KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

(1)

KONKURS GEOGRAFICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM

Etap Wojewódzki

Drogi Uczniu

Witaj na III etapie konkursu geograficznego. Przeczytaj uważnie instrukcję.

 Arkusz liczy 16 stron i zawiera 19 zadań oraz brudnopis.

 Przed rozpoczęciem pracy sprawdź, czy Twój arkusz jest kompletny.

Jeżeli zauważysz usterki, zgłoś je Komisji Konkursowej.

 Zadania czytaj uważnie i ze zrozumieniem.

 Odpowiedzi wpisuj czarnym lub niebieskim długopisem bądź piórem.

 Dbaj o czytelność pisma i precyzję odpowiedzi.

 Oceniane będą tylko te odpowiedzi, które umieścisz w miejscu do tego przeznaczonym.

 Obok każdego numeru zadania podaną masz maksymalną liczbę punktów możliwą do uzyskania za jego rozwiązanie.

 Pracuj samodzielnie. Postaraj się prawidłowo odpowiedzieć na wszystkie pytania.

 Jeśli się pomylisz, przekreśl błędną odpowiedź i wpisz poprawną.

Powodzenia!

Czas pracy:

90 minut

Liczba punktów możliwych do

uzyskania:

100

……… Kod ucznia

- -

Dzień Miesiąc Rok

pieczątka WKK

DATA URODZENIA UCZNIA

(2)

Strona 2 z 16

Mapę wykorzystaj do rozwiązania zadań: 1., 3. i 4.

Zadanie 1. /0-8p./

Nazwij krainy geograficzne Polski zaznaczone na poniższej mapie dużymi literami alfabetu.

Symbol na mapie

Nazwa krainy geograficznej Symbol na mapie

Nazwa krainy geograficznej

A F

B G

C H

D I

E J

Zadanie 2. /0-6p./

falista równina moreny dennej (teren w czasie zlodowacenia pokryty lądolodem)

J B

C

E

D

F

G

H I

A

B

C 1.

3. 2.

4.

(3)

Strona 3 z 16

Do symboli form zaznaczonych na rysunku symbolami literowymi, które występują przed czołem lądolodu dopisz ich nazwę oraz dobierz charakterystyczne dla nich skały i gleby.

Skały: bazalty, gliny, marmury, muły, piaski, zlepieńce, żwiry Gleby: bielicowe, brunatne, czarne ziemie, rędziny

Symbol formy

z rysunku

Nazwa formy Charakterystyczne

skały gleby

A.

B.

C.

Zadanie 3. /0-4p./

Korzystając z mapy w zadaniu 1.

a) Podaj dwa symbole krain geograficznych, w których formy terenu przedstawione na rysunku w zadaniu 2. są najlepiej zachowane.

………

b) Podaj dwa symbole krain geograficznych, w których nie występują formy utworzone przez lądolody i lodowce górskie.

………

Zadanie 4. /0-4p./

a) Na mapie numerami zaznaczono wybrane rzeki Polski. Podaj ich nazwy.

Lp. Nazwa rzeki Lp. Nazwa rzeki

1. 3.

2. 4.

b) Wskaż numery rzek zaznaczonych na mapie cyframi, na których odnotowuje się najmniejszą roczną amplitudę wahań poziomu wody. Podaj przyczynę niskich zmian poziomu wody w ciągu roku.

Symbole rzek : ………..………….

Przyczyna: ………...

………..…

(4)

Strona 4 z 16

Mapę wykorzystaj do rozwiązania zadań: 5. i 6.

Zadanie 5. /0-6p./

Uzupełnij tabelę podając nazwę parku narodowego, jego numer na mapie (1 – 23) oraz nazwę zwierzęcia, będącego symbolem tego parku i przedstawionego na zdjęciach (A-F).

Symbol zdjęcia

(A-F)

Nazwa parku narodowego Numer parku na mapie

(1-23)

Nazwa zwierzęcia

A B C D E F

1

2

3 4

5

6

8

7

9

+

19 21 18

22

23 17

16

11

12

14 13

15

20

10

E

A

C

B D

(5)

Strona 5 z 16

Zadanie 6. /0-5 p./

Uzupełnij tabelę dopisując do podanego surowca symbol jego występowania z mapy (A-E), erę geologiczną powstania oraz nazwę krainy geograficznej wybierając ją z podanych: Nizina Śląska, Pojezierze Pomorskie, Kotlina Sandomierska, Nizina Mazowiecka, Pojezierze Wielkopolskie, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska.

Lp. Nazwa surowca Symbol na mapie (A-E)

Era geologiczna powstania

Kraina geograficzna występowania 1. węgiel brunatny

2. rudy miedzi 3. sól kamienna 4. rudy cynku i ołowiu 5. gaz ziemny

A B

C D

E F

(6)

Strona 6 z 16 Zadanie 7. /0 - 8p./

Oceń prawidłowość zdań odnoszących się do cech klimatu Polski

Lp. Zdanie Ocena

Prawda Fałsz 1. Rozkład izoterm stycznia ma układ południkowy.

2. Kujawy leżą w cieniu opadowym Pojezierza Pomorskiego i roczna suma opadów wynosi tam 300 mm.

3. Najdłuższy okres wegetacji roślin występuje w Polsce na Pobrzeżu Gdańskim.

4. W Polsce wyróżniamy 6 termicznych pór roku, a średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 6-8°C.

5. Średnia miesięczna temperatura powietrza w lipcu wyższa jest w Kotlinie Sandomierskiej niż na Pobrzeżu Słowińskim.

6. Roczna suma opadów na Górnym Śląsku jest wyższa niż w Wielkopolsce.

7. Największe miesięczne sumy opadów atmosferycznych w górach przypadają w półroczu chłodnym.

8. Roczna amplituda temperatury powietrza najwyższa jest na Pobrzeżu Szczecińskim.

9. We wschodniej części Polski termiczne lato i zima są dłuższe niż w zachodniej części kraju.

10. W górach i nad morzem zaznaczają się odpowiednio cyrkulacja fenowa i bryzowa.

Zadanie 8. /0-2p./

Tabela przedstawia udział głównych partnerów handlowych Polski w 2016 roku.

Do danych statystycznych dopisz: eksport i import.

Tab. Główni partnerzy handlowi Polski w 2016 roku Lp. Wyszczegól-

nienie

I partner handlowy II partner handlowy III partner handlowy nazwa

% obrotów

ogółem

nazwa

% obrotów

ogółem

nazwa

% obrotów

ogółem

1. Niemcy 22,3 Chiny 12,0 Rosja 5,8

2. Niemcy 27,4 Wielka

Brytania

6,7 Czechy 6,6

Źródło: Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2017, ZWS Warszawa 2017

(7)

Strona 7 z 16 Zadanie 9. /0-4p./

Uzupełnij tabelę, dopisując do danych statystycznych dotyczących ludności wybranych województw nazwy województw zaznaczonych na mapie kolorem.

Tab. Ludność wybranych województw w 2016 roku

Wyszczególnienie Województwa:

1. ………. 2. ………. 3. ………. 4. ……… 5. ……….

l. ludności w mln.

1,0 1,0 2,1 2,1 2,5

l. ludności na km² 106 73 85 119 136

% ludności miast 51,6 64,9 45,4 41,2 62,9

Przyrost

naturalny na 1000 ludności

-1,4 -0,2 -1,2 0,5 -3,0

Saldo migracji zagranicznych i wewnętrznych na pobyt stały na 1000 ludności

-1,4 -0,8 -1,9 -0,8 -0,6

Stopa bezrobocia w %

9,0 10,3 8,6 11,5 8,5

Źródło: opracowanie na podstawie Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2014. ZWS Warszawa 2017 s. 70-73.

(8)

Danym statystycznym zawartym w tabeli przyporządkuj nazwy województw zaznaczonych kolorem na mapie.

Tab. Rolnictwo wybranych województw w 2016 roku

Wyszczególnienie Województwa

1………… 2……… 3………… 4……… 5………

Przeciętna wielkość gospodarstwa w ha

5,0 15,6 14,9 24,3 7,3

Powierzchnia użytków rolnych w ha przypadających na 1 ciągnik

6,0 9,9 11,0 25,9 8,0

Zużycie nawozów na 1ha użytków rolnych w kg

70 88 133 132 123

Plony zbóż

podstawowych w dt/ha

34,6 27,0 39,6 47,6 37,3

Plony ziemniaka w dt/ha

225 163 251 306 163

Obsada bydła w szt./100 ha

15,2 86,6 48,7 11,4 33,3

Obsada trzody chlewnej w szt./100 ha

29,1 28,0 112,0 32,3 67,7

Źródło: opracowanie na podst.: Rocznik Statystyczny Województw 2017, ZWS Warszawa 2017

(9)

Numerom słupków wykresów przyporządkuj nazwy województw zaznaczonych na mapie.

1. ………

2. ………

3. ………

4. ………

5. ………

(10)

Do opisu parku narodowego lub krajobrazowego dopisz jego nazwę i jego symbol z mapy.

Nazwę parku dobierz spośród poniżej podanych.

Parki narodowe i krajobrazowe województwa podkarpackiego:

Bieszczadzki PN, Ciśniańsko-Wetliński PK, Czarnorzecko-Strzyżowski PK, Jaśliski PK, Magurski PN, PK Lasy Janowskie, PK Doliny Sanu, PK Pasma Brzanki, PK Pogórza Przemyskiego, PK Gór Słonnych, PK Puszczy Solskiej, Południoworoztoczański PK,

Lp. Opis Nazwa parku Symbol

na mapie 1. Na obszarze parku występuje rzeźba

rusztowa (kratowa), liczne źródła, których woda zawiera chlorek sodu.

A

B

C

D E

F

G

K

L J

H

I

3.

2.

1.

(11)

Strona 11 z 16 2. Obejmuje górny odcinek doliny rzecznej, do jej ujścia do sztucznego jeziora. Około 50%

drzewostanu liczy ponad 100 lat. Dominują lasy bukowe. W parku spotkać można żubra i niedźwiedzia brunatnego.

3. Park leży na terenie dwóch województw.

80% jego powierzchni stanowią lasy.

Dominującym w nich gatunkiem jest sosna.

W parku występują licznie torfowiska i niewielkie jeziora.

4. Park słynie z piaskowcowych ostańców skalnych uformowanych przez proces erozji oraz zamku Kamieniec.

5. W parku chroniony jest obszar źródliskowy dwóch rzek województwa podkarpackiego.

Wśród wzgórz porośniętych lasem bukowym występują liczne obiekty kulturowe związane z grupą etniczną Łemków.

6. W parku dominują lasy bukowo-jodłowe.

Wśród nich liczne nasadzenia sosny.

Symbolem jest orlik krzykliwy. Najwyższy punkt parku znajduje się na wysokości 846 m n.p.m.

Zadanie 13. /0-3p./

Uzupełnij tabelę dopisując do opisu symbol cyfrowy granicy, który zaznaczony jest na mapie w poprzednim zadaniu oraz nazwę państwa, z którym Polska obecnie graniczy.

Lp. Opis granicy Symbol

na mapie

Państwo, z którym Polska obecnie ma

granicę, na zaznaczonym na

mapie odcinku A Odcinek granicy państwowej przebiegał tu

przed 1939 rokiem.

B Granicę wyznaczono w 1945 roku, na podstawie postanowień konferencji jałtańskiej i poczdamskiej, na których ustalono, że ma ona przebiegać tzw. linią Curzona.

C Granicę wyznaczono w 1951 roku, na skutek porozumienia miedzy Polską a Związkiem Radzieckim. W latach 1945 – 1951 teren o powierzchni 480 km²położony na zachód od niej należał do Związku Radzieckiego.

(12)

Strona 12 z 16

Zadania 14., 15., 16. i 18. wykonaj wykorzystując poniższą mapę.

Zadanie 14. /0-8p./

Obiektom przyporządkuj ich symbol literowy z mapy.

Lp. Obiekt Symbol

na mapie

Lp. Obiekt Symbol

na mapie

1. Aconcagua 6. J. Titicaca

2. Bogota 7. Lima

3. Buenos Aires 8. Porto Alegre

4. Dom Feliciano 9. Rio de Janeiro

5. J. Maracaibo 10. Wodospady Iguazu

A B

1. 2.

C

D

E

F G

J

H I

K

3.

4.

5.

6.

7.

8 X

Y

(13)

Podaj nazwy państw, do których należą zaznaczone na mapie cyframi 1-4 obszary.

1. - ……….

2. - ……….

3. - ……….

4. - ……….

Zadanie 16. /0-4p./

Nazwij krainy geograficzne zaznaczone na mapie cyframi 5-7.

5. - ………

6. - ……….

7. - ……….

8. - ……….

Zadanie 17. /0-2p./

Oblicz powierzchnię dorzecza Iguazu w rzeczywistości, jeśli na mapie w skali 1: 5 000 000 wynosi ona 24,8cm². Zapisz swoje obliczenia.

Zadanie 18. /0-4p./

Która godzina czasu miejscowego i strefowego jest w punkcie X, w momencie, gdy w punkcie Y Słońce góruje. Zapisz swoje wyliczenia (ewentualnie tok rozumowania).

Odp.:

czas miejscowy w X ………….…,

czas strefowy w X …………..…,

(14)

Oceń zdania wpisując znak „X” w odpowiedniej komórce tabeli.

Lp. Zdanie Ocena

Prawda Fałsz 1. Copacabana nad Titicacą to miejscowość słynąca z figury

Matki Boskiej Dziewicy, z XVI wieku, która posiada indiańskie rysy twarzy.

2. Atrakcją Copacabana jest Góra Kalwaria, wieńczy ją ołtarz oraz miejsce indiańskich obrzędów, w czasie których szamani odprawiają modlitwy i błogosławią repliki dóbr materialnych, które pielgrzymi posiadają lub chcieliby posiadać.

3. W części Titicaci należącej do Peru znajduje się Wyspa Słońca, której mieszkańcy zajmują się uprawą roli i hodowlą bydła mlecznego.

4. Wyspa Słońca to jedna z Uros – pływających wysp z trzciny, wśród mieszkańców tych wysp najczęściej spotykaną dolegliwością jest reumatyzm.

5. W Argentynie, w pobliżu Wodospadów Iguazu mieszkają Inkowie.

6. Wodospady Iguazu występują, w miejscu, w którym w czasie odłączania się Afryki od Ameryki Południowej powstał uskok tektoniczny.

7. Diabelska Gardziel to największa kaskada Wodospadów Iguazu, liczy ona ponad 70 metrów wysokości, można ją obserwować w argentyńskiej części Parku Narodowego Iguazu.

8. Do polskich korzeni w Brazylii przyznaje się około 1,5 mln mieszkańców, szacuje się, że liczba ta jest dwukrotnie większa.

9. Pierwsi Polscy osadnicy zaczęli zasiedlać okolice dzisiejszego Dom Feliciano w latach 90. XIX wieku.

10. Polscy osadnicy trasę z Rio de Janeiro do Dom Feliciano przeważnie pokonywali wozami zaprzężonymi w woły.

(15)

Strona 15 z 16

Brudnopis

A

(16)

Strona 16 z 16