ArkuszICzaspracy90minut ARKUSZI EGZAMINMATURALNYZGEOGRAFII zkodem Ċ Miejscenanaklejk

(1)

KOD ZDAJĄCEGO

MGE-W1G1P-021

EGZAMIN MATURALNY Z GEOGRAFII

Arkusz I

Czas pracy 90 minut

Instrukcja dla zdającego

1. ProszĊ sprawdziü, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron.

Ewentualny brak naleĪy zgłosiü przewodniczącemu zespołu nadzorującego egzamin.

2. ProszĊ uwaĪnie czytaü wszystkie polecenia.

3. Odpowiedzi naleĪy zapisaü czytelnie w miejscu na to przeznaczonym przy kaĪdym zadaniu, pokazując drogĊ ich uzyskania.

4. ProszĊ pisaü tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;

nie pisaü ołówkiem.

5. W rozwiązaniach zadaĔ trzeba przedstawiü tok rozumowania prowadzący do ostatecznego wyniku.

6. Podczas egzaminu moĪna korzystaü z ołówka, linijki, gumki, lupy oraz kalkulatora.

7. Nie wolno uĪywaü korektora.

8. BłĊdne zapisy trzeba wyraĨnie przekreĞliü.

9. Wszelkie notatki naleĪy sporządzaü tylko w brudnopisie, który nie bĊdzie oceniany.

10. Obok kaĪdego zadania podana jest maksymalna liczba punktów, którą moĪna uzyskaü za jego poprawne rozwiązanie.

11. Do ostatniej kartki arkusza dołączona jest karta odpowiedzi, którą wypełnia egzaminator.

ĩyczymy powodzenia!

ARKUSZ I

MAJ ROK 2003

Za rozwiązanie wszystkich zadaĔ

moĪna otrzymaü łącznie 40 punktów.

(Wpisuje zdający przed rozpoczĊciem pracy)

PESEL ZDAJĄCEGO

z kodem

Więcej arkuszy znajdziesz na stronie: arkusze.pl

(2)

WstĊp

Informacje potrzebne do rozwiązania zadaĔ odczytuj z załączonej barwnej mapy turystycznej w skali 1:100 000 oraz innych materiałów Ĩródłowych zamieszczonych w arkuszu.

Uczestniczysz w wycieczce po Pojezierzu Kaszubskim. PodróĪ rozpoczynasz w KoĞcierzynie, z której udajesz siĊ pociągiem do miejscowoĞci Gołubie, skąd rozpoczynasz spływ kajakowy po najwiĊkszych jeziorach Pojezierza Kaszubskiego. W dalszej czĊĞci trasy odbĊdziesz równieĪ wycieczki piesze.

Zadanie 1. (1 pkt)

W pierwszym etapie spływu kajakowego przepływasz Jezioro. Patulskie. Po jego wschodniej stronie wznosi siĊ WieĪyca, siĊgająca 328 m n.p.m. Oblicz wysokoĞü, jaką trzeba pokonaü, aby z brzegu jeziora wejĞü na jej szczyt.

Miejsce na obliczenia

Wynik: ...

Zadanie 2. (2 pkt)

Dalsza trasa spływu wiedzie przez Jezioro Ostrzyckie. Na podstawie załączonego planu batymetrycznego północnej czĊĞci tego jeziora, przyporządkuj zaznaczonym na planie liniom profilu H-I oraz J-K odpowiedni profil batymetryczny (podaj jego numer).

1. 2. 3. 4.

linia profilu numer profilu linia profilu numer profilu

H- I ... J-K ...

(3)

Zadanie 3. (1 pkt )

W miejscowoĞci Chmielonko dopływasz do Jeziora RaduĔskiego Dolnego. Przerywasz podróĪ, aby podziwiaü piĊkno krajobrazu z punktu widokowego znajdującego siĊ na północnym kraĔcu jeziora. Ustal, jaka odległoĞü (mierzona w linii prostej w km) dzieli CiĊ od drogi biegnącej przesmykiem miĊdzy Jeziorem RaduĔskim Dolnym i Górnym.

Wynik: ...

Zadanie 4. (2 pkt)

Zespół jezior RaduĔsko–Ostrzyckich ma wiele wspólnych cech. SpoĞród podanych poniĪej okreĞleĔ podkreĞl te cztery, które dotyczą wymienionych jezior. (Wykorzystaj równieĪ plan batymetryczny jeziora z zadania 2.).

• wydłuĪony kształt

• przewaĪają niskie brzegi

• przewaĪają wysokie brzegi

• płytko połoĪone płaskie dno

• duĪa liczba wysp

• urozmaicone dno z licznymi przegłĊbieniami

• ułoĪenie z NE na SW

• ułoĪenie z SE na NW

Zadanie 5. (2 pkt)

OkreĞl typ jezior RaduĔsko-Ostrzyckich, biorąc pod uwagĊ genezĊ misy jeziornej.

...

(4)

Zadanie 6. (1 pkt)

Spływ kajakowy koĔczy siĊ przy drodze u południowego kraĔca Jeziora RaduĔskiego Dolnego. Stąd rozpoczynasz podróĪ do Kartuz. Najpierw dochodzisz do czarnego szlaku turystycznego, wĊdrujesz nim przez WieĪycĊ aĪ do linii kolejowej, a nastĊpnie jedziesz koleją do Kartuz. Na całej trasie, zarówno pieszej wĊdrówki jak i jazdy koleją, obserwujesz krajobraz. Uporządkuj przedstawione poniĪej krótkie charakterystyki obszarów, przez które wiedzie Twoja trasa, w kolejnoĞci zgodnej z jej przebiegiem. (Podaj właĞciwą kolejnoĞü liter A, B, C, którymi oznaczono te obszary).

Charakterystyki obszarów:

A. Szerokie obniĪenie, teren podmokły, niezalesiony.

B. Teren zalesiony (lasy ze Ğwierkiem i modrzewiem), o powierzchni słabo urozmaiconej niewysokimi pagórkami i płytkimi obniĪeniami.

C. Obszar czĊĞciowo zalesiony o bardzo zróĪnicowanej rzeĨbie, duĪych deniwelacjach terenu, z licznymi pagórkami i obszarami bezodpływowymi.

...

Zadanie 7. (3 pkt)

Na załączonym na str. 5. szkicu geomorfologicznym odszukaj wymienione w tabeli obszary. Uzupełnij tabelĊ, wpisując rodzaj wystĊpującej na danym obszarze formy rzeĨby oraz materiał skalny ją budujący.

Obszar Rodzaj formy rzeĨby Materiał skalny

budujący formĊ rzeĨby Obszar zalesiony połoĪony

na wschód od Szymbarku Obszar zalesiony połoĪony pomiĊdzy Kaliskami

KoĞcierskimi a Kłobuczynem Równina sandrowa

Zadanie 8. (2 pkt)

WyjaĞnij, w jaki sposób powstają równiny sandrowe.

...

(5)

Zadanie 9. (2 pkt)

PoniĪej przedstawiono opisy czterech zbiorowisk leĞnych. WskaĪ, który z opisanych typów lasu wystĊpuje na WieĪycy (wykorzystaj równieĪ szkic geomorfologiczny ze str. 5.).

A. Gatunki zasiedlające to wierzba, topola, olsza, jesion; wystĊpuje na glebach Īyznych okresowo zalewanych przez wodĊ.

B. ĩyzne lasy liĞciaste i mieszane z przewagą buka, a takĪe dąb, grab, sosna; wystĊpuje na siedliskach o podłoĪu gliniastym.

C. Widny las ubogi w podszyt, drzewostan buduje sosna; wystĊpuje na siedliskach ubogich, o podłoĪu piaszczystym.

D. WarstwĊ drzew tworzy olsza czarna z jesionem, brzozą omszoną; w skład podszytu wchodzą gatunki bagienne, np. trzcina pospolita; tworzą siĊ w lokalnych zagłĊbieniach terenu czĊsto zabagnionych.

.R .R .R .R

.D .D .D .D

(6)

Zadanie 10. (3 pkt)

Na podstawie mapy turystycznej oraz załączonych na str. 7. map klimatycznych wyjaĞnij, uwzglĊdniając trzy przyczyny, dlaczego wzgórza w okolicach Szymbarku są miejscem wypoczynku dla wielu mieszkaĔców Trójmiasta, a zwłaszcza miłoĞników narciarstwa, saneczkarstwa.

1. ...

...

2. ...

...

3. ...

...

Zadanie 11. (2 pkt)

W sąsiedztwie Kartuz znajduje siĊ Kaszubski Park Krajobrazowy. Obejmuje on najbardziej malowniczą centralną czĊĞü pojezierza. Uzupełnij tabelĊ, podając po jednym przykładzie walorów krajoznawczych Kaszubskiego Parku Krajobrazowego.

Walory krajoznawcze Przyrodnicze

Przyrody nieoĪywionej Przyrody oĪywionej

Antropogeniczne

a) b) c)

(7)

Mapy klimatyczne do zadania 10.

Roczne sumy opadów

Izotermy w styczniu Izotermy w lipcu

(8)

Zadanie 12. (4 pkt)

Rozwój turystyki i rekreacji w rejonie Kartuz i Jeziora RaduĔskiego spowodował masowe budowanie domków letniskowych nad Jeziorem RaduĔskim. Sformułuj cztery problemy (Ğrodowiskowe, społeczno-gospodarcze), wiąĪące siĊ z tym zjawiskiem.

1. ...

2. ...

3. ...

4. ...

Zadanie 13. (2 pkt)

Znajdujesz siĊ z powrotem w KoĞcierzynie, której współrzĊdne geograficzne wynoszą:

54^o07’N, 18^oE. Jest słoneczny letni dzieĔ 21 VI. Chcesz zmierzyü wysokoĞü górowania SłoĔca nad horyzontem. Oblicz, o której godzinie letniego czasu urzĊdowego naleĪy wykonaü ten pomiar.

Wynik: ...

Zadanie 14. (2 pkt)

WskaĪ prawidłowy wynik pomiaru wysokoĞci górowania SłoĔca dokonanego 21 czerwca w KoĞcierzynie (zakreĞl kółkiem właĞciwą odpowiedĨ).

A. 35^o53’

B. 48^o20’

C. 59^o20’

D. 66^o33’

(9)

Zadanie 15. (1 pkt)

Zamieszczone poniĪej rysunki przedstawiają zróĪnicowanie długoĞci dnia i nocy w ciągu roku w róĪnych szerokoĞciach geograficznych. Postaw znak „x” pod rysunkiem przedstawiającym zróĪnicowanie długoĞci dnia i nocy w ciągu roku w KoĞcierzynie.

Zadanie 16. (2 pkt)

WyjaĞnij, dlaczego w danej szerokoĞci geograficznej, np. w KoĞcierzynie, zmienia siĊ długoĞü dnia i nocy w ciągu roku.

...

Zadanie 17. (1 pkt)

Podaj, w jakiej szerokoĞci geograficznej dzieĔ i noc przez cały rok trwają po 12 godzin.

...

rys. 1. rys. 2. rys. 3. rys. 4.

... ... ... ...

(10)

Zadania 18. – 20. rozwiąĪ na podstawie danych klimatycznych zawartych w tabeli zamieszczonej poniĪej.

MiejscowoĞü Wys.

m

n.p.m. I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Rok T -2,5 -1,7 1,5 6,6 11,9 15,3 17,6 16,4 12,9 7,8 2,6 -0,9 7,3 Malbork 14

O 28 28 30 36 49 57 71 69 53 41 38 35 535 T -1,5 -0,9 1,7 6,3 11,3 15,3 17,6 16,6 13,5 8,4 3,4 0,2 7,7

GdaĔsk 8

O 35 26 32 35 48 53 70 70 57 41 47 41 555 T -3,2 -2,5 0,5 5,6 11,1 14,5 16,7 15,5 12,1 7,0 1,8 -1,6 6,5 KoĞcierzyna 168

O 44 32 37 38 48 63 84 72 56 48 49 48 619 T -0,6 -0,5 1,4 5,1 9,9 14,1 17,2 16,8 14,0 9,2 3,4 1,0 7,7

Hel 7

O 30 24 28 34 41 51 64 74 56 43 43 40 528 T – Ğrednia temperatura powietrza w ^oC, O – suma opadów w mm

Zadanie 18. (1 pkt)

Podaj nazwĊ miejscowoĞci, w której wystĊpuje najwiĊksza roczna amplituda temperatury powietrza.

...

Zadanie 19. (2 pkt)

WyjaĞnij (podając dwie przyczyny), dlaczego wystĊpują róĪnice rocznej amplitudy temperatury powietrza miĊdzy miejscowoĞciami wymienionymi w tabeli.

1. ...

...

2. ...

...

Zadanie 20. (2 pkt)

Oblicz, jaka bĊdzie Ğrednia roczna temperatura powietrza (na poziomie rzeczywistym) na szczycie WieĪycy. Za podstawĊ obliczeĔ przyjmij odpowiednie dane dotyczące najbliĪszej stacji meteorologicznej – w KoĞcierzynie.

Wynik: ...

(11)

Zadanie 21. (2 pkt)

PoniĪej przedstawiono Ğrednią temperaturĊ powietrza w styczniu na poziomie rzeczywistym w wybranych stacjach meteorologicznych na obszarze Pojezierza Kaszubskiego. WykreĞl izotermĊ dla wartoĞci: -2,0^oC.