Pani Dominika Chylińska WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

(1)

WOJEWODA MAŁOPOLSKI

WP-IV.9932.3.2.2018 Kraków, 14 sierpnia 2018 roku

Pani

Dominika Chylińska

Dyrektor

Miejsko - Gminnego

Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce

WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

Na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998 t.j., z późn. zm.) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477) oraz upoważnienia do kontroli Nr 3/2018 z 11 stycznia 2018 roku (znak: WP- IV.0030.3.2018) wydanego z upoważnienia Wojewody Małopolskiego przez Małgorzatę Lechowicz - I Zastępcę Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie przeprowadzona została w trybie zwykłym kontrola kompleksowa w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wieliczce, ul. Sienkiewicza 26, 32-020 Wieliczka.

Czynności kontrolne w siedzibie jednostki przeprowadzono w dniach 19 stycznia i 8 lutego 2018 roku przez zespół kontrolny w składzie:

 Łukasz Szczur - inspektor wojewódzki - przewodniczący zespołu,

 Krystyna Raczkowska - inspektor wojewódzki.

Zakres kontroli obejmował: ocenę realizacji zadań gminy wynikających z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz kwalifikacji kadry realizującej ww. zadanie.

Okres objęty kontrolą: 1 stycznia 2017 roku do dnia kontroli.

Klasyfikacja wg budżetu zadaniowego: Funkcja 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny; zadanie 13.4. Wspieranie rodziny; podzadanie 13.4.2. Wsparcie rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz piecza zastępcza nad dzieckiem; działanie 13.4.2.4. Finansowanie, monitorowanie oraz kontrola realizacji zadań w obszarze wspierania rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Ilekroć w wystąpieniu pokontrolnym użyto następujących skrótów należy przez to rozumieć:

 ustawa – ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r., poz. 998 t.j., z późn. zm.),

 MGOPS lub Ośrodek – Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wieliczce, ul. Sienkiewicza 26, 32-020 Wieliczka,

(2)

 MRPiPS – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Kontrolę przeprowadzono w oparciu o analizę zastanej dokumentacji oraz wyjaśnienia p. Dominiki Chylińskiej – Dyrektora Ośrodka.

Oceny realizacji zadań podlegających kontroli dokonano na podstawie wyników:

 analizy danych zawartych w liście kontrolnej umieszczonej w Statystycznej Aplikacji Centralnej dotyczącej realizowania zadań z zakresu wspierania rodziny,

 analizy dokumentacji prowadzonej w Ośrodku,

 analizy dokumentacji dotyczących kwalifikacji asystentów rodziny,

 analizy sprawozdań rzeczowo-finansowych przekazywanych w Centralnej Aplikacji Statystycznej.

Ustalenia z kontroli kompleksowej:

I. Podstawy formalno-organizacyjne kontrolowanej jednostki

Zadania wynikające z ustawy zostały ujęte w Statucie Ośrodka przyjętym Uchwałą Nr XXXVIII/447/2017 Rady Miejskiej w Wieliczce z dnia 20 lipca 2017 roku w sprawie uchwalenia Statutu Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce. W § 7 ust. 1 pkt 12 Załącznika do Uchwały wpisano, że Ośrodek realizuje zadania wynikające z ustawy.

W Regulaminie Organizacyjnym Ośrodka wprowadzonym Zarządzeniem Nr 31/2017 Dyrektora MGOPS z dnia 30 października 2017 r. w sprawie wprowadzenia nowego brzmienia regulaminu organizacyjnego MGOPS w Wieliczce w §19 określono zadania Zespołu ds. Asysty Rodziny i Pracy Socjalnej, co stanowi realizację art. 10 ust. 2.

Ustalono, iż wprowadzono zmiany w obowiązującym Regulaminie Organizacyjnym Zarządzeniem nr 1/2018 Dyrektora MGOPS z dnia 2 stycznia 2018 roku w sprawie wprowadzenia zmian w regulaminie organizacyjnym MGOPS jednak nie dotyczyły one kontrolowanego zakresu.

II. Zasoby kadrowe i kwalifikacje asystentów rodziny

Podczas kontroli stwierdzono, że w kontrolowanej jednostce do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny wyznaczono 26 pracowników (tj. 16 pracowników socjalnych, 1 starszego pracownika socjalnego, 4 specjalistów pracy socjalnej oraz 5 asystentów rodziny).

W zakresach czynności pracowników znajdowały się stosowne zapisy.

W okresie objętym kontrolą w Ośrodku zatrudniano 5 asystentów rodziny:

1. Asystent rodziny nr 1 - w Ośrodku od 2013 r., zatrudniony na umowę o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy (wymiar pracy 1 etat) na czas nieokreślony od 04.01.2016 r.

Posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku nauki o rodzinie. Spełnia wymagania kwalifikacyjne określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy.

Urlop macierzyński od 06.11.2017 r. do 25.03.2018 r., urlop rodzicielski od 26.03.2018 r.

do 04.11.2018 r.

W okresie objętym kontrolą uczestniczył w następujących szkoleniach i konferencji:

 szkolenie w zakresie profilaktyki oraz zwalczania zagrożeń biologicznych (wszawicy i świerzbu) w środowisku pracy pracowników socjalnych, organizowane m.in. przez Uzdrowisko Kopalnia Soli „Wieliczka”, Poradnię Medycyny Pracy, w terminie:

02.03.2017 r.;

 szkolenie pn. Efektywna komunikacja i współdziałanie, organizowane przez Arche psychologia dla ludzi, w terminie: 18-19.04.2017 r.;

(3)

 konferencja szkoleniowa dla asystentów rodziny pn. Asystent rodziny w zakresie wsparcia kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, organizowana przez MRPiPS w dniu 13.03.2017 r.

Posiada wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika resocjalizacyjna. Spełnia wymagania kwalifikacyjne określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy.

 szkolenie w zakresie profilaktyki oraz zwalczania zagrożeń biologicznych (wszawicy i świerzbu) w środowisku pracy pracowników socjalnych, organizowane m.in. przez Uzdrowisko Kopalnia Soli „Wieliczka”, Poradnię Medycyny Pracy, w terminie:

02.03.2017 r.;

 szkolenie pn. Efektywna komunikacja i współdziałanie, organizowane przez Arche psychologia dla ludzi, w terminie: 21-22.03.2017 r.;

 konferencja pn. Jak prowadzić profilaktykę zakażeń HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową?, organizator Zespół do spraw realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania HIV w województwie małopolskim na lata 2017-2021, termin: 22.11.2017 r.

Posiada wykształcenie wyższe licencjackie na kierunku pedagogika w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej. Spełnia wymagania kwalifikacyjne określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy.

 szkolenie z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, organizator: Gmina Wieliczka, w terminie 29-30.05.2017 r.;

 konferencja pn. Jak prowadzić profilaktykę zakażeń HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową?, organizator Zespół do spraw realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania HIV w województwie małopolskim na lata 2017-2021, termin: 22.11.2017 r.;

 wykład pn. Jak motywować dziecko do nauki?, organizator: Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wieliczce, termin: 17.11.2017 r.;

 szkolenie pn. Jak pracować z dzieckiem ze zdiagnozowaną afazją, organizator:

Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wieliczce, termin: 09.01.2018 r.

4. Asystent rodziny nr 4 - w Ośrodku od 2017 r., umowa o pracę na okres próbny od 01.06.2017 r. r. do 31.08.2017 r. (wymiar pracy 1 etat), zatrudniony na umowę o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy (wymiar 1 etat) na czas nieokreślony od 01.09.2017 roku. Posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku pedagogika. Spełnia wymagania kwalifikacyjne określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy.

W okresie objętym kontrolą uczestniczył w szkoleniu pn. Jak pracować z dzieckiem ze zdiagnozowaną afazją, organizator: Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Wieliczce, w terminie: 09.01.2018 r.

(4)

5. Asystent rodziny nr 5 - zatrudniony na umowę o pracę w systemie zadaniowego czasu pracy (wymiar pracy 1 etat) na czas określony od dnia 01.08.2017 r. (umowa na zastępstwo). Posiada wykształcenie wyższe magisterskie na kierunku filologia w zakresie filologii angielskiej specjalność tłumaczeniowa oraz udokumentowany roczny staż pracy z dziećmi. Posiada świadectwo ukończenia Studium Pedagogicznego w wymiarze 270 godzin. Ramowy Program Studium dołączony do świadectwa ukończenia Studium Pedagogicznego nie obejmuje zakresu programowego szkolenia określonego na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy w związku z powyższym asystent rodziny nr 5 nie spełnia wymogów kwalifikacyjnych do pracy na stanowisku asystenta rodziny, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit b ustawy.

W okresie objętym kontrolą asystent rodziny nr 5 nie uczestniczył w szkoleniach.

W związku z powyższym Dyrektor Ośrodka wyjaśnił:

„(…) Pani Kinga Sawicka zatrudniona została w Miejsko Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wieliczce w dniu 1 sierpnia 2017 r. w charakterze asystenta rodziny. Pani Kinga Sawicka udokumentowała wykształcenie wyższe na dowolnym kierunku (dyplom magistra filologii angielskiej), uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi i roczny staż pracy z dziećmi. Ramowy Program Studium Pedagogicznego, w wymiarze 270 godzin dydaktycznych zawierał wybrane zagadnienia z zakresu pedagogiki, psychologii, edukacji prorodzinnej, metodyki a także praktyki pedagogicznej w wymarze 150 godzin. Uznano, iż wymiar godzin dydaktycznych i praktycznych studium pedagogicznego oraz roczny staż pracy z dziećmi były wystarczające do zatrudnienia Pani Kingi Sawickiej w charakterze asystenta rodziny i pracy z dziećmi i rodziną.”.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy asystentem rodziny może być osoba, która posiada wykształcenie wyższe na dowolnym kierunku uzupełnione szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną lub studiami podyplomowymi obejmującymi zakres programowy szkolenia określony na podstawie ust. 3 i udokumentuje co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną. W związku z tym, iż Ramowy Program Studium dołączony do świadectwa ukończenia Studium Pedagogicznego nie obejmuje zakresu programowego szkolenia określonego na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy, asystent rodziny nr 5 nie spełnia wymogów kwalifikacyjnych do pracy na stanowisku asystenta rodziny.

Zakres programowy szkoleń został określony w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szkoleń na asystenta rodziny z dnia 9 grudnia 2011 roku (Dz. U. Nr 272, poz. 1608). Oprócz kwestii związanych z psychologią, pedagogiką, edukacją prorodzinną (które zawiera Ramowy Program Studium Pedagogicznego ukończonego przez p. Kingę Sawicką) są też inne wymagane zagadnienia dotyczące m.in. regulacji prawnej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, zadań i uprawnień asystenta rodziny, etyki pracy asystenta rodziny, analizy własnych możliwości i ograniczeń w wykonywaniu zadań asystenta rodziny, metodyki pracy asystenta i inne.

ZALECENIE NR 1:

Zatrudnianie na stanowisku asystenta rodziny osób posiadających kwalifikacje, określone w art. 12 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy.

TERMIN REALIZACJI:

Powyższe zalecenie należy zrealizować niezwłocznie po otrzymaniu niniejszego wystąpienia pokontrolnego.

(5)

Ustalono, że zatrudnienie ww. asystentów finansowane było m.in. ze środków pochodzących z Rządowego Programu Asystent Rodziny i Koordynator Rodzinnej Pieczy Zastępczej na rok 2017.

Poniżej tabela zawierająca informację dot. wydatkowanych kwot z dotacji na poszczególnych asystentów rodziny (przedłożona przez Dyrektora Ośrodka):

Asystent rodziny nr 1 12 959,41 zł

Z uwagi na brak kwalifikacji osoby zatrudnionej na stanowisku asystenta rodziny nr 5 należy uznać, że środki otrzymane w ramach ww. Programu zostały przez Gminę wydatkowane niezgodnie z przeznaczeniem. W związku z powyższym do Burmistrza Wieliczki wystosowane zostanie pismo z prośbą o zwrot kosztów wynagrodzenia asystenta rodziny nr 5 wydatkowanych z dotacji w ramach Programu Asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej na rok 2017.

W teczkach akt osobowych asystentów rodziny znajdowały się oświadczenia, o których mowa w art.12 ust.1 pkt 2-4 ww. ustawy.

W dokumentacji Ośrodka znajdowały się dokumenty potwierdzające udział asystentów w szkoleniach i konferencjach. Ponadto stwierdzono, że udział w szkoleniach finansowany był ze środków własnych Gminy.

Kontrola wykazała również, że praca asystentów rodziny nie była łączona z wykonywaniem obowiązków pracownika socjalnego na terenie Gminy, w której praca była prowadzona, co jest zgodne z art. 17 ust. 3 ustawy.

Zgodnie z art. 17 ust. 4 ww. ustawy asystenci rodziny nie prowadzili postępowań z zakresu świadczeń realizowanych przez Gminę.

W okresie objętym kontrolą asystenci rodziny mieli pod opieką łącznie 66 rodzin w różnym okresie, przy czym nie przekroczono limitu rodzin przypadających na jednego asystenta, określonego w art. 15 ust. 4 ustawy.

III. Realizacja 3-letnich programów wspierania rodziny oraz przekazywanie sprawozdań z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny

Podczas kontroli ustalono, że zadanie dotyczące realizowania gminnych programów wspierania rodziny Gmina Wieliczka realizowała od 2013 roku. Pierwszy gminny program wspierania rodziny przyjęto Uchwałą nr XXXIII/445/2013 Rady Miejskiej w Wieliczce z dnia 25 czerwca 2013 roku w sprawie: przyjęcia „Gminnego programu wspierania rodziny w Gminie Wieliczka na lata 2013 – 2015”.

W okresie objętym kontrolą obowiązywał drugi program przyjęty Uchwałą Nr XXXI/377/2017 Rady Miejskiej w Wieliczce z dnia 26 stycznia 2017 roku w sprawie przyjęcia „Gminnego programu wspierania rodziny w Gminie Wieliczka na lata 2017-2019”.

W związku z przerwą w ciągłości obowiązywania gminnych programów wspierania rodziny poproszono Dyrektora Ośrodka o wyjaśnienia dot. braku ciągłości obowiązywania gminnych programów wspierania rodziny. Dyrektor wyjaśnił: zgodnie z informacjami

(6)

przekazanymi przez pracowników biorących udział w przygotowaniu projektu ww. Programu – działania takie były podjęte w 2016 roku, jednak z niewiadomych przyczyn projekt Programu nie został przedłożony Radzie Miejskiej w Wieliczce. Powyższe nastąpiło dopiero w styczniu 2017 roku.

W związku z niedochowaniem ciągłości obowiązywania gminnych programów wydaje się zalecenie pokontrolne.

ZALECENIE NR 2:

Zachowanie ciągłości obowiązywania gminnych programów wspierania rodziny.

Powyższe zalecenie należy realizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego.

Obowiązujący Program został sporządzony w oparciu o charakterystykę demograficzną i społeczną Gminy zawierającą dane dotyczące struktury ludności zamieszkującej teren gminy. Analiza sytuacji rodziny i dziecka sporządzona została na podstawie danych MGOPS.

W diagnozie zawarto dane statystyczne z lat 2013-2015, m.in. dotyczące powodów przyznania pomocy rodzinom, dzietności rodzin, realizacji programu Wielicka Karta Dużej Rodziny, podmioty i instytucje działające na terenie Gminy w zakresie opieki nad dziećmi do lat 3, wykaz instytucji oświatowych oraz placówek wsparcia dziennego, dane dotyczące postanowień sądowych w zakresie nadzoru kuratorskiego, dane dotyczące liczby rodzin objętych wsparciem asystenta rodziny, dane dotyczące liczby dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej.

Jako cel główny Programu wskazano: zapewnienie zintegrowanego i kompleksowego systemu wsparcia rodziny na terenie Gminy Wieliczka, ponadto wyznaczono trzy cele szczegółowe.

W ramach realizacji poszczególnych celów szczegółowych wskazano działania do realizacji ze wskazaniem terminu realizacji, podmiotu realizującego i źródła finansowania.

Jako sposób monitorowania i ewaluacji w programie wskazano, że w terminie do dnia 31 marca każdego roku Burmistrz składa Radzie Miasta roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny oraz przedstawia potrzeby związane z realizacją zadań.

W ramach realizacji art. 179 ust.1 ustawy ustalono, że 31 marca 2017 roku Zastępca Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka przedłożył Radzie Miejskiej Wieliczka sprawozdanie z działalności Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce oraz z realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny za 2016 rok. Przedmiotowy dokument zawierał opis działań realizowanych w 2016 roku oraz bilans potrzeb w zakresie wspierania rodziny.

IV. Tworzenie i rozwój systemu opieki nad dzieckiem oraz praca z rodziną przezywającą trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych

a) zapewnienie rodzinie przeżywającej trudności wsparcia i pomocy asystenta rodziny oraz dostępu do specjalistycznego poradnictwa

W okresie objętym kontrolą Ośrodek zapewniał rodzinie przeżywającej trudności dostęp do specjalistycznego poradnictwa. Na podstawie analizy dokumentacji Ośrodka ustalono, że mieszkańcy Gminy w trudnych sytuacjach życiowych informowani byli o możliwości skorzystania z pomocy:

 Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Wieliczce (konsultacje specjalistyczne dla dzieci, praca specjalistyczna z dziećmi, szkoła dla rodziców);

 Zespołu ds. Profilaktyki, Ochrony Zdrowia i Osób Niepełnosprawnych działającego w strukturach MGOPS (psychologiczna terapie indywidualne, rodzinne, grupowe, terapie

(7)

uzależnień, grupy socjoterapeutyczne, pogotowie naukowe, konsultacje z radcą prawnym, pomoc w pisaniu pism urzędowych);

 Krakowskiego Instytutu Psychoterapii w Krakowie (terapia rodzinna);

 Punktu Interwencji Kryzysowej działającego w strukturach Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Wieliczce (terapie indywidualne, terapie rodzinne, terapie uzależnień, program korekcyjno-edukacyjny dla osób wobec których istnieje podejrzenie stosowania przemocy);

 placówek oświatowych na terenie Gminy (wsparcie psychologiczne, pedagogiczne, logopedyczne na terenie szkół i przedszkoli).

W przedstawionej dokumentacji (w aktach rodzin objętych asystenturą) znajdowały się potwierdzenia korzystania z usług ww. instytucji przez rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych.

b) organizowanie szkoleń i tworzenie warunków do działania rodzin wspierających Podczas kontroli ustalono, że na terenie Gminy podjęto działania w celu tworzenia warunków do rozwoju rodzin wspierających poprzez przygotowanie ulotek z zaproszeniem do współpracy oraz prowadzenie kampanii informacyjnej dotyczącej poszukiwania rodzin wspierających (została zamieszczona informacja na stronie MGOPS oraz na tablicy informacyjnej w budynku MGOPS). Ponadto prowadzono promocję i kierowano zaproszenie do kandydatów na rodziny wspierające do współpracy przy okazji wydarzeń gminnych.

Podczas kontroli przedłożono kopię informacji umieszczonej na tablicach informacyjnych w zakresie poszukiwania kandydatów do pełnienie funkcji rodziny wspierającej.

Ustalono, iż w okresie objętym kontrolą nie zgłosił się żaden kandydat do pełnienia funkcji rodziny wspierającej.

c) prowadzenie placówek wsparcia dziennego oraz zapewnienie w nich miejsc dla dzieci Na terenie Gminy w okresie objętym kontrolą funkcjonowały trzy placówki wsparcia dziennego:

 publiczna placówka wsparcia dziennego prowadzona w formie opiekuńczej pn. „Aniołeczek”, ul. Kosiby 31, 32-020 Wieliczka. Podmiotem prowadzącym placówkę wsparcia dziennego jest MGOPS, na podstawie zezwolenia Burmistrza Miasta i Gminy Wieliczka. Posiada Opinię sanitarną (sygn. PSSE.ZNS-421-III-4/14) Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Wieliczce z dnia 18 marca 2014 roku stwierdzającą spełnianie wymagań sanitarno – higienicznych lokalu oraz Opinię z zakresu ochrony przeciwpożarowej (sygn. PZ.5580.6.2014) Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Wieliczce z dnia 19 marca 2014 roku stwierdzającą bezpieczne warunki bezpieczeństwa pożarowego w placówce.

Placówka działa w oparciu o Statut oraz Regulamin Organizacyjny Placówki Wsparcia Dziennego „Aniołeczek”. Placówka przeznaczona jest dla 15 dzieci,

 niepubliczna placówka wsparcia dziennego prowadzona w formie opiekuńczej pn. Świetlica Św. Kingi, ul. Sikorskiego 6, 32-020 Wieliczka. Podmiot prowadzący wybrano w otwartym konkursie ofert na wsparcie realizacji zadania publicznego w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Następnie podpisano umowę pomiędzy Caritas Archidiecezji Krakowskiej a Gminą Wieliczka: umowa nr 2/2017 o realizację zadania publicznego pod tytułem uruchomienie i prowadzenie w lokalu Podmiotu placówki wsparcia dziennego w formie opiekuńczej na terenie Gminy Wieliczka w okresie od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2019 roku zawartej w dniu 2 stycznia 2017 roku w Wieliczce.

Zgodnie z zapisami umowy placówka działa codziennie we wszystkie dni robocze oraz w okresie przerw świątecznych, feryjnych i wakacyjnych przez 4 godziny dzienne i zapewnia pomoc 20 wychowankom,

(8)

 niepubliczna placówka wsparcia dziennego prowadzona w formie specjalistycznej pn. SIEMACHA Spot, ul. Kościuszki 51, 32-020 Wieliczka.

Podmiot prowadzący wybrano w otwartym konkursie ofert na wsparcie realizacji zadania publicznego w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Następnie podpisano umowę pomiędzy Stowarzyszeniem SIEMACHA a Gminą Wieliczka: umowa nr 1/2017 o realizację zadania publicznego pod tytułem uruchomienie i prowadzenie placówki wsparcia dziennego w formie specjalistycznej na terenie Gminy Wieliczka w okresie od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku zawartej w dniu 2 stycznia 2017 roku w Wieliczce.

Zgodnie z zapisami umowy placówka funkcjonuje od poniedziałku do piątku w godzinach od 12:30 do 19:30 w trakcie roku szkolnego oraz w godzinach od 10:00 do 17:00 w dni wolne od nauki z wyłączeniem świąt i dni wolnych od pracy. Placówka przeznaczona jest dla 60 wychowanków z terenu Gminy Wieliczka.

Ustalono, że w 2018 roku do dnia kontroli placówka nie funkcjonuje ze względu na brak rozstrzygnięcia otwartego konkursu. Poproszono o udzielenie wyjaśnień w kwestii funkcjonowania ww. podmiotu.

Dyrektor MGOPS wyjaśnia: Uprzejmie wyjaśniam, iż Gmina Wieliczka ogłosiła otwarty konkurs ofert na realizację w/w zadania w dniu 29 listopada 2017 roku. W przewidzianym terminie tj. do dnia 20 grudnia 2017 roku nie wpłynęła żadna oferta, w tym również Podmiotu, który dotychczas realizował zadanie. W dniu 28 grudnia 2017 roku ponownie ogłoszono otwarty konkurs ofert w w/w zakresie. Do dnia 19 stycznia 2018 roku nie wpłynęła żadna oferta na realizację zadania będącego przedmiotem konkursu. W związku z powyższym z uwagi na istnienie potrzeb lokalnych, dotyczących realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej Gmina Wieliczka w oparciu o obowiązujące w tym zakresie uregulowania podejmie dalsze działania w celu uruchomienia specjalistycznej placówki wsparcia dziennego.

Ponadto Dyrektor w liście kontrolnej wskazał na działanie innych podmiotów w zakresie organizacji czasu wolnego oraz prowadzenia zajęć opiekuńczych m.in. w Centrum Kultury i Turystyki w Wieliczce, 18 grupach świetlicowych z programami profilaktycznymi dla dzieci i młodzieży działających głównie przy szkołach podstawowych.

d) sprawozdawczość w zakresie wspierania rodziny

Pracownicy MGOPS sporządzali sprawozdania rzeczowo-finansowe z zakresu wspierania rodziny oraz przekazywali je Wojewodzie Małopolskiemu, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego. Sprawozdania rzeczowo-finansowe zostały przekazane zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej:

 sprawozdanie za II półrocze 2016 r. przekazano 30 stycznia 2017 roku (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia);

 sprawozdanie za I półrocze 2017 r. przekazano 31 lipca 2017 roku (ostateczny termin przekazania: 31 lipca);

 sprawozdanie za II półrocze 2016 r. przekazano 31 stycznia 2018 roku (ostateczny termin przekazania: 31 stycznia).

V. Gminny system wspierania rodziny

a) organizowanie gminnego systemu wspierania rodziny

W liście kontrolnej wskazano liczbę rodzin otrzymujących pomoc z powodu bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego, tj. 56 rodzin, co jest zgodne z danymi zawartymi w sprawozdaniach resortowych MPIPS – 03.

(9)

Podczas kontroli ustalono, że z 56 ww. rodzin usługą asystenta rodziny objęto 12 rodzin.

Pozostałe rodziny objęte zostały innymi instrumentami z pomocy społecznej (w liście kontrolnej Kierownik MGOPS wskazał działania podejmowane przez pracowników Ośrodka na rzecz rodzin z problemem bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego m.in.:

 pedagogizacja rodziców dot. prawidłowego wychowania i opieki nad dziećmi,

 działania mające na celu odbudowanie więzi między członkami rodziny,

 doradztwo zawodowe, formalnoprawne,

 działania metodyczne służące podwyższeniu umiejętności intrapsychicznych i interpersonalnych rodziców,

 poradnictwo i trening w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego,

 poradnictwo i trening w zakresie realizacji spraw urzędowych,

 wskazanie możliwości otrzymania wsparcia, rozszerzenie kontaktów z innymi instytucjami, towarzyszenie w trakcie tych kontaktów,

 współpraca z innymi podmiotami zaangażowanymi w pomoc rodzinie,

 wczesne wspomaganie rozwoju dzieci, pokierowanie,

 działania edukacyjne i reedukacyjne, mające na celu wyrównanie dysproporcji w poziomie wiedzy i umiejętności dzieci w wieku szkolnym,

 poradnictwo i inne działania dla dzieci pokazujące korzyści z jego aktywnego włączenia się w życie rodziny,

 działania wychowawczo- motywujące, stymulujące prawidłowy rozwój emocjonalny dzieci oraz wyrabiające w nich postawy prospołeczne,

 działania prozdrowotne,

 profilaktyka uzależnień,

 pomoc w odzyskaniu opieki nad dziećmi umieszczonymi w pieczy zastępczej,

 trening budżetowy,

 reprezentowanie rodziny w instytucjach,

 wsparcie skierowane do kobiet zgodnie z ustawą "Za życiem"

Podczas kontroli ustalono, że MGOPS nie posiada wewnętrznego uregulowania dotyczącego realizacji art. 11 ustawy, natomiast Zarządzeniem nr 35/2017 Dyrektora Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce z dnia 3 listopada 2017 roku w sprawie: wprowadzenia do stosowania w Miejsko Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wieliczce wzorów dokumentów dla asystentów rodziny dokonano zmiany dokumentów do służbowego wykorzystania przez asystentów rodziny w pracy z rodziną.

Wprowadzono następujące wzory dokumentów:

1. Dane osobowe rodziców/opiekunów dzieci 2. Dane dotyczące dziecka

3. Karta podejmowanych działań 4. Czynniki ryzyka

5. Analiza zaspokojenia potrzeb dziecka 6. Analiza umiejętności wychowawczych 7. Plan pracy z rodziną

8. Ocena okresowa pracy asystenta rodziny z rodziną 9. Ocena końcowa pracy asystenta rodziny

10. Ocena sytuacji rodziny po zakończeniu monitoringu.

W liście kontrolnej Pracownicy MGOPS wskazali źródła pozyskiwania informacji o rodzinach przeżywających trudności opiekuńczo – wychowawcze:

(10)

 19 pism od instytucji i osób (Szkoła, Policja, Niebieska Linia, Ośrodki Pomocy Społecznej, Zespół Interdyscyplinarny ds. przemocy w rodzinie, Siemacha Spot, Kuratorzy zawodowi, pielęgniarka środowiskowa),

 25 informacji otrzymanych drogą telefoniczną lub osobiście, informacje zebrane na druku:

Protokół zgłoszenia przyjęty zarządzeniem do procedury interwencji kryzysowej,

 11 anonimowych zgłoszeń.

[TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI]ⁱ

W powyższym przypadku pomimo informacji o rodzinie przeżywającej trudności opiekuńczo – wychowawczej nie uruchomiono procedury zgodnie z art. 11 ustawy.

W okresie objętym kontrolą pracownicy socjalni przeprowadzili 30 wywiadów środowiskowych w celu zdiagnozowania sytuacji opiekuńczo - wychowawczej rodzin.

Stwierdzono, że w okresie objętym kontrolą pracownicy socjalni w 30 przypadkach skierowali wniosek do Dyrektora MGOPS o przydzielenie rodzinie asystenta rodziny.

Ustalono, że Dyrektor przydzielił asystenta rodziny na wniosek pracownika socjalnego w każdym przypadku.

Stwierdzono również, że w okresie objętym kontrolą 8 rodzin odmówiło skorzystania z usługi asystenta rodziny, co zostało odnotowane w dokumencie pn. Oświadczenie strony, jednak nie było poprzedzone wywiadem środowiskowym diagnozującym trudności opiekuńczo – wychowawcze.

Poproszono o udzielenie wyjaśnień w powyższym zakresie realizowania art. 11 ustawy.

Dyrektor MGOPS wyjaśnił: w przypadku kiedy Ośrodek poweźmie informacje o rodzinie przeżywającej trudności, pracownik socjalny ds. interwencji wraz z pracownikiem socjalnym ds. świadczeń lub pracownikiem świadczącym pracę socjalną udaje się do środowiska celem podjęcia działań zgodnie z kompetencjami. W przypadku, gdy rodzina wyraża gotowość do współpracy z Asystentem rodziny wówczas pracownik socjalny ds. świadczeń przeprowadza wywiad środowiskowy (zgodnie z art. 11 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej na zasadach określonych w ustawie o pomocy społecznej).

W przypadku rodzin, które odmawiają wprowadzenia usługi asystenta rodziny, w rodzinach prowadzony jest monitoring, którego celem jest „diagnozowanie” sytuacji w rodzinie, podjęcie prób motywowania rodziny do skorzystania ze wsparcia Asystenta Rodziny a w sytuacjach budzących niepokój poinformowanie Sądu Rodzinnego.

Działania podejmowane w ramach monitoringu rodziny to między innymi: wizyty monitorujące w środowisku rodzinny, wszczęcie Procedury Niebieskiej Karty jeśli zachodzą przesłanki zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, współpraca ze placówkami edukacyjnymi i opiekuńczymi, współpraca z psychologiem, terapeutą oraz innymi specjalistami zaangażowanymi w proces wsparciowy rodziny, kontakty z kuratorami sądowymi, współpraca z Policją, placówkami ochrony zdrowia, informowanie rodzin o możliwości skorzystania ze wsparcia specjalistycznego np. (Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna, Zespół Terapeutów wraz z grupami terapeutycznymi, PCPR, pomoc prawna).

W sytuacji kiedy informacje o rodzinie przeżywającej trudności potwierdzają się i budzą niepokój a rodzina nadal nie wyraża zgody na wprowadzenie Asystenta rodziny wówczas kierowany jest wniosek do Sądu o wgląd w sytuację w rodzinie.

Rodziny, które nie wyrażają zgody na wprowadzenie Asystenta rodziny bardzo często nie wyrażają zgody na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego zgodnie z art. 11 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Alternatywą dla powyższego jest prowadzenie działań monitorujących dokumentowanych za pomocą pism, notatek służbowych, protokołów oraz druków do interwencji.

(11)

Powyższe wyjaśnienia nie mogą zostać uwzględnione. Art. 11 ust 1 ustawy stanowi:

W przypadku gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informację o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo--wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Oznacza to obowiązek przeprowadzenia takiego wywiadu w każdej sytuacji „powzięcia informacji”. Przepisy precyzują też kolejne działania, które muszą być podjęte: ust. 2. Po przeprowadzeniu wywiadu, o którym mowa w ust. 1, pracownik socjalny dokonuje analizy sytuacji rodziny. 3. Jeżeli z analizy, o której mowa w ust. 2, wynika konieczność przydzielenia rodzinie asystenta rodziny, pracownik socjalny występuje do kierownika ośrodka pomocy społecznej z wnioskiem o jego przydzielenie.

Cytowane przepisy wskazują, że dopiero po przeprowadzeniu wywiadu i dokonaniu analizy sytuacji rodziny, w oparciu w przepis art. 11 ust. 1 i 2 ustawy, może być dokonana ocena istnienia konieczności przydzielenia rodzinie asystenta rodziny. Z obowiązku przeprowadzenia wywiadu i dokonania oceny nie zwalnia również objęcie rodziny innymi formami pomocy i wsparcia.

Na podstawie dokumentacji rodzin, które odmówiły usługi asystenta rodziny ustalono, że pracownicy MGOPS prowadzili postępowania w zakresie świadczeń finansowych z budżetu Gminy i monitorowali sytuację dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem poprzez kontakt osobisty w miejscu zamieszkania, kontakty z instytucjami (pracownicy oświaty, służba zdrowia, zakład karny, Powiatowy Urząd Pracy, Powiatowa Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna), ponadto w jednym przypadku skierowano wniosek do Sądu Rodzinnego o podjęcie działań zgodnie z kompetencjami w stosunku do rodziny, która odmówiła skorzystania z usługi asystenta rodziny.

Powyższe działania wynikały z realizowania Procedury interwencji kryzysowej przyjętej Zarządzeniem Dyrektora Miejsko Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce Nr 14/2017 z dnia 10 kwietnia 2017 roku w sprawie wprowadzenia do stosowania w MGOPS procedury interwencji kryzysowej.

W załączniku do powyższego Zarządzenia opisano szereg działań interwencyjnych realizowanych w sytuacji powzięcia informacji o kryzysie doświadczanego przez rodziny będącej w zainteresowaniu MGOPS. Dokument nie był zgodny z realizacją art. 11 ustawy, o czym został poinformowany Dyrektor MGOPS.

Ustalono, że 19 lutego 2018 roku wprowadzono zmiany ww. procedurze Zarządzeniem Nr 6/2018 Dyrektora Miejsko – Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Wieliczce w sprawie: wprowadzenia do stosowania w Miejsko Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wieliczce Procedury Interwencji Kryzysowej.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami w procedurze w ppkt. 2.7. wpisano: w czasie podejmowanych działań interwencyjnych, jeśli interwencja dotyczy rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczej, obligatoryjnie pracownik socjalny ds. pomocy środowiskowej lub pracownik socjalny ds. usług pomocy społecznej przeprowadza wywiad środowiskowy cz. I, zgodnie z art. 11 ust 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 poz. 107 z późn.

zm.) a następnie dokonuje analizy sytuacji rodziny.”

Podkreślić należy, że Dyrektor MGOPS niezwłocznie podjął działania naprawcze poprzez dokonanie zmian w Procedurze interwencji kryzysowej, jednak ze względu na fakt, iż w okresie podlegającym kontroli stwierdzono nieprawidłowości w przedmiocie realizacji art. 11 ustawy wydaje się poniższe zalecenie.

(12)

ZALECENIE NR 3:

Realizowanie zapisów art. 11 ust. 1-3 ustawy poprzez przeprowadzanie przez pracownika socjalnego wywiadu środowiskowego każdorazowo po powzięciu przez niego informacji o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo- wychowawczych, dokonywanie analizy sytuacji rodziny i ustalanie ewentualnej konieczności przydzielenia rodzinie asystenta rodziny – zgodnie z zapisami zaktualizowanej Procedury interwencji kryzysowej.

Powyższe zalecenie należy realizować od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego.

Na terenie gminy Wieliczka prowadzono monitoring sytuacji dziecka z rodziny zagrożonej kryzysem lub przeżywającej trudności opiekuńczo – wychowawcze m.in. poprzez wizyty asystentów rodziny i pracowników socjalnych w środowisku domowym, obserwacje, kontakt i współpraca z instytucjami oświatowymi, służbą zdrowia, urzędem pracy, kuratorami sądowymi. Działania dokumentowano m.in. w kartach pracy socjalnej, notatkach służbowych.

W trakcie czynności kontrolnych dokonano analizy dokumentacji 3 rodzin będących w kryzysie:

[TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI]ⁱⁱ

We wszystkich analizowanych powyżej przypadkach, nie przeprowadzano wywiadu środowiskowego w celu zdiagnozowania trudności opiekuńczo-wychowawczych w rodzinie, o którym mowa w art. 11 ustawy, jednak podjęto szereg działań pomocowych zarówno w stosunku do dorosłych członków rodzin, jak i dzieci. Wydano w tej sprawie zalecenie nr 3.

W okresie objętym kontrolą 8 rodzin zostało zobowiązanych przez Sąd do współpracy z asystentem rodziny.

b) praca z rodzinami

Na podstawie losowo wybranych 5 akt zawierających dokumentację pracy z rodziną dokonano oceny jej zgodności z wymogami i zasadami określonymi w Dziale II Rozdziale 2 ustawy i stwierdzono:

 na podstawie przeprowadzonych wywiadów środowiskowych oraz dokonanych analiz sytuacji rodziny, pracownik socjalny wskazywał na konieczność przydzielenia asystenta i wnioskował o przydzielenie asystenta rodziny (adnotacja w wywiadzie środowiskowym oraz na druku „Wniosek o przyznanie pomocy rodzinie w formie asystenta rodziny”.

Wniosek zawierał uzasadnienie przyznania rodzinie wsparcia asystenta, decyzję Dyrektora Ośrodka),

 Kierownik Zespołu ds. Pomocy Środowiskowej zatwierdzał wniosek pracownika socjalnego (adnotacja w wywiadzie środowiskowym w Rozdziale Plan Pomocy Zatwierdzony przez Kierownika Jednostki Organizacyjnej Pomocy Społecznej) oraz na wniosku pracownika socjalnego o przyznanie pomocy rodzinie w formie asystenta rodziny,

 każda z rodzin pisemnie wyrażała zgodę na podjęcie współpracy z asystentem rodziny (na druku pn. „Oświadczenie”),

 asystent dla każdej rodziny wypełniał druk: praca z rodziną, w której były odnotowane następujące informacje: dane osobowe osób objętych wsparciem, nr teczki, dane osobowe asystenta rodziny, data objęcia wsparciem, daty okresowej oceny sytuacji rodziny, data zakończenia pracy, data rozpoczęcia monitoringu, data zakończenia monitoringu,

(13)

 asystent dla każdej rodziny sporządzał „ocenę sytuacji rodziny”, w której opisywał m.in. strukturę rodziny, adres zamieszkania, wykaz instytucji zaangażowanych w pomoc,

 w teczkach rodzin objętych usługą asystenta znajdował się dokument „dane osobowe rodziców/opiekunów dzieci” zawierający dane osobowe członków rodziny (imię nazwisko, data urodzenia, obywatelstwo, stan cywilny, wykształcenie, zawód, źródła dochodu, stan zdrowia), status rodziny, sytuacja prawna rodziców/opiekunów wobec dzieci, obszarach:

relacji pomiędzy członkami rodziny, sytuacji środowiskowej rodziny; oraz ustalone problemy rodziny,

 w teczkach rodzin objętych usługą asystenta znajdował się dokument „dane dotyczące dziecka” zawierający dane dziecka (imię nazwisko, data urodzenia, szkoła, klasa, wychowawca, pedagog szkolny, orzeczenia, lekarze specjaliści, zdiagnozowane jednostki chorobowe, zajęcia pozalekcyjne, terapie),

 w teczkach rodzin objętych usługą asystenta znajdował się dokument „czynniki ryzyka”

zawierający czynniki ryzyka związane z osobą dziecka, czynniki ryzyka związane z osobą rodzica, czynniki ryzyka wynikające ze struktury i funkcjonowania rodziny,

 w teczkach rodzin objętych usługą asystenta znajdował się dokument „analiza zaspokojenia potrzeb dziecka” zawierający tabelaryczne zestawienie pytań zamkniętych dotyczących potrzeb biologicznych, potrzeb bezpieczeństwa,

 w teczkach rodzin objętych usługą asystenta znajdował się dokument „analiza umiejętności wychowawczych” zawierający zestawienie pytań otwartych dotyczących sposobu nagradzania, wyciąganych konsekwencji, sposobu chwalenia, motywowania, reakcji rodziców na agresję u dzieci oraz sposobu spędzania wolnego czasu;

 asystent rodziny opracowywał wspólnie z rodziną i w porozumieniu z pracownikiem socjalnym „plan pracy z rodziną”, który zawierał m.in.: dane członków rodziny, datę sporządzenia, cel główny i cele szczegółowe, wraz z określonymi założonymi efektami w odniesieniu do celów szczegółowych. Integralną częścią planu pracy była karta, w której określone były działania służące realizacji celów zawartych w planie pracy, która w formie tabelarycznej opisywała cel szczegółowy, działania, termin wykonania, osoba odpowiedzialna za wykonanie wraz z przewidywanym efektem działań.

W okresie objętym kontrolą asystenci rodziny sporządzili plany pracy dla 45 rodzin,

 dla każdej rodziny asystent rodziny prowadził miesięczną „Kartę pracy asystenta rodziny z miesiąca;”, w której kompletowane były „karty podejmowanych działań” wykonanych w danym miesiącu przez asystenta rodziny,

 zgodnie z terminem określony w art. 15 ust. 1 pkt 15 ustawy, czyli nie rzadziej niż co pół roku, asystent rodziny dla każdej rodziny sporządzał „okresową ocenę sytuacji rodziny”.

Dokument zawierał tabelaryczne zestawienie celów szczegółowych zawartych w planie pracy z rodziną wraz z opisem zadań wykonanych z rodziną i na jej rzecz oraz ocenę aktualnej sytuacji rodziny opatrzoną wnioskami i uwagami asystenta rodziny. W okresie objętym kontrolą asystent rodziny dokonał okresowej oceny 39 rodzin. Stwierdzono, że asystent rodziny każdorazowo przekazywał ww. oceny Kierownikowi ds. Asysty Rodziny i Pracy Socjalnej zgodnie z zapisami art. 15 ust. 1 pkt 15 ustawy,

 asystent rodziny zakończył pracę z 33 rodzinami z poniżej opisanych powodów:

cele zawarte w planie pracy zostały osiągnięte, postanowienie Sądu o zmianie zarządzeń wobec dzieci- brak zgody na współpracę, zmiana miejsca zamieszkania, zakończenie pracy z uwagi na fakt, że rodzina jest w stanie pokonać trudności wykorzystując własne zasoby i możliwości, brak efektów w pracy z rodziną, zaprzestanie współpracy przez rodzinę, W rodzinach prowadzono monitoring w formie: wizyty w środowiskach rodzinnych, rozmowy z rodzinami, obserwacja rodziny, współpraca ze szkołami, przedszkolami, spotkania z przedstawicielami innych instytucji (PCPR, Ochrona zdrowia, GKRPA, współpraca z komórkami MGOPS, współpraca z Kuratorami

(14)

 w okresie objętym kontrolą asystent rodziny współpracował z Zespołem Interdyscyplinarnym / grupą roboczą, poprzez: dział w grupach roboczych, prowadzenie monitoringu środowisk, sporządzanie notatek służbowych dotyczących sytuacji w rodzinach. Liczba rodzin- 17.

Ponadto z analizy dokumentacji prowadzonej przez asystentów rodziny wynika, że rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych udzielano następującego wsparcia i pomocy:

[TEKST WYŁĄCZONY Z JAWNOŚCI]ⁱⁱⁱ

Ustalono również, że w okresie objętym kontrolą asystenci rodziny realizowali projekt pt. Kreatywna Szafa (planowany termin: w okresie listopad 2017 - grudzień 2018). Celem projektu jest „wsparcie i edukowanie rodzin w umiejętnym gospodarowaniu własnymi dobrami poprzez udostępnienie miejsca gdzie każdy może podzielić się tym co posiada oraz znaleźć coś dla siebie i swojej rodziny” (np. obuwie, ubrania, małe AGD, wyposażenie gospodarstwa domowego). Projekt adresowany jest do rodzin, które korzystają ze wsparcia w formie asystenta rodziny.

Stwierdzono, że asystenci rodziny oraz pracownicy socjalni mieli do dyspozycji zgromadzone w segregatorze pn. INFORMATOR Poradnictwo specjalistyczne materiały dotyczące: pomocy prawnej, placówek oświatowych (szkół i przedszkoli), placówek specjalistycznych, udzielenia wsparcia z ustawy „Za życiem”. Ponadto do wglądu przekazano kontrolującym plik materiałów, które pracownicy zabierają ze sobą idąc do środowisk rodzinnych. Są to m.in. ulotki z ofertą pomocy, z danymi teleadresowymi i godzinami dyżurów świadczonych, np. w Poradni Leczenia Uzależnień, przez Zespół Terapeutów, Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespół Asysty Rodzinnej i Pracy Socjalnej, punkt pomocy w pisaniu pism urzędowych.

W okresie objętym kontrolą asystenci rodziny sporządzili 15 opinii na wniosek Sądu oraz przekazali 172 pisma do instytucji zewnętrznych dot. rodzin objętych wsparciem:

 Szkoły, Przedszkola (wniosek o opinię na temat uczniów),

 Sąd Rejonowy w Wieliczce (wniosek o wgląd w sytuację rodziny, wniosek o wydanie postanowienia, udzielenie informacji bieżących w temacie rodzin),

 MOPS w Krakowie (informacje na temat rodziny przebywającej na terenie Krakowa, informacje na temat pracy z rodziną, wniosek o uzyskanie informacji),

 PCPR (informacje na temat funkcjonowania rodziny, informacje na temat zakończenia pracy w rodzinie),

 Świetlica Aniołeczek, Świetlica św. Kingi, „Siemacha” (informacje na temat wychowanków, wniosek o opinie na temat wychowanków),

 Komenda Powiatowa Policji (informacje na temat interwencji),

 GKRPA (informacje o nadużywaniu alkoholu),

 KIP (informacje na temat podjętej terapii w rodzinie).

W kontrolowanej dokumentacji znajdowały się powyższe pisma.

VI. Dzieci z terenu gminy umieszczone w pieczy zastępczej

W liście kontrolnej Dyrektor MGOPS przekazał dane dotyczące liczby dzieci z terenu Gminy umieszczonych w pieczy zastępczej, tj:

 28 dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej,

 11 dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej.

(15)

Podczas kontroli ustalono, iż asystenci rodziny pracowali z 14 rodzinami biologicznymi dzieci przebywających w pieczy zastępczej.

W liście kontrolnej Dyrektor MGOPS wskazał działania podejmowane przez asystentów rodziny w celu koordynacji planu pracy z rodziną z planem pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej (współpraca z pracownikami PCPR, z pracownikami placówek opiekuńczo-wychowawczych) w celu ich zsynchronizowania.

W skontrolowanych aktach rodzin objętych wsparciem asystenta, których dzieci przebywają w pieczy, znajdowały się dokumenty potwierdzające realizowanie przez asystentów rodziny zadania określonego w art. 15 ust. 1 pkt 2 ustawy polegającego na skoordynowaniu planów pracy z rodzinami z planami pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej.

Dane zawarte w liście kontrolnej wskazują na to, że asystenci rodziny w okresie objętym kontrolą uczestniczyli w 21 posiedzeniach zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej (dla 22 dzieci z 12 rodzin).

Ponadto w liście kontrolnej wykazano, że w 20 posiedzeniach zespołów ds. oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej uczestniczyli pracownicy socjalni (dla 12 dzieci z 11 rodzin).

Na terenie Gminy przebywało 5 rodzin biologicznych dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej nieobjętych usługą asystenta rodziny. Powody nieobjęcia usługą znajdują się w liście kontrolnej: ze względu na brak zgody rodzin na objęcie usługą asystenta.

W okresie objętym kontrolą z pieczy zastępczej do domu rodzinnego powróciło 4 dzieci (rodzeństwo).

Wnioski i uwagi

W trakcie czynności kontrolnych prowadzonych w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Wieliczce stwierdzono nieprawidłowości w realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny, które mogą powodować problemy z zapewnieniem pomocy rodzinom przeżywającym trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, m.in.

zatrudnienie na stanowisku asystenta rodziny osoby bez odpowiednich kwalifikacji, nie przeprowadzanie wywiadu środowiskowego w celu zdiagnozowania trudności opiekuńczo- wychowawczych w rodzinie, o którym mowa w art. 11 ustawy.

Na uwagę zasługuje jednak kompleksowe podejście pracowników MGOPS w celu udzielenia pomocy rodzinie znajdującej się w kryzysie, opracowanie procedury działań w sytuacji kryzysu w rodzinie oraz podejmowanie interdyscyplinarnych działań w tym zakresie. Ponadto asystenci z kontrolowanej Jednostki wykazali się inicjatywą i organizacją dodatkowych działań na rzecz pomocy rodzinom pt. „Kreatywna Szafa”.

W niniejszym wystąpieniu pokontrolnym zawarto uwagi i wnioski dotyczące sposobu realizacji ww. zadań.

Zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21sierpnia 2015 roku w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1477), w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, koniecznym jest wskazanie osoby odpowiedzialnej za ich powstanie. Jako osoba kierująca jednostką organizacyjną gminy wyznaczoną do realizacji zadań z zakresu wspierania rodziny, jest Pani osobą odpowiedzialną za nieprawidłowości i uchybienia w jej działaniu.

(16)

Przedstawiając powyższe ustalenia, na podstawie art. 197d ust. 1 ustawy, w związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami i uchybieniami proszę Panią Dyrektor o ich wyeliminowanie poprzez zrealizowanie zaleceń pokontrolnych i rekomendacji wystosowanych w niniejszym wystąpieniu pokontrolnym.

Zespół kontrolny dokonał wpisu w książce kontroli określając zakres i termin przeprowadzonej kontroli.

Pouczenie

Informuję, iż na podstawie art. 197d ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 998, z późn. zm.) oraz § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 sierpnia 2015 r. w sprawie przeprowadzania kontroli przez wojewodę oraz wzoru legitymacji uprawniającej do przeprowadzania kontroli przysługuje Pani uprawnienie do złożenia, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego i do zawartych w nim zaleceń pokontrolnych.

Jednocześnie, na gruncie art. 197d ust. 4 i 5 ustawy jest Pani zobowiązana:

1) w przypadku nieuwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, o realizacji wniosków/ zaleceń pokontrolnych/ rekomendacji;

2) w przypadku uwzględnienia zastrzeżeń, do powiadomienia w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, o realizacji wniosków/ zaleceń pokontrolnych/ rekomendacji, mając na uwadze zmiany wynikające z uwzględnionych zastrzeżeń.

Przesyłając informację o realizacji wniosków/ zaleceń/ rekomendacji zawartych w wystąpieniu pokontrolnym należy przesłać skany dokumentów potwierdzających ich realizację.

Podpisy członków

zespołu inspektorów Podpis Dyrektora Wydziału Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego

Inspektor Wojewódzki mgr Łukasz Szczur

Z up. Wojewody Małopolskiego Małgorzata Lechowicz

I Zastępca Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej Inspektor Wojewódzki

mgr Krystyna Raczkowska

Do wiadomości:

Burmistrz Miasta i Gminy Wieliczka

(17)

A. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych

B. Podstawa prawna wyłączenia: art. 7 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.

U. z 2018 roku, poz. 998 j.t.).

C. Osoba, która dokonała wyłączenia: Dyrektor Wydziału Polityki Społecznej.

D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo – wychowawczych.

A. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych

U. z 2018 roku, poz. 998 j.t.).

D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych

iiiA. Zakres wyłączenia: Dane dotyczące rodzin objętych usługą asystenta rodziny

U. z 2018 roku, poz. 998 j.t.).

D. Podmiot w interesie którego dokonano wyłączenia z jawności (art. 8 ust. 5 w związku z art. 5 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2016, poz.1764): rodziny objęte usługą asystenta rodziny