Paweł Maciak
Ks. Wojciech Szmyd (1874-1938)
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 21/3-4, 235-237
1978
[19] M a teria ły do h isto rii 235
O p r a w a : deski dębow e obciągnięte skórą.
P r o w e n i e n c j a : Liiber BMV in P ełp lin O. Cister.
96. Łac. X V III. P ap ie r. 32,5X20. K. 273. O pr. sk.
M em oriale.
P i s m o 1 ręk i, sta ra n n e.
In icjały kolorow e.
O p r a w a : d e s k i dębow e obciągnięte skórą.
P r o w e n i e n c j a : 1) L ib er BMV in P elp lin O. C ister.
2) B iblioteka S em in a riu m D uchow nego w P elp lin ie, rę k ą w spół
czesną.
K s. R o m a n N ir 309 (167)
K S. W OJCIECH SZM Y D (1874— 1938)
W w yższych se m in a ria ch duchow nych, zarów no diecezjalnych ja k i za
konnych, w ubiegłym i w początkach obecnego stu lec ia często byw ało tak , że je d n a osoba w y k ład a ła praw o kanoniczne i teologię m o raln ą.
Je śli n aw e t w se m in a riu m był k an o n ista i m o ralista , pew ne tra k ta ty , np. o m ałżeń stw ie lu b o pokucie, były p ow ierzane w yłącznej tro sce k a - nonisty. W w y p ad k u b ra k u k an o n isty w y k ład y z z a k resu p ra w a k a n o nicznego pro w ad ził zazw yczaj pro feso r teologii m o raln ej. Do te j o sta t
niej k ateg o rii w ykładow ców n ależał ta k że ks. W. Szm yd. P o stać ta za
słu g u je n a uw agę jeszcze z jednego w zględu. Był on bow iem au to re m trze ch p rak ty c zn y c h podręczników z za k resu k an o n isty k i, z k tó ry ch ko
rzy sta ły całe rzesze k apłanów .
Ks. W. Szm yd, syn J a n a i A nny z dom u P iecuch, u rodził się 19 k w ie t
n ia 1874 r. w S ta re j Wsi (woj. k ro śnieńskie) w rodzinie chłopskiej. S a k ra m e n tu ch rz tu udzielił m u w d n iu n astęp n y m ks. K aro l Szeparow icz.
Do szkoły pow szechnej uczęszczał w rodzinnej m iejscow ości, cztery klasy g im n a zju m ukończył w S an o k u (1886—1890).
28 lipca 1890 r. w stą p ił do zakonu T ow arzy stw a Jezusow ego. D w uletni n o w icjat odbył w St.arej W si pod k ie ru n k ie m ks. J a n a R o th e n b u rg e ra (1890—1892). P ierw sze śluby zakonne złożył 10 sie rp n ia 1892 r. W la ta c h 1892—il894 stu d io w a ł w S ta re j W si tzw. „h u m an io ra” , n astęp n ie re to ry k ę (1894— 1895). S tu d ia te m iały n a celu pogłębienie ogólnego w y
k sz tałcen ia hum anistycznego, język ła ciński i greck i należały do p rz e d m iotów podstaw ow ych. S tudiow ano ta k że k u ltu rę i h isto rię klasyczną, lite r a tu r ę i h isto rię p olską o raz języki now ożytne. Filozofię stu d io w ał n a zakonnym w ydziale w N ow ym Sączu (1895— 1898). C zteroletnie stu d ia teologiczne odbył na zakonnym w ydziale w K ra k o w ie (1898—1902). E gza
m in z całości filozofii i teologii złożył 21 m a ja 1902 r. o trzy m u jąc ró w nocześnie tym sam ym sto p ień d o k to ra z zak resu filozofii i teologii. D y
plom y d o k to rsk ie zostały m u w ystaw ione przez P ap ie sk i U n iw ersy te t
236 M a teria ły do h isto rii [20]
G re g o riań sk i w R zym ie 3 stycznia 1923 t. P rzez d w a la ta odd aw ał się jeszcze p ry w a tn e m u stu d iu m teologii m o raln ej. N a jp ie rw w K ra k o w ie (1902—1903), n a stę p n ie w L ou w ain — B elgia — (1907—1908), gdzie sp o tk a ł się m iędzy in n y m i ze znanym k an o n istą i m o ralistą ks. A rtu re m V erm eerschem , w spółautorem E p ito m e iu ris canonici. Ś w ięcenia k a p ła ń skie p rz y ją ł z rą k b isk u p a A n ato la Nowaika 28 czerw ca 1901 r. w K ra k o w ie. W m yśl k o n sty tu c ji zakonu w la ta c h 1903—<1904 odbył w T a rn o p o lu tzw. trzecią p ro b ac ję pod k ie ru n k iem ks. M ichała M ycielskiego.
U roczystą p ro fe sję zakonną złożył 15 sie rp n ia 1907 r. w L ouw ain n a ręce ks. E m ila T hib au t.
Od 1904 ro k u zasadniczo aż do śm ierci ks. W. Szm yd był profesorem teologii m o ra ln e j i p a s to ra ln e j na zakonnym w ydziale teologicznym w K rak o w ie (1904— 1907, 1908—il914, 1920— 1922, 1924— 1926), w G ra fe n - (bergu (Lazne Je se n ik n a M oraw ach), D ziedzicach i S ta re j Wsi (1914—
— 1920), w reszcie w L u b lin ie na „B obolanum ” (1926—1937). Teologię m o
r a ln ą w y k ła d a ł rów nież w A rcybiskupim S em in a riu m w P oznaniu (1922—1924) i w se m in a riu m O.O. K apucynów w L ub lin ie (1936—'1937).
W la ta c h 1915—.1916, 1917—il918, 1919—1920, czyli w ok resie p ierw szej w ojny św iatow ej, w k tó ry m W ydział Teologiczny T o w arzy stw a Jezu so w ego k ilk a ra z y zm ieniał sw oją siedzibę, oprócz teologii m o ra ln e j w y
k ła d a ł ta k ż e p ra w o kanoniczne. P rzez w iele la t d la stu d e n tó w teologii d k a p łan ó w dom u zakonnego, w k tó ry m p rzeb y w ał, p ro w a d ził p rak ty c zn e w y k ład y dla spow iedników (tzw. „casus conscientiae”). B ył ponadto z a ko nnym cenzorem książek, a przez ro k ojcem duchow nym Śląskiego S em in a riu m D uchow nego w K rak o w ie (1925—(1926). C horoba płuc nie pozw alała m u na szersze p row adzenie d ziałalności duszpasterskiej. J e d n ak w iele godzin spędzonych w konfesjo n ale, cierpliw ość i w y ro zu m iałość sp raw iły , że był on znany jako spow iednik zarówino w środo
w isk u k rak o w sk im ja k i lubelskim . W ro k u 1937 opuścił W ydział Teo
logiczny T ow arzystw a Jezusow ego „B obolanum ” w L ublinie. Otstatni rok życia spędził w ro d zin n ej S ta re j Wsi, gdzie był ojcem duchow nym w m acierzy sty m dom u S ió str Służebniczek N.M.P. Z m arł 16 m a ja 1938 r.
w S ta re j Wsi.
Z estaw iony poniżej dorobek p isa rsk i ks. W. Szm yda liczy zaledw ie kilk a n aście pozycji. T rzy z nich sp ra w iły jednak, że je st to dorobek liczący się i pozw alający w pełn i m ów ić o jego A utorze jako o k a n o - niście. P rzed e w szystkim książkow e pozycje ks. W. S zm yda były p ie rw szym i w języku polskim podręcznikam i, k tó re po w y d an iu K P K om a
w iały szczegółowo kodeksow e norm y dotyczące m ałżeństw a, odpustów i k a r kościelnych. Jasn o ść ich sty lu i sy stem aty czn e ułożenie m a te ria łu sp raw iły , że przez długi okres czasu były dużą pom ocą nie ty lk o dla stu d e n tó w teologii w sem in ariach duchow nych ale i dla k ap łan ó w w ich d u sz p aste rsk iej pracy. W arto jeszcze odnotow ać i to, że już w roku w ejścia K odeksu w życie m iędzy innym i dzięki ks. W. Szm ydow i w y szło łacińsiko-polsikie w ydanie te k stu p rzep isó w K P K dotyczących p r a w a zakonnego. P ozycja ta by ła czymś bardzo w artościow ym szczególnie
[21] M a teria ły do h isto rii 237
d la żeńskich in sty tu tó w zakonnych, k tó re sw oje w ew nętrzne praw o m u sia ły dostosow ać do przepisów kodeksow ych.
B ibliografia ks. W . S zm y d a
1. Rec.: D om inicus M. P r i i m m e r , M anuale theologiae m oralis sec.
principia s. T ho m a e A ą u . in u su m scholarum , F rib u rg ii Br. 1915, tom 1—3. — P rzegl. Powsz. 129 (191«) 280—,285.
2. P raw o zakonne. P rzepisy K o d e k su P raw a K anonicznego, tłum . ks.
J a n R o t h S J i ks. W ojciech S z m y d S J, K ra k ó w 1918, W ydaw nictw o T o w arzy stw a Jezusow ego 16° ss. 173+ III.
3. V isitatio canonica, C racoviae 1920, C u ria Bp. Cr. fol. ss. 10.
4. Z a rys praw a m ałżeńskiego, K ra k ó w 1920, K u ria B isk u p ia 8° ss. 19.
5. Na czas ju b ileu szu w R zy m ie , Nasze W iadom ości 7 (1923—1925) 258—,261.
6. P raw na form a, ja k ie j się w y m a g a do w ażnego zaw arcia m a łżeń stw a , W iadom ości P a ste rs k ie (dodatek do M iesięcznika K atolickiego) 2 (1925) n r U 1—3.
7. K ie d y m a łże ń stw o m ożna w a żn ie za w rzeć w obec dw óch św ia d kó w zw y k ły c h , W iadom ości P a ste rs k ie 3 01926) n r 7 2—3.
8. W ładza d yspenzow ania od p rzeszkó d m a łże ń skic h , W iadom ości P a ste rsk ie 3 (1926) n r 12 1—3.
9. P ra k ty c zn y po d ręczn ik praw a m a łżeń skieg o , K ra k ó w 1929, W ydaw nictw o K sięży Je zu itó w 16° ss. 252+11.
Rec.: Ks. J a n K o r z o n k i e w i c z , Głos N aro d u 36 (1929) n r 41 3;
X. А. Р., G azeta K ościelna 36 (1929) 80—81; W iad. Diec. L u belsk ie 11 (1929) 127; Ks. J a n U r b a n , P rzegl. Powsz. 181 (1929) ЗвЗ—3i84; Ks. S te fa n B i s k u p s k i , A ten. K apł. 25 (1»3'0) 295—296.
10. K a ry kościelne, K ra k ó w 1929, W ydaw nictw o K sięży Je zu itó w 16°
ss. 190+11.
Rec.: X . А. Р., G azeta K ościelna 36 (1929) 378.
11. O d p u sty, K ra k ó w 1930, W ydaw nictw o Księży Je zu itó w 16° ss. 357.
Rec.: E. C h(om rański), P rzegl. Powisz. 188 (1930) 366; X. А. Р., G a
zeta K ościelna 37 (1930) 506.
12. O dpust, G łosy K atolickie 370 (1931) ss. 32.
(W A rchiw um P ołu d n io w ej P ro w in c ji T o w arzy stw a Jezusow ego w K ra k ow ie z n a jd u je się liczący 646 stro n m aszynopis w y k ład ó w z teologii m oralnej).
P a w eł M aciak S J K S. E U G EN IU SZ W Ł A D Y SŁ A W C H O M R A Ń SK I (1886— 1958)
W bardzo licznym gronie uczniów zarów no św ieckich ja k i duchow nych ks. E. C h o m rań sk i znany je st b a rd z ie j jako filozof-etyik. N ato
m ia st znacznie m n ie j w iadom o o nim ja k o o kanoniście. P o m ija jąc w y k ształcen ie praw n icze, k tó re o trzy m ał, ta k że znaczna część jego dzia
