Edward Sztafrowski
Posoborowe prawodawstwo
kościelne : 18. Wspólna Deklaracja pap. Pawła VI i Athenagorasa I
Patriarchy Ekumenicznego
publicznie odczytana przez J. E. Jana Willebrands’a (28 października 1967 r.) Sekretarza Jedności Chrześcijan
Prawo Kanoniczne : kwartalnik prawno-historyczny 12/1-2, 334-337
1969
3 3 4 DOKUM ENTY, RECENZJE, SPRAWOZDANIA [62]
„ q u id u ltr a im p o n a tu r... oneris q u am h a e c necessaria ” 10.
Ita q u e sim ul spe e t c a rita te m oti, sim ul assid u a p re c a tio n e subnixi, si
m u l d e n iq u e u n icu m illu d necessa
riu m 11 e x o p ta n tes, c u i c e te ra o m n ia s u b ic ia n tu r o p o rte t, ite r n o stru m n o n ta n tu m pergem us, sed e tia m in te n d e m us, in no m in e D em in i.
D ie X X V m . Iu lii a n n o D o m in i M C M L X V II.
chow ym , w k arn o ści k ościelnej, w teo logii 9. A celem naszym będzie osią
gnięcie zgodności w jasn y m i szczerym w y zn an iu każdej p ra w d y ob jaw io n ej.
A le żeby p rzy w ró cić i zachow ać łącz
ność i jed n o ść n ależy b a rd zo p iln ie u w ażać a b y „n ie n a k ła d a ć żad n eg o cię
ż a ru n a d to , co je s t k o n ieczn e” 10.
D la te g o też z n a d z ie ją i m iłością, w sp arci n ieu s ta n n ą m o d litw ą, będziem y dąży ć do tego, co je d y n ie konieczne i czem u wszystko in n e n ależy p o d p o rządkow ać. Po tej drodze nie tylko b ę
dziem y kroczyć, ale n a w e t k ro k u p rzy spieszać, w im ię Pańskie.
D n ia 25 lip c a 1967 r.
18.
W S P Ó L N A D E K L A R A C JA
pap. P a w ła V I ł A th en a g o ra sa I P a tria r ch y E k u m en iczn ego p u b liczn ie o d czy ta n a p rzez J. E. J a n a W illeb ra n d s’a (28 p a źd ziern ik a 1967 r.)
S ek reta rza J e d n o śc i C h rześcijan D E C L A R A T IO C O M M U N IS
P a u li P a p a e V I e t A th en a g o ra e I P a tria rch a e O ecu m en ici, a E xc. m o P. D. Ioan n e W illeb ran d e, ab a ctis S ecretario ad u n ita tem C hristianorum
fo v en d a m , p u b lice lecta (59 (1967) 1054— 1055)
L e P ape P aul V I et le P atriarche O e cu m én iq u e A th e n a g o ra s I re n d e n t g râce d an s l’E sp rit S a in t à D ieu , a u te u r e t c o n so m m a teu r de to u te oeuvre bonne, de ce q u ’il le u r a p erm is de se re n c o n tre r en co re u n e fois d an s la sain te ville de R o m e, a fin de p rie r ensem ble avec les E vêq u es d u S ynode d e l ’Eglise c ath o liq u e ro m ain e et avec
P apież P aw eł V I i P atriarcha E k u m e n ic z n y A th e n a g o ra s I s k ła d a ją dzię
k i w D u c h u Św iętym B ogu — spraw cy i w ykonaw cy każdego dob reg o dzieła, że pozw olił im n a jeszcze je d n o sp o t
k an ie w Św iętym m ieście R zym ie, aby m o d lić się w spólnie z B isk u p am i Sy
n o d u K o ścio ła R zym sko-katolickiego o raz z w iern y m lu d e m tego m iasta,
10 C fr. A ct. 15, 2 8 ; D ecr. de oecum enism o U n ita tis re d in teg ra tio , η. 18.
11 C fr. L uc. 10, 42.
le p eu p le fid èle de c ette ville, de se sa lu er l ’u n l’a u tre d ’u n b a iser de p a ix et de s’e n tre te n ir d a n s u n e sp rit de c h a rité e t de fran c h ise frate rn elle .
T o u t en re co n n a issa n t que d a n s la m arc h e vers l’u n ité de tous les c h ré tiens u n long ch em in reste encore à p a rc o u rir e t que, e n tre l ’Eglise c a th o liq u e ro m ain e e t l’Eglise o rth o d o x e, il existe encore des p o in ts à é clairc ir e t des obstacles à su rm o n ter a v a n t d ’a rriv e r à l ’u n ité d an s la profession de foi nécessaire a u ré ta b lis se m e n t de la p lein e c o m m u n io n , ils se ré jo u issen t d u f a it que le u r re n c o n tre a it p u con
trib u e r à fa ire q u e leu rs Eglises se re d é c o u v re n t e n co re d a v a n ta g e com m e Eglises soeurs.
D an s les p rière s q u ’ils o n t offertes, d an s leurs d é clara tio n s p u b liq u e s e t d an s le u r e n tre tie n p riv é, le P a p e e t le P a tria rc h e o n t v o u lu souligner leu r con v ictio n , q u ’u n e c o n trib u tio n essen
tielle p o u r la re s ta u ra tio n de la p leine c o m m u n io n e n tre l ’Eglise c ath o liq u e ro m ain e d ’une p a r t e t l ’Eglise o rth o doxe d ’a u tre p a r t est à tro u v er dans le c ad re d u re n o u v ea u d e l’Eglise et des ch rétien s, d a n s la fid élité a u x tr a d itio n s des P ères e t a u x in sp iratio n s d u S a in t-E sp rit, q u i reste to u jo u rs avec l’Eglise.
Ils re co n n a isse n t que le v éritab le d ialo g u e de la c h a rité q u i d o it ê tre à la base de to u tes leu rs re la tio n s e n tre eux m êm es e t e n tre leurs Eglises d o it ê tre e n ra c in é d an s u n e fid élité to ta le à l ’u n iq u e S eig n eu r Jésus C h rist e t d an s u n re sp e c t m u tu e l de leurs p ro p res tra d itio n s . T o u t é lé m en t q u i p e u t re n fo rc e r les liens de c h a rité , de co m m u n io n e t a c tiv ité co m m u n e est u n e cause de jo ie sp iritu elle e t est
ab y się w zaje m n ie pozdrow ić p o c a łu n kiem p o k o ju i p o ro zm aw iać w d u ch u m iłości i b ra te rsk iej szczerości.
M a ią c p e łn ą św iadom ość, że w d ą żen iu do jed n o ści w szystkich chrześci
ja n p o zo staje jeszcze d łu g a d ro g a do p rzeb y cia i że m iędzy K ościołem R zym sko-katolickim a K ościołem P ra w osław nym is tn ie ją w dalszym ciąg u p u n k ty w y m a g ając e w y ja śn ie n ia oraz przeszkody, k tó re n ależy p o k o n ać przed osiągnięciem jed n o ści w w y zn an iu w ia
ry, k oniecznej d la p rzy w ró cen ia p ełnej w sp ó ln o ty — cieszą się z fa k tu , że sp o tk an ie ich m ogło się przyczynić do w zajem nego, pono w n eg o i pełniejszego o d k ry cia przez oba K ościoły, że są one siostrzanym i K ościołam i.
W m o d litw a ch ja k ie zanieśli (do B o g a ), w p u b licz n y ch d e k la ra c ja c h i w p ry w a tn ej rozm ow ie, P ap ież i P a tria rc h a chcieli p o d k reślić swe p rze
św iadczenie, że tym , co m oże w spo
sób isto tn y przyczynić się d o przy w ró c en ia p e łn e j w sp ó ln o ty m iędzy K o ś
ciołem rz ym sko-katolickim z jed n e j stro n y , a K ościołem praw o sław n y m z d ru g iej je s t od n o w a K o ścio ła w w ier
ności tra d y c jo m O jc ó w i n a tc h n ien io m D u c h a . Św., k tó ry zawsze p o zostaje w K ościele.
P rz y z n ają oni, że praw d ziw y dialog m iłości, ja k i w in ien stan o w ić p o d staw ę w szelkich stosunków m iędzy n im i sa
m ym i i m iędzy ich K ościołam i, m usi m ieć swe źró d ło w całkow itej w ie r
ności je d y n e m u P a n u , Jezusow i C h ry stusow i, oraz w e w zajem n y m poszano
w a n iu ich w łasn y ch tra d y c ji. K a ż d y czynnik m ogący w zm ocnić w ięzy m i
łości, w sp ó ln o ty i w spólnego d z ia ła n ia — je s t p rzy czy n ą rad o ści d uchow ej i w in ien być rozwi jan y ; to zaś co może
3 3 6 DOKUM ENTY, RECENZJE, SPRAWOZDANIA [64]
à p ro m o u v o ir ; ce q u i p e u t n u ire à cette c h arité , co m m u n io n e t a ctiv ité, com m u n e est à élim in er avec la g râce de D ie u e t la force c réa tric e de l ’E sp rit S ain t,
Le P a p e P a u l V I e t le P a tria rc h e O e cu m é n iq u e A th e n ag o ra s I sont con
v ain cu s q u e le d ialogue de la c h a rité en tre leu rs Eglises d o it p o rte r des fru its de c o lla b o ra tio n d ésintéressée sur le p la n d ’u n e a c tio n co m m u n e a u n i
v eau p a sto ral, social e t in te lle ctu e l, d an s u n re sp ec t m u tu e l de la fid é lité des u ns e t des a u tre s à leu rs p ro p res Eglises. Ils so u h a ite n t q u e des c o n ta cts rég u liers e t p ro fo n d s p u issen t se faire e n tre p a steu rs c ath o liq u e s e t p a steu rs o rth o d o x es p o u r le b ien de leu rs fi
dèles. L ’E glise c a th o liq u e ro m ain e e t le P a tr ia r c a t o ecu m én iq u e so n t p rê ts à é tu d ie r les m an ières c o n crè te s de réso u d re les pro b lèm es p a sto ra u x , su r
to u t e n ce q u i concerne les m ariag e s e n tre c ath o liq u e s e t orthodoxes. Ils so u h a ite n t u n e m eilleu re c o lla b o ra tio n d an s les oeuvres de c h arité , p o u r a id e r les réfugiés e t ceu x q u i so u ffren t, et p o u r p ro m o u v o ir la ju stic e e t la p a ix dan s le m onde.
A fin que des c o n ta cts fru c tu e u x e n tre l ’Eglise c ath o liq u e ro m ain e e t l ’Eglise o rth o d o x e p u issen t ê tre pré- p ra ré s, le P ap e e t le P a tria rc h e d o n n e n t leu r b é n éd ictio n e t le u r a p p u i p a s to ra l à to u t e ffo rt de c o lla b o ra tio n en tre professeurs c ath o liq u e s e t o rth o doxes d an s le d o m ain e de l ’é tu d e de l’histo ire, des tra d itio n s des Eglises, de la p a tristiq u e , de la litu rg ie, e t d ’une p ré se n ta tio n de l ’E v an g ile q u i co rres
p o n d e à la fois a u m essage a u th e n tiq u e d u S eig n eu r e t a u x besoins e t au x espérances d u m o n d e d ’a u jo u r d ’
szkodzić tej m iłości, w spólnocie i w spół
d ziałan iu , w in n o być u suw ane za łaską Bożą i m o cą stw órczą D u c h a Świętego,
tego.
P apież P aw eł V I i P a tria rc h a E k u m eniczny A th e n ag o ra s I są p rzek o n an i, że dialog m iłości m iędzy ic h K o ścio ła
m i p o w in ien p rzynieść owoce b ezin te
resow nej w sp ó łp racy na płaszczyźnie w spólnego d z ia ła n ia pasterskiego, spo
łecznego i in te lek tu aln e g o , w e w z aje m nym p o szan o w an iu w ierności tak je d nych, ja k i d ru g ich d la ich w łasnych K ościołów . O b y d w aj w y ra ż a ją p ra g n ie nie, ab y m ogły być u trzy m an e re g u larn e i głębokie k o n ta k ty m iędzy p a sterzam i k a to lick im i i p a sterz am i p r a w osław nym i d la d o b ra ich w iernych.
K ościół rzy m sk o -k ato lick i i P a tria rc h a t ekum eniczny gotow i są do p rz e stu d io w a n ia (z b ad a n ia ) k o n k re tn y c h sposo
bów ro zw iązan ia p ro b lem ó w d u sz p a
sterskich, szczególnie -w tym co dotyczy m ałżeń stw m iędzy k a to lik am i i p ra w o sław nym i. P ra g n ą lepszego w spółdzia
ła n ia w a k cji c h a ry ta ty w n e j, celem n iesienia pom ocy u chodźcom i tym k tó rzy c ierp ią , ja k rów nież d la u m o c
n ien ia spraw iedliw ości i p o k o ju w św ię
cie.
A by m ogły być przygotow ane ow oc
ne k o n ta k ty m iędzy K o ściołem rzy m sko-katolickim i K ościołem praw o sław nym , P ap ież i P a tria rc h a u d z ie la ją swego błog o sław ień stw a i swego p a ste r
skiego p o p a rc ia k ażd e m u d ą że n iu do w sp ó łp ra cy m iędzy p ro feso ram i k a to lickim i i p raw o sław n y m i w dziedzinie studiów n a d h isto rią, tra d y c ja m i K oś
ciołów , w dziedzinie p a try sty k i, litu rg ii i takiego p rz ed sta w ien ia E w angelii, j a kie o d p o w ia d ało b y zarazem a u te n ty c z n e m u P rzep o w iad an iu , ja k i po trzeb o m
h u i. L 'e s p rit q u i d o it a n im e r ces efforts est u n e sp rit de lo y au té à la v é rité e t de co m p réh en sio n m u tu elle , d an s le d é sir effectif d ’év iter les ra n cu n e s d u passé e t to u te espèce de d o m in a tio n sp iritu e lle ou in telectu elle.
P a u l V I e t A th e n ag o ra s I ra p p e lle n t a u x a u th o rité s des n atio n s e t à tous p eu p les d u m o n d e la soif de p a ix et de ju stic e q u i se tro u v e d an s le coeur des hom m es. A u nom d u S eig n eu r ils les im p lo re n t de c h e rc h er to u t m oyen p o u r p ro m o u v o ir c ette p a ix e t cette ju stic e d an s tous les pays d u m onde.
o raz n ad ziejo m w spółczesnego św iata.
D u ch , k tó ry w in ien ożyw iać te w y
siłki je s t d u c h em lo jaln o śc i w obec p ra w d y i w zajem nego zrozum ienia, w skutecznym p ra g n ie n iu u n ik an ia u p rzed zeń p o w sta ły ch w przeszłości i jak iejk o lw iek chęci d o m in a c ji d u c h o w ej czy in te le k tu a ln e j.
P a w eł V I i A th e n ag o ra s I p rzy p o m in a ją rząd zący m p ań stw a m i i w szyst
kim n a ro d o m św iata p ra g n ie n ie p o k o ju i spraw iedliw ości, jak ie żywi serce ludzkie. W im ię P a n a b ła g a ją ich o p o szukiw anie każdego sposobu d la u m a c n ia n ia tego p o k o ju i tej sp raw ied li
w ości we w szystkich k ra ja c h św iata.
19
P R Y M A S P O L S K I
D ek ret ze z w a la ją c y na M szę św . w o ty w n ą o M atce B ożej w e w sz y stk ie so b o ty
N. 685/68/P
V igore sp ecialissim aru m fa c u lta tu m a S a n c ta Sede N obis trib u ta ru m , p ra e sentibus L itte ris, a tte n tis p ecu liarib u s co n d itio n ib u s v itae religiosae in P olo
n ia a tq u e a ctu alis actio n is p a sto ralis
„ C ruciatae C a rita tis” sub p a tro c in io B eatae M a ria e V irg in is R e g in ae Polo- n iae benigne concedim us, u t in o m n i
bus ecclesiis e t o rato riis tam publicis q u a m sem ipublicis in to to P oloniae te r rito rio , M issa v e sp e rtin a om nibus sab
b a tis de B. M a ria V irg in e R e g in a Po
lo n iae „Praeposuit eam D o m in u s ”, vel e tia m p ro tem p o re „ G a u d ea m u s” d iei 3 M a ii a d m o d u m vo tiv ae I I classis iu x ta p ra e s c rip ta N o v i R u b ric a r u m C o
dicis, c e le b ra ri possit. C o n d itio n e ta m en serv ata, u t p ra e d ic ta e M issae cum a liq u a d evotione m a ria li iu n g e n tu r
N a m ocy sp ecjaln y ch u p ra w n ień , p rzy zn an y ch N a m przez S tolicę A p., niniejszym p ism em — b io rąc p o d u w a gę szczególne w a ru n k i życia relig ijn eg o w Polsce o raz obecną ak cję d u sz p a ster
ską „ K r u c ja ta m iłości”, p ro w a d zo n ą p od o p iek ą M a tk i N ajśw iętszej K ró lo wej Polski — zezw alam y n a o d p ra w ia nie w e w szystkich kościołach i k a p li
c ac h tak p u b liczn y ch jak i półpublicz- n y ch n a tere n ie c ałej Polski we w szyst
kie soboty M szy św. w ieczornej o N ajśw . M a ry i P an n ie K rólow ej P ol
ski „P raeposuit eam D o m in u s”, lu b n a razie „ G a u d e a m u s”, z d n ia 3 m a ja — jak o w otyw y I I klasy, zgodnie z n o w ym K o d ek sem R u b ry k . W aru n k iem je d n a k k o rzy stan ia z tego in d u ltu jest łączenie z tą M szą św. jakiegoś n a b o żeństw a m a ry jn eg o oraz uzyskanie od 22 — P ra w o K a n o n ic z n e
