The incidence of syphilis in donors blood in RCKiK in Bydgoszcz in the years 2001–2013

Praca poglądowa/Review

Częstość zakażeń kiłą u dawców krwi w RCKiK w Bydgoszczy w latach 2001 –2013

The incidence of syphilis in donors blood in RCKiK in Bydgoszcz in the years 2001 –2013

Danuta Kaczmarek

*, Dominika Tomczyk

1SzpitalPowiatowywWyrzyskuSpółkazo.o.MedyczneLaboratoriumDiagnostyczne,Dyrektords.Lecznictwa:

ThabitA.Sinjab,Wyrzysk,Polska

2CMUMKwToruniu,Polska

Wstęp

Kiła,chorobazakaźna,jestobecnawPolscejużodXVwieku.

Czynnik etiologiczny, którym jestkrętek blady – Treponema

pallidum, zidentyfikowano na początku XX wieku. Mimo opracowanychmetoddiagnostycznychorazstrategiileczenia, choroba tastanowiogromnyproblemzdrowotnywspółczes- nego świata. Najczęściej przenoszona jest drogą kontaktów seksualnych, czemu sprzyjają zachowania ryzykowne. Kiłę informacje o artykule

Historiaartykułu:

Otrzymano:13.07.2014 Zaakceptowano:16.10.2014 Dostępneonline:27.10.2014

Słowakluczowe:

 kiła

 epidemiologia

 dawcykrwi

Keywords:

 Syphilis

 Epidemiology

 Blooddonors

abstract

Syphilis,aninfectiousdiseasecausedbyaspirochetepale–Treponemapallidum,hasbeen presentinPolandsincethefifteenthcentury.Themostcommonistransmittedthrough sexualrelations,butitisalsopossibletotransferthroughbloodtransfusions.Currently, therehas been anincreasing incidenceofnew cases,andcasesofcongenitalsyphilis andrecognitionoftheadvancedformsofthediseasearealsogrowinginPoland.

Theaimofthestudywastoanalyzetheincidenceofpalespirocheteinfectionamong blooddonorsintheyears2001–2013inRCKiKinBydgoszcz.Screeningwasperformedin 463,269blooddonors,including129,841women(27%)and333,428men(73%).Screening serologicaltestwasperformedusingaqualitativeELISAmethod.Inthegroupofdonors, whodetectedantibodiesagainstthepalespirochete,averificationwascarriedoutusing confirmation test TPHA.In the years 2001–2013, 526 results were obtained repeatedly reactiveforsyphilis,theaveragepercentageratewas0.107%,andintheanalyzedperiod oftimeanupwardtrendwasobserved.InaverificationtestTPHApositiveresultswere obtainedin100donors,questionableresultswere15,whichtogetherconstitute 22%of therepeatedlyreactiveresults.

©2014PolskieTowarzystwoHematologówiTransfuzjologów,InstytutHematologiii Transfuzjologii.PublishedbyElsevierUrban&PartnerSp.zo.o.Allrightsreserved.

*Adresdokorespondencji:MedyczneLaboratoriumDiagnostyczneSzpitalPowiatowywWyrzyskuSpółkazo.o.ul.22Stycznia41, 89-300Wyrzysk,Polska.Tel.:+48672109849/850;fax:+48672862622.

Adresemail:danka68@o2.pl(D.Kaczmarek).

ContentslistsavailableatScienceDirect

Acta Haematologica Polonica

journal homepage:www.elsevier.com/locate/achaem

http://dx.doi.org/10.1016/j.achaem.2014.10.002

0001-5814/©2014PolskieTowarzystwoHematologówiTransfuzjologów,InstytutHematologiiiTransfuzjologii.PublishedbyElsevier Urban&PartnerSp.zo.o.Allrightsreserved.

możnapodejrzewać na podstawie wywiadu epidemiologicz- negoibadaniafizykalnego,aleostatecznierozpoznanieustala sięnapodstawiebadańlaboratoryjnych.Odpowiedniowcześ- niewykrytamożebyćskutecznieleczonazapomocąantybio- tyków. Nieleczona kiła prowadzi do uszkodzenia układu nerwowego,utratywzroku,zaburzeńpsychicznych,uszkodze- niaukładukrążenia,kości,stawówinarządówmiąższowych, a także w niektórych przypadkach może być przyczyną śmierci [1–3]. Możliwe jest także zakażenie kiłą poprzez przetoczeniekrwiodchoregodawcy.

W krwiodawstwie każda donacja badana jest w zakresie diagnostykiznaczników wirusowego zapaleniawątroby typu BiC(HBViHCV),ludzkichwirusówupośledzeniaodporności (HIV-1iHIV-2)izakażeniakiłą.Badaniaprzeglądoweprzepro- wadza się technikami serologicznymi i technikami biologii molekularnej.Pouzyskaniuwynikupowtarzalniereaktywnego wteścieprzesiewowymwykonujesiębadaniaweryfikacyjne, mające na celu potwierdzenie lub wykluczenie zakażenia [4–6]. Ogólnopolskie dane epidemiologiczne z ostatnich lat wskazują na wzrost liczby zachorowań na choroby przeno- szonedrogąpłciową,wtymtakżekiłę.Wedługdanychz2012 roku, w Polsce odnotowano ogółem 677 zachorowań na wczesnąpostać kiły, o22przypadkiwięcej niż w2011roku.

W tym samymroku niepokojącowzrosła także liczba przy- padków kiły wrodzonej. Według Państwowego Zakładu Higieny w 2012 roku w Polsce urodziło się 32 noworodków zkiłąwrodzoną,dwarazywięcejniżrokwcześniej[7].Zkolei w2013rokuodnotowanowzrost liczbychorychookoło20%, wstosunkudo2012roku,wśródnichchorychzkiłąwczesną były 803 osoby(zapadalnośćna100000 osóbwynosiła2,08), zaśkiływrodzonejnoworodkówzgłoszono16przypadków[8].

Wzrostzachorowań nakiłę prawdopodobnie mazwiązek ze zwiększonąmigracjąludności izdecydowanie częściejpodej- mowanymiryzykownymizachowaniamiseksualnymi[9].

Celempracyjestanalizawynikówpowtarzalniereaktyw- nych w badaniu przesiewowym oraz wyników dodatnich w badaniu testem weryfikacyjnym, potwierdzającym obec- ność zakażenia kiłąu dawców krwi, na obszarze działania Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa wBydgoszczy.

Materiały i metody

W naszej analizie wzięto pod uwagę wszystkich dawców oddających krew na terenie objętym działalnością Regional- negoCentrumKrwiodawstwaiKrwiolecznictwawBydgoszczy w latach 2001–2013. W badaniu wzięto zatem pod uwagę zarównodawcówpierwszorazowych,jakiwielorazowych.

Od 01.04.2000 badania w Pracowni Wirusologicznej RCKiKwBydgoszczywkierunkuzakażeniakiłąprzeprowa- dzano testem serologicznym przesiewowym z użyciem jakościowej metody immunoenzymatycznej (ELISA). Test ELISA wykrywał przeciwciała przeciwkrętkowe obecne wbadanejsurowicyreagującezrekombinowanymantyge- nem Treponema pallidum, opłaszczonym na powierzchni mikropłytki.

Próbki,którewpierwszymbadaniudaływynikreaktywny, były ponownie badane w dwóch powtórzeniach. Uzyskanie wobupowtórzeniachujemnegowynikukwalifikujedawcędo

grupybezmarkeraserologicznego.Tylkotezprób,któredały ponowniewynikreaktywny(wyższylubrównywartościcut- off) w co najmniej jednym powtórzeniu, uznano za wyniki powtarzalniereaktywne.Dawcyztakimiwynikamipodlegają badaniomweryfikacyjnym.Weryfikację testuprzesiewowego wykonywano wlaboratoriumWojewódzkiej PrzychodniDer- matologicznej,przyul.Kurpińskiego5wBydgoszczy.Badania przeprowadzano testem hemaglutynacji TPHA (Treponema pallidum Hemagglutination Assay). Test ten potwierdza obec- ność swoistych przeciwciał dla krętka bladego u chorych zakażonych. Szczególnie przydatny jestw diagnostycecho- rych we wczesnym stadium choroby,u których najczęściej niewystępujątypoweobjawykliniczne.

W 2001 roku badania weryfikacyjne TPHA wykonywano testem firmy Organon łączonym z USR do 20.02.2002. Od 21.02.2002do24.06.2002używanotestuUSR,dalejstosowano testy produkowane przezfirmę Diesse,aż do2006 roku.Od 16.11.2006używanoproduktufirmybioMerieux,do22.01.2008, kiedy to ponownie zastosowano testy firmy Diesse. Od 10.02.2009dokońca2013rokustosowanotestyfirmybioMe- rieux,zprzerwątrzytygodniową,kiedybadaniawykonywano naaparacieVitros,wówczasu265dawcówwtymokresienie stwierdzono wyników reaktywnych. Stosowany test firmy BioMerieux–TrepanostikaTPrecombinant,wykorzystywany dowykonywaniabadańnaaparacieOrthoSummit.

Do analizy wykorzystano statystykę z programu IBM CognosWorkspaceAdvanced,napodstawiedanychzBanku Krwi[10].

Wyniki

WbadanychlatachwRegionalnymCentrumKrwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Bydgoszczy krew oddało ogółem 463269dawców.Zkażdymrokiemnotowanowzrostogólnej liczby dawców (Tab. I.). Na przestrzeni 12 lat w RCKiK w Bydgoszczy nastąpił wzrost ilości osób oddających krew o ponad 86%, więcej w stosunku do obszaru całego kraju, gdzienastąpiłwzrostogólnejliczbydawcówo66%.

Zkażdymrokiemnotowanowzrost udziałuprocentowego kobiet w grupie dawców ispadekodsetka mężczyzn. Udział procentowykobietwzrósłz15,7%wroku2001doniemal33%

w roku 2013, natomiast w przypadku mężczyzn malał z każdym rokiem,z ponad84%w2001roku do67%w roku 2013. Na poziomie istotności p<0,05 udział płci dawców pomiędzy poszczególnymi latami badania pozostawał w istotnej statystycznie średniej bądź wysokiej korelacji (Ryc.1)Wewszystkichlatachliczbamężczyznbyławyższaniż liczba kobiet, stanowili oni średnio72% wszystkich dawców (Tab.I.).Wanalizowanychlatach70%wynikówpowtarzalnie reaktywnychrównieżdotyczyłomężczyzn,comożebyćkon- sekwencjąich wysokiegoodsetka wśródwszystkich dawców oraz częstszych zachowań ryzykownych w tej grupie płci.

Wskaźnikprocentowegoudziałumężczyznwwynikachtestu powtarzalnie reaktywnego na przestrzeni badanego okresu wykazał nieznaczną tendencjęmalejącą, zaś dlakobiet nie- znacznierosnącą(Ryc.2).

Ogółem wyników powtarzalnie reaktywnych w teście przesiewowymbyło526,costanowiśrednio0,107%wszyst- kichdawców.Zaobserwowanoogólnątendencjęwzrostową,

z najwyższym odsetkiem wyników powtarzalnie reaktyw- nychwroku2013,którywynosił0,215%(Tab.II.).

Wbadanychlatach 2001–2013 z 526wynikówdodatnich w teście przesiewowym zakażenie kiłą testem weryfikacyj- nymTPHApotwierdzonou100dawców,wynikówwątpliwych było 15, co stanowirazem 22% (115)wyników powtarzalnie reaktywnych (Tab. III.). Oznacza to, że wyników fałszywie dodatnich było 411, co stanowi 88% wyników powtarzalnie reaktywnych.Wlatach2001–2013wskaźnikczęstościzakaże- nia kiłąpotwierdzonytestemweryfikacyjnymTPHA wynosił średnio 0,025% wszystkich dawców, odpowiednio 0,026%

wśród mężczyzn oraz 0,022% wśród kobiet. Potwierdzone zakażenie stwierdzono zatem nieznacznie częściej u męż- czyzn niż u kobiet. W przeciwieństwie do wyników testu przesiewowego, odsetek wyników potwierdzonych testem

weryfikacyjnym wśród mężczyzn wzrastał w badanym okresie,zaśwśródkobietmalał(Ryc.3).

W analizowanych latach liczba dawców pierwszorazo- wychutrzymywałasięnapodobnympoziomiez niewielkim spadkiem w latach 2005–2007. Do 2007 roku obserwowano natomiaststopniowywzrostudziałudawcówjednorazowych, który w następnych latach wykazywał tendencję malejącą.

W przypadku liczby dawców wielokrotnych, których było najwięcej we wszystkich latach, odnotowano nieznaczną tendencję wzrostową ich udziału procentowego wśród wszystkich dawców. Napoziomie istotnościp<0,05wyniki pomiędzyposzczególnymilatamiiudziałemdawców(jedno- razowych, pierwszorazowych, wielokrotnych) w badaniach TabelaI–Liczbaorazprocentkobietimężczyznwśróddawcówwlatach2001–2013

TableI–Numberandpercentageofmaleandfemaleamongblooddonorsintheyears2001–2013

Rok Kobiety Mężczyźni Ogólnaliczba

dawców wposzczególnych

latach

n % n %

2001 3675 15,7 19730 84,3 23405

2002 4705 18,7 20395 81,3 25100

2003 5891 21,9 21060 78,1 26951

2004 7847 24,6 24104 75,4 31951

2005 8245 25,1 24638 74,9 32883

2006 8851 25,5 25876 74,5 34727

2007 10646 27,8 27673 72,2 38319

2008 10382 27,7 27080 72,3 37462

2009 12715 30,9 28446 69,1 41161

2010 13505 32,4 28229 67,6 41734

2011 14762 33,9 28736 66,1 43498

2012 14294 33,7 28099 66,3 42393

2013 14323 32,8 29362 67,2 43685

Ogólna liczba dawcówwe wszystkich latach

129841 28,02 333428 71,97 463269

Ryc.1–Udziałprocentowykobietimężczyznwśród dawcówkrwiwlatach2001–2013

Fig.1–Percentageofwomenandmenamongblooddonorsin theyears2001–2013

Ryc.2–Rozkładudziałuprocentowegokobietimężczyzn wśródwynikówpowtarzalniereaktywnychtestu

przesiewowegowlatach2001–2013

Fig.2–Distributionofpercentageofwomenandmenamong repeatedlyreactiveresultsofscreeningtestintheyears2001– 2013

w poszczególnychlatachpozostawały w istotnejstatystycz- nieśredniejbądźwysokiejkorelacji(Ryc.4).Wśródotrzyma- nychwynikówpowtarzalniereaktywnychdawcywielokrotni stanowili większość w latach 2001, 2002 oraz 2009–2013.

Najwyższy wskaźnik procentowy wyników powtarzalnie reaktywnych u dawców wielokrotnych stwierdzono w 2012 roku i wynosił 75%, z czego wyniki fałszywie dodatnie stanowiły 59,6% (Tab. IV.). Średnia procentowa wyników fałszywie dodatnich testu przesiewowego wśród dawców wielokrotnychwynosiła53,76%.

W większości analizowanych lat odnotowano mniejszą częstośćzakażeńkiłąpotwierdzonychtestemweryfikacyjnym

dla dawców wielokrotnych niż pierwszorazowych, z wyjąt- kiem lat 2001, 2010 i 2013, kiedy wśród zakażonych było więcej dawców wielokrotnych. W 2011 roku zakażenie dotknęło w równym stopniu dawców pierwszorazowych iwielokrotnych(Ryc.5).W2004i2005rokuniebyłożadnego dawcywielokrotnegoz wynikiempowtarzalniereaktywnym, uktórego zakażeniezostałopotwierdzone badaniemweryfi- kacyjnym. Porównując ryciny 2. i 5., można zauważyć, że większa częstość potwierdzonych zakażeń kiłą u dawców jednorazowych nie koreluje z rozkładem udziału procento- wegodawcówjednorazowychwśródwszystkichdawców,na przestrzenianalizowanychlat.

TabelaIII–Liczbawynikówdodatnichtestuprzesiewowegoorazwynikidodatnie,wątpliwetestuweryfikacyjnegometodą TPHA

TableIII–Thenumberofpositiveresultsofscreeningtestandpositive,doubtfulresultsofverificationtestbyTPHAmethod Rok Testprzesiewowy

wynikipowtarzalnie reaktywne

TestweryfikacyjnyTPHA

Dodatni Wątpliwy

N(%) współczynnik na100000

dawców

N(%) współczynnik na100000

dawców

Opis (wątpliwy)

2001 16 8(50) 34 1(6,3) 4 (M,W)

2002 44 7(15,9) 28 0(0) 0 –

2003 8 2(25) 7 2(25) 7 (K,W;M,I)

2004 14 3(21,4) 9 3(21,4) 9 (2M,I;1K,I)

2005 12 4(33,3) 12 1(8,3) 3 (K,I)

2006 20 6(30) 17 3(15) 9 (2K,I;1M,W)

2007 53 17(32,1) 44 1(1,9) 3 (M,I)

2008 9 6(66,7) 16 1(11,1) 3 (M,I)

2009 58 16(27,6) 39 1(1,7) 2 (M,I)

2010 58 8(13,8) 19 0(0) 0 –

2011 64 9(14,1) 21 1(1,6) 2 (M,I)

2012 76 3(3,9) 7 1(1,3) 2 (M,W)

2013 94 11(11,7) 25 0(0) 4 –

K–kobieta,M–mężczyzna,I–dawcapierwszorazowy,W–dawcawielokrotny.

TabelaII–Ogólnaliczbadawców,którzyoddalikrew wlatach2001–2013,liczbawynikówpowtarzalniereak- tywnychwteścieprzesiewowym,współczynnikna 100000dawcóworazwskaźnikprocentowy

TableII–Numberofblooddonorsintheyears2001–2013, numberofrepeatedlyreactiveresultsinscreeningtest,ratio of100000donorsandpercentage

ROK Ogółem ilość dawców

Ilośćwyników powtarzalnie reaktywnych

Współczynnik na100000

dawców

Wskaźnik

%

2001 23405 16 68 0,068

2002 25100 44 175 0,175

2003 26951 8 30 0,03

2004 31951 14 44 0,044

2005 32883 12 36 0,036

2006 34727 20 58 0,058

2007 38319 53 138 0,138

2008 37462 9 24 0,024

2009 41161 58 141 0,141

2010 41734 58 139 0,139

2011 43498 64 147 0,147

2012 42393 76 179 0,179

2013 43685 94 215 0,215

11.1 28.6

50.0

66.7 60.0 55.6

22.2 14.3

5.9 37.5

10.0 0.0

18.2 88.9

71.4

50.0 33.3

40.0 44.4 77.8

85.7 94.1

62.5 90.0

100.0 81.8

0.0 20.0 40.0 60.0 80.0 100.0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

%

kobieta mężczyzna

Ryc.3–Rozkładudziałuprocentowegokobietimężczyzn wwynikachdodatnichtestemweryfikacyjnymTPHA wlatach2001–2013

Fig.3–Thedistributionofpercentageofwomenandmen amongpositiveresultsofverificationTPHAtestintheyears 2001–2013

W latach 2003–2006 i 2008 z wyników wykonywanych głównie testem firmy Diesse uzyskano swoistość rzędu 99,98% (wliczając wynikiwątpliwe jakododatnie).W anali- zowanych latach 2007 i2009–2013 z wyników wykonanych głównie testem firmy BioMerieuxuzyskano swoistość testu rzędu 99,87% (wliczając wyniki wątpliwe jako dodatnie).

Różnica pomiędzy wynikami swoistości testów wynosiła 0,11%,coniewykazujesięistotnościąstatystyczną.Rzeczy- wiście w przypadku testu firmy Diesse, przy wykonaniu badań od 163 911 dawców, uzyskane wyniki fałszywie dodatniestanowiły0,02%. Wprzypadkutestu firmy BioMe- rieux, przy wykonaniu badań od 250 790 dawców wyniki fałszywiedodatnie stanowiły 0,13%.Zatem badaniatestem firmyDiessewykazywałysięwiększąswoistością.

Omówienie

Kiła,klasyfikowanaprzezepidemiologówdogrupyreemerging diseases, stanowi rosnące zagrożenie epidemiologiczne XXI wieku.Wobecnychczasachnotujesięcorazwiększązapadal- nośćnachorobyprzenoszonedrogąpłciową,wtymkiłę,nie tylkowPolsceczyEuropie,alenacałymświecie[11].W1980 roku Polska miała prawie dwukrotnie większą zapadalność nakiłęniżkrajeUniiEuropejskiej, natomiastod1994r.była onaniższawPolsceniżwkrajachEuropyZachodniej.W2006r.

Polska charakteryzowała się zapadalnością 2,45 osoby na 100000mieszkańców,natomiastwkrajachUniizapadalność

TabelaIV–Liczbaiprocentdawcówwielokrotnychwśródwynikówpowtarzalniereaktywnychtestemprzesiewowymoraz wynikówfałszywiedodatnichwgrupiedawcówwielokrotnych

TableIV–Thenumberandpercentageofmultipledonorsinrepeatedlyreactiveresultsdetectedinscreeningtestandoffalse positiveresultsingroupofmultipledonors

Rok Wyniki

powtarzalnie reaktywnetestem

przesiewowym

Wynikipowtarzalnie reaktywneudawców

wielokrotnych

Współczynnik na100000

dawców

Wynikifałszywie dodatniedawców wielokrotnych

N(%) N(%)

2001 16 11(68,8) 47 2(18,2)

2002 44 32(72,7) 127 23(71,9)

2003 8 3(37,5) 11 0(0)

2004 14 5(35,7) 16 5(100)

2005 12 2(16,7) 6 2(100)

2006 20 8(40) 23 3(37,5)

2007 53 23(43,4) 60 20(87)

2008 9 4(44,4) 11 2(50)

2009 58 36(62,1) 87 11(30,6)

2010 58 33(56,9) 79 20(60,6)

2011 64 41(64,1) 94 24(58,5)

2012 76 57(75) 134 34(59,6)

2013 94 68(72,3) 156 17(25)

Ryc.5–Rozkładudziałuprocentowegodawców pierwszorazowychiwielokrotnychwśródwyników dodatnichtestuweryfikacyjnegoTPHAwlatach2001–2013 Fig.5–Thedistributionofpercentageoffirst-timeandrepeat donorsamongpositiveresultsofverificationTPHAtestinthe years2001–2013

Ryc.4–Udziałprocentowyorazrozkładposzczególnych grupdawcówwlatach2001–2013

Fig.4–Percentageanddistributionofparticulargroupsof donorsintheyears2001–2013

wynosiła 4,04:100000 mieszkańców, od tego momentu obserwujesięznacznywzrostzapadalnościnakiłęwPolsce, copotwierdzająrównież wynikinaszejanalizy.W2007roku najwyższa zapadalnośćbyła w województwie mazowieckim i wynosiła 5,46:100 000 mieszkańców, a najniższa w woje- wództwiepodkarpackim0,24:100000[12].WRCKiKwKatowi- cach w 2007 roku wśród wszystkich dawców krwi odsetek zakażeńkiłąpotwierdzonychwteścieweryfikacyjnymstano- wił 0,072% [12]. Z naszej analizy wynika, że na obszarze działania RCKiK w Bydgoszczy, tzn. głównie na terenach województwakujawsko-pomorskiego, w 2007 r.odsetek ten wynosił zaledwie 0,046%. Średnia częstość zakażeń kiłą wlatach2001–2013wynosiła0,025%,comożewskazywaćna niskązachorowalnośćnatęchorobęwwojewództwiekujaw- sko-pomorskim. W 2011 r. najwyższą częstość zachorowań nakiłęwPolscezanotowanowwojewództwiemazowieckim, najniższązaśwświętokrzyskim.WwojewództwieMazowiec- kim od wielu lat notuje się najgorszą sytuacje epidemiolo- gicznądotyczącąchoróbprzenoszonychdrogąpłciową[13].

Obecnie obserwuje sięstałe narastanie częstości nowych zachorowań w Polsce i na świecie, wzrasta także liczba przypadków kiły wrodzonej u noworodków oraz wykrywal- ność zakażeń w zaawansowanym stadium choroby. Do tej sytuacjiwPolsceprzyczyniłasięzmianaustawyw2001roku, wwynikuktórejbezpłatnaopiekawenerologicznaobejmować miaławyłącznieosobyubezpieczone.Wzwiązkuznarastającą falą zachorowań i obserwowaniem form zaawansowanych chorobywPolscew2009r.przywróconobezpłatnediagnozo- wanie i leczenie, a także kontrolę po leczeniu wszystkich chorych [14]. W naszejanalizie także można zaobserwować szczytzakażeńpotwierdzonychtestemweryfikacyjnymwśród dawców w latach 2007–2009, po którym nastąpił spadek wykrywanych zakażeń, lecz w 2013 roku znów stwierdzono wzrost.

Dane epidemiologiczne wskazują na wyraźny związek między szerzeniemsięinfekcjikiłowycha warunkamispo- łeczno-ekonomicznymi, obyczajowością, poziomem wiedzy dotyczącej chorób przenoszonych drogą płciową oraz świadomością zdrowotną [15]. W Polsce najwięcej nowych przypadków notuje się w województwach tzw. ściany wschodniej. Wiele leczonych na białostocczyźnie osób to przebywający w Polsce obywatele byłych republik radziec- kichoraz osobyprzyznające siędoprzygodnychstosunków seksualnychz mieszkańcamiEuropyWschodniejiAzji[14].

Brak regulacji prawnych w sprawie finansowania i przy- musu leczenia chorób przenoszonych drogą płciową oraz poradnictwawenerologicznegosprzyjarównieżzwiększaniu liczbyzachorowańidalszemurozprzestrzenianiusięinfekcji kiłowych[16].

Walka z chorobami zakaźnymi przenoszonymi drogą płciową,opróczleczeniafarmakologicznego,poleganaprze- rywaniu dróg zakażenia oraz dochodzeniu epidemiologicz- nym. Analiza struktury sieci powiązań seksualnych jest cennąmetodąwzbogacającąmetodologiędochodzeńepide- miologicznychwwykrywaniuźródełzakażeniaiichkontak- tów, pod warunkiem bardzo szczegółowych wywiadów epidemiologicznych i ścisłej współpracy pomiędzy placów- kami wenerologicznymi. Pozwala ona na prognozowanie rozwoju zachorowalności oraz wyodrębnienie grup, w któ- rych może ona się pojawić, w zależności od zachowań

seksualnych, przynależności do grup społecznych, etnicz- nychiregionów[17].

W współczesnej transfuzjologii bardzo duży nacisk kła- dzie sięnaobniżanieryzykaprzeniesieniazakażeńwiruso- wych oraz bakteryjnych wraz z przetaczanym składnikiem krwi. Pomimo tego, transfuzja krwi jest nadal jedną z przyczyn transmisji zakażeń różnymi chorobami, w tym kiłą. Informacja dla potencjalnych krwiodawców zawiera zastrzeżenie,byosoby,którenaraziłysięnaryzykozakaże- niapoprzezprzygodne kontaktyseksualneiinne zachowa- niaryzykowne,nie oddawałykrwi [18]. Dlategoteż,lekarze kwalifikującypotencjalnychdawcówdooddaniakrwibardzo duży nacisk powinni kłaść na zebranie dokładnego wywiadu. Kiła znajdujesięna liście chorób dyskwalifikują- cych na stałe z bycia krwiodawcą [18]. Ponadto warunki przechowywania preparatów krwizmniejszająryzyko prze- niesieniazakażenia krętkiembladym.Zamrożenie lubprze- chowywanie preparatów krwi w temperaturze 2–68C przez co najmniej 3dni chroni przedzakażeniem. Wkrwi cytry- nianowejkrętekginiepo72godzinach.Jednakżewarunkite dotyczą tylko osocza oraz koncentratów krwinek czerwo- nych. Nadal problemem jest przeniesienie zakażenia wraz z przetaczaniem koncentratów krwinek płytkowych, dla których temperatura przechowywania wynosi 20–248C [12].

Dlategoteżtransfuzjakrwinadaljestjednązpotencjalnych drógzakażeniaTreponemapallidum.

Wnioski

W RCKiK w Bydgoszczy w latach 2001–2013 dodatni wynik testu przesiewowego otrzymano u 526 dawców, z czego zakażenie potwierdzono u 115 dawców (wliczając wyniki wątpliwe), co stanowi 22% wyników dodatnich, a 0,025%

wszystkichdawców.Wynikiwskazująnazasadnośćbadania przesiewowego w kierunku kiły u dawców krwi celem zapewnienia bezpieczeństwapacjentówotrzymującychpre- paratykrwi oraz przerywaniapotencjalnej drogizakażenia, którąjesttransfuzja krwi.Zapobieganieszerzeniu sięzaka- żenia krętkiem bladym ma szczególnie duże znaczenie w obliczu stale rosnącej liczby zakażeń na przestrzeni ostatnichlat.

Wkład autorów/Authors' contributions

DK – koncepcja pracy, zebranie i interpretacja danych, analiza statystyczna, przygotowanie literatury. DT – inter- pretacjadanych,przygotowaniepracy,przygotowanielitera- tury.

Konflikt interesu/Conflict of interest

Niewystępuje.

Finansowanie/Financial support

Niewystępuje.

Etyka/Ethics

Treści przedstawione w artykule są zgodne z zasadami DeklaracjiHelsińskiej,dyrektywamiEUorazujednoliconymi wymaganiamidlaczasopismbiomedycznych.

Podziękowanie/Acknowledgement

Autorzy dziękują Regionalnemu Centrum Krwiodawstwa iKrwiolecznictwawBydgoszczyzaudostępnieniedanychdo artykułu.

pi smiennictwo/references

[1] MroczkowskiTomaszF.Chorobyprzenoszonedrogą płciową.Lublin:Wyd.Czelej;2012.

[2] JakubowiczO.Kiła–realne–zagrożenieczęśćI.NowinyLek 2009;78(5–6):335–338.

[3] SteciwkoA,SiejkaD.Choroby,którezmieniłybieghistorii (pol.).PrzewodnikLekarza2010.

[4] W:KorsakJ,ŁętowskaM,reds.Transfuzjologiakliniczna.

Bielsko-Biała:alfa-medicapress;2009.p.223–253.

[5]W:ŁętowskaM,red.Medycznezasadypobieraniakrwi, oddzielaniajejskładnikówiwydawania,obowiązującew jednostkachorganizacyjnychpublicznejsłużbykrwi.

Diagnostykaczynnikówzakaźnychprzenoszonychprzez krew..Warszawa:InstytutHematologiiiTransfuzjologii;2011.

[6] W:BrojerE,red.Czynnikizakaźneprzenoszoneprzezkrew.

OINPharma;2008.

[7] Rocznybiuletyn:ChorobyzakaźneizatruciawPolsce w2012roku.NIZP-PZHorazGłównyInspektoratSanitarny 2012

[8] Meldunkiozachorowaniachnachorobyzakaźne, zakażeniachizatruciachwPolsce:PZH2013.

[9] Brzezińska-WcisłoL.Chorobyweneryczneidermatozy okolicnarządówpłciowych.ŚląskiUniwersytetMed.

wKatowicach;2011.

[10] StatystykazprogramuIBMCognosWorkspaceAdvanced, danezBankuKrwi,uzyskanezsystemukomputerowego BankkrwiRCKiKwBydgoszczylata2001–2013.

[11] MatteiPL,BeachkofskyTM,GilsonRT,WiscoOJ.Syphilis:

AReemerginginfection.AmericanFamilyPhysician2012;

86(5):433–440.

[12] BastaM,MazurB,RudawskaE,DylągS,DrybańskaB.

Wynikifałszywiedodatnieutrzymującesięukrwiodawców RCKiKwKatowicachbadanychwkierunkukiływlatach 2007do2009.DiagnLab2011;47(1):63–68.

[13] MajewskiS,RudnickaI.Sexuallytransmitteddiseasesin Polandin2011.PrzeglEpidemiol2013;67(2):283–286.379–81.

[14] Gawlikowska-SrokaA,Dzięciołowska-BaranE.Kiładawniej idziś.RocznikiPomorskiejAkademiiMedycznej

wSzczecinie2013;59(2):163–165.

[15] MroczkowskiT,BenciM,ChydnickaB,etal.Choroby przenoszonedrogąpłciową,Czelej.Lublin2006;245–326.

[16]RudnickaI,MajewskaS.Chorobyprzenoszonedrogą płciowąwPolscew2005r.PrzeglDermatol2006;6:

695–699.

[17] Soszka-JakubowskaM,JakubowskiA,Janczyło-Jankowska M.Próbaocenywartościepidemiologicznejstruktursieci powiązańseksualnychwwykrywaniukiływczesnej.Przegl Dermatol2014;101:21–26.

[18] RosiekA,ŁętowskaM.Zasadykwalifikowaniakandydatów nadawcówdooddaniakrwilubjejskładników.Jourof TransfMed2009;2(1):1–13.