Z teki bibliograficznej : V, VI

(1)

Kazimierz Miaskowski

Z teki bibliograficznej : V, VI

Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce

literatury polskiej 6/1/4, 370-374

(2)

sm utku p oklekn ąw szy na rolij przed m iastem obroćył sy e do pâ- nâ bogâ mowiątz.

Na zakończenie niniejszej notatki zw racam uwagę na cyto

waną już w naszym „Pam iętniku“ 1) rozpraw ę É. Schaumkella p. t.

Der Kultus der hl. Anna am Ausgange des Mittelalters (Freiburg

in В. und Leizig 1893)2).

L u d w ik B ernacki.

E teki bibliograficznej.

v .

W Krakowie ukazai się jeszcze jeden druk Logaua:

De R eg in a E li|sab eth e F erdinandi Romajnorum re g is F ilia (T y  tu ł znajduje się na k. 1 verso nad w ierszam i).

Druk w 4-ce obejmuje 2 k arty, których zewnętrzne stron y są próżne , na 2 w ew n ętrznych znajdują się 4 w iersze Pod tytu łem czterow iersz (Chwali jej w ielk ą piękność). 2) D e Eadem (1 2 w ier szy). C hw ali Z ygm u nta A u g u sta i E lizę jako semidei i w ielkość ich rodu. 3) D e Eadem. (Pochw ały z licznem i rem iniscencyam i k lasy- cznem i, porównania z Junoną, W enerą. Zna 4 ję z y k i:

H aec uno lin g u a s quattuor ore sonat.

Germanam atque Italam Romanae et flumina lin gu ae N ec m inus et voces terra Bohema tuas.

4) Epithalam ion. P och w ały młodej królowej i życzenia d łu g ieg o szeregu potomków, co się nie spełniło, gd y ż E lżb ieta już 15 czerwca 1545 r, w W iln ie umarła. W końcu: Georg. Log. F. (Fecit) H ie. V ie. I. (Im p ressit). Druk pochodzi , jak w idać z t r e ś c i, z r. 1543, g d y ż 7. maja tego roku córka Ferdynanda I. p oślub iła Z ygm unta A u gu sta, i b y ł dawniej polskim bibliografom nieznany. Odkrył go pierw szy Bauch , 1. c. str. 33 , wspomina o nim obecnie Estreicher (B ib liogr. polska X X I, 388), nie podając g d zie się znajduje. U nikat tego druku posiada b iblioteka królewska w D reźnie w cennym zbio A) F ran ciszek Krcek , T e k st p ełn y p ieśn i „Maryja panno szla chetna“ . (O kruchy hym n ologiczn e II). P am iętnik literack i. R . V . Lw ów 1906 s. 2 1 8 ; odbitka poprawna. L w ów 1906 s. 32.

2) O h istoryi „Żyw ota ś. A n n y “ w literaturze francuskiej por. ustęp w znakom item dziele N isa r d ’a (Charles) , H istoire des livres populaires. T. I I. P aris 18 5 4 s. 266 i nast.

(3)

Notatki. ₃₇₁ rze poezyi h um anistycznych z wieku X V I obejmującym 88 rozmai ty ch p ism , juz w w ieku X V I — roku 1546 — razem oprawnych, należącym , jak się zdaje do znanego reformatora w rocław skiego, Jana H essa, gd y ż 4 druki mają własnoręczną dedykacyę autorów dla H essa. Sygnatura druku : B iogr. erud. R . 544-m.

Z krakowskich druków znajdują się tu jeszcze następujące:

1) G eorgius S a b in u s, De n up tiis Sigism undi A u g u sti et Eli- ssae. Crac. V ietor 1548.

2) Jac. P r z y łu s k i, Funebre Carmen Principi E lisab eth. Crac. V ietor 1545.

3) Clemens J an iciu s : E pitalam ii... Sigism undo A u gu sto ed itio posthuma. Crac. V ietor 1543. Mense Majo. W ydanie to V ietora je st bardzo rzadkie. Posiadają je tylko jeszcze Czartoryscy w K rakowie (Estreicher X V III, 444), w ydanie „apud viduam F loriani“ często na potkać można.

4) R oyzius, D e apparatu nuptiarum Sigism undi Secundi Crac. V ietor 1543 Mense M ajo1).

5) Cricius, Threnodia V alachiae. Crac. V ietor 1531 (znane tylk o 2 egzem plarze, w bibl. J a g ie ll. i u Czartoryskich).

6) A u g. R otundus , Inauguratio Samuelis M aczieiovski. Craco- viae, H elicz s. a, (W edle E streichera u O ssolińskich).

7) Gotofredus Torinus B itu rig icu s, Aediloquium . Cracoviae, H e licz 1539 (u Czartoryskich i w bibl. paraf, w N isie).

Wreszcie druk, który zasługuje na osobną wzmiankę.

V I.

N iżej „Catonis d istich a m oralia“, 18 zdań z Katona. K art 8 w 4-ce. Na pierwszej verso :

Stanislao Glandino I. TJ. D octori et Valeriano Pyrnero libera lium Studiorum M agistro V iris Summo Ingenio Prudentia Eloquen- tiaque O rnatissim is In cly ti Senatus Cracoviensis Secretariis M agister Georgius L ibanus L eg n icen sis Presbyter εν τιράττειν.

A) W ed le W ierzbow skiego (Bibliogr. polon. ss. X V et X V I, t. I I , nr. 1211 ma dziełko to obejmować kart 1 2 , drezdeński egzem  plarz lic z y tylk o 8 kart. O dodatku „mense Majo“ w końcu nie wspom ina też W ierzbow sk i. Także podział pojedynczych w ierszy na karcie tytu łow ej je st w naszym egzemplarzu nieco odmienny.

(4)

Poniew aż przedmowa zaw iera k ilk a ciekawych, biograficznych szczegółów , dlatego podaję tu k ilka ustępów.

Mutua charitas et sin g u la ris b en evolen tia, qua v ic issim ob stringim ur, V iri h u m a n issim i, iu bet me solido gaudio gaudere, cum videam vos pru dentissim i Sen atu s C racoviensis omnium consensu iam pridem secretarios electos, id quod merebatur utriusque v irtu s et doc trina et morum elegan tia om nibus doctis v iris cogn ita atque perspecta. Quare gratulor h uic urbi nostrae, gratulor R eipublicae nostrae, g ra  tulor denique sp ectatis Civibus n ostris nunc tandem tales viros ac- cersitos, qui ad Rem publicam iu v a n d a m , adornandam promovendam- que in prim is su nt id o n e i, cum sciam vos non propter d ignitatem , sed illam a vobis illustrari. Non haec scribo temere , novi animum, novi ingenium , novi, quod m agis est, solerciam vestram et in rebus agen d is utriusque d iligen tiam . A lter totos sex annos P a r is iis , alter

octennium Bononiae et Romae doctiores quosque viros secutus linguis et meliorum literarum studiis uterque m ulta d iligen tia (ut res in dicat) operam n avavit. Quibus non parvam opinionem affert etiam et locorum

et tantorum virorum Gulielmi B u dei et E rasm i Rot : autor itas, quorum sub disciplina viroru m sic vestram adornastis adolescentiam m ulti p lici doctrinarum f r u c tu , u t secu s nullo pacto m agnam h uius R ei- P ublicae spem utrumque vestrum appellem us... Laudo itaque pru d en tissim i Senatus providenciam , qui sua officia bene locare noverit et ad Rem publicam adm inistrandam viros accersit ingenuos, sobrios, m odestos sapienciaeque stu d iosos D ecuit namque u t quos una p a 

tria, una civitas, vicinae et contiguae domus genuere, u nius eiusdemque officii d ig n ita tisq u e fore collegas...

W yk azu je dalej obszernie na przykładach z h isto ry i greckiej i rzym skiej i cytatach z autorów starożytn ych jak zgu b ną rzeczą są dla państw a u rzędnicy źli i nieobow iązkow i. N astęp nie mówi :

Sed hactenus R eipublicae et concivium meorum amore captus video me lon giu s progressum , quare Ciceronis ad Curionem verbis utrumque rogo, u t m em ineritis quantaecunque accessiones vob is fient et forunae et d ig n ita tis , eas vos non p otu isse con sequ i, n isi pueri olim optimorum v iro ru m , alter exim ii viri lu r is Canonici D octoris P h ilip i A her A vu n cu li s u i 1), alter clarissim i naturae consulti doctoris A nselm i P acim on tan i2) fidelissim is atque am antissim is con siliis paruis se tis. V os autem p u to , cum hos viros intuem ini parentum desiderio haud quaquam m o v er i, cum ip si non minus erga vos benevolentiae habeant, quam v estri parentes, quorum alter Joannes Eichler consulari

dignitate honoratus, v ir in tractan dis Reipublicae negociis et causis dis- cuciendis difficilioribus solers et prudens ac inter caeteros sui ordinis viros n ulli postremiis, alternis olim p a te r Georgius Pyrnerus scabinali

A) Później kanonik katedralny w rocław ski. E p ist H ossi II, 4 1 3 , 43 0 , 8 6 7 .

(5)

Notatki. ₃₇₃

sede donatus ampliorem dignitatem non solum non a m bivit, verum non semel etiam oblatam suscipere recusavit, uterque oeconomus et rei fam i lia ris dispensator optimus, sic ut vel hoc solo nomine germ anos agn o

scere p ossis, id quod splendidae utHusque testantu r aedes con tiguae et varia et munda suppellex. Zachęca i c h , u t p au p eres, im becilles, calam itosos et tenuioris fortunae cives, qui se adiuvari volunt, bene ficiis quam plurim is afficiatis.

Sama przedmowa obejmuje 6 iJ2 stron. Następujące 4 karty obej muje poemat, w końcu : Cracoviae per Johannem H elicz.

Druk bez roku w y d a n ia , przypuszczam , źe ukazał się m iędzy rokiem 1543 — 1545, gd y ż A ichler został notaryuszem m iejskim roku 1539 (Ptaśn ik , Bonerowie w R oczniku Krakowskim, t. V II, str. 97) a Liban wspomina, że już kilka lat sprawuje ten urząd, późniejszych po r. 1545 w ydanych druków zbiór zaś drezdeński nie obejmuje. O d ziełku tem podał wiadomość krótką Janozki (Janociana I, 171), które je w id ział w bibliotece biskupa Z ałusk iego; później zupełnie zaginęło i daremnie szukał je b iograf Libana M ułkow ski. Dopiero W ierzbow ski (B ibliogr. polon. I I , 1931) odnalazł egzem plarz jeden, zapewne ten sam, co b y ł u Załuskich, w publicznej bibliotece cesar skiej w Petersburgu. Prócz Drezna posiada je i biblioteka parafialna w N isie na Ślązku.

Wreszcie wymieniam z zbiorku tego druk :

Hodoeporicon D. V ictorii P lebei Itin eris Em becensis Authore Cypriano Vommelio P h rysio. De Generosi et L au datiss. D. Domini H enrici Com itis S uartzburgensis obitu funebre carmen Authore Joan- G igante Thuringo. E pithaphia A liquot Gravium virorum. L ipsiae in officina N ocolai W olrab. M D X X X V III. Obejmuje 12 kart w 4-ce.

Tutaj na k. Cij verso znajduje się wiersz:

Stanislaus Chroscesius Polonus. S i pereunt animae cineres in corpore verso H is datur aetherea пес regione locus, Facta tamen placido famae vivacis honore Fortia Clarorum su nt decoranda virum,

S ive ut docta canunt Sophiae monumenta sacratae E st certum m entes et superesse pias

A n non coelestes umbrae pia iusta merentur? An h ic h is m eritis non tribuetur honos ? Praeclaros ig itu r manes celebrare poëtae N ob ilis et v estri cura laboris erit,

P er vos si humani affectus potientur honore Sic noscent superi carmina nostra Dei.

Z teki bibliograficznej : V, VI

Kazimierz Miaskowski