m ieszc zanie - zwłaszc za c złonkowie kra kowskiego „ B rac t wa K urkowego” . P ojawiały się t akż e, na f ali popularnoś c i m alarst wa h ist oryc znego, „ kont uszowe” port ret y, kt óre wykonywali m .in. t ak znani art yś c i, jak J an M at ejko c zy K azim ierz P oc h walski.
W c zasac h I I R zec zyp osp olit ej rza dziej wp rawdzie, ale nadal przywdzie wano okazjonalnie p olski ubiór naro dowy. W yst ą pił w nim np. W ojc iec h K ossak na ś lubie swej c órki M agdaleny ( znanej p od lit erac kim p seudonim em S am ozwaniec ) z J anem S t arzewskim w K rakowie w 1 9 2 2 roku. P owst awały t eż nadal, c h oć już wyją t kowo, wize runki aryst okrat ów w ubiorac h narodo wyc h , m alowane m ię dzy innym i przez W ojc iec h a W eissa, T eodora A xent owi- c za, S t anisława L ent za c zy B ogusława C zedekowskiego.
J ak wyglą dał w om awianym okre sie p olski ubiór narodowy? Z nac znie odbiegał w kroju, barwac h i doborze dodat ków od swego „ kanonic znego” wzorc a, ost at ec znie ust alonego w XV I I I wieku. Ż upany i kont usze były krót sze ( zazwyc zaj się gają c e t ylko do kolan) , z p ref erenc ją do jednolit yc h , doś ć c iem nyc h zest awień koloryst yc znyc h . K oł p aki za t o st ały się wyż sze, ot oc zone szerokim f ut rzanym ot okiem i przybrane okazałym i kit am i z piór. B ut y, zam iast t radyc yjnyc h p odkówek, zaop at rzone były w obc asy. D o t akiego ubioru, szy t ego p rzeważ nie przez wiedeń skiego, krakowskiego c zy lwowskiego krawc a, zam awiano niekiedy również nową broń , wzorowaną wprawdzie na zabyt kowyc h szablac h , ale znac znie ozdobniejszą .
Ubiór powstań ca z 1863 roku: czapka-rogatywka, podbita futrem
burka, szamerowany koż uszek, spodnie wpuszczone w buty z
cholewami. Artur Grottger,
Poż egnanie powstań ca,
1865-66
U progu XXI wieku obserwujem y znów wzm oż one zaint eresowanie ubio rem narodowym . S t ał się on przedm iot em szc zegółowyc h badań h ist oryc znyc h i iko nograf ic znyc h , sym bolem narodowej t oż sa m oś c i, a nawet znakiem uwiarygodniają c ym róż norodne reklam y. N a aukc jac h st aryc h f ot ograf ii i poc zt ówek wizerunki „ ost at nic h S arm at ów” uzyskują c oraz wyż sze c eny...
Anna Sieradzka
jest profesorem w Instytucie Historii
Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego.
Zajmuje się głównie sztuką polską
XIX i XX wieku oraz kostiumologią i
rzemiosłem.
P olska w E u rop ie
W założ eniac h dzisiejszej U nii E uropejskiej znajdujem y wart oś c i bliskie pierwszej R zec zypospolit ej, a t akż e wizji „ innej E uropy” , w wiekac h X I X- XX jakż e c zę st o przec iwst awianej ist nieją c ej rzec zywist oś c i. O c zywiś c ie, nowa E uropa jeszc ze się t worzy, jesz c ze daleka jest od urzec zywist nienia kszt ałt ów w pełni ugrunt owanyc h . N asze doś wiadc zenia, i t e st are, i t e najnowsze, dają nam dobry punkt wyjś c ia do t wórc zego włą c zenia się w t ak niezwykle waż ne dzieło. L eż y t o w naszym najgłę bszym int eresie, ale zarazem wypływa z najlepszyc h t rady c ji naszej t ysią c let niej h ist orii.
