlenie okna dialogowego Sortowanie (Rys. 6.28).

 W oknie dialogowym Sortowanie w polu Sortuj według wybieramy kolumnę C i kierunek Rosnąco . Klikamy OK .

Ostateczny efekt tych czynności ilustruje Rys. 6.29. Jak widać, metoda polegająca na wykorzystaniu okna dialogowego Sortowanie , mimo że nieco bardziej pracochłonna niż klikniecie przycisku lub , pozwala bardzo precyzyjnie określić zakres sortowanych danych. Warto wiedzieć, że po kliknięciu przycisku Opcje uzyskujemy dostęp do kilku dodatkowych parametrów kontrolnych sortowania. Można w ten sposób m.in. spowodować, by sortowanie odbywało się w kierunku poziomym, a nie pionowym.

6.7. Ćwiczenia

1. Utwórz nowy arkusz kalkulacyjny i wprowadź w nim poniższą tabelkę (poczynając od komórki A1 ):

Jaś 2 000 zł 2 500 zł 2 100 zł Małgosia 3 000 zł 3 000 zł 2 200 zł

─ Zaznacz i przesuń tę tabelkę (myszką) o jeden wiersz w dół.

─ W komórce B1 wpisz słowo styczeń . Zaznacz tę komórkę, po czym złap uchwyt wypełniania i przeciągnij w prawo tak, by zaznaczenie wypełniło obszar B2:B4 . W pierwszym wierszu tabeli powinny pojawić się nazwy miesięcy luty i marzec .

─ Uzupełnij tabelkę wg poniższego wzoru:

styczeń luty marzec Razem

Jaś 2 000 zł 2 500 zł 2 500 zł Małgosia 3 000 zł 3 000 zł 3 000 zł Baba Jaga 10 000 zł 12 000 zł 13 000 zł Razem:

─ Wyznacz wszystkie sumy w wierszach i kolumnach (przyciskiem ).

Sprawdź poprawność obliczeń.

Rysunek 6.29. Cała tabela z Rys. 6.25 posortowana rosnąco

względem kolumny C.

─ Dodaj 3 kolumny: kwiecień, maj i czerwiec. Wpisz dowolne wartości zarobków za te miesiące oraz zaobserwuj zmiany w tabeli. Sprawdź, czy sumy są aktualne – jeśli nie, uaktualnij je.

2. Przejdź do nowego arkusza ( Arkusz2 ). W komórce A1 wpisz datę 2005/05/02 . Był to poniedziałek.

─ Zaznacz komórkę A1 , chwyć myszką uchwyt wypełniania i przesuń go aż do komórki A30 .

─ Kliknij ikonę menu wypełniania ( ) i wybierz opcję Wypełnij dniami powszednimi .

─ Usuń te komórki, w których daty wykraczają poza miesiąc maj.

3. W komórce B1 i B2 wpisz odpowiednio liczby 1 i 2. Zaznacz B1:B2 . Przeciągnij uchwyt wypełniania w dół do komórki B1000 .

4. Pobierz skoroszyt excel_zadanie1.xls i zapisz go w swoim katalogu.

Następnie otwórz ten skoroszyt. W kolumnie G wstaw wartości opisane w kolumnie F (czyli m.in. wartość najmniejszej i największej oraz sumę 400 liczb). Dostęp do wszystkich niezbędnych funkcji uzyskuje się po przyciśnięciu trójkącika obok przycisku . Aby zaznaczyć obszary danych, użyj myszki i/lub klawiatury (doceń siłę kombinacji Ctrl+Shift+).

5. W arkuszu z punktu 4 wpisz w komórce A1 nową wartość 1,11 . Czy wpłynęło to na wartości w kolumnie F ?

6. W arkuszu z punktu 4 zaznacz i skopiuj do schowka Windows kolumnę A . Następnie wklej ją ze schowka do arkusza Arkusz2 (w tym samym skoroszycie excel_zadanie1). Następnie:

─ W komórce B1 oblicz wartość komórki A1 zaokrągloną do 2 miejsc po przecinku (kliknij i wybierz funkcję ^ZAOKR ).

─ Skopiuj formułę z B1 do wszystkich komórek w zakresie B1:B100 .

─ Wyznacz sumy liczb z kolumn A i B .

7. Sformatuj liczby w kolumnie B arkusza z poprzedniego punku w formacie wa- lutowe z dokładnością do 2 miejsc po przecinku i z symbolem waluty zł ( ).

8. Otwórz nowy arkusz. Wprowadź w nim następującą tabelkę:

Dzisiaj:

Data moich urodzin:

Liczba przeżytych dni:

─ W komórce B1 wpisz funkcję =Dziś()

─ W komórce B2 wpisz datę swoich urodzin

─ W komórce B3 wpisz =B1-B2

─ Zamień format komórki B3 na „liczbowe” z dokładnością 0 miejsc po przecinku. Jaki jest sens liczby wyświetlanej w komórce B3 ?

─ Czy wartość wyświetlana w komórce B3 zależy od dnia, w którym otwieramy arkusz zawierający powyższą tabelę?

9. Pobierz tabelę ludności Polski wg płci i województw. Posortuj ją rosnąco wg

kolumny B („ludność ogółem”).

10. Przyjmijmy, że pewna hurtownia udziela rabatu 1% przy zakupach o wartości co najmniej 1 000 zł.

─ W nowym arkuszu umieść następującą tabelę:

Kwota zakupu Rabat 156 zł

1 000 zł 1 200 zł 970 zł 4 000 zł 1 789 zł 600 zł

─ W tabelce tej oblicz wartości rabatu (przyda się funkcja JEŻELI ).

11.  Rozwiąż problem finansowy opisany w punkcie 6.3.4 podręcznika.

12.  W ciągu co najwyżej jednej minuty rozwiąż poprzednie zadanie dla stopy

procentowej 7,5% i kwoty kredytu 75 000 zł.