De partibus corporis humani et de anima, eiusque potentiis

De partibus

r O R P O R I S

V M A N I E T de Anima, eiusque

potencijs,

L I B R I D V O

E x Schola V llvirali ad A lbim ,

C

v v i t e b e r g a e,

Excudebant H/trcdes Iohannis Cratonu

,

C l N N Q M , J J t L X X X 1 .

H O N O R A T I S S b

M 1S V I R I S , V I R T V T E

e t p r v d e n t i a p r a e,

dantibus, Dominis Coniulibus

& Senatoribus vrbis Pirnx, in du­

catu Princip: Ele£t: Saxi Do­

minis & amicis fuis officio- fe colendis*

< t M : a t t h & u s D r e J J e r t i s S . D >

Vm tanta fit Veterum, i?

inprmis recentium librorum copia in omni dificiplinarum genere, vt oneri mtgu quam emolumento ejje difcentibta videantur

:

dubitari potest non immerito,vtrum plu.

ra edere fiiriptain hoc tempore expediat

,

nec ne. Et f i autem fit end tm esi

,

nondum fiatis adhuc explicata ejje in omni doctrina: magis tamen in eam Jentent it nm inclino, vt exijlim em

,

dum tfije docentibus3v t libros nonis accefi- fionibmaugeant Je d vt feriptos & editos a maionbm fide bona cuji odiant} curac/nc A 2 & di.

P R A E F A T I O ,

& diligentia conuemente difcentibus in, culcent. Nete enim hi nos fumus, qui aut inuenire meliora, aut augere ab alijs vti.

liter inuenta pojsimm : fed tanquam int tellcftiis patiens, vt Anjlotelico hoc vtar verbe, -vel difcipulorum more

,

rum via infijlere at% ingredi nos potitis decet, Cr acceptamab ijsjan quam per ma.

nus,doctrinam probe, integre, inuiolate£

propagare

;

tur discentium ingenia 3 & vfum maio.

rcm abffy vlla dubitatione, dotlrina not j,Ira ad Ec defiam & Remp, afferet et

„

Hec me conatum ejje in hoc libello in.

gcnueprotejlor. Non enim aliud mihi pro>

pojitum fuit qnicquam , quam vt dociri.

nam praeceptoru noftri communis, quam in libro de anima traclauit , breurns di, /quanto explicarem

pulorum meorum h

dataj^videretur^ Cum enim m Acat demifs pajiim fcriptum illud dplerisque e.

narret uri non fas mihi ejje p utait i

,

dem cum Audemus librum in hac fc hola exponere , quo ad captum difch varis directa accommot

P R AEF AT I O. '

txponere\ fedfatim ejje duxi in fecundis aut tertijsab Academijs me confflere

,

w docendo maiorem multo (implicita, tem breuitatemcp, vfurpare. Hoc itaque confilio pr<tfentem libellum difcipnlis me­

is dici ani, fecutus maxime Domini Prae­

ceptoris viam & duStum

,

us aliquanto declarauit, ego contraxi, &

in angnfium adduxi, v t comprehendi fa- ciliiis a rudioribm poJJentt

Si quis vere hcc non contentus

,

us k me quarat, cur tradendam meis Jchot laflicis talem doc-hinam exiflimauerim : expedire facilepoffutn

*

,

diferte efferre decent* lam vero quid eH c At er arum rerum nomina &vfum inquire re, fu i vero ipjius corporis dr anima partes Atcfe facultates appellare non poffe ? Recte enim nos ab alienis(peculationibus & cu­

ris domum reuocat verfis ille Homericus,

.

mpronuntiati A $

o£'<

'«'■ -■

P R A E F A T I O .

G r li n i h K^HaVr k y e f y m te- 1ZKTKj *

Siue igitur nouum hunc libellum ,/lue alie quocun^nomme appellandum aliquis ctnt Jiierit : ego fcholajlicttm eum ejfe [implit citer velo, inferuiturumq, illum efjivfibus dicipulorim meorum penitus cthfido, Vt

ren • U/i

liiv* • I i I

W "'-. <

:

f f l t n i b t e s Ut i n i s , g r s i c i s & g t r m a n n i t m e m b r a c o r p o r i s p r o p r i j d t f c e n t, ( ? d e f k -

„t v— . Yfc,. ( U i t a t i b m a n i m a d o c t r i n a m a t t i n g e r e At.

que guflare poterunt

:

*

6)uodfi vecabnlorum^uibus res in quo- tidiano vfu ver [antes, & fenfibus ipfis vt biq, obnu

,

farium ducitur t reprehendi fani a nemii ne hic labor mem debebit

,

tus in hu duabuspartibus conji/mitur

,

& nomina rerum in corpore & anima,ad.

miranda arte ac fapientia D E I opificis

,

adis & relicuis finjibm nojlris fubie&aru fludicfi

P R A E F A T I O .

jludiofi cognofiant, & ad tpfatn dottm nam de anima ab artificibus explicata pro­

farentur. Hocfiaffecutmfortefum, nihil d docentis munere

,<«%

me fide bona reddidijfe difcipults ,qu<t * pr&ceptore accepi, nec ab eius vefiigjs v fii am fere difcepfje, ntfi cudificipulorii meo- Qnancjiiam reperiunturpafiim nonnul.

la adillufirandu huius docirinx z fiim xei ce/feriati mcadiecla, Quod certe ipfum quoq, ad docentis munus pertinere manu fefium esi. Nec me fateri pudet, in hoc ad't iutorem f i mihi pr&biaffe lownem Sale­

runt

,

,,

Hac vero cum ex ea fi holaprodeant,ed quim vos qttCfcConfules & Senatores Reii pub>Pirnenfis>veflros & cutium vefiroru fihosxonct]ju lllufIri fim i Princip

,

ru captus quadapuer ili () exponi pofitdauit,

Sax, mittitis', rem me facturum putaui

A 4 vtrimqt

P R A E F A T I O .

vtritui

£

incitamento erit.vt alacri animo

,

impetu animi m eandem curam in pofttt rum etiam tempus incum bam. Jguamob*

remJpe bona hunc libellum exire patior in autoritate vejlra delitefcere velo

:

bii(jr Confnles & Senatores optimi,fummt contentione hoc peto & qu*fo, v t in par- tem optimam accipiatis. Pro quo vicifim quicquid est in meftudij

,

Jiduitate

,

,

vobis liberisg, vejlris policeor ac defero

,

Valete^. UVlyfena e ludo VI Ivirali, Cal>

V I lbris ,^Anno Chrijli IefiimiU leftmo qutngentefimo Octo,

gejimo.

L I B E R

L I B E R P R I M V S

1

D E P A R T I , BVS HVMANI

C O R P O R I S .

D e T i t u l o L i b r i . Vm homo totus ex corpore & anima conftet, prius partes , ex quibus corpui conflatum eft,exponere oportet,tum de anima,eius^ viribus,atq; potentijs dif­

ferendum eft.

Eft autem pars idem quod membrum,membra ver<3 corporis humani funt partes integrales opifi—

cij feu fabrica: humani corporis. E t quidem alia:

dicuntur fimilares, ali* difsimilares.

Similares , G rsce vel O/Jicfyti t funt fimplices,qua: eandem habent naturam, & ap­

pellationem cum toto. V t : Caro eft pars fimilaris, quia fimplex eft,& vniufmodi. Nam qua;iibet pars nihil eft nifi caro. Sic quadibet pars aqua: eft aqua, qua;libet pars aeris , eft aer.

Difsimilares,OUSOUMpitgq fiuc eripjfyjvj funt membra compolTta, qu x ex fimplicibus, fiue fimi- laribus conflata: funt, v t: Manus eft pars difsimi- laris, quia compofita eft ex ofsibus , carne, venis, ncruis, vnguibus.

Appellantur etiam alia: partes corporis prin­

cipes,vt cerebrum,cor, epar,iccirco,quia vniuerfum corpus regunt. Nam cerebrum animalem facul­

tatem, cor vitalem ,iecur naturalem cseteris mem­

bris fuppeditat* A f A li*

A li* /u.nt miniftr^nteSjVt lierui, arteria;, vaft fem inaria, quod reliquarum partium quaE famuli

Situs membri eft fedes feulocus ipfe, quem in corpore tenet,

Vf us vero eft officium feu actio & vis, q^ani, vniquaq; pars in corpore exercet. Conftat au­

tem humanum carpo ex tribus, ex folidis.humidis,

& fpiritibus. Solida funt offa , caro nerui , mu!

fculi, vena?,arteria:, cartilagines, tunica:. Humida funtquatuor humores, fanguis,pituita , biIis flaua,

& melancholia. Spiritus eft flamma impertiens*

viuiEcam a&ionem , & vim omnibusmembris, ipforum naturalem calorem , qui, c* iw jA w t a it5ad agendum excitans,

D E V T I L I T A T E Q q.

gnitiorus partium corporis humani.

I- Abfq; vlla dubitationecognitio natur*. Sc partium eius eft dux ad agnitionem opificis Dei oftendens eius iapientiamatq; potentiam ac boni’

tatem, fimulq- ad admirationem & pradicationem illiu s, tanquam tacitus quidam p r *c o , vt Nazian-

z c mvrar verbis,nos inuitans. Ex quo fane no„ mi.

nus vere quam pie Galenus vocathoc ipfum expli- cano. & cognofcendi^ partes corpons ftudiun,, t t ? " M y tv , w i S w m w a m r © . , m ol4 Vf.tvoi> u A tlS jv c v , facrum fermonem, &: hymnii verum conditoris noftri. Et Ariftoteles Ethicorum V. cap. 1 4 . w m C pvai (X H r, t f o v . In omni­

bus flatur*- partibus eft quiddam diuinum. Et 1.

% L I B E R I .

■i"

L I B E R I ,

<3e partibm animalium cap.^f, ^ t n (p^ - mt&ts f W n % u> u aszv. Nihil eft in natura quod non habeat aliquid admirationis»

I I . Pars fapientia: & eruditionis humana.’ ma­

gna eft feipfum noffe , hoc eft, membra lui corpo­

ris & facultates anima: perfpe<£tas habere, Quod enim d fapiente di&um e ft: Nofce teipfum : non tam ad moralem do£lrinam , quam ad hanc Phyll­

ea; partem de natura membrorum fpeiiat.

II I » Cum valetudo , fecundum Ciceronem,dua­

bus rebus fuftentecur,noticia fui corporis, & ob- feruatione carum rerum , qua: autprodeffe folent, aut obeile : Certum eft ad valetudinis curam &c cotjferuationem multum conferre partium corpo­

ris noftri & ani,ma: feientiam , quantulamcunque tandem afTequi poffumus. Notum eft Siracida:

Jra;ceptum de tuenda valetudine , cap. i? . Fili mi habeto noticiam tui corporis , & obferua eas res , qua: aut prodefle folen t, aut obefle , Non enim omnia omnibus profunt, nec omnes omnibus de- leftantur.

1 1 1 1. Cognitio partium corporis anima*^ viri­

um non foliim neruos fuppeditat orationi , fcd e- andem etiam auget & ornat. Ex quo Plato in Pha:dro N atur* feientiam perneceflariam efle ait i l l i , qui cupit euaderc difertus.

P

r * i A ( § h ,

D E M E M B R I S .

De Pedc_j

.

4 L I B E R I,

, e(K% totum membrum i natibus yftjuS

Digitus pedis, © n ?ce«.

C.ak vel calcaneum, 'A € ovet T a l u s , K t t O t ) .

Crus S d K d c fd ; habet duo ofla, maius vocatur ti, b ia , KPtf(A?l © djUIlbtttt/m inus fibula , Wfpovi), t?ie Cletne 2\o^c.

Sura , y t , $pox,i)][Atci !C0 ,4 5 ett / eft caro in pofterio- re parte cruris»

G enu.J^ty 2 -^Ut'C/cuius flexus cft iignum fubie&io- nis, reuerentia;^;. 1 « « nutus diuini feu miferi- cordia: fignum eftgenu , vt in verfu Homerico eft:

<*;&’ qrm la & r * yxvctn m jo f, Sed h a ; c quidem in D E I genibus fi ta funt.

Poples TKnitbllQ' iyu ve.lyvvu , cauitas pofterior, fle&endi cruris caufa fa&a.

Patella feu mola , <$nytV(bTlS, rotula genu;!St1t^

(cjjetbc/eft os anterius in genu.

Femurfeu femen fXijpsg cbCtflC 0Cl)Ctld'd/

£ natibus vfq-, ad genu.

Podex, anus DtT (

Nates vel clunes 2(tfsbrtrf^H /

Cotyla vel acetabulum eftlinus feu cauum iu ima parte ofsis natium , C«t «UtgtbOgeil Ott ODtC fliublcm a m Inn&mn

Coxa feu coxendix Zsfofft la /ici > funt ofla na- tium , lumbis proxima , Ideo^; nates Ariftoteli at) planta™»

9,0. piantd***' /

Planta pedis, 5»sfoIcm

i%s* ^dicuntur.

DE DORSO, D

ne thoracis eft, cuius pars, in qua onera ge'

f l a n t u r , ad imam teruicem , h c (p ic t vocatur, vnde eft verbu AcfpoM', onere depofito quiefeere.

Spina dorfi ■Kljcfgv^&t/ f in medio dor- i l ,q u * proprie eft ipfa fpondylorum feries, quam

& veteres Latini fpinam nom inarunt, ficut Cel- fus inquit. Caputfpina excipit, quam & Poet*

o„aliqui JcAcl'lw appellarunt,fatq, vniuerta (pina kitt .qHatuor partes tiiitinguitur :’In collum . cuius feptem funt vertebra,-:dorfum , quod duodecim conftat /pondylis. Lu m bas, quorum cjuinq; funt Yertebrg,QiXac£U'&quod fub eo eft,oS#(£«>«>y(^*.

Porro fuftinet omnia o lla, tanquam trun­

cus , & carina corporis humani, a v ^ v y ^ i e ^ £ . ftula facra, meatus eft continens medullam , i£tj|

2\l}ote DfjttH oas m a t d ift,

S pin x medulla vel medulla Ipinalis, tU73/xj@ - A rabici Nucha, Drfs m «tcf im tJCrt&t. Homerus OWOt^vMov appellat, Ipfos ve­

ro Spondylos tt^stJOCAjif^Spondyli feu verte-.

b r x, ofia fimilia verticillis, quibus fufus aggraua*

t u r , Kficfgeltrnd' / w te titi w tt te l/ profunt ad fpina: flexum , funtjj- decem & feptem , quorum nonnulli peculiares appellationes fornti funt : Nam primus fpondylus fuper quo caput fle&itur, lJJn$po(PtVS nom inatur, qudd vna cum capite, fiiper fecundo fpondyle circumagatur. Alter

L I B E R I 5

Sp itiA in 4;J?ayt(

AifP&vtitur:

C olUAtt. 7

'PoyfvV i.u*nbi f

6

libes,

itt.srj.jy, it&n QQ'd$ Ktsvottfyf atque 7n;^!i'5ao);j nominatur , quod cufpidis aut pyramidis vel aris

r a o d o extuberet , fu per quo caput vna cum prlnte ceruicis vertebra,veluti ad axem circumducitur, lu- bet% h.ecvertebera duos procefius, quoru alter pri- mo,alter vero tertio fpodylo infinuatur.Vltims aiit ceruicis fpondylus a Baiulando A tla s dicitur. Reli*

quas duc-decim vertebras dixerunt ^«%l7at,quia veteribus illarum teries proprii h k x * appellata e f l . D ic u n t u r etiam {A&o/jl id eft,axil- lares, qmx' funt ad axillas, ilcut reliqua; i coftis

«SJASU. -«^D uodecim us vero fpodylus 2$

id eft", procingens. Poftea lumborum primus fpondylus i renibus, U lp fiW , Extremus verd ttatP & hln jS } ideft, fulciens & firmans fero ofii infiftens, appellatur.

Os facrum,id eft grande , quia eft latum & am^

pium fub dorfo, ex ofsibus fex compotitum , hafis inftar reliquarum vertebrarum. Huius connexus in partu mirabiliter aperitur.

Lumbi g,enOen/sj CO-QuS,<\ni & cinftus appcl.

latur»

II Aeugzj co ft*:quarum duodecim funt in quo­

libet latere, profunt ad dilatandum, & conftrin- pendum pectus. Ac feptem fuperiores dicuntur co­

ite v etx Irtttge Inferiores notha; vel min- dofa;,item v oW fo l.id eft,cartilago,quia funt car­

tilaginea; & m olles.futisc&ifbtiii o fer Snorpef, [Ariftoteles verc> o£to vtrinq; toftas exiftere dicit, ynyjOlUi tanti1,non«o3ws intelligens. Quarum dua:

prtms Polluci MTiepstpOI, fequentes dux fSftaj

d firmitate,poft has dux ^ux ‘n

* Carti-

LtBER f.

Cartilaginem definentes TrBCpctOVoal Aicufttur. Ori*

lmtur autem feptem fuperiores i fpondylis feu ver­

tebris thoracis , & terminantur ad cartila­

gine intercedente.Inferiores vero paulatim brcuio- fes fiunt,ne ventriculus repletus nimifi comprima­

tur , & ob eandem caufam molliores fun t.acad p j p y definunt. Cum ih aliquib. corpori­

bus tredecim reperiantur vertebra : totidem etiam in illis co ft* exiftunt: cum in fingulis tot fint coftar, cjuot vertebra; thoracis. E t opinio eft decima tertia vertebram cum Tuis coftis Adamo exemtam, & inde Euam conditam efTe,vt poftea retinuerit duodeciul

c o f t a s , q u o t adhuc in viris, Sc in mulifirib. frequen- tifsime reperiuntur. Paufinias quoq in Atticis re.

fert, quod quidam Protophanes Magnefius, coflaj habucrjt OV u^OtfffcSnatas/vftl; ad tAct% ifstS K£P- ell.os continuum iiueconnexS ab humeris ad eas coftas,qu« vocantur n o tii*,

7a -zr\?Cj0sv, Sc *1 'R hijpjg. latus,quod fubtera- jas eft dextru &finiftru:Rccentiores vcrd appellarunt membranam intus coftas fuccingente, qua: Galeno 'eft « 5 S J9 $ » x a , & Vjxlw vj x s s r s /a ix s i TMf t>as l)< o tld n » b « & fe K tcbcit gcfpannct. Inde «X gujrnjff ,mor­

bus lateru,ortus ex inflammatione TJJf HShdjPcCS*

D E V E N T R E . Venter feu aluus im a,Sit b flu d),

Teftes CpX^i vel ffid v ftei.i, e, gemelli tt/pro.

funtad percoquendii femen. ScrotG vel Scortfi vul*

g o oa^eov t>tT SrtcF. Virga.feu penis,coles, mentu­

la eft pudendum yirile.

GUns 0 « fo lb m fdben aUe9r.

pt*«

8

liberi.

Prxputium o iK p jQ u n a , eft pellis vel cutis tegcn»

glandem , X>Otl)»H»t.

Pudendum,inguen, genitale, Oie j

Pubes, oie tfa a t «m fS Q a m . v & Z p t U Matrix fiue vterus, vulua, Oie iTStltter / in mulitre receptaculum eft foetus,Gra;ce w ' Vafa (pennatis, vel feminaris, continent femen in viro & muliere.

Vefica, 25Iafe, receptaculum vrina: deftillantis es renibus per yreteres*

Figuram habet Vrna; fmiilem , conftat ex mem- ferana neruea, fibris, venis,arterijs & mufculo vno, vt,attrahere vrinam , retinere , & expeliere pofsit<

Porrigit ceruicem ad virgam , vt per illam effunde*

re vrinam queat. La:fio fere lethalis eft: iccirco fe-

«ftionem in calculi doloribus in ceruice feu collo fieri necefle efta

Vreteres, Tyfeg, funtvrjnarij meatus, per

quos vrina in veficam defluit. £

Renes, duo funt , dexter & liniller, fafti vt attrahant & excipiant aquofam fuperflui.

tatcm,fero fim iJem , ex cana vena deftillanteni._

... IllJteftiiia , o m g # , © cOettllV funt duplicia ,3>j' ) continua tam en, gracilia & crafla , 2 >uune VH&

Ciete. Gracilia funt tria , qua; etiam la&es in ho­

mine pr*fertim , & oue nominantur ^ Plinio . I. Duodenum &a.KTvAci > longum fci.

licet duodecim digitos , defeendit reftaab interio­

re orificio ventriculi. II » leiunum, H(57ffquod inanius eft aliquanto reliquis , propter celerem tranlitum C by li, I J I. Tenue» Aswjst'. Crafla itidem tria numerantur» I. Crecum n tpA ot, quodvnicum tantum os feu foramen habet,

Je eft

L I B E R J . p le eft lumbrico in orbem conuoluto. 11. Coluiii

a >oAa(jffe9SCJ}5 torquendo , quod dolores magnOs ciet, qUando Ipiritu crafio aut pituita ob- ftruitur. Hi dolores vocantur colici, feu pafsio colica . I I I , Reftum , '2hrdj% iV f& jjw , quod refti ad anum vfq; fertur, Barbari vocant Longam, itfo lltx m il ODCC Conftant intefti- na panniculis & fibris, vt attra&ioni & expulfioni inferuiant.

Vfus inteftinorum prasfertim graciliorum eft ve excipiant Chylum , & magis etiam Coquant,De­

inde habent anfra&us plures, quo commoretur in iiiis chyJus, ne femper cibos ingerere neceflVfir.

Reliqua inferiora feces & excipiunt, & transmit­

tu n t. 'feliat fyi,

Mefenterium ve! fAemtgKjOV, eft panniculus Colligans inteftina ad dorfum. jjDiftum eft

£ jMS(7JV t^g/ey,quod in medio inteftinornm imun

;ft, tanquam vinculum feu ftragulum , t>16 ttlitteit t>« *£tngen?eit)C. Mefararum vero i venis Mefirai- cis, qua- fparfa: in Mefenterio , ad inteftina ten­

d u n t, nomen habetTJ

^tngewei&e o&cc &

sgebm dL

Ilia,t)(?8 wetf^e 0 cs 2 5 (j« ^ js / a laxitate.

Anterior pars fub nothis coftis, vmbilico prOxi- m a, nominatur K£H0t & vacuitate, $ie XP&jje.

Vmbilicus, &(!£ £7<}bel/per Metaphoram etiam fignificat medium. VmbiJicus enim eftmedium humani corporis.

Abdomen vel fumen, V tltetbau ctyfta Dtg g g w eibe l«gcn. i tem , & 4 m eer,

Ventriculus, j{g iA ta , inftrumentum hutritiua:

potentia;, cibum appetit,coneoquitjaltetat, & ve- lu tin laftcum fuccum,Vi fua naturali fconuertit.

* * * * Figura

Figura eius eft rotunda, oblonga, cum funda *m- p liore,

Situs c(t fub diaphragmate > dextram verfus.

Orificia feu oftia duo habet, fuperius cibum & p„.

tum accipit,& d ix nominatur.

Inferius ianitor feu portonarius dici»

tur,Sj tranfmittit chylum , & fuperfluitates ad inteftin^., vergitq; ad dextrum Jatus. Jvillos ha­

bet, feu fibras, vt attrahere cibum pofsit, coque percepto , conftringi & claudi, rurfumq; expul- fionis caufa iaxari.

Sua natura quidem ventriculus frigidus & fictul eft : & quamuis i vicinis membris calorem ac*

cipiat.vt ab epate , fpiene.corde,Ommento , fpi- ritu : tamen naturah potentia ponfsimum con­

coctionem cibi perficit.

jchyluSjeft liquor,fimilis cremori ptifan*, XV(e a n

Oefophagus fiue ftomachus eft canalis vehens ci­

bum ab ore in ventriculum , Die p£0 Ut'fllJtt(5t)t/

Ot>ec

Oj^mentum eft tegumentum , vel tunica feu membrana, tth X li^ k ln QX>£K Ijctjtlail. Grace o&W''*i,rete , vel reticulum inftar marfupij, tegit Ventriculum & inteftina.f^eritonajum eft inuolu- cru m , tegens fiue circundans membra inferioris Ventris ventriculum, inteftina, oj^tnentum, epar, fpi enem, renes, &c. Arabice 2iphac,s»t« «Ul

Pancreas eft caro glandulofa, expltnsloca vacua inter ventriculum , epar, & !pienem,

«aro,

Vifcera, CjTX'i '/%]/% a:eiabra funt jnaiufculj thoracis pr*lcrtiai,ve cor,pulmo, iecur, fplen , 014

inn&Utyt

ro L I B E R I .

fnitcrltdi* glteOer t'm I«be. cxrhiyyva e/ exe3

Luca? i. Vifcera miIerieordia,id eft , clementifsima affectio, gncDtg|tfe ecb«t!ti2(i oW t im tkiocn. Et verbum azrh(t.yttQl&Uj1id eft, affici maxima mi- fericordia in corde fuo , id eft > condolere ex ani*

111 o.

Hypochondria, t>68 V50<ld)€ t>CC ©CttCO / partes fupra vmbilicum ex vtroq^Jaterej.____ __ _

»1 tttpy latine iecur, eft vifcus fiue organum nu«

tritiua; potentia:,& fanguinis officina.

Conftat ex carne rubea, qua: coagulato fanguini penefimilis eft.

Situs vel fedes eft in dextro latere fiue hypo- chondrio, fiib diaphragmate.

Fotniam habet femicirculi vel lunar, cum i con- iun£tione p ro d it, feu noua eft.

Temperamentum eius eft calidum & hutr.idum.

Vfus eft conuertere chylum i ventriculo acce­

ptum,in fanguinem.qui fpargitur in totum corpus ad nutriendum illud.

Vehas pracipuas habet duas, vna vocaturporta:

vena,quie chylum d ventriculo transmifluni in epar inuehit.

Altera ven» caua XStTttyquje fanguinem vehit ad cor.

G remium,

Vefica fellis,eft folliculus in medio epafe, pyro Iong'iufculo fimilis,qui bilem flauim , feu fel exci»

pit, oie 351 afe o a t i a o t e pati ift. ____________

Splenit dirX U v, latine Iien,WeiWtltj/eft recepta*

culumlutofi, & feciilenti fanguinis, in iecorc con- fe<£ti,litus eft jn finiftro hypochondrio.

L I B E R I . II

B 2 D E

12, LI BER ⁱ. D E P E C T O R E .

D E a u s , JStlljl/ eft pars d collo vfq;

JL !/ ad fepcum tranfuerfum. Vocatur etiam medi­

us venter inter caput & imum aluum.

Thorax tue fotDev 25n tjl/ eft pars anterior i f ollo ad liia vfque,qua.- collis circundatur.

media pars pe£toris, fub quo cor eft £»

tuas, OtfS -foett3griib|gtn/id eft, finus,qua fepedtus aperit infra mammas. Galenus autem medium o» in pectore , in quod co it* inferuntur, appellat, & alibi inq^ 1 •'

Cor litum eft fub

Diaphragma , CppSvlS, pr*cordia,feptum tranf- uerfutn , £1H fv’t)U ODSE VJet}/ diftingueos infimum ventrem,sn quo epar,& ventriculus eft , & fuperio- rem, in quo cor, & pulmo litus eft,

Prodeftad refpirationein. Cum enim dilatatur aer attrahitur,cum contrahitur, aer expellitur.

Mcdiaftinus eft panniculus geminus , diuidens peftus per medium, fecundum longitudinem, ia partem dextram & finiftram,

Capfula cordis , 'SreAX.kgCIOV, eft inuolucrum fcu membrana, cor tanquam arca cooperiens : vt madore fu o , vel ut ro re , cordis calorem in motu afsiduo,temperet feu refrigeret.

C orfons vita?, feu officina fpirituum vitalium, qui diffuli per vniuerfum corpus , vim exercendi vitales aftiones fingulis membris impertiunt.

Situm sft in medio pcctoris,lic tamen vt mucro nonnihil ad finiftrum latus erigatur.

Figura cius eft pyramidalis, balis eft aliquanto la tio r, & gibba , mucro vetd ad latus finiftrum

eretfus. Sinas

2 *

Sinus fcu thalamos, aut ventriculos habet duos, dextrum & finiftrum. Dexter quidem fanguineni

«x epate per cauam venam excipit,& pra-parat; cu­

ius pars vna ad alendum pulmonem m ittitur, per venam arterialem. Altera v ero,& quidem fubcili- or in finiftrum cordis finum exudat,

Sinifter vero ex ifto fubtili fanguine gignit fpi- ritus vitales,qui velut flamma vel halitus per arteri­

am aortam,in omnes corporis partes diffufi, vitam, calorem, & agendi vim ilUs pra:bent.

Motus cordis naturales funt pulfus & affefhis.

Pulfus eft dilatatio, & contraclio evgZMJ : Hic pulfus neceflarius eft ad attrahendum

& expellendum aerem , quo temperetur flamma cordis , St generari , transmitti^; fpiritus poistnt.

Affeftus eft motus cordis fequens cognitionem, profequens^; aut fugiens obiectum, ex quo tandem nafciturvel de]e£tatio,vel dolor,

Vfus cordis duo fu n t: prim^ , gignit Sc fundit fpiritus , & calorem viuificum in totum corpus.

Secundo, ciet motus fuaues vel triftes la>titiar, moefticise , etc. quo la:tari rebus conuer.ientibns,<Sc dolere aduerfis pofsimus. Eft enim fedes , fon s, - &: caufa affeftuum,_____________________________

^ u lm o , 7n>SV[Iuii,CtXuct /u a /.c lx s v , Platoni molle ventilabrum , fpirationis caufa fa£ium.

Conftat ex carne aerea,rara, fpongiola,qua.- coa­

gulati /anguinis fpuma; fimilis eft.

Figuram habet vngula: bouis, & diftjnguitur quatuor fibris,quas / Q'Zxs vocant.

Motus pulmonis continuus eft flue afsiduus, fer- uiens fpii-ationi Sc voci : vocaturque dilatatio &

conftriftio. Haurit «nim aerem afsidue , eumque praeparatum ad cor tran fm ittit, & vicifsim fumos cx corde euehit per os*

B j Vfii?

L I B E R I . 1}

V fuseft, primum, vtfit organum fpiratis^, Secundd,vt feruiat formationi vocis , qua: in fpira- tione aeris, perinde vt fonus in fiftula, perficitur.

Mamma , vtl mammilla feu

f tr tfs jv e l |MC4W, i fono fugentium , Item vbera

$ 'jltTX• Peftori quidem iuxta Ariftotelem addic*

fu n tm am m i , ob eius amplitudinemiGaleno au­

tem,vt cordis calorem defendant,&vicifnm fortior fit calor mammillarum , ob cordis vicinitatem.ad lac coquendum. Deinde vt fit quafi penu alimenti rafcentium,fed confilium opificis fu it, difccrncrs

h o m i n e s & animantia , illo ipfo mammarum ad pe&uspofitu. Beftia: tantum nutriunt fobolem, poftea negligunt, & obliuio fequitur fobolis & pa*

rentum, quia ybera illis in pofterioribus partibus funt polita. Homines vero ex corde quafi transfun­

dunt gzf>ylw in fobolem,ac retinetur memoria, ac fit mutuus amor.

P a p ilk ^ A jj J$tUfh*>er0 U’M ,’per quas infans lao ex mammillis fugit, Vnde verbum $ijA.a(ecdxj jd eftjlac fugere. Dicitur autem latinislac, quod eli­

ciatur, ab antiquo verbo lacio.

Sinus , t>« 25llfei1.

Pra.’COrdium_, OtfS -fecirg fltu b latt.

14 L I B E R I ,

$

P E C O I.L O , Afpera arteria ^ T y g ic t , eft fiftulaftu'N

«analis i faucibus, vel nodo gutturis ad pulmonem \' porreftui,pcr quem aer infpiratur &expiratur,tum vox etiam form atur.

Afpera dicitur propter afperitatem cartilaginum.

t>te fc b a t ff feel/eDct vulgo, tue re fcele.

Nodusgutturis,A5t ^ y £ , fItopfflctn (JIJ t)Ct Ceele/in quo vox formatur.

Epiglottis operculum laryngis. Gula

r

L I B E R

gs

Gula, z>ie fpctsflw ffe. ____ ->-■«»,■

Fauces,funtfumma pars gula; , Q aoyyZ j& iV

Ci?€ Ot>l’V © *lM K t> .^ rf «.«.• ? / /;

®*e fedczquodjendit,ad pulmonem, vkvw Ceruix, tMs genid: ofcir b tn S cd ials / a t r ^ w .

Etfi Ariftoteli totum collum eft: tamen vrraque

VOC« vtitur a u x t v t i appellans Iff

l*ertt,$v B u e j w ® * & ®r&(ru7r£ , totum illud quod inter thoracem & faciem interceptum eft.

D icitur quoq; dtgr„ye 1 ; Vnde decollare*

Cauum, quod collo 8c thoraci commune eft in.

ter duos iugulos exiftens, <r$etyyi nominatur. Vn_

de eft cT(ficfrletv, iugulare, m.iflare.

Iugulus vel iugulum OCl' »or&£t fcafa Vfiter fcen finn/ anterior pars to lli. Gra:ce JtA«.f,duo ofla i

«ollo ad humeros extenfa.

f *X‘ ^ on^^a; ve^ glandula’ colli, tlJd llS d tl/ h o c eft, f fn o lim $u t e fO e n fe it e n k n lw !s .

©*> conditum eft p racj- pue prapter T%ahXHM> > quam oportuit efle lon-

;«/,4 \giufculam, ad modulandam vocem. Itaq; nulium animal, cui decft collum, vocem edit.

Gurgulio, tie g tag e!.

‘ju/UCS, eft caro glandulola fub iugulo , fuh- ftrata afeendentibus venis, & arterijs, ©O t>t£ 2iotC a u s b n d jt ini jcra.

Significat etiam ferociam , vel vt Cicero inter-

\\ pretatur,eam partem anima:, in qua irarum exiftit

«rdor»

Oefophagus,vel ftomachus canalis sransucheas

:— \«bum & pntHm_ig_gjaj£kuliini.>“/ io_^__________

T B $

■

fJwtC V''4 U

J

liber i.

H um eri, u fto l Scfcultettt,

o- tw g ju io ti humerorum eminentia fme cacumen.

Scapula: fiue fpatuJ^.TOAa^ ^ a/JOTzh&Tq, l 110^ k ta ’ d ceruice 'trinq; tendentia

Bdboltecbwr*

Metaphrenon eft interftitium inter fcapnlas,lati.

, , n i * » t e r < “ p i l i u m , t » « 8 W f c b e n O e n S c t y i t t e t n i f t .

Axilla fiue ala, 2Ijcd, M f" % M * Pili Subalares Js(HX Vtltet » 0 1 2tCTIKlt. “ f**' * u Brachium, ( i ^ y j U V , 2 (ti« / pars ab humeri,

vfquead cubitum. Celfus tamen & Hippocrates humerum nom inant, Latini lacertum vocant

Cubitus S U e b o g e n , i flexu brachij vfque id

^ fw sX jto n ftat duobus ofsibus, quorum maius eft dlAsifl. Vnde nomen

^ • 'j^ A ^ v l n a r latinis fa&um eft. Breuius verpae fuperius X egnig-,id eft,radius, $c 7m^pi7ni^(oi/,

, J*Jyh Lac?rtus *>«» foc&ft-jic teil am am/ bis ju tia

t Carpus iunftura manus, Ofls gdenct’ fliiOct 'l &Mlt> / grarce

Metacarpium , t>cc bcig trt ®gt

Manus, organum organorum, fecundum Ariftotelem , & fapienti* caufa fecundum Anaxa- g oram.

Palma, &j’e fldcfye / manus extenfa vfq- ad digitos.

Palmus fpacium eft quatuor digitos latum, X>i(t jiveccl? ftagee / oDcc a n fcanB b ia r.

Maior palmus duodecim , Gra:ce ® V l j

©pmm.

Vola

Vola % c t q , f<5S ttU'tt(! &Ct b^nt> / eft carnofa planities in manu.

Pugnus, Ciil Pugillus, cui 5eufll«i'n.

X&gQS, eft mons in manu deprefsior, fub monte pollicis. Interftitium Verd monticulo- rum pollictis & manus fA.im<p]QtOV nominatur.

Cauterum imprefift natura miras flgnificatione*

in iplas lineas m anuum , qua: Gnecis

& TtfAM)>id eft incifura: fu n t, quarum obferuatio peperit%^s^Uo(M'tnetit) id eft, diuinationem ex infpe&ione manus. Vnde TitS& % «-

^ j/ n o m i dicuntur , qui ex linearum infpcftio- ne diuinare folent. Inter has lineas eminet illa , qua: vitifera, vel linea v it* dicitur, qUa: fcilicet circumfcribit extremitatem & ambi­

tum pollicis, de qua Ariftot^les qua:m , quare lon- garui fint,qui iiabeant integram lineam media: ma­

nus t

Digitus J e t x m ctll Conftant di­

giti tribus ofsibus, qua: nominantur m vm X ttiS S (•cuticula; & ( p a X a y { t s fiue Latine internodia, Slio tU tll lin t>m ftngeni. Nodi gra-ce

articuli £>tcg elen d f.

Condylus flexus digiti, qui in contrafta manu maxime extat, vnde&pugnu fignificat «Itl

& K3vSvAl(^HP pugno verberare.

Pollex euji% etp} quafi vicarius m anus, quod vice vel loco manus fit in prehendendo , Oet Cfluy Ittfit, Vocatur idem etiam

Index

M ,

L I B E R I * 17

18 ^{l i b e r} i(

Index.fiue falutaris ^HKVxas, t >it Jttgct 0&ct '#3e»

&£tj1 c fm g cw qui dicitur quoq, A t^ a p lg i lin, gend°*

Medius, f*S<T& , t>ct Dicitur etiam impudicus,Sc infamis,& verpus, Ocr 2k{cfinaei‘

M edicus, proximus m inim a, &CE ^ a n fin a e t . * Au“ ^ la“ s feu « « i n w . K . f k f c c j h 0 v « ot}K#

Vnguis, svt'^, cm V la g d a m fiitger,

D E C A P I T E *

T

Vua, Epiglpuis, vel columella, D«9 Scpfflcta

nn -fetil |c.

Palatum, &EC (B am tU

Lingua , CSC 5unflC/cft caro mufculofa & fungofa neruis,arterijs& venis «bundans, vt fit inftra- mentum guftus 6c fermonis.

Vfus habet tres» I. Format fermonem, Et t>e arefcatafsiduo motu feu vfu fermonis,madefit lalj.

ua, deftillante partim ex cerebro , partim exarftu- ante ex ventricula. IX. Eft organutn guftus, I I I . Prodeftad mafticandum cibum. Sic autem formatur v o x : Inftrumentalis caufa ell guttur, vel jn gutture oihiyA U 'liu ,& . lingua velut picarum.

Efficiens eft vis cerebri & cordit. Cerebrum enim fenfum 8c motum perneruos: cor vero fpirnum per arteriam venofam Cuppeditat. Nerui igitur im- pellu.it m ufculos: Mufculi impu}fi efficiunt exa­

rationem vehementem , qua? exufFlatio nrimina- tur. H ic inter exeundum verberata & repercuf, fa i fiunma gutturis membrana vocem format.

Guftus grace y i v f f t f f i f t Guftare i eu libare,

Po rr*

Porr(> fapores qui guftu iudicantur, funt o<5lo.

t. Dulcis y A u x ij, a.Acidus. a £ t 5 f ,0 a t t « . 3, Aufterus, cu/PlfOS, ^AXV. 4 . Acerbus 5pu (pm (i

■fottbe, 5*. Amarus, OTfcfSff, 2 5 itta . ff, Acris, cpv;M S t Q ctyatft, ? , Pin guis, him peS,$eX>U 8. Salfus , <Stfal0 «rt. Dentes e& tm f, funt triginta duo , fedecim videlicet in vtraq; ma­

xilla, & vna quidem feric.

Quatuor [priores dicuntur incifores , quod cibum concidunt inftar cultri. Item <yth*(n nei,'z#li & y iA a v , a ridendo, quod in rifu rete­

guntur.

Sequentes duo vtrinque canini vocantur, X tw s o o v n fj a fimilitudin,s;. T e rtio loco funt ab Vtroq-, latere quini maxillares, feu mola­

res, quod cibum inftar mola’ cerealis comminuanx, 2 $ 0 a$eene. Vltimo loco funt i y j p c n t , ferotini, quod fero nafcuntur, nempe «tatis anno vicefimo, vel interdum etiam o&ogefimo , ex quo ac>l(p^vi' fijg 6£ appellantur, hoc eft, fapientia- dentes, fepeW Dentatus , t>t'C jtfltctc iCCtie l)at. ( lltigf.

D entitio, tt>«nn ttUttt JCCISC 1JCiSit.

G in g iu a, SflElftcifd).

Mandibula vel maxilla,K in b a tfe tl. Mentum, $ H 1, Bucca y i k § ‘@ * . Ptc in n et

Os fSMrt, ifJHiJt».

Ri&us oris.JCCtJC blccfftt.

Labrum vel labium,

Gena vel mala, , tSJililgCjfedcs yel nota pa~

doris,intor aures Sc nafum, Earb*

L I B E R I . ip

Barba Ttscaym 25art>,

Barbula, 25ertJctt1. Barba prima, hoc eft,incipiens.

Der er|l berau s fhcbt.

Iu lu s, cui tenera lanugo ex genis enafeitur.

Myftax ^ n eb e lb a rlb . VibriiT», W aftnijcrlcm .

Nafus V la fi. Nares, V td felo d jet. Eft autem nafuj organum olfa&us fiue adoratus. Hoc enim odo­

res percipimus.

Odoratus , titt QCtCltd) / vel odor, Cicero. Iucnn- dus eft odoratus pomorum,&IC opfftfi CJeben iit tten gu ten g e m d ;.

Hortus odorifer, Ctrt CJ.Itt Ofit (itW t gufett (jctuctj g tb r.

Olfacio vel odoror, id) tlCCjyC. E t per Metapho­

ram perueftigo : Primus hocodorabar,|id eft, perueftigabam»

Incendere odorem ,

■Ki£cS;i

!t

Odoro, tcl; m a d ie eiticti getuefr/ vt apud Ouid.

Odorare aera fu m is, €111 gctlldj n iafy m III D£C

fragrans, t>CS tBOl tett&A*

Fragrantia d C u S ta , etn g litet g c x u d )lifragro, i.e, redoleo, id ) gcbe cinen g iitiu g etu d ), Graueolens,D«s vbel d v eru fa s, Graueolentia efu craoict, id eft, grauis odor , titt

b o f e t g a u d ) .

Nafum emungere, (ZcbtieUQetl, Nafus fimus fttiCtye&afe*

Vfus naii. I. feruit refpirationi. I I , Seruit formationi vocis. I I I , Attrahit odores bonos, &

auerfatur malos. 1 1 1 1 . Excipit mucum, fiue fuper- fluitatem ctrebri»

Facies,

20 L I B E R I .

L I B E R -I.

Facies fcrtS ti«tfirltcfc£ G tigefidjt, Vultus gcffalt Dcc an $tfi< l)ts.

Oculus, vel c p f.« g ,3 t t g l / eft or­

ganum vifus.

Oculi hebetes, 251o9e Q efidjt, Oculi lim i, 0 d ? {lc tfugen.

Oculi acres , acuti,Lyncei @ d ;a iffe <3cficj;t, Oculi ceru lei,& «5m 6 tigei1 ,

Anguli oculorum , SlugcmMtlcfel.

Sinus oculi, t)le t)6Ic Cct fiugen.

Palpebra SlligcillkOt / velut tunica oculi*

C iliu m @ A e(p ctp lf 2(wgcHbt<5B«.

Supercilium c t p f v s . b i e cb ev n 2 iaQ m b t(tu n . Albumen oculi, vel albugo, 0 *?S Wetffe IUI *3llgt%

Iris eft circulus in ocula.

Pupilla vel pupula 2fug<?pffel*

Tunica; oculi funt membranae tenues,qua­

rum d medicis quatuor tantum numerantur, qui^

bus tres eius humores comprehenduntur. Exterior dura <nthrit»OT))S dura membrana nerui op titi produ&a, totum oculum com plebitur, in ea au­

tem parte, qua Iridi & pupilla; obducitur, appella­

tu r cornea K e^ L T setfy s, cuius pars, quam pupil­

lam appellant, inftarlucidifsimi cornu , fpecies vi- fibiles transmittit, & humorem aqueutn anterio- Iem continet.

Huic altera tunica Connafcitur, qua: i tenui meninge feu membrana nerui optici eft , q u * &

Venulas fuftinet, 3c dicitur vuea , quod acino vua: iimilis fit, & vbi eius foramen eft, pau­

lulum deprimitur d maiore’ Iridis , quam efficit circuitu , fuoq; foramine pupillam definit, interior femaqueum feu albugineum humorem compre­

hendens,cuius perfpicuitas transmittendis,recrean- dis,<Sc

dis, Sc multiplicandis formis vifibilibus feruitiCir- ca medium oculi intrinfecus tertia tunica tenuifsi- ma & peJJucida obtenditur cryftallino humori, XgVZSt?i\6ei<$fi,4 uo tanquam fpecillomens vtitur, Scexemtus non diffluit, alijs^j, rebus iropofitus, eas

«naiorcs exhibet, Lentis fere figura , aut veluti fi ex media fphirra circulus alicuius crafsitudinis fit ab­

latus, cuius humoris hemifpha;rium pofterius in­

natat vitreo humori, vt dimidium eius recipiat.di­

midio reliquo extante. Poftrema tunica exfubftan- tia nerui viforij difleminata,hemifpberio concauo, vitreum humorem,pofteriorem oculi partem dimi­

diam explentem , ample&itur tanquam hamo , ct&tpitaArigjlisioriS, retiformis dicitur, non i ple­

xu, fed retis fimilitudine, quod vfii baculo rotun­

do,orbiculato anne£iitur, ipfoscj; oculos luce inge­

nita pr»:ditos lucidifsimus fpiritus ex cerebro, vbi eiuspra;cipua fcaturigo eft, per neruum opticum , cauumj copiofe influens,plurimum illuftrat, quo zd interiorem fenfum communem Sc phantafiam lpecies feu imagine» vifibiles o culo, eiu% facultati iniprefsa; (qua: fpiritibus animalibus,tanqiiam pro­

prio inftrumento vtitur ) transmittuntur dijuii- candar.Oculus igitur abAriftotele fpeculum anima­

tum dicitur, ( fpeculum ver6 oculus inanimis) in cuius medio tanqua in centro cryftallinus humor, si figura &: confidentia di&us , pra:cipuum vifionii fubie&um exiftit,cuiu% caufa reliqui humores &

tunica: funt condit*.Sed pra;terea abalijs qua addi­

tur tunica diifta 39ltlptpvK U i,iA eft, adnata, fiue adhsrens feu coniun£ttua,vt Barbari loquuntur) ea ligamentum v«rius eft,quo oculus alligatur fiiper- cilijs,& interioribus ofsibus. Deinde & ea, quam Vefalius pilis palpebrarum confert> & anteriori vi­

trei humoris obduci, vt incerftitiu vitrei & aquei humoris

12 LI BER I*

Immotis dicit,ctiaiii eft Jigamentu.quo vue», & ad eadem cornea; alligatur.Denique obferuatum eftab Arantio Anatomico Bononienfi kgacifsim o, cry- ftaUinum humorem ea quoque parte, qua vitreo , quafi innatat ficut vitellus, in oui medio, albumini tenuifsima pellicula obductum effe: ne cum fub- ie&o humore confundatur.

Colores qttos vifu percipimus funt varij, quorn Ariftotcles duo» extremos con ftituit, Album & ni­

grum, & tjuinq-, medios, aut ad Album , vel ad ni»

grum declinantes, fic^; enumerat feptem, 1 . Albus XX\'tf3/cum quo ccniungit pallidum,

& alios,qui tantum differunt fecundum magis 6c trtinus,ficut & in fequentibut.

2 . Fufcus.

2. Rubeus.

4* Purpureus, f. V iridis.

C. Ca-rulcus.

7 . Niger , quoruns tamen quilibet fub le habet fuos gradus, & fpecies,licet non omnes noti init.

Albus XVcifs, Candidus vel argenteus, N iueus, 0 ri;nfcu?t’ifa.

Laiteus , FUuus

Hcluus vel crocinus,

Rauus vel luridus, gCCf»

Aureus, © olO tfatbe, R u b er, Jlo & t.

Rubidus vel rubicundus, Rutilus, tfetVtttOOt*

Juluus vel MurtelJinus , / O&CC

£.«bf# rb.

Flammeus, SLUchtfittK

Viridis vel herbidis, ©WSfltfiH/qui eft prin­

cipium

L I B E R I . 2}

cipium nigredinis,aqueus humor in folijs ftirpiun!

ficcatus fit viridis . poftea maiore exiccatione flaue.

fcit.accedente frigore,folia fiunt lucida , & tandem

Melinus, 2!pffclgncjii. ( ni

Ruffus, iU tbftstbe.

Rofeus, & of«nfhtbe.

Cyaneus, >Du;tdvibliin;.

Coeruleus vel cceruius •feltJliltdblfltt».

Coefius, © rcm b i^ o j, Fufcus,25t<tt£tt.

Hyacinthinus Tei violaceus vel Amethiftinus , TOcilbrajrn.

Spadix vel fpadiceus,&SftcnbMtt>fl/' O&Ct btrtam-

robt*

Ater vel niger, vel furuus, Piceus,

Cinereus OOCt 2(fcJ;cf.1lbc,0DCt ftyimtU Liuidus JMeyfurbe.

Murinus, tTJcwefrtrb^.

Quomodo autem ex lum ine, corpore per- fpicuo ,& opaco colores generentur, & inter fe na­

turaliter permutentur, fole occidente, vel oriente, in coelo con/picitur, item quomodo abalbo ad ni­

grum fiat per colores medios naturalis tranfitus, alia tamen eft eorum colorum ratio, qui permifti- onem fiun t: vt ex albo copiofo cum pauco nigro permifto fit color cineritius, fltb e / ^ a r, Auris, d)!)t7anfra<3:us flexuofos habet, ne fo^

nus de repente,affatimq^ ingrediens lxdat fenfum.

Auricula, vel Ao£»flc, d>l)dcplitl / ell car^

tilaginofa, Sc flexus habet,ne quid ex inopinato irruat.

Pinna 'nlegvytev fuperior pars auris prominetis.

Cauitas in auribus,0rt8 <foolf.

Foramen

24 L I E E R I.

Fcramen, «*#??i® f,tM S<!J!}dod?lsiit.

In cauitsteaurisanfra&uofa funt duo ofsicula, vnum incudi, Tei molari d e n ti, alterum malleolo limiJe, quod incudi confertur,illud membrana ob­

ducitur, cui Sc chorda,ftapedis inftar, obtenditur, ficut in Tympanis fonus cauta inferiori pelli tx- panfe neruum feu chordam fubtendi videmus , quod A Vallopio obferuatum eft.

Tem pora Hf^TUpOl, fcet Q 4;!«(f/ bina funt.

Frons,,« l

Ruga: frontis,$t StHtrjelt».

C a p u t , A J^SOJpt/domicilium cercbri Se fenfuum. Figur*quidem debet efle fp h *rica ,&

exafte rotunda, ied vtrinqj tamen paulatim com- prella.

Acuminatum caput peruerfi ingenij nota eft, quale habuitTherfites,

S in c ip u t jjS ^ y ^ a n te r io r pars capitis.

O cciput lutei, vel occipitium ,pofterior par* i vertice ad ceruicem.Hoc cum nimis eftparuum,nec

«minet,infirmam memoriam iigmiicat.

V e r t e x , t i e c iOutfatl.

C alu a, vel caluaria.vel cranium t)it -fcifvtt-

fd)«U

.

,

Suiura: vel c omniiilura; cranij , Di< $ (g l o k n f d j a l s / o d e t b le tle u i/ gr^ce fc t fic q , fu n t^ s tres, coronalis, /agittalis, & Al7n^0Hdf}S>id eft , fquamofa.

Coma,crinis, capillus, capillitium, pilis,

<??3 SWeft fuperfluitas ex crafsiore humore Sc fuli-

C , gine,

L I B E R I * 25