KATOWICE
Konsolidacja kopalń
„Mysłowice” i „Wesoła”
Drugie
Centrum Wydobywcze
4 września br. Zarząd Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. podjął de
cyzję o rozpoczęciu procesu tworzenia drugiego Centrum Wydobywczego, składającego się z KWK „Mysłowice” i „Wesoła”. Rozpoczęcie działalności nowego zakładu ustalono na dzień 1. stycznia 2007.
D
ecyzja ta, zapow iadana już znacznie wcześniej, jest logiczną konsekwencją dokonanej przez za
rząd analizy struktury zakładów gór
niczych KHW S.A., pokazującej, że dla zwiększenia efektywności wyko
rzystania złoża, zasobów ludzkich oraz zmniejszenia kosztów produkcji konieczna jest konsolidacja sąsiadu
jących ze sobą kopalń. Pierwszy krok uczyniono na początku 2005 roku, kiedy to połączono kopalnie „Śląsk”
i „Wujek” . Dziś, z perspektywy pra
wie dwóch lat w idać, że decyzja ta była słuszna: nowy organizm funk
cjonuje prawidłowo, osiągając dodat
nie w yniki ekonom iczne, a w toku scalania - wbrew obawom - nikt z pracowników obu kopalń nie stra
cił pracy.
Doświadczenia te zostaną w pełni wykorzystane w procesie integracji mysłowickich kopalń. Obecnie pro
wadzone są tu roboty górnicze zwią
zane z wykonaniem wyrobisk łączą
cych obie kopalnie. Wykonanie wy
robiska transportowo-wentylacyjne- go umożliwi połączenie podziemnej infrastruktury technicznej dla lepsze
go wykorzystania ich możliwości wy
dobywczych oraz prowadzenia racjo
nalnej gospodarki złożem.
Na stanowisko dyrektora - kierow
nika Ruchu Zakładu Górniczego KWK „Wesoła” oraz kierownika Ru
chu Zakładu Górniczego KWK „My
słow ice” zarząd powołał mgr. inż.
Ryszarda Ucieszyńskiego. Jego zada
niem jest utworzenie Centrum Wydo
bywczego oraz podejmowanie dzia
łań technicznych i organizacyjnych,
um ożliw iających osiągnięcie przez centrum dodatniego wyniku finanso
wego brutto w latach 2007-2010, szybką likwidację zadłużenia w sto
sunku do kontrahentów - szczególnie dostawców usług i materiałów.
Stanisław Gajos,
prezes Zarządu Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
Będą wymierne korzyści
- Konkurencja na rynku węgla zaostrza się. Jeśli chcemy je j spro
stać, musimy przede wszystkim podjąć takie działania, które pozwolą na wydobywanie dobrego węgla w sposób najefektywniejszy, a więc przy zachowaniu racjonalnego wyko
rzystania złoża i zasobów ludzkich.
Chcę z całą mocą podkreślić, ze oba te priorytety będą w procesie integra
cji kopalń „Mysłowice,, i „W esoła”
kluczowymi. Jestem przekonany, że z tego połączenia wynikną same p o żytki zarówno dla załóg obu ko
palń, bowiem ich funkcjonowanie w organizmie, który w naturalny sposób będzie miał silniejszą pozycję, tworzy o wiele bezpieczniejsze perspekty
wy pracy, o którą nikt nie musi się lękać. Poprawia to także znakomicie konkurencyjność KHW S A .
Z tego połączenia wynikną same korzyści.. Fot. S. Jakubowski
Za 8 miesięcy 2006 r.
Wyniki
Katowickiej Grupy Kapitałowej
W okresie ośmiu miesięcy 2006 r. kopalnie Katowickiej Grupy Kapitafowej wydobyły 11 448 tys. ton węgla, tj. 66,7 tys. ton na dobę. Sprzedaż węgla wyniosła 10 945 tys. ton, w tym w kraju - 10 168 tys. ton i na rynkach zagra
nicznych - 777 tys. ton, co stanowiło 7,1% całkowitej sprzedaży.
W poszczególnych miesiącach w w ysokości 2019 min zł. Średnia 2006 r. w ielkość sprzedaży wę- cena zbytu węgla osiągnęła poziom gla kształtow ała się w granicach 184,46 zł/t.
1150-1500 tys. ton.
Sprzedaż węgla KGK w okresie 8 m-cy 2006 r.
1 507 ... ... ... ...
styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień
W okresie 8 miesięcy br. uzyska
no przychody ze sprzedaży w ęgla do ko ń c zen ie na str. 4
Ozłocone bezpieczeństwo
Honorową nagrodę (pozłacaną plakietkę z grawerunkiem „Praco
dawca - organizator pracy bezpiecz
nej”) odebrał w piątek, 15 września br. z rąk Teresy Różańskiej, okręgo
wego inspektora pracy w Katowi
cach, dyrektor kopalni „Wieczorek”
Artur Kawała.
Katowicki zakład górniczy był go
spodarzem spotkania, w trakcie które
go podsumowano pierwszy, okręgowy etap XIII edycji konkursu pn. „Praco
dawca - organizator pracy bezpiecz
nej” . Jego celem jest promowanie naj
lepszych praktyk w zakresie bezpie
czeństwa i ochrony pracy oraz inspiro
wanie pracodawców do tworzenia bez
piecznych i ergonomicznych miejsc pracy. W uroczystości uczestniczyli m.in. główny inspektor pracy Bożena Borys-Szopa, prezes Wyższego Urzę
du Górniczego Wojciech Bradecki, menedżerowie wyróżnionych firm oraz liderzy central związkowych, wreszcie zaś - liczne grono inspekto
rów pracy.
Należąca do Katowickiego Holdin
gu Węglowego S.A. kopalnia „Wie
czorek” zdobyła to prestiżowe miano w grupie największych z ocenianych firm, tj. zatrudniających powyżej 250 pracowników. W obszernym uzasad
nieniu do tego prymatu konkursowa kapituła odnotowała m.in. systema
tyczny spadek liczby wypadków przy pracy w tym zakładzie. Oto w ciągu czterech ostatnich lat w kopalni nikt nie zginął ani nie doznał poważnego
uszczerbku na zdrowiu. Ba, w 180-let- nich dziejach tego zakładu styczeń br.
był pierwszym miesiącem, w którym w ogóle nie odnotowano jakiegokol
wiek wypadku przy pracy.
- Bardzo mnie cieszy, że na czele listy największych firm znalazła się stara kopalnia, legitymująca się 180- -letnią tradycją. Jak widać, „stara”
w tym przypadku oznacza bardzo do
bra, a więc i taka, która zapewnia za
łodze bezpieczne warunki pracy i gdzie respektowane są rygory p ra worządności w stosunkach przedsię- biorca-pracownik - tuż po wręczeniu nagrody mówiła Teresa Różańska.
Satysfakcji z nagrody nie taił dyrek
tor kopalni „Wieczorek” Artur Kawała.
- Mimo swojej imponującej metry
ki „Wieczorek” ma się dobrze nie tyl
ko w warstwie produkcyjnej i ekono
micznej. Nagrodę w konkursie OIP odbieramy jako potwierdzenie powo
dzenia zasadniczego celu, jakim je st przede wszystkim bezpieczne prow a
dzanie pracy. Nieprzypadkowo pierw
szym z wdrażanych systemów zarzą
dzania był, począwszy od 1999 r., sys
tem zarządzania bezpieczeństwem.
Dziś widzimy wyraźne efekty w posta
ci spadku liczby wypadków i wskaźni
ków ich ciężkości. Nie sposób też prze
m ilczeć w tym kontekście niesłycha
nie ważnego zaangażowania zakłado
wych organizacji związkowych i spo
łecznych inspektorów pracy - akcen
tował dyrektor Kawała.
(ek)
W numerze między innymi:
- Produkt i odbiorca - rozmowa z mgr. Konradem Miterskim, przewodniczącym Rady Nadzorczej Katowickiego Holdingu
Węglowego S.A. — Stl*. 3
-P u n k ty widzenia: Jak najlepiej zorganizować branżę
górniczą? - str. 4
STRONA 2
KWK „Kazim ierz-Juliusz”
Przedłużyć lato
A trakcyjną ofertę dla członków związku i ich rodzin przygotował ZZG w Polsce działający przy kop. „Kazimierz-Juliusz” . Pod koniec maja pierwsza dw udziestoosobow a grupa wróciła z wyprawy do Tunezji, kolejna grupa - 65-osobowa - odpoczywała w Egipcie. Wprawdzie są to wycieczki pełnopłat- ne, ale ich cena i tak jest bardzo atrakcyjna. Związkowcy zamawiają taką wy
cieczkę w biurze podróży z dużym wyprzedzeniem , uzyskując dobry rabat, a po drugie uczestnicy mogą sobie koszt wyjazdu rozłożyć na raty. Wypoczy
nek w cieniu piram id, hotel położony 250 metrów od plaży i wycieczki do Kairu, Luksoru czy na wyspę Giftun - to tylko część programu tej wycieczki.
Jeśli ktoś woli bardziej swojskie klimaty - to związkowcy zapraszają na grzybobranie.
Wzdfuż Nilu... Fot. Arch.
§ ® i f i
KWK „Wujek”
Organizuje i dopłaca
Tego lata, z wypoczynku zorganizo
wanego przez Sekcję Socjalną Działu Spraw Pracowniczych kop. „Wujek” - skorzystało 601 dzieci, w tym 432 z ko
lonii, a 169 z obozów. Na dofinanso
wanie skierowań kolonijnych i obozo
wych ze środków zakładowego fundu
szu świadczeń socjalnych wykorzysta
no około 560000 złotych.
Z uwag i opinii kierowników kolonii oraz wychowawców kolonijnych wy
nika, że placówki wybrane w tym roku na organizację kolonii i obozów speł
niały oczekiwania wypoczywających.
W bieżącym roku zgodnie z regula
minem zakładowego funduszu świad
czeń socjalnych, pracownicy, renciści i emeryci kopalni mają prawo ubiegać się o dotacje do wypoczynku dzieci.
Nie tylko organizowanego przez kopal
nię, ale również do kolonii i obozów załatwianych indywidualnie przez ro
dziców. Podstawowe zasady dotacji są analogiczne jak przy dotacjach do ko
lonii i obozów kopalnianych. Dotych
czas do „wyjazdów obcych” udzielono z ZFŚS 331 dotacji na kwotę 173 tys.
zł, w tym 10 dotacji do turnusów reha
bilitacyjnych na kwotę 14 tys. zł dla dzieci posiadających orzeczenie o nie
pełnosprawności wydane przez miej
skie, powiatowe lub wojewódzkie ze
społy do spraw orzekania o niepełno
sprawności.
rE C
Akcyjna
K A T O W I C E
ZEC sp. z o.o.
Czas remontów i inwestycji
Okres wakacyjny to dla Zakładów Energetyki Cieplnej S.A. wytężony czas remontów i inwestycji. Dobrze wykorzystany pozwoli zapewnić nie
przerwane dostawy ciepła i energii elektrycznej dla odbiorców komunal
nych i przemysłowych. Tegoroczny se
zon remontowo-inwestycyjny powoli dobiega końca. Największą inwestycją przeprowadzoną w 2006 roku było po
łączenie ruchów Wydziału Nr IV
„Murcki” siecią ciepłowniczą, przez którą od bieżącego sezonu grzewczego popłynie ciepło z kotłowni „Kostuch- na” do rejonu poprzednio zasilanego przez likwidowaną kotłownię „Maria” . Pracownicy zatrudnieni dotychczas na likwidowanym ruchu „Maria” znajdą zatrudnienie w innych wydziałach pro
dukcyjnych ZEC.
Strategicznym polem działania ZEC jest poszerzanie swojego rynku sprze
daży energii cieplnej i elektrycznej.
Jednym ze sposobów na osiągnięcie wzrostu sprzedaży jest przejmowanie podmiotów gospodarczych o podob
nym profilu działalności. Realizując strategię działania ZEC S.A. do roku 2010, odpowiedzieliśmy na publicznie ogłoszone zaproszenie Ministra Skar
bu Państwa w sprawie nabycia pakietu akcji Elektrociepłowni Tychy. W toku postępowania dopuszczającego do dal
szych negocjacji nasza oferta nie zo
stała przyjęta. Analiza i szczegółowe rozeznanie w rynku energetycznym po
zwalają na wyszukanie potencjalnej in
westycji kapitałowej dla ZEC. Kolej
nym przedsiębiorstwem w sferze na
szego zainteresowania jest firma PE MEGAWAT (powstała na bazie ma
jątku energetycznego Gliwickiej Spół
ki Węglowej), której udziały zamierza sprzedać Skarb Państwa. 7 września br.
złożyliśmy odpowiedź na publicznie ogłoszone zaproszenie Ministra Skar
bu Państwa w sprawie sprzedaży udziałów Spółki MEGAWAT przez ministerstwo.
Rok 2006 przyniósł firmom energe
tycznym i ciepłowniczym długo ocze
kiwaną możliwość handlu uprawnie
niami do emisji CO2. Handel ten po
zwoli firmom posiadającym nadwyżki uprawnień na ich sprzedaż w obrocie wolnorynkowym. Po analizie i weryfi
kacji przydziału uprawnień dla ZEC na lata 2005-2007, zawartych w Krajo
wym Rejestrze Uprawnień, posiadamy nadwyżki tych uprawnień.
Y S Ł O W I C E
KWK „Mysłowice”
Seniorzy w Wiśle
WRZESIEŃ 2006
Pieczony prosiak z piwem, gorąca zupa i przygrywająca kapela - to tylko niektóre atrakcje wieczoru góralskiego, jaki dla uczestników wycieczki przy
gotowali organizatorzy - Komisja Emerytów i Rencistów ZZG w Polsce dzia
łająca w KWK „Mysłowice” .
Jak nam powiedział Zdzisław Łapaj, przewodniczący komisji, w tej organi
zowanej od lat wycieczce do Wisły w tym roku uczestniczyło 70 osób. Drugi dzień wycieczki wypełniony spacerami po okolicy, zakończyła uroczysta ko
lacja i zabawa taneczna. W trzecim - ostatnim dniu - byli pracownicy kopalni, emeryci i renciści oraz ich rodziny zwiedzili „Leśny park niespodzianek” - jedną z modnych atrakcji Ustronia. W parku znajdują się ścieżki przyrodni- czo-dydaktyczne i każdy mógł wybrać drogę dającą możliwość obcowania z naturą i podziwiania dzikich zwierząt żyjących w polskich lasach. Szczegól
ne wrażenie, nie tylko na turystach z „Mysłowic” , wywarł pokaz lotów pta
ków drapieżnych.
KWK „Staszic”
„Wolny Rogacz” zaprasza
Klub Turystyki Aktywnej „Wolny Rogacz” , zrzeszający pracowników KWK
„Staszic” i członków ich rodzin, zaprasza wszystkich chętnych na kolejne wspólne wędrówki. Ogłoszenia o kolejnych wyprawach rozwieszone są trady
cyjnie na cechowni. Mamy właśnie piękny koniec lata, jesień również zapo
wiada się słonecznie - może więc warto wyrwać się z miasta na beskidzkie szlaki.
Na zachętę przytoczmy fragment wspomnień klubowiczów, którzy niedaw
no zdobyli piękną i kapryśną Babią Górę.
- W słoneczny niedzielny poranek, grupa staszicowskich Rogaczy w yru
szyła autokarem z Giszowca na podbój najwyższej góry polskich Beskidów wznoszącej się na wysokość 1725 (m n.p.m.). Podróż na przełęcz Lipnicką minęła im szybko i jeszcze przed południem rozpoczęli mozolną wspinaczkę wąską górską ścieżką, znakowaną kolorem czerwonym. Po godzinnej w ę
drówce wiekowym świerkowym borem, dotarli na Sokolicę (1367 m n.p.m.), gdzie podobno zbójcy ukryli 12 beczek: jedenaście ze złotem, a jedną z wę
gierskim winem. N iestety, po bezowocnych poszukiw aniach szlachetnego trunku i potężnym łyku wody, nasi wędrowcy musieli ruszyć dalej. Po kolej
nych 40 m inutach dotarli na kulm inację Babiej Góry - D iablak (1725 m n.p.m.). Po zejściu było tradycyjne ognisko w pasterskim szałasie, przy którym dzielimy się wrażeniami z trasy, i powrót do domu.
Kogo zachęcił ten krótki z konieczności opis, zapraszamy do Klubu Tury
styki Aktywnej „Wolny Rogacz” .
KWK „Wesoła”
Sprzedaż kopalnianych mieszkań
Podobnie jak w całym holdingu, proces sprzedaży mieszkań zakładowych w kop. „Wesoła” rozpoczęty został w 2002 roku. Procedura sprzedaży prze
biega sukcesywnie, zgodnie z podjętymi uchwałami zarządu Katowickiego Holdingu Węglowego S.A.
Do końca sierpnia tego roku sprzedano na rzecz najemców 197 lokali miesz
kalnych oraz jeden budynek jednorodzinny. Do końca roku 2006, zgodnie ze złożonymi przez najemców deklaracjami woli nabycia mieszkań, planuje się podpisanie dalszych 41 umów notarialnych kupna-sprzedaży.
Uruchomienie sprzedaży każdej kolejnej transzy mieszkań następuje po uzyskaniu zgody zarządu KHW S.A. w formie uchwały. W ykazy mieszkań przewidzianych do sprzedaży wywieszane są na tablicach ogłoszeń w spółce mieszkaniowej, w kopalni oraz w budynkach mieszkalnych.
Najemcy, których mieszkania zostały przeznaczone do sprzedaży, otrzymu
ją indywidualne zawiadomienia o możliwości kupienia swojego mieszkania.
Zawiadomienie określa orientacyjną wartość rynkową mieszkania oraz dodat
kowe koszty związane z przygotowaniem lokalu do zbycia i podpisaniem aktu notarialnego. Zainteresowani najemcy w terminie do trzech miesięcy od daty otrzymania zawiadomienia zobowiązani są do złożenia oświadczenia o woli i terminie nabycia lokalu. Zakup mieszkania musi nastąpić w czasie do 24 miesięcy od daty złożenia oświadczenia - termin ten określa najemca.
Kupujący nabywają mieszkania za cenę obejmującą ulgi polegające na po
mniejszeniu wartości rynkowej mieszkania o 6% za każdy rok pracy osoby uprawnionej i 3 % za każdy rok najmu tego mieszkania, przy czym łączna ob
niżka nie może przekroczyć 95 % wartości mieszkania. Tak więc prawie wszy
scy najemcy nabywają mieszkania za 5% ich faktycznej wartości.
m urek!
KWK „Murcki”
Wypoczynek i zabawa
Wprawdzie wakacje - jak zwykle - minęły bardzo szybko, jednak lato trwa do 23 września a wraz z nim czas wypoczynku. W cześniej, od czerwca do końca sierpnia wypoczywały dzieci i młodzież. W tym roku kopalnia zorgani
zowała kolonie i obozy nad morzem i na M azurach. Z różnych form wypo
czynku wakacyjnego skorzystało 532 dzieci i młodzieży. Szczególną atrakcją dla kolonistów wypoczywających na wybrzeżu, był wypad za morze: do Danii i Szwecji. Ale udany wypoczynek gwarantowały również inne wakacyjne im
prezy i atrakcyjne wycieczki.
Kiedy dzieci zasiadały w szkolnych ławkach, na turystyczne szlaki ruszyli seniorzy. Dla emerytów, rencistów i członków ich rodzin Dział Spraw Pra
cowniczych zorganizował wczasy w ośrodku agroturystycznym w Jaworzynce oraz w ośrodkach wczasowych w Rybakach i Łebie. Ta część wakacji nie jest już tak żywiołowa, ale również pełna atrakcji i dobrego humoru.
Informacje zebrał i opracował ZBIG NIEW PIKSA W bieżącym roku orkiestra obchodzi 95-lecie swego istnienia. Fot. Arch.
Początki Orkiestry Dętej KWK „Wieczorek” sięgają 1911 roku, a więc cza
su, kiedy władze niemieckie z całą bezwzględnością tłumiły wszelkie oznaki polskiej kultury na Górnym Śląsku. Po wielu staraniach uzyskano warunkową zgodę na utworzenie orkiestry dętej przy ówczesnej straży pożarnej kopalni
„G iesche” . Pierwszym dyrygentem był Jan B iskup, a orkiestra działała do sierpnia 1914 roku, kiedy to na skutek wybuchu I wojny światowej zawieszo
no jej działalność. Na przełomie lat 1918 i 1919 z inicjatywy pracowników ko
palni reaktywowano orkiestrę, ale już jako orkiestrę górniczą. Dyrygentem zo
stał Wiktor Bara. W 1924 r. z powodu braku środków na jej utrzymanie dyrek
cja kopalni rozwiązała orkiestrę. Wiktor Bara, znany działacz kultury, utwo
rzył wówczas amatorską orkiestrę dętą, którą i tak władze kopalni doraźnie an
gażowały do różnego typu imprez i uroczystości związanych z życiem kopal
ni. W 1932 roku powstała przy orkiestrze orkiestra symfoniczna pod nazwą
„Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Paderewskiego” . Działalność orkiestry przerwał w 1939 roku wybuch II wojny światowej. Po wyzwoleniu, z inicjaty
wy Jana W ąsika, na apel załogi pow stała Orkiestra Dęta Kopalni „W ieczo
rek” , pod dyrekcją Romana Mikołajczyka. Od 1947 r. dyrygentem był W oj
ciech Badura. W 1957 r. batutę przejął wspomniany wcześniej W iktor Bara, który pełnił tę funkcję do odejścia na emeryturę w grudniu 1961 roku. Wniósł on wielki wkład w rozwój i poziom orkiestry. W 1962 r. dyrygentem został Henryk Wilczek, który pracował z zespołem do marca 1990 r. Od lipca 1983 r. do grudnia 2003 r. działał przy orkiestrze zespół mandolinistów. Ponadto, stworzona została orkiestra młodzieżowa, która przygotowywała młodych in
strumentalistów do gry w orkiestrze.
W bieżącym roku orkiestra obchodzi 95-lecie swego istnienia. Koncert jubi
leuszowy odbędzie się 25 listopada w sali Filharmonii Śląskiej.
f
KWK „Wieczorek”Trąbią już 95 lat
Nie tylko pracownicy kopalni i ich rodziny znają orkiestrę dętą kop. „Wie
czorek” , którą od kwietnia 1990 roku dyryguje Andrzej Pisarzowski. Orkiestra sporo koncertuje w kraju i za granicą, wszędzie przyjmowana z życzliwością i uznaniem. Zespół ma na swoim koncie nagrane dwie kasety oraz trzy płyty kompaktowe. Obecny skład orkiestry liczy 45 instrumentalistów oraz 5 woka
listów. Dzisiaj nie jest to już tylko typowa orkiestra dęta, lecz rozbudowany big band. Przyczyną tych zmian jest zapotrzebowanie na ten rodzaj muzyki, jak również instrum entalizacja utworów będących w repertuarze. Repertuar orkiestry to najnowsze przeboje muzyki rozrywkowej oraz te, których chętnie słuchają starsi melomani. Oprócz tego wykonuje utwory sakralne, marsze, mu
zykę ludową. W zależności od zapotrzebowania, orkiestra występuje jako or
kiestra marszowa, estradowo-rozrywkowy big band oraz kwintet instrumen
tów dętych blaszanych. W tej ostatniej formie zespół ma za sobą wiele koncer
tów, zarówno muzyki poważnej, jak i rozrywkowej. W kwintecie jako waltor- nista występuje dyrygent orkiestry Andrzej Pisarzowski.
WRZESIEŃ 2006 mmm® i i STRONA 3
Produkt i odbiorcy - atutami spółki
Z mgr. Konradem MITERSKIM, przewodniczącym Rady Nadzorczej Katowickiego Holdingu Węglowego S.A., rozmawia Ryszard Fedorowski
- Bankowiec w górnictwie. To przypadek czy umotywowany wy
bór?
- Propozycję pracy w Radzie Nad
zorczej KHW S.A. otrzymałem ze stro
ny Ministerstwa Gospodarki. Sądzę, że wynikała ona z faktu, że już wcześniej uczestniczyłem jako przedstawiciel ING Bank Śląski w kilku zakończo
nych powodzeniem projektach restruk
turyzacyjnych prowadzonych na tere
nie Śląska, m.in. huty „Ferrum” S.A., Stalexport S.A. czy huty „Katowice” , przez co znana jest mi problematyka oraz specyfika regionu. Z górnictwem - jak niemal każdy mieszkaniec regio
nu związany jestem natomiast rodzin
nie - mój ojciec był nadsztygarem w kopalni „Czerwona Gwardia” , po
tem „Saturn” , nadal udziela się społecz
nie w środowisku górniczym dąbrow
skiej Sztygarki.
- Od 26 maja br. kieruje Pan pra
cą Rady Nadzorczej KHW S.A. To już blisko 4 miesiące. Jaki jest pierw
szy ogląd firmy? Czy mógłby Pan ocenić jej atuty?
- Holding jest dużym podmiotem gospodarczym, zatrudniającym ponad 20 tys. pracowników, charakteryzują
cym się bardzo złożoną strukturą orga
nizacyjną oraz istotnym skomplikowa
niem występujących zagadnień bieżą
cych. Zrozumiałe więc, że zarówno ja, jak i pozostali nowi członkowie Rady nie byliśmy w stanie w okresie tych czterech miesięcy dokonać szczegóło
wej analizy wszystkich obszarów, me
chanizmów i problemów związanych z jego funkcjonowaniem. Tym nie
mniej kilka istotnych spraw rzuca się w oczy. Głównym atutem Holdingu jest jego produkt, a więc bardzo dobrej ja kości węgiel energetyczny. Jego boga
te zasoby pozwalają kreślić długookre
sową wizję rozwoju firmy.
Niewątpliwie mocną stronę stanowią odbiorcy - w 60 proc. są to elektrow
nie i elektrociepłownie, a więc branża o ustabilizowanej, dobrej sytuacji fi
nansowej , z której przedstawicielami Holding ma podpisane wieloletnie kon
trakty na dostawę węgla. Ważnym ogniwem wśród odbiorców jest sieć bli
sko 180 autoryzowanych sprzedaw
ców, zapewniających stały odbiór wę
gla dla drobnych konsumentów w ca
łym kraju, płacących terminowo go
tówką za odbierany towar.
Do pozytywów zaliczyłbym też w miarę stabilną sytuację finansową spółki, zapewniającą bieżące regulo
wanie zobowiązań publiczno-praw- nych. Ma to ogromne znaczenie, jeśli weźmie się pod uwagę ambitny i nie
zbędny program inwestycyjny, koszty którego - w zasadzie - trzeba będzie
pokryć z własnych, wypracowanych przez kopalnie środków. Aby owe pla
ny inwestycyjne się powiodły, firma powinna generować około 100-milio- nowy zysk netto rocznie. Wiele wska
zuje na to, że przy spełnieniu określo
nych warunków jest to zadanie realne.
- A jakie są, Pana zdaniem, słab
sze strony?
- Właśnie na nich Rada koncentruje swoją uwagę. Na pierwszy plan wysu
wa się polityka kosztowa, przede wszystkim w zakresie zakupów ma
szyn, urządzeń, wszelkiego rodzaju ma
teriałów oraz kontraktowanie usług u firm zewnętrznych. Skala wydatków jest bardzo duża - rocznie wartość za
mówień w zakresie tylko dotyczącym usług obcych wynosi około pół miliar
da złotych. Każdy punkt procentowy oszczędności w tym zakresie przekłada się więc na poprawę wyniku finanso
wego o blisko 5 min zł. Uważamy, że
kryją się tu istotne możliwości racjona
lizacji tych wydatków, m.in. poprzez scentralizowanie zakupów oraz zasto
sowanie instrumentów zabezpieczają
cych zapłatę przez KHW ceny za za
kupiony materiał lub usługę. Pragnę zwrócić uwagę, że w jednej z uchwał Rada Nadzorcza zaleciła Zarządowi ograniczenie poziomu kosztów usług obcych o 30 milionów złotych do koń
ca bieżącego roku.
Innym elementem wymagającym udoskonalenia jest sposób zarządzania środkami pieniężnymi. Dużym proble
mem KHW jest wysoki poziom zobo
wiązań przeterminowanych, odbierany przez instytucje zewnętrzne jako zagro
żenie płynności spółki. Nie można mó
wić o zdrowej sytuacji w spółce posia
dającej tak duży poziom zobowiązań przeterminowanych. Wskazaliśmy Za
rządowi pewne propozycje rozwiązań w tym zakresie i wiem, że są one obec
nie wdrażane w życie.
- Analizowaliście też problemy re
strukturyzacji kapitałów zaangażo
wanych w spółkach zależnych oraz sposób sprawowania nad nimi nad
zoru właścicielskiego. Jakie są kon
kluzje?
- Sytuacja nie jest najgorsza, choć parę spraw, szczególnie w zakresie do
tyczącym powiązań z kapitałem pry
watnym, należy szybko i skutecznie uregulować. Jak najszybciej powinno się przeprowadzić proces konsolidacji 11 spółek mieszkaniowych w jeden podmiot. Dokładnie oceniliśmy też działalność spółki „Katowicki Węgiel” . Zdaniem Rady, jej funkcje, a więc han
del węglem i obsługę autoryzowanych dealerów, należy przenieść do Biura Zarządu KHW. Uczyni to przejrzyst
szym obraz przepływu kapitału i upro
ści strukturę całej Katowickiej Grupy Kapitałowej. Należy unikać zbędnego angażowania kapitału, dublowania za
dań, zwiększania kosztów obsługi nad
zoru właścicielskiego itp. Natomiast partycypacja kapitałowa KHW w spół
kach nieprodukcyjnych powinna być w sposób istotny ograniczona. Każdo
razowo wymaga to jednak oceny wy
sokości stopy zwrotu z danego projek
tu kapitałowego.
- Do kompetencji Rady Nadzor
czej należy opiniowanie wniosków Zarządu, dotyczących zbywania nie
ruchomości nieprodukcyjnych. Jakie są kilkumiesięczne spostrzeżenia w tym zakresie?
- Rozpatrywaliśmy kilka takich przedłożeń. Były to transakcje czysto handlowe. Stanowisko Rady było ne
gatywne, a powodem była - w naszej opinii - zbyt niska cena, uzyskiwana w drodze przetargu. Z obserwacji ryn
ku nieruchomości w naszym regionie wynika, że w okresie ostatnich kilku miesięcy mamy do czynienia z silnym trendem wzrostu cen nieruchomości oraz zwiększonym zainteresowaniem na nowe tereny, zgłaszanym przez in
westorów krajowych i zagranicznych, co przekłada się na wartość nierucho
mości. Również perspektywy dalszego kształtowania się cen na rynku nieru
chomości wyglądają obiecująco. Hol
ding ma do zaoferowania atrakcyjne pod względem położenia i infrastruktu
ry obiekty. Tak więc - oczywiście sprzedawać, ale za maksymalnie wyso
ką, rynkową cenę, bez zbędnego po
śpiechu.
- Co będzie przedmiotem zainte
resowania Rady w najbliższym cza
sie?
- Nie ma tu zapewne miejsca na omówienie bogatego programu działal
ności. Wspomnę zatem o najistotniej
szych problemach. Oprócz systema
tycznej oceny wyników produkcyjnych i ekonomiczno-finansowych chcemy skupić się na wypracowaniu docelo
wych struktur organizacyjnych w za
kresie dotyczącym sprzedaży węgla oraz pionu zarządzania finansami spół
ki. Pogłębionej analizy ze strony Rady wymaga z pewnością sprawa tworze
nia trzech centrów wydobywczych, w tym w pierwszej kolejności łączenia kopalń „Mysłowice” i „Wesoła” . Sys
tematycznie monitorować też będzie
my działania Zarządu zmierzające do scentralizowania zamówień i dostaw, o czym szerzej mówiłem wcześniej.
Ponadto oceniać będziemy proces kon
solidacji zarządzania środkami pienięż
nymi. Uważamy bowiem, że przepływ środków pieniężnych pomiędzy kopal
niami a Holdingiem powinien być nie
mal codzienny, co pozwoli uniknąć po
noszenia strat z tytułu odsetek za nie
terminowe regulowanie zobowiązań w jednej kopalni, które to straty nie mo
gą być zrekompensowane oprocento
waniem lokat w innej. Dodatkowo pra
gnę stwierdzić, iż celem Rady jest nad
zór nad opracowaniem oraz wdroże
niem przez Zarząd KHW przejrzystych procedur oraz zasad powszechnie obo
wiązujących w strukturach międzyna
rodowych korporacji przemysłowych.
W przyszłości może to oznaczać dla KHW większą możliwość finansowa
nia z rynku zewnętrznego planowanych inwestycji oraz niższy koszt pożycza
nych pieniędzy, jak również - w przy
padku, gdy taka będzie wola właścicie
la - tańszy oraz szybszy proces wejścia na Giełdę Papierów Wartościowych.
- Dziękuję za rozmowę.
Konrad MITERSKI
Od ponad 10 lat związany z ING Bankiem Śląskim S.A.
z siedzibą w Katowicach (uprzednio Bank Śląski S.A.).
Przez długi okres czasu odpowiedzialny za restrukturyza
cję portfela kredytowego banku w szeroko pojętej branży przemysłu ciężkiego (hutnictwo, stocznie, przemysł ma
szynowy). Od marca 2006 roku dyrektor Centrum Klientów Strategicznych, odpowiedzialny za kontakty banku z naj
większymi podmiotami. Przewodniczący Rady Nadzorczej Ferrum S.A., członek RN WRJ Inwestycje Sp. z o.o.
Żonaty, jedno dziecko - córka Julia.
Walne Zgromadzenie
7 czerwca 2006 r. oraz 14 czerwca 2006 r. Nadzwyczajne Walne Zgro
madzenie Katowickiego Holdingu W ęglowego S.A. podjęło uchwały w sprawie wyrażenia zgody na zbycie nieprodukcyjnego majątku Spółki w postaci:
- nieruchomości zabudowanej położonej w Katowicach przy ul. Ob
roki,
- nieruchomości lokalowej w bu
dynku przy ul. T. Boya-Żeleńskiego w Katowicach,
- nieruchomości zabudowanej w Katowicach przy ul. Gliwickiej,
- nieruchomości zabudowanej w M ysłowicach Wesołej przy ul.
Pocztowej oraz przy ul. Kryształowej.
30 czerwca 2006 r. odbyło się Zwy
czajne Walne Zgromadzenie Katowic
kiego Holdingu Węglowego S.A. (Akt Notarialny Rep. A Nr 5279/2006), i podjęło uchwały w sprawie:
- zatwierdzenia sprawozdania Zarządu z działalności Spółki w roku 2005 oraz sprawozdania finansowe-go sporządzonego na dzień 31.12.2005 roku,
- podziału zysku za rok obrotowy 2005 i pokrycia strat z lat ubiegłych,
- udzielenia członkom Zarządu i członkom Rady Nadzorczej V
kadencji KHW S.A. absolutorium z wykonania obowiązków w roku 2005.
- powołanie Rady Nadzorczej KHW S.A. VI kadencji.
31 lipca 2006 r. Nadzwyczajne WZ KHW S.A. (Akt Notarialny Rep.
A Nr 6332/2006) podjęło uchwałę w sprawie przeprowadzenia postępo
wania w celu wyboru podmiotu do badania sprawozdania finansowego Spółki i skonsolidowanego sprawoz
dania finansowego grupy kapitałowej za 2006 rok oraz opublikowania tego sprawozdania na stronie inter
netowej Spółki, natom iast 24 sierp
nia 2006 r. (Akt Notarialny Rep. A Nr 7011/2006) NWZ wyraziło zgodę na zmianę umowy „Katowickiego Wę
gla” Sp. z o.o. (rozszerzenie zakresu działalności), co m.in. związane jest z zakupem przez tę spółkę portu rzecznego w Cigacicach.
30 sierpnia 2006 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. (Akt Nota
rialny Rep. A Nr 7260/2006) podjęło uchwałę w sprawie zatwierdzenia spra
wozdania z działalności Grupy Kapita
łowej KHW S.A. w 2005 roku oraz skonsolidowanego sprawozdania fi
nansowego Grupy Kapitałowej KHW S.A., sporządzonego na dzień 31 grud
nia 2005 r.
Rada Nadzorcza
Na posiedzeniu, które odbyło się w dwóch częściach 22 i 27 czerwca 2006 r., Rada Nadzorcza przeprowa
dziła szczegółową analizę następują
cych zagadnień związanych z bieżącą działalnością Katowickiego Holdingu Węglowego S.A. oraz spółek z grupy kapitałowej:
• zagadnień ekonomicznych, w tym:
min. zwrotu kapitału zaangażowanego w spółkach Grupy Kapitałowej
• analizy usług obcych oraz kształ
towanie się udziału kosztów usług ob
cych w kosztach wydobycia węgla, in
westycji krótkoterminowych, progra
mu inwestycyjnego na lata 2006-2010 wraz z planowanymi źródłami sfinan
sowania tych zadań,
• zagadnień nadzoru właścicielskie
go nad spółkami Grupy Kapitałowej,
• zagadnień marketingowo-handlo- wych,
• zagadnień pracowniczych, w tym m.in. dotyczących roszczeń pracowni
czych z art. 2 i 11 holdingowej Umo
wy Zbiorowej.
10 sierpnia br. odbyło się inaugura
cyjne posiedzenie Rady Nadzorczej KHW S.A. VI kadencji w następują
cym składzie: Konrad Miterski (Prze
wodniczący RN), Jarosław Adamkie
wicz, Ryszard Bączyk, Adam Biolik,
Andrzej Frąckowiak (sekretarz RN), Tadeusz Giza, Marek Haliniak, Antoni Malinowski, Jerzy Palka i Mirosław Pawelczyk, z-ca Przewodniczącego RN). Po ukonstytuowaniu się, człon
kowie Rady zapoznali się z wynikami ekonomiczno-finansowych KHW S.A., KWK „Kazimierz Juliusz” Sp.
z o.o. oraz „Katowickiego Węgla” Sp.
z o.o. za czerwiec i I półrocze br. oraz poddali ocenie skonsolidowane spra
wozdanie finansowe i sprawozdanie z działalności Grupy Kapitałowej KHW S.A. za 2005 rok. Rada Nadzor
cza następnie zapoznała się z analizą udziałów/akcji KHW S.A. w spółkach prawa handlowego wraz ze strategią Zarządu KHW S.A. odnośnie zbycia udziałów/akcji. Rada Nadzorcza zapo
znała się także z programem inwesty
cyjnym Spółki z wyszczególnieniem zadań inwestycyjnych na lata 2006- -2010 oraz planowanymi źródłami fi
nansowania tych zadań. Rada przyjęła również własny plan pracy na okres II półrocza 2006 roku.
Kolejne posiedzenie Rady odbyło się 7 września br. Rada Nadzorcza za
poznała się m.in. z informacją Zarządu Spółki w sprawie wyników ekono
miczno-finansowych KHW S.A., KWK „Kazimierz-Juliusz” Sp. z o.o.
i „Katowickiego Węgla” Sp. z o.o. za lipiec i 7 miesięcy br. oraz z informa
cją dotyczącą podejmowanych działań odnośnie do zgazowywania węgla i sy
mulacji porównawczej kosztów zatrud
nienia firm obcych do kosztów zatrud
nienia załogi własnej. Rada rozpatrzy
ła również wniosek Zarządu Spółki do
tyczący wyrażenia zgody na zbycie IV transzy mieszkań zakładowych.
Zarząd
Od czerwca do sierpnia 2006 roku Zarząd KHW S.A. podjął wiele istot
nych dla działalności Spółki decyzji w formie uchwał, w tym m.in. doty
czących:
• wszczynania i rozstrzygania postę
powań przetargowych na dostawy do kopalń KHW S.A. materiałów, arma
tury oraz maszyn i urządzeń górni
czych w II półroczu br., a także na wy
konanie robót górniczych,
• zatwierdzania cen węgla w sprze
daży zagranicznej.
1 września br. weszło w życie zarzą
dzenie nr 16/2006 Prezesa Zarządu KHW S.A. z dnia 24.08.06 r. dotyczą
ce zamieszczania zarządzeń i poleceń służbowych w sieci internetowej LAN BZ KHW S.A. Komunikaty te dostęp
ne są w internecie pod adresem http://iso//bz/ejakosc .php
OPRAĆ. KK
STRONA 4 pmtty w it e *
Jak najlepiej zorganizować branżę górniczą?
W okresie transformacji struktura organizacyjna polskiego górnictwa węgla kamiennego zmieniała się niczym kameleon. Mieliśmy zatem u początku drogi samodzielne kopalnie, które następnie zgrupowano w siedem spółek.
Dziś obraz jest mocno zagmatwany, bowiem funkcjonują zarówno samodzielne kopalnie („Budryk”, „Bogdanka”), jest też Południowy Koncern Węglowy, a także Katowicki Holding Węglowy S.A. i Kompania Węglowa S.A. Jak więc powinna branża być zorganizowana, by w sposób optymalny zapewnić sterowność i efektywne zarządzanie?
Czy w ogóle istnieje w tym zakresie modelowe rozwiązanie? O tym w dzisiejszej publikacji z cyklu „Punkty widze
nia
Decyduje kryterium rentowności
Paweł Poncyljusz, wiceminister gospodarki
- Istniejący model organizacyjny górnictwa węgla kamiennego, w któ
rego ramach funkcjonują: Kompania W ęglow a S.A. Jastrzębska Spółka W ęglowa S.A. i Katowicki Holding Węglowy S.A. Południowy Koncern Węglowy oraz samodzielne kopalnie:
„Budryk”i „Bogdanka” , oceniam ja ko racjonalny. Uważam więc, że po
winien być zachowany, acz z pewny
mi m odyfikacjam i. Proponuję m.in.
sprzedaż „W ęglokoksow i” jednej, dwóch kopalń Kompanii Węglowej.
Takie rozwiązanie - obok waloru lep
szego w ykorzystania zasobów - sprzyjałoby z jednej strony rozwiąza
niu finansowych problemów tej gór
niczej spółki, z drugiej natom iast wspomniana centrala handlowa uzy
skałaby w ten sposób trwałe i pewne źródło dostaw węgla z przeznacze
niem na eksport. Generalnie zaś rzecz biorąc - i tę prawdę powtarzam ni
czym mantrę - istotą działalności spó
łek węglowych, zatem i ich organiza
cyjnej sprawności, jest kryterium ren
towności.
Potrzebna Grupa Węglowo-Koksowa
Janusz Steinhoff, wicepremier i minister gospodarki w rządzie Jerzego Buzka
jak i Kompania Węglowa, od począt
ku istnienia obarczona długam i, w której funkcjonują też niektóre sła
be kopalnie, powinny być utrzymane w zasadzie w obecnym kształcie or
ganizacyjnym.
Wyczerpują się niektóre złoża wę
gla, trzeba więc sięgać po nowe i in
westować w nowoczesne moce pro
dukcyjne, bowiem panuje dobra ryn
kowa koniunktura. Ewentualna re
strukturyzacja niosąca zmiany struk
turalne i organizacyjne w niektórych spółkach winna temu sprzyjać. Trze
ba jednak pamiętać o tym, że każda pomoc publiczna dla górnictwa wy
maga unijnej akceptacji. Nie mam też żadnych przeciwskazań co do prywa
tyzacji w górnictwie, która pozwoli na pozyskanie kapitału inwestycyjne
go. Nie zachodzi również koniecz
ność znaczącego ograniczenia zatrud
nienia, wystarczy tylko w razie po
trzeby alokacja załóg z kopalń, gdzie kończą się złoża do nadal pracują
cych.
Sojusz producentów i użytkowników
Jerzy Markowski, były wiceminister gospodarki
- Nie ukrywam, że jestem zwolen
nikiem prawnej i ekonomicznej samo
dzielności poszczególnych kopalń.
Doświadczenie dowodzi otóż, że tak zorganizowane zakłady górnicze - myślę między innymi o „Bogdance”
i „Budryku” - doskonale potrafią so
bie radzić, czemu sprzyja swoisty
„przymus” szczególnej odpowiedzial
ności za ich powodzenie, ciążącej na zarządzającej nimi kadrze. Kopalnie o tak zarysowanych kompetencjach mogłyby być zgrupowane we wspól
nej organizacji gospodarczej pn. „Pol
ski W ęgiel” , pozostającej w pieczy Skarbu Państwa. Taki układ pozwalał
by desygnować państwowemu właści
cielowi poszczególne kopalnie do szerszych organizacji, konsolidują
cych producentów węgla z jego użyt
kownikami. Myślę o ściślejszych wię- ziach z koksowniami, elektrowniami i elektrociepłowniami. Tylko w takiej bowiem konfiguracji istnieje naturalne zainteresowanie jej uczestników wspólnym sukcesem. To, o czym mó
wię, doskonale ilustruje przykład ko
egzystencji Południowego Koncernu Energetycznego S.A. i Południowego Koncernu Węglowego S.A. Reasumu
jąc, cała moja doktryna opiera się na wykazywaniu celowości istnienia tak współpracujących podmiotów, zwięk
szających szanse ekonomicznego po
wodzenia na konkurencyjnym rynku.
Tego rodzaju rozwiązanie ma i ten nie
bagatelny walor, że na pewno sprzyja
łoby stabilizacji na rynku pracy.
Dobre wyniki Katowickiej Grupy Kapitaiowe| za 8 miesięcy 2006 r.
do ko ńczen ie ze str. 1
Koszty sprzedanego węgla w tym okresie wyniosły 1 868 min zł, tj. 170,70 zł/t.
Głównym składnikiem kosztów były koszty wynagrodzeń, które wraz z na
rzutami wyniosły 917 min zł, tj. 80,12 zł/t, i stanowiły 47,2% całkowitych kosztów produkcji. Koszty pozapłacowe wyniosły 89,69 zł/t.
WRZESIEŃ 2006
Struktura kosztów produkcji węgla KGK za 8 miesięcy 2006
W okresie 8 miesięcy br. osiągnięto zysk na sprzedaży jednej tony węgla w wysokości 13,76 zł/t.
Cena, koszt i wynik na sprzedaży 1 1 węgla w okresie 8 miesięcy 2006
... 184,46 ‘ ~ ...
średnia cena zbytu węgla
Koszt jedn. sprzed. Wynik na sprzedaży 11
węgla węgla
Całkowity zysk ze sprzedaży węgla osiągnął poziom 150,7 min zł.
Wynik finansowy brutto KGK za 8 miesięcy 2006 r. kształtował się w wy
sokości 115,2 min zł. Wynik finansowy netto, tj. po uwzględnieniu obowiąz
kowych obciążeń podatkiem dochodowym i odpisem z zysku, wyniósł 75,1 min zł.
Poziom zysku netto KGK systematycznie wzrastał w kolejnych miesiącach bieżącego roku, co przedstawia poniższy wykres.
Dynamika wzrostu zysku w dalszych miesiącach bieżącego roku będzie nie
co niższa z uwagi na koszty drążenia chodników, wynikające z harmonogra
mów robót przygotowawczych kopalń Katowickiej Grupy Kapitałowej.
Stan zatrudnienia w Katowickiej Grupie Kapitałowej na koniec sierpnia br.
wynosił 21 945 pracowników. Zatrudnienie obniżyło się w stosunku do stanu na początek roku o 262 osoby, tj. o 1,2%. W ciągu 8 miesięcy br. z kopalń odeszły 922 osoby, głównie w związku z przejściem pracowników na emery
turę (706 osób). W m iejsce odchodzących z kopalń przyjęto do pracy 660 osób, w tym 628 spoza górnictwa z zachowaniem zasad, którymi kieruje się powołany przez Ministra Gospodarki i Pracy Zespół ds. alokacji pracowników przedsiębiorstw górniczych.
HANNA DUDA Energia
5,2%
____ . t . Usługi obce świadczenia na “FoaaiKii1 opłaty 1 5 9 %
rze c * Pozo stałe k o s zły ,U /°
praco wnikow ^ 3 0^ 7 3,4%
W y nagrod zen ia 39,3%
Składki od wynagrodzeń
7,9%
A m o rty za q a Z u ż y d e
” 4 /o m ateriałów 15,6%
- Generalnie jestem za zachow a
niem istniejącej struktury organiza
cyjnej, w której funkcjonuje nasze górnictwo. Jest ona stabilna i w zasa
dzie sprawdziła się w praktyce. Nie oznacza to oczywiście, że nie należy wprowadzić do niej pew nych korekt wynikających ze specyfiki produkcji przem ysłu górniczego i potrzeby zw iększenia efektywności działania.
Uważam , że należy do końca przeprowadzić pro
jek t utw orzenia Grupy W ęglowo-Koksowej, któ
ra w jeden organizm go
spodarczy połączy Ja
strzębską Spółkę Węglową S.A. z Koksownią Przy
jaźń Sp. z 0.0., K om bina
tem Koksochem icznym
„Zabrze” i „Polskim Kok
sem” S.A. Także kop.
„Budryk” powinna przy
należeć do JSW S.A.
Zarówno Katowicki Holding W ę
glowy S.A., który przygotowywał się już do prywatyzacji poprzez giełdę,
Wynik finansowy netto KGK w okresie I - V I I I 2006 r. - narastająco 80
70 60 50
* 40
0
styczeń lufy marzec kwiecień maj czerwiec Upiec sierpień
