Zaburzenia psychiczne

Zaburzenia psychiczne

spowodowane używaniem alkoholu

Dominik Strzelecki, Maciej Kowman Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych

Statystyka

• Europa i USA: alkohol jest najczęściej używaną substancją wpływającą na stan psychiczny

• Polska: ok. 10 l czystego spirytusu na osobę/rok (1980’)

• 50,000/rok hospitalizowanych z powodu uzależnienia

• Liczba uzależnionych ok. 800 tys.

• Szkodliwie używający i ryzykownie ok. 2,5 mln

• Rozpowszechnienie uzależnienia w USA 14%

ICD-10

• F 10- Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane używaniem alkoholu

• F 10.0- Ostre zatrucie

• F 10.1- Używanie szkodliwe

• F 10.2- Zespół uzależnienia (kontrolowany, aktywny)

• F 10.3- Zespół abstynencyjny

• F 10.4- Zespół abstynencyjny z majaczeniem

• F 10.5- Zaburzenia psychotyczne

• F 10.6- Zespół amnestyczny

• F 10.7- Rezydualne i późne zaburzenia psychotyczne- flashbacks

Upojenie zwykłe – ostre zatrucie F10.0

• Przemijający stan po spożyciu alkoholu z

zaburzeniami świadomości, ff. poznawczych, percepcji bodźców, nastroju i zachowania

• Faza podchmielenia- ekscytacji

• Faza właściwego upojenia

• Faza głębokiego upojenia

Ostre zatrucie

• obraz jest atypowy, zmienny, zależny od wielu czynników

• działanie depresyjne na OUN poprzez hamowanie funkcji receptorów NMDA

• Małe stężenie alkoholu- działanie na młodsze

filogenetycznie struktury OUN (podniecenie, wzmożona aktywność)

• Im większe stężenie tym działanie na starsze

filogenetycznie struktury, bardziej odporne na działanie alkoholu, aż po ośrodki podstawowych czynności

życiowych

• Większość ostrych zatruć nie wymaga pomocy lekarza

Upojenie patologiczne - F10.07

Ostra, krótkotrwała psychoza trwająca od kilku minut do kilku godzin, niezależna od ilości spożytego alkoholu

(często małej)

• Występuje u ludzi zdrowych, częściej po dłuższej

bezsenności, po przykrych przeżyciach psychicznych, w upalne dni, po spożyciu alkoholu na czczo.

• Objawy: czyny zaskakujące, brutalność z całkowitą zmianą osobowości, brak objawów upojenia zwykłego (chwiejny chód, bełkotliwa mowa).

• Objawy pojawiają się nagle, a kończą snem terminalnym

Picie szkodliwe – F10.1

• inaczej: nadużywanie alkoholu

• przyczynia się znacząco lub prowadzi do wystąpienia szkód zdrowotnych

• Nie zawsze prowadzi do uzależnienia

• Najczęstsze następstwa psychopatologiczne:

obniżony nastrój, drażliwość, zmiany osobowości i upośledzone funkcjonowanie społeczne

• inne następstwa: polineuropatia, zapalenie, stłuszczenie lub marskość wątroby

Ryzykowne używanie

• Używanie substancji psychoaktywnych, które naraża na powstawanie szkód zdrowotnych, np.:

– prowadzenie samochodu po spożyciu – obsługiwanie maszyn

– prace na wysokościach

Upojenie na podłożu patologicznym

• U osób z chorobami psychicznymi, padaczką, w zmianach organicznych w OUN (pozapalne, pourazowe, miażdżycowych).

• Poza typowymi objawami upojenia zwykłego

dochodzi do nasilenia objawów psychotycznych lub innych istniejących poprzednio zaburzeń psychicznych (zaburzeń świadomości, urojeń, omamów), których nie było w okresie bezpośrednio poprzedzającym spożycie.

• Występuje po małych dawkach alkoholu, co jest wyrazem jego zmniejszonej tolerancji u tych osób.

Upojenie na podłożu patologicznym

• Ten rodzaj upojenia występuje też w przypadku osób zachowujących się w życiu codziennym tak jak ludzie normalni i przez otoczenie uważanych za zdrowe

psychicznie, u których na skutek zmian organicznych OUN (zapalenie, uraz, miażdżyca, padaczka) istnieje zmniejszona tolerancja alkoholu. Osoby te, gdy są trzeźwe, nie wykazują żadnych zaburzeń.

• nasilone objawy upojenia zwykłego nawet po małej dawce alkoholu, głębokie zaburzenia świadomości

nieproporcjonalne do ilości spożytego alkoholu, stany

Uzależnienie – F10.2 (ZZA)

• Silna potrzeba (głód) zażycia substancji lub picie kompulsyjne

• Zespół abstynencyjny

• Tolerancja

• Trudności z zachowaniem kontroli Postępujące zaniedbywanie zainteresowań

• Przyjmowanie substancji mimo wiedzy o szkodliwości jej stosowania

Uzależnienie

• Zależność fizyczna: narasta tolerancja,

brak substancji powoduje zespół abstynencyjny

• Zależność psychiczna: nieodparta potrzeba zażycia substancji celem uniknięcia dyskomfortu

• Zależność fizyczna nigdy nie występuje sama

• Alkohol uzależnia fizycznie i psychicznie

Fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu

1. Wstępna – szukanie okazji, picie ma charakter obyczaju towarzyskiego, alkohol przynosi ulgę i zapomnienie.

2. Ostrzegawcza – alkohol staje się „lekarstwem”, utrata kontroli ilości wypijanego alkoholu,

palimpsesty alkoholowe (zespół zaburzeń

świadomości z czynnościami złożonymi, których później osoba nie pamięta). Zespoły te nie

świadczą o uzależnieniu, są jedynie ostrzeżeniem.

3. Uzależnienie

4. Przewlekła – spadek tolerancji, alkohole niespożywcze, psychozy alkoholowe

Uzależnienie

• 40-60% udział czynników genetycznych

• 80% hospitalizowanych z powodu uzależnienia od alkoholu ma uzależnionych wśród krewnych 1-go stopnia

• U bliźniąt jednojajowych 4-5 x większe ryzyko uzależnienia lub nadużywania

• Osoby z mniejszą aktywnością dehydrogenazy aldehydowej rzadziej się uzależniają?

Typ I alkoholizmu wg Cloningera

• uwarunkowany środowiskowo

• częstszy u kobiet

• osobowość przedchorobowa: introwertyczna,

neurotyczna, depresyjna, bierna, zależna, lękowa, skłonna do wycofywania się

• początek po 25 rż.

• przebieg remitujący z poczuciem winy, szybkie uzależnienie

• Depresyjnie zwiększony krytycyzm do picia w okresach abstynencji

Typ II alkoholizmu wg Cloningera

• uwarunkowanie głównie genetyczne – dziedziczenie po linii męskiej

• osobowość z cechami antyspołecznymi i ekstrawertywnymi

• picie problemowe od ok. 16 rż.

• intensywne, długotrwałe, bez remisji

• późno – szkody zdrowotne

• Jedynie powierzchowny krytycyzm

Alkoholizm a układy neuroprzekaźnikowe

• D = uzależnienie od wzmocnień

• NA = zapotrzebowanie na stymulacje

• 5HT = unikanie sytuacji stresowych

Stymulacja układu dopaminergicznego - motywacja do poszukiwania subst. psychoaktywnych (faza apetytywna) Stymulacja układu opioidowego – mechanizmy

nagradzające (faza konsumacyjna)

Zmiany adaptacyjne OUN przy przewlekłym piciu to:

zmiany aktywności GABA i receptorów NMDA

Zespół abstynencyjny – F10.3

• Zespół objawów somatycznych i psychopatologicznych występujący u osób uzależnionych po odstawieniu

lub zmniejszeniu dawki alkoholu

• Zwykle po kilku godzinach od ostatniego spożycia

• Zawsze świadczy o uzależnieniu

• Rozpoznajemy tylko w przypadku, gdy objawy wynikają z

przerwania intensywnego picia lub znacznej redukcji ilości alkoholu

• U kilkunastu % zespół powikłany np. napadami padaczkowymi , zwykle grand mal (F10.31)

• Przewlekłe picie powoduje zmiany w układzie GABA i receptorach

Alkoholowy zespół abstynencyjny

• drżenie języka, powiek, dłoni

• wzmożona potliwość

• nudności/wymioty

• tachykardia/nadciśnienie

• pobudzenie psychoruchowe

• bóle głowy

• zab. snu

• złe samopoczucie, osłabienie

• zwiewne omamy dotykowe, słuchowe, wzrokowe

Alkoholowy zespół abstynencyjny

• Trwa godziny lub dni i przemija bez leczenia,

ewentualnie jest przerwany przez nawrót picia lub przyjmowania środków działających podobnie jak alkohol (BZD, barbiturany)

• Leczenie ambulatoryjne

• Hospitalizacja: BZD o średnio-długim lub długim

czasie działania (Relanium do 40 mg/dobę) + płyny + witamina B, przy znacznym uszkodzeniu wątroby- Lorazepam, w przypadku alkoholemii- BB.

Psychozy alkoholowe

• Majaczenie drżenne

• Halucynoza alkoholowa

• Zespół Wernickego-Korsakowa

• Paranoja alkoholowa

• Depresje alkoholowe

Majaczenie drżenne

– F10.4

Trwająca od kilku godzin do kilku dni ostra psychoza przebiegająca z:

- zaburzeniami świadomości - zaburzeniami spostrzegania

- podnieceniem psychoruchowym - lękiem,

której towarzyszą potencjalnie zagrażające życiu ciężkie zaburzenia somatyczne

Pojawia się zwykle po nagłym zaprzestaniu lub znacznym ograniczeniu intensywnego picia

Majaczenie drżenne

– F10.4

Objawy zwiastunowe - stany predeliryjne:

• objawy AZA

• zmiana sposobu picia (zwiększenie dawek alkoholu lub nagłe zaprzestanie picia)

• drażliwość

• chwiejność uczuciowa

• roztargnienie

• koszmary nocne

• budzenie się z lękiem

Kryteria diagnostyczne

• Zaprzestanie picia/redukcja dawki

• Typowe objawy

– zaburzenia świadomości (dezorientacja cz/p) – omamy i złudzenia: wzrokowe (mnogie

mikroptyczne), dotykowe, słuchowe, zachowany częściowy krytycyzm

• Objaw Lipmana – ucisk gałek ocznych wyzwala halucynacje

• Objaw Reicherdta – objaw czystej kartki

• Objaw Aschaffenburga – telefonu

• Objaw „nawlekania nitki”

Kryteria diagnostyczne

– urojenia (dziania się, prześladowcze ―› ryzyko „S”) – zaburzenia rytmu dobowego

– podniecenie psychoruchowe

– inne objawy somatyczne - obfite poty, skoki

ciśnienia, tachykardia, niewydolność krążenia itd.

Powyższe objawy bez związku z odstawieniem innej substancji psychoaktywnej

Pacjenci często po urazach, niedożywieni, niestabilni somatycznie

Leczenie majaczenia drżennego

• Monitorowanie gospodarki wodno-mineralnej (r-ry glukozy, wyrównywanie ↓K, ↓Mg i ↓B₁)

• Relanium 1 amp. i.m. co 6-8 h

• Tranxene, kokarboksylaza, hemineuryna

• Zakaz podawania neuroleptyków !!!

• Trwa 2-7 dni, zejściem są wyspy pamięciowe

Halucynoza alkoholowa – F10.52

(omamica alkoholowa)

• Ostra – trwa od kilku dni do kilku tygodni, jeśli dłużej może skończyć się utrwalonymi urojeniami ksobnymi i prześladowczymi

• Podostra – kilka miesięcy

• Przewlekła – wymaga różnicowania ze schizofrenią paranoidalną, występuje po intensywnym wieloletnim piciu, częściej u osób przyjmujących także inne środki psychoaktywne

• Obraz kliniczny: dominują omamy słuchowe (dialog głosów o charakterze sądu nad zachowaniem

pacjenta), wtórne urojenia gł. prześladowcze

• Nie występują zaburzenia świadomości!!!

Psychoza Korsakowa - F10.6

• Synonimy: alkoholowy zespół amnestyczny, psychoza Wernickego-Korsakowa

• Etiologia: przewlekły niedobór witaminy B₁

• W obrazie patomorfologicznym zmiany zapalno- krwotoczno-zwyrodnieniowe neuronów w okolicy komory trzeciej, czwartej, wodociągu, ciał

suteczkowatych i wzgórza, uszkodzenie przewodnictwa ACh i NA

Psychoza Korsakowa

• Obraz kliniczny: zaburzenia pamięci świeżej (uszkodzenie obwodów Papeza), utrudniające funkcjonowanie

• Luki pamięciowe są wypełnione konfabulacjami (zmyśleniami)

• Zmyślenia ta mogą całkowicie odbiegać od realności lub czasami wydają się prawdopodobne

(pseudoreminiscencje).

Psychoza Korsakowa

• W postaciach zaawansowanych objawy neurologiczne związane z uszkodzeniem nerwów czaszkowych (zwł.

III) + zaburzenia świadomości + drgawki

• Rokowanie dobre w postaciach mniej zaawansowanych

• Leczenie: wyrównywanie niedoborów witaminy B₁, dbałość o ogólny stan zdrowia, próby stosowania leków nootropowych

Paranoja alkoholowa

(obłęd opilczy, alkoholowy zespół Otella, alkoholowy obłęd zazdrości)

• Prawie wyłącznie u mężczyzn

• Cechy osobowości sprzyjające wystąpieniu:

zwiększona podejrzliwość, „ponadprzeciętna”

zazdrość o partnera, upór

• Zespół usystematyzowanych urojeń niewiary małżeńskiej, również absurdalnej treści

- wskazanie do hospitalizacji (agresja)

• Przebieg przewlekły

• Leczenie mało skuteczne, gł. neuroleptyki

• Terapia partnerki (cechy współuzależnienia)

• Chorzy z reguły znęcają się fizycznie i psychicznie nad swoimi partnerkami

Depresje alkoholowe – F10.54

• Częste powikłanie (nawet 90%)

• Trwanie zwykle poniżej 14 dni

• Ryzyko „S”:

– czynniki zwiększające ryzyko „S” u uzależnionych

• depresja

• bezsenność

• niepokój

• trudności życiowe, rodzinne

• bezrobocie

• konflikty z prawem

• przewlekłe choroby somatyczne

Inne choroby związane z ZZA

• Encefalopatia alkoholowa – F10.71

zaburzenie osobowości i zachowania spowodowane wieloletnim piciem. Cechy: rozwlekłość, dygresyjność, impulsywność, trudności w kontrolowaniu emocji,

lekceważenie norm, obowiązków

• Otępienie alkoholowe – F10.73

obniżenie funkcjonowania intelektualnego spowodowane długoletnim piciem

„przyspieszone starzenie się mózgu”

Remisja w ZZA

• Wczesna pełna remisja: 1 - 12 miesięcy, bez spełnionego żadnego kryterium ZZA

• Wczesna częściowa remisja: 1 -12 miesięcy, kilka spełnionych kryteriów ZZA

• Pełna remisja: co najmniej 12 miesięcy, bez spełnionego żadnego kryterium ZZA

• Utrzymująca się niepełna remisja: co najmniej

12 miesięcy, kilka spełnionych kryteriów ZZA

Program 12 kroków

1. Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu i że przestaliśmy kierować swoim życiem

2. Uwierzyliśmy, że Siła Większa od nas samych może przywrócić nam zdrowie

3. Postanowiliśmy powierzyć naszą wolę i nasze życie opiece Boga, jakkolwiek Go pojmujemy

4. Zrobiliśmy gruntowny i odważny obrachunek moralny

5. Wyznaliśmy Bogu, sobie i drugiemu człowiekowi istotę naszych błędów

6. Staliśmy się całkowicie gotowi, aby Bóg uwolnił nas od wszystkich wad charakteru

7. Zwróciliśmy się do Niego w pokorze, aby usunął nasze braki

8. Zrobiliśmy listę osób, które skrzywdziliśmy i staliśmy się gotowi zadośćuczynić im wszystkim

9. Zadośćuczyniliśmy osobiście wszystkim, wobec

których było to możliwe, z wyjątkiem przypadków, gdy zraniłoby to ich lub innych

Program 12 kroków

10. Prowadziliśmy nadal obrachunek moralny, z miejsca przyznając się do popełnionych błędów.

11. Dążyliśmy poprzez modlitwę i medytację do coraz większej więzi z Bogiem, jakkolwiek Go pojmujemy, prosząc jedynie o poznanie Jego woli wobec nas oraz o siłę do jej spełnienia.

12. Przebudzeni duchowo w rezultacie tych kroków, staraliśmy się nieść posłanie innym alkoholikom i stosować te zasady we wszystkich naszych

poczynaniach.

Program 12 kroków

Anna Dietrich-Muszalska

modyf.

Dominik Strzelecki

Uzależnienie od substancji psychoaktywnych (SPA)

Problemy związane z

używaniem/uzależnieniem od SPA

• Alkohol

W Polsce dominują uzależnienia od alkoholu

• Inne SPA

• lecznictwo stacjonarne:

• I miejsce - uzależnienia mieszane (od kilku substancji psychoaktywnych)

• II - opiaty ok. 20%

• III - leki uspokajające i nasenne ok. 11%

• IV - stymulanty (amfetamina) ok. 8%

• V - kanabinole 3%

• VI - substancje wziewne ok. 2%

• VII - kokaina 0,6%

• badania epidemiologiczne: w Polsce młodzież najczęściej używa

kanabinoli (marihuana), amfetaminy, ecstasy, ‚dopalaczy’ ang. Legal highs

• Rośnie użycie metamfetaminy, kokainy, haszyszu

Opiatowy zespół abstynencyjny

• objawy : wodnisty wyciek z nosa, bóle stawowo-mięśniowe, bóle spastyczne w

obrębie jamy brzusznej, narastające pobudzenie psychoruchowe, nudności/wymioty, biegunka, zaburzenia snu, stan majaczeniowy

• objawy pojawiają się stopniowo, nasilenie w 2 - 3 dobie (48-72 h) po odstawieniu substancji czas trwania: np. heroina 7-8 dni, metadon: 14 -21 dni

• postępowanie:

• klonidyna (agonista gł. rec.adrenerg.α_2.) zmniejsza natężenie zespołu

abstynencyjnego (osłabia nadmierną aktywność neuronów noradrenergicznych szczególnie locus coeruleus) 1,2-1,5 μg/kg/d, w 3-5 dawkach podzielonych, z zachowaniem 8-10 godzinnej przerwy nocnej

• benzodiazepiny – gł. diazepam

Opiatowy zespół abstynencyjny, leczenie

• Klonidyna (agonista rec. adrenergicznego α₂) zmniejsza natężenie zespołu abstynencyjnego (osłabia nadmierną aktywność neuronów noradrenergicznych)

• Przeciwwskazania do leczenia klonidyną objawów zespołu abstynencyjnego:

• tętno poniżej 60/min

• ciśnienie krwi poniżej 90/60 mmHg

• zaburzenia przewodnictwa w mięśniu sercowym

• Podział wg rodzaju substancji - kody od F10 do F19

• F10 - alkohol

• F11 - opiaty

• F12 - kanabinole (marihauana, haszysz)

• F13 - leki i substancje o działaniu uspakajającym i nasennym

• F14 - kokaina

• F15 - inne (niż kokaina) substancje pobudzające (amfetamina)

• F16 - substancje halucynogenne (LSD, ecstasy, psylocybina i in.)

• F17 - lotne rozpuszczalniki

Klasyfikacja ICD-10

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania

spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych (SPA)

Rodzaje psychoaktywnych substancji uzależniających

• alkohol

• opiaty

– (morfina, heroina, tzw. kompot = polska heroina, makiwara,

mleczko makowe, heroina do palenia = Brown Sugar,

fentanyl, dolantyna i inne opiaty stosowane w medycynie

do leczenia m. in. bólu)

• kanabinole (przetwory konopi indyjskich)

– (marihauana, haszysz)

• leki i substancje o działaniu uspakajającym i nasennym

– (m. in. pochodne benzodwuazepiny

np. relanium, oksazepam, nitrazepam)

Rodzaje psychoaktywnych substancji uzależniających

• kokaina

– (m. in. takie preparaty jak „crack”);

• inne (niż kokaina) substancje pobudzające

– (m. in. amfetamina);

• substancje halucynogenne

– (LSD, ecstasy, psylocybina i inne);

• lotne rozpuszczalniki

– (zawierające toluen, ksylen, octan etylu, octan butylu i inne – zawarte w powszechnie dostępnych

rozpuszczalnikach do farb i lakierów, różnego rodzaju

klejach, zmywaczach do skór i inne);

• tytoń;

• substancje in. niż ww. wymienione lub kilka

• Zaburzenia te obejmują:

– F1x.0 - ostra intoksykacja, – F1x.1 - używanie szkodliwe, – F1x.2 - zespół uzależnienia,

– F1x.3 - zespół abstynencyjny (niepowikłany lub z drgawkami)

– F1x.4 - zespół abstynencyjny z majaczeniem (bez drgawek/z drgawkami)

– F1x.5 - zaburzenia psychotyczne – F1x.6 - zespół amnestyczny

– F1x.7 - zab. psychotyczne rezydualne lub późne (np. flashbacks)

– przykłady:

– F 19.2 uzależnienie od kilku substancji psychaktywnych

– F 11.3 opiatowy zespół abstynencyjny

– F 15.5 zaburzenia psychotyczne w przebiegu używania amfetaminy

Klasyfikacja ICD-10

Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania

spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych

Podstawowe pojęcia dotyczące problematyki uzależnień

Zespół abstynencyjny

W przebiegu uzależnienia odstawienie każdej substancji psychoaktywnej powoduje wystąpienie zespołu abstynencyjnego charakterystycznego dla danej substancji Tolerancja krzyżowa

Określa powstanie tolerancji w stosunku do pokrewnej substancji np.

– heroina ma tolerancję krzyżową w stosunku do morfiny, – alkohol - do leków z grupy barbituranów i benzodiazepin Podwójna diagnoza (podwójne rozpoznanie)

Termin odnoszący się do współwystępowania u tej samej osoby zaburzenia

spowodowanego używaniem substancji psychoaktywnych i innego zaburzenia psychicznego

Zaburzenia psychotyczne związane z używaniem SPA

• objawy psychotyczne występują w trakcie przyjmowania SPA lub wkrótce po odstawieniu:

• omamy (zwykle słuchowe), nieprawidłowe utożsamianie osób, nastawienie ksobne, urojenia paranoidalne (prześladowcze),

zaburzenia psychomotoryczne (pobudzenie, osłupienie), zaburzenia afektu, zwykle bez zaburzeń świadomości

• kryteria diagnostyczne:

– początek w okresie przyjmowania substancji lub do 2 tygodni od zakończenia przyjmowania

– objawy trwają > 48 godzin, czas trwania zaburzenia  = 6 miesięcy – diagnoza (psychozy ostre i przewlekłe):

– podobne do schizofrenii,

– głównie urojeniowe, głównie omamowe, głównie wielopostaciowe, głównie z objawami depresyjnymi, głównie z objawami maniakalnym, mieszane

– inne -rezydualne i późno ujawniające się zaburzenia psychotyczne

Problemy związane z współwystępowaniem zaburzeń psychotycznych i uzależnieniem od substancji

psychoaktywnych

• modyfikacja obrazu klinicznego (trudności diagnostyczne)

• większe nasilenie objawów psychopatologicznych

• gorsza odpowiedź na psychofarmakoterapię - obniżenie skuteczności działania leków psychotropowych

• więcej poważnych objawów niepożądanych (późne dyskinezy)

• częstsze nawroty, gorsze remisje, przewlekły przebieg

• gorsze funkcjonowanie społeczne

Zasady leczenia

• Zasady leczenia osób uzależnionych od narkotyków są określone w Ustawie o Przeciwdziałaniu Narkomanii

- u osób pełnoletnich dobrowolnie

- u osób między 16 - 18 r.ż. potrzebna jest (zgodnie z Ustawą o Ochronie Zdrowia Psychicznego) zgoda pacjenta i opiekuna prawnego

• Uzależnienie od substancji psychoaktywnych – etapy leczenia:

A. ambulatoryjne (motywowanie do leczenia) D. szpitalne (detoksykacja)

R. w ośrodku rehabilitacyjno-readaptacyjnym

• W zależności od nasilenia uzależnienia, rodzaju substancji uzależniającej i obrazu klinicznego (np. wystąpienia psychozy), osoby uzależnione mogą być objęte

leczeniem w systemie

• A- ambulatorium D- detoksykacja, R- rehabilitacja i readaptacja, lub z

uwzględnieniem tylko niektórych ww. etapów A, ADA, ADR, ARA (w zależności od diagnozy lekarskiej i „problemowej” tj. indywidualnej oceny problemów

Leczenie uzależnienia od SPA

• Bezpieczne odstawienie środka uzależniającego

• Leczenie uzależnienia – farmakologiczne (leczenie objawów abstynencyjnych np. w uzależnieniu od opiatów klonidyną) i psychoterapeutyczne

• Psychoterapia motywująca do leczenia z elementami psychoedukacji

• Leczenie zaburzeń psychicznych i somatycznych towarzyszących uzależnieniu

• Detoksykacja: proces wyprowadzania pacjenta ze skutków działania substancji psychoaktywnej w sposób minimalizujący objawy zespołu abstynencyjnego

Strategie pomocy osobom uzależnionym

• Oddziaływania leczniczo-rehabilitacyjne, nastawione na utrzymanie abstynencji od substancji psychoaktywnych („drug-free”)

– leczenie w ośrodkach stacjonarnych całodobowych i dziennych (wspólnota terapeutyczna)

– leczenie ambulatoryjne, terapia postrehabilitacyjna

• Oddziaływania rehabilitacyjne w specjalistycznych programach farmakoterapii, nastawionych na abstynencję od substancji

nielegalnych (leczenie metadonem - programy ograniczania szkód)

• Oddziaływania rehabilitacyjne w ramach polityki redukcji szkód:

– poradnictwo, wczesna interwencja

Konsekwencje medyczne i społeczne używania/ uzależnienia od SPA

• Przy używaniu SPA drogą iniekcji częściej występują:

• zakażenia wirusem HIV (osoby uzależnione od SPA przeważają wśród wszystkich zarejestrowanych nosicieli wirusa HIV)

• wirusowe zapalenia wątroby typu B i C

• inne infekcje np. bakteryjne zapalenie wsierdzia, posocznica, ropne zakażenia skóry

• gruźlica, choroby weneryczne

• inne choroby somatyczne

• wyniszczenie organizmu

• W przebiegu używania SPA występują zaburzenia psychiczne: psychozy, zaburzenia depresyjne (ryzyko próby samobójczej), uszkodzenie o.u.n., zaburzenia lękowe, agresja

• Pracoholizm

jest jednym z najgroźniejszych uzależnień, ponieważ cieszy się powszechnym szacunkiem. Praca daje poczucie wartości, władzy, kontroli... złudne oczywiście ◊ jeśli praca jest dla Ciebie bardzo

ważna, ◊ jesteś nastawiony na rywalizację i zdeterminowany, by wygrać, ◊ zawsze chcesz mieć rację, boisz się porażki, ◊ jesteś krytyczny wobec siebie, gdy popełniasz błędy, ◊ łatwo się nudzisz, ◊ jesteś impulsywny, niecierpliwy, ◊ miewasz okresowe napady ogromnego zmęczenia, ◊ zabierasz do domu pracę, pracujesz wieczorami i w weekendy, ◊ czujesz się winny i niespokojny, gdy nie masz niczego do zrobienia, ◊ myślisz, że jesteś kimś wyjątkowym, innym, ◊ jesteś odpowiedzialny w pracy ale nie w życiu osobistym ... to może jest to właśnie Twój problem...

• Uzależnienie od hazardu

pierwsza wygrana czyni grę ekscytującą, rodzi chęć zwiększenia wygranej i spróbowania szczęścia po raz kolejny. Może to dotyczyć zarówno gry w kasynie, na automatach czy toto lotka. By gra ekscytowała, satysfakcjonowała musi rosnąć stawka... im większa stawka tym większa może być przegrana... a później przychodzi chęć odegrania się, która pozbawia gracza obiektywizmu i sprawia, że jego zachowanie staje się nieracjonalne... gracz zaczyna tracić kontrolę nad potrzebą grania i z czasem ponosi coraz więcej konsekwencji takich jak: zadłużenie, problemy w pracy, życiu prywatnym...

Źródło:

http://www.terapia-uzaleznien.pl/

Uzależnienia behawioralne

Uzależnienia behawioralne

• Seksoholizm

seks to niezwykle ważna, czasami wstydliwa, wielokrotnie problematyczna sfera naszego życia. Ma pogłębiać więź między dwojgiem ludzi, towarzyszyć budowaniu bliskości i intymności... utożsamiany z czysto fizycznym przeżyciem, rozładowaniem napięcia, może sprawić, iż stanie się przymusem. ◊ kiedy seks staje się podstawową, a z czasem jedyną formą

rozładowania napięcia, relaksu ◊ kiedy przestaje mieć znaczenie z kim go uprawiasz, ◊ kiedy wciąż o nim myślisz,

◊ gdy nie bierzesz pod uwagę jakie będą konsekwencje

• Uzależnienie od komputera, internetu, telefonu komórkowego

to z pewnością znaki naszych czasów. Ułatwiają życie, umożliwiają niemalże bezgraniczny dostęp do informacji, znoszą bariery odległości, pozwalają komunikować się z każdym i zawsze...ale mogą też paradoksalnie zamknąć ten wielki świat, Twój świat... w czterech ścianach... a zatem... ◊ jeśli trudno Ci wyobrazić sobie wieczór bez surfowania ◊ jeśli podstawową formą komunikowania się z innymi staje się czat czy sms, ◊ jeśli nie potrafisz ruszyć się bez telefonu i nie wyłączasz go nigdy, ◊ jeśli, bycie w sieci” pozwala Ci zapomnieć o problemach, odciąć się od rzeczywistości, którą staje się wirtualny - komputerowy świat” gier, ◊ jeśli miejscem zawierania znajomości staje się Twój pokój, klawiatura i monitor, ◊ jeśli nie wiesz co ze sobą zrobić, gdy nie masz dostępu do internetu czy komputera

• Uzależnienie od zakupów

Instytucje oferujące pomoc w leczeniu uzależnień

Szpitale psychiatryczne – państwowe i prywatne

Centralny Szpital Kliniczny – detox, tylko młodzież

Szpital im. Babińskiego

(oddziały detoksykacyjne, podwójnej diagnozy, ośrodek terapii krótkoterminowej)

WOL-MED – detox, terapia Stowarzyszenia, np.:

MONAR (ambulatoria, ośrodki readaptacyjne)

KARAN (ambulatoria, ośrodki readaptacyjne)

Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii

(ambulatoria, ośrodki readaptacyjne)

ARKA (hostele, ośrodki readaptacyjne)