Działalność Biblioteki Jagiellońskiej w 2006 roku : sprawozdanie

R. LVI–LVII 2006–2007

ALEKSANDRA CIEŚLAR-KORFEL

DZIAŁALNOŚĆ BIBLIOTEKI JAGIELLOŃSKIEJ W 2006 ROKU.

SPRAWOZDANIE

Struktura organizacyjna Biblioteki Jagiellońskiej w 2006 roku obejmowała 17 oddziałów, podległych poszczególnym dyrektorom resortowym. W jej skład wcho- dziły: Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów, Oddział Opracowania Druków Zwartych Nowych, Oddział Opracowania Wydawnictw Ciągłych Nowych, Oddział Opracowania Przedmiotowego Zbiorów Nowych, Oddział Udostępniania Zbiorów, Oddział Informacji Naukowej i Katalogów, Oddział Dokumentów Audiowizualnych, Oddział Magazynów, Oddział Komputeryzacji – podległe Wicedyrektorowi ds. druków nowszych (do 30 września funkcję tę sprawowała mgr Teresa Malik, od 1 paździer- nika – mgr Krystyna Sanetra), Oddział Rękopisów, Oddział Starych Druków, Oddział Zbiorów Muzycznych, Oddział Zbiorów Graficznych i Kartograficznych, Oddział Wydawnictw Rzadkich i Dokumentów Życia Społecznego – podległe Wicedyrektorowi ds. zbiorów specjalnych i wydawniczych dr. Andrzejowi Obrębskiemu oraz Oddział Zabezpieczenia Zbiorów, Oddział Prac Bibliotecznych i Oddział Administracji – pod- ległe Wicedyrektorowi ds. administracji, rozbudowy i zabezpieczenia zbiorów mgr.

Ryszardowi Juchniewiczowi. Funkcję Dyrektora naczelnego sprawował prof. dr hab.

Zdzisław Pietrzyk.

Praca w Oddziale Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów, kierowanym przez mgr Urszulę Dudzik, prowadzona była w kilku sekcjach. Sekcja egzemplarza obo- wiązkowego, sprawdzając na bieżąco „Przewodniki Bibliograficzne”, z ogromną dba- łością egzekwowała od wydawców przysyłanie do BJ egzemplarza obowiązkowego.

W wyniku podejmowanych działań (wysłano 15 011 urgensów i 928 pism) otrzyma- liśmy 6014 wol. druków zwartych i 11 915 numerów czasopism. Ogółem wielkość wpływu w ramach EO utrzymała się na poziomie roku 2005 (szczegółowe omówienie problematyki gromadzenia zbiorów zawarte zostało w rozdziale „Zbiory” niniejszego opracowania).

Nieznacznemu wzrostowi uległa liczba czasopism przekazanych do opracowania (1895 tytułów w 13 989 wol.), zmniejszyła się natomiast liczba tytułów czasopism za- granicznych przekazanych do bibliotek instytutowych – wydano 701 tytułów w 2112 numerach czasopism. Wiąże się to z sukcesywnym przechodzeniem na udostępnianie online (szczególnie czasopism z dziedziny nauk ścisłych) oraz przejęciem prenumeraty niektórych tytułów, prowadzonej dotąd przez BJ, przez biblioteki instytutowe.

Z Czytelni Czasopism skorzystało 2173 czytelników, tj. o 287 osób mniej w po- równaniu z rokiem poprzednim. Zmniejszyła się też liczba wypożyczonych pozycji – udostępniono 3558 tytułów w 30 290 numerach czasopism (326 tytułów i 6305 numerów mniej niż w 2005 roku). Zasadniczą przyczyną takiego stanu rzeczy był trwający w starym gmachu BJ kolejny etap robót remontowych. W pierwszej połowie 2006 roku Czytelnia Czasopism była zamknięta, zaś udostępnianie czasopism miało miejsce w pomieszczeniu, w którym wcześniej znajdowała się czytelnia dużych for- matów. Realizacja zamówień wiązała się z pokonaniem szeregu utrudnień, takich jak gorsze warunki udostępniania, wydłużona droga do magazynu czasopism, przerwy w możliwości realizacji zamówień z magazynu, wreszcie przeprowadzka po zakoń- czeniu robót.

W ostatnim kwartale roku Biblioteka otrzymała dotację z Ministerstwa Nauki w kwo- cie 9 milionów zł z przeznaczeniem na kontynuację remontu. Ze względu na warunek, iż przekazane fundusze mają być wykorzystane przed upływem roku kalendarzowego, oraz fakt, że oficjalną decyzję o przyznaniu dofinansowania przekazano nam bardzo późno, w listopadzie i grudniu nastąpiło silne spiętrzenie robót. Do remontu przygo- towano trzy kondygnacje starego budynku BJ, skąd przeprowadzono pracowników, zbiory oraz wyposażenie pracowni. Zajmowane pomieszczenia musiał opuścić Oddział Komputeryzacji, część Oddziału Zabezpieczenia Zbiorów (Pracownia Foto, Sekcja Reprograficzna oraz Sekcja Opraw), Sekcja Dubletów i Druków Zbędnych OGR, część Oddziału Udostępniania (kierownik i Wypożyczalnia Międzybiblioteczna) oraz Oddział Starych Druków. Pracami objęto także część pomieszczeń magazynowych. Intensywne roboty remontowe, rozpoczęte w pierwszych dniach 2007 roku, mają planowo potrwać około 7–8 miesięcy.

Komputerowy Katalog Zbiorów Bibliotek UJ, obsługiwany przez system VTLS/

Virtua w wersji 43.7 pod adresem: http://www.bj.uj.edu.pl/uj/katalog, według sta- nu na dzień 31 grudnia 2006 roku rejestrował 479 437 tytułów książek i czasopism w 1 192 094 egzemplarzach oraz 27 728 rekordów zasobu wydawnictw wielotomo- wych, seryjnych i czasopism Biblioteki Jagiellońskiej oraz bibliotek instytutowych UJ. Przyrost komputerowego opracowania zbiorów w roku 2006 obrazuje poniższa tabelka.

Wyszczególnienie

Rekordy bibliografi czne

(tytuły)

Rekordy egzemplarza

Rekordy zasobu (liczba tomów)

Biblioteka Jagiellońska 17 654 83 594 2 097

Biblioteki instytutowe UJ 4 283 45 203 713

Inne biblioteki

współpracujące w NUKacie 24 323 – –

Razem 46 260 128 797 2 810

* Tabela nie uwzględnia danych statystycznych Biblioteki Medycznej oraz bibliotek zakładowych Collegium Medicum UJ.

Do Oddziału Opracowania Druków Zwartych Nowych, kierowanego przez mgr Mo- nikę Mydel, z Oddziału Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów wpłynęło 55 875 wol.

książek (31 592 tytuły), tj. około 1000 wol. więcej niż w roku 2005. W okresie sprawo- zdawczym opracowano 55 276 wol. druków zwartych, zaś do katalogu komputerowego wprowadzono 28 259 rekordów bibliograficznych (w tym 450 w ramach retrospekcji wydawnictw wielotomowych i melioracji starego zespołu). Do katalogu centralnego wprowadzono 8586 haseł wzorcowych, kopiując z niego około 50% opisów bibliogra- ficznych. W stosunku do roku poprzedniego liczba wprowadzonych rekordów biblio- graficznych spadła o blisko 1400, czego przyczyną było zmniejszenie stanu osobowego Oddziału. Pomimo kilkumiesięcznej nieobecności dwóch pracowników materiał był opracowywany na bieżąco, zaś liczba opracowanych woluminów zmniejszyła się zale- dwie o 400. Od września 2006 roku dwie osoby zajmowały się wyłącznie opracowywa- niem dokumentów elektronicznych. Skatalogowały one 715 jednostek, wprowadzając 372 rekordy bibliograficzne dla dokumentów elektronicznych zwartych, oraz 34 jed- nostki i 14 rekordów dla dokumentów dźwiękowych. Rozpoczęto także katalogowanie czasopism elektronicznych i aktualizowanych baz danych – w sumie opracowano 274 jednostki i 48 opisów bibliograficznych.

W Oddziale Opracowania Przedmiotowego Zbiorów Nowych, kierowanym przez dr Danutę Patkaniowską, w okresie sprawozdawczym opracowano przedmiotowo 25 318 wol., tj. o ponad 7000 więcej w porównaniu z rokiem 2005. W związku z pozby- ciem się zaległości w magazynie w zakresie egzemplarza archiwalnego obecnie prace przebiegają na bieżąco. Książki opracowywane są komputerowo w katalogu central- nym NUKat w Warszawie, a następnie rekordy bibliograficzne oraz rekordy haseł wzor- cowych kopiowane są do bazy BJ.

Zgodnie z przyjętą procedurą, w Oddziale opracowano od nowa 9736 książek, pod względem merytorycznym i formalnym (kopiując jednocześnie hasła z NUKatu do bazy BJ) sprawdzono 13 637 dokumentów z opisami przedmiotowymi zrobionymi przez inne biblioteki w NUKacie oraz poprawiono 1945 rekordów opracowanych wcześniej.

Dla katalogu NUKat utworzono 382 hasła wzorcowe formalne, w tym 146 haseł osobo-

wych i 236 korporatywnych. Wprowadzono 741 haseł przedmiotowych (typu „nazwa pospolita”), 98 haseł geograficznych, 16 tytułów ujednoliconych. Ogółem opracowano 1237 haseł przedmiotowych wzorcowych. Zespół walidacji wewnętrznej przeprowadził walidację 919 haseł przedmiotowych. Kontynuowano także kontrolę i korektę haseł w bazie BJ, usuwając hasła niezwalidowane w miarę pojawiania się ich w katalogu NUKat. Procesowi opracowania przedmiotowego książek towarzyszy równocześnie proces rozbudowywania i modyfikacji języka KABA.

Osoby pracujące w Oddziale Opracowania Wydawnictw Ciągłych, kierowanym przez mgr Alinę Skrzypek, zajmowały się podmiotowym i przedmiotowym opraco- waniem czasopism i serii. W 2006 roku przyjęto z OGR 4002 tytuły czasopism i se- rii w 19 662 wol. W tym czasie opracowano 25 460 wol., tj. o 4233 wol. więcej niż w roku 2005 oraz o 5798 wol. więcej, niż wpłynęło do Oddziału. Udało się w ten spo- sób w znacznej mierze zlikwidować zaległości z lat poprzednich, na które składały się przede wszystkim nowe tytuły. Po raz pierwszy opracowano więcej nowych tytułów (799) niż otrzymano z OGR (440). Na wynik taki wpłynęła bardzo dobra praca całego zespołu, ale również możliwość przejmowania do bazy BJ gotowych opisów katalogo- wych z katalogu centralnego NUKat.

Pracownicy Oddziału wprowadzili do katalogu komputerowego 1921 oryginal- nych rekordów bibliograficznych oraz 2050 rekordów skopiowanych z bazy NUKat.

Założono ponadto 2054 rekordy zasobu. Pewien problem stanowi jeszcze konieczność częstych melioracji, spowodowana złą typologią dokumentów przez biblioteki współ- tworzące katalog centralny.

Jednym z zadań realizowanych przez Oddział Informacji Naukowej i Katalogów, kierowany przez mgr Ewę Bąkowską, była kontynuacja prac związanych z digitalizo- waniem kart dla Podstawowego Katalogu Alfabetycznego. Z 4770 kart przeznaczonych do digitalizacji przekazano do skanowania 4549. Po drobiazgowej analizie trybu nano- szenia różnorodnych informacji na omawianych kartach przy współudziale Oddziału Komputeryzacji opracowano pisemną instrukcję pt. „Adnotacje do kart katalogowych w elektronicznej wersji Podstawowego Katalogu Alfabetycznego druków wydanych do roku 1949”. Dzięki przeprowadzonym pracom stworzono optymalny wariant formula- rza elektronicznego, odpowiadający najbardziej drobiazgowo sformułowanym potrze- bom czytelników oraz samej Biblioteki.

W dalszym ciągu, głównie w ramach prac zleconych (możliwych do sfinansowania dzięki dofinansowaniu przez UJ z rezerw na badania naukowe), opracowywano hasła indeksu do Katalogu Podstawowego. Ogółem sporządzono indeks dla 181 skrzynek, w których przejrzano 54 667 kart i utworzono 17 085 haseł.

Opracowano także szczegółową „Instrukcję korzystania z Katalogu Podstawowego, tzw. Starego”, udostępnioną na stronie domowej BJ z początkiem 2007 roku.

Pracownicy Oddziału do wszystkich katalogów kartkowych włączyli ogółem 10 589 kart, w tym do Katalogu Alfabetycznego dla publiczności (za lata 1950–1993) – 2009 kart, do Katalogu Podstawowego (tzw. Starego) – 4507 kart, do katalogu czasopism

dla publiczności – 46 kart, do Katalogu Podstawowego czasopism – 63 karty oraz do katalogu bibliotek instytutowych UJ – 315 kart. Z Katalogu Podstawowego czasopism usunięto 586 kart. Wiele kart zniszczonych wskutek wieloletniego przeglądania zostało zastąpionych nowymi bądź też brakujące lub nieczytelne na nich dane (np. niekom- pletna sygnatura przy urwanym rogu karty) zostały uzupełnione w oparciu o katalog wewnętrzny Biblioteki.

Odnowiono także tzw. stary katalog systematyczny, obejmujący tylko niektóre dziedziny wiedzy – uporządkowano m.in. karty w pudłach z zakresu historii, techniki i rolnictwa, opracowano dla nich schemat układu działowego oraz sporządzono opisy informujące o zawartości poszczególnych pudeł. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie cennego, starszego zasobu druków BJ, do którego nie ma dotychczas pełnego klucza zawartości treściowej.

W związku z powtarzającymi się sygnałami od czytelników odnośnie do dostępno- ści niektórych czasopism na mikrofilmach dokonano porównania nowszego kartkowe- go katalogu czasopism z odpowiadającym mu katalogiem mikrofilmów. Po przejrzeniu wszystkich kart obu katalogów odnotowano wszelkie występujące w nich nieścisłości, a następnie poinformowano o nich kierownika Oddziału Zbiorów Audiowizualnych, aby naniósł stosowne poprawki.

W Oddziale załatwiono pisemnie 410 spraw, w tym opracowano 127 kwerend ściśle katalogowych, wysłano 249 listów krajowych, 83 listy zagraniczne, udzielono 47 dłuż- szych informacji telefonicznych.

Podobnie jak w latach ubiegłych zmodyfikowano ogólne ulotki informacyjne o BJ (w języku polskim oraz angielskim), ulotki o korzystaniu z Komputerowego Katalogu Zbiorów Bibliotek UJ, informację o ważniejszych bazach Biblioteki Narodowej do- stępnych online oraz wykładach z cyklu Ars Quaerendi. Od października udostępniono również czytelnikom nową ulotkę („Wyszukiwanie przedmiotowe w Komputerowym Katalogu Zbiorów Bibliotek UJ”) , wydaną w formie broszurki w nakładzie 1000 eg- zemplarzy.

Pracownicy Oddziału uzupełniali w dalszym ciągu kartotekę not biograficznych, bi- bliografii osobowych i nekrologów, włączając do nich 490 kart, a kolejne 800 przygoto- wując do włączenia. Do „Bazy Biogramów” wprowadzono 1536 nowych rekordów, zaś 315 rekordów już istniejących uzupełniono o nowe informacje. Obecnie baza ta liczy 30 303 rekordy.

Kontynuowano ponadto prace związane z tworzeniem „Bibliografii publikacji o Uniwersytecie Jagiellońskim”. Do bazy wprowadzono 343 opisy – obecnie liczy ona 1002 rekordy opracowane w programie Pro-Cite. Podjęto decyzję o zakończeniu kom- pletowania dokumentacji obejmującej lata 1980–1982, tak aby część bazy można było udostępnić czytelnikom w formie osobnego druku lub wyodrębnionej bazy danych.

W zakresie korzystania z Czytelni Bibliograficznej, będącej „pod opieką” Oddziału, w ciągu 272 dni jej otwarcia odnotowano 27 739 odwiedzin (w tym 6017 czytelni- ków korzystających z księgozbioru podręcznego oraz 21 772 użytkowników Internetu).

Szacunkowo w 2006 roku w czytelni tej udostępniono 15 134 dzieła w 30 642 wol. Do księgozbioru podręcznego przybyło 655 tomów, wycofano zaś 108 (obecnie liczy on 8396 dzieł w 11 018 wol.).

W 2006 roku w bazie BJ zarejestrowano 24 048 czytelników. Udostępnianie zbio- rów w gmachu Biblioteki odbywało się w 9 czytelniach (5 w nowym i 4 w starym gma- chu) o 458 miejscach. Odwiedziło je 117 535 osób, którym udostępniono 368 631 wol.

Większość czytelń obsługiwana była przez pracowników Oddziału Udostępniania Zbiorów, kierowanym przez mgr Annę Biłyk-Mydlarz. Organizacja pracy Sekcji czy- telń i księgozbiorów podręcznych w przeważającej części pozostała niezmieniona w porównaniu z rokiem ubiegłym.

Czytelnia Główna (Lectorium) umożliwia wolny dostęp do księgozbioru podręczne- go, liczącego około 26,5 tysiąca wol. Coraz bardziej dokuczliwy staje się brak miejsca na nowości w tymże księgozbiorze – aby je zapewnić, trzeba stale wycofywać pozycje starsze, co nierzadko jest trudną decyzją. W roku sprawozdawczym Czytelnię Główną odwiedziło 54 714 osób (przeciętnie 201 osób dziennie), którym wypożyczono na miej- scu 162 550 wol. z magazynu ogólnego i z księgozbioru podręcznego.

Ze względu na prace remontowe przeprowadzane w starym skrzydle BJ w pomiesz- czeniu Lectorium działała również Czytelnia Gazet, w której udostępniano duże forma- ty czasopism (IV i V), czasopisma zniszczone oraz egzemplarze archiwalne. W czytelni tej odnotowano 5138 odwiedzin, podczas których zamówiono 14 901 pozycji. Z maga- zynu ogólnego i księgozbioru podręcznego udostępniono 12 215 wol.

Czytelnię Naukową odwiedziło 10 908 osób, tj. prawie dokładnie tyle samo co w ro- ku 2005. Otrzymano 48 023 zamówienia, udostępniono 62 996 wol. Dużym zaintereso- waniem cieszyły się jak zwykle separatki, przydzielane przez Dyrekcję BJ po rozpatrze- niu podań składanych przez pracowników naukowych, chętnych do korzystania z nich w danym semestrze.

Czytelnia Europeistyczna, wzorem lat poprzednich, obejmuje 3 działy: euro- pejski, brytyjski (pozostałość po zlikwidowanej w 2001 roku Czytelni Brytyjskiej) i austriacki. Pierwszy z nich jest na bieżąco aktualizowany i regularnie uzupełnia- ny. Pod koniec roku 2006 liczył 1349 dzieł w 1390 wol. Dział brytyjski nie rozwija się – liczy 1758 dzieł w 1898 wol. oraz ponad 160 kaset (audio i wideo) i płyt CD.

Z księgozbioru tego wyselekcjonowano przestarzałe podręczniki do nauki języka an- gielskiego, które rozdano zainteresowanym czytelnikom. Dział austriacki uzupełnia- ny jest poprzez realizację zamówień składanych corocznie do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Austrii oraz przysyłane dary. Liczy obecnie 7987 dzieł w 8656 wol.

oraz ponad 150 kaset filmowych, magnetofonowych i płyt CD. W 2006 roku czytelnię odwiedziło 6149 osób.

W przeciwieństwie do roku poprzedzającego nie stwierdzono żadnej poważniejszej awarii systemu komputerowego. Pewnym utrudnieniem w procesie realizacji zamówień były natomiast występujące okresowo usterki w systemie transportu książki, związane z niesprawnością wagoników teleliftu. W szczytowym okresie nie działało 25 silni-

ków wagoników (ponad 60%), powodując zakłócenia zarówno w pracy czytelń, jak i Wypożyczalni.

Tryb opracowania zbiorów pozostał niezmieniony w stosunku do lat ubiegłych.

Oprócz opracowywania wpływu bieżącego melioracji poddano księgozbiory pod- ręczne Czytelni Głównej (działy: Prawo, Bibliotekoznawstwo i Informatyka) oraz in- nych Oddziałów (zwłaszcza Oddziału Informacji Naukowej i Katalogów, Rękopisów, Starych Druków i Grafiki), do których włącza się dzieła sprowadzane z magazynu ogólnego bądź wycofuje pozycje cieszące się mniejszym zainteresowaniem. W sierpniu przeprowadzono także skontrum księgozbioru podręcznego Lectorium – nie udało się jednak zakończyć prowadzonych prac i policzyć dokładnie stanu zbiorów. Sporządzono natomiast komputerową bazę danych zawierającą dzieła, których chwilowo nie ma w omawianym księgozbiorze ze względu na oddanie ich do oprawy, tymczasowe wy- pożyczenie itd. Baza ta jest uzupełniana na bieżąco, co pozwala na szybkie udzielenie stosownych informacji zainteresowanym czytelnikom.

W okresie sprawozdawczym skatalogowano 3413 dzieł w 3473 wol., sklasyfikowa- no 401 dzieł w 443 wol., dopisano dalszych ciągów dla 1000 wol., wycofano 616 dzieł w 942 wol. oraz 2683 karty, napisano około 14 000 kart. Do katalogu komputerowego wpisano 3554 sygnatury księgozbiorów podręcznych.

Ze względu na decyzję Ministerstwa Nauki o wprowadzeniu dla studentów pierw- szego roku elektronicznych legitymacji studenckich, służących równocześnie jako karta biblioteczna (po uprzedniej walidacji w BJ), wpisy do biblioteki rozpoczęto nieco póź- niej niż w latach ubiegłych. Wydawane legitymacje w dalszym ciągu opatrzone były ho- logramami (złoty emblemat UJ na szafirowym tle) oraz różniły się kolorem (niebieskie dla pracowników nauki, białe – dla studentów i innych użytkowników Biblioteki, żółte – upoważniające do korzystania ze zbiorów wyłącznie na miejscu oraz zielone – jedno- razowe, bezpłatne, dla czytelników przyjezdnych). Aby uniemożliwić zamawianie dzieł przez czytelników nieposiadających ważnej karty bibliotecznej w miejsce tradycyjnego wprowadzono elektroniczny formularz rewersu, który wymaga od czytelnika podania numeru ważnej legitymacji. Koszt zapisu i wydania nowej karty bibliotecznej wynosił nadal 8 zł, za prolongatę pobierano 5 zł, zaś za wydanie duplikatu – 15 zł. W ramach akcji wpisowej uzyskano 154 238 zł.

Systematycznie rośnie liczba zamawianych i wypożyczanych książek. W 2006 roku z magazynu ogólnego Wypożyczalnia sprowadziła dla czytelników 314 761 wol.

Z rezerwacji przyjęto 57 496 wol., zaś z księgozbioru podręcznego „W” (do którego przybyło 68 dzieł w 68 wol.) wydano 2452 pozycje.

Jednym z zadań realizowanych przez pracowników Wypożyczalni (przy wsparciu Sekcji czytelń) było także urgowanie zaległości, powstałych zarówno podczas wypo- życzeń bieżących, jak i w latach poprzednich. W ramach przeprowadzonych czynności wysłano 1344 urgensy zwykłe i polecone, przekazano też 213 upomnień.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż w 2006 roku odnotowano znaczny wzrost sku- teczności działań podejmowanych przez Bibliotekę w celu egzekwowania zwrotów

przetrzymywanych przez czytelników książek. W stosunku do 50 osób wszczęto po- stępowanie sądowe, 88 czytelników objęto czynnościami egzekucyjnymi, wobec 20 za- padł wyrok zobowiązujący do zwrotu wypożyczonych dzieł. W wyniku prowadzonych akcji odzyskano ponad 220 wol., za uiszczone opłaty za przetrzymanie książek uzyska- no kwotę ponad 33 500 zł, za zagubione egzemplarze wpłacono do OGR 1375 zł, zaś 24 osoby odkupiły to samo wydanie zagubionego dzieła.

Wypożyczalnia Międzybiblioteczna Zamiejscowa otrzymała ogółem 2350 rewer- sów, w tym 66 zamówień na mikrofilmy ze zbiorów specjalnych. Do 110 bibliotek krajowych wysłano 1208 wol. (w tym 281 mikrofilmów oraz odbitek kserograficznych) i 56 mikrofilmów ze zbiorów specjalnych. Do 10 bibliotek zagranicznych wysłano 60 wol. (w tym 44 mikrofilmy i odbitki ksero) oraz 7 mikrofilmów ze zbiorów specjal- nych. Z BJ z kolei wysłano 379 zamówień (rewersów). W wyniku ich realizacji z 40 bibliotek krajowych otrzymaliśmy 96 wol. (w tym 3 mikrofilmy i odbitki ksero) oraz 106 mikrofilmów ze zbiorów specjalnych. Z 17 bibliotek zagranicznych otrzymaliśmy 44 wol. i 1 mikrofilm ze zbiorów specjalnych. Wypożyczalnię Międzybiblioteczną od- wiedziło w 2006 roku 646 osób, które złożyły zamówienia na 368 pozycji. Za pomo- cą Internetu sprawdzono w katalogach bibliotek polskich i zagranicznych 446 pozycji, pocz tą elektroniczną wysłano 42 kwerendy (dotyczące 90 pozycji), a odpowiedziano na 120 kwerend (212 pozycji).

Główne zadania realizowane przez Oddział Dokumentów Audiowizualnych, kie- rowany przez mgr. Mariana Kęska, polegały na przygotowywaniu materiałów biblio- tecznych do mikrofilmowania, mikrofiszowania i digitalizacji, katalogowaniu, przecho- wywaniu i udostępnianiu posiadanych mikroform i dokumentów elektronicznych oraz realizacji zamówień czytelniczych w zakresie mikrofilmowania, kserokopiowania oraz skanowania.

Zbiory udostępniane są w czytelni należącej do Oddziału, gdzie użytkownicy mają wolny dostęp do 7873 mikrofilmów pozytywowych oraz 25 225 mikrofisz diazowych.

Dokumenty elektroniczne przechowywane są w magazynie i udostępniane na kompu- terze przeznaczonym specjalnie do tego celu. Do dyspozycji czytelników znajdują się 3 czytniki mikrofilmów (w tym Indus Super Carel o najwyższym standardzie) oraz 4 czytniki mikrofisz. Zorganizowano również stanowisko do korzystania z DVD, wypo- sażone w odtwarzacz DVD oraz odbiornik telewizyjny. Istnieje też możliwość ogląda- nia taśm magnetowidowych oraz słuchania taśm magnetofonowych.

W dobie upowszechniania się dokumentów elektronicznych Czytelnia Multimedialna jest dość chętnie odwiedzana przez użytkowników Biblioteki. W ubiegłym roku kalenda- rzowym skorzystało z niej 3069 osób, którym udostępniono 15 571 pozycji. Bezpośrednie sąsiedztwo tej czytelni z Czytelnią Bibliograficzną, należącą do Oddziału Informacji Naukowej i Katalogów, bardzo ułatwia czytelnikom korzystanie z księgozbioru podręcz- nego oraz innych źródeł informacji, udostępnianych przez obydwa działy.

W Oddziale Magazynów, kierowanym przez mgr. Krzysztofa Frankowicza, w cią- gu dalszych prac przy inwentaryzacji starego zasobu sporządzono inwentarz z działu

„Greka” i „Łacina”, sprawdzając równocześnie i wyjaśniając nieścisłości w katalogu, dotyczące 107 książek.

Kontynuowano także prace przy reorganizacji ułożenia zbiorów w magazynie cza- sopism. Pozycje o sygnaturach od 100 000 do 100 260 przesunięto i ułożono w nowym układzie, tj. w jednym ciągu bez rozbicia na formaty I, II, III. Dokonano też dyslo- kacji zbiorów egzemplarza archiwalnego, przewożąc na siódme piętro magazynowe 4150 mb. zbiorów formatu I–V, umieszczonych wcześniej na półpiętrze oraz drugim i trzecim piętrze starego gmachu BJ.

Przeprowadzono ponadto retrokonwersję rozpraw habilitacyjnych UJ, tworząc 1400 rekordów egzemplarzy. Ogółem retrokonwersją objęto 5435 wol., w tym 3864 druki zwarte oraz 1571 czasopism.

Liczba zamówień zrealizowanych w 2006 roku przez pracowników OMA (wy- nosząca ogółem 445 004) wzrosła w porównaniu z rokiem poprzednim o 19 238.

Zwiększyła się również liczba tomów włączanych do zbiorów – o 27 513 pozycji.

W tej sytuacji, zważywszy na równoczesne zmniejszenie stanu osobowego Oddziału, wykonywanie podstawowych zadań związanych z obsługą czytelnika jest coraz trud- niejsze.

Pracownicy Sekcji opracowania technicznego osygnowali 95 428 tomów i nanieśli 79 487 barkodów. Ponadto wymieniono i zaopatrzono w oprawy prowizoryczne 71 wol.

czasopism IV i V formatu, podklejono i wymieniono 69 grzbietów opraw, wymieniono i osygnowano 210 pudeł na broszury oraz wymieniono opisy na 177 pudłach.

W Oddziale Rękopisów, kierowanym przez dr Monikę Jaglarz, w okresie sprawo- zdawczym sporządzono m.in. komputerową bazę dubletów mikrofilmów, skanów i in- nych form reprograficznych, wykonanych z posiadanych zbiorów. Do mikrofilmowania i skanowania przygotowano około 400 rękopisów i opracowano 74 metryczki. W ramach projektu eSkryptorium przygotowano do digitalizacji 14 rękopisów. Skatalogowano 129 jednostek.

Przygotowywano także spisy akcesyjne rękopisów, które pozyskaliśmy w 2006 roku, wraz z indeksami. Dostępne są one w postaci wydruków w Czytelni Rękopisów oraz bazy do przeszukiwania na stronie internetowej Oddziału. Rozpoczęto ponadto prace nad indeksem zbiorczym do akcesji za lata 2001–2005 oraz prace nad kolacjonowaniem pliku z indeksem do inwentarza rękopisów sygnatur 4175–6000. Dr Lucyna Nowak podjęła się stworzenia bazy z wyceną zbiorów Oddziału.

Przy współudziale Pracowni konserwacji OZZ zapoczątkowano prace nad opisami konserwatorskimi najcenniejszych rękopisów. Opisom tym towarzyszy dokumentacja fotograficzna.

Obiekty rękopiśmienne Biblioteki eksponowane były na licznych wystawach, nie tylko w gmachu BJ, ale również poza nią (m.in. w Krzeszowickim Ośrodku Kultury – Potoccy z Krzeszowic).

W Oddziale Starych Druków, kierowanym przez mgr Małgorzatę Gołuszkę, roz- poczęto opracowywanie druków XVII-wiecznych metodą elektroniczną w systemie

VIRTUA. Tworzenie rekordu bibliograficznego dla starego druku jest żmudne i wie- lostopniowe, musi być bowiem poprzedzone utworzeniem co najmniej dwóch rekor- dów khw (dla autora i drukarza), po czym należy utworzyć kilka dodatkowych haseł, np. „autor-tytuł”. Również tworzenie haseł wzorcowych jest niejednokrotnie bardzo trudne, gdyż z powodu braku odpowiedniej literatury zdobywanie informacji na temat danej osoby (zwłaszcza w przypadku drukarzy) wymaga wielu poszukiwań. W kwe- stiach wymagających wyjaśnienia pracownicy Oddziału odbywają konsultacje z autor- ką formatu dla starych druków, p. Haliną Mieczkowską z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.

Wiele miesięcy zajęło także przygotowanie i odbiór starych druków z bibliotek in- stytutowych UJ w związku z marcowym Zarządzeniem Rektora o przeprowadzeniu w tychże bibliotekach skontrum w celu wyłonienia wszystkich zbiorów specjalnych,

„które mogą być niedostatecznie zinwentaryzowane, źle chronione przed zniszczeniem i słabo zabezpieczone przed kradzieżą”. O wydaniu takiej decyzji przesądziło przekona- nie władz Uczelni, iż jedynie Biblioteka Jagiellońska posiada właściwy standard ochro- ny tego typu zbiorów. Osobą odpowiedzialną za przyjmowanie informacji o zasobach został wicedyrektor BJ mgr Ryszard Juchniewicz, zaś koordynatorem prac, odpowie- dzialnym za organizacyjną stronę przedsięwzięcia, mgr M. Gołuszka. W ramach prze- prowadzonej akcji do BJ wpłynęło łącznie 1078 wol., w tym 231 tytułów w 182 wol.

z biblioteki Instytutu Historii, 275 dzieł w 304 wol. (i 2 rękopisy) z Biblioteki Instytutu Historii Sztuki, 98 dzieł w 174 wol. z biblioteki Obserwatorium Astronomicznego, 265 dzieł w 246 wol. z Biblioteki Wydziału Filologii Polskiej, 58 dzieł w 163 wol.

z Biblioteki Filologii Romańskiej oraz 8 dzieł w 9 wol. z Biblioteki Instytutu Fizyki.

Biblioteka Instytutu Filozofii ma przekazać swoje cenne zbiory do BJ po ich uprzednim zeskanowaniu, zaś Biblioteka Instytutu Geografii ma przekazać nam 4 pozycje, zacho- wując resztę dla celów dydaktycznych. Pomieszczenia Instytutu Muzykologii spełniają wymogi ochrony, toteż ich księgozbiór pozostał na miejscu.

Zbiory Oddziału liczą obecnie 105 526 jedn. ewidencyjnych starych druków, 577 tytułów czasopism wydanych do 1800 roku oraz 14 programów szkolnych (zmiana w liczbie czasopism i programów szkolnych nastąpiła wskutek dokonanej melioracji – trzem tytułom programów szkolnych nadano sygnatury czasopiśmienne).

W ramach odtwarzania inwentarza starego zasobu opracowano dział „Historia” oraz rozpoczęto wstępną rejestrację sygnatur działu „Teologia”.

Kontynuowano też katalogowanie zasobu tzw. dubletów – szczególnie poloników XVII-wiecznych oraz opracowanie przekazanego do BJ księgozbioru z biblioteki Pusłowskich.

Systematycznie przeglądano dostarczane nam krajowe i zagraniczne katalogi auk- cyjne (zarówno drukowane, jak i zamieszczane w Internecie) pod kątem poszukiwa- nia skradzionych tytułów. Wybrane podczas skrupulatnego przeglądu druki – polonika niebędące dotąd w zbiorach BJ – są w miarę możliwości finansowych zakupywane.

W 2006 roku zakupiliśmy 5 starych druków za sumę 3880 zł.

W ramach tzw. permanentnego skontrum sprawdzeniu poddane zostały inkunabuły, cimelia oraz sygnatury działowe – Literatura francuska, Literatura angielska, Literatura włoska, Augustiana, Matematyka, Czasopisma, Chemia, Fizyka, Filozofia, Greka, Łacina, Gramatyka.

W grudniu przywieziono do BJ księgozbiór oo. franciszkanów z Biecza, obejmujący 2049 wol. starych druków i 91 rękopisów. Wszystkie pozycje zostały poddane dezyn- fekcji w komorze gazowej oraz wstępnej rejestracji. Obecnie trwa ich spisywanie.

Z powodu remontu w magazynach i związanych z tym przeprowadzek zbiorów Czytelnia Starych Druków była czynna tylko przez 9 miesięcy. W tym czasie odwiedziło ją 1716 czytelników, którym udostępniono 4383 wol. z magazynu starych druków, 855 książek z księgozbioru podręcznego oraz 400 druków z magazynu ogólnego. Obsługa czytelników w sporej części dotyczyła również realizacji zamówień do Pracowni Foto.

Przyjęto i zrealizowano 424 zamówienia obejmujące wykonanie skanów bądź (rzadziej) mikrofilmów. Do zbiorów skopiowano 175 druków.

Jak co roku OSD zorganizował szereg pokazów książek dla gości z kraju i z zagra- nicy. Stare druki ze zbiorów BJ prezentowane były także na kilku wystawach, odby- wających się poza Biblioteką – m.in. na wystawie Kuchnia z solą i bez w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce (10 druków), Daniel Naborowski: Krakowianin – Litwin – Europejczyk w Archiwum Państwowym w Krakowie (3 druki), U tronu Królowej Polski. Jasna Góra w dziejach kultury i duchowości polskiej na Zamku Królewskim w Warszawie (1 unikatowy druk). W ramach przygotowań do wystawy Kraków – Europejskie miasto prawa magdeburskiego 1257–1791 przygotowano noty katalogo- we dla 15 druków.

Praca w Oddziale Zbiorów Muzycznych, kierowanym przez mgr Krystynę Pytel, kon- centrowała się na kilku ważnych problemach. W pierwszym kwartale roku tradycyjnie przygotowywano wystawę autografów muzycznych, towarzyszącą X Wielkanocnemu Festiwalowi Ludwiga van Beethovena. Wystawa miała miejsce w BJ w dniach 28 mar- ca – 14 kwietnia 2006 roku.

W ciągu całego roku kontynuowano komputerowe opracowywanie druków muzycz- nych, napływających do Oddziału z różnych źródeł wpływu. Prace te obejmowały do- tychczas tylko dwa elementy katalogowania komputerowego nut: sporządzanie haseł KHW oraz rekordów bibliograficznych. Ze względu na brak komputerowego inwenta- rza druków muzycznych rekord egzemplarza nie został dotąd wdrożony.

Kontynuowano również prace związane z systematycznym likwidowaniem wielo- letnich zaległości w zakresie inwentaryzacji posiadanych druków.

W trzecim kwartale roku bardzo czasochłonnym zajęciem było porównywa- nie zawartości mikrofilmów wszystkich przechowywanych w BJ dzieł Wolfganga Amadeusza Mozarta, wykonanych dla Staatsbibliothek w Berlinie, z odpowiednimi autografami.

Udostępnianie muzykaliów odbywało się w Czytelni Zbiorów Specjalnych. Podczas 447 wizyt czytelnikom udostępniono 1221 wol. druków muzycznych, 107 jedn. ręko-

pisów muzycznych, 32 jedn. dokumentów życia muzycznego, 8 mikrofilmów, 868 wol.

z księgozbioru podręcznego oraz 7 wol. książek z magazynu ogólnego – łącznie 2241 pozycji.

Pracownicy Oddziału Zbiorów Graficznych i Kartograficznych, kierowanego przez mgr Annę Graff, zaangażowani byli w tworzenie (na podstawie zasobów tego Oddziału) bazy Ikonografii Teatralnej (około 3000 fotografii i rysunków), którą udostępniono w trybie online w grudniu 2006 roku.

Ponadto w Oddziale zeskanowano 491 jednostek grafiki dla 90 czytelników oraz 200 arkuszy map i atlasów dla 48 czytelników.

Księgozbiór kartograficzny powiększył się o 575 dzieł w 1471 wol., w tym 137 atlasów w 178 wol. oraz 438 map w 1293 arkuszach. Kolekcja grafiki powiększyła się z kolei o 958 fotografii, 8 albumów, 1 rysunek, 1 rycinę i 1 ekslibris.

Obiekty Oddziału Zbiorów Graficznych i Kartograficznych udostępniano w Czytelni Zbiorów Specjalnych. 1012 czytelnikom udostępniono 891 jedn. zbiorów kartograficz- nych (w tym 492 mapy i atlasy), 3119 jedn. zbiorów graficznych (w tym 1619 jedn. ze zbiorów specjalnych) i 1899 wol. z księgozbioru podręcznego.

Zbiory graficzne i kartograficzne wypożyczano często na wystawy organizowane przez inne instytucje, wśród których wymienić należy: Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze (Mapa dróg żelaznych W. Kolberga), Muzeum UJ (2 publikacje W. Romera i E. Romera), Muzeum Narodowe w Krakowie (23 grafiki J. Panka), Muzeum Narodowe w Warszawie (2 akwaforty Rembrandta van Rijn) oraz Muzeum Narodowe w Kielcach (3 rysunki K. Pochwalskiego).

Oddział Wydawnictw Rzadkich i Dokumentów Życia Społecznego, kierowany przez mgr Ewę Szczawińską, powiększył swoje zbiory o 763 wol. dzieł rzadkich i 39 408 jedn. dokumentów życia społecznego (obejmujących m.in. opisy patentowe, normy, wydawnictwa informacyjno-kulturalne, wydawnictwa techniczno-handlowe i druki ulotne). Z Sekcji darów OGR wpłynęły 1473 jedn. DŻS, wzbogacone darowiznami od osób prywatnych, zaś my przekazaliśmy w formie daru 3880 jedn. dubletów polskich norm i patentów dla Biblioteki Głównej AGH.

Pracownicy Oddziału przygotowali i przekazali do odkwaszania 435 wol. druków zwartych, 128 druków II obiegu, 7675 jedn. druków ulotnych i 96 331 jedn. dokumen- tów życia społecznego. Do oprawy przekazano 395 dzieł, do introligatorni i konserwacji 86 dzieł, do skanowania – 66 jedn. 272 nowe pozycje zostały włączone do księgozbioru podręcznego.

Do bazy katalogowej zostało wprowadzonych 165 rekordów bibliograficznych DŻS, 164 rekordy zasobu oraz 164 rekordy egzemplarza.

Napływający materiał wymusił rozszerzenie wielu działów w magazynie i prze- prowadzenie szeregu melioracji. Dotyczyły one następujących sygnatur: V Banki, V2 Normy, XI Przemysł, XII Książki telefoniczne, XIV7 Reklama, XV Rolnictwo, XVII2 Szkolnictwo, XVII9 Biblioteki zagraniczne, XVIII4 Krzyżówki, XX Religia, XXII Kalendarze i XIX9 Film.

Zbiory Oddziału udostępniane są w Czytelni Zbiorów Specjalnych. W 2006 roku czytelnię tę odwiedziło 1676 osób korzystających z wydawnictw rzadkich, którym udostępniono 5767 jedn., w tym 1661 jedn. ze zbiorów RARA, 473 jedn. ze zbiorów II obiegu i 3633 jedn. z księgozbioru podręcznego. 195 osób zainteresowanych było dokumentami życia społecznego – udostępniono im 37 890 jedn. tego typu zbiorów.

Oddział Zabezpieczania Zbiorów, kierowany przez mgr. Zbigniewa Kozińskiego, kontynuował prace związane z realizacją WPR Kwaśny papier. Ratowanie w skali masowej zagrożonych polskich zasobów bibliotecznych i archiwalnych. W maszynie Neschen C900 odkwaszono 293 979 kart (w przeliczeniu na format A4), zaś w insta- lacji Bookkeeper III masowej konserwacji poddano zbiory archiwalne i biblioteczne o łącznej wadze ponad 17 881 kg. Odkwaszane zbiory pochodziły z zasobów włas- nych, Archiwum UJ, Biblioteki Głównej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, Biblioteki Głównej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Biblioteki Głównej Papieskiej Akademii Teologicznej, Biblioteki Śląskiej w Katowicach, Książnicy Cieszyńskiej oraz Biblioteki Głównej Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach.

Prowadzono także planowe prace konserwatorskie zbiorów specjalnych, wytypo- wanych do przechowywania w skarbcu Biblioteki. Konserwacji całkowitej poddano 35 rękopisów, 51 wol. starych druków, 44 ryciny, 10 jedn. zbiorów kartograficznych, 17 muzykaliów, 48 druków zwartych i czasopism. Zrekonstruowano oprawy 2 rękopi- sów i 4 starych druków, przeprowadzono konserwację opraw 11 rękopisów, 23 starych druków, 3 rycin, 6 muzykaliów oraz 7 druków zwartych, wykonano nowe oprawy dla 2 rękopisów, 23 starych druków i 1 druku zwartego. Wszystkie konserwowane obiekty zostały wcześniej zmikrofilmowane lub zdigitalizowane. Ponadto wykonano 2 futerały, 7 teczek, 24 pudła oraz okucia na 3 oprawy.

Pracownicy Sekcji konserwacji monitorują na bieżąco warunki przechowywania i ekspozycji zbiorów BJ w magazynach, czytelniach i salach wystawowych. Kierownik sekcji Zygmunt Stańczyk odpowiadał również za nadzór konserwatorski nad zbiorami wypożyczanymi na wystawy poza Bibliotekę. Mgr Anna Rychter oraz mgr Aleksandra Szalla-Kleemann na zlecenie Dyrekcji BJ sporządziły dokumentację opisową i fotogra- ficzną stanu zachowania starodruków Biblioteki Opactwa Benedyktynów w Tyńcu.

Pracownicy Sekcji reprograficznej brali udział w pracach związanych z digitalizacją naszych zbiorów dla potrzeb prowadzonego przez BJ programu eSkryptorium. Łącznie zeskanowano 14 rękopisów średniowiecznych. Zgodnie z planem reprografowano także najcenniejsze zbiory specjalne. Systematycznie prowadzona jest akcja mikrofil- mowania, mikrofiszowania oraz skanowania zniszczonych i uszkodzonych XIX i XX- -wiecznych czasopism i druków zwartych, pochodzących głównie ze zbiorów Oddziału Wydawnictw Rzadkich.

W 2006 roku zeskanowano z oryginałów łącznie 408 pozycji bibliotecznych, w tym:

135 rękopisów, 132 stare druki, 45 tytułów czasopism i druków zwartych z XIX i XX wieku, 3 jedn. zbiorów kartograficznych, 64 jedn. zbiorów graficznych oraz 29 muzyka- liów. Oprócz tego wykonano 72 846 skanów, 5961 obrazów mikrofiszowych, 124 377

klatek mikrofilmowych, 43 762 kserokopie formatu A4 i 524 kserokopie formatu A3 robione z oryginału oraz 1066 kserokopii A4 i 102 kserokopie A3 z mikrofilmów i mi- krofisz, 7726 diapozytywów, 70 zdjęć kolorowych i 10 czarno-białych oraz 234 zdjęcia cyfrowe.

Introligatornia Sekcji opraw i zabezpieczania zbiorów oprawiła 3389 wol. nowych druków zwartych i 4750 wol. czasopism, przeoprawiła 159 wol. druków zwartych, na- prawiła 101 druków zwartych, wykonała 2416 prowizorycznych opraw na czasopisma, rękopisy i gazety, 396 pudeł ochronnych na czasopisma, książki i broszury oraz 1340 teczek ochronnych, przede wszystkim na dokumenty życia społecznego.

Sekcja skontrum, wchodząca w skład Oddziału Organizacji Prac Bibliotecznych, kierowanego przez mgr Barbarę Litwin, kontynuowała planowe skontrum egzempla- rza użytkowego (w zakresie sygnatur B 35 001–55 000) oraz egzemplarza archiwal- nego ((sygn. A 93 001–200 000) w Oddziale Magazynów, a także w Oddziale Starych Druków i Oddziale Wydawnictw Rzadkich i Dokumentów Życia Społecznego (skon- trum i melioracja księgozbioru AR w magazynie zbiorów RARA). W wyniku wszyst- kich przeprowadzonych kontroli sprawdzono ogółem 140 500 sygnatur. Uznano za brak 286 wol. i jedn., anulowano 112. Odnotowano 983 obiekty uznane za zaginione i zagubione (tzw. N-ki), odszukano 455 pozycji, uzupełniono 88 defektów.

Wewnętrzną sieć komputerową Biblioteki tworzą 4 serwery (SUN V490 –„Jadwiga”, SUN Fire V20z – pka”, HP 9000 L1000 – „Galicja” oraz Dell PE2500) i 266 kom- puterów typu PC. Za administrowanie serwerami oraz sprawne funkcjonowanie sieci odpowiada Oddział Komputeryzacji, do 30 września 2006 roku kierowany przez mgr Krystynę Sanetrę, następnie przez mgr Katarzynę Sokołowską.

Do zasadniczych prac Oddziału należy m.in. bieżąca obsługa oprogramowania VTLS Virtua, obsługa informatyczna katalogów UJ i PAT posadowionych na serwe- rze „Jadwiga”, archiwizowanie oprogramowania i baz danych, obsługa informatyczna i nadzór nad funkcjonowaniem modułu rejestracji wypożyczeń i zwrotów książek w BJ oraz w bibliotekach międzywydziałowych, wydziałowych i instytutowych UJ, nadzór nad funkcjonowaniem modułu automatycznego zamawiania książek w BJ, opieka me- rytoryczna nad bibliotekarzami współtworzącymi Komputerowy Katalog Zbiorów UJ oraz koordynowanie współpracy tegoż katalogu z katalogiem centralnym NUKat.

Ponadto pracownicy Oddziału na bieżąco usuwają skutki włamań na komputerach Biblioteki, aktualizują zainstalowane systemy operacyjne w celu eliminacji luk w opro- gramowaniu, mogących powodować nieprawidłowe funkcjonowanie sprzętu, usuwają awarie sprzętowe i programowe, aktualizują oprogramowanie antywirusowe Symantec na stacjach roboczych, nadzorują, monitorują i konserwują urządzenia „aktywne” sie- ci. Informatycy sprawują także nadzór techniczny nad postępującą wraz z remontem gmachu rozbudową infrastruktury teleinformatycznej (prowadzą kontrole zgodności z projektem, wprowadzają niezbędne korekty, uczestniczą w odbiorach technicznych).

PRACOWNICY

Według stanu na dzień 31 grudnia 2006 roku w BJ zatrudnionych było 308 osób, w tym 251 w działalności podstawowej (1 prof. dr hab., 4 adiunktów, 20 biblioteka- rzy dyplomowanych, 151 bibliotekarzy, 67 magazynierów i 8 informatyków). Pozostali pracownicy to: 10 osób na stanowiskach inżynieryjno-technicznych, 6 poligrafów, 11 pracowników administracji i 30 pracowników obsługi. 8 osób pracowało w niepeł- nym wymiarze godzin. Wśród zatrudnionych było 13 osób ze stopniem naukowym dok- tora. Prace doktorskie w minionym roku obronili:

• mgr Karol Nabiałek – uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii (rozprawa „Starostwo olsztyńskie do połowy XVII wieku” napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Krzysztofa Ożoga);

• mgr Anna Olszewska – stopień naukowy doktora nauk humanistycznych w za- kresie nauk o sztuce (rozprawa „Między rytmem natury a teologią. Czas jako element przedstawień kosmologicznych w rękopisach z wieków X–XII” pod kie- runkiem prof. dr. hab. Jerzego Gadomskiego);

• mgr Beata Mącior-Majka – stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie hi- storii (praca „Generalny plan wschodni w aspekcie ideologicznym, politycznym i ekonomicznym”).

Od 1 października 2006 roku nastąpiła zmiana na stanowisku wicedyrektora BJ ds. dru- ków nowszych. Dotychczasowy dyrektor mgr Teresa Malik pełniła swoją funkcję przez 17 lat. Po zakończeniu kolejnej kadencji na jej miejsce została powołana mgr Krystyna Sanetra, sprawująca wcześniej funkcję kierownika Oddziału Komputeryzacji.

Po pozytywnym zaopiniowaniu przez Radę Biblioteczną na stanowiska kierow- nicze powołane zostały 4 osoby: mgr Katarzyna Sokołowska (kierownik Oddziału Komputeryzacji), Grażyna Dąbrowska (kierownik Sekcji magazynowania zbiorów w Oddziale Magazynów), mgr Piotr Kuliszewicz (kierownik Sekcji dubletów, druków zbędnych i księgozbiorów zabezpieczonych w Oddziale Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów) oraz mgr Adam Szczepański (kierownik Sekcji informatycznej w Oddziale Komputeryzacji). Siedmiu osobom przedłużono powołania na stanowiska kierownicze na okres do 30 września 2008 roku.

W omawianym okresie z BJ odeszły trzy osoby: mgr Barbara Sokołowska (młodszy bibliotekarz), dr Leokadia Styrcz-Przebinda (bibliotekarz) oraz Jan Franczyk (pracownik gospodarczy). Na emeryturę przeszło 6 osób: Maria Rączkiewicz (bibliotekarz), Apolonia Kita (bibliotekarz), mgr Barbara Litwin (kustosz), mgr Wanda Graszewska-Karolak (ku- stosz), Zofia Pyrchla (starszy magazynier) i Elżbieta Jajeśnica (pracownik obsługi).

Zmarło 2 byłych pracowników Biblioteki: Stanisława Baran (20 sierpnia 2006 roku) oraz Stefania Jamroś (19 września 2006 roku).

ZBIORY

W 2006 roku w rejestrze przybytków Biblioteki Jagiellońskiej odnotowano wpływ 131 646 wol

.

i jedn. dokumentów samoistnych oraz 4496 dokumentów towarzyszących (audiowizualnych i elektronicznych), w tym 52 450 wol. druków zwartych i 1106 doku- mentów towarzyszących, 26 152 wol. wydawnictw ciągłych i 3205 dokumentów towa- rzyszących, 50 684 jedn. zbiorów specjalnych i 185 dokumentów towarzyszących oraz 2360 wol. zakupionych na potrzeby wymiany. W porównaniu z rokiem 2005 wpływ ten był większy o 11 918 wol. i jedn. Na bardzo dużą liczbę jednostek zbiorów specjalnych składają się m.in. dwa kolejne narodowe archiwa biograficzne na mikrofiszach (1691 jedn.), dokumenty życia społecznego (41 705 jedn.) oraz fotografie, pocztówki i akwa- rele z daru Ewy i Juliusza Mieroszewskich oraz Elżbiety Ciechanowskiej (1003 jedn.)

Po opracowaniu zbiory wpisywane są do inwentarza, w którym w 2006 roku odno- towano wpływ 123 086 wol. i jedn. o łącznej wartości 5 742 828,58 zł. W zależności od źródła pozyskania wpływ ten przedstawia się następująco: z egzemplarza obowiązko- wego – 67 082 wol. i jedn. o wartości 2 099 646,98 zł; z kupna (budżet BJ + środki UJ) – 4471 wol. i jedn. o wartości 1 738 754,30 zł; z darów – 6176 wol. i jedn. o wartości 315 141,00 zł; z wymiany – 3389 wol. i jedn. o wartości 248 349,70 zł; ze starego za- sobu – 1450 wol. i jedn. o wartości 1 210 750,00 zł; z księgozbiorów zabezpieczonych – 116 wol. i jedn. o wartości 11 795,00 zł; produkcja własna digitaliów – 1062 jedn.

o wartości 118 391,60 zł; dokumenty życia społecznego – 39 340 jedn., które jako druki ulotne nie są wyceniane.

Równocześnie w rejestrze ubytków odnotowano 293 wol. o wartości 15 640,00 zł, z których odnaleziono 114 wol. o wartości 6 000,00 zł.

Ogółem w 2006 roku na zakup literatury naukowej (książek, czasopism i jedn.

zbiorów specjalnych) oraz baz danych wydano 3 054 616,99 zł, w tym z budżetu BJ 109 483,23 zł, z dotacji na badania własne 19 960,20 zł oraz ze środków na działalność statutową 2 925 173,56 zł.

Wzorem lat ubiegłych BJ zorganizowała przetargi na czasopisma zagraniczne oraz polskie na 2007 rok. W lipcu na podstawie danych zebranych z 34 jednostek Uniwersytetu sporządzono wykaz czasopism zagranicznych i baz danych przewidzianych do prenu- meraty, który obejmował: 4 tytuły baz online, 307 tytułów czasopism dla Biblioteki Jagiellońskiej (w tym 212 tytułów z krajów Unii Europejskiej) oraz 192 tytuły czasopism dla jednostek UJ (w tym 109 tytułów z Unii Europejskiej). Po przeanalizowaniu ofert, które wpłynęły w ramach ogłoszonego we wrześniu przetargu, okazało się, że postępowa- nie należy unieważnić, jako że wyłoniona firma nie dawała odpowiednich gwarancji ban- kowych. Nowego dostawcę czasopism zagranicznych – firmę ABE-Marketing, wybrano dopiero w grudniu w wyniku powtórzonego przetargu, do którego zgłosiło się 5 firm.

Przetarg na dostawcę czasopism polskich odbył się bez większych problemów. We wrześniu, opierając się na danych zebranych z 76 jednostek UJ, sporządzono listę ty- tułów, obejmującą 662 pozycje w 1472 egzemplarzach. Postępowanie przetargowe

przeprowadzono w listopadzie. Analogicznie do roku ubiegłego dostawę rozdzielono pomiędzy 4 firmy: „Ruch” – ma dostarczać 168 tytułów, „Garmond” – 113 tytułów,

„Skarbnica” – 118 tytułów oraz „Kolporter” – 77 tytułów. Dostawcy ci nie są w stanie w całości zrealizować naszego zamówienia, stąd też pozostałe 186 tytułów poszczególne jednostki będą zmuszone zamawiać we własnym zakresie, bezpośrednio u wydawców.

Ogółem w 2006 roku Biblioteka Jagiellońska gromadziła 10 588 bieżących tytułów czasopism drukowanych, w tym 9310 polskich i 1278 zagranicznych.

Oddział Gromadzenia i Uzupełniania Zbiorów zakupił w roku sprawozdawczym 1876 wol. druków zwartych i ciągłych (tj. o 230 wol. mniej niż w roku poprzedzają- cym) oraz 2797 jedn. zbiorów specjalnych (o 94 336 mniej niż w roku poprzednim, kiedy nabyliśmy 7 narodowych archiwów biograficznych, liczących kilkanaście tysięcy mikrofisz).

Cennym źródłem pozyskiwania zbiorów jest również wymiana, którą w 2006 roku BJ prowadziła z 349 kontrahentami zagranicznymi oraz 21 bibliotekami krajowymi.

Dla celów wymiany i reprezentacji zakupiliśmy 2360 wol. za sumę 54 818 zł. Do part- nerów krajowych i zagranicznych wysłano ogółem 3371 woluminów, w tym 2441 eg- zemplarzy publikacji zakupionych w Wydawnictwie UJ i księgarniach krakowskich, 723 egzemplarze z zasobu na wymianę i dubletów egzemplarza obowiązkowego oraz 207 egzemplarzy gratisowych, otrzymanych od wydawców i autorów dla celów wy- miany zagranicznej. Otrzymaliśmy z kolei 3042 wol. druków zwartych i wydawnictw ciągłych (w tym 172 ekwiwalenty), wycenione szacunkowo na kwotę 187 233,00 zł.

Szczegółowa analiza poniesionych kosztów wyraźnie wskazuje, że bilans wymiany wy- padł korzystnie, tzn. wartość wydawnictw uzyskanych przewyższyła kwotę poczynio- nych wydatków.

W zamian za mikrofilmy i fotokopie sporządzone dla instytucji naukowych i osób prywatnych z zagranicy otrzymano w 2006 roku 172 wol. druków zwartych i ciągłych oraz 775 jedn. zbiorów specjalnych, o łącznej wartości 77 812 zł. W porównaniu z ro- kiem ubiegłym odnotowano tu nieznaczny wzrost (o 61 wol.), jeśli chodzi o druki zwarte i wydawnictwa ciągłe, oraz spadek (o 258 jedn.) w porównaniu do zbiorów specjalnych.

Liczba zbiorów BJ powiększyła się też dzięki darom z kraju i z zagranicy. W okresie sprawozdawczym otrzymaliśmy 4542 wol. druków zwartych i czasopism wraz z 20 dokumentami towarzyszącymi oraz 4082 jedn. zbiorów specjalnych o szacunkowej wartości 417 737 zł. Wśród podarowanych obiektów znalazły się m.in. takie pozycje, jak wydawnictwa lwowskie przedwojenne i współczesne dotyczące Lwowa (dar p. Je- rzego Kowalczuka), zagraniczne czasopisma teatralne (dar prof. Jana Michalczuka), faksymile Biblii Gutenberga w 2 tomach (dar Wydawnictwa Diecezji Pelplińskiej

„Bernardinum”), „Biuletyn Informacyjny Związku Artylerii Przeciwlotniczej” za lata 1955–2005 (dar Związku Artylerii Przeciwlotniczej w Londynie), komplet roczników czasopisma „Artibus et Historiae” (od wydawnictwa IRSA z Florencji), stare dru- ki (z Instytutu Historii UJ), cenny księgozbiór orientalistyczny prof. Paula de Wolfa z Wiednia itp.

Do Sekcji dubletów Oddziału Gromadzenia Zbiorów przyjęto 4066 wol., zaś do zbiorów BJ przekazano 179 wol. druków zwartych i ciągłych oraz 471 jedn. zbiorów specjalnych. Niestety, w dalszym ciągu nie zdołaliśmy rozwiązać problemu sporządza- nia i rozsyłania list dubletów – trwają prace nad stworzeniem odpowiedniego opro- gramowania komputerowego, pozwalającego na sprawną rejestrację i dystrybucję tego typu zbiorów wśród zainteresowanych bibliotek.

Zbiory Oddziału Rękopisów powiększyły się łącznie o 1480 pozycji. Do księgi przybytków zostało wpisanych 266 jedn. pochodzących z darów, 1187 jedn. ze starego zasobu, 26 jedn. z kupna i 1 jedn. z wymiany. Wśród nich do ciekawszych kolekcji na- leżą: spuścizna po Tadeuszu Since, papiery Mieroszewskich, papiery Stefana Straussa, fragment spuścizny po Gustawie Przychockim. Największą, wpisaną do księgi grupą są doktoraty obce, stanowiące do tej pory osobno przechowywany zbiór.

Ponadto, na mocy Zarządzenia Rektora UJ, do księgozbioru ORP przekazano 15 rękopisów z bibliotek instytutowych: z Instytutu Religioznawstwa, z Instytutu Historii Sztuki, z Obserwatorium Astronomicznego, z Instytutu Polonistyki oraz z Instytutu Muzykologii. Pozyskano również papiery rodzinne Piotra Hordyńskiego, dokumenty z Instytutu Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, spuściznę po Danucie Hobrzyk oraz fragmenty spuścizny Juliusza Englerta.

Oddział Starych Druków powiększył swoją kolekcję o 13 dzieł zakupionych za kwo- tę 13 079 zł, 35 dzieł (w 137 wol.) pochodzących z darów, 274 dzieła (w 244 wol.) ze starego zasobu oraz 26 dzieł (w 22 wol.) z księgozbioru zabezpieczonego. Podobnie jak w ORP przejmowano także cenne księgozbiory starodruczne z bibliotek instytutowych, pozyskując w ten sposób łącznie 1078 wol.

Do Oddziału Zbiorów Muzycznych wpłynęło 191 jedn. muzykaliów z egzempla- rza obowiązkowego, 59 jedn. z wymiany zagranicznej i 297 jedn. z darów. Wśród bardziej wartościowych nabytków, pozyskanych głównie drogą wymiany, wymienić należy m.in..: W.A. Mozart Neue Ausgabe sämtlicher Werke (4 wol.), Klavierstücke W.A. Mozarta (2 tomy), kantatę Von Deutcher Seele współczesnego kompozytora niemieckiego Hansa Pfitznera, kolejny tom serii Leipziger Ausgabe der Werke von Feliks Mendelssohn-Bartholdy – Bühnenwerke oraz partyturę 3 Symphonie für gros- ses Orchester K.A. Hartmanna, Tre Cantate Napoletane G. Rossiniego. Ze względu na sposób wydania, same dzieła i ich kompozytorów na szczególną uwagę zasługu- ją także wydania faksymilowe, w których jako źródła wykorzystano materiały prze- chowywane przez BJ: Beethoven’s Sketchbook for the Missa Solemnis and the Piano Sonata in E Major, Opus 109 (3 tomy) wraz z transkrypcją oraz komentarzem, wydane w Beethoven Sketchbook Series, a także Der süsse Nahme Jesu oder teutscher Jubilus..., wydane jako Faksimile-Editon.

Do najbardziej interesujących pozycji otrzymanych jako egzemplarz obowiązko- wy należą wydawnictwa z serii Muzyka jasnogórska – Musica Claromontana, takie jak: Missa F a Canto Alto, Tenore, basso, Due Violini, Viole, bassi... (2 wol.: partytura i głosy) J. Elsnera, Missa pastoralis a cano, basso, Due Violini, Cue Clarini con Organo

(2 wol.: partytura i głosy) M.J. Żebrowskiego oraz choralnik do Śpiewnika ewangelic- kiego, cz. 1: Pieśni. Księgozbiór OZM wzbogacił się również o kolekcję muzykaliów rodziny Pusłowskich z Krakowa, przekazaną w formie daru. Zawiera ona około 240 druków muzycznych kompozytorów polskich i obcych, wśród których wymienić na- leży wileńskie i warszawskie wydania dzieł S. Moniuszki, warszawskie wydania dzieł F. Chopina, paryskie wydania dzieł T.D.A. Tellefensa, J. Fielda, G. Rossiniego oraz wiedeńskie i lipskie wydania dzieł F. Liszta. Szczególnie cenny jest też rękopis-ko- pia kantaty Widma Stanisława Moniuszki z własnoręczną dedykacją kompozytora dla Genowefy Pusłowskiej.

Fonoteka powiększyła się o 247 płyt i kaset, w tym 169 jednostek pochodzących z egzemplarza obowiązkowego, 12 jednostek z kupna, 47 z wymiany i 19 jednostek z darów. Wśród płyt kompaktowych otrzymanych drogą wymiany na uwagę zasługują:

Bach Cantatas (pod dyrekcja Gardinera), skany kolejnych trzech oper W.A. Mozarta (łącznie 15 płyt DVD), powstałe w wyniku przeprowadzonej w 2005 roku akcji filmo- wania autografów siedmiu ostatnich oper tegoż kompozytora (zorganizowanej przez Packard Humanities Institute w Los Angeles), Sonaten aus Dresden oraz Sinfonia Spirituosa G.Ph. Telemanna.

Wśród płyt otrzymanych jako egzemplarz obowiązkowy najciekawszy i najwartoś- ciowszy jest zbiór Biblioteca Sonans, na który składają się płyty i towarzyszące im druki, przesłane przez Bibliotekę Uniwersytetu Wrocławskiego.

Do zbioru dokumentów życia muzycznego wpłynęło 167 jednostek, w tym 93 pro- gramy koncertowe, operowe i inne, 54 afisze, 16 zaproszeń koncertowych oraz 4 infor- matory i prospekty festiwalowe.

Oddział Zbiorów Graficznych i Kartograficznych odnotował w księdze akcesyjnej 38 nowych pozycji graficznych (są to głównie fotografie i pocztówki z XIX i XX wieku, otrzymane jako dary) i aż 575 pozycji kartograficznych (przeważnie egzemplarz obo- wiązkowy i dary). Do najcenniejszych zakupów zaliczyć należy grafiki Stefana Szmaja Topole i Janiny Świderskiej-Kraupe Horoskop Krakowa. Wartościowa jest także kon- tynuacja arkuszy Mapy topograficznej Polski (w skali 1:10 000), Mapy sozologicznej Polski (skala 1:50 000) oraz Mapy hydrograficznej Polski (skala 1:50 000), które otrzy- maliśmy w ramach egzemplarza obowiązkowego.

Opracowano 19 albumów, 5 rycin i 184 fotografie – w sumie 208 obiektów.

Zbiory Oddziału Wydawnictw Rzadkich i Dokumentów Życia Społecznego powięk- szyły się o 39 408 jednostek, z czego skatalogowano 31 800 pozycji. Wśród nich sporą grupę stanowiły dary od osób prywatnych i pracowników BJ odchodzących na emery- turę, m.in. 285 jedn. przekazanych przez p. Piotra Hordyńskiego (głównie zaproszenia do muzeów i galerii) oraz 92 jedn. od p. Jana Wolaka ( katalogi wystaw i galerii).

Zestawienie stanu zbiorów opracowanych i wpisanych do inwentarzy

Przyrost w roku 2006 Stan na 31 XII 2006

A. Zbiory ogólne wol. wol.

druki zwarte nowe wydawnictwa ciągłe

53 858 25 460

2 051 925 753 886

Razem 79 318 2 805 811

B. Zbiory specjalne jedn. jedn.

rękopisy stare druki zbiory grafi czne zbiory kartografi czne zbiory muzyczne

dokumenty życia społecznego mikrofi lmy i mikrofi sze dokumenty elektroniczne materiały audiowizualne inne

1 474 73 627 759 205 39 340 337 989 350

30 466 105 872 50 873 47 678 38 194 1 036 925 128 990 2 637 8 642 16 909

Razem 44 154 1 467 186

Ogólny stan zbiorów A+B 123 472 4 272 997

CZYTELNICTWO I INFORMACJA NAUKOWA

W 2006 roku użytkownikom BJ wypożyczono łącznie 686 167 wol. i jedn., z czego 317 536 na zewnątrz. Do dyspozycji czytelników przeznaczone były 44 komputery, za których pośrednictwem zamawiano pozycje z komputerowego katalogu zbiorów BJ oraz korzystano z baz danych.

Od października 2006 roku zarządzeniem Dyrekcji BJ wyeliminowano zamawianie większości zbiorów na tradycyjnych rewersach. Zamiast tego wprowadzono koniecz- ność zamawiania wszystkich druków zwartych wydanych po roku 1800, a nienotowa- nych dotąd przez system biblioteczny VIRTUA, poprzez wypełnienie formularza elek- tronicznego.

Ze wszystkich komputerów sieci Uniwersytetu czytelnicy mieli dostęp do baz da- nych prenumerowanych w formie online. W 2006 roku BJ prenumerowała 8 baz peł- notekstowych (Science Direct, Springer Link, EIFL Direct, Academic Search Premier, Business Source Premier, Masterfile Premier, Health Source, Newspaper Source), bazy

bibliograficzne (m.in. Arts and Humanities Citation Index, Bibliography of the History of Art., ERIC, Francis, Index Translationum, Science Citation Index) oraz bibliogra- ficzno-abstraktowe (m.in. Humanities Abstracts, Social Sciences Citation Index with Abstracts, Translation Studies Abstracts). Informacja na ten temat jest na bieżąco aktu- alizowana na stronie domowej BJ. W ramach baz pełnotekstowych zapewniono dostęp do 15 537 czasopism elektronicznych.

Ponadto udostępnione zostały 33 atrakcyjne bazy testowe online, dotyczące niemal wszystkich dziedzin wiedzy. Cieszyły się one ogromnym zainteresowaniem użytkow- ników, którzy postulowali zakup niektórych z nich, jak np. Annual Reviews, RILM, JSTOR, Sage Premiers, Emerald czy MUSE.

W Czytelni Bibliograficznej dostępnych było 10 specjalistycznych, humanistycz- nych baz CD ROM-ów oraz wiele baz bibliograficznych polskich, dostarczanych w ra- mach egzemplarza obowiązkowego. Najwyraźniej z uwagi na udostępnianie baz hu- manistycznych online liczba osób korzystających z baz na CD zmalała w porównaniu z rokiem 2005 o blisko 50%.

Aby udoskonalić zawartość przydatnych dla czytelników zasobów informacji, umieszczonych na stronie internetowej Biblioteki, Oddział Informacji Naukowej na bieżąco opracowuje dział dotyczący polskich baz danych w wolnym dostępie, który poszerzono o „Polskie bibliografie i informatory w Internecie”, „Bibliografie dziedzi- nowe”, „Bibliografie regionalne”, „Bibliografie publikacji pracowników naukowych w Polsce” oraz „Polskie dzieła pełnotekstowe”.

W lipcu 2006 roku na podstawie Zarządzenia nr 45 Rektora UJ Baza Rozpraw Doktorskich i Prac Magisterskich Uniwersytetu Jagiellońskiego (tworzona w BJ od 2004 roku) została przekazana Archiwum UJ. W chwili przekazania liczyła ona 443 rekordy rozpraw doktorskich i 504 rekordy prac magisterskich.

Pracownicy Biblioteki opracowali 694 kwerendy (w tym 491 krajowe i 203 zagra- niczne) oraz udzielili 20 715 informacji bibliograficznych i rzeczowych. Bibliotekę od- wiedziło 2045 osób, w tym 846 bibliotekarzy (138 z zagranicy), zapoznając się z jej funkcjonowaniem i zbiorami.

WYSTAWY

W minionym roku zorganizowano w Bibliotece 8 wystaw tematycznych. W ujęciu chronologicznym przedstawiają się one następująco:

– 13 stycznia–17 lutego 2006 roku – XX Jubileuszowe Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego. Malbork 2005. Wystawa pokonkursowa – Organizatorzy:

Muzeum Zamkowe w Malborku i Biblioteka Jagiellońska; projekt plakatu i aranżacji wystawy: Mariusz Stawarski; logo Biennale: Zbigniew Janeczek; komisarze wystawy:

Bogumiła Omieczyńska, Wojciech Jakubowski; prace pomocnicze: Janusz Orłowski,

Marian Borowski, Kazimierz Lewandowski; koordynator ze strony BJ: Danuta Bromowicz.

Wystawie towarzyszył druk ulotny: XX Jubileuszowe Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego. Malbork (1963–2005). Wystawa pokonkursowa, Kraków 2006.

– 7–21 marca 2006 roku – Podróż po uniwersytetach świata – Organizatorzy:

Rycerski Zakon Bibliofilski w Krakowie i Biblioteka Jagiellońska; komisarz wystawy:

Jerzy Duda; scenariusz i realizacja: Jerzy Duda, Zdzisław Pietrzyk, Danuta Bromowicz.

Wystawie towarzyszył katalog drukowany: Podróż po uniwersytetach świata (wi- dokówki, sztambuchy, znaczki pocztowe, walory filatelistyczne). Ze zbiorów: Wielkiego Mistrza Zakonu Bibliofilskiego z Kapitułą Orderu Białego Kruka Jego Kontynuacji Jerzego Dudy; kolekcjonera prof. dr. hab. Aleksandra B. Skotnickiego i Biblioteki Jagiellońskiej, Kraków 2006, 16 s.

– 28 marca–14 kwietnia 2006 roku – Beethoven: dziedzictwo i rezonans – Organizatorzy: Stowarzyszenie im. Ludwiga van Beethovena, Uniwersytet Ja gielloński – Biblioteka Jagiellońska; kurator, scenariusz i realizacja: Agnieszka Mietelska- Ciepierska; tłumaczenie tekstów na j. niemiecki.: Halina Stachowska; tłumaczenie tekstów na j. angielski: Jan Rybicki, Maria Sułek; oprawa plastyczna: Lech Dziewulski;

fotografie i skany muzykaliów: Tadeusz Duda; prace restauratorskie i konserwatorskie obiektów: Pracownia Konserwacji Zbiorów BJ pod kierunkiem Zygmunta Stańczyka.

Była to wystawa manuskryptów towarzysząca X Wielkanocnemu Festiwalowi Lud- wiga van Beethovena, zorganizowanemu w dniach 1–15 kwietnia 2006 roku w War- szawie, Krakowie, Gdańsku, Szczecinie i Bydgoszczy. Towarzyszył jej katalog:

A. Mietelska-Ciepierska, Beethoven: Dziedzictwo i rezonans, red. Sylwia Heinrich, Kraków 2006, 16 s. [Tekst równoległy polski, niemiecki i angielski].

– 8 maja–13 lipca 2006 roku – Stop papyrolizie! – Organizatorzy: Biblioteka Jagiellońska; scenariusz i realizacja: Tomasz Łojewski, Joanna Rościszewska, Anna Rychter, Aleksandra Szalla-Kleemann, Katarzyna Szklanny; opracowanie graficzne:

Robert Kleemann; fotografie: Joanna Rościszewska.

Wystawa ta prezentowała zagadnienie samodegradacji papieru spowodowane kwaś- ną hydrolizą celulozy, skutki i rozmiary zniszczeń, metody zapobiegania temu proceso- wi. Obok posterów tekstowych i zdjęciowych w gablotach pokazano zniszczone obiekty w całej ich różnorodności (kwalifikujące się do masowej konserwacji, woluminy przed i po odkwaszaniu oraz te zbyt zniszczone, by mogły zostać zakwalifikowane do maso- wego odkwaszania). Sporo uwagi poświęcono także trwałości najpopularniejszych noś- ników zapisanej informacji w ujęciu historycznym – od kamieni i tabliczek glinianych po nośniki magnetyczne. Uruchomiono także specjalne stoisko, na którym można było samodzielnie sprawdzić odczyn własnych materiałów papierowych za pomocą specjal- nego testera ze wskaźnikiem chemicznym, zwanym pHisakiem. We wrześniu wysta- wa była częścią Olsztyńskich Dni Nauki, zaś w październiku towarzyszyła prezentacji Kliniki Papieru na 10 Targach Książki w Krakowie.

Wystawę zwiedziło kilkaset osób.

– 1 kwietnia–31 maja 2006 roku – Odkryj kulturę Dalekiego Wschodu – Organizator:

Wydawnictwo Universitas. Wystawę przygotowała: Beata Cisło.

– 1–26 września 2006 roku – Lettra 2006 – Grafika – książka artystyczna – Pomysłodawca wystawy: Teresa B. Frodyma; kurator: Teresa B. Frodyma, Alicja Słowikowska; aranżacja wystawy: Rafał Pytel, Nikodem Frodyma, Teresa B. Frodyma;

koordynator ze strony BJ: Danuta Bromowicz.

Była to wystawa towarzysząca Międzynarodowemu Triennale Grafiki w Krakowie.

Wydano również katalog: Lettra 2006: grafika, książka artystyczna, Kraków 2006, 55 s. [Tekst równoległy: polski i angielski].

– 9–28 października 2006 roku – Słowacja i Słowacy w zbiorach Uniwersytetu Jagiellońskiego od czasów najdawniejszych do roku 1918 – Organizatorzy: Uniwersytet Jagielloński – Biblioteka Jagiellońska, Konsulat Generalny Republiki Słowackiej w Krakowie; koncepcja, scenariusz i realizacja wystawy: Danuta Bromowicz, Marek Lisánsky, Ryszard Juchniewicz; kurator: Danuta Bromowicz; oprawa plastyczna: Lech Dziewulski; reprodukcje fotograficzne: Tadeusz Duda; prace konserwatorskie: Joanna Rościszewska i Aleksandra Szalla-Kleemann; prace introligatorskie: Piotr Małek.

Wystawie towarzyszył katalog: Słowacja i Słowacy w zbiorach Uniwersytetu Jagiellońskiego od czasów najdawniejszych do roku 1918 (oprac. Danuta Bromowicz i in.), Kraków 2006, 95 s.

– 16–30 listopada 2006 roku – Bracia Grimm – Życie i twórczość – Organizatorzy:

Muzeum Braci Grimm w Kassel i Biblioteka Jagiellońska; komisarz: Bernhard Lauer.

Była to wystawa objazdowa zorganizowana przez Muzeum Braci Grimm w Kassel.

Polską część ekspozycji przygotowały: Anna Kozłowska i Joanna Jaśkowiec przy współpracy Danuty Bromowicz. Towarzyszył jej katalog: Bracia Grimm – Życie i twór- czość, Kassel – Kraków 2006, 16 s.

W Bibliotece zorganizowano ponadto 25 „Wystaw Nowości”, na których ekspono- wano 1611 wol. nowych nabytków BJ.

PRACE NAUKOWE I WYDAWNICZE

Jeśli chodzi o działalność wydawniczą, to w 2006 roku ukazał się drukiem rocznik LV „Biuletynu Biblioteki Jagiellońskiej” za rok 2005 oraz 47 różnorodnych publi- kacji naukowych pracowników Biblioteki (w tym 10 prac oryginalnych i 18 przeglą- dowych).

„Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” LV, 2005, red. Andrzej Obrębski, 337 s. nlb. 5, wyd. 2005, zawiera następujące publikacje pracowników BJ:

– Rzymskie listy Wojciecha K. Stattlera do Wincentego Karwickiego, oprac. Biliński P. (s. 61–68).

– Fulara G., Spuścizna Eugeniusza Kwiatkowskiego w zbiorach Oddziału Rękopisów Biblioteki Jagiellońskiej (s. 69–74).

– Patkaniowska D., Słownictwo języka KABA – historia, zmiany, perspektywy (na przykładzie słownictwa z zakresu filologii). Referat na konferencję: NUKAT – roz- wój i metodyka tworzenia katalogu centralnego, Warszawa, Biblioteka Uniwersytecka 7–7 XII 2004) (s. 87–100).

– Baś M., Pawica A., Wyszukiwanie przedmiotowe w komputerowym katalogu zbio- rów bibliotek UJ według języka haseł przedmiotowych KABA (s. 101–113).

– Bułat B., „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” XLI, 1991–LII, 2002. Bibliografia zawartości i wykaz materiałów ilustracyjnych (s. 115–195).

– Partyka J., Czy bibliotekarze są jeszcze potrzebni? Samoobsługowa i automatyczna rejestracja wypożyczeń (Self-service checkout system) (s. 197–204).

– Kowalski G.M., Pietrzyk Z., Testament Bartłomieja Groickiego (1603) (s. 219–

–226).

– Kurek B., Pod gwiaździstym niebem. Życie i twórczość krakowskiej poetki Elżbiety Zechenter-Spławińskiej na podstawie proweniencji jej księgozbioru (s. 287–

–299).

– Litwin B., Działalność Biblioteki Jagiellońskiej w 2004 roku (s. 301–329).

– Worgacz M., Władysław Włodzimierz Worgacz (1950–2004) (s. 331–332).

– Bielawska K., Lidia Stefańska (1911–2005) (s. 333–335).

– Kopacz J., Jadwiga Lechowska (1931–2005) (s. 335–337).

W ramach projektu badawczego Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego i Nauki pracownicy Oddziału Rękopisów kontynuowali prace nad Katalogiem łacińskich rę- kopisów średniowiecznych BJ (T. IX), indeksem zbiorczym do sygn. 10 001–11 000 Inwen tarza rękopisów BJ, Inwentarzem rękopisów BJ nr 11 001–11 435 (Archiwum Domowe Pawlikowskich, cz. 1) oraz albumem Skarby Biblioteki Jagiellońskiej.

Mgr Beata Górecka uczestniczyła w grancie Komitetu Badań Naukowych Inwentarz naukowy fotografii teatralnej Biblioteki Jagiellońskiej do 1939 roku (lata 2003–2006).

Ważniejsze prace indywidualne pracowników Biblioteki:

• Biliński P., Moszyńscy. Studium z dziejów łoniowskiej linii rodu w XIX wieku, Kraków 2006;

• Bułat B., Przyczynek do bibliografii: Bibliografia Kazimierza Brauna za lata 2004 i 2005 oraz uzupełnienia za lata poprzednie, [w:] Horyzonty teatru II: droga Kazimierza Brauna. Szkice, pod red. J. Brylewskiej, Toruń 2006, s. 303–320;

• Grudzień S., Historia, humanistyka, nauka w polskim Internecie, [w:] „KUDEJ”

[online; http://scriptorium.cz/kudej/html/grudzień.html].

• Grudzień S., Co nabízí Jagellonská knihovna v Krakověhistorikůve 21. století?, [w:] „KUDEJ„ 2006, č.1, s. 114–115.

• Grudzień S., Ruch Słowiański o ukrajinskych národnich aspiracích v Polsku a Českolslovensku 1928–1939, [w:] Slovanství a vĕda v 19. a 20. století. Slavism and Sciences and Humanisties in the 19th and 20th centuries, Marek Ďurčansky