A C T A G E O L O G' I C A P O L O N I C A
Vol. XV 1965 No. 2
o stratygrafii salinarnego retu monokliny przedsudeckiej
S'TRESZCZENIE: Na obsim,rze od ,Opoła po Gorzów WliellropolskliJ wyikryto przy
po!!Il.OCy wieJ."ceń !pstre ,peil!ity doI:neglO refnl z M'/łO'Phoria oostata, MórIa :p!l.'!2'.eIdJotał,a
!Się pnzez lBralmę MOI'Ia'Mliką 'WlmiZ :z mgI"esjąwód T~.
rw
waIruIlka,C'h wchego k1JiJmaltu JW W'ielJkqpoosklim basenie sedymeJIJJta,cyjJnym OSIrudJ7Jił'y .się 'll/UwQl"y ewapora""towe ,~ d gÓliIleg10 retu - .aalhydT')'!1Jowa lSar'iJa ,,'~" !Z 'WIk1lladką SlOild., S€Il'iJa "węglaJlliOlWa d~ll!lia", 'cł'Il'h~ytowe "gór.ne makJSimuan ewapam1lorwe" [ seu."L!lI
"węgiLa!IliOrW'a ,g,órna,". ~c!hyty 'zrua'C!Zą pra'W'ie !r6wnoJ.eiJn'ikiowy !Jme1"'lllI'lek Ś«iOd!k!o'
wej 'C'zęści ibaSeJruu, oz solą ser.iJi: "bLarej". W wytIliiaw 'ruchów larattnijJSklicll pojW81I;ałIa 1IIl10ll1loldim:a przedisnlJdec'kla', o kiem.Jll1!lru NW -BE 'POIc!hylona: lru NE, iklt6riej IPIl:zebieg
Tóżn1 JSdę lOId klieruJnJkiu 'baoonu Ised!ytmentaJcyjll1lego. Może-to !Się 51t81ć podisJtJaJwą do ekstraJP'Q1aJcj-i !WJIlIiJosilWw !dotyczących lZagadnlień paJ.eogeogma!fid retu iIru 'WISIchOOioJwi na JiJn:nJe ~ laJrialmii.j!Si'ktie W'y'ższego :nzęidu, a itaJkiJe 'IlIa iIl1Ine basen,y i lmin.e :serie
osadowe.
S'DOSUNEK ,MONOKLI:NY PRZEDSUDE~IEJ DO PlRZJEBllEGU PERMSKO- -1.VlJEEOZOIC2lNYCH Sm'EF ~ACJAlL'NYiCH BA'SENU W,IELKO!POLSKIEGO
Mo!Ilioklima Ipr'zedsudeclm przechodzi '1ru 'póhnocnemu mdłrodowi
(fig. '1) W ,peryklinę Żar (Eiseniraut 193'9, Kłapciński 1958, Kolbel 100'9',
~sk:i 1'96118;, Wyży'1rowSki _1961~ ~ak & SoIkJOOJoIWSki 19!64). MOl!lo- kldmJa jest jed:nlOStlk:ą S1mu.ktUi"a:1n.ą wyższego Tzędu, wiellru l!Bll"amijSkiego,.
Jej:fioama jest jedinalk: nieZigodrna w -Sf:osulnikJu do ipl".zebiegu pe!l'tlllS1ro- :"rne2J02'JOdcznycll stref sedymenrtacyj'h'Y'Ch. Utwory ipeX'lIlIS1kJO>-me2lOiZO~01JI1e bowiem IOsadziły się
w
sedymentacyjnym. baJSenie'\VielllOOlpo:Islcim o stre- fudh mcjailinJycll skie.ric)iWt~ydh ogólmeroW:IlJOleŻ!rui.!k!o~, Bo ~tem :uktośnJi.ewzg\lędem p:r7Jebi~ liammi.jskiej monokLiny (Ksiąwewti.cz & ~
wiJcz 1952, SenIkioIw1iczo'Wla & S.zype:tilro-Ś1iwczynSka 1961, KIDaooń 1;962).
Basen :ten, j!alko wsC.hodInJie, łrońoowe OignilWlO ciągtU ramJaJ.ogic.znydh hase- 'llów' mchJodniej i ś:rIoclnmwej EIUIrotpy (Bulbrroff 19~5, Olewicz 1959), po.- wstał po !nu,c!haJC!h'heroyńJSklidh.!ll,aJ ,p6moc od ,:zniiJdującef -Się
.WóWo.zas
w wyższym IpołJożezrliu llllarfolJOlgiczm.ym strefy sfałdOlW1ań przedpemlSkJi.e-
glO paleoZOJikJu. P.rJzedJperm:sJcie utwory -palloomiczne są !IlJaIW!iercame i wy~ m pośrednictwem ,badań sejsmiCZil1yclh ipOdwtWKllI"ami pertllllSklimi i 'twIcxrzą s1Inu!ktuJry, /któ:re miejscami mia1ją nawet
ikieruniki
106
xXX
..
o
\ / / e
ADAM TOKĄRSKI
/
Wg. 1
M
OL c
1 krystalinik wału przedsudeckiego, 2 wychodnie wapienia muszlowego (głównie podtrzeci0-
rzędowe), 3 kreda opolska, 4 dyslokacje, 5 izopachyty serii "białej" retu w metrach, 6 wschodni
zasięg soli retu, 7 wiercenia (pełne nazwy podane są na fig 6), 8 kierunki osi synklinorium miechowsko (M) -łódzko (L) -szczecińskiego (S) •.
Istructural map of theborehole zane in the fore~81udeticmonocline 1 fore-sudetic crystalline massif, 2 outcrops of the Musche1kalk (mainly sUb-Tertiary), 3 Opole Cretaceous, 4 dislocations, 5 isopachytes of the "wbite" ROt series in meters, 6 eastern extent of the ROt salt, 7 boreholes (full names givęn in fig. 6), 8 directions
towards the axis of the Miechów (M) -Łódź (L) -Szczecin (S) synclin·orium
porurdni1OO1we .(JI8.:s1wlW'iak 1964), niez~e Z przebil€'giem lIlIiemia:l !l"ÓjWll1IO'"
leŻ1nikoweglO systemu ipodn;iesionej strefy. sIałdorwane.go paleoZ1Oikru,maj.,.
dującego :się dalej !IliaJ [POł:udind.e.
Ulrośny kiel'lUIl,ietk mJO.tlIOkJ.;iiIlY lpl'Zledsudrokiej względem k~erumilru wydłużenia tpiel'lWlOtneglObasenu iSedymentacyjneglO i stTef jego subsy-
~ncjli, ruwydatnia się wz'roste:m mią2lsZJości rutWolrÓW permsko-meZ1Oi2'JO'icz-
o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZED SUDECKIEJ 107
:nych od 5'54,9 m w profilu OpOIlIa na !po:rudn:iu '(.Assman:n 19'25) do po!Illad 3000 m IW JPiroID'll Go!I"ZJOIW'a WielikiojpOlskIiego Ill!a pó1mocy. Już po UJWZ)ględ
:rri€cr1iu 'Pl'IZedt'rzooiJo~zędiowlej i czw:a:r:to!l"zędlQlWlej deIllUdacj:i TÓ2mdoa: !ta SopQiwodQwJa!!lia jest !IJ.iaJrasta!IJ.oiem iku północy lIIl'iąż~ośd !poSZic~ólnY'Ch zespołów" !WIa!l"Stw i ipojarwi1aniem się IliOWYch wa'rstw, w dlOtLnej lub środ
kowej części prodli:1u.
W utwJOrac!h pe:r:mslro-tII"i,asowych rtej części wielloolpo,1sk:iegtO ,basenu sedymentacyjnego" któm :następnie weszŁa 'w skład ukośnie przehieglalją
cej ł&r'.amijsktiej mlQlIlJotki1i.:ny !przedsudJedkJiej, <:zt.0Jr .. Tazy !PDiW!taJl"za się zespół urt'WlOlrów ew18jp1Otra1:ioiwy:ch: w cecrusztym:ie, w Ś'nodlrowym i gómtym recie, IW' Śl'IOdklOtwy!Il1 w1łfPien.iu m'1lSzlo:wym IOlI'Ia!ZIW gÓTollej części dtoilnego . "iłowęgllOlW€!go" Omjrpru., łącznie 'zoolną częś,cią :gó!l'Ineglo ,;pstrego" ,lkajlpl'fU.
NaJ,eży
pr:zY
tym za:uważyć, żepoowie wszystkie !UJtWotry-cedhśzitylnu (bez niB!jwyŻSZ€'go cytk1ortJe!m'll) , 1U'twIollY eWlaJpo!l"atowe !l"ew omz wszyslikie osady ŚlpdkJqwego 'WIalPienia im'uszlow€!gopow:stały w ZlWIi~zIkLu'z trna·le:- jącymi oikJreSQlWlO w.płytwami, wa!l"umków, ,!Ill~iOmorSl{~ch. P1'zedsta- -'wia]ąooe typyi
!IIlJOdyfikla.cje !k;1~styc;m.Y1cfu cY'~I:ó:te!IDów~/piO!lialto!Wy1Chw ujęcil,1 G. Ric!hteT-Be!I'!Ilburga (19:56) z kolejm,y:rn wyt!l"ącalIliem się węgJ.am.ÓIW. siaT1c:zmnów i chlO!I'ków. N:atC>mi:a:st iW m.ajwyższym cec!hsztynie oraz w kajJp.r.~,ę._~il:~n~~.:Z;:Y:!~ ... ~~~.~O·lll;bm,a:~ja .. sę.ąy~enta~ji . ewapor:a1i<>~ęj
z ironty:nEmlbaltną,·. iSChaTaikteryZlOlWana występolW1atnJiem jPSttrjr,dhpelitów.
-Taiką:k:OlnbiJIlJa.cję· ~zYjlJllltije
G.Richtter-BembUtrg
(otp. cit.) także i dl!a rerbu Niemiec, baTdziej "pstrego" niż w Polsce.Ut'WiO!l")1 retu omawme w tej pMCy2lOS1;ały :przewie!l"CIO!Ile lub !IliaJd- wiarootnle d'WlU!Ci:2JLestotma otw:olI'la:mi. Z siedemnlaStru matel1"~ał j1est mi zn:am..yz OOItopsji, dwa iZIOsbały opisa!ne pI"zez P. Ass:m!am.n:a (19'2:5, 1929), . a jedno plI"rez S. Gomtyńską (1961). WiieI'lcenia ·te są rozm:ieszJClZJO!Ile w strefie TOZicią.gJaJjącej !Się w2'Jdłuż molIlio:kliny na prze.strze!lli 219,0 Ikro,
przyllllrośnym IOddhyleniu ilru półniocy, to ,znaczy prawie ,w 'porr:l!l".zek ba- senu ewBjpomaJtoW'e:gto z OZiasU isedymenltacji tych 'llt,WO!l"ÓW (fig. 1).
W Opa!l"ciJu I() uzyskiane profile staII'lałem się pTzep!l"O!wadzić nabalny' IPO- dział l:itolStJra'ty;gmrficzm.y !l"etu. 'Zga.dzają'c się przy t:y:m z :ZaJ~'W'ażom..ymt już przedtem ,a/IlIaJLo,giami zprofiłami !l"etTu :z klasycznych obs21a!l"ów Nie- miec '(Jrubitz, Hei!nilich & KiUJPke 1960, Gajewska 1964), starrałem się u;staiHć zasady liitostra:t)11g:rmi:i Tetu omawitam.ego 1Q'bsmJr;u przede
wszyst-
kim w lQjparcitu o anaJli:zę rozwoju hatSem.IU :sedymentacyj'l}e,gtO.
Do ma.tte:r'li:a:ŁÓIW wy1ro!l"zys1lanych w 'PI'!aJCy ;nde mogłem ~ąC!zyć
obserwacj!i J. Kłatpci~ie'go (19518) :z prtofiLu ,wieTcertia Wiszntia :Mała looło ~WIl:IO'Cła'Wliai, '1;e wllględlu na 'zbilOlI1czy tyJp ~ opU!bltiilrolw1am.iego przez tego geoiloga. Wyłll'czyłem l'ównież z · op:r:ao01W'a:nia o:pisaJOY !Pl"zeze mnie prodlil Te1ru. wiercenia Rtus~O'WIice· :Iooło GrogolWa, z po:wpdu jego.
:fmgmetn'1latryczJności. Niemniej jedJnak, wym.iJki t.ych dwóch wiereeń, iUSY- iUlOlw:anyoh . rnbaidtam.ej strefie, mieszczą się
w
mamach WIlld.ookówsftotrm:u-
rowanyCh w !tej priB.'cy. .
108 A~AM TOKARSKI
IPrzylgotowując tę pmcę jko1l'zystałem :z WSlpÓ'lnyc!h Oihserwlacji i licz- ny,ch dyslrosjii nastę:pująeydh geo~olgó'W i geotffi:zyków Przemysłu Nafto- wego: K. Dyjl8.czyńskie,go, T. Ka:apr;mlkIa., Z. KO!l"aba, Z. Soi, J. Sokołow
skiego, M. So1aJkJa i imnych. Pom:a~li 'mi rówu::Lież geoilogolW'ie Instytutu Geolo.giCZlIlego: W. Ka!MSzeww i S. GO!I"tyńSka. Wszystkim Im skmdam serdeczne podziękolWam:ia.
ANALIZA PROFILOW WIERCE~
Kompleksy litostratygraficzne i ich geneza
W IOmaiW:iam,Y'Ch JPIlOtf.ilach wiieI'oeń · wyTóŻlniił!~ .. J.L}.~~I1fI>!~~ ..
lit.oobr:a,tygrafdczny'C!h, ponumeroWiamyeh od góry od 1 do 13 (f1g. 2 i 3).
. Dwa miaj!!lli.ŻlSIze: kompleks 13, <> miążsZlości 9,5-21 m, pelityczmy .z wkŁadkaLtlli p~as1rowca,iiawrom:itowegro,aol1rt;ów, ~ ze śladiami nie- OziIllatczallinej falUlIly;(fiJg. 2C) i !lro',tnjplle~_J2, I() miążs:rości 6-25,8 m, zboż,oll1Y
."II:;;,...~.~.
z CZeI'WloJll'y-!ch i :zielO!Ilydh piaskowców, należą dlo lllIajwyilSZej części ŚOOId- lrow~go .pstrego iPialS)rowca. J e~ ,górną 'część w ŚIroidik,iQlwej części mOIllJO>- k]iJlly :mI()1iJnJa wy:róŻlniić ja/klOl igórtnJy piaslwwiec muI1'dhi:sOlIlJOlWY, w którego iSkllatd wdhJodzi j,~cZie zespół piJalSlOOlWlOOWY, podści,elJaj ący IOmafWIvamy kOIIIl-
pl,eikJg 13 i IOddziiie'1ający go od głóW!I1ej WaIDstwy Qlolliitowej (poJll'iżej 'zasi:ę,gll
ry!SUiI1'ku fiJg. Ze). .
K. Mrozek: l(wiJaJdiomość UiSma) 2:IlIalaJzł w śroJdarowym pstrym pi:aJs- kowcu z wiercenia Wschowa'1 fonnę Gervillia murchisoni Gein.~ typową
dLa ś:rodilrowego iJlSVrego piaskOWlOO z 'zachodlniego OIbrZJeżem:ia Gór Świę-.
tokrz;ySkJich (CzaLt'lllJ01Clki 1925).
DOI1ny i ŚIrod1rowy psIlry 'piaslro:wtiec monoik1iny przedsudeckiej
przedstawiają łącznie lkxmsekwe:nl1my !1kład ,zmian i ipOwiąlZań ,fa<:jail:nych, od pstll"ych !uUwO!l"ÓW pias1roiWOOWY,C!h na ipIClNdJniu do pstzrycll peIJitów z oOilitami na ·p6łIliocy. Układ 'ten jest wyn:iki,em priOICesu msypywaniJa.
wie]kofPOilSkiie!g\O basenu 'sedymen'bacyjnego' od: /POrudll1iia mateTd,ałem
detrytycznym po!dhodzącym z jego obr:zeżema i s1laJlezaznaczającymsię
(oolity li wkładki ~WICa: glaiUkJolnitowego) Wlpływem p6łInKxmego morza w środkowej części ltE?iglO pusty1n1nego obniżenta (BubIroif 1935, ToIk:a!l"- ski 1961b). . ... .... . ... .. .., .. .
WyŻlSlZe kompleksy, od 11 do 1, iIlJaIleżądb retu.
Kompleks 11, rpi.€!l'IW!SZIy od dołu, I() miąższości od 4 do 14 m, uwaŻiam
za do1Dotre1lołWY~ :poffiimo że litolo'gioznre jest 0IIl lnJa.ljbaJl'lc:Lziej zbIJiŹO!Illf do utworów dolnego i środkowego lPS1xego rpia5ikJow.ca. Są to mi.aJnIOIWicie pstre ipelityz wt:rącemam!i ool<itj'iC2lllymi w górnej części (fig. 2C).
Za l'eItowym wiekJiem tego !lromple!ksu !pI"zemaWlia pr.zietd~ wszystlk.im :2lI1Jai-
le!Zli.eiIl!i,ew mm pI"21eZ!e mnie ftSIrmy Myophoria costata Zanik., w środlklu
omaw.1a!nJego I()Jl::m1aIru.
o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZEDSUDECKIEJ 109
KOIIIl!pleks 11 !Ilde podlega już także systemowi zmian faJCjalJIlyc!h dolnego i środkowego :pstrego pilaskoiwca', lecz jest wykJSztałoony w je- dnolJi.tej facji 'PStrych pelitów m!rÓWlI).o na całym IOrna:wian.ym obszaJl"ze ('TIOkJaIroski l'961b), j'ak i poza nim (C21a!l"llOCki 1956). Ku południlOlW'i toe pelity retu transgredują JIli8. przedpermskJiej, poiheroyńSkiej !pO'Wiierzchini paleozoiku (Alexandrowicz & Siedlecki 196'0). Tędy zapoewne prze,szła
przez Bramę MOil"awską do basenu wie,NwpolSkiego !s.'lpejska: fanma ,:tnLiaOO-
WIa, której 'W'ędrówkę rozpoozyttla -'-'WJeIdrug H. Se:n!1roiWicwwej 1(1J961a)-
wŁaśnioe Myophoria costata. Dal1szymi cecllami lromiPleksu 11, oharnik1te- rystyczm.ymi dla. !retu, są lroinkIrecje aJIllhydrrytoiwe w pstrych peLitach,
OII'aJZ Ilci!lkudziesięoiocentymeVrolW'a 'WildaJdJka pstry~'h węgl'8.IlÓW {!Iruła"golu
dolomi.tyC2JIlJega) ru ich stropU!. O~leprzy ~tym_~~yt /PIOj~wda się tylko ldkalniie IW obrzeżenm Gór SW1.ętokIrzyskic!h, jako sP()~Wio-piaskowca murehisoriowego
' {Bw-zewski &
i!eIJik, 1,962), in, węgJooyusuroiPUkam-
pleksu 11 lWY!raŹlliie ~i21ują I'IOZlPOCZyJIli8.jący się wyżej cy!kloltem salmaJl"1ly iSe!I"li' "białej".
Nie IlIlIając możliWlOŚCi :s1ro.n:frron:oowaru.a' pozycji litostratyg!raiicznej kompleksu 11 zszerolro za!krojlOlI1ą kiolI"eliaJcją urtwlorow rettU Polski" po-
dawaną ,przez Z. Kotańskie.go (1959) i H. Senkowiczową (1961'b), uważam
go za doJ.nOll'eWwy, IpII"z:ytpO!11:iintaijąc, iż taki w;i~$ temU! ilro~lelksowi '/PII'zy- pisywał jiUŻ P. AssmaJnm. (1'913) tnJa GÓliIlym Śląsku., który wy.różnił go
jako· "NeudeckeT Schicht~n" (warstwy ze Ś~rklańca).
Kompleksy 10-1 .zaliczam do Śl'IQIdkoWlelgt) i gÓ!r!nJego !retu i obej-
muję je wspóJJną nlazwą "ul1iw!orów eWTalpO!I"aiborwY'ch".
KOImjpleksy 10, 9 1 8 łą'C'ZlIliie, o ~aryczm.ej miąższości 14,85- 52 m, twm-zą \Serię ,,'białą" o zalW'~' mt!hYd:.rytu i Ighpsu w r.dzellliaJch od 219/0 do 94%, pooa dolomitem 1 ma!I':glenidlOilomi,tycznym. W 1Wiierce- niach OhleboWlO, RY'baki, Sulec'hów i ŚWiebodml, .pOłOoŻlOlThyoh IW cemJtTnim omawiaJIlego IOIbszairu (fig. 1 i 2A!), gd2Jie grubość se!l'1i;i ,,,białej" jest róWna lub wyższa lOid 29,7 m, \POj:aiWa się w noilej wkllaldika soili kiamieIllIlej {kom- ipleks 9), ~li:rowtaJI1ai już przez l. Gaj'ewSką (1961) i S. Go!rtyńską
(1,961). WśriodkJorwej części lroII1iPleiksu 9, llulb blilSlro j1ego sbropu, w p!l'IO~
filach ;przeWja:Żia anhydryrt; I± gips IIlIOO solą 1mmieDlI1ą~9a - ~ig.2B !i 3).
Pondewa:ż u spodu serii "bila'łej", w łrompleksie 10, w i1'dze!niru lIlia
miąiJs2lOŚCi kilku metTów do1Jomit i malI"giel dolomity;cmy !pl"Zeważiają
nad allhydry:tem li :gljpsem, c!ał.y zespół ipl"zedsbalWiJa klasyczny cyklo'bem ewla!poratowy. Pow1s1lał an: :Żiapewm.e tPO nagłym w1m':gJnięciu wód Tetydy do basenu Wlie:lkqpo1sk!iego, iPołIo:ixmego w st!:refie o. wymźmie maikcento- wanytm !klimacie kl<mtytnEmtamyiIn, odziedzicZOlIlym po podobnym !klima- cie dJ01ne:gp i środilooIWIe)go 'Pstrego pi:aislooiWOO. W tycih lW1a:l'UlIlIkach .rrlJQgID dojść do szy1:lkdego . wy1lrąCenLa się dru2lej masy łatwiej 'l'IOzpuszcmIDy.ch ewajpoo.-altów - anlhyd:rWtu i 1S01i kaImierunej, przy czytm sól Zigtt'lUipOWl8.ła
Fig.2A
Fig.2B
\
\
I
".11~
~
r
Fig. 2C
z z
•
@
t2SJ •
=5 ~
~7
E
~
~<o lo~o.!.j - 0 - 0 -1"
fe_e.] _.-
013,,,
<1
<8
CD-@ <.
@ 20
o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZED SUDECKIEJ 1.1.3
się W cen1IDamej części basenu, ściśle weclł1Ug zasady sfurmułowa!Il!ej
przez G. R1chter-Ber.n:bU!l'lga (1955).
Kompleksy 7, 6 i 5, (} łącZJIlej m1ąmmści 13,2-35,5 m, twIoIrzą seIl'ię
"węg1aJIrową dJoilJną". W ser:i( tej, przy nagłym spadlku mrwarliOści a!IlIhy--
dtr,yłfiu i !gipsu lU 'jej oo1Jnej ,granicy w stlosu!IlkJu d'O podścielającej serii
,,.białej" (z 2'1-94% 7lJa: 0---"234'/0), osady sedymenif;acjiiilllO'l'lltla:lnOlmO!rskiej
są niaj'1:i:cznJiejsze rw środ1oorwym kompleksie 6 (o miąższości 4,1-15 ro). Są
to: dolomit d matl'1gieldblom!i.:tycZ!Ily- w 'Z€St1awienJi.1U z amlhydry)tem 1 gip- sem:, 'W8IPień .i I:lllIargiel iW zestawieniu 'z dio'lJOimitem i mJalrglem· d'Oliomi'tyJcz-. Dym, OliaJZ uJtrwOIry, węg)~a'!lIorwe 'z Myophoria costata i IZ WIal'Stwą ISwoma- rtol!irtJorwą, kitarą 2JaJUważył rw 'rebmnym -materiaJle mgr M. Srzm:1czewski, w ,zeS1larwieniIu z~ Slmłami ,pazbawiOiIlytmd fuJuny ,~f!ig. 2A i 3).
ZaznJaomją1ce się tutaj IOdlWTó-cenie nO!l"ma!1ne~o' następstwa osadów cylkllQltem.1l ew'.apOll"a'tOlwego :zo.stało, być może, wywołane tY'm, że norwe
w.Im1gnięcie wód Tetydy do basenu WiielikQpolskiego z1ikwidlQlWlaID 'WIprarw- dzie warun!k:i sprzyjające poprzednio wytrącaniu się ewapoirarow serii
"bi~ałej", 'lecz postęporwaro wolniej i wyJll!aigało już 7laIWet ipewne~o, czasu, żeby ·olSiąglnąć maiksimum 'WIpł~6w IliormaJmJomorsikich w cZl8Sie sedy- menJtacji lrorniplelksu 6. Dopiero .p6ŹIl1iej 'W1Zięły górr"ę WJpływy kJointy;nen- ta.!llIlego kUm/altu strefy iba!senlu wiielkopoilskliego,w łromplekJSi,e 5 (o miąż-
Fig. 2A,B
1Br.zykl;arly tyipO"WY'ch pro:nH6w rozen'iQW1y'dh
Objaśnienia jak do fig. 2C Example.s O!f typie,al oore !profiles
For explana tions see fig. 2C
E1iJg.2C
Pl1zyldad Itypoweglo !profilu roze.IlliJOwego
Wapień muszlowy: 1 margiel, 2 wapień falisty, 3 wapień marglisty; ret i najwy:!:szy śrOdkowy . pstry piaskowiec: 4 561, 5 anhydryt i gips, 6 dolomit, 7 margiel dolomityczny, 8 margiel,
9 wapień marglisty, 10 wapień zrostkowY, 11 oolit pstry, 12 mułowiec czerwony (Z zielony, ZD zielony dolomityczny), 13 "oczka" anhydrytu w mułowcu, 14 biały piaskowiec drobno- i średnioziarnisty (C czerwony, Z zielony); znaki' konwencjonalne: 15 Myophoria costata Zenk., 16 granice litostratygraficzne, 17 głębokości granic marsz6w rdzeniowania, 18 utwory wapienia muszlowego, 19 kompleksy litostratygraficzne retu i najwy:!:szego środkowego pstre-
go piaskowca, 20 utwory środkowego pstrego piaskowca ni:!:sze od kompleksu 13
Muschelkalk: 1 marl, 2 Wellenkalk, 3 marly limestones; ROt and uppermost Middle Bunter:
4 salt, 5 anhydrite and gypsum, 6 dolomite, 7 dolomitic marl, 8marl, 9 marly limestone, 10 nodular limestone, 11 variegated oolit e, 12 red mudstone (Z green, ZD green dolomitic), 13 anhydrite "eyes" in mudstone, 14 white, fine- and medium-grained sandstone (C red, Z green); signs: 15 Myophoria costata Zenk., 16 lithostratigraphic boundaries, 17 boundary depths of particular cores, 18 Muschelkalk deposits, 19 lithostratigraphic complexes of the
ROt and of the uppermost Middle Bunter, 20 Middle Bunter deposits below complex 13
X Mt.~y
apole % ~ Oleśno % ~ OstrleSlOw Y. Pc, Wscho",,2,1%
~A, Wsth.Gvo4 % P:, W,th .lito Z l,.O Ą Wsch. GeoS '}f. Ą W5c!h.Geo 9 % Ą Ws<h.o..ol0 A, Chlebowo % , 'I. ~ Rybok.2 %1 ,,"ŚwlebodzIn ~ % GorzówWlkp \., ~I,ph~ HierllJ'chy Hieru~~~ ... 'ił D W W D 'D ~i W O 'ił D 'ił D D W .11 W w S W D ~ ,. D vi
ł
.\
\ \. o . . !. 2 . \. \.\ ~ ·1· 11· ~, ·T·T Q . \. \. \ ~. ,
'
.. 'j l·j;5 1·\ \.\. ~••
>76ł1\
. \ ~ 'T..
. . \.\ .iO. . \.
-
..•
. , .. ! . . . k~·~. t
\'1'" .83 -H.\ \. is
..
76 . J.I-~liiJ3
70· ..
- .. .
~
l
.\ 1. ł9 ?ł si;..
<U "-..
ę~\"k
Ił l
.liIIr
4 'H 55 j5,.
i{ 10 ii lZ 38.-
6l f
.. 8. => :! .ł UJ 5 .20 fi o eo o 11 lit es o t< Hf+++ " ~:ł
'ri' o .flf a' o:I ~ ..5 ..e • II. . • . . ~ \ \ \. Q .0.' li !--Hłl' . ! . . .. . o
:E: .... ;!
I;.
6 IIZ a \. \ \. \. 9 'z:. 88Ht!.\.\ .. ió'
.... II • ' I ' • • • • iie . ,fi o' ...
~ I ... .g I~ 7 o Q
., •
5;g
es 8f óQrt
~doIna 8 'i]" .,
!II! U ii ii li-g. o 'a biotD"
i' l 'Whl1eu;;es, Lowlr par.t 9 T3
- ,
53•
'19~ S'
-
50..!l
:ł 10 o o o '0 ó.
oms
~Awmo bdd
WFig. 3
Schetma!t procen~eglO uod:z:i'ału główollYch elementów litollogi'C.Ulych w profilacih owzyskmmate,riału 'Idre.ndJoiwe,~ 'Więłk;szym :niż
5f1J/o
S sól, A anhydryt i gips, D dolomit margiel dolomityczny, W wapień i margiel
Diagram of the percent am-ouruts of the ohief lithological eleoment& in profHes from whioch the driliJ.inig co,re oret'llll".llS exceeoded 50 :per oOOIlt
S salt, A anhydrite and gypsum, D dolomite and dolomitic marł, W limestone and marł
o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZEDSUDECKIEJ '1J.15
SZOSCl 5,4-115,2 m), kt,ótry jest jaikiby ilwpią litologicmą lromplelksu: 7, ,
o' miąi:srośoi 3,2-13,1i5 m.
SkloIk;OWIO WZlffilOlgły się te wpływy w !IlJaiStępnym [ku ,gÓQ"ze ko:tn;pleik- 'sie 4, 10 mi.ą.m2'Jośdi. '5-14~;5 m, ,złożonym z anhydrytu d gipsu
w
dllości62-79%, :które przewI!łJŻają :niad do'Lomitem i InJalI'Iglem ·dJo;lomity;C2'JIlym.
KiOrr.t!Ple!kJS 4 dkIooś1am iIlia~wą ,,'górnie ma'k:simum aw~pO!I"aibolwe". Jest to rodm1j ikqpi.i litologic2'JD.ej se:rdi "białej" z jej beZlSo1nej odmiaJIly (fig. 2A i 3). Jest 'to też ipI:zewIOdJni xerper dJła 'badań sejsmicznydh ~DepowSk>:i, Kró- UakJa &: Kiihn 1962~.
Nagły '~paidelk ,2'J8IWIarr'!tości aaJihydrytu i gtpsudo 0-19%, powodujący ostrość stOOjpowej 'gr'alIl[cy kom:pleksu 4, wy,nikł 2'Jnow:u zapewne, na sk!u- tek :ptOIW!tórzeIl!ila IWy1daTzen, !które poprzednJi.o odbyły się lIlia przełomie
:po1W1Sta'W'aiIlJiia serH. "biJa:łej" i Ik)o.mpl€!ksu 7. 'ZnOiWU musiałIo tu lIJJaStąJpić wWgn!ięcie 'W'ód Tetyd.'y, które, zlikwtdioWJa'W'szy wybitnde ewJ.a;potratJOIWIe ś:rIoIdowJslro :lromplJelksu 4, same stopniowO wywiailczały prZE!\Waigę elemen.- tów 1IlIOIl"lIlIa!1nJomJotr.s«cic!h.
Tarla:z jednJalk. 'W' serii ,,'W'ęglaJnowej górnej", która skŁada· się z loom- plektsÓW' 3, 2 li. 1 10 'łą;czm.ej miąŻiSZlości 38,5-99,2 m, nde widać już ku górze nIa'W)l'lOl1lu n:aJSi'le:ri.iJa: sedymeiIl1Uacj.i eWaiporatowej !(filg. 2A i 3). P:rIooe;n!l; dto ...
lomi1lu i mamglru. diOIlio!mitycznego w :stosuniku do anihytdJrytu i 'gipsu, WIa,-
pieni/a: i ma:r:glu.
w
stoswnilru do doJoroi1m i ma:r,g1u dolmnitycz:neg,o, OiTaz węg,1anów 'z fauną z Myophoria costata w!StOSUJIlilru do s1mł ipozbalwi<JU1!Y!ClhsZlczątków O/l'!gandcZl1yJCh, narrasta 'ku .górze od lrompleksu 3 l(mią:lsziośĆ
3,2-36 m) 1P01PI"ze:z 2 (miąŻS2lOŚĆ 4,2---62,5 m) do 1 (miąższość t4,5-53,3 m).
W !Illajtni~ym 'z iIlJ~ch (3) 'a1nhydTytml i ~jJpsU jl€lSt 10-190/0., dJololIIliitu i m!a'l'-
,glu 'oolomi!tycznego 55-92'1'/0., ,a: w~pi:enia oI1',a:z mia:rlglu 0-390/0., a
w
/IlIaJj-wyżs~ i(1). odpOIWiednie li,ezby wy1IlIOISZą: 0-0,3°/0.,0-37% li. 63-1000./6•
CbJamkterystyczme jest przy tym WZll'1a!stające 'U'jed'nOłlioetnie 'li1loilotgji,i ku górze w iposZlCzególJnych prtiri:laJch, OiTa,z wyrówtIllalIllie facji :pomdędzy tymi iProfil;aa:ni (fig. 3).
Dolny waJPień muszlOlWJY, iO facji i ,~ito.strla.ttygrafii zbliżonej na Cia- łym omaWJianym IQ/bsza!rze 00 typu ust:al<mego dla G6T:nego Śląska przez P. AssmaItliIlIa (1925, 1'929, 1944), chJa!l'iaktery~je się nagłym wyS1tąjpie
niem 'WIa;pieni ii mJar,gIi, ball'Idziej szary,c'h :niż ż6J!uafWe l' :brązqwlaJWe' dplo- m,i,tyc2'JD.e 'W':apienie i m;a:rgle ikompleksu 1 loojwyŻlSzegIO' retu;, a także ipoja- w:'e.nietm się /Ili~a!OOeń człOlIliÓw 'l'iltowców. Przy wsp6lJnym iP'!'IOii'll()lwa- niu. 'WliereentaJ G1OIrzÓ'W W1eJikolpo:1s.ki, Znla,leźliśmy 'z dr W. I{Iar.aS2'J€'Wsklim
ro!l'!ll1ę Myophoria oostata Zenk. o 1,23 m 'poniżej .górnej gOOnicy ~
pleiksu 1 (fig. 2A).
P,s1lre pelity :2Jost:ały iWY'kryte wśród 'll!t:wOIrówewlajpoiTaroiWiycll środ.
. kO/Wle,gJO igÓTn-ego retu IQIlllIafWlialIly1Cih profilÓW' wiertnkzyoh rty1!k!o lioIkialnie, j:aJlro kililrucentymetlrowe wkJJaidki wkompleksi1e 5 przeze mn[e, a' IW Ilrom- pleksie 2 IPl'ZleZ K. DyjaczyńSkiego (Wri1ald!omość ustm:aJ).
4'!!!!!..
WSCHOWA Geo 6 M~AO.1B .. -69-trTiA
T
€l
®
WSCHOWA Geo9
M~OAO~B
" .. 136M 11
@)
o
<V
RYBAKI1
MWAO~B
L" 2.764 rn A
-=----:::::l:::Jll;IIł&~~,... ~&:-.,o.. ~llfa::I;yog- .",1
h!ójl
§!l!I2 WW]3
@, . . . ...
~4
~5
~6 '
0TIIlJ
7~8
~9 ~
T ID
@) U .®~
~ O
I .
«Fig. 4
ŚWIEBODZIN
M10A01B .. - 691 mA
o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZED SUDECKIEJ 117
. Elektrostratygrajiczne sprecyzowanie granic kompleksów litostratygrajicznych
WykIresy ele!kt.ryc'ZIIlegJo prof1lo'Wla:nia iS2'JesnaJStu wiereeń omlalWianego OOOzalru . iPomvtOliły mi mrównlO na iSpil"e'cy2JOlWlalI1ie :po2l,YCjigraiIl!1c :polszcze-:- góln;ych lloompleJksów :lii1JoSh<aty:gmEcznych w pr:zy/padlw i~eIl!ila peł
nego maJj;elrliału !l'ldzeruolW~go, j,1ik i na· wy2JIlJa!czenJi.e gTamlic
w
prorfiWach o małym i . baIDd2'Jo mlałym u2'Jysk:u Tdzeni.' VI!
elekbrostra:tJ'lgrtalficzlnej cha- raJktte:rystyoe ipOOIfilów wspóŁdziaŁa wry:kTes potencjlaru własnego ze wskia- zan1ami lQiP!Oru potZIQ!r'nego ,(w tym ostatnim przy!padlru ,przy SOiIlId!zie ty- pu M 1,.0 A 00,1 B, fig. 4).Dlia d~cznYich uJtworów Ik!ompleksów 13, 12 .iJ 11 rnJOIIlK)rUo~
zY'~a1ci ws1mzań IQIPO!l'lU :poZlQlrneglo nie pr.zelkmiC~'ją wlartości 25 omrn. 'nu jedyn1Je d'Wliezmiamy wydh:yJeń potancjlaru wł!a.snego, QlgólJnie c!haJra'ktery-
2'JUjącego !Się IallltPli'tuclą 30 mv, lPO'21waJają m,a, ·WYTÓ'żarienie kompleiksów 13 :i 11.P:ierw:s2'JY z nich cechuje 'się dużym, ,a drugd Imlliejszym <yVyigllardze- niem
!caregp
systemu iz:ygzaków.Da'lej J.ru górze wS,kaiz:alIlJi:a ipotencjału własnego dają ~tem mono- tOIllnych wahań 10 lafmip1itud2Jie 30 mv. Natolffiiratstwydhylema' 1OIpcxr1l po,..
wrneglO :WlSkazują dlla: ibezsolnej odmi'aIIlJY Serdti. "białej" typowe dla :amy- dJryItupo:le maJk:simów rzędu 80 Qmm, lOst:oo IOdgTlaniC'ZOlIle .od. Illliższycih wskaJzań IlIal dolnej i górnej granicy semii.D~a. jej solnej IQQm1amy maikJsi- . ma odpOlW'ila!d:ająoe ,lromplekls1om 10 li 8 są mniejsze, !I"Zędlu 150-2010 orom,
z :powiOdJu ~aoole:n:i!a p}uczlki w w.y:n;ikru łrwglo:w.aniia ooli Ikrompleksu 9. Sam lromple'k.s 9 dlaje zy:gzalkd. 10 mJaiksima:dh 30 Qmm, ktÓ!re dWa pariiJi soJl1IO....a1n-
hy1Cłlryrowej (90,) IPodmJosZą się do H5-0 omrn.
Fig. 4
Litologia: utworyewaporatowe: 1 przewaga wapienia I marglu, li wapień, margiel, dolomit i margiel dolomityczny, 3 przewaga dolomitu i marglu dolomitycznego, 4 przewaga anhy- drytu, ij anhydryt i s61, 6 pr;ewaga soli; utwory klastyczne: 7 przewaga czerwonego i zielo- nego mułowca, 8 czerwony i zielony mułowiec oraz biały, czerwony i zielony piaskowiec, 9 przewaga piaskowca jw.; znaki konwencjonalne:. 10 utwory ·trzeciorzędowe, 11 utwory wa- pienia muszlowego, 12 litostratygraficzne kompleksy retu i śrOdkowego pstrego piaskowca, 13 utwory środkowego pstrego piaskowca niższe od kompleksu 13, 14 stopień uzysku rdzeni
Lithology: evaporite deposits: 1 predominance of limestone and marl, 2 limestone, marl, dolomite and dolomitic marl, 3 predominance of dolomite and dolomitic marl, 4 predo- minance ol anhydrite, ij anhydrlte and salt, 6 predominance ol salt; clastic deposits: 7 pre- dominance of red and green mudstone, 8 red and green mudstone, also white, red and green sandstone, 9 predominance ol sandstone as above; signs: 10 Tertiary deposits, 11 Mu- schelkalk deposits, 12 lithostratigraphic complexes of the ROt and Middle Bunter, 13 deposlts
ol the Middle Bunter below complex n, 14 state ol drilling core returns
118 ADAM TOKARSKI
Ł'Wgawarue rwjkłaiCłaci solnej w ,pl'Iofil:aic!h wierceń W1płynęro Il!a syste- ma'tylCzne obndżenie WlSkazlalń qpOTIU POZlOII'lJl€,go ,także dla ikolIIllPleksów leżą
cy;ch Ipowyżej.. (Dlattego w da1szym dągu rpodla'ję 1J.ościową c!ha!Daik.te:rysty-
kę wyk!rtesu oporu ,poZJo~,nego z iproft1ów o be'2lSOJnej facji: sEmili ,,:bi:ałej".
iW obrębie serii "węgla7llowej doljnej", dolny ikpmpleks (7), c!hla!rak- tel1)11ZUje się zy;gzakami oporu ipomtmegD spadJającyni;i od Im.Iabimów, rWy- ntQiSzących ,poiIliad 1'00 omm W spągu, do !I"zędu 2.0-30 omrn w stJropie, z 1OiSO;~ lIrlJaiklsimum wielkości 125 omn1 W !n:i'ższej pa!l"rt11 gÓ!l"nej części
kJomplekJSu. ~ ikom'Pleks t(6) wyikai7lUj'e oocyi1acje linii ()!PIO!I'IU po- 7XlII'neg1O l'Izęd1u 110-2'5 ,10mm. Naltomi!ast ,górny 'lro!mlP1eks (5) zac:zymla, się
u dołu odrębnJym mallmymaJnym 'VV')1\ch,y1e:niem tej liJnili o. wymiJalr:ze 125 o.man, la wyżej, ,aż dJo jego ,g6rnejgI'laTIli'cy 'ZJatry'SIOwuje się seria z~giZJa
ków IOIPOlru PIO'ZOI!"J1~O o mak'simaJch !l'!Zędu 25 omm.
Poda;ne ró21I1lke
w
wyk!resie 1imd.i IOIpo!I"U iPQtZ!o!I'lI1elg1opomiędzy iOIbu skrajnymi kJoII1iplelksamiserii "węglanlOlWej dolnej" ~ jednej sbrotny, :a jejśrod!J:row:ym Ik!omplekse:rn 6z &ugiej, oopOlW.iadJają liCh :r6Ż!l1i.oom Wi~lo
gk!Zl\Ylffi. Albowiem większJa domiesZJka latwiej TQ,ziPuszczaJnych elWapo- ralt6w (a!ll!hydrrytll i giJpsu) w obu sikirlajmy,dh loompleksach iP'Owoduje więk
sze opory kJomiplektSów, rnecz.yiWoiSte i po!ZJOll"Jle.
Sillnie :anhyd!:ry1lolwy kompleks 4, ~i "górne maksimum ewapo,..
Tatowe", poorol:m!ie, jak bezsolna odmi:aJIlla serii "bi'ałej", wyk,aruje ZjW1alrtte :pol,emalklsyma'l!nY'c!h,olPolI"ÓlW 'POIZlOfl'lIXY:ch T~zędiu 6000
omm,
ostro od~aJI11- cZIOIIle :ZaJrÓfWlIlJO w iS1pą,gU, jak i w stTIo!pie.Dlia llrornJpleksu' 3, llJaIj:nli:ższego z rtTzech części serii "węgl:am.owej
gómej", linia. oporu pOiZOmegp daje dwta 'maksima rzędu 200 omm. W ob-
~ęhie te'go loompleksu llilIlia wskazań pOltencjla~u w~alSIlle!go!, ikltóra od d,okl roma'Wlitanego IP'roriLu IUtWO!I"ÓW retu wyilm1zuje monotonne zygzaki Ot aimpld- 'budzie 30 ItIlV, ~e i21mienJila kJu górze iJCh :roZlpiętDść dp 15 mv. PrzyJPllBZ- CZlaIIl, że stoi 1;10 rw :związlru ze wspomnlaruym IUj~taJjmieniem litologii p:rotfHu Jw. g6rze. Tendencjla: ta widocznie :nasiliła się (We' 'WrSkiamn:ym przez potencja'ł wŁasny miej:scu !prlOllliillU, ikt6!re mogło, ujść IUwagi
Przy
opisie malteriału :rdzeniJoweglo.
'ŚTiOd'lrowa ozęść serr:id "węglanowej ,gÓlinej" ~leks 2) wy'ika~je
wyChylenia ;linii oipo!l'lU jpOWIl'IIlego! r.zędu 10-25 oman. Nalomilast lwa
pote:tlJcjl~u własne~ ma: tu lWI!ill1:aJnd:a; o ro7lpiętlOści 2----100 mv. W~a!ZIU!je
to !IlIa IpI':ZJeJWia'~ająlcą z:aJWIalI"tość ma!rglu w tym kiompleksie, ,co jednalk 'lIlie :r.zuca' się 'Wf oczy przy opisie rozeIlii.
Najwyższa 'część serii "węgllMllorwejg6rnej"(ikompleks 1) chJalI'ak.- wyzuje się n.riere~JJarnde roZT7lUoonymi maiksi.mami wskazań otporu. IPO- ZlOII'IIlIego ~ZędlU 115-2,5 OIl'Illm, flOikJa:lJnie do 65 lOrom. Amplituda 'WIaIh!arń wy- kIDeSll. p,otencj.aru W'łasnegp w:yn'Osj tu 8-100 mv. Dane te ZlapeWine 'Wliążą się z trriooo rwymzym stosunJ.mem WalPien!ia, ;W1Zg1ędem ma!I"'glu nliż w !kioan- pleksie 2, czego nie mroŻ!llJallbyŁo WyiWniloSklować !Z'~ TdzieIni.
o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZEDSUDECKIE.T 1.19
Na:jn!i:ższa częŚĆ 'WIaJPiendJa. muszlOlWego, pon:ad górną ,gMnii.Cą utwo- xów xetu, wyk!8JZ'Uje rnJalksima: lOpOO'U ipOI2lOIl'lOO~O wielkości 15--25 iOIIIlllll, re~1arrtnJie ro2lttlJiesreZlOłIlIe w.7JCiruż JIXl"OOiliu:
w
odstępadh 1)--,10 m,maIZ
JPra- wje !lrottnJpletne wY'gŁadzenie ili!nli:i potencjału własnego. OdipoWiJadia: to W1idioo2mJej w maJteri,aile :rdJzeniorwym 'Większej ilości mrur,glru Klłl'Iaiz 12'laL9aIdinJi- czn fWliększej IllliaLtig1.istości WJa!l"s1łW wapienia IW sbosun1w do \Ila1~'WlYŻSz;ycll urtwlorow retu.J ed!rrozmJaiC2JIliOŚĆ w.skJa'~. igJI'Ia!l1iJc ikOlQJjpleksów ltirostraty,gtI'lalficz- nycll prrez diaJne poo;f:iJlow1alIlli eleik:tryC2lne~o jpOOWI01iŁa, mi. m, 'llSta,lenlie przebiegu dY'sldkiaJcji l11:a gtranicy kJom:plekJs6rW 2 i 1 w wierceruiIu Wsclro- \ wa. Goo 8, przez p'O!I"QwJnJaJIliie IZ wy'kiresem 'W'i.€Il'ICeIIliia Wsc!hOiW'a Goo 9,
odle,głego ty11ro o 1'900 m kJU lPółnjocnellllU IW1Sdh.iOdorwi. J edmo2ttlJa.cz:nJOŚć ta 'poiZWIOIlim równd.eż lIlia. :I'IOOciąglIliięcie ipI".z;yjętego ~dzi1aru uilwJoll'ÓW !I'lOOU nta profil wi€'l'lcendla RybaU:ci 1, w którym lIlIie wydobybo mi jednego mzema z :tycl1 u'twovów (fig. 4).
Wystąpiło tu taIkże ;potprzedmJo ju:ż d'WlUk:rfotnie SY!?JlliB.łirlJOIwalIllezjiaJ
W1islro (Thłk!aJl"Ski 19611a, 1962) s1ll'lat~:fiio2'Jllej łroxelacjd. profilów, lPomi!mo
Zlachod!zącycll w lIllich fucjta!l.nych
2JIn'iJa!l
OISadów.Miialll.lOwiaie IW JPrIOfi1u Wli€friceniia WscbJoiWla Goo 9 (fig. 4), IW serii
;,wę,gl:aiIllolWej dolnej", uzySkano :rd!zemli.e ,tylklo z jej ŚI'IOId.kJOlWej części:, czyli z lrom/pleksu 6, p.rr.zy braJru 1l'IdZle'1l!i tZ
ikIam!Plel.klS6w
7 i 5. Wddać w IIlIidh wancrtwy dJolamiiru i ma~glJU diollOlmi-'tY'cZlll.~ z, wa!l"'stewkiami. i !Pl'ZJe!I'IOStmni anhydxy11ru. i IgiJpsu. otóż chairaktarystyb' elekltrOlStnaty.gra'f,LcZlIlla wszyst- kic!h1:!rzecll kom:plekJSórw tej sen'1ii (7, 6 i 5~ je'Sit dla tego prtotfLlu iden- tycZlIllai jlak dJ.:a i!nnycl1. Wiidocznde sens oodymem.tt:acyrj'lly rej serii, jrulro odwróconego cyklortemu ewaporatowegoO, był przyczyną powstania takiegowłaśllIie IOboo'ZJU Ip:q.l:filoiwla!nia elektryc:zmego. J,eŻ€'li zaś w samym Cenltrwm
cylkllQitemu rrdzenli.e rw:ykia1wją W :tym prptfilu lIlIie p.r:zew'agę rwapenda i mJa!l"- gIlU :z faUlrilą j:ak w im.:nych p:t'IOfilaich, :a!le do1omi.,tu i malIiglJU ·dollQllllitycz- negoz lanbydrytem i I~psem, to
w
ta!kiim iI",aJzie JW iOIbu nie Tdzeni~anyc!hskIriajnych kOlllllPJeksa:ch tej serii powtilnien być oczeki'WlBny od!polWliedm!ip jeszcZie większy ip.I'IOcenrt; ooihydrytu li I~psu.
UJĘCIE WYROŻNrIQNYCH KOM;Pr:uEroSÓW Lm'OISTRATYGIR.MU<2NYCH RJETU W NATUR!AIJN'E ZESPóŁ y
K!oo:n,ple!ks 11 - pstre, ip€'l'itY;C2'Jlle utwtoxy dl()iIJnrego x~ :Z M yophoria costata, IOI!."Ia:Z lroIma>laksy 10, 9 li 8, czyli serifa "biała'" jako dioJmia część
utwlOlrów Ie'Wlalporartlow'ycll ŚTiOtdiklOłWego i Igór.nego xetu,wyodlrębn:Laj,ą się
w ~illU, :mrÓWlll()lllirtJolOtgiczm.ie jak i gen€tyrczn:ie.
Nia~ IUję'CiJa' w 'WIię'ksze :zespoiły !wyższych !kiom'Pleiksów' śmdk!o
wegl() li Igó.rtnego retu, 7-1, dolkonałem w IOparciu I() 1P0000ównanrila: iclhmiąż
SZlOŚCi w poszczególinydh profilaoh.
Mianowicie, po 'zSUmOIWlalIliJu miąŻSZlOściJ1rompleksów
w
kiażdym rp1'1O-· ... ~
120 ADAM TOKARSKI
filu we W'szyiSt~,C!h kiombiJnJacjadh sąsiaduj ący;c!h liczb, IZKJIStał'a dla k.a:irle'j z tych iJrombiJnJalCji przedstiaJw:i.oIlJa Jró,imida :maiksymał1nej i milIl.dma,l!nej su- my z wszyst'kiClh !profilów, jako procent sumy mlalksymlahrej. Następnie, b.iolrąc /WIaIliaJnIty :podziału 1lrójd2li,eil!neglO' i dJwudlmelnego '~esporu kiomiplelk- sów 7-1, wyhl'lałean rt;e ugrupowaJIlia, dlla kJtÓTylch sumy procentów !były
0 210
''0
+200 ID CD,go + '10
.
+180 c(
C, 1 +2.
Opt.A+B+C
ma'
A. 5. 3 +4 a ł7 r.;,e. I!.JB'''+5 1 +%+3A a+7
F,Lg.5
Wykres mi.nJiim6w, SUIlIl procenlt6w
Liczby 1-7 - kompleksy górnej części utworówewaporatowych środkowego i górnego retu.
Liczby 1-4 w prostokątach - numery kombinacji zgrupowań kompleksów. A+B+C - wariant trójdzielny. A+B - wariant dwudzielny ,
Nos. 1-7: complexes of the upper part of evaporite deposits of the middle and upper Rot, Numbers 1-4 in rectangles - Nos. of complex-groups combinations. A+B+C - tripartite
variant. A+B - bipartite variant
najmndejsze' I(fig. '5). Są 1:0 dlJa pod:~iału 1lrójdzielJnego 'llIgruJpolWlalIli1a 1 + 2 + 3, 4 + 5 i 6 + 7, 18.' dLa pod!Ztaru dwtudJzielnegJol - 'llgruipolWlalnJi.la 1+2+3 i 4+5+6+7. 'Z tycll dwóch możliWlOŚCi wybierarm, ipIOdmał d'WiU- d2lie111!y, ,gdyż w pod:ziJale trójdzielnym zespół kiompIeksów 4+5 me ma
u;zasadnIienńia genertyczne,go jlaklo osohna jedrrllOlstlm, 1iJto.st:na/tygraf1cma.
Jiaftro wytniiJk tych !I'IOI2lWiamń :procpOłIlIU:ję mstępuj,ący podział lllVw!orów
~etu mom.oik1iJn;y przedsudec'k!iej:
- strop, spą'gOwJa gtI1aIn.'1c:a dolnego. lW'alJ)ien'iia muszl.lO!wego ~
, Ret gÓ!rlny i ŚOOIcNm-w;y:, czyJ.i IlltwJory ewIaipOll"atowle lO łącznej miąŻSZJoŚCi
81,7-174,3 m
Część górna 10 łą'C7lI1.ej m.iąŻJSzlOŚci62,,8-138,3 m
OddZiał !góI:rmly, czyili
sem'a
"v.ręg1a'IllOWa górna", kiomple.ksy: 1, 2, 310 łącz.rrej Iln~ 44-9'9,2 !m
qddi2Jiiał dOIlny b łąc2lI1.ej mią~ 24,3~7 m
a:) "Igórne m:aiksimUIlI1. eWalpo!l'1a'towe", czyli 1romplelkis 4 o imdą.ż
lS2Xlści 5-14,15 m
~---_ ..
__
._--o STRATYGRAFII SALINARNEGO RETU MONOKLINY PRZED SUDECKIEJ '1.2,1
>b) :seria "wę.glal!lJOVV1a dOll:nia''', czyoli kJoropleksy 5, 6, 7 o. łącZIIlej rrrriąŻSZiOŚCi 13,2-35,5 m
Część dolna, czyli :SeTIia "biam", ilromIP1eksy 8, 9, 10 o. ,łąC'ZIIlej miąż-
swści 14,85-52 !In •
Dolny ret, czyli pstre !pelity, kompleks 11 o miąższości 4-14 m
Spąg - ,górna granica środkowego pstrego piaskowca
ANALIiZA >MIĄ~~OŚCI OSiAnów RE:r'U ,I WNIOSKI ,OORÓWNAWOZE
IZiOIPachyrt;y trzech ~iostrtatYlgnaiic~{!h wydzieleń rutwloltÓW ewla- porattOlwy1C!h monlOiki1iIny pI'Zledsudeckiej: serii "biJałej", lOidIdziabu !dolnego
części ,gÓ'rlnej, lO!I'aIZ jej iQd,d!zIilaru: górnego (fig. 6A, B, C) odjW'zorl()lwują
przebieg cen1lraJJnej strefy O'mla'WIian~ fnalgmem.ru w:"eNro!polslcilEllgo base- nu Sedormenlta'oyjlILegK>, wclhl()ldzą'Cego wiSkład mOiIllok:lilIlW ;pr'ZecLsudedk:iej, w Oid:Pofwii.edrn.idh'1mech f:a'zach jego ~ojJU. w środkJo:wym Li. gÓlrlnym re- cie. J,est t!O IObniŻJenie I() pMWie tym samym położenilll we 'Wszyst'ldch trzech f.a:mdh lpomtięd:zy Ost!rzeJS2JO'Wern w.zględnie 'RIa'W'~CZlem 'z jednej stooll'lY i Ry:bailmmi-Ś'W'ieboldzinem :Z drugiej, Z, X' -Z', X" -2", o kie:r:umlkJU.
zbL1ŻJ01nynn d10 <róWIIlpleżm:ikiOlWego 'z odchy:le!I1Jiem południolWJO,.,wsdhodiDdm.
We wszystkioh 1mzedh fuZlach obniżenie to Tlol2'M'id1a: się Oru :zadho- O,lQwJ na odnogę lZalC!h.odJn:i.ą X, X', X" 'i póŁno,CU!o-zacoodn'ią Z, Z', Z".
W
:fla- zi e sedymen1JaJcji serii "białej" :zaclrodirl'i.a, I'IOIZWIi.dilO!Il!a. część 1OIma.IWfum.€igIO obniźen:1a! !rIa:Zernz !l"tO'zd:zie1ającym lObie oooOigi wyn:iesien~em Y były: miej- scem w;yI1lrąc:a!Ilij"a się SOi1i kJam1einnej loornJPleksu. 9.Wiirdlać IZ tego, że fwjO',gr.arf~a OOseIllU lWiellmplOlskieg{)l
w
:recie na omaWliJalnym IObsZIaIJ.'Ize obył:a inm.a, niż pO/PT:rednio IW cedlsztynie, w czasie którego. basen się~ł dalej Ik:u, IPÓł:rrocy. Niemniej jedniak IUikl1ad st.oof f,acj:a:lm,ydh ulbw!otrów <retu ma ki:eTU!Ilek ozbl'iŻ1clIny dO' rÓWlnlo~eżndłrolWe,go,a 7Jatem pIlawie talkii sam, jakii. został :ZJaipoczątlw:W'am:y: IW basenie wielilro- polSkim 'W lpermie. UllclJad t~nmdhlQłWlał się aż do końca meZlO\ZlOillru, do ruchqw Jlairamijsktdh, a s1IDuik1m:ry laT.amijs1cie 7lOst'ały IlIarożol!lle ni,ezg;od- nie, IUktośnie !ll)a ilcierrunikii: rozmies~C'zenia :liacji permu i mezlOI:lJOIikru hasenu Wliclk!O!pOl1s1ciego (Obuchlowi~, Olewicz, ,])oika~.ski & WdJowiaTIZ 1959;).
Można 'zatem 1pI"~ć,że WtndOiSek, sfO!I"IIliUłolWl8iIly w lOłparci,u
o badanw. 'W obrębie mOlIIDikHny przedisudeldk1i.ej Q !OOlZmi~iu :fla'cji i mdążsi2lOści
u1Jwlotrów
retu lIlIa ~siw poprzek jagi<>, basenu soo.ymenJta- cyjnego,' może być eksltr'apokJlWany'lJru, WlSchodowilIlla. ciąg la:ramijSki'ch niecelk: miec'horw:Stką, łódzką ii szcŻJed:iDSką z idh' głębiej IWY!Stępującymd,1mUjdniej dJost~ UJ1;wioIrtlmi retu .
. Kar.zystne IOOzmiemczęm.ie prof.i'lów wiertmd.ozych . mol!llOik:li!ntY pnood- rSudeclkiej i lUIOOzr:nJaioorie onastę'pstWTOHtIOIstrIatyg.ooficznY.,oh wydZlieleń retu w tych IPI'IOf~,1a,dh :pozWold.łiolJlia· dość szczegółową .a:hlaQi'Zę zaltówno ':rytmu . :sedym~ni1lacji, jaik i fizjlQwfii
, ' baseI:uu.
'sedy:merutacyjlIlego. N~·. d!1'iOd:ze ~t"ÓWlniaWiczej, ·z /OIdjpo1W'ied:ni.mi moo;y'fik8.JCjami,' iinetodytkla ·badlań!Pr'.z.edsta.;.;.
2
122 ADAM TOKARSKI
Go~z6w WlKp.
(73)
B
OlEŚNO
x,v,z 3
~ (:"') OPPlE"'"
( ... J
Fig. 6
Zestawienie maip i:ooptachy!/; grujp ilrompleklS1Ów utworów retu
O~TRZESZóW
~~75J
OlEŚNO (3~,5l
A faza l - seria "biała" (kompleksy 10+.9+8), B faza 2 - seria "węglanowa dolna" i "górne maksimum ewaporatowe" (kompleksy 7+6+5+'4), C faza 3 - seria "węglanowa górna" (kom- pleksy 3+2+1). l izopachyty cechowane w metrach, 2 wschodni zasięg soli retu, 3 elementy paleomorfologiczne dla fig. 6 A (dla fig. 6 B, C odpowiednio z jedną i dwiema kreskami).
A phase l - "white" series (complexes 10+9+8), B phase 2 - "lower carbonate" series and
"upper evaporite maximum" (complexes 7+6+5+4), C phase 3 - "upper carbonate" series (complexes 3+2+1). l isopachytes marked in metres, 2 eastern extent of ROt salt, 3 palaeo- morphological elements for fig. 6 A (for fig. 6 B, C with one or two dashes respectively).
