Zajöcia z przedmiotu „Projek- towanie krajobrazu miasta” prowa- dzonego w ramach studiów magi- sterskich na WOiAK w SGGW majñ na celu przybliĔenie studentom zäo- Ĕonego kontekstu przestrzeni miej- skiej. Powiñzania krajobrazowe i wi- dokowe, jasne i czytelne dla kaĔdego projektanta krajobrazu uzupeänione sñ w tym wypadku skomplikowany- mi relacjami kulturowymi, historycz- nymi, spoäecznymi. Na nie znowuĔ nakäadajñ siö, szczególnie chronio- ne w krajobrazie zurbanizowanym, wartoĈci przyrodnicze. Zanim jednak studenci otrzymujñ zadanie o wyso- kim stopniu skomplikowania, jakim niewñtpliwie byä przykäad Bulwarów nadwiĈlaþskich, uczestniczñ w zajö- ciach dajñcych teoretyczne podstawy odnoĈnie struktur formalnych i funk- cjonalnych skäadajñcych siö na kra- jobraz miasta.
Podstawñ pierwszych zajöè byäy zasadnicze pojöcia dotyczñce kompozycji urbanistycznej wprowa- dzone przez Kevina Lyncha (1960 r.) i Kazimierza Wejcherta (1984 r.), ta- kie jak:
najwaĔniejsze punkty miasta – do- minanty zwane równieĔ landmar- kami,
poĈrednie formy orientacyjne w przestrzeni takie jak punkty charakterystyczne a takĔe, gäówne osie kompozycyjne – pa-
tos – krzyĔujñce siö w punktach wözäowych – nodes.
Ponadto studenci poznawali pojöcie wnötrza – dzielonego w za- leĔnoĈci od proporcji na architek-
toniczne, urbanistyczne i krajobra- zowe.
Wszystkie wymienione podsta- wowe elementy kompozycji urba- nistycznej tworzñc struktury mia- sta podlegajñ wzajemnym relacjom a zwäaszcza:
sekwencja „prowadzenia – zatrzy- mania – wyprowadzenia”, oraz wspóäzaleĔnoĈci pomiö-
dzy wnötrzami nazywane przez K. Wejcherta [Wejchert 1984]
„wnötrzami sprzöĔonymi”.
Przy poczñtkowym nauczaniu zastosowano obydwa powyĔsze po- jöcia jako punkt wyjĈcia do tworzenia abstrakcyjnych struktur przestrzen- nych zderzajñqcych pojöcia formo- wania kompozycji z podĈwiadomy- mi archetypami kultury.
„Prowadzenie – Zatrzyma- nie – Wyprowadzenie”, opieraäo siö na obserwacji i rozpoznaniu w mie- Ĉcie trzech bazowych pojöè kom- pozycji urbanistycznej, a nastöpnie na przetransformowaniu ich na pro- stñ, czösto „przedmiotowñ” (w skali) formö. W èwiczeniu liczyäo siö nie tylko zrozumienie tematu i wiary- godne przedstawienie powyĔszych pojöè, ale równieĔ oryginalnoĈè po- mysäu bödñca czösto niespodziewa- nñ syntezñ rzeczywistoĈci. Dozwolo- ne byäo operowanie dowolnym mate- riaäem, fakturñ jak i kolorem.
Przykäadowa praca autorstwa Magdaleny Kozak wykorzystujñc pa- pier i róĔowe plastikowe rurki, na- wiñzaäa do wspóäczesnej estetyki fil- mów rysunkowych takich jak np. ja- poþskie mangi. Prowadzenie jest tu-
B ul w a ry n a d w iÅ la Ãs ki e w W a rs za w ie – ro zw i» za ni a s tu d en tó w K in g a R yb a k, K in g a Z in o wi ec -C ie p lik
Boulevards on the Vistula River Bank – Students’
Projects
taj rytmem prostych tekturowych, szarych elementów. Zatrzymanie zaĈ tworzy silny, róĔowy kontrast pla- stikowych säomek, ich rozrzedze- nie stanowi wyprowadzenie. Nato- miast Joanna Zimiaþska w swoim modelu zaproponowaäa ukäad kon- centryczny, który wariacjö na temat podziaäu koäa. Odpowiednio zesta- wiona struktura Ĉcian tworzy zarów- no prowadzenie, jak i zatrzymanie i wyprowadzenie. Elementy graficz- ne namalowane pastelñ nadajñ ma- kiecie dynamiki. Zupeänie inna byäa praca Doroty Letachowicz wykorzy- stujñca przezroczystñ siatkö i motyw drogi, przejĈcia i kolejnej drogi. Mi- nimalistyczna forma oraz wyczucie proporcji i kolorów powodujñ, Ĕe od- biera siö tñ kompozycjö jako eleganc- kñ rzeĒbö.
Pojöcie „wnötrz sprzöĔonych”
jako kolejne zadanie miaäo zwró- ciè uwagö na zjawisko przenikania siö przestrzeni pod wzglödem for- malnym i funkcjonalnym. Teore- tyczne oraz abstrakcyjne podejĈcie do rozwiñzywanego problemu miaäo na celu nie tylko ideowe i syntetycz- ne zdefiniowanie pojöcia, ale takĔe zajöcia stanowiska odnoĈnie rela- cji wnötrze – zewnötrze: gdy mowa o „wnötrzu” to jego relacje zawsze bödñ okreĈlane w stosunku do tego co „na zewnñtrz”.
Aleksander Lech zaaranĔowaä element sprzögajñcy w geometrycz- nym Ĉrodku kompozycji. Poäyskujñ- cy „säup” tworzy zarówno oĈ struk- tury w znaczeniu symbolicznym, jak i konstrukcyjnym. Natomiast zróĔni- cowanie kolorystyczne poszczegól-
nych wnötrz podkreĈliäo ich odmien- noĈè w symetrycznym ukäadzie. Rafaä Stompor natomiast przedstawiä sprzö- Ĕenie poprzez czerwony drewniany säup przenikajñcy naäoĔone na nie- go monochromatyczne wnötrza. Lo- kalizacja tego säupa jest ruchoma, a mino to zawsze buduje on oĈ i za- znacza centrum kompozycji, mimo Ĕe, nigdy nie osiñga poäoĔenia geo- metrycznego Ĉrodka. Sytuacja czytel- na jest zarówno w ukäadzie wertykal- nym, jak i horyzontalnym. Praca Ka- tarzyny Grudnej to propozycja wy- raĒnie symboliczna, gdzie dwa póä- przezroczyste walce tworzñ koncen- tryczny ukäad „zawiniötych” wokóä wäasnej i wspólnej osi, wzajemnie siö przenikajñcych wnötrz. Centralna przestrzeþ czerwonego walca przez swojñ wyróĔniajñcñ siö powäokö sta- Ryc. 1. Model Magdaleny Kozak
Fig 1.Model by Magdalena Kozak
Ryc. 2. Model Joanny Zimiaþskiej Fig. 2. Model by Joanna Zimiaþska
Ryc. 3. Model Doroty Lechtachowicz Fig. 3. Model by Dorota Lechtachowicz
je siö równieĔ „sacrum” caäego ukäa- du. Z jej wnötrza poznanie otoczenia poddane jest filtracji materiaäu i bar- wy Ĉcian. ćciany zewnötrznego wal- ca o zmiennej fakturze i stopniu prze- zroczystoĈci pozwalajñ na róĔnorod- ne doĈwiadczanie kolorystyki i fak- tury, które nakäadajñc siö na siebie, tworzñ helioplastyczny kalejdoskop.
W przedstawionych modelach najwaĔniejszy byä przekaz infor- macji i próba stworzenia „idei” wo- kóä zasadniczych pojöè kompozycji urbanistycznej. Modele te przedsta- wiajñc symbolicznie zadane tematy zbliĔyäy siö nieĈwiadomie do arche- typicznego modelu przestrzeni eg- zystencjalnej. Natomiast poszukiwa- nie symbolu idei zasadniczych pojöè stosowanych w urbanistyce, prowa- dzi do umiejötnego odnajdywania i/
lub stosowania podstawowych ele- mentów kompozycji urbanistycznej w rzeczywistym, wspóäczesnym czö- sto trudnym w odbiorze krajobrazie miasta, co pokazujñ nastöpne prace studentów dotyczñce projektu lewo- brzeĔnego bulwaru nad Wisäñ.
Prezentowane projekty przygo- towywano w 3–4 osobowych gru-
pach, kaĔda grupa zajmowaäa siö wy- branym odcinkiem bulwaru i kaĔda zaproponowaäa indywidualne podej- Ĉcie do rozwiñzywanego problemu stajñc siö jednoczeĈnie gäosem w dys- kusji na temat relacji miasta do rze- ki. Etap projektowy poprzedzony zo- staä szczegóäowymi analizami w za- kresie historii tej czöĈci Warszawy, jej ukäadu komunikacyjnego zarów- no tras szybkiego ruchu jak i tras pie- szych oraz rowerowych, powiñza- niom widokowym i kompozycyjnym ze szczególnym uwzglödnieniem pa- noramy Warszawskiej Starówki i po- wiñzaniami z prawobrzeĔnñ Warsza- wñ, analizom poddane zostaäy tere- ny wartoĈciowe przyrodniczo wy- magajñce ochrony. Wszystkie prace projektowe miaäy takĔe jednoznacz- nie okreĈlone minimum programo- we, na które skäadaäy siö: trasa spa- cerowa z miejscami odpoczynkowy- mi nad rzekñ, miejsca bliskiego kon- taktu z rzekñ, punkty widokowe oraz trasa rowerowa. KaĔdy z zespoäów w swojej pracy miaä daè odpowiedĒ na pytanie czy przy danym odcinku bulwaru moĔna organizowaè miejsca cumowania promów i statków. KaĔdy
z zespoäów miaä moĔliwoĈè rozbudo- wywania programu rekreacyjnego.
Zespóä Ewy Bujko, Mileny Jasz- czak i Moniki Domanowskiej zajñä siö odcinkiem pomiödzy ul. Karo- wñ a mostem ćlñsko -Dñbrowskim.
Proponowana kompozycja zakäa- daäa silne zgeometryzowanie ukäa- du w najbliĔszym sñsiedztwie mo- stu ćlñsko -Dñbrowskiego, które äa- godnie przechodzi w ukäad o miök- kich falujñcych liniach w bliskim sñ- siedztwie skweru przy Centrum Na- uki Kopernik. CaäoĈè podzielona zo- staäa na trzy strefy: formalnñ, przej- Ĉciowñ, naturalistycznñ.
KaĔda ze stref wyróĔniona zo- staäa nieco odmiennym zagospoda- rowaniem. AĔurowe podĈwietlane säupki, z których czöĈè ma byè po- roĈniöta pnñczami oraz prostokñtny przezroczysty pomost nadaäy strefie formalnej geometrycznñ strukturö na- wiñzujñcñ do ortogonalnej siatki ulic.
CzöĈè säupków wchodzi w wodö sta- jñc siö jednoczeĈnie „szwem” äñczñ- cym rzekö z miastem. Strefö natura- listycznñ budujñ falujñce drewnia- ne tarasy poprzeplatane trawiasty- mi i drzewiastymi poziomami, two-
Ryc. 7. Koncepcja zagospodarowania odcinka bulwaru nadwiĈlaþskiego (oprac. E. Bujko, M. Jaszczak i M. Domanowska) Fig. 7. A concept of management of a section of the Vistula riverbank boulevard (by E. Bujko, M. Jaszczak and M. Domanowska)
rzñc miejsca zatrzymania i odpo- czynku. Tarasy zostaäy czöĈciowo ujöte w schody schodzñce do rzeki, co speänia stawiany wymóg kontak- tu z wodñ. W strefie tej, formalnie äñ- czñcej bulwar z pobliskim skwerem oraz ogrodem biblioteki BUW, znaj- dujñ siö stalowe konstrukcje, których geometria wynika z ukäadu tarasów.
Konstrukcje te przenikajñ do stre- fy przejĈciowej, która äñczy w sobie uporzñdkowanñ geometriö z frywol- nñ organikñ. Kompozycja ortogonal- na w tej strefie zostaäa zaznaczona ukäadem pergoli bödñcych jednocze- Ĉnie rozbudowanym systemem mo- duäów säupków z pnñczami ze stre- fy geometrycznej. Konstrukcja per- goli, dziöki zróĔnicowanym wyso- koĈciom terenu peäni takĔe rolö tara- su widokowego.
Próba powiñzania kompozycji geometrycznej z organicznñ na sto- sunkowo, krótkim odcinku bulwaru, daje obraz jak mocno zróĔnicowa- ne jest najbliĔsze sñsiedztwo bulwa- ru i jak zäoĔony choèby pod wzglö- dem formalnym jest jego kontekst.
Inna praca zespoäu Agniesz- ki Gasparskiej, Mzagdaleny Kowa- Ryc. 8. Przekrój przez strefö formalnñ (oprac. E. Bujko, M. Jaszczak i M. Domanowska)
Fig. 8. A sectional view of the formal zone (by E. Bujko, M. Jaszczak and M. Domanowska)
Ryc. 9. Przekrój przez strefö przejĈciowñ (oprac. E. Bujko, M. Jaszczak i M. Domanowska) Fig. 9. A sectional view of the transition zone (by E. Bujko, M. Jaszczak and M. Domanowska)
Ryc. 10. Przekrój przez strefö naturalistycznñ (oprac. E. Bujko, M. Jaszczak i M. Domanowska) Fig. 10. A sectional view of the naturalistic zone (by E. Bujko, M. Jaszczak and M. Domanowska)
Ryc. 11. Przekrój podäuĔny pokazujñcy wnikanie elementów geometrycznych i naturalistycznych do strefy przejĈciowej (oprac. E. Bujko, M. Jaszczak i M. Domanowska)
Fig. 11. Horizontal section showing penetration of the geometric and naturalistic elements into the transition zone (by E. Bujko, M. Jaszczak and M. Domanowska)
lewskiej, Joanny Krysiþskiej i Anny Kryskiej, poĈwiöcona temu samemu odcinkowi bulwaru, zostaäa opar- ta na köpowym ukäadzie brzegów Wisäy. Ideö projektowñ zaczerpniö- to ze struktury morfologicznej rzeki, która jest charakterystyczna dla jej warszawskiego odcinka. W zwiñz- ku z tym proponowana kompozy- cja tworzy delikatnie falujñcy ukäad, chroniñcy roĈlinnoĈè przybrzeĔnñ, z drewnianymi pomostami, niewiel- kimi wzniesieniami, organiczny- mi obsadzeniami traw rabatowych.
RównieĔ i w tym projekcie uwzglöd- niono schody – zejĈcie nad wodö.
Natomiast program rekreacyjny roz- budowano o kawiarniö i galeriö ple- nerowñ.
Proponowana kompozycja jest przykäadem duĔej wraĔliwoĈci au- torek na walory rzeki, jej specyfikö i wpäyw na ksztaätowanie siö nad- brzeĔnych terenów jak np. Köpa Potocka. Doprowadziäo to autor- ki do wydobycia i podkreĈlenia, w kompozycji bulwaru, naturalnego charakteru Wisäy.
Zupeänie odmienna jest propo- zycja Marty Ignaczak i Grzegorza Ko- perskiego obejmujñca odcinek bul- waru na wysokoĈci Starego Miasta.
W tym wypadku autorzy skupili siö na funkcji brzegu rzeki jako miej- scu przystani statków i promów, da- jñc rozwiñzanie zgeometryzowane, a zarazem eleganckie. CaäoĈè ukäadu podzielono na trzy odmienne funk- cjonalnie czöĈci zgodnie z przebie- giem przejĈè podziemnych projek- tujñc na ich osiach:
plac Zamkowy – na wysokoĈci Zamku Królewskiego,
plac portowy – na wysokoĈci Góry Gnojnej,
plac Podwale – na wysokoĈci Bar- bakanu.
Plac Zamkowy tworzy rozlegäñ przestrzeþ z kawiarniñ i wchodzñ- cym pomostem w nurt rzeki.
Plac portowy to przystaþ dla tramwajów wodnych i promów z rozbudowanym ukäadem pomo- stów. Plac Podwale tworzy przystaþ barek. Miödzy placem portowym i Podwale zlokalizowano antresolö z punktem gastronomicznym.
Projektowana kompozycja, po- przez wyjĈcie pomostami w rzekö pozwala na dostrzeĔenie panoramy Starego Miasta ponad murem opo- rowym, jaki oddziela bulwar od Wi- säostrady.
Ukäad palców pod wzglödem ich znaczenia w projektowanej struk- turze jest bardzo czytelny:
Ryc. 12. Koncepcja zagospodarowania odcinka bulwaru nadwiĈlaþskiego (oprac. A. Gasparska, M. Kowalewska, J. Krysiþska, A. Kryska)
Fig. 12. A concept of management of a section of the Vistula riverbank boulevard (by A. Gasparska, M. Kowalewska, J. Krysiþska, A. Kryska)
Ryc. 13. Widok na nabrzeĔe od strony wejĈcia przy ul. Karowej w kierunku Mostu ćlñsko- -Dabrowskiego (oprac. A. Gasparska, M. Kowalewska, J. Krysiþska, A. Kryska)
Fig. 13. A view of the riverbank from the entry into Karowa street in the direction of Slñsko- Dñbrowski Bridge (by A. Gasparska, M. Kowalewska, J. Krysiþska, A. Kryska)
najistotniejszy, najwiökszy, i naj- bardziej prestiĔowy to oczywiĈcie plac Zamkowy, tworzñcy waĔne miejsce spotkaþ,
drugie miejsce zajmuje plac por- towy – mniejszy pod wzglödem powierzchni samego placu, wiök- szy pod wzglödem powierzchni pomostów, staje siö wözäem ko- munikacyjnym gdzie krzyĔujñ siö drogi lñdowe z rzecznymi, i ostatni najbardziej odlegäy – plac
Podwale tworzy miejsce cumowa- nia barek, których funkcja staje siö
w tym wypadku najmniej publicz- na a najbardziej prywatna w sto- sunku do pozostaäych placów.
Projekt Marty Ignaczak i Grze- gorza Koperskiego ukazuje przywiñ- zanie jego autorów do rozwiñzaþ urbanistycznych opartych na sztyw- nej siatce ortogonalnej. Mimo to, projektantom udaäo siö uzyskaè dy- namiczny ukäad, dziöki zróĔnicowa- nej wielkoĈci poszczególnych wnötrz placów i powcinanych pomostów z licznymi uskokami i wewnötrzny- mi basenami.
Mateusz Niebrzydowski daä zupeänie odmiennñ odpowiedĒ na problem powiñzania Starego Miasta z bulwarem. Mimo, iĔ za- jñä siö on tym samym odcinkiem, co M. Ignaczak i G. Koperski to ist- niejñce przejĈcia podziemne staäy siö w jego projekcie osiami nie tyl- ko äñczñcymi bulwar ze Starówkñ, ale równieĔ i moĔe przede wszyst- kim powiñzaniami samej rzeki z mia- stem. Autor zaproponowaä w kon- cepcji udroĔnienie przejĈè podziem- nych pod Wisäostradñ na wysokoĈci Ryc. 14. Koncepcja zagospodarowania odcinka bulwaru nadwiĈlaþskiego (oprac. M. Ignaczak i G. Koperski)
Fig. 14. A concept of management of a section of the Vistula riverbank boulevard (by M. Ignaczak and G. Koperski)
Ryc. 15. Widoki poszczególnych placów (oprac. M. Ignaczak i G. Koperski) Fig. 15. Views of particular squares (by M. Ignaczak and G. Koperski)
muru oporowego nadajñc im cha- rakterystycznñ formö grot u wylotu, których pojawiñ siö däugie pomosty wchodzñce w rzekö. Caäa kompozy- cja nieco „barokowa” w swym wyra- zie próbuje sprostaè wymagajñcemu sñsiedztwu Starego Miasta i Zamku Królewskiego. Kröte drogi, mnogoĈè form kolistych nieco przytäacza, roz- budowana dekoracyjnoĈè pomostów wymaga korekty i uproszczenia. Nie mniej jednak projekt ten jednoznacz- nie zajñä stanowisko w dyskusji na te- mat jak „przejĈè” WybrzeĔe Gdaþ- skie, jak pokonaè jego barierö i po- äñczyè na nowo Starówkö z rzekñ.
Bardziej udanñ propozycjñ pod tym wzglödem jest projekt autorstwa Aleksandry Bagiþskiej, Joanny Fabi- siak i Katarzyny Gancarz. Koncep- cja ich nie tylko udraĔnia przejĈcia pod WybrzeĔem Gdaþskim, ale rów- nieĔ je zwielokrotnia. Proponowa- ny rytmiczny ukäad piöciu (a nie jak dzisiaj trzech) przejĈè podziemnych z pomostami – platformami wodny- mi na ich przedäuĔeniu czyni kom- pozycjö czytelnñ i klarownñ. W tym wypadku kaĔde z przejĈè jest rów- nowaĔne z pozostaäymi. Pomiödzy pomostami – platformami wodnymi projekt zakäada budowö platform wi-
dokowych równych z poziomem uli- cy WybrzeĔa Gdaþskiego. W podcie- niu, których, na obniĔonym w sto- sunku do ulicy poziomie, zlokalizo- wane zostanñ róĔnego rodzaju usäu- gi np. przystanek tramwaju wodnego czy kawiarnia. Linia brzegowa nato- miast pozostaje w kontraĈcie do pro- stego ukäadu platform. Jej falista i ze- stopniowana forma pozwala na bli- ski kontakt z wodñ, wzbogaca jedno- rodny rytm platform, a takĔe urozma- ica kompozycjö czyniñc jñ atrakcyj- niejszñ pod wzglödem samej formy, ale równieĔ pozwalajñc na bogatszñ ofertö wypoczynkowñ.
Ryc. 18. Koncepcja zagospodarowania odcinka bulwaru nadwiĈlaþskiego (oprac. A. Bagiþska, J. Fabisiak i K. Garncarz)
Fig. 18. A concept of management of a section of the Vistula riverbank boulevard (by A. Bagiþska, J. Fabisiak i K. Garncarz)
Ryc. 19. Model zagospodarowania odcinka bulwaru nadwiĈlaþskiego (oprac. A. Bagiþska, J. Fabisiak i K. Garncarz)
Fig. 19. A model of management of a section of the Vistula riverbank boulevard (by A. Bagiþska, J. Fabisiak i K. Garncarz)
Ryc. 20. Widoki (oprac. A. Bagiþska, J. Fabisiak i K. Garncarz) Fig. 20. Views (by A. Bagiþska, J. Fabisiak i K. Garncarz) Ryc. 17. Widoki pomostów
(oprac. M. Niebrzydowski) Fig. 17. Views of piers (by M. Niebrzydowski)
Ciekawñ propozycjö przedstawiä zespóä Pauliny Radek, Marty Muszyþ- skiej oraz Agaty Nawrot obejmujñc swym zasiögiem najdäuĔszy odcinek pomiödzy mostem ćwiötokrzyskim a Podwalem. Tak däugi dystans po- zwoliä autorkom na sprecyzowanie i rozszerzenie oferty programowej o interesujñcy element, jakim jest ko- lejka „podróĔujñca w czasie”. Praca ta najsilniej ze wszystkich, nawiñza- äa w swej idei do historii oraz przy- szäoĈci miejsca i jego najbliĔszego otoczenia. Projekt zostaä podzielony na trzy strefy podobnie jak pierwsza z omawianych prac, jednak podziaä ten zwiñzany zostaä nie z samñ formñ projektowanej przestrzeni, ale z jej relacjami do czasu. Powstaäa strefa przyszäoĈci w najbliĔszym sñsiedz- twie Centrum Nauki Kopernik, skie- rowana do ludzi mäodych, bödñca w swym zaäoĔeniu miejscem spotkaþ z szeroko pojötñ naukñ i kulturñ. Wy- posaĔona w atrakcyjne ruchome sie- dziska, przesuwane na szynach pa- rasole, elementy poruszane siäñ prñ- dów rzeki i wiatru tworzy przestrzeþ wybiegajñcñ w przyszäoĈè. Nastöp- na strefa – teraĒniejszoĈci to strefa uniwersalna, oferujñca wypoczynek w bezpoĈrednim kontakcie z wodñ i otaczajñcym krajobrazem. Zapro- jektowano tu drewniane käadki nad wodñ, a jednñ z nich powiñzano widokowo z wylotem kanaäu z Por- tu Praskiego po drugiej stronie rzeki.
I ostania strefa, na wysokoĈci Starego Miasta – to strefa przeszäoĈci. Kom- pozycja tej czöĈci bulwaru nawiñzu- je mocno do historii i pamiöci miej-
Ryc. 21. Koncepcja zagospodarowania odcinka bulwaru nadwiĈlaþskiego (oprac. P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot) Fig. 21. A concept of management of a section of the Vistula riverbank boulevard (by P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot)
Ryc. 22. Strefa przyszäoĈci (oprac. P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot) Fig. 22. Zone of the future (by P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot)
Ryc. 23. Strefa teraĒniejszoĈci (oprac.
P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot) Fig. 23. The present zone (by P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot)
Ryc. 24. Strefa przeszäoĈci (oprac. P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot) Fig. 24. Zone of the past (by P. Radek, M. Muszyþska, A. Nawrot)
sca. W tej strefie, obok barek – restau- racji, projekt zakäada lokalizacjö, ga- lerii starych zdjöè ukazujñcych histo- riö tego miejsca wraz z jego najbliĔ- szym otoczeniem w tym historiö pa- noramy Starego Miasta.
Wszystkie trzy strefy äñczyè ma kolejka „podróĔujñca w czasie” przy- pominajñca zabytkowy tramwaj prze- jeĔdĔajñcy przez bulwar. Zarówno galeria zdjöè historycznych wido- ków nadwiĈlaþskiej Warszawy jak trasa kolejki majñ obok rekreacyjne- go charakteru równieĔ istotnñ rolö edukacyjnñ.
Przedstawione projekty stu- denckie pomimo swoich niedo- ciñgniöè dajñ ciekawñ odpowiedĒ na trudny temat wielopäaszczyzno- wych relacji pomiödzy strukturñ mia- sta a brzegiem rzeki, historiñ a teraĒ- niejszoĈciñ miejsca, jego toĔsamo- Ĉciñ. W tym wypadku brak doĈwiad- czenia zawodowego autorów oka- zaä siö zaletñ, pozbawieni zahamo- waþ wynikajñcych z wiedzy i prak- tyki dokonali wyborów intuicyjnie poprawnych, czösto osiñgajñc nie- powtarzalne i ciekawe rozwiñzania.
Ich zaangaĔowanie, zapaä, a takĔe, co najwaĔniejsze indywidualne po- dejĈcie do tematu pozwoliäy na przy- gotowanie róĔnorodnych rozwiñzaþ od czysto formalnych stref geome- trycznej, przejĈciowej i naturalistycz- nej przez place: Zamkowy, portowy i Podwale po falujñce „köpy” czy tra- sy; od oszczödnego programu rekre- acyjnego po rozbudowany program edukacyjny kolejki „podróĔujñcej w czasie”; od delikatnych powiñzaþ
widokowych z otoczeniem po jed- noznaczne udroĔnione przejĈcia pod WybrzeĔem Gdaþskim.
Kinga Rybak Kinga Zinowiec -Cieplik Katedra Sztuki Krajobrazu
Szkoäa Gäówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Department of Landscape Art
Warsaw University of Life Sciences – SGGW
Literatura
1. Böhm A., 1981, O budowie i sy- nergii wnötrz urbanistycznych, Wyd.
Politechnika Krakowska, Kraków.
2. Królikowski J. T., 1999, Za- stosowanie koncepcji Chrystiana Norberga -Schultza w badaniach nad architekturñ krajobrazu (praca dok- torska), SGGW, Archiwum Katedry Architektury Krajobrazu, Warszawa.
3. Lynch K., 1960, The Image of the City, Cambridge Mass, M.I.T. Press, Cambridge.
4. Norberg -Schultz Ch., 2000, By- cie, przestrzeþ, architektura [w:]
„Murator”, Warszawa.
5. Papp S., 2002, Przestrzeþ, Uni- versitas, Kraków.
6. Szmidt B., 1998, ãad przestrzeni, Kanon, Warszawa.
7. Warunki konkursowe na Projekt architektoniczno -urbanistyczny le- wobrzeĔnego bulwaru Wisäy na od- cinku od PowiĈla do Podzamcza w Warszawie, TUP 2009.
8. Wejchert K., 1984, Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa.
9. Wejchert K., 1993, Przestrzeþ wokóä nas, Fibak Noma Press, Kato- wice.
10. Yi Fu T., 1987, Przestrzeþ i miej- sce, PIW, Warszawa.
