Kronika.

X V z j a z d S o c i é t é J e a n B o d i n p o św ię c o n y h isto rii p o r ó w n a w ­ czej p a ń stw a i p r a w a o d b ęd zie się w B r u k se li 3— 9 czerw ca 1962. P rzew id zia n o ok. 80 r e fe r a tó w w p ię c iu se k c ja c h : 1) sta ro ży tn o ść .i w c z e sn e śred n io w iecze, 2) p ó źn e śr e d n io w ie c z e i c z a s y n o w o ży tn e, 3) czasy n a jn o w sze, 4) W schód i islam , 5) c y w iliz a c je a rch aiczne. N a zjeźd zie b ęd ą r e p rezen to w a n e ta k ż e sp r a w y p o lsk ie (referaty K. G r z y b o w s k i e g o , T. C i e ś l a k a , J. B a r d a c h a ) .

18 p a źd ziern ik a 1961 ro k u od b yło się w P aryżu w g m a ch u U N ESCO czw a rte z k o le i p o sie d z e n ie K o m isji Ś w ia to w e g o In w en ta rza Z a b y tk o w y ch P rzy rzą d ó w N a u k o w y ch . N a p o sie d z e n ie p r z y b y li p r z e d sta w ic ie le A u strii, F ran cji, H olan d ii, Izraela, L u k sem b u rga, N RF, P o lsk i (T. P r z y p k o w s k i ) , W łoch i U N ESC O . P o w y słu c h a n iu sp ra w o zd a ń d e le g a tó w z p o stę p ó w prac n ad in w e n ta r z e m w p o szcze­ g ó ln y c h k rajach E uropy, K o m isja o b rad ow ała nad k o o rd y n a cją i u sp ra w n ien iem prac in w e n ta r z o w y c h . N a p o sie d z e n iu p rzed sta w io n o p ie r w sz e p róby in w e n ta r z y n a ro d o w y ch . Z łożą się o n e w p r z y sz ło śc i n a in w e n ta r z u n iw e r sa ln y , o g ó ln y , k tó ­ rego zesp ó ł red a k cy jn y z o sta ł ju ż w y b r a n y n a p o sied zen iu .

S o c i é t é d’É t u d e s d u X V III s i è c l e z o r g a n izo w a ło w z im ié 1961 roku cy k l o d czy tó w p o św ię c o n y c h p ro b lem o m filo z o fic z n y m X V II w . W y g ło szo n o n a ­ stę p u ją c e refera ty : F ilo z o fia X V II w . w o b e c B oga (G. R o d i s - L e w i s , L yon), F ilo z o fia X V II w . w o b e c c z ło w ie k a (A. A l q u i e , P aryż), F ilo z o fo w ie X V II w. w o b ec n a tu ry (Y. B e l a v a l , .Strasburg). R efera ty te b ęd ą og ło szo n e w B iu le ty ­ n ie T o w a rzy stw a .

I n s t i t u t e f o r B a l k a n S t u d i e s w S a l o n i k a c h , k tó ry p ro ­ w a d zi b a d a n ia w zak resie h isto rii, lite r a tu r y i ek o n o m ii lu d ó w b a łk a ń sk ich , w y ­ d a je od k oń ca 1960 rok u cza so p ism o pn. „ B a ł k a n S t u d i e s ”. P ism o to u k a ­ zu je s ię dw a razy w roku. A r ty k u ły d ru k o w a n e są w języ k a ch za c h o d n io -e u r o ­ p ejsk ich .

6—8

KRONIKA

₆₀₁

F e lik s T ych oraz Jan D ąb row sk i, A lek sa n d er G ieysztor, J a d w ig a K a rw a siń sk a , Ż anna Korm am ow a, E u g en iu sz O lszew sk i, Jan R eyeh m an , J ak u b Sarwicki oraz w ie lu in n y ch .polskich h isto ry k ó w . N a stęp n a k o n feren cja K o m isji o d b ęd zie się w 1962 r. w B u d a p eszcie.

24 m arca 1961 rok u od b yło się w W a szy n g to n ie d o ro czn e zeb ran ie N a r o d o ­ w e g o K o m i t e t u S t a n ó w Z j e d n o c z o n y c h p rzy M ięd zyn arod ow ej U n ii H isto r ii i F ilo z o fii N auki· G łó w n y m tem a tem obrad b y ły p ro b lem y w s p ó ł­ p racy m ię d z y n a r o d o w e j a m ery k a ń sk ich h is to r y k ó w i filo z o fq w n a u k i.

Konferencja Odrodzenia w Budapeszcie

W d niach od 10 do 15 (października 1961 o d b y ła się w B u d a p eszcie m ię d z y n a ­ rod ow a k o n feren cja p o św ięco n a p ro b lem a ty ce O d rod zen ia n a W ęgrzech i w P o l­ sce. O m ó w io n e z o sta ły k o le jn o z a g a d n ien ia g osp od arcze, p ro b lem a ty k a reform acji, p rzem ia n u stro jo w y ch , d z ie jó w sztu k i, p rzy czy m ta k r e fe r a ty i k o refera ty , jak i d y sk u sja n a w ią z y w a ła do p a r a le liz m u w y s tę p u ją c e g o w h isto r ii O drodzenia w P o lsc e i na W ęgrzech. P o za liczn ą grupą u czo n y ch w ę g ie r sk ic h —- m . in. E. M oin arem , G. S z é k e ly m , L. E lek esem , L. M ak k aiem , T. P e r e n y j’m , J. M at- traiem — w obradach w z ię ła u d z ia ł d e le g a c ja p o lsk a w sk ła d zie: J. D ą b ro w sk i, K. L ep szy — p rzew o d n iczą cy d eleg a cji, M. M a ło w ist, W ł. T o m k iew icz, H. S a m so ­ n o w ic z i J. T azb ir o ra z p r z e d sta w ic ie le n a u k i ra d ziec k iej — M. M. S m irin , J. W. B rom ley, czesk iej — J. Janacek, i b elg ijsk iej J. D hont.

R efera t M. M a ł o w i s t a za p o czą tk o w a ł o ży w io n ą d y sk u sję p rzed sta w ia ją c za sa d n icze k ie r u n k i r o z w o jo w e e k o n o m ik i p o ls k ie j w o k resie ren esa n su i z w r a ­ ca ją c u w a g ę n a go sp o d a rcze p r z y c z y n y reg resu z w ią z a n e g o z ro zp o w szech n ia n iem się fo lw a r k u p ań szczy źn ia n eg o . R efera t L. M а к к a i a n a ś w ie tlił tę sam ą p ro b le­ m a ty k ę n a W ęgrzech, p o d k reśla ją c e k sp lo a ta to r sk i ch arak ter p a n o w a n ia h a b sb u r­ sk ie g o (a ta k ż e tu reck iego) i e k sp o n u ją c z n a c z e n ie m ia ste c z e k r o ln ic z y c h , k tó re s ta w a ły się ośrod k am i r y n k ó w lo k a ln y ch . K oreferalt H. S a m s o n o w i c z a u k a ­ zał p r z e m ia n y d em o g ra ficzn e i sp o łeczn e w m ia sta ch p o ls k ic h X V I w ., J. S z i i c - s a — w m ia sta c h w ę g ie r sk ic h (X V —X V II w .), a J. S i n k o v i c s a — fo rm y pa ń szczy zn y .i jej rozw ój n a W ęgrzech w X V I—X V II w . P o d sta w o w ą p r o b le m a ty ­ k ę d ziejó w r e fo r m a c ji w n o w szej h isto r io g r a fii p o ls k ie j p r z e d sta w ił w s w y m r e -

1

ro-p ejsk ie, T. K a r d o s — w ro-p ły w h u m a n izm u na rozw ój c e n tr a liz a c ji w ła d z y na W ęgnzech, G. S z é k e l y — ro lę k o śc io ła w ep oce O drodzenia, J. J a n a ć e k — w p ły w śro d o w isk a m ie jsk ie g o n a k s z ta łto w a n ie się p a ń stw o w o śc i w C zechach, a M. M a ło w ist i K. L ep szy z w r ó c ili .uw agę n a zn a c z e n ie w P o lsc e i na W ęgrzech jed n ej ty lk o p otężn ej g ru p y sp o łeczn ej — szla ch ty . O sta tn i dzień o brad p o św ię c o n y b y ł h isto r ii sztu k i. R e fe r a t G. E n t z a o w y n ik a c h b ad ań nad p ó źn y m g o ty k ie m i ren esa n sem u k a za ł w c z e sn ą m etry k ę a d a p ta cji fo rm O dro­ d zen ia n a W ęgrzech w X V w ., a k o r e fe r a t W ł. T o m k i e w i c z a zo b ra zo w a ł sta n badań, w y s u n ą ł p e w n e p o stu la ty b a d a w cze i u k a za ł p o w ią za n ia a r ty s ty c z n e m ię ­ dzy W ęgram i i P o lsk ą .

W d n iu p r z e r w y m ię d z y obradam i u c zestn icy k o n fe r e n c ji w z ię li u d zia ł w z e ­ b ran iu W ęg ier sk ieg o T o w a rzy stw a H isto r y c z n e g o w Eger, na k tó ry m J. D ą b r o w ­ s k i w y g ło s ił o d czy t o h u m a n izm ie na u n iw e r sy te c ie k ra k o w sk im w X V /X V I w . P o za m k n ię c iu k o n fe r e n c ji go sp o d a rze p o k a za li u czestn ik o m obrad r e z u lta ty n o ­

w y ch w y k o p a lis k n a zam k u w B u d z ie z okresu X V —X V I w .

H. S.

W 1961 rok u I n s t y t u t H i s t o r i i W ę g i e r s k i e j A k a d e m i i N a u k o g ło s ił k on k u rs n a stu d iu m n a u k o w e z n a stęp u ją cy ch tem atów :

1. K sz ta łto w a n ie się stru k tu ry sp ołeczn ej p ro w in c jo n a ln e g o m ia sta w la ta ch 1900— 1950.

2. P o ło ż e n ie k u ltu r a ln e k la sy ro b otn iczej w o k resie r zą d ó w H orithy’ego. 3. R uch lu d o w y i w a lk i p o lity c z n e w la ta ch 1945— 1948 (d o p u szcza ln e są ta k ­ że stu d ia sz c z e g ó ło w e z tego. zakresu).

T erm in n a d s y ła n ia p ra c o o b ję to śc i 4— 8 ark u szy u p ły n ą ł 1 m ara 1962.

W ę g i e r s kfi e T ctw a r z y s .tj w o H' i s t ol r у с ъ o e w sp ó ln ie z W ę ­ g i e r s k i m P a t r i o t y c z n y m F r o i n t e m L u d o w y m w y d a ło w u b ie ­ g ły m roiku p ie r w sz y to m se ry jn eg o w y d a w n ic tw a pod o g ó ln y m ty tu łe m „P o ło ­ że n ie c h ło p ó w w la ta c h 1919— 1944”. To p o p u la rn e w y d a w n ic tw o ź r ó d ło w e za w iera 162 p e ty c j e 1 p o d a n ia ch ło p sk ie o św ie tla ją c e sy tu a c ję c h ło p stw a w ę g ie r sk ie g o w la ta c h reżim u H o r th y ’ego. T e k sty zeb ra ł i op ra co w a ł D ezsö К i s. P rzed m o w ę n a p isa ł sek reta rz W ęgiersk iej A k a d e m ii N a u k — F eren c E r d e i.

W 4— 5 n u m erze oirganu W ęg ier sk ieg o T o w a rzy stw a H isto ry cz n e g o „S z & z a- d о к z 1961 roiku u k azała się recen zja E n d re K o v â c s a z p o lsk ieg o w y d a w n i­ c tw a „G alicja od p ie r w sz e g o rozb ioru do V;hosny L u d ó w 1772—1849”. W ybór te k ­ s tó w źró d ło w y ch , oprać. M . T y r o w i e z , K ra k ó w —W rocław 1956.

W ty m sa m y m n u m erze „ S z ś z a d o i k ” J ó z se f В o r u s za m ieszcza ob szern y a r ty k u ł n a te m a t „ D em b iń sk i fo v e z é r s é g e 1849 feb ru â rjâ b a n (A k â p o ln a i seata e lo tô rtén etéh ez)” (D em b iń sk i jak o w ó d z n a czeln y w s ty c z n iu 1849 roku. P rzy czy n ek do w y d a rzeń p o p rzed za ją cy ch b itw ę pod K ap oln a).

O sta tn i z eszy t „ R a s s e g n a S t o r i c a d e l R i s o r g i m e n t o ” (t. X L V III, 1961, nr 4), p o św ię c o n y jest zm arłem u n ie d a w n o w y b itn e m u h is to r y k o w i w ło s k ie ­ m u W a ltero w i M atu ri (1902— 1961). P ism o p rzy n o si m . in . n a stę p u ją c e a rty k u ły

KRONIKA

₆₀₃

b io g ra ficzn e: R. M o s c a t i , „L’u ltim o sc r itto di W alter M a tu ri”; N. C o r t e s e , „W alter M atu ri e la storia del m ezziogiorno d u ran te il R ise r g im e n to ” ; R. R o m e o , „W alter Matuiri storico d ella sto r io g r a fia ” ; F. V a l s e -с с hi , „W alter Matuiri sto - rieo «europeo»”; F. M o r e l l i , „C om e W alter M aturi v ed era M a zzin i”.

11— 16 w r z e śn ia 1961 o b r a d o w a ł w R zy m ie p o d p rz e w o d n ic tw e m A. F erra b i- n ieg o M i ę d z y n a r o d o w y K o n g r e s N u m i z m a t y c z n y , zorgan izo­ w a n y p r z e z B iu ro C. I. N. (C om m ission In te r n a tio n a le d e N u m ism a tiq u e) oraz w ło ­ sk i k o m ite t p r z y g o to w a w czy . W obradach K o n g resu u d zia ł w z ię ło o k o ło 400 u c z e stn ik ó w z k ilk u d z ie s ię c iu k r a jó w eu ro p ejsk ich i k ilk u zam orskich. T em atem p rzew o d n im o b rad K on gresu b y ły d zieje m o n ety śró d ziem n o m o rsk iej i jej ob iegu . P od czas obrad p len a rn y ch i w sześciu sek cja ch w y g ło sz o n o łą c z n ie p o n a d 70 r e fe ­ r a tó w ob razu jących d zieje m o n e ty śró d ziem n o m o rsk iej w sta r o ż y tn o śc i i w ok resie śred n io w iecza . W śród ob rad u jących rozdano p ie r w sz y tom k s ię g i k o n g reso w ej, która za w ie r a p rzeg lą d stan u b ad ań w g łó w n y c h ośrod k ach n u m izm a ty czn y ch oraz o b sz e r n e z e sta w ie n ia b ib lio g r a fii n u m izm a ty czn ej za u b ie g łe o śm io leeie, tj. od cza su p o p rzed n ieg o K on gresu , o d b y teg o w P a ry żu w 1953 r. Z ok azji K on gresu u rząd zon a zo sta ła w y s ta w a meinet oraz o k o lic z n o śc io w y p o k a z n o w szy ch w y d a w ­ n ic tw n u m izm a ty czn y ch . P o d cza s ob ra d K o n g resu w ybrano· n o w e B iu ro C. I. N. z C. H. Y . S u t h e r l a n d e m (O xford) na czele. W o b ra d a ch w z ię ła ró w n ież u d zia ł d eleg a cja p o lsk a , k tóra p rzed sta w iła sp e c ja ln ie n a K o n g res p rzy g o to w a n y zeszy t d o d a tk o w y k w a r ta ln ik a „W iad om ości N u m iz m a ty c z n e ”, p t. „ P o lish N u ­ m ism a tic N e w s ”. Ustalono', że n a stęp n y K on gres o d b ę d z ie s ię w 1968 r. w W iedniu.

V I M i ę d z y n a r o d o w y K o n g r e s A r c h e o l o g i c z n y od b ęd zie się w R zy m ie 29 sierp n ia — 3 w rześn ia 1962. O b rad ow ać b ęd zie w ośm iu sek cjach :

1

W k o ń cu m aja 1961 o d b y ła się, z o rg a n izo w a n a p rzez I n s t y t u t H i s t o r i i U n i w e r s y t e t u i m. Ł o m o n o s o w a w M o s k w i e , k o n fe r e n c ja n a t e ­ m at „P rob lem y h isto r io g r a fii i w a lk a z k o n cep cja m i w sp ó łczesn ej h isto rio g ra fii b u r ż u a z y jn e j”. W szereg u w y g ła sz a n y c h r e fe r a tó w d o k o n a n o a n a lizy h isto rio g ra fii z a ch o d n io -eu ro p ejsk iej i a m ery k a ń sk iej, p rz e c iw sta w ia ją c jej założen ia i o s ią g n ię ­ cia h is to r io g r a fii r a d ziec k iej.

D n ia 21 p a źd ziern ik a 1961 o d b y ł się w T a llin ie, z o rg a n izo w a n y p rzez A k a ­ d e m i ę N a u k E s t o ń s k i e j R e p u b l i k i S o c i a l i s t у х z n e j, j u ­ b ile u sz s ie d e m d z ie s ię c io le c ia u rod zin w y b itn e g o h isto r y k a e sto ń sk ieg o H an sa К r u u s a. J u b ila t jes|t au torem p on ad 70 w ię k sz y c h p rac p o św ię c o n y c h h isto rii E sto n ii i k r a jó w b a łty ck ich .

9 sty czn ia 1962 zm arł w w ie k u la t 77 A. B r u c e B o s w e l l , k iero w n ik K a­ ted ry H isto r ii i L itera tu ry R o sy jsk iej U n iw e r sy te tu w L iverp ool. S p e c ja liz o w a ł się on od d a w n a w h isto r ii P o lsk i.

W sty c z n iu 1962 w w ie k u la t 71 zm arł N. M. G o l d b e r g , ra d ziec k i h is to - r y k -o r ie n ta lista . Z m arły b y ł w y b itn y m sp e c ja lis tą w z a k resie h isto rii Indii.

W 1961 rok u zm arł G éza K a s s a i , d y rek to r g łó w n e j sz k o ły p a rty jn ej W ę g ie r ­ sk iej S o c ja listy c z n e j P a r tii P ra cu ją cy ch , d zia ła cz p o lity czn y i uczon y. Ja k o h is to ­ ry k in te r e so w a ł s ię z w ła szcza p ro b lem a ty k ą n a ro d o w o ścio w ą k r a jó w w ie lo n a r o ­ d o w o śc io w y c h —■ R osji, C zech o sło w a cji i Węgieir.

15 sty c z n ia 1962 zm arł w w ie k u la t 62 h isto ry k ra d ziec k i A. I. K o z a c z e n - k o. Z m a rły b y ł a u torem p on ad 70 prac, p o św ię c o n y c h g łó w n ie d ziejom n o w o ­ ż y tn y m U k ra in y i R osji.

17 k w ie tn ia 1961 zm arł w w ie k u la t 46 h isto r y k w ło s k i P a o lo G a m m a . Z m arły za jm o w a ł się g łó w n ie h isto rią śred n io w iecza w ło sk ieg o .

W 1961 ro k u zm arł w w ie k u 61 la t h isto r y k w ło s k i G io v a n n i M i e g g e. Z m arły b y ł sp e c ja lis tą w zak resie h isto r ii k o ścio ła w e W łoszech.

30 listo p a d a 1961 zm arła w w ie k u la t 51 u czo n a ra d ziec k a N. A. S i d o r o w a , au tork a p o p u la rn y ch „ S tu d ió w z h isto r ii w czesn ej k u ltu ry m iejsk iej w e F ra n ­ c ji” (1953) 1 w ie lu rozp raw z h isto r ii p o w szech n ej śred n io w iecza .

W sty c z n iu 1962 zm arł M ark T h o m p s o n , p ro feso r U n iw e r sy te tu L o n d y ń ­ sk iego, sp e c ja lis ta od d ziejó w A n g lii X V II i X V III w .