kalendarz
CHRZEŚCIJANINA
KAZIMIERZ SOSUŁSKD ul. W in ta n k ie to 80/88
3 0 -8 8 8 K R A K Ó W
cn
U
I
kalendarz
CHRZEŚCIJANINA
o \ J o
W a rsz a w a 1973
R e d a k to r E D W A R D C Z A J K O
R e d a k to r T echniczny J A N W I S N I E W S K I
P ro je k t o k ła d k i J E R Z Y K O P I K
W yd ano sta r an iem
P r e z y d iu m Rady Z je d n o c z o n e g o K o ś c io ła E w a n g e lic z n e g o w P o l s c e
»A b y j e d n o byli«
Jan 17, 1— 26
o w yższe słow a stanow ią fra g m e n t m o d litw y Pana Je
zusa C hrystusa, m o d litw y zapisanej p rze z ew angelistę Jana w 17 rozdz. M odlitw a ta jest nazw ana ar cyka- płańską, poniew aż C h rystu s Pan w y s tę p u je w n ie j jako O rędow nik przed S w o im odejściem ze św iata, m odli się o „swoich”. J e st w ięc to m o d litw a za uczniów — w zn a czeniu w s z y stk ic h w ierzą cych i w y zn a ją cy c h C h rystusa Pana;
por. „nie ty lk o za n im i proszę, lecz i za ty m i, k tó r z y p rze z sło
wo ich u w ierzą w e m n ie ” (w. 20).
W m o d litw ie te j J e zu s C h ry stu s odróżnia „swoich” od tyc h , k tó r z y do N iego nie należą. J u ż S ta ry T e sta m e n t znał to rozróż
nienie, dzieląc lu d zi na dw ie kategorie: lud w yb ra n y , lud Boży,
„ten lu d ” („ha, a m ”) oraz na ro d y — w znaczeniu: pozostali ludzie („goim”). Ta zasada podziału przeszła ta k ż e do N ow ego T e sta m en tu , ta k w ięc i tu ta j m a m y uczniów C hrystusa, w yzn a w có w , c zyli Kościół, oraz św iat. Do „swoich”, c zyli do uczniów i w y z naw ców , skierow ane b y ły słowa: „Idźcie i czyńcie uczniam i w s z y s tk ie narody” (M at. 28, 19). U czniam i, w y zn a w c a m i są w ięc ci w szy scy , k tó r z y zostali w y b ra n i, w y w o ła n i ze św iata i tw o rzą teraz K ościół (E kklesia) — w y b ra n y c h p rzez łaskę Boga Ojca (por. „ n ikt nie m oże p r z y jś ć do m nie, jeśli go Ojciec m ó j nie pociągnie”). D alej C h rystu s Pan powiada: „kto do m nie p rzyjd zie , nie w y rzu c ę go precz”. O ni b yli T w o im i, powiada Pan, i opisując działanie Ojca zaznacza: „i m n ie ich dałeś” (por.
w. 6); stw o rze n i zostali oni p rzez Boga, ja k i pozostali ludzie, i jako Jego tw o ry stanow ią Jego w łasność. P rzyp ro w a d zen i zostali p rzez Ojca do Jezu sa C hrystusa, k tó r y m a w ładzę nad całą ludzkością. J e zu s C h ry stu s udziela w ięc życia ty m w s z y s t
3
k im (por. „ których m i dałeś”) i ci ludzie ż y ją tera z m o c ą ł ą c z e n i a s i ę z e S ł o w e m B o ż y m , g d y p r z y jm u ją S ło w o do sw y c h serc — „Oto stoję u d rzw i i kołaczę; jeśli k to u sły szy głos m ój i o tw o rzy d rzw i, w ejd ę do niego i będę z n im w ieczerzał, i on ze m n ą ” (Obj. 3,20). L udzie są ż y w i d zięki m o c y łączenia się ze S ło w em B o żym .
Jed en i je d y n y Bóg (bo nie m a trzech bogów, k tó r y oznacza jedną, ale nie jed y n ą osobę Bożą (por. „i Jezusa C hrystusa, k tó regoś posłał”), udzielał i udziela życia ludziom , k tó r z y w ierzą w Jezusa. P oniew aż B ogo-człow iek J ezu s C h ry stu s ż y je p rzez Ojca i ja ko S y n „ma ż y w o t w S a m y m sobie”, ta k sam o i m y ż y je m y p rzez Zbaw iciela, k tó r y w sk rzesza nas do życia — „Bóg, będąc bogaty w m iłosierdzie, p rzez w ielk ą sw ą m iłość, ja ką nas um iłow ał, i to nas u m a rły ch na s k u te k w y s tę p k ó w , ra zem p r z y w rócił do życia z C h ry stu se m -— bo łaską jesteście zbaw ieni! — i razem w sk rzesił i ra zem posadził na w y ży n a c h n ieb ieskich — w C hrystu sie Jezu sie...” (por. E f. 2,4.3 w g B iblii T y n iec k ie j).
Jezu s C h ry stu s będąc źró d łem życia naszego, zarazem u tr z y m u je owo życie w nas (por. „dał ży c ie ”). W ierzący w Boga, w J e zusa C hrystusa, ży ją o trz y m a n y m poka rm em , a t y m po ka rm em je s t sam J e zu s C h ry stu s — chleb ży w o ta . Ł aską Bożą je ste śm y p rzyp ro w a d ze n i do Niego, przyciągnięci i o tr z y m u je m y pomoc, w zm ocnienie w słabościach, upadkach i grzechach. A On sam, że b y w yra to w a ć nas od „w tórej śm ierci”, od g rzechu i szatana — dał, ofiarow ał za nas Siebie sam ego, k ie d y u m a rł na k r z y ż u (por. „ A lb o w iem zapłatą za grzech je s t śm ierć, ale darem łaski B ożej je s t ż y w o t w ie c zn y w C h rystu sie Jezusie, P anu n a s z y m ” (R zym . 6,23). Za nas w ięc u m a rł On n ie w in n y i stał się „na
s z y m g rzec h em ”, On, k tó r y żadnego g rzechu nie u c zyn ił, został pogrzebany i trzeciego dnia z m a rtw y c h w sta ł, ażeby nas oczyścić i daje n a m S w o je ciało i ofiaruje n a m S w o ją k re w w yla n ą na zgładzenie n a szych grzechów , na oczyszczenie nas i dla naszego zbaw ienia. I g d y ta k spoglądam y p rzez w iarę na Jezu sa C h rys
tusa u k rzyżo w a n eg o za nasze grzechy, g d y p r z y jm u je m y d zięki łasce B ożej Jego ciało i k r e w — d o stę p u je m y uspraw iedliw ienia i pojednania z w ie lk im i w szechm ogącym , i ś w ię ty m Bogiem O jcem . Moc k r w i C h rystu sa o m y w a i oczyszcza nas, Jego moc staje się n a s z y m u działem , s ta je m y się n o w y m stw orzeniem , d zięki tch n ie n iu D ucha Bożego. Jako now e stw orzenie, odro
dzeni no w i ludzie, o tr z y m u je m y now e serce, now ego ducha, now e m y śli, a życie nasze zaczyna rodzić now e, dobre owoce.
W szy stk o , co było stare, przem in ęło , oto „ w szy stko stało się n ow e”, p rzez Boże działanie w nas. Ci n o w i ludzie, odrodzeni
i pojednani z O jcem , zostali posadzeni „na w y ży n a c h niebies
kich w C h rystusie J e zu sie ” (Ef. 2,6). Ci ż y w i i odrodzeni ludzie tw orzą na zie m i organizm Kościoła, ciało C h rystu so w e (por.
„ A lb o w iem p rze z jednego D ucha m y w s zy s c y w jed n o ciało jes
te śm y ochrzczeni... i w szy sc y napojeni je s te śm y w jednego D ucha” — 1 K or. 12,1). To w łączenie do Kościoła i napełnienie D u chem n a stęp u je pod w p ły w e m działania ła ski i Słow a Bożego i jest ono zaw arciem now ego, w iecznego p rzym ie rza z Bogiem , w k tó r y m (w p rzym ie rzu ) — „lud Jego je st d o b ro w o ln y”. Od
danie się J e m u je st dobrow olne i to je s t ta cudna operacja serca, rew o lu cja dokonująca się w sercu. To przecie w sercu m usiał m ieć k a żd y u c zeń przed a k te m przyłą czen ia do Kościoła. A p o s
toł T om asz, k ie d y p rze ży ł to błogosław ieństw o, w y z n a ł przed w sz y stk im i: „Pan m ó j i Bóg m ó j”. T era z będzie w ięc to dla nas w yra źn e i jasne, co n a m m ó w i Bóg p rzez S w o je Słow o. Bóg jest
„nasz”, a m y je s te śm y „ B oży” — n a le ż y m y do Niego.
Ja k J e zu s C h ry stu s posłany b y ł na św ia t p rze z Ojca, ta k tera z On, J ezu s C h rystu s, posyła sw oich uczn ió w w św iat i udziela im Sw ego a u to ry te tu , S w o je j m o c y i On zachow uje ich w S w o im Słow ie. S tą d te ż C h ry stu s Pan w m o d litw ie arcyka- p ła ń skiej prosi t y l k o za n im i, za u czniam i, a nie za św ia tem (w. 9. 10. 15. 17). C h ry stu s Pan prosi Ojca, że b y uczniow ie Jego zachow ani b y li w św iecie, a m o d litw a ta d o ty c z y w szy stk ic h Jego uczniów , w e w szy stk ic h czasach; d o tyc zy ła tych , k tó r z y to w a rzy szy li M u na ziem i, za Jego życia w ciele, d o ty c zy także 7ias w sz y s tk ic h , k tó r z y sp ełn ia m y w a ru n e k uczniostw a. C h rys
tu s nie m odli się jed n a kże ty lk o o zachow anie uczn ió w w św ie
cie, o zachow anie ich w im ien iu Ojca (w. 12.15). N ie ty lk o o za
chow anie ich w Słow ie (w. 8. 14), ale ta kże o zachow anie ich
uj praw dzie, w jedności i chw ale. U czniow ie zostają posłani do św iata dla zw iastow ania cu dow nej E w angelii (w. 18) i żeb y w yp e łn ić to w ielkie zadanie, potrzeba, ż e b y zachow ani byli w p ra w dzie (w. 17), a to w ty m celu, b y m iłość, która była w Jezusie C hrystusie, była ta kże i w nich, i że b y p rzez św ia
dectw o m iłości św iat m ógł poznać obecność C h rystusa w śród uczniów . W y ra ze m te j m iłości, te j obecności Pana w śród ucz
niów , jest jedność uczniów . P rzez tę jedność dopiero poznać m oże św iat działanie Boga, Jezu sa C h rystu sa i p rzez jedność uczniów św iat m oże zacząć w ie rzy ć Bogu. Jedność uczniów jest w ięc konieczna do pozyskania św iata dla Boga (por. w . 21. 22. 23).
Jedność w śród uczn ió w P ańskich je st w ięc św ia d ectw em m iłości łączącej ich ze sobą w za je m n ie i z P a nem J e zu se m C h rystu sem . Oto dlaczego bez m iłości — nic nie z n a c zy m y (por.
5
rozdz. 13 listu 1 do K o ryn tia n ). Po w y p e łn ie n iu p rzez uczniów spoczyw ającego na nich zadania, czeka ich w niebie jedność z C h rystu sem w chw ale, ja k na ziem i łączyła ich jedność w m i
łości, w praw dzie, w Słow ie, w im ien iu O jca i D ucha — por.
„albow iem czasu sw ego ż y ć b ęd ziem y, jeż e li się nie z n u ż y m y ” (Gal. 6. 9). W chw ale, w sp o łeczeństw ie z C h ry stu se m P a nem żyć b ęd zie m y nie ustaw ając.
„I o b ja w iłem im im ię T w o je, i objaw ię, aby m iłość, którąś m nie u m iłow ał, w n ich była, i ja w n ich ” (w. 26). W Im ien iu Ojca, w Słow ie, w praw dzie, w D uchu, w m iłości i w jedności pow inni w y trw a ć uczniow ie — pon iew a ż czeka ich społecz
ność z C h ry stu se m P a n em w chw ale. Ja ko Jego uczniow ie ró w n ież i m y p o w in n iśm y z N im łączyć się w jed n ą ew angeliczną rodzinę. P o w in n iśm y w y ra źn ie zdaw ać sobie spraw ę, że w s ze l
k ie podziały są z ludzi, a nie z Boga.
W na szych czasach, któ re są czasam i o sta te c zn y m i, jeste ś
m y też św ia d ka m i tego dążenia do jedności w śród w s z y s tk ic h w y zn a w c ó w Jezusa C h rystu sa ży ją c y c h na całej ziem i. To jest w ielka łaska Boża, że uczniow ie P ańscy zaczyn a ją coraz lepiej ro zu m ieć tę praw dę, iż św iat ty lk o w te d y będzie m ó g ł u w ie rzy ć Bogu, p rzyją ć poselstw o cu d o w n ej E w angelii, g d y ci, k tó r z y są
„Jego”, trw ać będą w jedności, g d y będą jedno. Dlatego ta k bardzo chodzi nam o to, że b y objaw iła się praw dziw ość tego św iadectw a, że je s t jed en L u d B o ży, ż e b y p rzez jedność L u d u Bożego św iat m ógł poznać, iż Bóg je s t m iłością i że gdzie ta m iłość się objaw ia, ta m je s t praw da, k tó r e j potrzeb u ją i po
s zu k u ją ludzie; w reszcie, ż e b y p rzez św iadectw o p ra w d y i m i
łości w szy sc y m ogli poznać, że Pan nasz, J e zu s C h rystu s, p r z y szed ł na św iat nie ty lk o po to, „aby szu ka ć i zbaw ić”, ale także,
„aby rozproszone dzieci Boże w jedno zgrom adzić”.
S T A N I S Ł A W K R A K I E W I C Z
V E N I S A N C T E S P IR IT U S
N ie — iż b y m k r y ł, czuł w sercu lęk, G d y chcę, byś na m nie, gołąb — spadł.
L ecz byś w y p e łn ił sobą k szta łt, G d y tu u d zia łe m m o im d źw ięk.
Jeże li w zy w a m , spłyń! To nie, b y m zgłuchl I nie czekał na słów dar,
A le b y m tw oich dopadł m iar,
K tó ry c h n a m skąpisz tu ta j — Duch!
P ta k Ś w ię ty , zatocz krąg i lot sw ó j zniż.
U fa ją cem u tu — ślij znak!
Bo niech m i ty lk o łask tw y c h brak, J u ż p u s ty sto ję — lu d zk i k rzy ż.
W trzepocie piór, ach, stań i radę nieś, Ż eś fru w a ją c y głos — w ięc m ów ! Trzeba, niech grozy doznam słów , G d y tu u d zia łe m m o im pieśń!
K tó ry ś je st sam w y so k i ton i kszta łt, I z O jcem , z S y n e m d zielisz rząd — N ie daj, b y m precz szed ł darm o stąd, Bo chcę, b yś na m nie, gołąb — spadł!
J E R Z Y L I E B E R T
7
STYCZEŃ
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E PO N IE D Z IA ŁE K NOW Y KOK W torek
Ś roda C zw artek P ią te k Sobota
N IED ZIELA 8
9 10 11 12 13
P o n ied ziałek W torek Ś roda C z w artek P ią te k
S obota
14 N IED ZIELA
15 16 17 18 19 20
Poniedziałek W lo rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota
21 N IED ZIELA
22 23 24 25 26 27
P o n ied ziałek W torek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota
28 NIEDZIELA
29 30 31
P o n ied z iałek W to rek Ś roda
N O T A T K I
9
LUTY
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E C z w artek
P ią te k Sobota NIEDZIELA 5
6 7 8
9
10
P on ied ziałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota
11 NIED ZIELA
12 13 14 15 16 17
P o n ied z iałek W torek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota 18 N IED ZIELA 19
20 21 22 23 24
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota
25 N IED ZIELA
26 27 28
P o n ied z iałek W torek Ś roda
N O T A T K I
11
i
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E 1 C zw artek
2 P ią te k
3 Sobota
4 N IED ZIELA 5 P on ied ziałek
6 W torek
7 Ś roda 8 C z w artek 9 P ią te k
10 Sobota
11 N IED ZIELA 12 P o n ied ziałek 13 W to rek 14 Ś roda 15 C zw artek 16 P ią te k
17 Sobota
18 N IED ZIELA 19 P o n ied z iałek 20 W to rek
21 Ś roda
22 C z w artek 23 P ią te k 24 S obota
25 N IED ZIELA
26 P o n ied ziałek 27 "Wtorek
28 Ś roda
29 C z w artek 30 P ią te k
31 Sobota
N O T A T K I
13
KWIECIEŃ
D NI PO W SZED N IE I ŚW IĄ TECZN E I N IED ZIELA
2 P o n ied z iałek 3 W to rek 4 Ś roda 5 C z w artek 6 P ią te k
7 Sobota
8 N IED ZIELA 9 P on ied ziałek 10 W to rek 11 Ś roda 12 C z w artek 13 P ią te k
14 Sobota
15 N IED ZIELA
16 P o n ied z iałek 17 W to rek 18 Ś ro d a 19 C zw artek 20 P ią te k
21 Sobota
22 NIEDZIELA, W IELKANOC
23 PO N IED ZIA ŁEK W IELK.
24 W torek
25 Ś roda
26 C z w artek 27 P ią te k
28 Sobota
29 N IED ZIELA
30 P o n ied z iałek
N O T A T K I
15
M AJ
D NI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E
1
2 3 4 5
W TOREK Ś roda C zw artek P ią te k Sobota NIED ZIELA 7
8
9
10 11 12
P on ied ziałek W torek Ś roda C zw artek P ią te k Sobota 13 N IED ZIELA 14
15 16 17 18 19
P oniedziałek W to re k Ś roda C zw artek P ią te k Sobota
20 N IED ZIELA
21 22 23 24 25 26
P on ied ziałek W torek Ś roda C zw artek P ią te k Sobota
27 N IED ZIELA
28 29 30 31
P on ied ziałek W torek Ś roda C z w artek
N O T A T K I
2. K a le n d a r z c h r z e ś c ija n in a A *17
CZERWIEC
D NI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E P ią te k
Sobota NIED ZIELA
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C zw artek P ią te k Sc bota
10 N IED ZIELA
11 12 13 14 15 16
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota 17 N IED ZIELA 18
19 20 21 22 23
P on ied ziałek W to rek Ś ro d a CZW ARTEK P ią te k S obota
24 N IED ZIELA
25 26 27 28 29 30
P o n ied z iałek W torek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota
N O T A T K I
19
LIPIEC
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E N IEDZIELA
P o n ied ziałek W to rek Ś roda C zw artek P ią te k Sobota N IE D Z IE L A 9
10 11 12 13 14
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota 15 N IE D Z IE L A
16 17 18 19 20 21
P o n ied z iałek W torek Ś ro d a C z w artek P ią te k Sobota 22 N IE D Z IE L A
23 24 25 26 27 28
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota 29 N IE D Z IE L A 30
31 P o n ied z iałek W to rek
N O T A T K I
21
SIERPIEŃ
■
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E Ś roda
C z w artek P ią te k Sobota
6 7 8 9 10 11
N IED ZIELA P o n ied z iałek W to rek Ś ro d a C z w artek P ią te k Sobota 12 N IED ZIELA 13
14 15 16 17 18
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k Sobota
19 N IED ZIELA
20 21 22 23 24 25
P o n ied z iałek W to re k Ś ro d a C z w artek P ią te k Sobota
26 N IED ZIELA
26 28 29 30 31
P o n ied z iałek W to rek Ś roda C z w artek P ią te k
N O T A T K I
23
D NI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E
1 Sobota
2 NIEDZIELA
3 P o n ied ziałek 4 W to re k 5 Ś roda 6 C z w artek 7 P ią te k
8 Sobota
9 N IED ZIELA 10 P o n ied z iałek 11 W torek 12 Ś roda 13 C zw artek 14 P ią te k 15 S obota
16 N IED ZIELA
17 P o n ied z iałek 18 W torek
19 Ś roda
20 C z w artek 21 P ią te k 22 S obota
23 N IED ZIELA
24 P o n ied z iałek
25 W torek
26 Ś roda
27 C z w artek 28 P ią te k
29 Sobota
30 N IED ZIELA
N O T A T K I
D NI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E 1 P o n ied z iałek
2 W to rek 3 Ś roda 4 C z w artek 5 P ią te k
6 S obota
7 N IED ZIELA 8 P o n ied z iałek
9 W torek
10 Ś roda
11 C z w artek 12 P ią te k
13 Sobota
14 N IED ZIELA
15 P o n ied z iałek
16 W torek
17 Ś roda
18 C z w artek 19 P ią te k
20 Sobota
21 N IED ZIELA 22 P o n ied ziałek 32 W torek
24 Ś roda
25 C z w artek 26 P ią te k
27 Sobota
28 N IED ZIELA
29 P o n ied z iałek 30 W torek 31 Ś ro d a
N O T A T K I
27
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E
I CZW ARTEK
2 P ią te k
3 Sobota
4 N IED ZIELA 5 P o n ied z iałek 6 W to rek 7 Ś roda 8 C z w artek 9 P ią te k
10 Sobota
11 N IED ZIELA
12 P o n ied z iałek 13 W torek 14 Ś roda 15 C zw artek 16 P ią te k
17 Sobota
18 N IED ZIELA 19 P o n ied ziałek 20 W to rek 21 Ś roda 22 C zw artek 23 P ią te k
24 Sobota
25 NIEDZIELA
26 P on ied ziałek
27 W torek
28 Ś roda
29 C z w artek 30 P ią te k
N O T A T K I
29
DNI PO W SZED N IE I ŚW IĄTECZN E 1 S obota
2 N IED ZIELA 3 P o n ied z iałek
4 W torek
5 Ś roda 6 C z w artek 7 P ią te k
8 Sobota
9 N IED ZIELA 10 P o n ied ziałek 11 W torek 12 Ś roda 13 C z w artek 14 P ią te k 15 S obota 16 N IED ZIELA 17 P o n ied z iałek 18 W to rek
19 Ś roda
20 C z w artek 21 P ią te k
22 Sobota
23 N IED ZIELA
24 P o n ied z iałek 25 W torek 26 Środa 27 C z w artek 28 P ią te k 29 S obota
30 N IED ZIELA 31 P o n ied z iałek
N O T A T K I
31
Polska
azw a „Polska” pochodzi od słow iańskiego p le m ien ia Polan, {za m ie szku ją ce g o w e w c ze s n y m śre d n io w iec zu te re n obecnej W ielko p o lsk i, a ja k o n a zw a p a ń stw a stosow ana była ju ż
po czą tka ch X I w ieku .
Godło P o lsk iej R ze c zy p o sp o lite j L u d o w e j sta n o w i w ize ru -
^n e k orła białego z głow ą zw róconą w praw o, z d zio b em i szp o n a m i zło ty m i, w c z e rw o n y m polu p ro sto k ą tn e j ta rc zy o do ln ej k ra w ęd zi w y d łu żo n e j pośrodku. B a rw a m i n a ro d o w y m i są biel i czerw ień , od p o w iadająca barw ie cynobru, w dw óch pozio m ych , ró w n o leg ły ch pasach o ró w n e j szerokości i długości, p rzy c z y m g ó rn y z nich je s t biały, a d o ln y czerw o n y. H y m n e m n a ro d o w y m P o lsk i je s t M a zu rek D ą b ro w skiego, k tó r y p o w sta ł ja k o pieśń b ojow a L egionów P o lsk ich w lipcu 3797 r o k u w R eggio w e W łoszech po o d zy sk a n iu n iepodległości w 1918 r.
pieśń ta stała się h y m n e m narodoioym , a w 1926 r. ogłoszono ją o fic ja l
n y m h y m n e m p a ń stw o w y m .
J ę z y k polski n a le ży do ję z y k ó w in d o e u ro p ejskic h , w ich obrębie do ję z y k ó w słoiuiańskich, a w ra z z ję z y k a m i czeskim , sło w a ck im i łu ż y c k im tw o rzy tzw . grupę zachodn io sło w ia ń ską . J ę z y k p o lsk i ro zw in ą ł się na p odłożu gw a r p le m ie n n y c h ludności m ie szk a ją c e j w V II I i I X w. w d o rzeczach O dry, W a rty i W isły a p o d sta w ę s tr u k tu r z e g ra m a ty czn e j i z a sobow i s ło w n ik o w e m u da ły d w a d ia le k ty — w ielk o p o lsk i i m ałopolski.
P o w ierzc h n ia P o lsk i w y n o si 312 677 k m 2; pod w z g lę d e m obszaru z a j
m u je P olska 6 m iejsce w E uropie. J e s t k r a je m w y ra źn ie n izin n y m . L eży w pasie k lim a tu u m ia rk o w a n eg o przejściow ego, cechującego się znaczną różnorodnością n a su w a ją cy ch się na je j te ry to riu m n iżó w barycznych, w ę d ru ją c y c h zn a d O ceanu A tla n ty c k ie g o ; w s k u te k tego k lim a t P o lsk i o d znacza się dużą zm ien n o ścią , a n a w e t ka p ryśn o ścią pogody i zn a c zn y m i w a h a n ia m i w p rzeb ieg u pór ro k u (zw łaszcza zim y ) w poszczególnych latach.
L u d n o ść P o lsk i w y n o siła w k o ń c u 1969 r. — 32,7 m in m ieszka ń có w . W spółczesna P olska je s t p a ń stw e m je d n o lity m narodow ościow o; m n ie j
szości n a rodow e stanow ią n ie w ie lk i odsetek.
A d m in is tr a c y jn ie P o lska d zieli się na 17 w o je w ó d z tw i 5 m ia st w y d zie lo n y c h na praw ach w o je w ó d z tw , k tó r y m i są: W arszaw a, K r a k ó w ,
Ł ódź, P oznań i W rocław .
S tolicą P o lsk i je s t W arszaw a, m ia sto istn ieją ce od X I I I w . Stolicą k r a ju stała się na p rze ło m ie X V I i X V I I w .
O d zysk a w szy niepodległość po d ru g iej w o jn ie św ia to w e j, P olska w k ro czyła na no w ą drogę — so cjalistycznego ro zw o ju . D okonane zostały r e w o lu c yjn e przo b ra żen ia w ek o n o m iczn e j i sp o łeczn ej str u k tu r z e k ra ju ,
a w ła d zę w p a ń stw ie po raz p ie rw szy o bjęli ludzie pracy. U staw ą zasadniczą, k tó ra określa za sa d y tego now ego u stro ju , je st K o n stytu c ja P o lskiej R zec zyp o sp o lite j L u d o w e j z dnia 22 lipca 1952 r.
M ech a n izm fu n k c jo n o w a n ia n a jw a żn ie jszy c h in s ty tu c ji u stro ju poli
tycznego w sp ó łczesn ej P o lski zw ią za n y je s t ściśle z c a ło k szta łte m p a n u jących s to s u n k ó w ek o n o m ic zn y c h i społecznych. P o d sta w o w y m i i ro z
str z y g a ją c y m i za ra ze m o fu n k c jo n o w a n iu in s ty tu c ji p o lity c zn y c h będą tu dw a zasadnicze fa k ty : usp o łeczn ien ie śro d k ó w p ro d u k cji i elim inacja klas posiadających, opiera ją cych sw ą eg zy ste n c ję na w y z y s k u cudzej pracy. Jeśli w ięc K o n s ty tu c ja stw ierd za , iż w Polsce w ładza n a leży do lu d u pracującego, to za w a rty to ty m g łęb o ki sens sp o łe czn o -p o lityc zn y zn a jd u je pełn e uza sa d n ien ie w sto su n ka ch ek o n o m ic zn y c h i społecznych p a n u ją c yc h w Polsce. To w łaśnie, iż w ła d za p a ń stw o w a n a le ży do ludzi pracy, k tó r z y są jed n o cześn ie w łaścicielam i śro d k ó w p ro d u k cji, d ec yd u je w k o n s e k w e n c ji o so c ja listyc zn ej tre ści u str o ju polityczn eg o P R L i k s z ta łtu je p o d sta w o w e zasady tego u stro ju . Z asady te zn a jd u ją w y ra z w:
1. p rzy jęc iu fo r m y d em o k ra cji p rze d sta w icie lsk ie j opa rtej na s y s te m ie organów p rze d sta w icie lsk ich — S e jm (p a rla m en t) i ra d y narodow e (organy teren o w e) —• pochodzących z bezpośrednich w y b o ró w ; czło n ko w ie ty c h organów ponoszą odpow iedzialność p rze d sw o im i w yborcam i, któ rzy m a ją k o n s ty tu c y jn e praw o odw ołania ich przed u p ły w e m k a dencji;
2. p o d p o rzą d k o w a n iu w s z y s tk ic h p ozostałych organów p a ń stw o w y c h organom p rze d sta w icie lsk im (S e jm o w i i radom n a ro d o w ym ), któ re p o w o łu ją (pośrednio lub bezpośrednio) organy a d m in istra cji ce n tra ln ej i te ren o w ej, sęd zió w i p ro k u ra to ró w oraz organy k o n tro li p a ń stw o w e j, p rzy c zym organy te sw e p ełn o m o c n ic tw a czerpią w ła śn ie od organów p rze d sta w icie lsk ich , p rze d k tó r y m i ponoszą o dpow iedzialność, i m ogą być przez nie odw ołane;
3. u k s zta łto w a n iu p o rzą d k u p raw nego w yrażającego wolę i in te re sy ludu pracującego; w ty m te ż celu p r o je k ty u sta w przed u ch w a le n iem ich przez p a rla m e n t p o d d a w a n e są często szero kiej społecznej d y s k u sji, która m a często isto tn y w p ły w na ostateczną treść u sta w , a czasem też sam o opracow anie p r o je k tu p ow ierza się za in te re so w a n y m organizacjom., ta k np. prace nad p ro je k te m k o d e k s u pracy pro w a d zo n e są p rze z zw ią zk i zaw odow e;
4. sze ro kim udziale o b yw a te li w za rzą d za n iu sp ra w a m i p u b lic zn y m i, co p rzeja w ia się m ię d z y in n y m i w roli sa m o rzą d u robotniczego w p r z e d siębiorstw ach p ro d u k c y jn y c h , k ó łe k ro ln iczych na w si, sam o rzą d u lo
ka to rskieg o w w ielk ic h m iastach, sądów ła w n ic zy c h (orzekających z u d zia łem ła w n ik ó w w I in sta n cji) czy w p rzeka za n iu zw ią zk o m za w o d o w y m w a ż n y c h u p ra w n ie ń to za kresie k o n tro li p rzestrzeg a n ia praw a pracy bądź w p o w ierze n iu rozpoznania sp ra w n a jd ro b n iejszej w agi o b y w a te lsk im sądom sp o łeczn ym , d zia ła ją cy m w zakła d a ch pracy lub w osiedlach, w m ieście i na wsi.
O fu n k c jo n o w a n iu in s ty tu c ji u str o ju polityczn eg o d ec yd u je też w Polsce s y ste m p a r ty jn y , k tó r y opiera się na w spółpracy 3 p a rtii p o li
tyczn ych : P o lskiej Z jed n o c zo n ej P a rtii R o b o tn iczej, Z jednoczonego S tr o n n ictw a L u dow ego i S tro n n ic tw a D em okratycznego.
W spółpraca i w spółdziałanie p artii p o lity c zn y c h k o n k r e ty z u je się p rzy opracow aniu w spólnego p ro g ra m u w yborczgo, a w to k u realizacji — przede w s z y s tk im na fo r u m S e jm u i rad narodow ych.
3. K a le n d a r z c h r z e ś c ija n in a 33
S e jm ja ko p a rla m e n t stanow iący n a jw y ż s z y organ w ła d zy p a ń stw o w e j i ra d y narodow e ja k o teren o w e organy w ła d zy działające w k a żd ej jed n o stce p o d zia łu te ryto ria ln e g o ■— p o w o ły w a n e są p rze z ludność na o kres 4 lat w bezp o śred n ich , ró w n y c h i p o w szec h n y c h w yb o ra ch , w gło
sow aniu ta jn y m . P raw o w y b ie ra n ia p rzy słu g u je o b yw a te lo w i, k tó ry u ko ń c zy ł 18 lat, i to bez w zg lęd u na płeć, rasę, narodow ość, w y k s z ta łc e nie czy m a ją te k . K a n d y d a tó w na posłów i ra d n y ch zgłasza F ront J e d ności N arodu w fo rm ie list za w iera ją c y c h w ię k szą liczbę n a zw isk k a n d yd a tó w n iż liczba m a n d a tó w p rzy p a d a ją cy ch na d a n y w ie lo m a n d a to w y o kręg w yb o rczy. K a n d y d a ci w y s u w a n i są przez p a rtie po lityczn e, zw ią zk i zaw o d o w e, organizacje m ło d zieżo w e lub in n e organizacje społeczno-
-p o lity czn e.
S e jm je st n a jw y ż s z y m organem w ła d zy w p a ń stw ie. N ie m a nad n im żadnego innego organu, k tó r y m ó g łb y go np. rozw iązać lub k o n trolow ać k o n s ty tu c y jn o ść p o d ję ty c h p rze zeń decyzji. S e jm w y d a je u s ta w y, u ch w a la b u d że t i na ro d o w y plan gospodarczy i k o n tro lu je ich w y ko n a n ie, a ta k że sp ra w u je sy ste m a ty c z n ą ko n tro lę nad działalnością całej a d m in istra c ji p a ń stw o w e j. S e jm w y b ie ra R adę P a ń stw a oraz p o w o łu je rząd i prezesa N a jw y ż s z e j Iz b y K ontroli.
P osłow ie należący do p a rtii p o lity c zn y c h tw o rzą k lu b y poselskie.
Część b e z p a rty jn y c h sk u p ia się w 3 kołach posłów ka to lic kic h . P rze w o d niczący k lu b ó w p a r ty jn y c h i k ó ł w spółd zia ła ją z P re zy d iu m S e jm u (m a rsza łek S e jm u i 3 w ice m a rsza łkó w ) w k iero w a n iu pracam i p a rla m e n tu . P osłow ie w y b ra n i z jednego w o jew ó d ztw a , bez w zg lęd u na p r z y należność p a rty jn ą , tw o rzą w o je w ó d z k i zespół poselski, któ ry w ra z z w o je w ó d z k im k o m ite te m F JN o rganizuje różne fo r m y w sp ó łp ra cy posłów z m ie jsc o w y m i ra d a m i n a ro d o w y m i i sp o tk a n ia z w yb o rca m i.
P ow ażną pom ocą S e jm u w w y k o n y w a n iu ko n tro li nad a d m in istra cją je st N a jw yż sza Izba K o n tro li, organ ca łkow icie n ie za le żn y od organów a d m in istra cji, a p o d p o rzą d k o w a n y S e jm o w i, k tó ry p o w o łu je i o d w ołuje je j prezesa. Z a d a n ie m N a jw y ż s z e j Iz b y K o n tro li je st p rzeprow adzanie s y s tm a ty c z n e j k o n tro li e k o n o m iczn ej, fin a n s o w e j i o rg anizacyjno-gospo
d a rczej działalności n a czeln ych i te re n o w y c h organów a d m in istra cji p a ń stw o w e j i p o d p o rzą d k o w a n y ch im p rze d się b io rstw oraz in s ty tu c ji z p u n k tu w id zen ia legalności, gospodarki, celow ości i rzetelności. N a j
w y ższa Izb a K o n tro li p rze d sta w ia te ż S e jm o w i u w a g i o w y ko n a n iu b u d że tu i p la n u gospodarczego oraz w n io se k o udzielen ie absolutorium .
O rganem sp ra w u ją c y m w Polsce fu n k c ję ko leg ia ln ej głow y p aństw a, a w p e w n y m za k resie i za stę p u ją c y m S e jm w p rzerw a c h m ię d z y sesjam i, le st R ada P aństw a. S k ła d a się ona z przew odniczącego, 4 zastępców , se kre ta rza i 11 czło n kó w , w y b ie ra n y c h przez S e jm , i to w yłą c zn ie spośród posłów .
W spraw ach w e w n ę trzn y c h Rada P a ń stw a m ię d z y in n y m i zarządza w y b o ry do S e jm u i rad n a ro d o w ych , zw o łu je sesje S e jm u (decyzja o za m k n ię c iu sesji n a le ży je d n a k w y łą c zn ie do sam ego S e jm u ), w okresie m ię d z y sesja m i m o że w y d a w a ć d e k r e ty z m ocą u sta w y (co w p ra k ty c e czyn i dziś w y ją tk o w o rzadko) oraz na w n io sek p rem iera m o że d o k o n y w ać zm ia n na sta n o w isk a c h m in istró w . W obu ty c h p rzy p a d k a c h decyzje R a d y P a ń stw a w y m a g a ją za tw ierd zen ia na n a jb liższe j sesji S e jm u . P o
n a d to Rada P a ń stw a k o r zy sta z p ra w a łaski, nad a je ordery i o d zn a cze
nia, m ia n u je na określo n e sta n o w isk a cy w iln e (np. profesorów szkó ł w y ższy c h , i w o jsk o w e (np. generałów ), w y b ie ra S ą d N a jw y ż s z y oraz p o w o łu je i o d w o łu je p ro k u ra to ra generalnego, a ta k że sp ra w u je nadzór nad działalnością rad narodow ych.
W sto su n k a c h z e w n ę tr z n y c h R ada P a ń stw a r a ty fik u je i w yp o w ia d a u m o w y m ięd zyn a ro d o w e, m ia n u je i p r z y jm u je p rze d sta w icie li d y p lo m a ty c zn y c h .
R a d y narodow e jako te re n o w e organy w ła d zy p a ń stw o w e j k ieru ją na sw o im teren ie ca ło k szta łte m życia gospodarczego, społecznego i k u l
turalnego, z w y ją tk ie m sp ra w za strzeżo n y ch do k o m p e te n c ji organózu na czelnych. W ram a ch sam ego s y s te m u rad n a ro d o w ych p o d sta w o w y m og n iw em stała się dziś p o w ia to w a rada narodow a. W o jew ó d zk ie ra d y narodow e są o g n iw em k o o r d y n u ją c y m działalność rad p o w ia to w y c h i z a rządzają sp ra w a m i o zn a c zen iu o g ó ln o w o jew ó d zkim . G ospodarką k o m u n a ln ą i m ieszk a n io w ą oraz in n y m i sp ra w a m i n a jż y w o tn ie js z y m i dla codziennego życia o b yw a te la z a jm u ją się n a jn iższe ogniw a: ra d y m ie j
sk ie lub osiedlow e, a na w si — g ro m a d zkie ra d y narodow e, któ re c z u w ają ró w n ież n a d ro zw o je m g ospodarki rolnej.
R a d y N a rodow e działają na sesjach p o p rzez sw o je k o m is je oraz prezyd ia , k tó re są ich organam i w y k o n a w c zy m i. W ażną rolę spełniają stałe ko m isje rad n a rodow ych.
Rada M in istró w — n a jw y ż s z y organ a d m in istra cji — p o w o ływ a n a je st przez S e jm , k tó r y w k a ż d e j c h w ili m o że ją odw ołać w całości, ja k i poszczeg ó ln ych je j czło n kó w . W s k ła d R a d y M in istró w w chodzą: p re m ier, w icep rem ie rzy (a ktu a ln ie 6), m in istro w ie (a ktu a ln ie 23), k tó rzy k ie ru ją ró żn y m i d zia ła m i a d m in istra cji, oraz przew o d n iczą cy: K o m isji P lanow ania, K o m ite tu Pracy i Płac, K o m ite tu D robnej W ytw ó rczo ści i K o m ite tu N a u k i i T ec h n ik i. W iększość m in istró w k ie ru je działam i a d m in istra c ji gospodarczej (15 m in istró w ), co czy n i z R a d y M in istró w nie ty lk o n a jw y ż s z y organ a d m in istra cji, ale i n a jw y ższ e ciało za rzą d za jące c a ło k szta łte m gospodarki narodow ej.
R ada M in istró w i poszczególni m in istro w ie czu w a ją nad rea li
zacją u sta w , b u d że tu i p la n u gospodarczego u c h w a lo n y c h przez S ejm : skła d a ją p a rla m e n to w i lub jego k o m isjo m , spraw ozdania lub in fo rm a c je 0 ich realizacji.
R ada M in istró w i poszczególni m in istro w ie c zu w a ją nad rea li- n a w c zyc h , k tó r y m i są p re zyd ia rad naro d o w ych , p o w o ływ a n e i o d w o ły w a n e p rze z ra d y narodow e. K iero w a n ie te re n o w y m i organam i a d m in i
stra cji w y n ik a z p o trzeb y za p e w n ie n ia p raw orządności i zgodności z ge
neralną p o lity k ą p a ń stw a w d zia ła n iu organów te ren o w y c h oraz n ie sienia ty m organom p om ocy p rzy re a lizo w a n iu p o ru c zo n yc h im zadań.
P o d p o rzą d ko w a n ie te re n o w y c h organów a d m in istra cji ciałom p rze d sta w ic ie ls k im p o ch o d zą cym z w y b o ró w (rady narodow e), z je d n e j strony, i p oddanie k ie r o w n ic tw u organów n a czeln y ch — z drugiej, pozw ala w p ra w id ło w y sposób ko ja rzy ć lokalne p o trzeb y ludności z in te resa m i ogólnonarodow ym i; zn a jd u je w ty m w y ra z realizacja zasady ce n tra lizm u d em o k ra ty czn e g o .
S y s te m sądów tw o rzą w Polsce są d y p o w ia to w e, sądy w o jw ó d zk ie 1 sądy szczególne (sądy w o jsk o w e i są d y u b ezp iec zeń społecznych). N a cz eln y m organem są d o w ym , k tó r y sp ra w u je nadzór nad o rze czn ictw em w s z y s tk ic h ty c h sądów , je s t Są d N a jw y ż szy . D zieli się on na 4 izby:
cy w iln ą , karną, pracy i u b ezp iec zeń sp o łeczn ych oraz w o jsko w ą . Sąd N a jw y ż s z y w y b ie ra n y je st na okres 5 lat przez R adę P aństw a, któ ra p o w o łu je ró w n ież sę d zió w pozo sta łych sądów , ale na czas nieo kreślo n y.
S ęd zio w ie są n ieza w iśli i podlegają je d y n ie u sta w o m . S ą d y w I in sta n cji orzeka ją z u d zia łem ła w n ik ó w , k tó r z y w y b ie ra n i są p rze z w o je w ó d z kie lub p o w ia to w e ra d y n arodow e na o kres 3 lat.
35
O rganem n ie za le żn y m od a d m in istra cji i sądów oraz rad narodo
w y c h je st — p o w o ły w a n y i o d w o ływ a n y przez R adę P a ń stw a —■ p r o k u ra to r generalny, k tó re m u podlegają p ro k u ra to rzy w o jew ó d zcy i p o w ia to w i. P ro ku ra to r nie ty lk o pro w a d zi śle d ztw o p rze ciw prze stę p co m i os
karża ich przed sądem , ale ró w n ież czu w a nad p rze strze g a n ie m u sta w i p o sza n o w a n iem p ra w i w olności o b y w a te li p rze z teren o w e organy p a ń stw o w e , za ska rża ją c ich nielegalne d ec yzje przed organam i n a d rzę d n ym i, do R a d y P a ń stw a lub R a d y M in istró w w łącznie. O bok m o żliw o ści k ie ro w ania p rze z o b y w a te la ska rg do prasy, radia i te le w iz ji oraz n a czeln y ch organów p a ń stw o w y c h , któ re m u szą ro zp a trzyć te skargi, w sp o m n ia n a ju n k c ja p ro ku ra to ra sta n o w i je d n ą z isto tn y c h fo r m ochrony o b yw a te la p rzed n a d u ży c ie m w ła d zy czy n a ru sze n ie m p raw a w działaniu a d m in i
stracji.
K o n s ty tu c ja g w a ra n tu je o b yw a te lo m nie ty lk o praw a p o lityc zn e, ta k ie ja k w olność słow a, prasy, su m ie n ia i w yzn a n ia , sto w a rzy sze ń i zg ro m a d zeń , pochodów i m a n ife sta c ji, n ie ty k a ln o ść osobistą, nienaruszalność m ieszka n ia i ta je m n ic ę koresp o n d en cji. G w arancje p ra w n e ty c h p ra w zo sta ły zn a czn ie pogłębione w n o w y m k o d e ksie p o stępow ania karnego,
u ch w a lo n ych w 1969 r.
K o n s ty tu c ja za w iera ta k że szero ki katalog p ra w sp o łe czn o -e ko n o m iczn yc h , ta k ic h ja k praw o do pracy, urlo p u i w y p o c zy n k u , ochrony zd ro w ia i p om ocy na w y p a d e k choroby lub niezdolności do pracy (szerzej 0 nich m o w a w rozdziale V I), praw o do n a u k i i ko rzysta n ia z do ro b ku k u ltu r y naro d o w ej. M a łżeń stw o i rodzina, ja k i w łasność osobista z n a j
d u ją się pod ochroną p aństw a.
W szyscy o b yw a te le, bez w zg lęd u na narodow ość, rasę czy w y zn a n ie , m a ją ró w n e p ra w a w e w s z y s tk ic h dzied zin a ch życia publicznego, p o li
tycznego, ek onom icznego, społecznego i kultu ra ln eg o .
Z godnie z K o n s ty tu c ją p ra w a i w olności o b yw a teli nie m ogą być w y k o rz y sta n e w celach sp rze czn ych z istn ie ją c ym u str o jem społeczno- -g o sp o d a rczym i p o lity c zn ym , czyli nie m ogą być w y m ie rzo n e prze ciw jego pod sta w o m . Z d ru g ie j stro n y to w ła śn ie u stró j społeczno-gospodar
czy, o p a rty na sp o łeczn ej w łasności śro d kó w p ro d u kcji, stw a rza n ie zb ęd n e w a r u n k i do re alizacji społeczn ych , eko n o m ic zn y c h i p o lityc zn yc h p ra w o b yw a te la . D zięki te m u n ie pozostają one w sferze d eklaracji, lecz są, w m ia rę gospodarczego i społecznego ro zw o ju kra ju , coraz p ełn iej u c h w a lo n y m w 1969 r.
F u n d a m e n ta ln e g w a ra n cje u rze c zy w is tn ie n ia sp o łe czn o -e ko n o m icz
n yc h i p o lity c zn y c h p ra w i w olności o b y w a te li tk w ią w istocie socjali
styczn eg o u stro ju .
Jedn o cześn ie je d n a k k a ż d y o b y w a te l m a do d ysp o zyc ji cały zespół śro d kó w p ra w n ych , p rzy p om ocy k tó ry c h m o że dochodzić sw oich in te resów i p r z y w ile jó w , je śli b yło b y one ograniczone w s k u te k n a d u ży cia w ła d zy czy te ż niesłusznego lub b ezp ra w n eg o działania adm inistracji.
O ka rze p o zb a w ien ia w oln o ści d e c yd u je za w sze n ie za w isły sąd w p o stęp o w a n iu k a r n y m . O skarżony m a poręczone, k o n s ty tu c y jn e praw o do obrony. P rze p a d ek m ien ia m o że być orzeczony ty lk o w w a ru n k a c h 1 w sposób o kreślo n y u sta w ą , tj . a k te m S e jm u .
P ra co w n ik sw oich pra w dochodzić m o że przed ko m isją rozjem czą w za k ła d zie pracy, złożoną na zasadzie p a r y te tu z p rze d sta w icie li a d m i
n istra cji gospodarczej p rze d się b io rstw a i z w ią z k ó w za w o d o w yc h . O rzecze
nie k o m isji m u si być je d n o m y śln e ; jeśli go brak, p ra c o w n ik m oże o d w o łać się do sądu.
Synody Kościoła
[jednoczony Kościół E w angelicki w P R L tw orzą w y znawcy, k tó rzy w okresie p rzed w o jen n y m i kró tk o po [w ojnie zgrupow ani byli w pięciu sam odzielnych -zw iązkach w yznaniow ych; je st ty p em W olnego K oś- Icioła i stanow i ra d y k a ln e skrzydło polskiego p ro te stantyzm u. G łów ne zasady n a u k i K ościoła zostały określone w statu cie Kościoła, k tó ry podaje, że „Zjednoczony Kościół E w angeliczny w P R L tworzą w y z n a w c y zgrupow ani w Z b o rach [...] istniejących na obszarze Państw a Polskiego na pod
stawie w y z n a w a n e j wspólnie wiary, ustanow ionej dla kościo
łów chrześcijańskich przez Jezusa C h rystu sa ”. Tę — w spólnie w y znaw aną — w ia rę S ta tu t p rec y z u je następująco:
„Jest to wiara:
— w nieom ylność całości Pism a Św ię te g o — Biblii, jako Słow a Bożego, natchnionego p rz ez Ducha Świętego,
— w T ró jje d y n e g o Boga — Ojca, S y n a i Ducha Świętego,
■— w S y n o s tw o Boże Jezusa C hrystusa, poczętego z Ducha Świętego, narodzonego z Marii Dziewicy,
— w Jego śm ierć na k r z y ż u za g rzechy świata i w Jego Z m a r tw y c h w s ta n ie w ciele,
— to Jego w niebow stąpienie i pow tórne przyjście dla ustanow ienia K ró le stw a Bożego na ziemi,
■— w chrzest D u c h e m Ś w i ę t y m w e dług P ism a Świętego,
—• oraz w wieczne życie i w ieczne potępienie”.
P o d staw o w ą jed n o stk ą w K ościele je s t Z b ó r . D latego też członkiem Kościoła może być jed y n ie ta osoba, k tó ra je st człon
37
kiem jednego ze Zborów . Na członków Z b o ru p rz y jm u je się osoby, k tó re p rzeży ły duchow e odrodzenie i a k c ep tu ją w yznanie w ia ry obow iązujące w Z jednoczonym K ościele Ew angelicznym . P rz y ję c ie na członka Z boru odbyw a się w drodze uchw ały Ogólnego Z e b ran ia C złonków n a podstaw ie w niosku R ady Zbo
row ej i po w y słu c h an iu św iadectw a dotyczącego osobistego sp o tk an ia z Bogiem i przeżyć duchow ych k a n d y d a ta . Osoba p rz y ję ta na członka Z b o ru je s t dopuszczona do c h rz tu wdary.
C złonkostw o Zboru, a ty m sam ym K ościoła, w ygasa przez do
brow olne w ystąpienie, w yłączenie, skreślen ie z listy członków oraz śm ierć. Z b o ry o b e jm u ją różną liczbę członków , nie m niej je d n a k ja k 15 osób. M niejsze g ru p y w yznaw ców m ogą o rgani
zować się jako placów ki, k tó re p o d legają je d n e m u z n a jb liż szych Zborów . Zbór, ja k i Z jednoczony Kościół Ew angeliczny jako całość, posiada osobowość p raw n ą. W ładzam i Z boru są:
Ogólne Z eb ran ie Członków, R ada Zborow a, P rzełożony Zboru, k tó ry jest duchow nym Kościoła, oraz K om isja R ew izyjna.
W ładzam i Z jednoczonego K ościoła Ew angelicznego są: S y- n o d , R a d a K o ś c i o ł a , P r e z y d i u m R a d y K o ś c i o ł a i K o m i s j a K o n t r o l u j ą c a . Synod jest najw yższą w ładzą Kościoła. Z b iera się raz na trz y lata. Do jego kom p eten cji n a leży: p rzy jęcie spraw ozdania R ady Kościoła i udzielenie jej ab solutorium , w y bór now ej R ady K ościoła, uchw alenie składek na rzecz Kościoła, decydow anie w in n y ch w ażnych sp raw ach przed staw io n y ch przez R adę K ościoła oraz zatw ierdzenie zm ian s ta tu tu . O rganem m ięd zy sy n o d aln y m Kościoła jest R ada K oś
cioła, w y b ie ra n a na trz y la ta i sk ła d a jąc a się z 30 członków i 10 zastępców członków . Do kom p eten cji R ady K ościoła należą w szystkie sp raw y niezastrzeżone dla Synodu, a w ięc uch w alan ie przepisów obow iązujących w K ościele, czuw anie n a d u trz y m a niem łączności m iędzy Z boram i w K ościele i nad czystością i praw idłow ością w y k ła d u P ism a Św iętego, strzeżenie powagi, in teresó w K ościoła oraz podejm ow anie uchw ał w spraw ach m a ją tk u Kościoła i ogólnych sp raw ach kościelnych, ew angeliza
cyjnych, d u szp astersk ich , dobroczynnych i w ydaw niczych. O rga
nem sp ra w u ją c y m zarząd i działający m w im ien iu R ady K o
ścioła je s t P re zy d iu m R ady K ościoła sk ład ające się z prezesa, czterech w iceprezesów , se k re ta rz a i sk a rb n ik a . P re zy d iu m w y biera i poszczególnym jego członkom fu n k cje p rzydziela R ada Kościoła na sw oim pierw szym p o synodalnym posiedzeniu. K o
m isja K o n tro lu ją ca z a jm u je się k o n tro lą i nad zo rem w sp ra w ach finansow o-gospodarczych całego Kościoła.
S ta n is ła w K r a k ie w ic z, p rezes R a d y K ościoła
PIE R W SZ Y (I) SYNOD K ościoła odbył się 4 czerw ca 1953 ro k u w W arszaw ie p rzy Al. Jerozolim skich 99/37. W Synodzie uczestniczyło 115 delegatów , rep re z e n tu ją c y c h Z bory b. pięciu ug ru p o w ań ew angelicznych. Przew odniczącym S ynodu był br.
S tan isław K rakiew icz. P orząd ek d zienny S ynodu przew idyw ał m. in. odczytanie pro to k ó łu z przebiegu II K o n feren cji P o ro zu m iew aw czej, spraw ozdanie z działalności Tym czasow ego P r e zydium R ady, w ybór w ładz naczelnych Kościoła, zatw ierdzenie zm ian w S tatu cie oraz sp ra w y finansow e Kościoła. P otw ierd zo no także zasadę, że R ada K ościoła będzie składać się z 30 człon
ków, po 6 z każdego b. u g ru p o w an ia. W sk ład R ady K ościoła w y b ra n e j na I Synodzie w chodzili n a stę p u ją c y bracia: z ra m ie nia ew angelicznych ch rześcijan — F ran ciszek W ięckiew icz, B ro nisław S taw iński, B ronisław K alm us, E dw ard K ow aliński, M i
chał K rzepa, M ichał Remżylk; z ra m ie n ia stanow czych ch rze
ścijan — K arol Śniegoń, A dolf M ałysz, A ndrzej K om inek, Ja n K ędzior, Józef C ieślar; z ram ien ia w olnych ch rześcijan — S ta n i
sław K rakiew icz, Z dzisław Repsz, G ustaw S tephan, Józef M rózek sen., Józef M rózek jun., Józef Folw arczny; z ram ien ia chrześcijan w ia ry ew angelicznej ■— Jó zef Czerski, F ranciszek Januszew icz, W alen ty D aw idów , K azim ierz C zepieluk, M ieczy
sław Suski, S ergiusz W aszkiew icz. S kład pierw szego P rezydium R ady K ościoła p rz e d sta w ia ł się następ u jąco : S tan isław K ra k ie wicz — prezes, P a w e ł B ajeński, Józef Czerski, K arol Sniegoń, F ran ciszek W ięckiew icz — w iceprezesi, W alenty D aw idów —•
sek retarz, F ran ciszek Jan u szew icz — skarbnik.
D R U G I (II) SYNOD K ościoła obradow ał w dniach 29 — 30 w rześnia 1954 ro k u w W arszaw ie p rzy ul. P u ław sk iej 114. Na Synod przy b y ło 85 delegatów z 51 Zborów . W P re zy d iu m S y
nodu zasiedli: br. Sergiusz W aszkiew icz — przew odniczący, L u d w ik Szenderow ski, A ndrzej K om inek, A lek san d er R apano- wicz, K o n sta n ty Sacew icz — członkow ie. S praw ozdanie z działalności R ad y K ościoła za la ta 1952— 1956 złożył br. S ta nisław K rakiew icz, k tó ry tak że obszernie om ów ił sp raw ę k r y zysu i rozłam u w Kościele, m ającego m iejsce w 1956 roku.
II S ynod pow ołał do R ady K ościoła nast. braci: z ram ien ia ew angelicznych ch rześcijan — A n d rzej B orów ka, E d w ard K o
w aliński, A n to n i K ry sto ń , S ta n isław M ichalski, B ronisław Staw iński, L u d w ik S zenderow ski (zastępcy członków : E dw ard B atu ra, M ichał K urzepa); z ram ien ia stanow czych ch rześcijan
— K aro l Sniegoń, J a n K ędzior, J e rz y C ieślar, A ndrzej K om i
nek, Józef Łaciok, W ładysław K u p k a (zastępcy: A n drzej W i
