Stefan Biskupski
Kodeks Prawa Kanonicznego
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 3/1-2, 3-33
D
O
K
U
M
E
N
T
Y
KODEKS PRAWA KANONICZNEGO
CA PU T V II.
De C onciliis plenariis et pro vin cia lib u s. Can. 281. — O rd in a rii p lu riu m
p ro v in c ia ru m ec clesia sticaru m in C oncilium p le n a riu m convenire po ssu n t, p e tita ta m e n v en ia a R om ano P o n tifice , q u i su u m L e g atu m d esig n at ad C oncilium convocandum eique p ra e s id e n dum .
Can. 282. — § 1. Concilio p le
n a rio a s siste re d eb e n t cum su f fra g io d elib erativ o , p r a e te r L e g a tu m A postolicum , M e tro p o li ta e, E piscopi resid e n tia le s, qui su i loco, m itte r e p o ssu n t C oadiu- to re m vel A u x ilia rem , A postoli- c i dioecesium A d m in istra to res, A b b ate s vel P ra e la ti n u lliu s, V i c a rii A postolici, P ra e fe c ti A po- stolici, V ic a rii C a p itu lares.
§ 2. E tia m E piscopi titu la re s ,
in te rr ito r io degentes, si a L e gato P on tificio , secundum r e c e p ta s in stru c tio n e s, a d C on ciliu m v o cen tu r, adesse deb en t h a b e n tq u e su ffra g iu m d e lib e ra ti- w um , n isi in convocatione aliu d ex p re sse ca v ea tu r.
§ 3. A lii ex u tro q u e clero viri,
fo rte ad C oncilium in v ita ti,
suf-R O ZD ZIA Ł VII.
O syn o d a ch p le n a rn yc h i pro
w in cjo n a ln y c h
K an. 281. — O rd y n a riu sze w ie
lu p ro w in c ji k ościelnych m ogą się ze b rać n a synod p le n arn y , po u zy sk an iu zgody B isk u p a R zym skiego, k tó ry w yznacza sw ego le g a ta do zw o łan ia synodu i p rz e w o dniczenia n a nim.
K an. 282. — § 1. Na synodzie
p le n a rn y m m uszą być obecni z głosem stanow czym , oprócz le g a ta apostolskiego, m etropolici, b isk u p i rez y d en cjaln i, k tó rz y w sw oim za stę p stw ie m ogą posiać k o a d iu to ra lu b b isk u p a pom oc niczego, a d m in istra to rz y apostol scy diecezji, opaci lu b p ra ła c i niezależni, w ik ariu sz e apostolscy, p re fe k c i a p o s to lsc y , w ik ariu sz e k a p itu ln i.
§ 2. T akże b isk u p i ty tu la rn i, p rz e b y w a ją c y na te ry to riu m , je żeliby stosow anie do o trz y m a n y c h in s tru k c ji b y li w ezw an i przez le g a ta papieskiego, m uszą być obecni z głosem stanow czym , ch y b a że p rzy w ezw aniu in aczej zastrzeżono.
§ 3. In n i m ężow ie z obojga d uchow ieństw a, w ezw ani
przy-4
C O D E X J U R I S C A N O N I C I[106]
fra g io non g a u d e n t n isi consul- tivo.
Can. 283. — In singulis p ro
v in ciis ecclesiasticis c e le b re tu r p ro v in c ia le C oncilium vicesim o saltem quoque anno.
Can. 284. — M etropolita, eoque
legitim e im p ed ito v el sede a r - chiepiscopali v acan te, S u ffra g e - n eu s a n tiq u io r p ro m o tio n e ad ecclesiam su ffra g a n e a m :
1-o. Locum ad ce le b ra n d u m C oncilium in tr a p ro v in ciae t e r r i to riu m , a u d itis o m n ib u s q u i assi ste re d eb e n t cum su ffrag io d eli b era tiv o , eligit; ce ssa n tib u s t a m e n iu stis im p ed im en tis, m e tro - p o lita n a ecclesia ne n e g lig a tu r;
2-0 . C oncilium convocat eique p ra e e st.
Can. 285. — E piscopi q u i n u lli
M e tro p o lita su b iic iu n tu r, A b b a tes vel P ra e la ti n u lliu s, et A r ch iepiscopi S u ffra g an e is ca ren te s,
aliq u em vicin io rem M e tro p o li tana, n isi f o rte iam elegerint, sem el p ro sem per, p ra e v ia S e dis A postolicae ap p ro b a tio n e, eligant, cuius Concilio p ro v in c ia li cum a liis in te rsin t, e t q u ae ibi o rd in a ta f u e r in t, o b se rv e n t et o b s e rv a n d a curent.
Can. 286. — § 1. P r a e te r E p i
scopos, A b b ates vel P ra e la to s n u lliu s et A rchiepiscopos de q u ib u s in can. 285, ad C oncilium p ro v in ciale v ocandi su n t e t con v e n ire d eb e n t cum voto d elib e ra tiv o S u ffra g a n e i om nes aliiq u e de q u ib u s in can. 282, § 1 .
padkow o n a synod, k o rz y sta ją ty lk o z głosu doradczego.
K an. 283. —■ Synod p ro w in c jo n aln y w poszczególnych p ro w in c jac h k ościelnych należy o d p ra w iać p rz y n a jm n ie j co la t d w a dzieścia.
K an. 284. — M etropolita, a gdyby n ie m ógł dla u za sa d n io nej p rzeszkody lu b stolica a rc y b isk u p ia by ła osierocona, n a j sta rszy prom ocją n a stolicę suf- ra g a ln ą b isk u p :
1-o. W ybiera m iejsce n a o d p ra w ie n ie synodu n a te ry to riu m pro w in cji, po w y słu c h an iu w szy stkich, k tó rz y p o w in n i być na nim obecni z głosem sta n o w czym;
2-0 . Z w ołuje synod i p rzew o d niczy n a nim .
K an. 285. — B iskupi, k tó rzy
nie p o d le g ają żadnem u m e tro policie, opaci i p r a ła c i niezależni o ra z arc y b isk u p i, k tó rz y nie m a
ją sufrag an ó w , p o w in n i sobie w y b rać, jeżeli tego d o tą d nie uczynili, raz n a zaw sze jednego z p o b liskich m etropolitów , po u p rze d n im z a tw ie rd z en iu Stolicy Ap., w jego synodzie pro w in c- ja ln y m b ra ć u d ział o raz z a rz ą dzeń n a nim w y d an y c h p rz e strzegać i czuw ać, żeby były za chow yw ane.
Kan.. 286. — § 1. N a synod p ro w in cjo n a ln y , oprócz biskupów , o p ató w czy p ra ła tó w udzielnych i arcybiskupów , o k tó ry c h w kan . 285, p o w in n i być w ezw an i i uczestniczyć z głosem sta n o w czym w szyscy su fra g a n i i inni, o k tó ry c h w kan. 282 § 1 .
[107]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O5
§ 2. E piscopi titu la r e s q u i in
p ro v in cia degunt, p o ssu n t a p raesid e, cum consensu m aio ris p a r tis illo ru m q u i cum voto d e lib e ra tiv o in te rsu n t, convocari, et si convocentur, vo tu m h ab e n t d e lib erativ u m , n isi aliu d in con vocatione c a v ea tu r.
§ 3. C a p itu la c a th e d ra lia a u t
con su lto res dioecesani cuiusvis dicoecesis cuius O rd in a riu s ad n o rm am § 1 vo cari debet, in v i te n tu r ad C oncilium e t in v ita ti m itta n t duos ex c a p itu la rib u s co lleg ialiter designatos, q u i t a m en o b tin e n t v otum ta n tu m consultivum .
§ 4. M aiores q u oque relig io
n u m clerica liu m e x e m p ta ru m ac C ong reg atio n u m m o n a stic aru m S u p erio re s, q u i in p ro v in c ia r e sid e a n t, in v ita n d i sunt, d eb e n t- que in v ita ti adesse a u t im p ed i m e n tu m , quo d e tin e n tu r, C onci lio n o tu m fa c e re ; sed his, q u e m ad m o d u m aliis ex u tro q u e cle ro v iris ad C oncilium f o rte vo catis, v o tu m est d u m ta x a t con sultivum .
Can. 287. — § 1. Q ui Concilio
p le n ario a u t p ro v in ciali in té re ssé d eb e n t cum voto . d elib erativ o , si iusto im ped im en to d e tin e a n tu r, m itta n t p ro c u ra to re m et im p e d im e n tu m pro b en t.
§ 2. P ro c u ra to r, si fu e r it u nus ex P a tr ib u s q u ib u s est votum d e lib erativ u m , d u p lic i voto non g au d e t; si non f u e r it h a b e t v o tu m d u m ta x a t consultivum .
Can. 288. —■ In Concilio sive p le n a rio sive p ro v in c ia li praeses, habito, si de p ro v in c ia li ag atu r, P a tru m consensu, d e te rm in a t
§ 2. B isk u p i ty tu la rn i, k tó rzy
p rz e b y w a ją w p ro w in cji, za zgo dą w iększości tych, co u c z e stn i czą z głosem stanow czym , m ogą być przez przew odniczącego w e zw ani, a gdy są w ez w a n i m a ją głos stanow czy, ch y b a że w w ez w a n iu zastrzeżono inaczej.
§ 3. K a p itu ły k a te d r a ln e albo
k o n su lto ro w ie diecezjaln i z k aż dej diecezji, z k tó re j o rd y n a riu sz m u si być stosow nie do § 1 w ezw any, pow inni być za pro szen i i w ysyłać po dw óch delegatów , w y b ra n y c h k o le g ial nie; m a ją oni je d n a k głos do radczy.
§ 4. T akże w yżsi przełożeni zakonów k le ry c k ich w y ję ty c h o raz k o n g reg a cji m nisich, k tó rzy w p ro w in c ji rez y d u ją, p o w in n i być zaproszeni i u cz estn i czyć albo p rzed synodem u s p r a w iedliw ić nieobecność; ty m je d n ak , ja k o też innym spośród k le ru św ieckiego i zakonnego p rzy p a d k iem w ezw anym , p rz y słu g u je głos ty lk o doradczy.
K an. 287. — § 1. K to je s t obo
w iąz an y uczestniczyć w synodzie p le n a rn y m lufo p ro w in cjo n a ln y m z głosem stanow czym , a nie m ógł być obecny, pow in ien w y słać pełn o m o cn ik a i uzasadnić przeszkodę.
§ 2. P ełnom ocnik, jeżeli jest je d n y m z ojców, k tó re m u p rz y słu g u je głos stanow czy, n ie m a
dw óch głosów ; gdyby nim nie był, m a tylk o głos doradczy.
K a n . 288. — N a synodzie p le
n a rn y m , czy p ro w in cjo n a ln y m przew odniczący, gdy m ow a o p ro
6
C O D E X J U R I S C A N O N IC I[108]
o rd in e m se rv a n d u m in q u a e stio n ib u s ex a m in a n d is et ipsum C on cilium a p e rit, tr a n s f e rt, p ro ro gat, absolvit.
Can. 289. — Concilio p le n a rio
eo ru m q u i in té re ssé debent, li cet discedere, n isi iu sta m ob causam a L egato P o n tificio vel a C oncilii p ro v in c ia lis P a tr ib u s p ro b a ta m .
Can. 290. — P a tr e s in C onci
lio p le n a rio vel p ro v in c ia li con g re g a ti studiose in q u ira n t ac d e c e rn a n t q u a e ad fid e i in c re m e n tu m , ad m o d eran d o s m ores, ad co rrigendos abusus, ad c o n tro v e rsia s com ponendas, ad u n am ean d em q u e discip lin am s e rv a n dam v e l in d u c en d a m , o p p o rtu n a fo re p ro suo cu iu sq u e te rr ito r io v id e a n tu r.
Can. 291. — § 1. A bsoluto C on
cilio p le n a rio a u t p ro v in ciali, p rae ses a c ta et d e c re ta o m n ia ad S an c ta m S edem tr a n s m itta t, nec eadem a n te a p ro m u lg e n tu r, qu am a S a c ra C ongregatione C oncilii ex p e n sa e t rec o g n ita fu e rin t; ip sim et a u te m Concilii P a tr e s d esig n en t et m o d u m p ro m u lg a tio n is d ec re to ru m et tem - vel p ro v in c ia li inchoato, n e m in i p us quo d e c re ta p ro m u lg a ta o b lig a re in c ip ia n t. § 2. D ec re ta C oncilii p le n a rii e t p ro v in cialis p ro m u lg a ta o b li g a n t in suo cu iu sq u e te rrito rio universo, nec O rd in a rii locorum a b iisdem d isp e n sa re possunt, n isi in casibus p a rtic u la rib u s et iu s ta de causa.
dy obecnych, o k re śla p orządek o b ra d , a sam synod o tw ie ra , p rzedłuża, zam yka.
K an. 289. —· P o o tw a rc iu sy nodu p lenarnego, czy p ro w in c jonalnego, n ie w olno nik o m u z tych, co są obow iązan i do obec ności, odchodzić bez słusznej p rzyczyny u zn a n ej przez le g ata papieskiego, albo przez ojców sy n o d u p ro w incjonalnego.
K an. 290. — Z e b ra n i n a sy nodzie p le n a rn y m czy p ro w in c jo n a ln y m p o w in n i p iln ie b ad ać i po stan aw iać, co im się w ydaje, każdem u n a sw oim te ry to riu m , za p o trzeb n e do w zro stu w iary , n a p ra w y obyczajów , u su n ięcia nadużyć, złagodzenia sporów , do zach o w an ia lu b w p ro w ad zen ia je d n e j i te j sam ej karności.
Kan. 291. —■ § 1. Po za m k n ię ciu synodu p len arn eg o czy p ro w incjonalnego, a k ta i w szystkie d e k re ty przew odniczący po w i
nie n odesłać do S tolicy A p; p rzed zb ad an iem i z a tw ie rd z e niem przez K ong reg ację Sobo row ą, nie w olno ich ogłaszać; sam i n a to m ia st uczestnicy syno du w y zn a cz ają sposób ogłosze n ia d ek re tó w i czas, od którego w chodzą one w życie.
§ 2. Ogłoszone d e k re ty synodu
p le n arn eg o . i p ro w in cjo n a ln eg o obow iązują n a całym każdego t e ry to riu m , a o rd y n a riu sz e m ie jsc o w i nie m ogą od n ic h dyspenso w ać, ch y b a że w poszczególnych w y p a d k a c h i dla słusznej p rz y
[109]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O7
Can. 292. — § 1. N isi a lite r pro
p e c u lia rib u s locis a Sede A po- sto lica p ro v isu m fu e rit, M e tro p o lita, eoque d éficiente, a n ti q u io r e S u ffra g a n e is ad n o rm am can. 284, c u re t u t O rd in a rii lo corum , sa lte m q u in to quoque anno, s ta to te m p o re ap u d M e tro p o lita n i aliu m v e E piscopum com pro v in cialem co n v en ian t, ut, collatis consiliis, v id e a n t q u a e n am in dioecesibus ag en d a sin t u t b onum religionis p ro m o v ea tu r , ea q u e p ra e p a re n t de quibus in fu tu ro Concilio p ro v in ciali e r it agendum .
§ 2. E tia m E piscopi aliiq u e de
q u ib u s in can. 285, u n a cum aliis O rd in a riis convocari et co n v en i re debent.
§ 3. Iid em O rd in a rii co ngrega
t i sedem p ro x im i con v en tu s de signent. '
K an. 292. — § 1. Je że li S to lica Ap. d la m iejsc poszczegól nych inaczej n ie zaradziła, m e tro p o lita , a w jego b ra k u n a jsta rsz y z sufrag an ó w , stosow n ie do kan . 284, p o w in ie n się zatroszczyć, żeby o rd y n ariu sz e m iejscow i, p rz y n a jm n ie j co pięć lat, w u sta lo n y m czasie zbie ra li się u m e tro p o lity lu b innego b isk u p a te j p ro w in c ji n a n a ra d ę w celu u sta le n ia, co by należało robić dla d o b ra religii i p rzygo to w a n ia m a te ria łó w n a przyszły synod p ro w in cjo n aln y .
§ 2.. T akże b isk u p i i inni, o k tó ry c h w k an . 285, razem z in n y m i o rd y n a riu sz a m i p o w in n i być zw oły w an i i przy b y ć na o brady.
§ 3. Ci sam i o rd y n a riu sz e w y
zn aczają n a zjeździe m iejsce przyszłego zeb ran ia.
CA PU T V III.
De V icariis e t P ra efectis A postolicis.
Can. 293. — § 1, T e rrito ria q u ae ere c ta no n s u n t in dioece ses re g u n tu r p e r V icarios a u t P ra efec to s A postolicos; qui om nes ab u n a A postolica Sede n o m in a n tu r.
§ 2. V icariu s e t P ra e fe c tu s A postolicus possessionem su i t e r r ito rii ca p iu n t, ille litte r a s apo- stolicas, hic d ec retu m seu p a te n te s litte r a s S a c ra e C ongrega tio n is de P ro p . F id e p e r se vel p e r p ro c u ra to re m o ste n d en tes ei
RO ZD ZIA Ł V III. O w ika riu sza ch i p re fe k ta c h
apostolskich.
K an. 293. — § 1. T ery to riam i, k tó re nie są u stan o w io n e jako diecezje, rządzą w ik ariu sz e i p r e fek c i apostolscy; m ia n o w an i są w szyscy przez Stolicę Ap.
§ 2. W ikariusz i p re fe k t ap o
sto lsk i o b e jm u ją w sw oje p o sia d an ie te ry to riu m , — pierw szy przez okazan ie osobiście albo przez p ełnom ocnika tem u, kto rząd zi n a te ry to riu m , stosow anie do kan . 309, pism a
apostolskie-8
C O D E X J U R I S C A N O N IC I[110]
q u i te rrito r iu m reg it ad no rm am can. 309.
Can. 294. — § 1. V icarii et-.. P ra e fe c ti A postolici iisdem iu r i bus et fa c u lta tib u s in suo t e r r i to rio g au d en t, qu ae in p ro p riis dioecesibus co m p etu n t Episcopis resid e n tia lib u s, n isi q u id A po- sto lica S ades re se rv a v e rit.
§ 2. E tia m ii q u i c h a ra c te re episcopali ca ren t, possunt, in tra sui te r r ito r ii fines ac p e rd u ra n te m u n e re , om nes b enedictiones E piscopis re se rv a ta s, u n a p o n ti fic a li excepta, im p e rtiri, calices, p a te n a s et a lta r ia p o rta tilia cum sa cris oleis ab Episcopo bene- ctis consecrare, in d u lg e n tia s q u in q u a g in ta d ie ru m concedere, co n firm atio n em , p rim a m to n s u ram et o rd in es m in o re s co n fe rre
ad m o rm am can. 732, § 3, 957, § 2.
Can. 295. — § 1 . V icarii et P ra e fe c ti A postolici ab o m nibus m issio n ariis, etiam religiosis, p o ssu n t ac d eb e n t ex ig ere u t suas p a te n te s seu alias q u asv is eorum m issionis, d estin a tio n is, co n sti tu tio n is ac d e p u ta tio n is litte ra s ex h ib ea n t, easque e x h ib ere r e cu san tib u s e x e rc itiu m cuiusvis m in iste rii ecclesiastici p ro h ib ere.
§ 2. O m nes m issionarii, etiam
reg u lares, lic en tiam sa c ri m in i ste rii e x e rcen d i p e ta n t a V ica riis e t P ra e fe c tis A postolicis, q u i ta m e n eam ne d enegent, nisi singulis et grav em ob causam .
go, d ru g i —■ d e k re tu albo p a te n tu k o n g reg acji R ozk rzew ian ia W ia ry.
K an. 294. —■ § 1. W ikariusze i p re fe k c i apostolscy k o rz y sta ją z ty c h sam ych p ra w i w ładz na sw oim te ry to riu m , k tó re w e w ła snych d iecezjach p rzy słu g u ją b is kupom rezy d en cjaln y m , ch y b a że
S tolica Ap. zastrzeg a inaczej.
§ 2. N aw et ci, co nie p o sia d ają
sa k ry b isk u p iej, m ogą n a swoim te ry to riu m i podczas trw a n ia urzędu, udzielać w szy stk ich bło g o sław ień stw zastrzeżonych b is kupom , z w y ją tk ie m papieskiego, ko n se k ro w ać kielichy, p ate n y i p o rta ty le p rzy użyciu olejów pośw ięconych p rzez bisk u p a, udzielać pięćdziesięciu dni o d pu stu , bierzm ow ać o raz udzielać to n su ry i niższych św ięceń, sto sow nie do kan . 782 § 3, 957 § 2.
K an. 295. — § 1. W ikariusze i
p refek c i apostolscy m ogą i p o w in n i w ym agać od w szystkich m isjo n arzy , ta k że zakonników ,
o k az an ia p a te n tó w czy ja k ic h kolw iek in n y c h pism , św ia d cz ą cych o ich p rzezn aczen iu n a m i sje, u sta n o w ien iu i w yznaczeniu oraz zab ro n ić w y k o n y w an ia ja - ' k ic h k o lw iek czynności k ościel nych, ty m , k tó rzy by o dm aw iali ich okazania.
§ 2. W szyscy m isjo n arze, ta k
że zakonnicy, m a ją prosić o zez w olenie n a w y k o n y w an ie św ię ty c h czynności w ik ariu sz ó w i p refek tó w apostolskich, k tórzy je d n a k nie m ogą im odm ów ić bez wiażnej p rzyczyny i w po szczególnych tylk o w y p ad k ach .
[ I l l ]
K O D E K S P R A W A K A N O N IC Z N E G O9
Can. 296. — § 1. E tia m m issio-n a r ii re g u la re s s u b iic iu n tu r V i c a rii et P ra e f e c ti A postolici iu risd ic tio n i, v isita tio n i et co r re c tio n i in iis q u ae p e rtin e n t ad m issionum reg im en , cu ra m a n i m a ru m , S a c ra m e n to ru m a d m in i-
stratio n em , sc h o la ru m d ire c tio nem , oblationes in tu itu m issionis fac tas, im p lem e n tu m p ia ru m v o lu n ta tu m in fav o rem eiusdem m issionis.
§ 2. Q uam vis V icariis e t P ra e fe c tis A postolicis n u llo m odo liceat, .p ra ete r casus in 'iu re p ra e
visos, se in discip lin am relig io sam in g e re re q u ae a S u p erio re religioso dep en d et, si ta m e n c ir ca ea, de q u ib u s in su p e rio re p ara g ra p h o , conflictus o r ia tu r in t e r m a n d a tu m V ica rii a u t · P r a e fe c ti A postolici e t m a n d a tu m S u p erio ris, p riu s p ra e v a le re d e bet, salvo iu re re c u rsu s in de- volutivo ad S an c ta m S edem et sa lv is p e c u lia rib u s s ta tu ti a S e
de A postolica p ro b atis.
Can. 297. — D efic ien tib u s e cle
ro sa e c u la ri sgeerdibus, V icarii et P ra e fe c ti A postolici possunt, a u dito eorum S u p erio re, cogere religiosos, etiam exem ptos, vi- c a ria tu i v el p ra e fe c tu ra e a d d ic tos, ad a n im a ru m c u ra m e x e r cendam , salvis p a r ite r p e c u lia ri bus s ta tu tis a S ede A postolica p ro b atis.
Can. 298. — Si q u a dissidia in
iis q u ae ad cu ra m a n im a ru m p e rtin e n t, sive in te r singulos missiormr-ios, sive in te r d iv ersas religiones, sive in te r m
issiona-K an. 296. — § 1 . T akże m isjo n a rz e zak o n n i p o d le g ają ju r y s d y k c ji w ik a riu sz a i p r e f e k ta apo stolskiego, ich w izy tacjo m i u p o m n ien io m w sp ra w a c h n a leżących do k ie ro w n ic tw a m is jam i, d u sz p aste rstw a, szafow ania
sa k ra m en tó w , p ro w a d z e n ia szkół, o fia r sk ła d an y c h n a m isje, w y k o n a n ia pobożnych zapisów na korzyść m isji.
§ 2. Ja k k o lw ie k w ik ariu sz o m i p re fe k to m apostolskim nie w o l no w żaden sposób, poza w y p a d k am i p rze w id zia n y m i w p raw ie , m ieszać się do k a rn o śc i zako n n ej zależnej od przełożonego za k o n nego, to je d n ak , gdyby w s p r a w ach, o k tó ry c h w p a ra g ra fie poprzednim , p o w stał spór po m iędzy poleceniem w ik ariu sz a albo p re fe k ta apostolskiego a poleceniem przełożonego zak o n nego, m u si p rzew ażyć pierw sze, z p ra w e m re k u rs u in d ev o lu tivo do Stolicy Ap. i z zachow aniem szczególnych sta tu tó w z a tw ie r dzonych przez S tolicę Ap.
K an. 297. — W b ra k u d ucho
w ie ń s tw a św ieckiego, w ik ariu sz e i p re fe k c i apostolscy m ogą zm u sić zakonników , n a w e t w y jęty ch , p ra c u ją c y c h w w ik a ria c ie lu b p re fe k tu rz e , po w y słu c h a n iu ich przełożonych, do p ra c y d u sz p aste rsk ie j, nie n a ru sz a ją c szcze gólnych sta tu tó w zatw ierdzonych p rzez S tolicę Ap.
K an. 298. —■ Jeżeliby w s p r a w ac h d u sz p aste rsk ich pow stały ja k ie ś niezgody czy to pom iędzy poszczególnym i m isjo n arza m i, czy pom iędzy różnym i zakonam i.
10
C O D E X J U R I S C A N O N IC I[112]
r io s e t alios q u o slib et o r ir i con tig e rit, ea q u a m p rim u m com po n e re c u re n t V ica rii ac P ra e fe c ti A postolici, q u i huiu sm o d i q u ae - tiones, u b i o p u s fu e rit, d irim a n t, in te g ro ta m e n iu r e re c u rsu s ad A postolicam Sedem , q u i d ec reti effec tu m no n su sp e n d it.
Can. 299. V ica rii A postolici o b lig a tio n e te n e n tu r S a c ra L i m in a B e ato ru m A postolorum P e tr i et P a u li v isita n d i eadem p ro rsu s lege, q u a E piscopi re si- d en tia le s ad no rm am can. 341; cui ta m e n m u n e ri, si q u id g ra v ite r o b ste t n e p e r se ip si illu d
ex p lea n t, sa tisfa c e re p o ssu n t p e r p ro c u ra to re m etiam in U rb e de gentem .
Can. 300. — § 1 . A d no rm am can. 340, V icarii ac P ra e fe c ti A postolici te n e n tu r ob lig atio n e S ed e A postolicae e x h ib e n d i p le n am a c c u ra ta m q u e re la tio n e m de suo q uisque p a s to ra li officio, deq u e om nibus q u ae cu m q u e ad s ta tu m v ic a ria tu s vel p ra e fe c tu ra e , ad m issionarios, ad r e li giosos, ad p opuli d isciplinam , ad
sc h o laru m fre q u e n tia m , ad fid e liu m d en iq u e ip so ru m c u ra e com m issorum sa lu te m q u av is ra tio n e p e rtin e a n t; q u ae rela tio sc rip ta esse debet e t su b sc rip ta tu m ab ipso V icario a u t P r a e fecto tu m ab uno saltem ex con siliariis de q u ib u s in can. 302.
§. 2. Im o etia m sub cuiusque a n n i ex itu m ad S a n ctam Sedem m itta n t elenchum seu n u m e ru m co n v erso ru m , b a p tia a to ru m an - n u a e q u e S a c ra m e n to ru m a d m
i-czy m iędzy za k o n n ik a m i a kim ś innym , w ik a riu sz e i p refek ci apostolscy p o w in n i ja k n a j r y ch le j te m u zapohiec, a, gdzie by zachodziła p o trze b a, tego ro d z a ju spory rozstrzygać, nie n a r u szając je d n a k p ra w a re k u su do S tolicy Ap. ze sk u tk iem dew o- lu ty w n y m .
K an. 299. —· W ikariusze ap o s tolscy obow iązani są do n a w ie d za n ia gro b u św ię ty ch apostołów P io tra i P a w ła n a p o d staw ie tego sam ego p raw a, co b isk u p i rezy- dencjalni, stosow nie do kan . 341; obow iązkow i te m u je d n ak , gdyby zachodziła w aż n a przeszkoda i nie m ogli sam i go w ykonać, m ogą uczynić zadość przez pełn o m o cn i ka, p rzebyw ającego n a w e t w R zy
mie.
K an. 300. — § 1. Stosow nie do
can. 340, w ik a riu sz e i p refek c i apostolscy są o b o w iązan i do p rz e d sta w ie n ia S tolicy Ap. p e ł
nego i dokładnego spraw o zd an ia, każdy o sw oim urzęd zie p a s te r skim i o w szystkim , co dotyczy
sta n u w ik a ria tu czy p re fe k tu ry , m isjonarzy, zakonników , k arn o śc i ludu, szkół, w reszcie zb aw ienia dusz ich trosce pow ierzonych; sp raw o zd an ie to pow inno być na piśm ie i pod p isan e przez sam ego w ik ariu sz a - lu b p re fe k ta oraz p rz y n a jm n ie j przez jednego z do radców , o k tó ry c h w k a n . 362.
§ 2. O wszem , pod koniec k a ż
dego ro k u p o w in n i p rze słać do Stolicy Ap. w ykaz czyli licz bę naw róconych, ochrzczonych, udzielonych sa k ra m en tó w ,
łącz-[113]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O 11n is tra tio n is u n a cum aliis n o ta tu dignioribus.
Can. 301. — § 1. In regione sibi
com m issa co m m o ren tu r, a q u a sine g ra v i e t u rg e n ti cau sa p e r n o ta b ile te m p u s iis abesse ne li ceat, in c o n su lta S ede A postolica. § 2. R egionem sibi concreditam , q u an d o c u m q u e sit opus, deb en t ipsi p e r se vel, si le g itim e im p e d iti fu e rin t, p e r aliu m v isita re e a q u e o m n ia in v isita tio n e e x p e n d e re , q u a e ad fidem , bonos m o res, S a c ra m e n to ru m ad m in i- stra tio n e m , p rae d ica cio n e m v e rb i D ei, fe sto ru m o b se rv a n tia m , c u l tu m divinum , iu v e n tu tis in s titu tio n em , d isc ip lin am ecclesiasti cam re fe ru n tu r.
Can. 302. — C o n s titu a n t C on
siliu m ex trib u s saltem a n tiq u i o rib u s et p r u d e n tio rib u s m issio- n ariis, q u o ru m sen ten tiam , saltem p e r epistolam , a u d ia n t in g r a v io rib u s et d ifficilio rib u s nego tiis.
Can. 303. — P ro u t siv e rit op
p o rtu n ita s, m issio n ario s saltem p racip u o s tu m -religiosos tum sa ec u lares p ro p rii te r r ito r ii con g reg e n t sem el saltem in anno, u t p o ssin t ex sin g u lo ru m e x p e rie n tia et consilio deduc e re q u a e sin t o rd in a n d a p erfectiu s.
Can. 304. — § 1. L egibus quae
de arch iv o co n stitu e n d o Episcopis p ra e s c rib u n tu r, etia m V icarii ac P ra e fe c ti A postolici, h a b ita loco ru m p e rso n a ru m q u e ra tio n e , a e q u e te n e n tu r.
§ 2. P a r ite r q u ae de Conciliis p le n a riis et. p ro v in c ia lib u s can. 281—291 p r a e s c rib u n tu r, a p p lic a ri
n ie z in n y m i w ażn iejszy m i w ia dom ościam i.
К ап. 301. — § 1. P o w in n i p rz e
byw ać n a pow ierzonym sobie t e ry to riu m , z któ reg o n ie w olno im w y d ala ć się n a czas dłuższy bez w iedzy S tolicy Ap.
§ 2. P o w ierzony sobie re jo n p o w in n i w izytow ać osobiście, a w ra z ie u zasad n io n ej przeszk o dy, przez innych, a przy w izy ta c ji zw ażać n a to, co odnosi się do w iary , d o b ry ch obyczajów , szafo w an ia sa k ra m en tó w , gło szenia słow a Bożego, za chow ania św iąt, k u ltu Bożego, w y ch o w a n ia m łodzieży, k arn o śc i k ościel nej.
K an. 302. —■ P o w in n i u tw o rzyć ra d ę p rz y n a jm n ie j z trze ch sta rszy c h i ro ztro p n iejszy ch m i sjo n arzy , k tó ry c h zd a n ia należy w y słu ch ać w sp ra w a c h w a ż n ie j szych i tru d n ie jszy c h .
Kan. 303. — O ile zezw alały by
w a ru n k i, p o w in n i p rz y n a jm n ie j w ażniejszych m isjo n a rz y za k o n n y ch i św ieckich n a w łasnym te ry to riu m zw oływ ać p rz y n a j
m n ie j ra z w ro k u , żeby z ich dośw iadczenia i ra d y w yciągnąć
w nioski, ja k lepiej rządzić.
K a n . 304. — § 1. P ra w a , k tó re
n a k a z u ją biskupom u tw o rze n ie arc h iw u m , odpow iednio do w a r u n k ó w m ie jsc a i osób, o b o w ią z u ją ta k ż e w ik ariu sz ó w i p r e fe k tó w apostolskich.
§ 2. R ów nież co o synodach p le n a rn y c h i p ro w in cjo n a ln y ch n a k a z u ją kan . 281-291, pow inno
12
C O D E X J U R I S C A N O N I C Idebent, congruis referen d o , C on ciliis p le n a riis vel re g io n a lib u s et p ro v in cialib u s in regio n ib u s S a c ra e C o n gregationi de P ro p . F id e su b ie ctis; q u ae de S ynodo d ioecesana can. 356—362, S ynodo v ic a ria tu s apostolici; sed n u llu m est p ra e fin itu m te m p u s p ro C on cilii p ro v in cialis et S ynodi cele b ra tio n e , et canones C oncilio rum , a n te q u a m p ro m u lg e n tu r, recognosci d eb e n t a S a c ra C on g reg a tio n e de P ro p . Fide.
Can. 305. — S tudiosissim e cu
ren t, o n e ra ta g ra v ite r eorum conscientia, u t ex C hristianis in digenis seu incolis suae regionis p ro b a ti c lerici r ite in s titu a n tu r ac sacerdotio in itie n tu r.
Can. 306. — M issae sa c rific
ium pro p o pulis sibi com m issis ap p lic a re deb en t saltem in so l le m n ita tib u s N a tiv ita tis D om ini, E p ip h an iae, P asc h a tis, A scen sionis, P en teco stes, san ctissim i C orporis C hristi, Im m a c u la ta e C onceptionis et A ssum ptionis B eatae M a ria e V irginis, S an cti Io sep h eius sponsi, S an cto ru m A postolorum P e tr i e t P a u li, O m niu m S an cto ru m , se rv a to p ra e s crip to can. 339, § § 2 seqq.
Can. 307. § l. — Ipsis non licet,
in c o n su lta Sede A postolica, con cedere m issio n ariis a b ea m issis v en iam in p e rp e tu u m deseren d i v ic a ria tu m a u t p ra e fe c tu ra m , vel alio tra n se u n d i, nec eos q u oque m odo expellere.
§ 2. In casu au tem p u blici sc an d a li p o ssu n t ipsi, au d ito suo Consilio, et si a g a tu r de re lig io sis, praem o n ito , q u a n tu m fie ri
być zastosow ane odpow iednio do w a ru n k ó w w re jo n a c h p o d ległych K o n g re g ac ji R ozkrzew ia- n ia W iary ; co o synodzie diecez ja ln y m w kan. 356—362, — do sy nodu w ik a r ia tu apostolskiego; n ie m a je d n a k określonego cza su dla od b y cia synodu p ro w in cjonalnego i w ikariackiego, a k an o n y syn o d aln e p rze d ic h ogło szeniem m uszą być p r z e jrz a n e p rzez K o n g re g ac ję R o zk rzew ian ia W iary.
K an. 305. — P o w in n i usilnie- troszczyć się pod ciężką odpow ie dzialnością w sum ieniu, żeby spośród m iejsco w y ch ch rz eśc jan sw ojego re jo n u k sz tałcić n ależ y cie k le ry k ó w o ra z doprow adzać ich do k a p ła ń stw a .
K an. 306. — O bow iązani są od
p ra w ia ć M szę św. za lu d sobie- pow ierzony p rz y n a jm n ie j w u ro czystości Bożego N arodzenia, T rzech K róli, W ielkiejnocy, W niebow stąpienia, Z ielonych Ś w iątek, Bożego C iała, N iepo kalanego P oczęcia i W niebow zię cia N. M. P., św. Józefa jej O b lu bieńca, św ię ty ch apostołów P io tr a i P aw ła, W szystkich Ś w ię ty ch , zach o w u jąc p rze p is k a n . 339 §§ 2 ns.
K an. 307. — § 1. Nie w olno im
bez w iedzy S tolicy Ap. zezw a lać m isjo n arzo m przy słan y m p rzez n ią n a sta łe opuszczenie w ik a ria tu , czy p re fe k tu ry , albo n a przejście gdzieindziej, a n i w ja k ik o lw ie k sposób ich usuw ać.
§ 2 . W w y p ad k u n ato m ia st publicznego zgorszenia, m ogą sam i, po w y słu c h an iu rady, a gdyby chodziło o zakonników , o
1115]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O13
po test, S u p erio re , m issio n ariu m sta tim rem overe, fa c ta ta m e n illico c e rtio re A postolica Sede.
Can. 308. — V icariis e t P r a e
fectis, c h a ra c te re episcopali a u ctis, p riv ile g ia h o n o rifica com p e tu n t, q u ae ius concedit E pisco pis titu la r ib u s ; si au tem c h a ra - te re ep iscopali c a re a n t, h a b e n t ta n tu m , d u ra n te m u n e re et in p ro p rio te rrito rio , in sig n ia et p riv ile g ia P ro to n o ta rio ru m apos- to lico ru m de n u m e ro p a r tic i p an tiu m .
Can. 309. §. 1. — V ic a rii et
P ra e fe c ti, u b i p rim u m in t e r r i to riu m suum a d v e n e rin t, d e p u te n t ex uno vel a lte ro clero P ro - v ic a riu m v el P ro -p ra e fe c tu m id o n eu m , n isi C o a d iu to r cum f u tu r a successione a S an c ta S e de d a tu s fu e rit. § 2. P ro -v ic a riu s a u t P ro - p ra e - fe c tu s n u llu m h abet, v iv e n te V icario a u t P ra efec to , p o te s ta tem , nisi qu ae f u e r it ab eodem sib i com m issa; sed d éfic ien te V icario a u t P ra efec to , v el eorum iu risd ic tio n e im p e d ita ad n o r m a m oan.. 429, § to tu m debet regim en assu m ere et in hoc m u n ere p e rm a n e re , donec a S an cta S ede a lite r f u e r it provisum .
§ 3. P a r i m odo P ro -v ic a riu s a u t P ro p ra e fe c tu s , · q u i titu la r i successerit, sta tim d e p u te t eccle siasticu m v iru m , q u i sibi, u t su p ra, in n u m e re succedat.
§ 4. S i fo rte co n tin g at u t n e m o sive a tit u la r i sive a p ro - tit u la r i u ti a d m in is tra to r fu e rit
ile to m ożliw e, po pow iad o m ie n iu przełożonego, n aty c h m ia st u su n ą ć m isjo n arza , u w iad o m iw szy z a ra z S tolicę Ap.
K an. 308. — W ikariuszom i p re fe k to m apostolskim , o b d arz o nym s a k rą b iskupią, p rz y słu g u ją h o norow e przy w ileje, k tó re p ra w o p rz y z n a je biskupom t y tu la rn y m . Jeżeliby nie p osiadali sa k ry b isk u p iej, k o rz y sta ją ty l ko, n a czas p ełn ien ia u rz ę d u i na w łasnym te ry to riu m , z o d znak i p rzy w ile jó w p ro to n o ta r- iuszów ap ostolskich de n u m ero
p a rticip a n tiu m .
К ап. 309. § 1. — W ikariusze
i p refek c i, gdy ty lk o p rzy b y li na sw oje te ry to riu m , p o w in n i w y znaczyć z jednego lu b drugiego k le ru odpow iedniego p ro w ik a riu - sza lu b p ro p re fe k ta , chyba że S tolica Ap. w y znaczyła k o a d iu to r a z p ra w e m n astęp stw a .
§ 2. P ro w ik a riu s z i p ro p re fe k t
ża życia w ik a riu sz a albo p re fe k ta nie m a ją żad n ej w ładzy, ch y b a że ją od niego o trzy m ali; w b ra k u je d n a k w ik a riu sz a lu b p re fe k ta , albo gdyby oni nie m ogli w y k o nyw ać ju ry s d y k c ji stosow nie do kan . 429 § 1, p rz e jm u ją ca łą w ła dzę i tr w a ją ta k długo, dopóki S tolica Ap. inaczej n ie zarządzi.
§ 3. W podobny sposób p ro w i
k a riu sz lu b p ro p re fe k t, k tó ry ob ją ł w ładzę, m a n a ty c h m ia st w y znaczyć k a p ła n a , ja k w yżej, n a zastęp stw o n a urzędzie.
§ 4. G dyby ta k się złożyło, że
n ik t nie został n a a d m in is tra to r a w yznaczony a n i przez w ik a r
-14
C O D E X J U R I S C A N O N I C I[116]
designatus, tu n c sen io r in v i- c a ria tu vel p ra e fe c tu ra , is n e m pe, q u i sit p ra e se n s in te rr ito r io e t suas d e stin a tio n is litte ra s in eodem p riu s e x h ib u e rit, cen se tu r d eleg atu s a S a n c ta Sede u t reg im en assu m at, e t in te r p lu re s ae q u e sen io res a n tiq u io r sa c e r dotio.
Can. 310. § 1 . — A d quos vi- c a ria tu s a u t p ra e fe c tu ra e c u ra d e v e n e rit a d n o rm am can. 309, ii d eb e n t q u a m p rim u m c e rtio rem fa c e re A postolicam Sedem . § 2. In te rim u t i possu n t o m n ib u s fa c u lta tib u s sive o r d in a riis ad n o rm am can. 294, sive delegatis, q u ib u s V ica riu s vel P ra e fe c tu s pollebat, n isi com m issae f u e r in t ob in d u stria m personae.
Can. 311. — Q ui v ic a ria tu i vel
p ra e fe c tu ra e apostolicae ad c e r tu m te m p u s p ra e p o situ s est, d e bet in reg im in e cum om nibus f a c u lta tib u s sibi concessis p e r m a n e re , lic et d efin itu m te m p u s f u e r it p ra e te rla p su m , donec su c
cessor canonicam sui m u n e ris possessionem ceperit.
iusza lu b p re fe k ta apostolskiego, a n i przez ich zastępców , w ted y n a jsta rsz y w w ik a ria c ie lu b p r e
fe k tu rz e , te n m ianow icie, k to obecny n a te ry to riu m pierw szy o k az ał sw e p a p ie ry n a m is jo n a rza, u w aż an y je st jako delegat S tolicy Ap. do objęcia rząd ó w , a w śród rów n y ch so b ie -n a js ta r- szy k ap łań stw e m .
K an. 310. § 1 . — Oi co o b ję li w ik a r ia t albo p re fe k tu rę n a po d sta w ie kan . 309 — p o w in n i ja k n a jp rę d z e j pow iadom ić o ty m S tolicę Ap.
§ 2 . W m iędzyczasie m ogą k o
rzy stać ze w szy stk ich u p ra w n ie ń zw y czajn y ch n a p o d sta w ie k an . 294, ja k delegow anych, k tó re p o sia d a ł w ik a riu sz lu b p re fe k t, ch y b a że n a d a n e były ze w zglę d u n a osobiste zalety. K an. 311. — K to je st zw ierzch n ikiem w ik a ria tu lu b p re fe k tu ry ap ostolskiej n a czas określony, p o w in ien sp raw o w ać rządy ze w szy stk im i u p ra w n ie n ia m i, n a w et po upły w ie w yznaczonego czasu, dopóki n astęp c a sw ojego u rzę d u n ie w eźm ie w p osiadanie.
CA PU T IX
De A d m in istr a to rib u s A postolicis.
Can. 312. — D ioecesis ca n o n i
ce ere cta e regim en, sive plena, sive v a c a n te sede, aliq u an d o S um m us P o n tife x ob g rav e s et speciales causas A d m in is tra to ri
R O ZD ZIA Ł IX
O a d m in istra to ra c h a p o sto lskic h
К ап. 312. — N iekiedy p ap ież d la w ażn y ch i sp ecjaln y ch p rz y czyn rzą d y w diecezji e ry g o w an e j kanonicznie, obsadzonej lub w a k u ją c e j, po w ierza n a sta łe lu b
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O
1.117]
A postolico vel in p e rp e tu u m vel ad te m p u s co m m ittit.
Can. 313. § 1. — Q u ilib et A d
m in is tr a to r A postolicus, si d a tu s f u e r it dioecesi, sede plena, canonicam a d m in is tra tio n is p os sessionem in it, o sten d en s litte ra s su a e n o m in a tio n is tu m Episcopo, si sit m e n tis consiliique com pos e t in dioecesi v e rse tu r, tu m e tia m C apitulo, ad n o rm am can. 334. § 3.
§ 2. S i sedes f u e r it vacans, vel si E piscopus no n sit m e n tis con siliiq u e compos, a u t in dioecesi non m o re tu r, A d m in is tra to r A postolicus possessionem su m it ad in s ta r E piscopi secu n d u m cit. can. 334, § 3.
Can. 314. — Iu ra , o fficia ac
p riv ile g ia A d m in is tra to ris A po stolici d e s u m a n tu r ex litte ris su a e d ep u tatio n is, vel, n isi in eisdem a liu d c a v e a tu r expresse, ex p ra e sc rip to canonum qui se q u u n tu r.
Can. 315. § 1. — A d m in is tra
to r A postolicus p e rm a n e n te r c o n s titu tu s iisdem iu rib u s et h o n o rib u s f ru itu r, iisd em q u e obli g atio n ib u s te n e tu r, ac E pisco pus resid en tialis.
§ 2. Si ad te m p u s d a tu s sit; 1-e. E adem iu ra ac o ffic ia h a bet, ac V ica riu s C a p itu la ris; sed, sede plena, p o te st dioecesim v i s ita re ad tra m ite m iu ris; nec te n e tu r o b lig a tio n e ap p lic a n d a e M issae p ro populo, qu ae E pisco p u m g ra v a t;
2- 0. A d h o n o rifica p riv ileg ia quod a ttin e t, v a le a t p ra e sc rip
-czasowo a d m in istra to ro w i ap o s tolskiem u.
К ап. 313. § 1. — K ażdy a d m i
n is tra to r apostolski, jeżeli d an y był diecezji obsadzonej, k a n o nicznie ob ejm u je a d m in is tra c ję p rzez o k az an ie sw ojej n o m in a c ji zarów no biskupow i, jeżeli je s t p rzy zdrow ych zm ysłach i p rz e b y w a w diecezji, ja k ró w n ież k ap itu le , stosow nie do kan . 334 § 3.
§ 2. Jeżelib y stolica w ak o w ała
lu b b isk u p nie był p rzy zdrow ych zm ysłach albo nie p rze b y w a ł w diecezji, a d m in is tra to r o b e jm u je ją w p o siad an ie na w zór b is k u pa, w edług cyt. kan . 334 § 3.
K an. 314. —■ P ra w a , obow iąz k i i p rz y w ile je a d m in is tra to ra apostolskiego pochodzą z pism nom in acy jn y ch , albo, gdyby w nich nie było zastrzeżone inaczej, z p rze p isu kanonów , k tó re n a stęp u ją.
K an. 315. § 1. — A d m in is tra
to r ap o sto lsk i u stan o w io n y n a s ta łe k o rz y sta z ty c h sam ych p ra w i honorów , m a te sa m e obow iązki, co b isk u p rez y d en c- jalny.
§ 2. Je że li d an y był czasow o:
1-o. M a t e sam e p ra w a i o b o w iązki, co w ik a riu sz k a p itu ln y ; gdy diecezja nie w ak u je , może diecezję w izytow ać stosow nie do p ra w a ; n ie je s t obow iązany do o d p ra w ia n ia M szy św. za w ie r nych, gdyż to obciąża b isk u p a ; 2- 0. W sp raw ie p rzy w ilejó w honorow ych, o bow iązuje p rz e
-tu m can. 308; sed E piscopo qui, ad aliam sedem tra n s la tu s , p rio ris re tin e t a d m in istra tio n e m , in h ac quoquo o m n ia E piscoporum re sid e n tia liu m h o n o rifica p r iv i le g ia com petunt.
Can. 316. § 1. Si A d m in is tra
to r A postolicus dioecesi, sede p len a, p ra e fic ia tu r, iu risd ic tio E piscopi e iu sq u e V icarii G ene ra lis su sp e n d itu r.
§ 2. Q u am q u am au tem A d m i n is tr a to r A postolicus E piscopi a u c to r ita ti n o n subest, non d e b e t ta m e n se im m iscere causis E piscopum ipsum sp e cta n tib u s, n e q u e in V icariu m eius G e n e ra lem iud iciu m seu p rocessum in s tr u e r e a u t a n im a d v e rte re ob a c ta p r a e te r ita e a d m in istra tio - nis.
Can. 317. — Si im p e d ita f u e rit
iu risd ic tio A d m in is tra to ris A po stolici a u t si idem A d m in is tra to r defecerit, Sedes A postolica s ta tim m o n e a tu r; e t in te rim , si dioecesis v a c e t a u t E piscopus n o n sit su i compos, v a le n t p r a e sc rip ta can. § 429 seqq.; secus Episcopus dioecesim regit, n isi S edes A postolica aliu d p r a e s ti tu e rit.
2 g C O D E X J U R I S
Can. 318. — § 1. A d m in is tra
to ris A postolici iu risd ic tio R o m a n i P o n tific is a u t E piscopi o b itu non cessat.
§ 2. C essat vero cum E pisco p u s dioecesis v ac an tis possessio nem le g itim e ce p erit a d n o rm am
can. 334, § 3.
pis k an . 308; bisk u p o w i jednak, k tó ry po p rze n iesien iu na inną stolicę z a trz y m u je a d m in istra c ję p ierw szej, w niej rów nież p rz y słu g u ją w szystkie honorow e p rz y w ile je b isk u p ó w rezy d en cjaln y ch .
K an. 316. — § 1. Je że li diecezji
obsadzonej d an y je s t a d m in is tra to r apostolski, zaw iesza się ju r y s d ykcję b isk u p a i jego w ik ariu sz a generalnego.
§ 2. Ja k k o lw ie k a d m in is tra to r apostolski n ie podlega w ładzy biskupa, nie w olno m u je d n a k m ieszać się do osobistych sp raw biskupich, an i w y taczać procesu jego w ik ariu sz o w i generaln em u , a n i k a ra ć za d aw n ą działalność a d m in istra c y jn ą . c a n o n i c i
[113]
K an. 317. — G dyby w y k o n y w an ie ju ry sd y k c ji p rzez a d m in i s tr a to ra apostolskiego było n ie m ożliw e, albo gdyby a d m in is tra to r u m a rł, należy n aty ch m iast pow iadom ić S tolicę Ap.; a w m iędzyczasie, gdyby d iecezja w a k ow ała, albo b isk u p nie był p o czytalny, należy zachow ać p rz e p isy k an . 429 ns.,; w przeciw nym raz ie rzą d zi b iskup, chyba że S tolica A postolska za rząd z i in a czej.
K an. 318. — § 1. Ju ry sd y k c ja
a d m in is tra to ra apostolskiego nie u s ta je ze śm iercią pap ieża ani biskupa.
§ 2. U sta je n ato m ia st, gdy b i
skup ob ejm ie w p ra w n e p o sia dan ie w a k u ją c ą diecezję, stosow nie do k an . 334 § 3.
[119]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O17
C A PU T X
De P raelatis in fe rio rib u s. Can. 319. — § 1. P r a e la ti q u i
p r a e s u n t te rr ito rio pro p rio , se p a r a to a b o m n i dioecesi, cum clero e t populo, d ic u n tu r A b b a te s vel P ra e la ti nullius, nem pe dioecesis, p ro u t eorum ecclesia d ig n ita te a b b a tia li vel sim p lici t e r p r a e la titia g au d e t.
§ 2. A b b a tia vel p r a e la tu r a n u lliu s, tr ib u s saltem p aro e ciis non constans, sin g u la ri iu re r e g itu r, nec eidem a p p lic a n tu r q u a e canones s ta tu u n t de a b b a tiis vel p r a e la tu r is nullius.
Can. 320. -— § 1. A b b ate s vel
P r a e la ti n u lliu s n o m in a n tu r et in s titu u n tu r a R om ano P o n tifi ce, salvo iu r e electionis a u t p r a e - se n tatio n is, si cui le gitim e com p e ta t; quo in casu ab eodem R om ano P o n tific e c o n firm a ri a u t in s titu i debent.
§ 2. A ssu m e n d i ad a b b a tia m vel p r a e la tu ra m n u lliu s iisdem q u a lita tib u s o rn a ti esse debent, q u as ius in E piscopis re q u irit.
Can. 321. — Si cui collegio
est ius elig en d i A b b atem vel P ra e la tu m nu lliu s, ad v alid am electionem r e q u ir itu r n u m e ru s su ffra g io ru m ab so lu te m aior, dem ptis su ffrag iis n u llis, firm o p e c u lia ri iu re quod m a io rem su ffra g io ru m n u m e ru m exigat.
Can. 322. — § 1. A b b as vel
P ra e la tu s n u lliu s n e q u it quovis titu lo sive p e r se sive p e r alios
R O ZD ZIA Ł X. O n iżs zy c h prałatach.
К ап. 319. — § 1. P ra ła c i, k tó
rzy sto ją n a c z e l e . w łasnego, różnego od diecezji te ry to riu m z duch o w ień stw em i ludem , n a z y w a ją się o p a ta m i lu b p r a ła ta m i niezależnym i, m ianow icie od diecezji, o ile ich kościół p o sia d a godność o p ack ą lu b zw y czajn ie p ra ła c k ą .
§ 2. O pactw o lu b p r e la tu r a niezależna, jeżeli n ie sk ła d a się p rz y n a jm n ie j z trz e c h p a ra fii, rząd zi się p ra w e m szczególnym i nie sto su je się do niej tego, co k an o n y p o sta n a w ia ją o opac tw a c h i p re la tu r a c h n iezależ nych.
K an. 320. — § 1. O patów i p r a
ła tó w n iezależnych m ia n u je i in- s ty tu u je papież, nie n a ru sz a ją c p ra w a w y b o ru albo p rez en ta cji, jeżeli kom uś p ra w n ie p rz y słu g u ją ; w ty m w y p a d k u m uszą być p rzez B isk u p a R zym skiego za tw ie rd z e n i albo in sty tu o w an i.
§ 2. K a n d y d a c i n a o p ata lu b
p r a ła ta niezależnego m uszą m ieć te sam e k w alifik a c je , k tó ry c h p ra w o w y m ag a od biskupów .
K an. 321. — Jeżeliby jak iem u ś
kolegium p rzysługiw ało praw o w y b o ru o p ata lu b p r a ła ta n ie zależnego, do w ażności w yborów w y m ag a się a b so lu tn e j w iększo ści głosów, po odliczeniu głosów niew ażnych, n ie n a ru sz a ją c p ra w szczególnych, gdyby w ym agały w iększej ilości głosów.
K an. 322. — § 1. O pat a n i p r a
ła t niezależny n ie m ogą z ja k ie g okolw iek ty tu łu , osobiście lu b P raw o K an o n iczn e — 2
18
C O D E X J U R I S C A N O N I C I[120]
in regim en à b b a tia e vel p r a e la tu r a e se in g erere, a n teq u a m eiusdem possessionem ceperit, ad n o rm am can. 334, § 3.
§ 2. A b b ate s vel P r a e la ti n u l liu s q u i ex p ra e sc rip to ap o sto łk o v el ex p ro p ria e religionis co n stitu tio n ib u s benedici debent, in tr a tre s m enses a re c ep tis li t te ris apostoliois, cessan te le g iti m o im pedim ento, b en ed ictio n em a b Episcopo, quem m a lu e rin t, ac cip ian t.
Can. 323. — § 1. A bbas vel
P ra e la tu s n u lliu s easdem p o te sta te s o rd in a ria s easd em q u e o blig atio n es cum iisdem sa n ctio n ib u s h ab e t, q u a e co m p etu n t E piscopis re sid e n tia lib u s in p r o p r ia dioecesi.
§ 2. S i c h a ra c te re episcopali no n sit o rn a tu s e t benedictionem , si eam re c ip e re debet, rec ep erit, p r a e te r alia m u n e ra q u ae in can. 294, § d e s c rib u n tu r, p o te st quoque ecclesias et a lta r ia im m o b ilia consecrare.
§ 3. Q uod a ttin e t ad V icarii G en eralis co n stitu tio n em , s e r v e n tu r p ra e s c rip ta can. 366—371.
Can. 324. — C a p itu lu m r e li
giosum a b b a tia e vel p r a e la tu r a e n u lliu s re g itu r p ro p riis leg i bus ac co n stitu tio n ib u s; C a p i tu lu m saecu lare, iu re com m uni.
Can. 325. — A bbas vel P r a e
la tu s nullius, licet c h a ra c te re ep iscopali ca re a t, u titu r ta m e n in p ro p rio te rr ito rio in signibus p o n tific alib u s cum th ro n o ac b a ld ac h in o et iu re ibidem officia d iv in a p o n tific ali r itu c e le b ra n di; crucem au tem p ectoralem , an n u lu m cum gem m a, ac
pile-przez innych, m ieszać się do rz ą dów opactw em lu b p re la tu rą p rze d objęciem ich w p o sia d a nie, stosow nie do k an . 334 § 3.
§ 2. O paci lu b p ra ła c i n ie za
leżni, k tó rzy n a m ocy zarząd z e n ia apostolskiego albo k o n s ty tu cji w łasnego zakonu m uszą o trz y m ać błogosław ieństw o, m a ją być w ciągu trz e c h m iesięcy od cza su o trz y m a n ia pism a ap o sto l skiego, po u s ta n iu przeszkody, p obłogosław ieni p rzez bisk u p a, którego sobie uproszą.
K an. 323. — § 1. O pat lu b p r a
ła t niezależny p o sia d a ją te sam e w ładze zw yczajne, te sam e obo w iązk i i pod ty m i sam ym i sa n k cjam i, k tó re p rzy słu g u ją b is k u pom rez y d en cjaln y m w e w ła s nych diecezjach.
§ 2. Je że li je st pozbaw iony sa
k ry biskupiej, a o trz y m a ł błogo sław ieństw o, k tó re p o w in ie n b y ł otrzym ać, oprócz innych czynno ści, o k tó ry c h w k an . 294 § 2, m oże ta k ż e k o n sek ro w ać kościo
ły i stałe ołtarze.
§ 3. Co się tyczy powołan-ia w i
k a riu sz a generalnego, należy za chow ać przep isy k an . 366 — 371.
K an. 324. — K a p itu ła zakonna
o p ac tw a lu b p r e la tu ry n iezależ nej rząd zi się w łasn y m i p r a w a m i i k o n sty tu c ja m i; k a p itu ła św iecka — p raw em pow szechnym .
K an. 325. — O p a t lu b p r a ła t
niezależny, chociażby p ozbaw io ny był sa k ry b isk u p iej, k o rzy sta je d n a k n a w łasn y m te ry to riu m z odznak p o n ty fik a ln y ch tro n u i b ald ac h im u oraz p ra w a do sp ra w o w a n ia ta m służby Bo żej p rzy użyciu p o n ty fik alió w ; poza w łasnym te ry to riu m , może
[121]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O19
olum violaceum p o te st etiam e x tra te rr ito r iu m d efe rre.
Can. 326. — Si p r a e la tu r a sa e
cu la ris C a p itu lo ca re a t, e lig an t u r co n su lto res ad no rm am can. 423—428.
Can. 327. — § 1. A b b a tia vel
p r a e la tu r a n u lliu s v ac an te, si a g a tu r de a b b a tia vel p r a e la tu r a religiosa, su c ce d it C ap itu lu m religiosorum , nisi co n stitu tio n es a liu d fe r a n t; si de sa ec u lari, C a p itu lu m ca n o n ic o ru m ; u tr u m q u e au tem C a p itu lu m in tr a oc- tid u u m debet V icarium C a p itu - la re m d e p u ta re ad n o rm am can. 432 seqq., q u i aibbatiam v e l p r a e la tu ra m re g a t u sq u e ad novi A b b atis vel P r a e la ti electionem .
§ 2. A b b a tia vel p ra e la tu ra im pedita, s e rv e tu r p ra e sc rip tu m can. 429.
Can. 328. — C irca R om ani
P o n tific is F a m ilia re s, sive p r a e la ti titu lo g a u d e an t, sive non, sta n d u m p riv ile g iis, regulis et tra d itio n ib u s p o n tific iae D om us.
T I T U L U S V III.
De p o te sta te episcopali deque iis q u i de eadem p a rticip a n t.
C A P U T I.
De Episcopis
Can. 329. — § 1. E piscopi su n t
A postolorum successores atq u e ex d iv in a in stitu tio n e p e c u lia ri bus ecclesiis p r a e fic iu n tu r q u as cum p o te sta te o r d in a r ia reg u n t sub a u c to rita te R o m an i P o n tif i cis.
ta k ż e nosić k rzy ż n a p ie rsiac h , p ie rśc ie ń i fio leto w ą piuskę.
K an. 326. — Jeżelib y św iecka
p r e la tu r a n ie p o sia d ała k ap itu ły , należy w y b ra ć konsu lto ró w , sto sow nie do kan . 423—428.
K an. 327. — § 1. Jeżelib y o p a
ctw o lu b p r e la tu ra niezależna w akow ały, w o pactw ie lu b p re - la tu rz e zakonnej k a p itu ła z a k o n na o b e jm u je zastępstw o, chyba że k o n sty tu c je p o sta n a w ia ją in a
czej; w św ieckiej — k a p itu ła k a n o n ic k a ; ob ie k a p itu ły je d n a k m u szą w ciągu ośm iu d n i w y
znaczyć w ik a riu sz a k ap itu ln e g o , stosow nie do kan . 432 i ns., k tó ry by o pactw em lu b p re la tu r ą rzą d ził aż do w y b o ru now ego o p a ta lu b p ra ła ta .
§ 2. G dyby opat lu b p r a ła t nie
m ógł sp raw o w ać rządów , należy zachow ać przep is kan . 428.
K an. 328. — W sp raw ie do
m ow ników B isk u p a Rzymskiego,, czy k o rz y sta ją z ty tu łu p r a ła ta lu b nie, należy zachow ać p r z y
w ileje, reg u ły i tra d y c je dom u papieskiego. T Y T U Ł V III. O w ła d zy b isk u p ie j i o ty c h , co w n ie j uczestniczą. RO ZD ZIA Ł I. O biskupach. K an. 329. —■ § 1. B isk u p i są n a stę p c a m i apostołów i z u s ta n o w ie n ia Bożego są przełożonym i n a d poszczególnym i kościołam i, k tó ry m i rządzą z w ład z ą zw y cz ajn ą pod pow agą B isk u p a Rzym skiego.
20
C O D E X J U R I S C A N O N I C I[122]
§ 2. Eos lib e re n o m in a t R om a
n u s P o n tifex .
§ 3. Si cu i collegio concessum
sit iu s elig en d i E piscopum , s e r v e tu r p ra e s c rip tu m can. 321.
Can. 330. A n teq u a m quis in
E piscopum a s su m a tu r, co n stare debet, se cu n d u m m odum a S e de A postolica d e te rm in a tu m , eum esse idoneum .
Can. 331. — § 1. U t quis ido
n eu s h a b e a tu r, d eb et esse: 1-o. N atu s ex leg itim o m a tr i m onio, non a u te m le g itim atu s etia m p e r su b seq u en s m a trim o niu m ; 2- 0. A nnos n a tu s saltem t r i g in ta ; 3- 0. A q u in q u e n n io saltem in sacro p re s b y te ra tu s o rd in e con s titu tu s ;
4- 0. Bonis m o ribus, p ie tate, a n im a ru m zelo, p ru d e n tia , cete- risq u e d o tib u s p ra e d itu s, qu ae ipsum a p tu m e ffic ia n t a d g u b e r n a n d a m dioecesim de q u a a g itu r; 5 - 0. L a u re a doctoris v el sal te m lic e n tia in sa c ra theologia a u t iu re canonico p o titu s in a th e - nae o aliq u o v el in In s titu to s tu d io ru m a S a n c ta Sede p ro b atis, vel saltem e a ru n d e m d isc ip lin a ru m v e re p e ritu s ; quod si ad religionem aliq u am p e rtin e a t, a suis S u p erio rib u s m a io rib u s vel sim ilem titu lu m vel saltem v e ra e p e ritia e te stim o n iu m h ab e at.
§ 2. E tia m electus, p ra e s e n ta tu s
v e l quoquo m odo ab illis desig n atu s, q u i provilegio a S a n c ta S ede concesso eligendi, p ra e s e n ta n d i seu desig n an d i g au d en t,
§ 2. M ia n u je ich sw obodnie B isk u p R zym ski.
§ 3. Je że li ja k ie m u ś kolegium
udzielono p ra w a w y b o ru b isk u pa, należy zachow ać p rz e p is k an . 321.
K an. 330. — Z an im k to ś zo sta
n ie n a b isk u p a pro m o w an y , n a leży stw ierdzić, w ed łu g sposobu określonego p rzez S tolicę Ap., że je st do tego zdatny.
K an. 331. — § 1. Żeby k to ś był
zd atn y m , m u si posiadać:
1-o. P ra w n e pochodzenie, n ie zaś le g aliza cję p rzez p ó źniejsze m ałżeństw o;
2 - 0. L a t p rz y n a jm n ie j trzydzię- ści;
3- 0. Ś w ięcenia k ap ła ń sk ie p rz y n a jm n ie j od la t pięciu ;
4- 0. D ob re obyczaje, być po bożnym , gorliw ym , ro ztro p n y m i o bdarzonym in n y m i p rzy m io tam i, k tó re by go czyniły z d a t nym do rzą d zen ia diecezją, o k tó re j m ow a;
5-0 . S topień d o k to ra lu b p rz y n a jm n ie j lic e n c ja ta teologii, albo p ra w a kanonicznego, zdobyty w u n iw ersy te cie, czy in sty tu c ie n a u
kow ym , zatw ierd zo n y m przez S tolicę Ap., albo p rz y n a jm n ie j rzeczyw istym znaw cą ty c h n a u k ; gdyby n ależał do jakiegoś zako nu, m ieć od sw oich w yższych przełożonych podobny stopień albo p rz y n a jm n ie j św iadectw o p raw d ziw y c h um iejętności.
§ 2. N aw et w y b ra n y , p rz e d s ta
w iony lu b w ja k ik o lw ie k sposób w yznaczony p rzez tych, k tó rzy k o rz y sta ją z p apieskiego p rz y w i le ju w y b ie ra n ia , p rz e d sta w ia n ia
[123]
K O D E K S P R A W A K A N O N I C Z N E G O21
deb et m e m o ra tis q u a lita tib u s p o l lere.
§ 3, lu d ic a re n u m quis idoneus
sit, ad A postolicam S edem unice p e rtin e t.
Can. 332. ■— § 1. C uilib et ad ep isco p atu m prom ovendo, etiam electo, p ra e s e n ta to vel designato a civili q u o q u e G ubernio, neces s a ria est ca n o n ic a p ro v isio seu in stitu tio , qu a E piscopus v ac an tis dioecesis c o n s titu itu r, q u ae q u e ab u n o R om ano P o n tific e d a tu r.
§ 2. A n te canonicam in s titu
tio n em seu pro v isio n em c a n d id a tu s, p r a e te r fid e i professionem de q u a in can. 1406— 1408, iu siu - ra n d u m fid e lita tis erg a S an ctam S edem e d a t se cu n d u m fo rm u la m a b A postolica S ede p ro b ata m .
Can. 333. — N isi legitim o im
p ed im en to p ro h ib e a tu r, p ro m o tu s ad episcopatum , etiam si S.R.E. sit C a rd in alis, debet, in tr a tre s m enses a re c ep tis apostolicis l i t te ris, co n secratio n em suscipere, et in tr a q u a tu o r ad su am dioe- cesim p erg ere, salvo p ra e sc rip to can. 238, § 2.
Can. 334. — § 1. E piscopi re-
sid e n tia les su n t o rd in a rii et im m e d ia ti p asto re s in dioecesibus sibi com m issis.
§ 2. In reg im en ta m e n dioece
sis n eq u e p e r se n eq u e p e r alios, nec ullo sub titu lo sese in g e re re possunt, n isi p riu s eiusdem dioe cesis possessionem canonice ce p e rin t; sed si a n te suam ad e p i sco p atu m designationem v ic arii c a p itu la re s, officiales, oeconom i f u e r in t re n u n tia ti, h aec officia etia m post d esignationem r e ti n e re et e x e rc e re possunt.
lu b w yznaczania, m u szą posiadać w sp o m n ia n e k w alifik a c je .
§ 3. S ąd o zd atn o ści kogoś n a
leży w y łąc zn ie do S tolicy Ap.
K an. 332. — § 1. K ażdy k a n
d y d a t n a b isk u p a , ta k ż e w y b ra ny, p rze d staw io n y , czy w y z n a czony· p rzez w ład ze św ieckie, m u si m ieć k oniecznie p ro w izję kanoniczną, czyli in sty tu c ję , przez k tó rą u s ta n a w ia się b isk u p a w diecezji w a k u ją c e j, a k tó re j u - dziela je d y n ie B isk u p R zym ski.
§ 2. K a n d y d a t, p rze d k a n o n ic z
n ą in sty tu c ją czyli prow izją, oprócz w y zn a n ia w iary , o k tó ry m w k an . 1406— 1408, pow in ien złożyć p rzysięgę w iern o ści w zglę dem S tolicy Ap., w ed łu g f o rm u ły przez n ią zatw ierdzonej.
K an. 333. —· P ro m o w a n y na
bisk u p a, gdyby n a w e t był k a r d ynałem , obow iązany je st w c ią gu trz e c h m iesięcy od o trz y m a n ia pism p ap iesk ich p rz y ją ć sa krę, a w ciągu czte re ch m ie się cy, n ie n a ru sz a ją c p rze p isu kan . 238 '§ 2, u d a ć się do sw ojej d ie cezji.
K an. 334. — § l. B isk u p i rezy-
d e n c ja ln i są zw y czajn y m i i bez p o śre d n im i p a s te rz a m i w p o w ie rzo n y ch sobie diecezjach.
§ 2. Do rządów je d n a k d ie ce
z ją a n i osobiście, an i przez in n y ch pod żadnym pozorem nie m ogą się m ieszać zanim nie o b ej m ą diecezji w kan o n iczn e p o sia d an ie; gdyby je d n a k p rze d no m in a c ją n a b isk u p stw o byli ogłoszeni w ik a riu sz a m i k a p itu l nym i, o ficjała m i, gospodarzam i, m ogą te u rzę d y zachow ać po n o m in acji.
22
C O D E X J U R I S C A N O N I C I[124]
§ 3. C anonicam dioecesis p o s
sessionem c a p iu n t E piscopi re si- d e n tia le s sim ul a c in ipsa dioe cesi vel p e r se v el p e r p r o c u ra to re m apostolicas litte r a s C a p i tu lo ecclesiae c a th e d ra lis o ste n d e rin t, p ra e se n te se creta rio C a p itu li vel ca n ce lla rio C uriae, qui rem in a c ta re fe ra t.
Can. 335. — § 1. Ius ipsis et officium est g u b e rn a n d i dioece- sim tu m in s p iritu a lib u s tu m in te m p o ra lib u s cum p o te sta te le- g islativ a, iu d ic ia ria , coactiva ad n o rm am sa cro ru m canonum e x e r
cenda.
§ 2. Leges episcopales sta tim
a p ro m u lg a tio n e obligare in c i p iu n t, n isi aliu d in ipsis ca v e a t u r ; m odus a u te m p ro m u lg a tio nis ab ipsom et Episcopo d e te r m in a tu r.
Can. 336. — § 1. O b serv an tiam
legum e c clesia sticaru m Episcopi u r g e a n t; nec in iu re com m uni d isp e n sa re possunt, n isi ad n o r m a m can. 81.
§ 2. A d v ig ile n t ne ab u su s in
ecclesiasticam discip lin am ir r e p a n t, p ra e s e rtim circ a ad m in i- stra tio n e m S a c ra m e n to ru m et S a c ra m e n ta liu m , cu ltu m D ei et S an cto ru m , p ra e d ic a tio n e m v e rb i Dei, sa cras in d u lg e n tia s, im p le m e n tu m p ia ru m v o lu n ta tu m ; cu- r e n tq u e u t p u rita s fid ei ac m o ru m in clero et populo c o n ser v e tu r, u t fidelibus, p rae c ip u e p u e ris ac ru d ib u s, p a b u lu m doc tr in a e C hristianae p ra e b e a tu r, u t in scholis p u e ro ru m ac iuve- n u m in stitu tio secu n d u m c a th o licae religionis p rin c ip ia t r a d a tu r.
§ 3. B isk u p i re z y d e n c ja ln i o b e j
m u ją diecezję w p o siad an ie przez o k az an ie w te jż e diecezji osobi ście albo przez pełnom ocnika
pism p ap iesk ich k a p itu le kościo ła k ated raln e g o , w obecności se k re ta rz a k a p itu ły lu b k a n c le rz a K u rii, k tó ry p o w in ien sporządzić protokół.
K an. 335. — § 1. M ają oni p r a
wo i obow iązek rzą d zen ia diece zją ta k w sp ra w a c h duchow ych, ja k i doczesnych, z w ład z ą p r a w odaw czą, sądow ą, k arc ącą , w y k o n y w an ą stosow nie do p rz e p i sów p ra w a kanonicznego.
§ 2. P ra w a b isk u p ie obo w iązu ją n a ty c h m ia st po ogłoszeniu, ch y b a że w nich zarządzono in a czej; sposób n a to m ia st ogłosze n ia o k reśla biskup.
Kan. 336. — § 1. B isk u p i p o
w in n i pilnow ać, żeby p raw o k o ścielne było zachow ane; nie m o gą też dyspensow ać od p ra w a pow szechnego, chyba że w g r a nicach kan . 81.
§ 2. P o w in n i czuw ać, żeby do k arn o śc i kościelnej nie w k ra d ły się nadużycia, zw łaszcza w dzie dzinie sp ra w o w a n ia s a k ra m e n tów , i sa k ra m e n ta lió w , k u ltu Bożego i św iętych, głoszenia sło w a Bożego, odpustów , w y k o n y w a n ia pobożnych zapisów ; po w in n i troszczyć się rów nież, że by zach o w an a by ła czystość w ia ry i obyczajów w śró d k le ru i lu du, żeby w iern y m , a zw łaszcza dzieciom i p ro sty m ludziom po d aw a n y był p o k a rm n a u k i c h rz e śc ija ń sk iej, żeby w szkołach w y chow yw ano dzieci i m łodzież w zasad ach n a u k i k ato lic k iej.
