Handleiding scheepsbouwkundige berekeningen op het IBM 360/65 - Systeem. Carénediagram, stabliteitsberekeningen, trim-diagram, schotten-kromme, hellende momenten in tanks en langsscheepse sterkteberekening

Hand leiding scheepsbouwkundige

berekeningen op het IBM 360/65 -systeem. (Carèxediagram,

stabili-teiteberekeningen, triindiagram, schottenkroxmne, heilende momenten

in tanks en langsscheepse

sterkte-berekening)

januari 1970 Ir. N.T. van Harpon

Inhoud.

blz..

In1eiing ₂

De piogaarrna's Carènedigra, Sabi1iteitsberekeniiigem,

Tiidiagrn en Schottenkre.

₃

2.1. A1gerneie anwingen.

3 2.2. Caenediagram.

2.3,. Platten. ₆

2.4. _{arskronmen van stabilitejt in viak water en in}

lanssoheèpe e.nusoz'mige gol'cren. ₇ 2.5. Tz.idiagraxn.

2. 6. Schttenkpoiiìe.

₉

Het progr1m Heilende n3ornenten ten evolge van gedeelte1&

gev1de tan2. ₁₀

1. Inieidin

In de loop van 1970 zal de PR-4 rekenmachine van de Wiskundige Dienst van de Technische Hogeschool te Deift buiten gebruik worden gesteld. Ter vervanging van de TR-4 machine heeft de Wiskundige Dienst een

iBM

560/65

systeem aangeschaft.

Een aantal programma's voor aoheepabouwkundige berekeningen is omge-werkt voor het IBM 360/65 systeem:

Carènediagram

Stabiliteits-berekeningen in viak water en in langescheepse golven. Trimdiagram

d Schottenkroimne

Heilende momenten in tanks

Langsacheepse 8terkte berekeñing, in viak water, sinusvormige golven, of trochodale golven.

Tevens is van de gelegenheid gebruik gemsakt orn de invoer vari de

prograoima'ê a t/m den f zodanig te vijaigen dat de ingevoerde

spant-contouren eerst geplot kunnen. worden met een speciaAl hiertoe

oritwik-keld plotprogramma voor de Caicom plotter model no 663, die aan het

IBM 360/65

systeem gekoppeld is.

De invoer van de prograrnma'8 a t/m f

plaats op ponskaarten, in plaata van TR-4 computer.

-De programma's zijn voor vat betreft

berekende gegevens niet gevijzigd..

voor het IBM systeem

360/65 vindt

op ponebanden, zoala voor de

2 _{De Drogramma' a Carnediagram, etabiliteitsberekenjngen,}

Trimdiagrain en Schottenkromme.

2.1. Algemene aanvizingen:

De invoer van de programme's Carènediagram, Stabi].iteitsbere-kening, Trimdiagram en Schottenkromme geschiedt via ponekaarten. De volgorde van de in te voeren gegevens is vàor alle vier pro-gramma's z6 gemaakt dat door niiddel van bet plotprogramma voor

de Ca].pamplotter no. 663 de in te voeren epantcontouren

gecon-troleerd kunnen worden.

-Te dien eínde zin voor alle programma'a de gegevena van de scheepevorm, benodigd voor het plotten van de spantcontouren, aan bet begin van de getalkaarten opgenomen.

Het

prögrmmA

plotteíi en carènediagram hebben _{énzelfde invoer;}

de programme's stabiliteit, trimdiagram en echottenkromme kwmen na bet plotten van de spantcontour gedraaid worden, door na de

gegevens van de soheepsvorxn, de epecifieke gegeven _{voor het} betref-fende programma. toe -te voegen op êéu of onkele kaartén.

2.2. Carène diagram.

Voor de besohrijving van de berekeningamethode, _{delangsscheepse} indeling door de ordinaten, de definitie van de baaialijn, bet opgeven van de meetpunen van de ordinaten en de uitvoer van de berekende gegevens wordt verwezèn naar: "Algol-programma van bet Carènediagram" door A. Veraluis, Rapport na 195 van bet Laborato-rium voor Scheepsbouwkunde der Technische Hogesohool _Deift.

De in bovengenoemd rapport ander punt

_3.4

_{vermelde contrôle van} de invoer is, nu de apantcontoureerat geplot vordt, overbodig geworden en is derhalve uit het pogramma weggelaten.

invoer.

Ten behoeve van de invoer op kaarterx zijn standaard _invoer

formu.-lieren vervaardigd.

De gegevena, benodigd voor de berekening van bet carènediagram worden vaatgelegd op de volgende kaarten:

Un kaart met tekst ter identifìcatie van de uitvoer,

Un

kaart met algemene soheepagegeverig,

sen aantal kaarten met de afstanden tuesen de op Un volgorde

ordinaten.

-per ordinaat sen aantal kaarten met het ordinaatnumwer, te(r) aantal meetpunten minus Un, en de bielkaar _{behorende Z- en} Y-waarden van de opUnvolgende meetpunten,

Op bladzijde i van de atandaard formulieren is ruimtegereserveerd voor 6 kearten met tekst voor plotten, eax'ène, atahiliteit,

schottenkromme, Trim en langeecheepee aterkte.

Op de kaart met a]gemene gegevene worden de vclgez4e waarden

-4-Schaalfactor (ten behoeve van plot) geiijk te

nemen aan tenminste:

(grootate breedte maal vier).

Soortelijk.gewicht zeewater in ton/rn3.

Lengte tussen de ontwerpordinaten O

en 20 in meter.

Breedte naar de mal in meter.

De afstand van de CWL boyen de basislijn in meter.

De afatand van de ledige lastlijn boyen de basislijn in

meter.

Viaktilling in meter.

Factor voor huid en aanhangeels.

Het aantal ordina&t intervallen N.

De afstand van deALL tot de eerste ordinaat (ord. O).

_{in meters}

Op de volgende kaarten worden in de volgorde

_{van achteren naar}

varen de ordinaatafatanden vastgelegd:

Afatand. tussen ordinaat O en 1

(meter)

Afstaxid tuasezi ordinaat i en 2

(meter)

ens.

Afstand tuseen ordinaat N-1 en N (meter)

Per ordinsat wordt vervolgen

opgegeven:

Ordinaatnuminer.

te(r) = aantal oeetpunten minus 44n.

De bij e]kaar behorende Z en Y waarden van de op Jdnvolgende

weetpunten

in meter. Potaai. te(r)+1 meetpuñtel7.

Totáa]. N-i-1 ordiiiaten,genummerd vaO t/m N..

Eaartident.ifjcatje

Ten behoeve van de kaart-identjfjoatje rnogen uitsluitend

letter-tekens gebruikt worden.

Op de standaard formulieren is de kaartsoort

reeds aangegeven.

Doorlopende "nummerïng"

_{an het beste geschieden als voigt:}

EKST CA ÀLGEG AA AFST AB AFST AC AFST. AD ORD AZ ORD AP

ens t/m

ORD

AZ ORD BA ORD BB

ens t/m BZ erizovoort

Job Control.

Teneinde bet programma carènediagram te kunnen draaien op bet IBM

360/65 systeew van de Wiskundige

_{Dienst van de TH Deift. dient de}

-5-// aaww

z z z

Job (aaww, nrmn,c), naam,

)ISGLEVEL - 1, ClASS

H.

¡1 JOBLIB DD DSNAME - SYS 2. NUMLIBA, DISP - SHIt.

1/ EXEC ALGOFCLG, TINE 3

/1 ALGOL. SYSIN DD *

programma

It

¡I GO. ALGLDD 0 1 DD SYSOUT = A

/1 GO. ALGLDD Ø 2 DD SYSOUP

A

¡I GO. SYSIN DD t

ge talkaarten

It

_!muaP!

- JDD)$

uiuiiuiui:uuiuunii;uu

°

IHuUIflhUNIIÎLUW

RD3 - !J!Wa P!

-JDD

/

I,

1.

uapupjo apuaßIoAuaado ap uassnl uapuespr

-I-'

1h

OL 9 1

I-o

o

o

Ïfl1ÏPJiÌ

IJIN

o

00

rm

¿D

IIHNffIlIHhIuuIIIIIuU H

I 111111

UIBIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIpIIIIIIII

0flI I

IIFhh1

lIN

3ASIS)l- .1

IIIIHIIIIHH

lullill

IIIIIIIIIIIIIIIuuIIIiiI

III

I

III

I

Ii

I

l

7S AS)131

ULLIIllUI Il

UIIIlIIIIlHhuIIlIIIIIIi I

luIiU!uITuuITÌuÍuiiuIIli

uw11

id

S)131

iiiir

or

C

o

o

j

o

o iJi1Uap!

C.-'6 Wfl O 'Z W/ y :uaIoqwis) JaOA;!fl ap uo a!DIu;uap!

a; ;sgaj

i. :aplizpo9

oIoIo :wnDg

,1boD,1 :d,qD

t4IdH '4DA WDDN

SN3A3030 BN3frJ3O1V :N3ONIN3)1338

GEG EVENS SCHEEPSBOUWKUNIJIGE BEREKENINGEN OPMEETTABEL OROINATEN

Noam: va.n

I4o.rpar

Schip:

Datum: 010170

Btadzijde: 2

,

I

78,

I

ORD R

i

'ORO

A

cat je

s

Ord.no.

te(r)

z

kaart-

_identific.

5.

00,

6. oo

ORO ORO DRO

Ji ii IE

ka art - identific.

kaart -

ide n tif I

-20 I 40 7G 72 o 20 .0 70 72 Or d. no.

Ia

e(r)

5,

z z

o.

I.

ORO I ORO

/\oRD

ORO

L

ORD o

zo

40 70

fl

O R D G ORO A Y Y

z

z

IV

!ifl.0

P!

- JD DI

'!!

U3pI

- l.1DDI

ç;)

i

z

- !flUaP!

A A

lIed7)

:duqD ,I e o'

iNl'

lili.

°'

iiuu!:

i iiiiiiiiuuipiiii nuhIiinhuIieuIiIiiiainiiuiiiiiIiohi

aivalHlilliflUllNhuluiuulmliillUiNhiUuuiHNulHlUiHhlHHl

lilla

uiiiiiniiiiiaiiiiiiiniiiiiiiiaiiiiiuiiimiiiiiuiininiii

a

uuunnuiuiiuinuniinuum i°

°

°

uiun ° °

uv °lHiU°

iuu ° uuu ini

A Z A Z A Z A Z

A.

Z _UflUGP!

- ,,JDD,,

(J).;

ou.pJO

V Ho I o 6' ¿

s

t

o oc o o o o oc 9 ç C

'

t

s OEL 9 o

s

'I, H

I

u

os

QLIoQ:wflDG

Ji

oc 04

(J). oUPJO

ud.4v,.1 UVA :wDDN

N31vNaÖ 138v1I33fridO N30NIN)13d3e. 3OIONfl)IMflOSSd33H3S SN33 030

i; V e o o H OH

t

ç

o

U o,. oz 4. o ç o o o o o ) o o

z

9

2.3.

Ploten.

Het pogramma plotten dient ter contr6le van de ingevoerde

ordinaten.

De invoer van het programma plotten is deze].fde als van het programma carènediagram. De uitvoer bestaat uit de getekende spantcontouren met een biibeborende

spantenli jet.

Job Control.

De volgende Job Control dient gebruikt te worden: // aaww x x z JOB (aaww, nnnnn, c) imam, MSGLEVEL

CLASS H

1/

JOBLIB DD DSN - SYS 2. NUNLIBA, DIS? = SER

1/

BD DSN - SYS 2. PLOTLIBA, DIP = SER

/1

EXEC ALGOPCLG, TIME

_{= 3}

1/

ALGOL. SYSIN BD * programma

It

getalkaarten

It

1/

1/

GO. ALGLDD Ø 2 DB SYSOUT = A

1/

GO. PLTDS i DD DSN - SYS 2. PLTDS i, DIS? SER

1/

GO. PLTDS 2 DD DSN q SYS 2. PJJTDS 2, DISP SER

1/

GO. PLTDS 3 BD DSN = SYS 2. PLTDS

_3,

DISP = SER // GO. SYSIN BD *

-7-24. Dwarskrommen van stabjiiteit in v]ak water en in lang8scheese

sinuevormige golven.

Voor de beschrijving van de berekening methode, de langsecheepse

inde]ing door de ordinaten, de definitie van de basislijn, bet

opgeven van de meetpwiten van de ordinateri en de uitvoer vari de

berekende gegevens wordt verwezen naar: "Computer be?kening van

de dwarskrommen van etabiliteit in vlak water en in golven" door

A. Versluis, Rapport no. 183 van het laboratorium voor

Scheeps-bouwkunde van de Technische flogeschool te Deif t.

De invoer van bet stabiliteiteprogramma is praktisch geheel

ge-ijk aan die van bet carèxiediagram: dat vi]. zeggen:

n kaart

teket ter identificatie van de uitvoer, êén kaart algeniene

gage-vene, een aantalkaarten met ordinaat afetanden, een aantal

kaar-ten met

opmetingen van de ordinaten.

Na de opmetingen van de ordinaten moet

ên kaart toegevoegd

wor-den met stabiliteits gegevens:

Dekrondte: keuze van de berekening met of zonder dek.rondte.

Alfa: Trimboek van de lastlijn met de basis in graden.

Aantal diepgazigen.

Aantal hellingshoeken.

Stapgrootte van de he].lingshoeken in graden.

Keuze van de berekening met of zonder golf.

Als golf

'TRUE1:

XGOLPTOP

de plaats van de goiftop in procenteri van LLL voor ALL.

Golf lengte

de go-lflengte in meter

Golfbgte

= de golfhoogte in meter (2x amplitude).

Gol1lengte en golfhoogte zijn wil3.ekeurig op te geven, in afwijking

van het oerspronkelijke programma voor de TR-4 rekenautomaat.

N.B.

Wanneer de bovenbouwen bij de atabiliteitsberekening niet

meegere-kend behoeven te worden kurinen de getalkaarten oor het

carène-diagram ongewijzigdgebruikt worden voor de stabiliteiteberekening,

mite de oxdinaten opgegeven zijn tot het boogete punt in de zijde.

Job Control

Conform Job Control voor Carène diagram met dit verschil dat:

Time

7 voor vlak water

0

GEGEVENS SCHEEPSBOUWKUNDIGE BEREKENINOEN STABILITEITS GEGEVENS

Naam: vør,

Schip: 'Cito

Datum: Ool7o

Bladzijde:

Voor stabilite.itsberekeningen: e'e'n kaart..rne,t

st a biliteitsgegevens voegen

achter ordinaatopmetlngen

V,

Q' .

Alleen als go1f

-kaart-identifi-

catie

X -

Golf-lengte

Golfhgte

amplitude

i_____

a

ini 6 u:uu.

uiu:u1:n

i

2.5. Trimdiaam

Voor de beschrijving van de berekenings methode, de langs-scheepse indeling door de ordinaten, de definitie van de basislijn, bet opgeven van de meetpunten van de ordinaten bet opgeven van de meetpunten van de voorsteven, de plaata van de diepgangsmerken, bet Boortelijk gewicht van het water, het roer en de uitvoer van de berekende gegevens wordt ver-wezen naar: "Algol- programwa van bet Primdiagram" door A. Versluis: Rapport uo. 221 van bet Laboratorium voor Scheepsbouwkunde van de PH Deift.

-De invoer van de scheepagegevens voor het trimdiagram

i8

bet-zelfde alB die van de programma's carène, plot, en stabiliteit. Achter de kaarten met ordinaatopmetingen moeten enkele kaarten toegevoegd wodexi met specifieke gegevens voor het trimdiagram: Dikte van de kielplaat in meter.

Horizontale opperviak van de dooranede van bet poer in in2

Roerhoogte in meter.

Tonnenmaat in kg/me (i000 of 1016)

Afstad van de achtermerken voor A.L.L. in meter. Aantal meetpunten van de voorsteven (min.6)

ZVS en XTS de bi.j e]kaar behorende Z en

X-coördinaten

_{van de}

meetpuiten van de voorsteven.

ZVS . hoogte meetpunt boyen de basis (meter) XVS - plaats meetpunt t.o.v. V.LL.

+ indien voor V.L.L. - indien achter V.L.L.

N.B. De indeling van de ordinaten most zodanig zijn dat Un ordinaat eamenvalt met * LLL en 44n ordinaat aamenvalt met de V,L.L.

Job Control

GEGEVENS SCHEEPSBOUWKUNDIGE BEREKENINGEN,: TRIM

DIAGRAM

Naam:

va.rì

Hpe-Schip:

"CcLpe,flòJ'

Datum: oio

Blcidzijde:

Voor berekening van het trim diagram: volgende kcaarten voegefl achter

ord in a a t opmetingen

, .

i

-

kaart.-identifica-

tie

,

lIoI8M

.

000 1. 056!P!!liuiifllfllifll

HhiiWlllHl!UflMHl

IIIIDUEIIIRIIII!llihIllIEUlIlflhi:1HIHIIEiHIIUII:ilIillIII:lzlIlIIuI

Meetpunten van

ZVS

XVS

de voorsteven:ZVShoogte

ZVS XVS

zvs

mtp.boven

xvs

de basis

_zvs

XVSpIaat.s

xvs

mtp.

zvs

toy. VLL

xvs

kaart

_identific.

lillo

.

9IU 1U Io 9IlflI

.02

9IIi

N

lI7l5U. 07 UllIlilul illIliIlilllIllililINilIillllllUililiuii1flill

IllIillIlIUiillilllHllUlUlilIlilUiIiillilWifluIilUlIIiUlllliIUh1' Mfl

,iiuiuiiiiiiiliiflhiuiiuiuiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiuiiiiii'ii

MIII

111116

-5-2.6. Schottenkromme.

Een rapport, behandelende bet computerprogramme Schottenkromme

is no in bewerking bij het laboratorium voor Scheepabouwku.nde van de TR Deift.

Ret, oorapronkelijk voor de TR-4 machine geschreven programma is echter operationeel op bet 360/65 systeem.

Iriv o e r

De invoer van de soheepsgegevens geschiedt weer over4nkomstig carènediagram, plot, stabiliteit en trimdiagram.

Achter de kaarten met ordinaat opmetingen moete.n enkele kaarten

toegevoegd worden met' specifieke gegevens voor de sehottenkromme:

Carne jnhoud tot de CWL in m'

Llgging drukkingspunt t.o.v. in meter.

Gevichtazwaartepunt boyen basis1in in meter. Ret aautal permeabiliteiten.(KK)

i t/ffi,M

De afstand van de indompelings-grenelijn boyen de baaislijn (G) op iedere.ordinaat (ZIG0 t/m naN)

N.:B. De indeling van de ordinaten oet zodanig zijn dat n

ordinaat samenvalt met _LLL'en

Un

ordinaat saiuenvalt

met de V.L.L. Job Control

GEGEVENS SCHEEPSBOUWKUNDIGE BEREKENINGEN SCHOTTEN(ROMME

Na-am: vr

-n

Schip:

uCÖ..peJctit

-Datum:

ov7o

Bladzijde:

Voor berekening van de schottenkromme: volgende kuarten voegen achter

ordlnciatopmetingen

Carene-

inhoud

B in

iengte

-ii

i

2

.\

3

4

5

6

/

kaurt-

_{identifi- catie}

GK

'373,+0 O,

'i

4,,4

78

&2 2 &

6,

/

Ì\ScHOT

A 6 tO 2( 30 hO -60 ¡ I ° 6

ZIG

ZIG

o .0 4 '4

afstand

5

ZIG

3 9 'o

5.

ZIG

9

indompelingsgrensiijn

S.

ZIG 9 2

boyen

ZIG

basis

ZIG

-op ordinoat

ZIG

:

ZIG

____

ZIG

ZIG

S C S C HO HO T T C

S,62

5.25, $625 ..9OI, 7.46, c9.O2c9.IOO, 8.Zo, 9.39

¿J.49211SCHOT

D 9

64, 8 85go 8 994,

9 i.ZO,

9 io, 9

/ \SCHOT L SCI4OT 6 10 20 30 5C I 8C 7( 72

-10-3,

Ret programma Heilende momenten ten gevolge van gedeeitelik gevuide tanks.

Voor de berekeningsmethode en aanwijzingen voor bet gebruik

van het programma Heilende momenten, wordt verwezen naar "Algol-programma ter berekening van de heilende momenten ten gevolge van gedeeltelijk gevulde tanks (22688/21021/SB) door

-Ir. LT. vañ Harpen en -Ir. G.H. Doornink,

Invoe r.

De invoer van bet programma is konform de invoer voor de TR-4 De op de standaard formulieren (blz. 14, 15 en 16 van bovengenoemd rapport) vermelde gegevens moeten in dezelfde volgoxde op

pone-kaart gezet worden, met dien verstande dat de stintrinformatie voor de TR-4 uiteraard weggelaten moet worden (== a6,

Lt=- ,

r )

De teket ter identificatie van de uitvoer mag bestaan uit de

symbolen A t/in Z, O t/m

_9,

_. (punt) en - (streep)

Job Control

Konform Carènediagram. Time

_3.

UI tvoer

-11-4. et roramma Lanascheapse Sterkteberekening.

Op korte termijn za]. veraohijnen het rapport "Beschrijving van het prograa Langeseheepse Sterkteberekening"

(21348/SB) door

Ir. G.P.II. Remery.

Deze beschrijving bevat aan'wijzingen voor bet gebruik van bet programma Langsacheepse Sterkteberekening op het IBN

360/65

eysteem, zodat 4nvoudigheidsha1ve naar dit rappori verwezen

wordt,

DISTRIBUTIE:

Ir. J.I'I. Dirkzvaer

Ir. N.T. van Harpen 2x Ir. Nabbe

Ir. Keijzer Pekenkamer 3x