Ks. Adam Wiktor Pęski (1867-1930)

Wojciech Góralski

Ks. Adam Wiktor Pęski (1867-1930)

Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 15/3-4, 301-310

135] M ateriały do historii 301

K s. A d am W iktor P ę sk i (1867— 1930)

1. U ro d ził się 22 grudnia 1867 r. w P ło ck u z rod ziców S ta n isła w a i K a ro lin y z K lejstó w . W rod zin n ym m ie śc ie u częszczał do szk oły p o w · szech n ej, tu ró w n ież u k o ń czy ł L iceu m im . S ta n isła w a M ałach ow sk iego. W d w u d ziesty m roku ży cia w s tą p ił do m iejsco w eg o S em in a riu m D u ­ c h o w n eg o . W p od an iu o p rzy jęcie do S em in ariu m n a p isa ł m. in.: „ N a j ­ w ię k sz y m m oim staran iem b ęd zie czynić p ostęp y w n aukach i cnotach, aby się w y k sz ta łc ić na k a p ła n a w e d łu g p rzep isó w bożych i k o ś c ie l­ n y c h ” 1.

Po u k oń czen iu stu d ió w sem in a ry jn y ch z w y n ik ie m celu ją cy m , jako u ta le n to w a n y alu m n z o sta ł sk iero w a n y przez w ła d zę d iecezjaln ą do A k a d em ii P etersb u rsk iej. S tu d io w a ł tu teo lo g ię opuszczając w ciągu I I I -ie g o roku stu d ió w A k a d em ię ze stop n iem k an d yd ata św . t e o lo g ii2. P o p o w ro cie z P etersb u rg a o trzym ał św ię c e n ia k ap łań sk ie z rąk b i­ sk u p a p ło ck ieg o M ichała N o w o d w o rsk ieg o w dniu 29 cczerw ca 1895 r. P oczątk ow o p e łn ił fu n k cję sek retarza k on systorza g en eraln ego w P łock u rozw ijając tu n ab ytą podczas g ru n to w ń y ch stu d ió w w ied zę teo lo g iczn o -p r a w n ic zą . P ra co w a ł jed n o cześn ie jako w ik a riu sz p arafii kated raln ej dając się tu poznać jak o g o rliw y kap łan i u ta len to w a n y kazn od zieja.

W r. 1902 b iskup J erzy Szem b ek p o w o ła ł ks. P ęsk ieg o do pracy w S em in a riu m D u ch ow n ym p o w ierza ją c m u tutaj urząd w icerek to ra oraz zlecając k lo jen o w y k ła d y : h isto rii K ościoła, teo lo g ii m oraln ej, h o ­ m ile ty k i oraz p raw a k a n o n ic z n e g o 3. Obok zajęć sem in a ry jn y ch p ełn i n ad al ob ow iązk i w k o n sy sto rzu otrzym u jąc n om in ację na obrońcę w ę ­ zła m a łżeń sk iego. J e st jed n o cześn ie rek torem k o ścio ła sem in aryjn ego. Od r. 1905 p row ad zi d ziałaln ość tak że n a odcinku p isa rsk o -p u b li- cy sty czn y m stając n a czele red ak cji ty g o d n ik a relig ijn o -sp o łeczn eg o w y d a w a n eg o w P ło ck u pt. „M azur” oraz p isząc w ie le sp raw ozd ań dla „ P rzeglądu K a to lic k ie g o ” oraz „P rzeglądu P o w szech n eg o ”. P oza tym p o w ierzo n o m u w r. 1910 k ie r o w n ic tw o red a k cji E n cyk lop ed ii K o ś c ie l­ nej N o w o d w o rsk ieg o , do k tórej red a g u je szereg h a s e ł.4 P o zo sta je na ty m sta n o w isk u p rzez trzy lata. W r. 1920 zo sta je redak torem n a czel­ nym „M iesięczn ik a P a stersk ieg o P ło c k ie g o ”, u rzęd ow ego organu d ie­ cezji p ło c k ie j. 6 P ra cu je n a tym odcinku do koń ca życia. Jako p u b licy sta

1 K l i m k i e w i c z Fr., S.p. ks. A d a m P ę s k i [nekrol], M iesięczn ik P a stersk i P ło ck i (skrót M PP) 4 (1930) 97.

2 T am że, s. 98; Por. D irectoriu m seu Ordo d iv in i o ffic ii recitan d i d io ecesis P lo cen sis, P lo cia e 1895, s. 14.

3 B isk u p Jerzy J ó zef E lizeu sz S z e m b e k otrzym ał n om in ację n a sto lic ę p łock ą w r. 1901, p o p ięcio letn im w a k a n sie tej sto licy tr w a ją ­ cym od śm ierci b isk u p a M ichała N o w o d w o rsk ieg o (1896). Zob. B isk u p i P łoccy, R ocznik D iecezji P ło ck iej, P łock 1966, s. 26—27.

4 Zob. R ecen zja t.' X X X II E n cy k lo p ed ii K o ścieln ej N ow od w orsk iego, M PP 12 (1913) 324— 325.

30 2 M ateriały do historii [3 6 ]

p isze tak że szereg drobnych a rty k u łó w i sp raw ozd ań do tak ich czaso­ pism , jak: „Ś p iew K o ś c ie ln y ”, „Echa P ło c k ie ” i „D zien n ik P ło c k i”.

W r. 1919 zo sta je p o w o ła n y do p racy w k u rii d iecezja ln ej. Odtąd słu ży ju ż bezp ośred n io w y d a tn ą p om ocą o rd yn ariu szow i d iecez ji b isk u ­ p o w i A n to n iem u J u lia n o w i N o w o w ie jsk ie m u. 6 W k u rii je s t k ie r o w n i­ k iem w y d z ia łu k u ltu i w iz y ta c ji p astersk ich , k om isarzem do sp raw za­ k on n ych , d eleg a tem do sp ra w Z grom adzenia SS. P a sjo n istek , sędzią syn od aln ym , w izy ta to rem n au k i relig'ii w szkołach p o w szech n y ch oraz dyrek torem d zieł m is y jn y c h 7. P od czas od b yw an ego w r. 1927 S yn od u D iecezja ln eg o p e łn i w a żn ą fu n k c ję p r o m o to r a 8. W śród k a p ła n ó w d ie­ cezji m a o p in ię „praw ej ręk i b isk u p a ”.

P racu jąc w k u rii w y k ła d a jed n o cześn ie litu rg ik ę w m iejsco w ej S zk o le O rgan istow sk iej. B ierze tak że czy n n y u d zia ł w p racy na sk a lę ogóln ok rajow ą sp ra w u ją c fu n k cję sek retarza g en era ln eg o Z w iązk u M i­ sy jn eg o D u ch o w ień stw a .

N a k ażdym z rozliczn ych o d cin k ó w p ow ierzan ej m u p racy w y ­ w ią z y w a ł się za w sze ja k n a jlep iej odznaczając się g o rliw ością, ta le n ­ tem o rgan izacyjn ym oraz w ro d zo n y m ta k tem w o b ec in n ych . W dow ód u zn an ia d la sw o je j p racy otrzy m u je k o lejn o odznaczenia: k an on ik a h on orow ego k a p itu ły k a ted ra ln ej p łock iej — 1903, szam b elan a p a p ies­ k i e g o — 1904, k a n o n ik a g rem ia ln eg o w y m ien io n ej k a p itu ły — 1909 oraz p rałata p a p iesk ieg o — 1925.

Z m arł w P ło ck u , po k ró tk ich cierp ien iach , w 63-im roku życia, w dniu 21 m arca 1930 r.9 U ro czy sto ści ża ło b n e od b yły się w b a zy lice k a ted ra ln ej przy u d zia le b isk u p a N o w o w iejsk ieg o , b isk u p a W etm a ń - sk ieg o , około stu k a p ła n ó w oraz k ilk u ty s ię c y w ie r n y c h , k tó rzy b y li zży ci ze sw o im rodakiem . Z o sta ł p o ch o w a n y w grobie rod zin n ym na m ie jsc o w y m cm en tarzu p a ra fia ln y m .

2. K s. P ęsk i b y ł c zło w ie k iem sła b y m fizy czn ie, z teg o p ow od u cho­ ro w a ł często będ ąc stu d en tem A k a d em ii P o tersb u rsk iej, w r e z u lta cie czego op u ścił P otersb u rg przed u k o ń czen iem trzecieg o roku stu d iów . Z u sp o so b ien ia b y ł c zło w ie k iem bardzo szla ch etn y m , sk rom n ym , ż y czli­ w y m i oddanym dla in n ych . S zczeg ó ln ie te d w a o sta tn ie przym ioty rzu tu ją na je g o osobow ość. Ż y czliw o ść i trosk a o in n y ch p rzeja w ia ły się zarówno' w sp ok ojn ym , ta k to w n y m i bardzo w y ro zu m ia ły m od n o­ szen iu się do lu d zi, ja k ró w n ież w czyn n ej i ofiarnej m iło ści w o b e c b ied n y ch i potrzeb u jących . N a b ied ę lu d zk ą b y ł szczeg ó ln ie w r a ż liw y . S p ie s z y ł w ię c z p om ocą p otrzeb u jącym , g d y. ty lk o n ad arzyła się ku tem u okazja, u cz e stn ic z y ł ta k że w zorgan izow an ych ak cjach ch a ra ta - ty w n y ch , b y ł m ia n o w ic ie człon k iem , a od r. 1918 p rezesem T o w a rzy ­

6 T am że.

7 Zob. J e z u s e к W., U d z ia ł ks. L eon a W e t m a ń s k i e g o w orga n izo ­

w a n i u i r o z w o j u Z g r o m a d z e n ia Sió s tr P a s jo n i s t e k , P ra w o K an on iczn e

12 (1969) nr 1—2, s. 121.

8 S yn od D iecezji P ło ck iej, M P P 2 (1927) 52.

[37] M ateriały do historii 3 0 3

stw a D ob roczyn n ości oraz p atron em k o n feren cji żeń sk ich św . W in cen ­ teg o à P aulo. P e łn ią c różne fu n k cje w sw o im życiu k a p ła ń sk im nie za p o m in a ł n igd y o czy n ien iu m iłosierd zia. W iele ok azji zn a jd o w a ł ku tem u przede w sz y stk im w p racy d u szp astersk iej — n a jp ierw jako w i ­ kariu sz p a ra fii k a ted ra ln ej, a p otem jako rektor k o ścio ła se m in a r y jn e ­ go. U m ia ł —· p rzy sw o im ta k cie i w y so k iej k u ltu rze osob istej ■— sk u ­ teczn ie zach ęcać k a p ła n ó w do Sikładania ofiar p ien iężn y ch dla swoich· p od ob ieczn ych .

P rzy K a sie W zajem nej P om ocy P ro feso ró w S em in a riu m D u ch o w n e­ go u fu n d o w a ł sta łe sty p en d iu m dla b ied n ych alu m n ów . W ty m celu p rzezn aczał sw o je drobne oszczęd n ości, tak aby p o w sta ła z nich sta ła i „żelazna” sum a 3.000 zł., od której p rocen t b y łb y obracany na w sk a ­ zanego przez sieb ie sty p en d y stę. F u n d ator zazn aczył, że po jeg o śm ier­ ci sty p en d y stó w b ęd zie w y zn a cza ć R ada P rofesorsk a. W c h w ili śm ier­ ci kś. P ę sk ie g o złożon a przez n iego w k a sie sum a w y n o siła 2090 zł i 80 gr. oraz p o w sta łe od n iej procen ty. B rat zm arłego ks. A le k sa n d e r P ę s k i zo b o w ią za ł się w r. 1930 do u zu p ełn ien ia tej s u m y 10.

Inną cechą ch arak teru ks. P ę sk ie g o b y ł w rod zon y rozsąd ek ży cio w y , ub ogaćon y n a stęp n ie n a b y w a n y m z b ieg iem la t d ośw iad czen iem . R oz­ sąd ek ten p rzeja w ia ł się w tra fn y m rozstrzygan iu i ocenianiu. S zło to zaś ' w parze z n ie z w y k le szyb k ą orien tacją i n iep rzeciętn ą in t e li­ gen cją i zd oln ościam i.

W reSzcie godną p o d k reślen ia za letą b y ła jeg o n iesp o ty k a n a w p r o st p ra co w ito ść, p o zw a la ją ca m u n a w sp o m n ia n e w y p e łn ia n ie o b ow iązk ów na ty lu od cin k ach życia d iecezjaln ego.

S łab ością ks. P ę sk ie g o b y ło n iezd ecy d o w a n ie oraz dość częste u le g a ­ n ie su g estio m i w p ły w o m in n ych .

3. J a k o k a n o n ista za p isa ł się zarów n o na p o lu adm inistracyjnym ^ jak i d y d a k ty czn o -n a u k o w y m . W ad m in istra cji d ieciezjaln ej p racow ał przez ca łe ży cie p ełn iąc, jak już w sp o m n ia n o , coraz bardziej odpo­ w ie d z ia ln e fu n k cje n a jp ierw w k on systorzu , a później w K u rii d ie c e ­ zjalnej и . B y ł cen io n y m w d iecez ji k a n o n istą — p rak tyk iem , za w sze zresztą g o to w y m do św ia d czen ia u słu g w tej dzied zin ie.

W d zia ła ln o ści d y d a k ty czn o -n a u k o w ej posiad a n iem n iejsze zasługi.. Jako w y k ła d o w c a p raw a k a n o n iczn eg o p ra co w a ł w S em in a riu m w la ­ tach 1918— 1919. O b jął w y k ła d y po ks. rek torze A d o lfie S zelążk u , g d y ten — w listo p a d zie 1918 r. — o trzym ał n o m in a cję na b isk u p a p om oc­ n iczego w P łock u . W y k ła d a ł krótko, gd yż — ja k w zm ia n k o w a n o — w r. 1919 z o sta ł p o w o ła n y do p racy k u rialn ej. Z tego k ró tk ieg o ok resu czasu da się p o w ied zieć, że b y ł w y k ła d o w c ą p rzeciętn y m m im o sw ojej rozległej w ie d z y i og ó ln y ch z d o ln o ś c i12. R ozpoczął w y k ła d y , gdy ak u ­ rat w sz e d ł w ży cie K od ek s P ra w a K an on iczn ego, p raca w ię c w y k ła ­

10 T am że, s. 105.

11 W k on systorzu i w k u rii p racow ał w latach 1895— 1930.

12 O pieram się na u stnej rela c ji ks. W acław a Jezu sk a, który b y ł słu ­ chaczem ks. P ęsk iego.

3 0 4 Materiały do historii [3 8 ]

d ow cy b yła w tym ok resie n ieła tw a i w y m a g a ła z p ew n o ścią dużo o so b istej in w en cji. B y ła poza ty m na p ew n o ja k im ś p oszu k iw an iem . M etoda w y k ła d u ks. P ęsk ieg o p od legała na czytan iu k an on ów K odeksu P ra w a K an on iczn ego oraz o d n oszen iu ich do źródeł, n ajczęściej do D e­ k retu G racjana. P o ró w n u ją c p rzep isy k o d ek so w e ze źródłam i w sk a z y ­ w a ł na za ch od zące tu p od o b ień stw a i różnice. B y ła to w ię c m etoda zb liżon a do h istoryczn o — p o zy ty w n ej. Tą sam ą m etod ą p o słu g iw a ł się p row ad ząc sem in ariu m z p raw a k an on iczn ego na o sta tn im k u rsie s e ­ m in a ry jn y m w w y m ia rze jed n ej god zin y tygod n iow o. Z ad an iem u cze­ stn ik ó w sem in ariu m b yło w y sz u k iw a n ie źródeł dla n iek tórych in sty ­ tu c ji p ra w n y ch oraz dla norm , które p o d a w a ł kodeks. M.in. jeden z a lu m n ó w p ra co w a ł — przy u ży ciu w sp o m n ia n ej m etod y — nad za­ g a d n ien iem częstej K om u n ii św ię te j, in n y zn ó w z a jm o w a ł się k w estią p o w in o w a c tw a ja k o p rzeszk od y m a łżeń sk iej 13. B y ła to m etod a n ajb ar­ d ziej chyba sto so w n a do p o słu g iw a n ia się n ią w ok resie, gdy w ch o d zi­ ło w ży cie n ow e, sk o d y fik o w a n e praw o.

O dznaczając się rzadko sp otyk an ą p ra co w ito ścią z o sta w ił po sobie dość p ok aźn y dorobek pisarsk i, jak to w y n ik a z zam ieszczon ego niżej w y k a zu bib liograficzn ego.

R ea su m u ją c n a leży stw ierd zić, że ks. A dam W iktor P ęsk i, na p rze­ strzen i d łu gich la t p racy k a p ła ń sk iej w P ło ck u (1895— 1930} za p isa ł się jako dobry i p ełen czyn n ej m iło ści b liźn ieg o czło w iek , g o rliw y i su ­ m ien n y k ap łan , n iestru d zon y i roztropny p racow n ik w szy stk ich po­ w ierzo n y ch m u zagon ów działaln ości. S zczeg ó ln ą zaś rolę od egrał jako k a n o n ista przy czym za słu ży ł się tutaj nie ty le n a polu d yd ak tyczn ym , ile raczej w d zied zin ie ad m in istracyjn ej a przed e w sz y stk im p isa rsk o - - p u b lic y sty c z n e j.

B ib lio g ra fia p r a c ks. A. W. P ąskie go

(1899— 1930) 1899

1. N o w en n a ku czci św . S ta n isła w a K ostk i, P łock 1899, ss. 48 (w y ­ d an ie II ■— P łock 1918).

Rec.: N o w e k sią żk i, M iesięczn ik P a stersk i P ło ck i (skrót M PP) 10 (1918) 204.

2. N ab ożeń stw o p aźd ziern ik ow e, P łock 1899, ss. 31. 1900

S. Z P łock a, P rzegląd K a to lick i 51 (1900) 814— 815.

13 S p raw ozd an ie w icerek to ra S em in a riu m ks. S te fa n a W a lczy k iew i- cza na za k oń czen ie roku sem in a ry jn eg o , M P P 4 (1919) 66.

[39]

₃₀₅

4. Ś p ie w a c y lu b p sa lterzy ści w P o lsce. W: E n cyk lop ed ia K ościeln a N o w o d w o rsk ieg o (skrót EKN), t. X X V I, W arszaw a 1903, s. 213— 218

5. Strep a Jakób. W: EK N , t. X X V I, s. 606— 607. 1904

6. S u c h y w ilk Jan. EK N , t. X X V II, W arszaw a 1904, s. 112— 116. 7. Ś w in k a Jakób. W: E K N , t. X X V II, s. 290—295.

8. S zep ty ccy biskupi. W: EK N , t. X X V II, s. 514— 518. 1905

9. S zy szk o w sk i M arcin. W: EK N , t. X X V III, W arszaw a 1905, s. 136— 138.

10. T oru ń sk ie C olloqium . W: EKN, t. X X V III, s. 619— 623. 11. T oruńska Spraw a. W: EKN, t. X X V III, s. 623— 626.

1907

12. Trąba M ikołaj. W: EK N , t. X X IX , W arszaw a 1907, s. 60—65. 13. T yd em an G ize. W: EK N , t. X X IX , s. 330— 332.

14. U ch a ń sk i Jakób. W: E K N , t. X X IX , s. 421— 424. 15. U nici. W: EK N , t. X X IX , s. 493—505.

16. S zk oła, m łod zież a d u ch o w ień stw o , M P P 1 (1907) 3—6. 17. S ign u m tem p oris, M PP 2 (1907) 36— 39.

18. K onkordat z r. 1847, M P P 3 (1907) 74— 76 oraz 4 (1907) 101— 103; 5 (1907) 135— 137; 6 (1907) 154— 157; 7 (1907) 181— 182; 9 (1907) 237— 239.

1908

19. C ollegiu m P sa łterzy stów , Ł u b in ian u m zw an e, M PP 4 (1908) 137— 140 oraz 5 (1908) 159— 160.

20. Z h istorii P ło ck ieg o S em in ariu m , M P P 12 (1908) 344— 345. 21. Echa p o św ięcen ia k a m ien ia w ę g ie ln e g o pod n o w y k o śció ł w M y ­ szyń cu , M PP 9 (1908) 237— 239.

1910

22. W argocki A ndrzej. W: EK N , t. X X X , W arszaw a 1910, s. 223— 225.

23. W arszew ick i K rzysztof. W: E K N , t. X X X , s. 332— 334. 24. W arszew ick i S ta n isła w . W: EKN, t. X X X , s. 334— 339. 25. W ęgiersk i Tom asz. W. EK N , t. X X X , s. 507— 508.

26. W ęgrzyn ow icz A ntoni. W: EKN, t. X X X , s. 523— 525. 27. W ężyk Jan. W: EKN, t. X X X , s. 525— 529.

3 0 6 M ateriały do historii [4 0 ]

28. R ys h isto ry czn y p ło ck ieg o sem in ariu m , M PP 6 (1910) 133— 136 oraz 7 (1910) 166— 174.

1911

29. W ijatyk. W: E K N , t. X X X I, W arszaw a 1911, s. 1— 5. 30. W iehert M ichał. W: EK N , t. X X X I, s. 12— 14. 31. W ielew ick i Jan, T. J. W: E K N , t. X X X I, s. 58— 59. 32. W ielo g ło w sk i W alery. W: EK N , t. X X X I, s. 108— 110. 33. W ielo w iejsk i. W: EK N , t. X X X I, s. 110— 111.

34. W ieru szew sk i K azim ierz, T.J. W: EK N , t. X X X I, s. 125— 126. 35. W ierzbow scy. W: EK N , t. X X X I, s. 126— 129.

36. W in cen ty L auri. W: E K N , t. X X X I, s. 405— 407. 37. W in cen ty L eryn eń sk i. W: E K N , t. X X X I, s. 407—411. 38. W in cen ty P orticus. W: E K N , t. X X X I, s. 431— 433. 39. W in ea Piotr. W: E K N , t. X X X I, s. 446—447. 40. W iszn o w a ty A ndrzej. W: E K N , t. X X X I, 488—490. 41. W itoszyń sk i Ign acy. W: EK N , t. X X X I s. 490—491. 42. W ittukind. W: EK N , t. X X X I, s. 522— 523.

43. W itu ń sk i A u g u sty n . W: E K N , t. X X X I, s. 523— 524. 44. W itw ick i Jan. W: E K N , t. X X X I, s. 524— 527. 45. W itw ick i S tefan . W: E K N , t. X X X I, s. 527— 529. 46. W izyta k ościeln a. W: E K N , t. X X X , s. 534— 538.

47. W ła d y sła w z G ieln io w a . W: E K N , t. X X X I, s. 611— 613.

48. R ec.: Józef S as, A n a to l F ra n ce w sp ra w ie J o a n n y d’A rc, B ro ­ szu ry w c h w ili ob ecn ej, z. X V I, K rak ów 1910. — M PP 4 (1911) 165— 166.

49. R ec.: J ózef T eodorow icz, N ad trum ną L u egera, B roszu ry w ch w i­ li o b ecn ej, z. X X V I, K rak ów 1910. — M PP 4 (1911) 165.

1912

50. Rec.: P od ręczn ik do n a b o żeń stw d od atk ow ych d iecez ji P ło ck iej, P łock 1912. — M PP 11 (1912) 296— 297.

1913

51. Co p o w in ien eś u czyn ić, ab y b yć p ra w d ziw ie szczęśliw y m , P łock 1913, ss. 15.

52. T ętno życia k a to lic k ie g o w k on gresach k a to lick ich , P ło ck 1913, ss. 22.

53. W iązanka litera ck a ziem i p ło ck iej, P ło ck 1913, ss. 10.

54. O m a łżeń stw a ch m iesza n y ch bez zło żen ia w y m a g a n y ch zobo­ w ią za ń , M P P 3 (1913) 74— 79.

55. W ojsznarow icz. W: E K N , t. X X X II, W arszaw a 1913, s. 169— 170. 56. W olborz. W: E K N , t. X X X II, s. 184— 189.

[41] M ateriały do historii 30 7 57. W olw ram P iotr. W: EK N , t. X X X II, s. 198— 199.

58. W olscy. W: E K N , X X X I I s. 237— 241.

59. W o łło w icz A n drzej. W: EK N , t. X X X II, s. 257— 258. 60. W ołucki P a w eł. W: EK N , t. X X X II, s. 266—267. 61. W orn ie-M ied n ik i. W: E K N , t. X X X II, s. 267— 270. 62. W osk resien cy. W: E K N , t. X X X I I s. 286— 288. 63. W ota. W: EK N , t. X X X II, s. 288— 290. 64. W randt. W: EK N , t. X X X I I , s. 290.

65. W szerecz W aw rzyn iec. W: E K N , t. X X X II, s. 337.

66. W yrw icz K arol. W: EK N , t. X X X II, s. 404—406. 67. W ysock i Jan. W: E K N , t. X X X , s. 406— 407.

68. W ysock i Szym on . W: E K N , t. X X X II, s. 407— 409. 69. W yszogród. W: E K N , t. X X X II, s. 416—420.

70. Z ab łock i F ran ciszek. W: EK N , t. X X X II, s. 450— 452. 71. Z ab orow sk i S ta n isła w . W: EKN, t. X X X II, s. 452—453. 72. Z akroczym . W: EK N , t. X X X II, s. 494—497.

1914 73. K azan ia P a sy jn e, P ło ck 1914, ss.23. Rec.: M P P 3 (1914) 122.

1916

74. K ated ra p łock a d aw n iej i teraz. W: K alen d arz „M azur”, P łock 1916.

75. N a sza d iecez ja ln a prasa, M P P 9 (1916) 267—268.

76. R ec.: M aurycy M esch ler, N a p rzy jęcie P an a, K rak ów 1914 (przeł. L.P.). — M PP 3 (1916) 92— 93.

77. R ec.: A n to n i B o ro w sk i, P o n ty fik a t P iu sa X a S a k ra m en ta ś w ię ­ te, W arszaw a 1916, ss. 49. — M P P 5 (1916) 162— 164.

78. Rec.: С. M eyn ek en s, P ra k ty czn y p rzew od n ik dla osób dążących do d osk ón ałości i k iero w n ik ó w d u ch ow n ych , W ło cła w ek 1916 (przeł. O. W.). — M PP 5 (1916) 165.

79. R ec.: Jan B osko, Ż yciorys S łu g i B ożego D om in ik a S a v io , O św ię ­ cim 1916 (tłum . k się ż y S alezj.). — M PP 6 (1916) 195.

80. R ec.: Jan L em oyn e, O brazki z ży cia św ią to b liw e j M ałgorzaty B osk o, m a tk i W ieleb n ego ks. Ja n a B osk o, O św ięcim 1916, (tłum . k się ż y S alezj.), ss. 200 — M PP 6 (1916) 217— 219.

82. R ec.: A lek sa n d er L ip iń sk i, M ałe m u zeu m b ib lijn e w m etro p o li­ ta ln y m sem in a riu m w a r sz a w sk im , W arszaw a 1916. — M P P 7 (1916) 219—220.

83. R ec.: W łod zim ierz J a siń sk i, K o ścio ły a sfe r y in te lig e n tn e , W ar­ sza w a 1916. — M P P 7 (1916) 220—221.

84. R ec.: E dw ard C h w a len ik , Z biory p olsk ie, arch iw a, b ib lio tek i, m u ­ zea i in n e b iory p a m ią tek p rzeszłości w o jczy źn ie i na ob czyźn ie, w u k ła ­

308

_[42]

8 (1916) 247— 248.

85. Rec.: P a m ię tn ik i ks. W in cen tego C h ościak — P o p iela , A rcy b isk u ­ p a w a rsza w sk ieg o , t. I i II, K rak ów 1915, ss. 315 i 354. — M P P 1 (1916) 40—42.

86. Rec.: A cta C ap itu li P lo cen sis ab an 1514 ad an 1577 (ed. B ole- sla u s U lariow ski), K ra k ó w 1915, ss. 186. — M P P 3 (1916) 89— 92.

87. Jeszcze o w y d a w n ic tw a c h „C zytaj”, M P P 9 (1916) 270—271.

88. R ec.: W iktor W ittyn g, E x — L ib ry s’y B ib lio tek P o lsk ich X V I — X X w iek u , W arszaw a 1907. — M P P 9 (1916) 271·—272.

89. W p alącej sp ra w ie o rgan istów , M PP 10 (1916) 291— 292.

90. R ec.: F e lik s S ło n ick i, C ześć św . S ta n isła w a K o stk i w R zym ie, K u rier P ło ck i 255 (1916) 1— 2. — M PP 11 (1916) 325— 327.

91. O n o w e p od ręczn ik i h istorii p o w szech n ej, M PP 11 (1916) 341— 344.

1917

92. K ościół p o reform ack i w P łock u . W: K alen d arz „P rzyjaciel R o­ dzin K a to lick ich ”, P ło ck 1917, s. 5—8.

1918

93. J. E. K s. A n to n i N o w o w ie jsk i, b isk u p p łocki, P łock 1918, ss.7. 94. Sp raw a R zym sk a, P ło ck 1918, ss. 12.

R ec.: M PP 10 (1918) 205.

95. P rzew od n ia m y śl k a to licy zm u , P łock 1918, ss. 14. R ec.: M PP 10 (1918) 204— 205.

96. P rzed pół w ie k ie m , M P P 12 (1918) 239— 241.

97. N o w a k o d y fik a cja p raw a k an on iczn ego, M PP 5 (1918) 103— 105. 98. W atyk an a W łochy, M P P 3 (1918) 68— 69.

1919

99. S p raw a zm n iejszen ia dni św ią teczn y ch (kan. 1247), M P P 6 (1919) 95— 97.

100. C enzury w ogóln ości i ek sk o m u n ik i w szczeg ó ln o ści w e d łu g n o ­ w e g o k od ek su p raw a k a n on iczn ego, M PP 5 (1919) 57— 61.

101. S to lica A p ostolsk a w ob ron ie k arn ości k o ścieln ej, M P P 8 (1919) 133— 136..

102. M u ltip lex con san gu in itas, M P P 3 (1919) 62— 63. 1920

103. S p raw a n iety k a ln o ści ta jem n icy sp o w ied zi w d iecezji p łockiej pod k o n iec X V III w ie k u , M PP 1 (1920) 3—8.

[43]

₃₀₉

106. Rec,: Teodor C zaputa, Ż ycie i śm ierć m ęczeń sk a bł. Jana S a r - kandra, C ieszyn 1920, ss. 119. — M PP 8 (1920) 128.

1922

107. N ie m am p racy w m ałej p arafii, M PP 3 (1922) 51— 53. 1923

108. S m u tn y k on iec m a ria w ity zm u na p o d sta w ie dokum entów , P łock

1 9 2 3 , S S .16.

1925

109. T an tu m ergo Sacram en tu m v en erem u r cernui, M PP 12 (1925) 448— 451.

110. K olen d y, M PP 12 (1925) 465—468. 1927 111. N a m isje, P łock 1927, ss. 11.

112. R ec.: D om S a v in ia n , Ż ycie m isty czn e, L w ó w 1927 (przekład z franc.), ss. 480. — M P P 1 (1927) 57— 58.

113. W óbec n ajazd u sek cia rsk ieg o , M P P 4 (1927) 137— 139.

114. O m etod zie n a u cza n ia relig ii, M PP 5 (1927) 170— 173 oraz 5 (1927) 170— 173 óraz 6 (1927) 215—218.

1928 115. M isjonarze, P łock 1928, ss.39. R ec.: M PP 5 (1929) 157.

116. S u fragan d iecezji Ł u ck iej J. E. K s. B isk u p S tefa n W a lczy k ie- w icz, M P P 9 (1928) 266— 267.

117. Z p a ra fii Słu p n o, M PP 9 (1928) 282. 1929

118. K ilk a u w a g z p ow od u n o w eg o R ytu ału , M PP .1 (1929) 7— 9. 119. K a p ła ń sk i ju b ileu sz ojca św . P iu sa X I, M PP 1 (1929) 1— 3. 120. Ś w ię c e n ia k a p ła ń sk ie dla k o b iet w se k c ie m a ria w ick iej, M PP 4 (1929) 114— 116.

121. S ło w o r e fle k sy jn e o ak cji k a to lick iej, M P P 3 (1929) 75— 77. 122. K urs k a tech ety czn y w K ra k o w ie [spraw ozd.], M PP 5 (1929) 152— 145.

123. Z jazd b. A k a d em ik ó w P etersb u rsk ich w W ilnie, M PP 6 (1929) 211— 213 oraz 8 (1929) 241— 243.

3 1 0 M ateriały do historii [44] 1930

125. N a ósm ą roczn icę p o n ty fik a tu ojca św . P iu sa X I (1922— 1930), M P P 1 (1930) 10— 12.

*

K LIM K IEW ICZ F ran ciszek , ks., ś.p. ks. A dam P ęsk i, p ra ła t Jego Ś w ią to b liw o śc i, k a n o n ik b a zy lik i k a ted ra ln ej, redaktor „M iesięcznika P a ste r sk ie g o ” [nekrol.], M PP 4 (1930) 97— 105.

K s . W o jc ie c h G óra ls k i

K s. S ta n isła w K a w czy ń sk i (1885— 1938)

1, U rod ził się 15 lu teg o 1885 r. w e W łocław k u jak o sy n W ojciecha i M arian n y z K aszu b sk ich b W y k szta łcen ie p o d sta w o w e i śred n ie o trzy ­ m a ł w Ł odzi, dokąd p r z e n ie śli się rodzice.

W r. 1902 w s tą p ił do S em in a riu m D u ch o w n eg o w P łock u . P o u k oń ­ czen iu stu d ió w sem in a ry jn y ch p rzy ją ł św ię c e n ia k a p ła ń sk ie w dniu 24 czerw ca 1909 r. P o św ięcen ia ch p ra co w a ł k o lejn o jak o w ik ariu sz: w M ła w ie, w O strow i, w D ob rzyn iu n /W isłą i w P r z a s n y s z u 2. W tej o statn iej m ie jsc o w o śc i za sta ła go I w o jn a św ia to w a .

W czerw cu 1916 r. otrzy m a ł n o m in a cję n a p roboszcza p a ra fii B o że- w o , lecz w k r ó tc e — n a w ła sn ą prośbę — zo sta ł p rzen iesio n y do p a ra fii S k o ła to w o . W r. 1917, k o n ty n u u ją c pracę d u szp astersk ą, rozp oczął stu ­ dia p ra w a k a n o n iczn eg o n a U n iw e r sy te c ie W arszaw sk im . P od k on iec stu d ió w p rzen ió sł się do p a ra fii K roczew o, n ied a lek o W arszaw y. S tu ­ d ia u k o ń czy ł z e sto p n iem doktora p raw a kan on iczn ego, ja k i u zy sk a ł w d n iu 22 czerw ca 1922 r. n a p o d sta w ie ro zp ra w y pt.: „Proboszcz a m a ją tek k o śc ie ln y ” 3.

W r. 1925 zo sta ł m ia n o w a n y proboszczem p a ra fii G radzanow o. P o ­ z o sta w a ł tu przez 12 la t tj. do r. 1937, k ie d y to, na w ła sn ą prośbę p rzed łożon ą O rd yn ariatow i, o trzy m a ł n o m in a cję do p a ra fii D ąbrow a. N ieb a w em , w dniu 25 czerw ca 1938, b ęd ącego w p e łn i s ił ks. K ra w czy ń ­ sk ie g o z a sta ł n a g ły zgon.

2. D zied zin ą p ra w a k a n o n iczn eg o in te r e so w a ł się ju ż jako alum n S em in ariu m , a n a stę p n ie ja k o m łod y w ik ariu sz. P rzy p racy d u szp aster­ sk iej zn a jd o w a ł czas i ch ęci na stu d iu m pracu jąc nad m onografiam i tych p a ra fii, w k tórych d u szp asterzow ał. P o z w a la ły m u n a to zarów no

1 Zob. Śp. ks. d r S t a n i s ł a w K a w c z y ń s k i [nekrol.], M iesięczn ik P a ­ ste r sk i P ło c k i 7 (1938) 352.

2 D ir e c t o r iu m seu O rd o D iv in i O ff icii r e c i t a n d i dio ece sis Plo censis, P lo c ia e 1910, s. 49; ,Por. M iesięczn ik P a stersk i P ło ck i 7 (1910) 181.