Pieniądz
Podstawy ekonomii - ćwiczenia Agata Lis, Krzysztof Piątek
Co to jest pieniądz?
• jest wiele definicji pieniądza
• brak jest legalnej definicji pieniądza
• najbardziej ogólnie można stwierdzić, że pieniądz
to powszechnie akceptowany towar, za pomocą którego dokonuje się płatności za dostarczone dobra lub wywiązuje się z zobowiązań
Historia pieniądza
1. Pieniądz towarowy (pełnowartościowy)
• pieniądz naturalny / pierwotny
• pieniądz kredytowy / kruszcowy
2. Pieniądz nie towarowy (niepełnowartościowy)
• pieniądz dekretowy / papierowy lub fiducjarny
• pieniądz bezgotówkowy / wkładowy lub bankowy, żyrowy, depozytowy
Funkcje pieniądza
• środek wymiany
• miernik wartości
• środek przechowywania wartości (tezauryzacji)
• środek płatniczy
• międzynarodowy środek płatniczy
Cechy pieniądza
• powszechnie akceptowany i rozpoznawalny
• przenośny i poręczny
• łatwo podzielny na mniejsze jednostki
• trudny do podrobienia
• wytrzymały
Miary pieniądza
(agregaty pieniężne / monetarne)
• M0 = R + C
M0 – baza monetarna
gdzie:
R - pieniądz bezgotówkowy banków komercyjnych w banki centralnym
C - pieniądz gotówkowy (w obiegu poza sektorem bankowym)
• M1 = C + D
gdzie:
C - pieniądz gotówkowy (w obiegu poza sektorem bankowym)
D - wkłady w bankach i podobnych instytucjach płatne na żądanie (depozyty bieżące)
Miary pieniądza
(agregaty pieniężne / monetarne)
c.d.
• M2
obejmuje M1 + depozyty terminowe (do 2 lat) +
depozyty z terminem wypowiedzenia do 3 miesięcy włącznie
• M3
obejmuje M2 + operacje z przyrzeczeniem odkupu + dłużne papiery wartościowe z terminem do 2 lat
Prawo Kopernika- Greshama
"gorszy pieniądz wypiera lepszy"
W sytuacji, gdy na rynku funkcjonują dwa równowartościowe rodzaje pieniądza, ale jeden z nich jest postrzegany jako lepszy, to w obiegu będzie używany rodzaj uznawany za gorszy.
Lepszy pieniądz będzie za to chętniej gromadzony.
Przyszłość pieniądza
1. Dematerializacja pieniądza
2. Pieniądz wirtualny – kryptowaluta (np. Bitcoin)
Bibliografia
• Podstawy ekonomii pod redakcją R. Milewskiego, Warszawa 2018
• Strona internetowa Narodowego Banku Polskiego (www.nbportal.pl)
• Skrypt Polityka pieniężna, prof. dr hab. Marian Górski, Uniwersytet Warszawski
