Odbiór ikonografii Świętej Jadwigi Królowej u młodzieży z wadami słuchu

Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UJ

ODBIÓR IKONOGRAFII ŚWIĘTEJ JADWIGI KRÓLOWEJ U MŁODZIEŻY Z WADAMI SŁUCHU

Sprawność

narządu słuchu

warunkuje

prawidłowy

rozwójmowy. Prawidłowy

słuch jest

niezbędny dla

tworzenia

w

ośrodkowym układzie

nerwowym procesów

integro­

wania, abstrahowania

oraz wykształcania

mowy

wewnętrznej.

Niedosłuch

średniego stopnia charakteryzuje

się ubytkiem

słuchu w

zakresie

45-65

dB

* 1.

[aneks

- nr

1:

audiogram

prawidłowy

i patologiczny] Powoduje zawsze trudności w

rozumieniu

mowy. Rozwój mowy

jest

opóźniony,

występują

kłopoty w tworzeniu

pojęć

i synk-

tatycznym

budowaniu wypowiedzi.

Na ogół

uważa

się,

że

zaburzenie

rozwoju

mowy zakłóca

rozwój intelektualny,

bez języka

nie ma myślenia abstrakcyjnego

2

.

Za

po

­

mocą językawyrażamy

nasze uczucia, poglądy,

przekonania,

dzielimy

sięwrażeniami i

doświadczeniami.

Kontakty

słowne

z

otoczeniem wzbogacają

zasób słów,

pobudzają

nasze

myślenie.

Proces

rozwoju języka

nie kończy się najakimśetapie,

ale

w każdym okresie życia

postępuje

naprzód.

” Halina Węgrzynowicz-Nowak, autorka pracy magisterskiej pod kierunkiem prof, dr hab. Marii Kocójowej, pt. Biblioterapiamłodzieiy niedosłyszącej jako integralna część rehabilitacji kompleksowej. Praca magisterska ukończona, Kraków, Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Jagiellońskiego 1999.

1 A. Pruszewicz, Zarysaudiologiiklinicznej, Poznań 1994, s. 318-319.

2 'I'. Gałkowski, Psychologia dziecka głuchego,wyd. 3, Warszawa 1989, s. 262.

3 Tamże, s. 27(1.

Mowa

dziecka

niedosłyszącego rozwija

się

wolniej, jest

zniekształcona,

mało

wy

­ razista, brak prawidłowej

artykulacji. Dzieci niedosłyszące popełniają szereg

agra- matyzmów,

mają

trudności

w

czytaniu, zaburzenia

zdolności

kojarzenia odebranych sygnałów

słownych z ich

desygnatami

oraz

zrozumienia

i zapamiętania związków izależności.

Niedosłyszący

często

domyślają

siękierowanych

do

nichtreści językowych napodstawie

sytuacji i intuicji. Dysfunkcja zmysłu słuchu

determinuje

możliwość poro­

zumienia

się

z

otoczeniem,corzutujena

sferę

emocjonalną: nadpobudliwość

nerwowa,

agresja,

upór,

negatywizm. Zaburzenia emocjonalne są wprost

proporcjonalnedostop

­

nia uszkodzenia

słuchu,

a

odwrotnie

do

poziomu

rozwoju mowy

3

.

160

Halina Węgrzynowicz-Nowak CEL CYKLU SESJI B1BL1OTERAPEUTYCZNYCH

W Zakładzie

Rehabilitacji Zawodowej

Głuchych

przy

ulicy

św. Stanisława

10 w

Krakowie przeprowadziłam program

biblioterapeutyczny. Biblioterapia coraz czę

­ ściej

stajesię

integralną

częścią

rehabilitacji

kompleksowejw

szkolnictwie

specjalnym, o czym

świadczą

publikacje

bibliotekarzy

ipedagogów4

:

4 I.Borecka,Biblioterapia -nowaszansa książki, Olsztyn 1992: E Czajkowski, Paszport doświatowego partnerstwa, „Poradnik Bibliotekarza” 1994, nr 4, s. 23-26; A. Korzon, Czytelnictwojako jedna z form rehabilitacji nieslyszących, „SzkołaSpecjalna”1998, nr 5, s. 334-339; E. Tomasik,Czytelnictwo i biblioterapia w pedagogice specjalnej, Warszawa 1994; B. Zybert, Biblioterapia w pracy z dziećmi niedostosowanymi społecznie, „Bibliotekarz” 1992, nr 1,s. 16-19.

5 E. Tomasik,O potrzebie traktowania czytelnictwa jakojednej z metod pedagogiki specjalnej, „Szkoła Specjalna” 1993,nr 1/2, s. 7-13.

6 J. Wyrozumski, Wprowadzenie, „Universitas” 1998, nr23, s. 11-17.

7 T. Gałkowski,Dzieci specjalnejtroski, Warszawa 1972,s. 183.

Zasadniczym kierunkiem pedagogiki specjalnej jest poszukiwanie wszelkich możli­

wych dróg wyrównywania braków, które wiążą się z różnymi dziedzinami funkcjonowania człowieka niepełnosprawnego. Stąd kompensacyjna rola czytelnictwa w szkole specjalnej jest sprawą pierwszorzędnej wagi. Tak więc już samo korzystanie z książki (trzymanie jej w ręku), z biblioteki na równi z innymi czytelnikami, może zmniejszyć poczucie niższości intelektualnej, które tak często obserwujemy u młodzieży niepełnosprawnej, a które z kolei bywa często podłożem niedostosowania społecznego 5 6.

Ukazywanie uniwersalnych

wartości

sprzyja w procesie

wychowania

tworzeniu pożądanejhierarchii

wartości.

Dlatego

w

przeprowadzonym

eksperymencie

wybrałam przykład św.

królowej

Jadwigi, ponieważuosabiatoco

narodowe

i

europejskie.

Spoj

­ rzenie

na Jadwigę

oznacza

ubogacenie sięwewnętrzne dobrocią, mądrością,

prawdą

imiłością.Jejdziałania były opartena

prymacie

miłościi

pokoju. Przez

niądokonała

się chrystianizacja

Wielkiego Księstwa Litewskiego i

połączenie różnych

kultur

w duchu daleko

posuniętej

tolerancji,

harmonijne łączenie lego co narodowe i niezbywalne

z tym,

co

jest dobrem wspólnym

i

musi

nim pozostać.

Za jej sprawą wkroczył pokój

do Polski i

krajów

z niąsąsiadujących.

Profesor Jerzy Wyrozumski powiedział:

Z jej inspiracji otwarły się źródła wiedzy i kultury o dużej sile oddziaływania i rozległym wymiarze terytorialnym, a także czasowym: że liczne jej dzieła pobożne posłużyły wielu ludziom, ich egzystencji, wierze i kulturze ft.

Wniosła w kulturę

europejską

wkład twórczy

i

oryginalny.

Jej poglądy

i wartości,

jakie wybrała i wskazała wówczas Polsce i Europie,

są

bliskiewszystkim,którzy podkoniec XX

wieku pragną

zjednoczenia

Europy w

oparciu o wartości

niewyczerpywalne,

jakie

reprezentuje kultura chrześcijańska.

Młodzież

z wadą

słuchu

ma często tendencje do

bezkrytycznego

naśladowania stylu życia młodzieży

słyszącej.

Ażeby przygotować

ją do

życia we

współczesnym

świecie,

trzeba

przekazać

młodym ludziom

jak

największy

zasób

wiadomości

w

zakre­

sie

zrozumiałym

dla

nich, mobilizować

do

samokształcenia, wpływać

na prawidłowe nawiązywanie

kontaktu

słownego i na

rozwój dojrzałości społecznej.

W

wychowaniu

człowieka stosujemy różne

stymulacje psychologiczne

7

. W cyklu

biblioterapeulycz-

nym zaprezentowałam argumentację

lilozoliczno-psychologiczno-religijną.

Starałam się

wyzwolić pragnienie bycia

dobrym,

aby

stawaćsię

doskonalszym.

Bruno Bettelheim,znany

amerykański

psychiatra, proponuje dostarczyć dziecku

bogatej

w treść

i

wartości lektury, gdyżjej

pierwszorzędnym

zadaniem ma

być

po

­

budzenie emocjonalne i

dotknięcie

najgłębszychstrun jego

osobowości -

obcowanie z

wielką tajemnicą.

Siła

oddziaływania polega na

ukrytym

przekazie,

który pochodzi

z

podświadomości

twórcy

i docierabezpośrednio do

podświadomości

odbiorcy

8

.

8 Podaję za: J. Papuzińska, Książki, dzieci, biblioteka, Warszawa 1992, s.21.

9 J.W.Gałkowski, Wolność i wartość, Lublin 1993,s. 114.

10 B. Zbroszczyk, T.Gielas, Zjazd absolwentów krakowskiego ZKZG, ..ŚwiatCiszy” 1997,nr 8, s. 10—11.

11 J.Wojciechowski, Podstawy pracy z czytelnikiem,Warszawa 1991, s. 113.

Człowiek nie

jest tylko

tworemnatury.

Dzięki

swejwolności

jest bytem wyjątkowym

i ma

swoją wewnętrzną

godność. Wolność uwarunkowana

jest

rozumnością,

bez niej ludzkie istnienie

byłby

tylko chaosem.

Tylko drogą wolnych decyzji

kształtuje

się prawidłowa osobowość9.

Cnotę

w filozofii i

teologii

moralności

utożsamia

się

z dobrem moralnym, czyli wartością,

z zagadnieniem

wartości moralnych

wiąże się ściśle odpowiedzialność.

Wynika ona

bezpośrednio

z autonomii

moralnej,

bowiem

można o niej mówić tylko

i

wyłącznie

w

związku z wolnością

i

świadomością

działania, które

przysługuje człowiekowi

jako podmiotowi moralnemu. Takjakpiękno

jest doskonałością rzeczy,

tak cnota

jest doskonałością

człowieka,

jest dobrem

wewnętrznym.

Cnota jest

spełnieniem

ludzkich możliwości, jest

corazpełniejszym stawaniem sięsobą.Powtarzanie dobrych uczynków

stabilizuje działanie woli

w kierunku dobra,

ale realizacja

życia

cnotliwego

dokonuje się

najpełniej we wspólnocie

ludzkiej.

CHARAKTERYSTYKA GRUPY 1 FORMY PRACY

Zakład Rehabilitacji Zawodowej Głuchych w Krakowie przy

ulicy

św. Stanisława 10, instytucja z

pięćdziesięcioletniątradycją,obejmujeopieką młodzież

z całej

Polski,

absolwentów

szkół podstawowych dla

dzieci

głuchych,

niedosłyszących oraz

szkół

masowych

10

11 . Podstawowym

zadaniem

zakładu jest

zapewnienie inwalidom

słuchu

przygotowania

do zawodu: krawiec, koronkarz-hafciarz,

posadzkarz-lliziarz, tkacz.

Placówka

posiada

internat

koedukacyjny i

bibliotekę.

Wroku szkolnym1998/99zakładliczy

120

uczniów, którymi opiekujesię 45

osób ka­

dry nauczycielskiej.

Opiekę specjalistyczną sprawują

surdopedagodzy,

psycholog,

logo

­

peda, asystentsocjalny,

zespół służby

zdrowia.

Program biblioterapeutyczny możliwy

był do

przeprowadzenia dzięki

życzliwości

Dyrekcji

Zakładu,zaktórą

pragnę podziękować.

Program biblioterapeutyczny przeprowadziłam

od

listopada 1998

roku do

marca 1999,

w 8sesjach,

po 1,5

godz.

każda,

z5

osobami:

2

dziewczynki, 3

chłopców wwieku 16

—

19 lat.

[aneks-nr2:

fotografie

dzieci uczestniczącychwcyklubiblioterapeutycznym]

Wszyscy

mają niedosłuch średniego stopnia, posiadają

aparaty

słuchowe.

W

szkole podstawowej 2

z

nich

uczęszczało do

szkoły masowej,

a

3

do

specjalnej. Pochodzą z rodzin

wielodzietnych, wszyscy

uczęszczają

na katechizację. Przyznają

się,

że

mało czytają, natomiast

lubią

oglądać

komiksy

„bo

tam

są rysunki

i

jest mało

czytania”.

Mówią, że przyczyną niechęci

do

czytania jest

nieopanowana

technika.

Zastosowałam

formy

pracy

“: indywidualne, zbiorowe,

zespołowe,

synkretyczne.

•Pierwsza

sesja „zerowa

”

(listopad

1998).

Dokonałam doboru uczestników

(zasada

162

Halina Węgrzynowicz-Nowak

dobrowolności),

niedosłuch średniego stopnia,

dobry

kontakt

werbalny.

Uczestniczyło

w

niej początkowo 8 osób.

Omówiłam cel,

lemat

i formy

zajęć. Postać

św.

Jadwigi Królowej

niebyła

dobrze znana dzieciom,

na

pytanie

kim była

Jadwiga, odpowiadały:

„chyba żoną Kazimierza

Wielkiego”. Aby bardziej

zainteresować

wybraną

grupę,

rozmawialiśmyo

miłości

iwszystkich jej odcieniach. Młodzieżbyła

bardzo

aktywna, padały

celne

określenia.

•

Druga

sesja

(grudzień

1998).

Wycieczka

na Wawel,

pokazanie

zamku

królewskie­

go,

sarkofagu królowej

zbiałego

marmuru.

Tutaj dzieci

wyrażały

podziw dla pięknej, młodej Jadwigi,

radość, że są

w tym miejscu,

gdzie

była

królowa. Opowiedziałam

historię o

cudownym

uzdrowieniu pani

Anny

Romiszowskiej.

Zainteresowały

się i

zadawały pytania: kiedy to

było, czyto prawda, czy to ktoś widział, czy

oni

też

mogą doświadczyć czegoś podobnego. Wyjaśniałam, że trzeba

być

głęboko wierzącym i

gorąco sięmodlić.Pokazałam

czarny krucyfiks, przed

którym

modliła się

św.

Jadwiga

Królowa.

Chcieliby

się pomodlić,

tylko

nie wiedzą

jak.

Wskazałam

książeczkę ks.

Tadeusza

Ryłko:

Nowenna do

św.

Jadwigi królowej.

Naśladowali

zachowanie w katedrze ludzi

słyszących.

Odwiedziliśmy również

sarkofag

Jagiełły, męża Jadwigi. Padło pytanie, dlaczego

Jadwiga

mawykuty sarkofag z

białego marmuru, a jej mąż z

czerwonego.

• Sesja

od trzeciejdo

siódmej (grudzień

1998-

marzec

1999).

Czytałam

fragmenty

tekstów z

7 książek i czasopism o

św.

Jadwidze Królowej 12.

Powoli

wspólnie

odtwa­

rzaliśmy biografię

królowej,

przystosowującsiędo

możliwości

młodzieży

niedosłyszącej.

Urozmaicałam zajęcia oglądaniem

ilustracji

w

książkach,

które

pomagały

rozpoznawać

związki przyczynowo-skutkowe. Dużo czasu poświęciłam omawianiu cnót królowej.

Wychodziłam od

szczegółowych sytuacji

i dochodziłam do

uogólnień, tworząc

pojęcie.

W takich sytuacjach

przykładem

był dom, rodzina,

ponieważ

rnusiał

to

być wzorzec

ze

znanej

rzeczywistości.

Opowiadanie musiało być

ciekawe,

ale nieskomplikowane.

Aby utrwalićw

psychice

dziecka

niedosłyszącego

dobroć,miłość,sprawiedliwość, mądrość, pokorę,musiałam

zastosować metodę częstych powtórzeń

i

wyjaśnienia

dawać wsposób zrozumiały i celowy.

Na tablicy zapisywałam niedokończone

zdania, młodzież

miała

je dokończyć,

określając

przymioty

św.

Jadwigi Królowej.

Mądra w odbiorze osoby niedosłyszącej - umie

czytać,

dużo wie, potrafi wszystko

wyjaśnić,

wprowadza zgodę.

Dobra

-

obdaruje biednych, pomoże

starszej osobie,

inwalidzie, dziecku, zaopiekuje się

osobą

słabszą. Miłość chrześcijańska

-

miłość,

dobroć,

królowabyła

mądra,

znała

Boga, toteż

ludzie wierzyli,

że w trudnej

sytuacji

będzie

im mogła

pomóc. Świętość -

będziesię

wstawiała

za ludźmi

u

PanaBoga.

12 B. Heyduk,Legendy i opowieścio Krakowie, Kraków 1994; ks. B. Przybyszewski, Święta Jadwiga Królowa: zdobna w cnoty Kraków 1997; E. Rudzki, Polskie królowe, Warszawa 1990;ks. T. Ryłko, Nowenna do św.Jadwigi Królowej, Kraków 1998; J.Stabińska, Królowa Jadwiga, Kraków 1997; „Universitas” 1997, nr 17; „Universitas” 1998, nr 23.

Musiałam uwzględnić

odrębność

psychiki dziecka

niedosłyszącego, a co

za

tym idzie

szybsze męczenie

się intelektu,

znużenie,

kłopoty w

skupieniu

uwagi. Zajęcia musiały

być

urozmaicone

np.

małą

inscenizacją,

psychodramą z

pustym krzesłem,

na

którym

siedzi

wyimaginowana

królowa

Jadwiga,

której

trzeba

okazać

dobre

uczucia i gesty

(młodzież

demonstrowała: opieka nad starszym, inwalidą, zwierzątkiem, po

­

moc w zakupach, odwiedzenie chorego kolegi

w

szpitalu). Taki

sposób motywował

dzięki

elementom zabawowym,

gwarantował żywość reakcji, ponieważ gestykulacja i

mimika

są

sposobem wyrazu

bliskieosobom

niedosłyszącym.

Stosowałamwobec

nich

wzmocnienia

w postaci pochwał

i zachęty

do

dalszych

wysiłków.

•

Ósma

sesja

(marzec

1999 r).

Kształtowanie i

utrwalanie

pojęć związanych

z

cno­

tami św.

Jadwigi

Królowej. Stymulowanie

twórczości

przejawiającej sięw ekspresjach

plastycznych - symbole cnót: miłości,

mądrości i roztropności,

pokory,

wiary.

HISTORYCZNA ROLA JADWIGI W CHRYSTIANIZACJI 1 TWORZENIU LĄDU POLITYCZNEGO W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ

W czasie sesji

biblioterapeutycznych zainspirowałam młodzież do

wykonania

ry­

sunków,

które były odzwierciedleniem

omawianych

przeze

mnie cnót

św. Jadwigi Królowej o

znaczeniuogólnoeuropejskim.

Jadwiga

żyta w

czasach rozdarcia chrześcijaństwa między obediencją

-

rzymską i

awiniońską, co

znajdowało

odbicie w rozłamie poszczególnych

biskupstw,

opactw, a

nawet rodzin.

Zrodził się wielki

konflikt

sumień. Trwały

prześladowania religijne,

w imię

wiary toczyły

się wojny.

Za pomoc miecza Zakon Krzyżacki

wprowadzał

chrześcijaństwo

w

Prusach

i na Litwie.

W

Polsce od śmierci Kazimierza

Wielkiego trwał

okres

burzliwego

bezkrólewia.

Wtakiej sytuacji l()-letnia

Jadwiga

przyjechaładoPolski

iw Krakowie

byłakoronowana na króla.

Na

mocy

układu

w Krewie z 1385 roku

Jadwiga

została poślubiona księciu

litewskiemu

Jagielle.

Litwa

przyjęła chrzest i

została

włączona w

sposób pokojowy

do

krajów

chrześcijańskich. Był to akt niezmiernej wagi,

który

stanowił

likwidację

ostatniego

ośrodka kultu pogańskiego w

Europie

n

. Chryslianizujący

Litwę,

Zakon

Krzyżacki

straciłracjębytu, aJadwiga

zyskała

uznanie papieża Urbana VIN.

|aneks -

il.

nr 3

„Pokój”

,

Beata 1. 16]

Unia polsko-litewska, dzieło

udane,

przetrwało

kilka

wieków,

nadało

Polsce cha­

rakter

pomostu

między Wschodem i

Zachodem. Unia

miała

szerokie implikacje

na

arenie europejskiej.

Jednoczyła dwa

wielkie kraje w jeden organizm, tworząc potężne

państwo. Był

to

fenomen w

dziejach Europy.

Wtensposób

zapoczątkowana

zostaładynastia

Jagiellonów, która

rządziła

w

Pol

­ sce,

na Litwie, na

Węgrzech, przyczyniając

się do wielkiego

rozkwitu i

znaczenia

politycznego

tych

krajów.

Nadała ona na długi

czas kierunek

rozwoju kulturalnego i

politycznego

obszarowi

Europy

Środkowo-Wschodniej.

Poczucie odpowiedzialności

za losy

krajów,

europejskiej

wspólnoty ludów

skłoniło

Jadwigę

do rezygnacji z osobi

­ stych dążeń

i podporządkowaniasię wyższymcelom.

Jejpolityka obejmowała

także rokowania

z

władzami

cerkwi,metropolitą Kijowa i

całej

Rusi. Tworzyła

podwaliny ekumenizmu opartego o prymat

miłości i

pokoju.

Talent

dyplomatyczny Jadwigi

pozwolił jej

pozyskać sobie

również

porywczego

księcia Witolda,

stryjecznego

brata

Władysława

Jagiełły.

Witold

przyrzekł, że

stanie

się

ona 13 14 15 jedyną

królową, której będzie

służył.

13 J.A. Gierowski, Zakończenie, ..Universit<is" 1998, nr 23, s. 108.

14 R. Fischer-Wollpcrt, Leksykon papieży, Kruków 1996, s. 113.

15 J. Stabińska OSB, Królowa Jadwiga, Kraków 1997, s. 68

Po

śmierci siostry Marii spotkała

sięzeszwagremZygmuntem

Luksemburczykiem i

zawarłaszesnastoletni

pokój polsko-węgierski.

Do

umiłowania pokoju, jako charak­

terystycznej cechy

polityki Jadwigi, należy dodać szczególną opiekę

nad

ziemiami

Królestwa.

Byłapolitykiemdużegoformatu,

posiadała

charakterystyczną dla

wielkich

polityków

dalekowzroczność.

164 Halina Węgrzynowicz-Nowak

ŚWIAT WARTOŚCI - CNOTY

Mądrość

i roztropność

Państwo, które

awansowałodo rangi

mocarstwa, musiało dbać

o

prestiż kulturalno- naukowy.

[aneks

- il. nr 4 „Mądrość,

wiedza, dostojeństwo”

, Magda 1.

19]

Rok

1397

przyniósłduże

zmiany; dzięki

niestrudzonym staraniom królowej

Jadwigi papież Bonifacy

IX wydał

bullę,

pozwalającą

otworzyć Wydział Teologiczny

lń

. Mając zgodę papieża na fakultet teologiczny,

królowanatrafiłana jeszczeinne

kłopoty -

brak wykładowców,

gmachów.

Dużą

zasługą Jadwigi

było

to,

że potrafiła

wokół siebie

skupić wybitne

umysły,

które realizowały

jej doskonałość duchową:

Mateusza

z

Krakowa, Jana Szczekną,

Hieronima

z Pragi,

Henryka Bitterfelta,

Jana

Isnera, Jana

Radlicę, Stanisława ze

Skalbmierza,

Piotra Wysza. Wszystkie

swoje klejnoty przeznaczyła na odnowienie

Uniwersytetu,

prawdopodobniewroku 1397

16

17.Dopiero

dzięki darom

Jadwigii

opiece

Jagiełły

Uniwersytet Krakowski dołączył

do grona uniwersytetów

europejskich,

które były

„światłem

i ozdobą”

l8.

Poprzeznaukę, wiedzę,

teologię widziała możliwość sze­

rzenia

i

ugruntowania Ewangelii

wŚrodkowo-Wschodniej

Europie oraz

kształtowania

moralności:

16 Jubileusz sześćsetlecia Wydziału Teologicznego w Krakowie 20 X 1996-20X 1997, Kraków 1998,s. 44.

Studia do Dziejów WydziałuTeologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 10.

17 J. Stabińska OSB, s. 180.

18 Tamże, s. 90.

19 Tamże, s. 5.

20 Tamże, s. 105.

21 Tamże.

22 Tamże,s. 122.

W ten sposób nadała nowy wymiar dziejom kultury chrześcijańskiej i polskiej.

Nadała nowy wymiar duchowy dziejom człowieka na polskiej ziemil9 20.

Wielki rozdział w

życiuJadwigito miłośćdo

książki.

Jejbiblioteka

osobista

liczyła wielecennych dzieło treści

religijnej.

Byłytam

kazania

i homiliedoktorów

Kościoła,

żywotyświętych,objawienia

św.

Brygidyi przede wszystkim Pismo

Święte,

codzienna

strawa duchowa,

Księga

Przysłów, jako

źródło

nauk moralnych

2I)

. Były także książki

zadedykowaneinapisanedla niej-Psałterz

floriański, Traktat o

życiu kontemplacyjnym i

czynnym.

Także księgi królowa otaczała

patronatem.

Materialna

troska o rozwój piśmien

­

nictwa stworzyła obrazJadwigi

jako

mecenasa oświaty (rachunki mówią o

regularnej

wypłaciewynagrodzenia skrybom,

o wydatkach

na papier)

21

.

Miłość

Miłość jako cnota

w

najpełniejszym

znaczeniu

wyraża

się w dobrych

uczynkach. Jest to najważniejsza cnota, ale

izarazembardzo trudna.Dobroć

Jadwigi jest

autentycznie chrześcijańska,

ponieważ swoje

życie

pojmuje jako misję. Ewangelizacja to zamiar

najważniejszy,

[aneks - il. nr

5

„Chrzest

Litwy, miłośćchrześcijańska”

, Janusz

1.

19]

Zachowała sięlegenda,żepodczasopatrywania

przez

królowąchorego

o odrażającym

wyglądzie

zobaczyła w człowieku Chrystusa

22

. Była

przepojona wielką

miłością do

człowieka

i

służyła mu jak

Chrystusowi.

Pokora

Stanisław

ze Skalbmierza powiedział:

Była małomówna i wiele potrafiła znieść bez słowa. Widzieliśmy i poznaliśmy jej niezwykłą urodą, jej ujmujący sposób mówienia, jej szlachetny ród, lecz jeszcze szlachetniejsze obyczaje i jej głąboką pokorą23.

33 Ks. B. Przybyszewski, ŚwiętaJadwiga Królowa:zdobna w cnoty, Kraków 1997, s. 96.

24 Tamże, s.97.

25 J. Stabińska, OSB, s. 163.

26 A. Miodoński, Uzdrowienieza sprawą bt.Jadwigi, „Universitas" 1997, nr 17, s. 20.

Ta królowa jest

godna

pochwały.

Odwiedza

chorych, nędzarzom

spieszy

z

pomocą, [aneks-

il.

nr

6 „Dobroć, roztoczenie opieki

nad

biednymi”,

Grzegorz1. 17]

Pokora i prostota

jest szczególną cechą

świętych.

Świętość jest najdoskonalszym odzwierciedleniem

się

Boga

w

człowieku, jest

najpełniejszą realizacją

człowieka

na ziemi.

Wiara

Wraz

z

prostotąi

pokorą idzie głęboka

i

żarliwa

wiara, [aneks

- il. nr

7

„Modlitwa

.Jadwigi”, Marian

1. 18] Silna

duchowo i żyjąca

głębią wiary

dochodziła w swych

rozważaniach

do

tajemnicy

Krzyża. SzczególnypietyzmżywiładlaEucharystii, która jest

pamiątką Męki Pańskiej. Życie religijne

Jadwigi

było żarliwe,

prosteikontemplacyjne.

Jej

droga

do

doskonałości

prowadziła

przez: oczyszczanie

się

pokutą za

grzechy, ćwiczeniew zdobywaniu cnót,

kontemplację 24

.

Franciszek

z

Brzegu

w

kazaniu powiedziałoniej:

Była niezmiernie gorliwą w sprawach wiaiy, obrońcą prawdy i sprawiedliwości, była zwierciadłem czystości, pokory, prostoty [...]. Była ponadto wzorem obyczajów i cnót oraz normą własnego postępowania |...|. Opiekowała się wdowami, kościołami [...], popierała kapłanów, czciła magistrów, doktorów i innych uczonych, 'iy najznakomitsza pani, jesteś chwałą Krakowa, radością Polski i zaszczytem twojego narodu [...] ponieważ ukochałaś cnoty 25.

W

uznaniu

cnóti

zasług

Jadwiga

została błogosławioną w

roku 1979. Po

sześciu

niemal wiekach, Ojciec Święty Jan PawełII, na krakowskich

Błoniach

dnia

8

czerwca

1997

roku dokonał

kanonizacji

bł.

Królowej Jadwigi.

W

procesie

beatyfikacyjnymwzięto

pod uwagę, między innymi, uzdrowienie

nie

­ dosłyszącej

pani

Anny Romiszowskiej za sprawą

błogosławionej Jadwigi,

które

miało miejsce

w

Krakowiew

sierpniu

1950

roku,

co

wykorzystałam w pracy

z

młodzieżą

nie

­ dosłyszącą,

wzbudzając duże

zainteresowanie postacią

św. Jadwigi Królowej2f>. Grób

bł.,

a

obecnie św.

Jadwigi

Królowej był i jest

miejscem

kultu Zmarłej,

któremu to

­

warzyszy przekonanie o

cudowności

miejsca

jej

wiecznego

spoczynku

i

skuteczności

orędownictwa

świętej.

WNIOSKI

•

Realizacja cyklu sesji biblioterapeutycznych

wśród

dzieci niedosłyszących

z

wy

­

korzystaniem lektur o św. Jadwidze Królowej

uruchomiła instrument

wyboru i

orientacji w

świecie wartości.

166

Halina Węgrzynowicz-Nowak

• Sesja

bibliolerapeutyczna,

w której wykorzystano lektury

o św.JadwidzeKrólowej, pobudziła

emocjonalnie

idotknęła

najgłębszych

strun osobowości

młodzieży, stając

się

stymulatorem

artystycznym

- przykładem są

namalowane

obrazki.

•

Dobór

postaci św.

Jadwigi

Królowej, za przyczyną której nastąpiło

cudowne

uzdrowienie ucha i

przywrócenie słuchu

(u pani Anny

Romiszowskiej

w 1950 roku),

wzbudziło zainteresowanie i nadzieję wśród młodzieży niedosłyszącej.

•

Dzięki tej

pracy

udało

mi sięw jakimś

stopniu zrealizować

funkcję

poznawczą, emo­

cjonalną,

substytutywną,

wychowawczą,

filozoliczno-społeczną

oraz

zapoczątkować u niektórych

dzieci

proces

samokształcenia

i

doskonalenia.

•

Przeprowadzona sesja

z młodzieżą niedosłyszącą

potwierdziła konieczność

uzu

­ pełnienia przekazu werbalnego

opokazy, wycieczki,

oglądanie

obrazów.

• Biblioterapia, jako jedna

z

meteod kompleksowej rehabilitacji młodzieży

nie

­

dosłyszącej

w

pedagogice

specjalnej, oddziałuje

stymulująco

i

kojąco.

• Stymulująco

-

w zakresie rozwoju języka,

myślenia, wiedzy, rozumieniu pojęć moralnych,

rozwoju uczuć.

•

Kojąco

-

wyciszanie nadpobudliwości nerwowej, zmniejszenie

agresywności po

­

przez: czytanie, oglądanie książek, ilustracji,

czasopism i

psychodramę.