• Nie Znaleziono Wyników

"Anhelli", Juliusz Słowacki, transl. by Dorothea Prall Radin, London 1930 : [recenzja]

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share ""Anhelli", Juliusz Słowacki, transl. by Dorothea Prall Radin, London 1930 : [recenzja]"

Copied!
3
0
0

Pełen tekst

(1)

Wacław Borowy

"Anhelli", Juliusz Słowacki, transl. by

Dorothea Prall Radin, London 1930 :

[recenzja]

Pamiętnik Literacki : czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce

literatury polskiej 27/1/4, 534-535

(2)

IV. RECENZJE.

Juljusz Słow acki:

A n h e l i i . T r a n s la t e d f r o m t h e P o l i s h b y D o r o t h e a P r a ll R a d in . E d it e d w i t h a n I n t r o d u c t io n b y G e o r g e R a p a ll N o y e s . L o n d o n , A lle n & U n w i n , 1 9 3 0 8 ° . str . 1 1 8 . N o w y t e n t o m p o w i ę k s z a s p o r ą j u ż s e r j ę p r z e k ł a d ó w z l i t e ­ r a t u r y p o l s k i e j w y d a n y c h p o d r e d a k c j ą p r o f. N o y e s a . T ł u m a c z e n i e p ió r a p a n i R a d in s t o i n a w y s o k o ś c i u z n a n y c h j u ż je j p r a c p o ­ p r z e d n i c h . K o m e n t a r z d o ś ć s z c z e g ó ł o w y , a n i e p o p a d a j ą c y w p r z e ­ s a d n ą d r o b i a z g o w o ś ć , o p a r t y j e s t n a n a j l e p s z y c h ź r ó d ła c h i n f o r m a ­ c y j n y c h . K o m e n t a r z t e n s k u p io n o w p r z y p i s a c h n a k o ń c u k s i ą ż k i . W t e k ś c i e s a m y m , b a r d z o s z l a c h e t n i e d u ż e m i c z c io n k a m i d r u k o ­ w a n y m , d la u ł a t w i e n i a p o s z u k i w a ń w p r o w a d z o n o t y l k o n u m e r a c j ę w i e r s z y — c o d z i e s i ę ć . P r z e d m o w a p r o f. N o y e s a n a o ś m i u s t r o n i ­ c a c h d a j e k w i n t e s e n c j ę w i a d o m o ś c i z h is t o r j i P o ls k i , d z i e j ó w l i t e ­ r a t u r y i ż y c i a S ł o w a c k i e g o , p o t r z e b n y c h d o r o z u m ie n i a p o e m a t u . J e s t t o w s t ę p c z y s t o r z e c z o w y , k o m e n t a t o r s k i, w r o z w a ż a n i a o w a ­ l o r z e p o e t y c k i m A n h e l l e g o p r a w i e n ie w c h o d z i, d o s k o n a l e w s z e l a k o n a s t a w i a c z y t e l n i k a d o j e g o l e k t u r y . D o p u b l i c z n o ś c i a n g i e ls k i e j s i ę z w r a c a j ą c , w s p o s ó b n i e z m i e r n i e p o ż ą d a n y i t r a fn y p r z e p r o w a d z a p a r a le lę p o m i ę d z y S ł o w a c k i m i S h e l l e y e m . I P o la k z te j p a r a le li s k o r z y s t a . „ M e t o d ą S ł o w a c k i e g o — c z y t a m y tu — b y ł o n i e t y l e f o r m u ł o w a ć t e o r j ę m o r a ln ą i h i s t o r y c z n ą a p o t e m o b ­ m y ś l a ć p o w ie ś ć , k t ó r a b y j ą i l l u s t r o w a ła , i l e t w o r z y ć o b r a z y p o e ­ t y c k i e , k t ó r e b y n a d a w a ł y s i ę d o s y m b o li c z n e j in t e r p r e t a c j i, c z a s e m o k r e ś l o n e j , c z a s e m c h w i e j n e j i n i e w y r a ź n e j “ . N o w o ś c ią z u p e ł n ą j e s t w s k a z a n i e p o k r e w i e ń s t w a p o m i ę d z y e p i z o d e m z E lle n a i a g ł o ś n ą k s i ą ż k ą S y l w j u s z a P e l l ic a L e m i e p r i g i o n i . S z c z e g ó ł y o b r a z o w e i f r a z e o l o g i c z n e , p r z y t o c z o n e p r z e z p r o f. N o y e s a , z d a j ą s i ę ś w i a d c z y ć z a t e m , ż e i s t o t n i e k s i ą ż k a ta d a ła p e w n e p o t r ą c e n ie w y o b r a ź n i S ł o w a c k i e g o . T a k w i ę c t a ła d n a p u b lik a c j a l o n d y ń s k a j e s t p o z y c j ą i w b a d a w c z e j lit e r a t u r z e o S ł o ­ w a c k im . J e s t to j e s z c z e j e d e n z s y m p t o m ó w s t o p n i o w e g o u m i ę d z y - n a r o d o w ia n i a s i ę s t u d j ó w n a d l it e r a t u r ą p o l s k ą . C o r a z c z ę ś c ie j s i ę z d a r z a , ż e n o w e s ł o w a z a r ó w n o o w i e l k i c h ja k i d r o b n y c h k w e - s t j a c h te j lit e r a t u r y d o t y c z ą c y c h c z y t u j e m y n i e t y l k o p o p o l s k u , a le

(3)

I V . R E C E N Z J E . 5 3 5 i w o b c y c h j ę z y k a c h : z w ł a s z c z a p o w ł o s k u ( d z ię k i g ł ó w n i e p r o f. M a v e r o w i) i p o a n g i e l s k u ( d z i ę k i g ł ó w n i e p r o f. N o y e s o w i) .

Wacław Borowy.

L i s t y Z y g m u n t a K r a s i ń s k i e g o d o D e l f i n y P o t o c ­ k i e j . O c z e k i w a n e p r z e z w s z y s t k i c h , k t ó r z y in t e r e s u j ą s i ę p o s t a c i ą i r o z w o j e m m y ś l i Z y g m u n t a K r a s iń s k ie g o , p o j a w ił y s i ę w r e s z c i e j e g o l i s t y d o B e a t r y c z e . A lb o r a c z e j — z a c z ę ł y s i ę p o j a w ia ć . B o t e n o k a z a ł y t o m , w y d a n y ś w i e ż o p r z e z

Adama Żółtowskiego,

to t y l k o p o c z ą t e k : o b e j m u j e n a b l i s k o 6 0 0 s t r o n i c a c h l i s t y o d r. 1 8 3 9 — 1 8 4 3 , t. j. w s t o s u n k u d o c a ł o ś c i — m n ie j w i ę c e j c z ę ś ć c z w a r t ą c z y p ią t ą . P r z e d w c z e ś n i e w i ę c b y ł o b y p is a ć d z is ia j o z n a c z e n i u te j k o ­ r e s p o n d e n c j i ; n a t o m i a s t ju ż n a p o d s t a w i e t o m u p i e r w s z e g o m o ż n a n a b r a ć w y o b r a ż e n i a o m e t o d z i e , j a k ą w y b r a ł i z a s t o s o w a ł w y d a w c a p r z y o p r a c o w a n i u c a ł o ś c i ; i d o t e g o t o w ł a ś n i e t e m a t u , a w i ę c d o s p o s o b u o g ł o s z e n i a l is t ó w , o d n o s z ą s ię w y ł ą c z n i e m o j e u w a g i. Z a ­ c z ą ć m u s z ę o d s t w i e r d z e n i a , ż e n i e j e s t to b y n a j m n ie j w y d a n i e z u p e ł n e , ż e i t y m r a z e m o t r z y m a l iś m y t y l k o w y b ó r , a n t o lo g j ę . J e ż e l i fa k t t e n w p i e r w s z e j c h w i l i w y w o ł u j e u c z u c i e z a w o d u , to p o p r z e c z y t a n i u a r g u m e n t ó w w y d a w c y — t r z e b a s i ę z n im z g o ­ d z ić w z u p e ł n o ś c i , u z n a ć , ż e in a c z e j b y ć n i e m o g ło . W s z a k w e d ł u g j e g o o b l i c z e ń , o g ł o s z o n y o b e c n i e to m z a w i e r a z z a c h o w a n e j k o r e s ­ p o n d e n c j i d o D e lf in y z la t 1 8 3 9 — 1 8 4 3 t y l k o j e d n ą t r z e c ią , w o g ó l e z a ś l i s t y z la t w s z y s t k i c h — to o k o ł o 1 0 . 0 0 0 s t r o n p a p ie r u l i s t o ­ w e g o , c o d r u k o w a n e

in extenso

m u s ia ł o b y d a ć 7 d o 8 t y s i ę c y s t r o n d r u k u c z y l i k i l k a n a ś c ie g r u b y c h t o m ó w . K a ż d e m u

gentlema­

nowi

t r a fi t e ż z a p e w n e d o p r z e k o n a n i a a r g u m e n t d r u g i, w y n i k a ­ j ą c y z e s t a n o w i s k a , ż e „ w y d a w c ę ( k o r e s p o n d e n c j i) o b o w ią z u j e p e w n a r y c e r s k o ś ć w o b e c w i e l k i c h z m a r ł y c h “ ; z p o d a n e j z r e s z t ą c h a r a k t e ­ r y s t y k i l i s t ó w w e w s t ę p i e w y n ik a , ż e t e n w z g l ą d r z a d k o t y l k o m ó g ł b y ć p o w o d e m s k r e ś l e ń . O c e n ę s p o s o b u , w j a k i d o k o a n o w y b o r u , a w i ę c — c z y s ł u s z n i e , t r a f n ie j e d n e l i s t y d r u k o w a n o , a i n n e p o m i n i ę t o , m ó g łb y w p e ł n i d a ć t y l k o k t o ś , c o m ia łb y w r ę k u c a łą s p u ś c i z n ę r ę k o ­ p i ś m i e n n ą . J e d n a k ż e n a z w i s k o w y d a w c y p o z w a l a s i ę s p o d z ie w a ć , ż e z o l b r z y m i e g o m a t e r j a łu u d a ło m u s i ę o c a lić w s z y s t k o , c o o c a lić n a l e ż a ł o , a p o m in ą ć r z e c z y b ła h e , b e z z n a c z e n i a , lu b w i e lo k r o t n ie p o w t a r z a j ą c e s i ę , s ł o w e m , ż e z e s w e g o z d a n ia w y w i ą z a ł s i ę m o ż ­ l i w i e n a j l e p i e j ; m o ż li w i e , g d y ż z a d a n i e t a k i e j e s t z a w s z e ( w b r e w z a p e w n i e n i o m w y d a w c y ) b a r d z o t r u d n e i ta k r z a d k o u d a j e s i ę u s t r z e c w n ie m d o w o ln o ś c i a n a w e t p r z y p a d k o w o ś c i . I d la t e g o , j e ­ ż e l i , j a k n i ż e j s i ę o k a ż e , b ę d z i e m y — w d r o b n e j p r z y n a j m n ie j m i e ­ r z e — m o g l i p o d j ą ć p e w n ą p o d t y m w z g l ę d e m k o n t r o l ę i j e ż e li o b u d z i ł y b y s i ę j a k i e z a s t r z e ż e n i a c z y ż a le z p o w o d u p o m i n i ę c i a n i e k t ó r y c h l is t ó w , b y ł y b y to t y l k o ż a le a le n ie z a r z u t y . I n a c z e j n a t o m i a s t p r z e d s t a w i a s ię s p r a w a , g d y p r z e c h o d z i m y d o s p o s o b u w y d a n i a o w e j a n t o lo g j i. A n a j p ie r w — t r u d n o n ie m i e ć p r e t e n s j i d o w y d a w c y , ż e n i e z a r e j e s t r o w a ł, n i e z a z n a c z y ł

Cytaty