Wydawnictwa Grupy Roboczej
wydane przez sekretariat Generalny
Grupy Roboczej w Warszawie w
latach 1980-1990.
Ochrona Zabytków 43/4 (171), 231-232
duzą popularność za granicą. Plenerom towarzyszyły wystawy.
Polska tez była inicjatorem i organizato rem Plenerów Ciesielskich przeznaczo nych dla rzemieślników z pracowni kon serwatorskich z krajów członkowskich organizacji. Plenery odbywały się w ska nsenie w Sanoku i miały charakter szko leniowy.
W ramach szkolenia dla konserwatorów z wyższym wykształceniem Polska zor ganizowała, tzw. Warsztaty Konserwacji Tkanin (pod kierunkiem Pracowni Kon serwacji Tkanin PKZ w Warszawie i Ło dzi) oraz Warsztaty Konserwacji Kamie nia (pod kierunkiem Pracowni Konser wacji Kamienia PKZ w Toruniu). Wszystkie szkolenia oceniono bardzo wysoko.
Partnerzy czechosłowaccy — w ramach programu szkoleniowego — zorganizo wali tzw. Pracownię Urbanistyczną dla młodych architektów i urbanistów. Ce lem tych tygodniowych spotkań było opracowanie programu rewaloryzacji wybranego fragmentu zabytkowego ce ntrum miejskiego. Pracownia Urbanisty czna zorganizowała trzy spotkania: dwa na terenie Czechosłowacji i jedno w Po lsce. Wyniki prac zostały częściowo w y korzystane w praktyce konserwatorskiej. Odrębną formą wspólnych prac Grupy Roboczej — zakrojonych na szeroką ska lę — były prace międzynarodowej ekipy archeologów, fotogrametrów, architek tów i technologów przy konserwacji śre dniowiecznej twierdzy w Bałcziku w Bu łgarii. Prace prowadzone przez 5 sezo nów nadzorowali merytorycznie specjali ści bułgarscy, w tym członkowie Bułgar skiej Akademii Nauk. Po zakończeniu akcji, podjętej w 1981 r. z okazji 1300-le- cia państwa bułgarskiego, przystąpiono do opracowania publikacji naukowej prezentującej wyniki prac w Bałcziku. W 1990 roku w maju ostatecznie zakoń czono prace redakcyjne i zespół między narodowy zaakceptował ogromny mate riał badawczy i ilustracyjny do druku.
Wydawnictwo ukaże sie w Bułgarii. Kolejną wielką akcję międzynarodową podjęli specjaliści z ZSRR, choć temat koordynowany jest przez Bułgarów i do tyczy konserwacji drewna. Międzynaro dowa ekipa konserwatorów przez dwa sezony pracowała w skansenie w okoli cach Nowgorodu przy zabytkowej cer kiewce ze wsi Kurickoje. Przewidziane są także prace w Kiżi.
0 trzeciej międzynarodowej ekspedycji wspomnieliśmy już wcześniej, a miano wicie o pracach w dawnej stolicy M o n golii Kara-Korum. Zważywszy stosunko wo niewielkie doświadczenia specjalis tów mongolskich w zakresie konserwacji zabytków, akcja ta zasługuje na szczegó lną uwagę, bowiem będzie to — obok opracowania programu badawczego 1 prac na terenie dawnego miasta — dzia łalność szkoleniowa. Mongolia pragnie
ubiegać się o pomoc UNESCO w prowa dzeniu badań w Kara-Korum. W Bałcziku i Nowgorodzie w każdym sezonie praco wało ponad 60 osób. Dla młodych kon serwatorów i badaczy było to ważne doświadczenie zawodowe.
Grupa Robocza nawiązała cenne kontak ty z wieloma partnerami zagranicznymi. Ożywieniu uległy tez związki z ICO M OS- -em i ICCOROM-em . W 1989 r. odbyło się wspólne posiedzenie Grupy Roboczej i ICO M OS-u, na którym podjęto uchwały dotyczące wymiany doświadczeń i ucze stnictwa przedstawicieli obu organizacji w seminariach i konferencjach. Grupa Robocza przesyła swoje wydawnictwa licznym bibliotekom, współpracuje tez z Centrum „interinformkultura" przy bib liotece im. Lenina w Moskwie. Obok wydawnictw zainteresowaniem cieszyły się też wystawy i pokazy towarz/szące konferencjom specjalistycznym w NRD, na Węgrzech, w Polsce i ZSRR i w Cze chosłowacji. W Bułgarii zorganizowano przegląd filmów o problematyce konser watorskiej.
Niewymierne są wyniki wieloletniej współpracy, wymiany doświadczeń za wodowych, przyjaźni zawiązanych w czasie seminariów, szkoleń i wieloty godniowych prac w ekipach badaw czych.
Na międzynarodowych konferencjach europejskich spotykają się specjaliści, którzy poznali się i pracowali razem w Grupie Roboczej. To oni popularyzują nie tylko dorobek organizacji, ale także kulturę i historię krajów, w których w ielo krotnie przebywali, pracowali i dyskuto wali o ochronie dóbr kulturv.
Jeszcze jednym świadectwem więzi śro dowiska konserwatorskiego była dziesią ta jubileuszowa narada koordynatorów Grupy Roboczej w Radziejowicach w maju 1990 r. Życzeniem wszystkich uczestników było kontynuowanie prac organizacji w nowym układzie sił w Euro pie Wschodniej. Wszyscy podkreślali wielki dorobek Grupy Roboczej, osiąg nięcia badawcze i praktyczne. Grupa ma przekształcić się w nową organizację międzynarodową — o znacznie szerszym niz dotąd zasięgu — skupiającą wykona wców prac konserwatorskich. Jej statut, założenia programowe i warunki finan sowe zostaną ustalone na specjalnej na radzie ekspertów na jesieni w 1990 r. w Bułgarii. W propozycjach zgłoszonych w Radziejowicach przeważały głosy za utworzeniem stowarzyszenia dla osób prawnych i instytucji, za określeniem w a runków finansowych pozwalających na prowadzenie działalności statutowej. Przeszłość Grupy Roboczej, jej dorobek me może ulec zapomnieniu. Jaka będzie nowa organizacja? Z pewnością będzie to organizacja wyrosła z doświadczeń i współpracy dotychczasowych i nowych partnerów.
Magdalena Gumkowska
W y d a w n ic tw a Grupy Roboczej w ydane przez sekretariat Generalny Grupy Roboczej w W ar
szawie w latach 1980-1990
- Statut Grupy Roboczej [wersja pol ska i rosyjska]. Warszawa 1981.
- Książka adresowa członków Grupy Roboczej. Warszawa 1981
M a t e r i a ł y i d o k u m e n t y z n a r a d k o o r d y n a t o r ó w G r u p y R o b o c z e j
- Materiały i dokumenty z I narady koordynatorów Grupy R o b o czej— War szawa 1978 [wersja rosyjska] Warszawa
1980
— Materiały i dokumenty z U narady koordynatorów Grupy Roboczej — Sofia 1979 [wersja rosyjska]. Warszawa 1 980. — Materiały i dokumenty z III narady
koordynatorów Grupy Roboczej -Vesz- prem 1980 [wersja rosyjska]. Warszawa 1981.
— Materiały i dokumenty z IV narady
koordynatorów Grupy Roboczej
— Gross- -Kochberg 1981r. [wersja ro syjska]. Warszawa 1981.
— Materiały i dokumenty z V narady koordynatorów Grupy Roboczej — H a wana 1983r. [wersja rosyjska]. Warsza wa 1 984.
— Materiały i dokumenty z VI narady koordynatorów Grupy Roboczej — Hue 1985 r. [wersja rosyjska]. Warszawa 1985
— Materiały i dokumenty z VII narady koordynatorów Grupy Roboczej— Tasz kient 1986 r. [wersja rosyjska]. Warsza wa 1986.
— Materiały i dokumenty z VIII narady koordynatorów Grupy Roboczej — Bra tysława 1987 r. [wersja rosyjska]. W ar szawa 1987.
— Materiały i dokumenty z IX narady koordynatorów Grupy Roboczej — Ulan Bator 1989 r. [wersja rosyjska] Warsza wa 1989.
M a t e r i a ł y z n a r a d i p r a c K o m i s j i P r o b l e m o w y c h
— Materiały z prac Komisji I — Metody, Technika i Organizacja Rewaloryzacji H i storycznych Zespołów Miejskich; Kom i sji I/ — Metody i Technika Ew idencji zabytków oraz Komisji I I I—Metodologi czne i Prawne Podstawy Ochrony Zabyt ków [wersja polska i rosyjska]. Warsza wa 1981.
— Ma terialy z nar a dy K omisji II — Meto - dy i Technika Ew idencji Zabytków — Ro- zniawa 1980 [wersja rosyjska]. Warsza wa 1981.
— Materiały z narad komisji U — Metody i Technika Ew idencji Zabytków — R a dziejowice 1981 r., Morawany 1982
i Dolna Krupa 1983 r. [wersja rosyjska]. Warszawa 1984.
— Materiały z narad Komisji U — Meto dy i Technika Ew idencji Zabytków w C S R S , LR B i Z S R R .[wersja rosyjska]. Warszawa 1985.
I
Badania naukowe w dziedzinie ko n serwacji zabytków. Z prac Komisji IV
[wersja rosyjska]. Warszawa 1987.
Materiały z narady Komisji VIII ds. Konserwacji Drewna Nidzica !985 r.
[wersja rosyjska]. Warszawa 1986.
Materiały z narady Kom isji X Orga -nizacja i Ekonomika Przedsiębiorstw K o nserwatorskich — Gdańsk 1980 [wersja
rosyjska]. Warszawa 1981.
Materiały z narady Komisji X — Or ganizacja i Екопспкка Przedsiębiorstw Konserwatorskich -Radziejow ice 1981 r [wersja rosyjska]. Warszawa 1982.
Materiały z narady Kom isji X - Orga - nizacja i Ekonomika Przedsiębiorstw K o nserwatorskich — Morawany 1983 r.
[wersja rosyjska] Warszawa 1985.
Materiały z narady K o m isjiX — Orga nizacja i Ekonomika Przedsiębiorstw K o nserwatorskich— Sopot 1984 r. [wersja rosyjska]. Warszawa 1985.
Materiały z narady Kom isji X I — Infor macja. Popularyzacja i Turystyka w Ochronie Zabytków — Kazimierz D o l ny 1983 r. [wersja rosyjska] Warszawa 1985.
Materiały z narady Kom isji X I — Infor macja. Popularyzacja i Turystyka w O ch ronie Zabytków— Toruń 1984r. [wersja rosyjska]. Warszawa 1985.
Materiały z narady Komisji X III ds. Konserwacji Zabytków Archeologicz nych Kraków-Mogi/any-Ka/isz 1986r.
[wersja rosyjska]. Warszawa 1987.
I n f o r m a c j a o d z i a ł a l n o ś c i G r u p y R o b o c z e j
O działalności polskich komisji prob lemowych [wersja polska i rosyjska]. Warszawa 1 981.
Informacja o działalności Grupy R o boczej w latach 1978-1982 [wersja pol ska, rosyjska i niemiecka]. Warszawa 1983
Z działalności Grupy Roboczej w la tach 1978-1986 [wersja polska]. W ar szawa 1 988.
- Z działalności Grupy Roboczej w I półroczu 1983 r. I wersia D o ls k a i rosyjska^ Warszawa 1984.
Z działalności Grupy Roboczej w 1983r. [wersja polska, rosyjska i hisz
pańska] Warszawa 1983.
Biuletyn Grupy Roboczej nr 1 [wersja polska i rosyjska]. Warszawa 1986.
— Plan pracy Grupy Roboczej na lata 1986-1990 [wersja polska i rosyjska]. Warszawa 1 986
— Informacja o działalności Grupy R o boczej w latach 1987-1989 [wersja po lska]. Warszawa 1989.
O p r a c o w a n i a . B i b l i o g r a f i e
— Bibliografia wydawnictw o ochronie zabytków w C S R S za 1979 r. i Z S R R za lata 1979-1980 [wersja rosyjska]. W ar szawa 1 982.
— Bibliografia literatury z dziedziny ochrony zabytków w C S R S za 1980 r.
[wersja rosyjska]. Warszawa 1982.
Bibliografia literatury z dziedziny ochrony zabytków w Czechach w 1981 r. i na Słow acji w latach 1981 -1982 [w er sja rosyjska]. Warszawa 1983.
Z a g a d n i e n i a p r a w n e
Akty prawne o ochronie dóbr kultury w krajach socjalistycznych, tom I-II [w e rsja rosyjska]. Warszawa 1 9 8 1
— Prawne formy ochrony historycznych zespołów miejskich w krajach socjalis tycznych [wersja rosyjska i niemiecka]. Warszawa 1985.
— T. J a w o r s k i Polskie akty wykona wcze do ustawy o ochronie dóbr kultury i o muzeach [wersja polska]. Warszawa 1986.
Ustawa Czeskiej Rady Narodowej z dnia 30 marca 1987 roku o opiece nad zabytkami [wersja polska]. Przekład i opracowanie J.Pruszyński. Warszawa 1988.
J . P r u s z y ń s k i Ochrona zabyt ków na Kubie — przepisy prawne [wersja polska]. Warszawa 1990.
K o n s e r w a c j a z a b y t k ó w
- J . К e h I, Wykaz środków i prepara tów chem icznych stosowanych przy
konserwacji zabytków [wersja polska]. Warszawa 1986.
— Konserwacja tkanin zabytkowych
[referaty w językach oryginalnych]. W ar szawa 1 988.
R ó ż n e
— Zabezpieczenie muzeów przed kra dzieżą ( urządzenia zabezpieczające w C S R S i Polsce) [wersja polska]. W ar szawa 1 981.
- J . Ś w i e c z y ń s k i , Środki i sposo by wykrywania przestępstw przeciwko dobrom kuitury [wersja polska i rosyjs ka], Warszawa 1985.
Wykorzystanie zabytków w ruchu tu rystycznym— Frombork 1985 r. [wersja rosyjska]. Warszawa 1986.
— Międzynarodowa Pracownia Urbani styczna — Jih/awa 1984 r. [wersja an gielska i niemiecka]. Warszawa 1986.
— E . W a n o t, Przegląd aktualnych opracowań Pracowni Dokumentacji F o togrametrycznej P K Z Oddział Konserwa cji Architektury Monumentalnej [wersja polska]. Warszawa 1989.
— Katalog prac z Plenerów Kowalstwa Tradycyjnego w Pszczynie [wersja pol ska], Warszawa 1983. W y d a w n i c t w a G r u p y R o b o c z e j o p u b l i k o w a n e p o z a S e k r e t a r i a t e m G e n e r a l n y m G r u p y R o b o c z e j 1. Vegyianyagok a mütârgyvédelemben, Chemicals in the protection of museum
objects. Budapest 1 980.
2. O . J a n k o v e c , Postup p/ânovité re- generace historickeho jâdra Pamatkové rezervace Tàbor. Praha 1 981.
3. M . В a ś e. Zakład ni predpoklady re- generace centrâlnich câsti mest historic keho pùvodu. Praha 1982.
4. J . H r û z a , A . D o l e ż e l , H. Ć e - r n â, Prostorovâ kompozice Prahy — za sady a pracovni metody. Praha 1983. 5. Metodika prùzkumù historickÿch mêst socialistickych stàtù z hlediska pa- mâtkové péce. Praha 1985.
KONFERENCJA PRZEDSTAW ICIELI PR O W IN C JI REPUBLIKI FEDERALNEJ N IEM IEC — DS.
O CHR O N Y ZA B YTK Ó W ORAZ IN STYTU TU O C H R O N Y ZA B YTK Ó W NIEM IECKIEJ REPUBLIKI
D E M O K R A TY C ZN EJ, W A R TB U R G 1-2 M A R C A 1990 r. 1
Na konferencji poruszono wiele spraw istotnych dla ochrony zabytków w nowej sytuacji politycznej Niemiec. Omówiono przede wszystkim różne rodzaje pomocy, z materialną włącznie, dla NRD na ochro nę zabytków. Uznano, ze należy przezna czyć określone środki na ratowanie zaby tkowych miast, zwłaszcza przy ich sanac ji. Nadzór powinny sprawować państ wowe służby konserwatorskie.
Rozważano również sprawę przyszłej or ganizacji służb ochrony zabytków.
1 K onferencja ta została z o rg a n izo w a n a 2 5 lat po ze rw a n iu w sp ó łp ra c y w zakresie o c h ro n y za b y tk ó w przez o b y d w a kraje R elację z mej p rz y g o to w a n o na p o d s ta w ie pu b lika c ji Konferenz der Landesdenkmalp- ftege der Bundesrepublik Deutschland und des In stituts fur Denkmalpflege der Deutschen Demokratis chen Republik W a rtb u rg . 1 -2 M a rz 1 9 9 0 — za m ie s z czonej w ..K u n s tch ro n ik H e ft 4, A pril 1 9 9 0 h e ra u s g e g eb e n v om Ze n tra lin s titu t fü r K u n s tgeschichte in M ü n c h e n
Wskazano na konieczność przywrócenia na terenie NRD dawnej struktury admini stracyjnej, tj. podziału na prowincje2 Uczestnicy konferencji doszli do wnios ku, że przywrócenie dawnej struktury nie powinno nastręczać trudńości — wystar czy przemianować dotychczasowe sta nowiska na wzór dawnych, obowiązują cych w prowincjach.
Reguły i zasady, obowiązujące w mię dzynarodowych działaniach na rzecz ochrony zabytków, powinny być także respektowane w zjednoczonych Niem czech.
Stwierdzenie to posłużyło do przyjęcia ustaleń, które będą obowiązywać we wszystkich prowincjach zjednoczonych Niemiec.
2 P ro w in c ja — tu taj na ozn a cze n ie te rytorium (das L a n d ). Term in bardziej o d p o w ie d n i niż ..kra j" lub ..kra in a"
Ustalenie zawarte w artykule 150 ustawy weimarskiej ..zabytki sztuki, historii i na tury. jak i krajobrazu podlegają ochronie Państwa, która to ochrona jest jego p o winnością", przyjęły w swych ustawach prowincje Baden-Würtemberg, Bawaria, Hesja, Nordrhein-Westfalen, Rheinland -Pfalz i Saarland Będzie ono również obowiązywało przyszłe, odtworzone prowincje w NRD. Zobowiązano także wszystkie gminy do respektowania prze pisów o ochronie zabytków.
W zjednoczonych Niemczech ochrona środowiska i ochrona zabytków będą traktowane łącznie.
Określenie ochrony prawnej, wymaganej dla nieruchomego lub ruchomego zabyt ku bądź innej starożytności — powinno być tak szerokie, aby obejmowało dzieła budowlane ważne dla miejscowego śro dowiska. ". Jest to cytat z referatu barona von Biegeleben, twórcy prawa o ochro nie zabytków dla Hesji z 1902 r w ygło
