ZATRUCIA, UKĄSZENIA I UŻĄDLENIA
PIERWSZA POMOC
Zatrucie to reakcja na wprowadzenie lub przedostanie się do organizmu
trucizny. Jest to substancja, która po wchłonięciu się do organizmu powoduje zaburzenia w jego funkcjonowaniu, czasem doprowadzając nawet do śmierci.
Pierwsza pomoc w przypadku zatrucia
Ogólne zasady dotyczące pierwszej pomocy w przypadku zatruć:
• zadbaj o własne bezpieczeństwo – szczególnie istotne jest to w przypadku jednoczesnego zatrucia więcej niż jednej osoby,
• przerwij wchłanianie trucizny,
• sprawdź, czy zatruty jest przytomny i czy oddycha – postępuj zgodnie z algorytmem BLS,
• wezwij pomoc,
• spróbuj zidentyfikować truciznę,
• nie zostawiaj poszkodowanego samego,
• dalsze działania, czyli podawanie odtrutek oraz przyspieszanie
wydalania trucizny należy zostawić lekarzom.
Zatrucie tlenkiem węgla (CO)
1. Oceń miejsce zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa.
2. Zapewnij poszkodowanemu dopływ świeżego powietrza (otwórz okna i drzwi, wynieś go na zewnątrz itp.).
3. Przeprowadź kontrolę funkcji życiowych.
4. Wezwij pogotowie ratunkowe.
5. Jeśli poszkodowany oddycha – ułóż go w pozycji bocznej i kontrolując oddech, zaczekaj na przyjazd ambulansu.
6. Jeżeli poszkodowany nie oddycha – rozpocznij RKO.
Zatrucie lekami
Zasady postępowania podczas udzielania pomocy w przypadku zatrucia lekami:
• upewnij się, że wokół ciebie jest bezpiecznie;
• sprawdź, czy poszkodowany jest przytomny i czy oddycha; postępuj zgodnie z algorytmem BLS:
• jeżeli jest przytomny, dowiedz się jak najwięcej o poszkodowanym i wezwij służby ratunkowe,
• jeżeli oddycha, ale jest nieprzytomny, ułóż go w pozycji bocznej bezpiecznej, a następnie wezwij służby ratunkowe, pamiętaj o kontrolowaniu oddechu do czasu przyjazdu służb ratunkowych,
• jeżeli nie oddycha, niezwłocznie wezwij służby ratunkowe i rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową;
• spróbuj zidentyfikować truciznę, dowiedzieć się od poszkodowanego, jakie lekarstwa połknął, zwrócić uwagę na puste opakowania po lekach, podejrzane buteleczki, fiolki, naczynia i oddaj je lekarzowi;
• nie zostawiaj poszkodowanego samego;
• dalsze działania, czyli podawanie odtrutek oraz przyspieszanie wydalania trucizny należy zostawić lekarzom.
• ZWIERZĘTA I OWADY ZAZWYCZAJ NIE ZAATAKUJĄ, JEŚLI NIE ZOSTANĄ ZRANIONE LUB SPROWOKOWANE W
JAKIKOLWIEK INNY SPOSÓB; CZYLI WIELU UGRYZIEŃ I UŻĄDLEŃ MOŻNA UNIKNĄĆ. PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY
POSZKODOWANEMU ZAATAKOWANEMU NA PRZYKŁAD PRZEZ ZŁEGO PSA LUB RÓJ PSZCZÓŁ OSOBA
UDZIELAJĄCA POMOCY POWINNA ZACHOWAĆ ŚRODKI
OSTROŻNOŚCI.
UKĄSZENIA PRZEZ WĘŻE
•
JEDYNYM WĘŻEM JADOWITYM ŻYJĄCYM W POLSCE JEST ŻMIJA ZYGZAKOWATA.Można je spotkać na odsłoniętych pagórkach, na łąkach, w polu miedzy rzędami, na składach drewna.
Szczególną ostrożność należy zachować wędrując po
nasłonecznionych leśnych polanach i przecinkach, gdzie żmije lubią się wygrzewać. Ulubione kryjówki żmij to także nory, rumowiska skalne,
przestrzenie między korzeniami drzew, stosy kamieni. Nie jest gatunkiem agresywnym, ani też bardzo jadowitym, ale jej ukąszenie może być groźne, zwłaszcza dla dzieci i osób starszych.
Ukąszenia przez węże
Najczęstszym miejscem ukąszenia przez węże jest stopa lub łydka.
1.
Oceń sytuację i bezpieczeństwo (zapamiętaj wygląd węża lub zapytaj o jego wygląd poszkodowanego, zanotuj czas ukąszenia).2.
Wezwij pomoc specjalistyczną.3.
Uspokój poszkodowanego (podczas całej akcji ratunkowej poszkodowany powinien leżeć nieruchomo z kończynami poniżej poziomu serca – w celu zwolnienia rozprzestrzeniania się jadu w organizmie).4.
Wykonaj ponad miejscem ukąszenia kilka obwojów kolistych szerokim bandażem lub zastosuj chustę trójkątną (obwój może zaciskać tylkopowierzchowne naczynia krwionośne i chłonne – droga przenoszenia się jadu do tkanek)
5. Przemyj starannie ranę wodą z mydłem.
6. Rozetnij ranę (skalpelem z apteczki) podłużnie do osi kończyny na
głębokość około 1 cm (zapewnia to swobodny wypływ wydzieliny z rany).
Nie wolno wysysać krwi ustami.
7. Unieruchom kończynę, tak aby znajdowała się poniżej poziomu serca.
8. Sprawdzaj okresowo czynności życiowe poszkodowanego.
9. Okryj ciepło poszkodowanego i zapewnij mu wsparcie
psychiczne.
UŻĄDLENIA
• UŻĄDLENIA PSZCZOŁY, OSY CZY SZERSZENIA SĄ ZWYKLE BARDZIEJ BOLESNE I PRZERAŻAJĄCE NIŻ NIEBEZPIECZNE.
POCZĄTKOWY BÓL OSTRY NASTĘPNIE PRZECHODZI W BÓL, KTÓREMU TOWARZYSZY ŁAGODNY OBRZĘK.
NIEKTÓRZY LUDZIE SĄ UCZULENI NA TEGO TYPU ZATRUCIA I MOGĄ ULEC WSTRZĄSOWI
ANAFILAKTYCZNEMU (NADCZUŁOŚĆ ORGANIZMU).
WIELOKROTNE UŻĄDLENIA MOGĄ DOPROWADZIĆ DO NIEBEZPIECZNEGO DZIAŁANIA KUMULUJĄCEGO
SUBSTANCJE TOKSYCZNE. UŻĄDLENIE W JAMIE USTNEJ I W GARDLE POWINNO BYĆ TRAKTOWANE BARDZO
POWAŻNIE; POWSTAŁY NA SKUTEK UŻĄDLENIA OBRZĘK
MOŻE SPOWODOWAĆ UDUSZENIE.
CECHY PIERWSZEJ POMOCY PRZY UŻĄDLENIACH
1.
USPOKOJENIE POSZKODOWANEGO2.
WEZWANIE POMOCY3.
USUNIĘCIE ŻĄDŁA (PĘSETĄ) W TAKI SPOSÓB, ABY NIE USZKODZIĆZBIORNICZKA Z TRUCIZNĄ(CHWYĆ ŻĄDŁO TUŻ PRZY POWIERZCHNI SKÓRY)
4.
STOSOWANIE ZIMNYCH OKŁADÓW W CELU ZŁAGODZENIA BÓLU I OGRANICZENIA OBRZĘKU (ROZTWÓR DWUWĘGLANU SODOWEGO NEUTRALIZUJE KWAS MRÓWKOWY ZNAJDUJĄCY SIĘ W WYDZIELINIE WSTRZYKNIĘTEJ PRZEZ OWADA)5.
PODANIE KOSTKI LODU DO SSANIA (LÓD ZMNIEJSZA OBRZĘK) W PRZYPADKU UKĄSZENIA W OBRĘBIE JAMY USTNEJ I SZYI)6.
USUWANIE KLESZCZA POWINNO BYĆ WYKONYWANE PRZEZ FACHOWY PERSONEL MEDYCZNY.7.
ZAPEWNIENIE POSZKODOWANEMU DALSZEJ POMOCY.PAMIĘTAJ!
OSA NIE POZOSTAWIA W SKÓRZE ŻĄDŁA, W PRZECIWIEŃSTWIE DO PSZCZOŁY.
UŻĄDLENIA PRZEZ KLESZCZE
ŻYJĄ PRZEDE WSZYSTKIM W LASACH I OPADAJĄ Z DRZEW I KRZAKÓW NA
PRZECHODZĄCYCH LUDZI I ZWIERZĘTA. WWIERCAJĄ SIĘ KŁUJĄCYM APARATEM GĘBOWYM W SKÓRĘ I WYSYSAJĄ TYLE KRWI, ILE POTRZEBUJĄ DO ROZWOJU.
OBJAWY
•
PONIEWAŻ ŚLINA KLESZCZY ZAWIERA SUBSTANCJE UŚMIERZAJĄCE BÓL, ZAUWAŻA SIĘ JE DOPIERO WTEDY, GDY SĄ JUŻ WYPEŁNIONE WYSSANĄ KRWIĄ. W TYM STADIUM KLESZCZ JEST SZARAWY LUB BRĄZOWAWY, KULISTY, MOŻE OSIĄGNĄĆ WIELKOŚĆ RODZYNKA I JEST MOCNO OSADZONY W SKÓRZE.POWIKŁANIA
•
UKŁUCIE KLESZCZA JEST ZAWSZE POTENCJALNYM ZAGROŻENIEM, PONIEWAŻ W ŚLINIE TYCH PAJĘCZAKÓW MOGĄ WYSTĘPOWAĆ DROBNOUSTROJE CHOROBOTWÓRCZE.ZAPALENIE OPON MÓZGOWYCH I MÓZGU JEST NIEBEZPIECZNĄ CHOROBĄ, KTÓRA JEST WYWOŁANA PRZEZ WIRUSY PRZENOSZONE PRZEZ KLESZCZE. INNĄ CHOROBĘ -
BORELIOZĘ - WYWOŁUJĄ BAKTERIE, WYSTĘPUJĄCE W ŚLINIE KLESZCZY I
PRZEDOSTAJĄCE SIĘ DO CIAŁA PODCZAS WYSYSANIA PRZEZ NIE KRWI. CHOROBA TA PROWADZI DO ZMIAN SKÓRNYCH, BÓLU STAWÓW I PORAŻEŃ.
CO MOŻESZ ZROBIĆ
• PO POBYCIE W LESIE DOKŁADNIE OBEJRZYJ CAŁE CIAŁO W CELU ODNALEZIENIA KLESZCZY.
• DELIKATNIE USUŃ KLESZCZA NATYCHMIAST PO JEGO ZAUWAŻENIU. OSOBY MAJĄCE DUŻĄ WPRAWĘ POTRAFIĄ WYCIĄGAĆ KLESZCZE SZYBKO I W CAŁOŚCI. MAŁE KLESZCZE NAJŁATWIEJ JEST UCHWYCIĆ PĘSETKĄ ZA GŁÓWKĘ. MIEJSCE UKŁUCIA NALEŻY
ZDEZYNFEKOWAĆ.
• NIE POLECA SIĘ SMAROWANIA KLESZCZY ALKOHOLEM, OLEJEM LUB LAKIEREM DO PAZNOKCI, PONIEWAŻ PODRAŻNIONE MOGĄ WYDZIELAĆ WIĘCEJ ŚLINY.
KIEDY NALEŻY UDAĆ SIĘ DO LEKARZA
• GDY PODCZAS USUWANIA KLESZCZA JEGO GŁÓWKA POZOSTAŁA W SKÓRZE.
• JEŚLI W MIEJSCU UKŁUCIA POWSTANIE OKRĄGŁE, POWIĘKSZAJĄCE SIĘ ZACZERWIENIENIE.
• JEŚLI DO UKŁUCIA DOSZŁO NA TERENIE, GDZIE KLESZCZE PRZENOSZĄ WIRUSY ZAPALENIA OPON MÓZGOWYCH LUB BAKTERIE WYWOŁUJĄCE BORELIOZĘ. INFORMACJI NA TEN TEMAT UDZIELA PRASA LOKALNA, STACJE SANEPIDU ORAZ LEKARZE.
• JEŚLI PO UKŁUCIU POJAWI SIĘ JEDEN Z NASTĘPUJĄCYCH OBJAWÓW:
- WYSOKA GORĄCZKA, MDŁOŚCI, SZTYWNOŚĆ KARKU, ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI;
- PARALIŻ, NIEDOWŁADY;
- POWIĘKSZONE WĘZŁY CHŁONNE;
- BÓLE STAWÓW.
WYMIENIONE DOLEGLIWOŚCI MOGĄ WYSTĄPIĆ OD RAZU LUB DOPIERO PO KILKU MIESIĄCACH, CO UTRUDNIA USTALENIE ZWIĄZKU Z ODLEGŁYM UKŁUCIEM PRZEZ KLESZCZA.
