Widok Analiza funkcjonowania bitcoina na światowych giełdach

 KrystianȱElgertȱ

IIȱrokȱSS2ȱMSGȱFinanseȱMi¿dzynarodoweȱiȱBankowoï°ȱ

Analizaȱfunkcjonowaniaȱbitcoinaȱȱ naȱïwiatowychȱgieÙdachȱ

Wst¿pȱ

Weȱ wspóÙczesnymȱ ïwiecieȱ biznesuȱ internetȱ odgrywaȱ corazȱ wi¿ksz­ȱ rol¿.ȱ Wykorzystywanyȱ jestȱ mi¿dzyȱ innymiȱ doȱ dokonywaniaȱ iȱ rozliczaniaȱ transakcjiȱ gieÙdowych.ȱOpróczȱgieÙdȱfunkcjonuj­cychȱwȱïwiecieȱrzeczywistymȱistniej­ȱtakČeȱ gieÙdyȱ wȱ peÙniȱ wirtualne.ȱ Szczególnymȱ rodzajemȱ gieÙdȱ (wirtualnych)ȱ s­ȱ gieÙdyȱ bitcoinowe.ȱDokonywaneȱnaȱnichȱtransakcjeȱs­ȱwȱpeÙniȱwirtualne,ȱcoȱoznacza,ȱČeȱ pieni­dzȱ wykorzystywanyȱ doȱ transakcjiȱ jestȱ tworemȱ wirtualnym,ȱ nieposiadaj­Ȭ cymȱodpowiednikaȱmaterialnegoȱ(kryptowaluta),ȱaȱhandelȱodbywaȱsi¿ȱwyÙ­cznieȱ wȱinternecie.ȱ

ArtykuÙȱ maȱ naȱ celuȱ przedstawienieȱ czymȱ jestȱ bitcoin,ȱ jakȱ si¿ȱ goȱ pozyskujeȱ iȱjakȱ funkcjonujeȱ wȱ ïwiecieȱ finansów.ȱ Skupiaȱ si¿ȱ przedeȱ wszystkimȱ naȱ analizieȱ transakcjiȱnatychmiastowychȱorazȱterminowychȱnaȱgieÙdachȱbitcoinowychȱumiejȬ scowionychȱnaȱcaÙymȱïwiecie.ȱ

Wȱ artykuleȱ posÙuČonoȱ si¿ȱ metodamiȱ analizyȱ iȱ syntezyȱ zjawiskȱ ekonomiczȬ nych,ȱdokonuj­cȱmi¿dzyȱinnymiȱanalizyȱiloïciowejȱorazȱjakoïciowej,ȱwykorzystuȬ j­cȱ metod¿ȱ wywiadu,ȱ zȱ czÙonkamiȱ spoÙecznoïciȱ internetowejȱ skupionejȱ wokóÙȱ kryptowalut.ȱ

1.ȱPoj¿cieȱkryptowalutyȱ

Kryptowalutaȱtoȱpewnaȱumownaȱwirtualnaȱwartoï°,ȱopartaȱnaȱkryptografii,ȱ nieposiadaj­caȱodpowiednikaȱmaterialnegoȱwȱïwiecieȱrzeczywistymȱ(nieȱposiadaȱ znakówȱpieni¿Čnych)¹.ȱWszystkieȱtransakcjeȱdokonywaneȱzȱuČyciemȱkryptowaluȬ tyȱ dokonywaneȱ s­ȱ wyÙ­cznieȱ zaȱ poïrednictwemȱ internetu.ȱ Kryptowalut­,ȱ któraȱ najcz¿ïciejȱ wykorzystywanaȱ jestȱ wȱ transakcjachȱ naȱ ïwiecie,ȱ jestȱ bitcoin.ȱ KryptoȬ walutaȱ nieȱ jestȱ emitowana,ȱ leczȱ wydobywanaȱ naȱ zasadzieȱ rozszyfrowywaniaȱ zagadkiȱ kryptograficznej.ȱ UČytkownik,ȱ któryȱ szybciejȱ j­ȱ rozszyfruje,ȱ otrzymaȱ



1ȱȱ A.ȱ Antononpoulos,ȱ Masteringȱ Bitcoin:ȱ Unlockingȱ Digitalȱ Cryptocurrencies,ȱ O’Reilly,ȱ Sebastopolȱ 2015,ȱȱ s.ȱ2–3.ȱ



wi¿ksz­ȱcz¿ï°ȱzȱpuliȱnagrody.ȱWȱ2016ȱr.ȱnaȱïwiecieȱfunkcjonujeȱokoÙoȱ600ȱkrypȬ towalutȱ(liczbaȱtaȱci­gleȱsi¿ȱzmienia,ȱwynikaȱtoȱzȱpowstawaniaȱnowychȱorazȱwyȬ cofywaniaȱ zȱ obieguȱ juČȱ istniej­cych)².ȱ Kryptowalutyȱ s­ȱ takimȱ rodzajemȱ pieni­Ȭ dza,ȱ któryȱ zȱ naturyȱ jestȱ zdecentralizowanyȱ orazȱ nieȱ posiadaȱ jednegoȱ organuȱ emisyjnegoȱ iȱ zarz­dzaj­cegoȱ nim.ȱ Abyȱ kryptowalutaȱ miaÙaȱ sensȱ bytu,ȱ musiȱ poȬ siada°ȱswoichȱzwolenników.ȱȱ

Kryptowalutaȱ skupiaȱ wokóÙȱ siebieȱ grup¿ȱ zwolenników,ȱ którzyȱ zazwyczajȱ tworz­ȱspoÙecznoï°.ȱScharakteryzowa°ȱmoČnaȱj­ȱjakoȱgrup¿ȱludziȱutrzymuj­c­ȱzeȱ sob­ȱkontaktȱprzedeȱwszystkimȱprzezȱinternet.ȱRównieČȱzaȱjegoȱpomoc­ȱwymieȬ niaj­ȱ si¿ȱ oniȱ opiniamiȱ naȱ tematȱ bieČ­cychȱ zdarzeÚȱ bezpoïrednioȱ lubȱ poïrednioȱ wpÙywaj­cychȱnaȱfunkcjonowanieȱkryptowaluty³.ȱJestȱtoȱgrupaȱosób,ȱktóraȱïwietȬ nieȱ rozumieȱ jakȱ funkcjonujeȱ danaȱ kryptowalutaȱ iȱ zȱ ch¿ci­ȱ korzystaȱ zȱ niejȱ przyȱ kaČdejȱmoČliwejȱ okazjiȱjakoȱïrodkaȱpÙatnoïci.ȱ KaČdyȱ czÙonekȱspoÙecznoïciȱ moČeȱ wyrazi°ȱopini¿ȱnaȱtematȱkryptowalutyȱorazȱwpÙywa°ȱnaȱjejȱksztaÙtȱ(ok.ȱ95%ȱkrypȬ towalutȱ zbudowanaȱ jestȱ naȱ kodzieȱ ĊródÙowymȱ typuȱ Openȱ Source,ȱ któryȱ umoČliȬ wiaȱ kaČdemuȱ uČytkownikowiȱ dokonywanieȱ modyfikacjiȱ ulepszaj­cychȱ kod,ȱ oczywiïcieȱ gdyȱ zmianaȱ taȱ zostanieȱ zaakceptowanaȱ przezȱ spoÙecznoï°).ȱ SpoÙeczȬ noï°ȱskupionaȱwokóÙȱdanejȱkryptowalutyȱrównieČȱlobbujeȱnaȱjejȱrzeczȱnaȱróČnychȱ forachȱinternetowych,ȱwȱmediachȱspoÙecznoïciowychȱczyȱteČȱwȱïwiecieȱrealnym.ȱ CoȱwaČne,ȱimȱspoÙecznoï°ȱskupionaȱwokóÙȱkrytpowalutyȱjestȱwi¿ksza,ȱtymȱsamȱ pieni­dzȱjestȱsilniejszyȱ(jegoȱkursȱwzrasta).ȱDoȱspoÙecznoïciȱmog­ȱnaleČe°ȱosobyȱ prywatne,ȱosobyȱprawneȱczyȱsamiȱtwórcyȱkryptowaluty;ȱnieȱmaȱČadnychȱograniȬ czeÚȱwȱtejȱkwestii.ȱȱ

2.ȱCharakterystykaȱbitcoinaȱ

Bitcoinȱ(BTC)ȱjestȱwirtualnymȱsystememȱmonetarnymȱopartymȱnaȱkryptowaȬ lucieȱ bitcoin,ȱ któraȱ dzieliȱ si¿ȱ naȱ 100ȱ 000ȱ 000ȱ satoshi.ȱ Takiȱ podziaÙȱ kryptowalutyȱ zwi­zanyȱjestȱzȱtym,ȱiČȱmaksymalnaȱliczbaȱbitcoinówȱwȱobieguȱb¿dzieȱwynosiÙaȱ 20ȱ 999ȱ 999ȱ sztukȱ (udost¿pnienieȱ wszystkichȱ bitcoinówȱ nast­piȱ okoÙoȱ 2140ȱ r.),ȱȱ iȱ wȱ przypadkuȱ gdybyȱ podziaÙȱ tenȱ obejmowaÙȱ mniejsz­ȱ liczb¿ȱ satoshi,ȱ mogÙobyȱ zaistnie°ȱ zjawiskoȱ deflacyjne,ȱ któreȱ sprawiÙoby,ȱ Čeȱ jedynieȱ najbogatsiȱ moglibyȱ zakupi°ȱ1ȱbitcoina.ȱȱ

Twórc­ȱBitcoinaȱjestȱSatoshiȱNakamoto⁴ȱ,ȱktóryȱwȱrokuȱ2008ȱogÙosiÙ,ȱČeȱstwoȬ rzyÙȱ „walut¿ȱ internetu”⁵ȱ .ȱ Trudnoȱ okreïli°ȱ czyȱ jestȱ toȱ osobaȱ fizyczna,ȱ czyȱ grupaȱ



2ȱȱ Stronaȱ internetowaȱ CryptoȬCurrencyȱ Marketȱ Capitalization,ȱ www.coinmarketcap.comȱ [dost¿p:ȱ 1.10.2016].ȱ

 S.ȱNakamoto,ȱBitcoin:ȱAȱPeerȬtoȬPeerȱElectronicȱCashȱSystem,ȱBitcoinȱOrganization,ȱ2008.ȱ

4ȱȱ Ibidem.ȱ

5ȱȱIbidem.ȱ

 osób.ȱ W­tpliwoïciȱ nasuwaj­ȱ si¿ȱ dlatego,ȱ iČȱ osobaȱ legitymuj­caȱ si¿ȱ okreïleniemȱ

„twórcaȱ Bitcoina”,ȱ musiaÙabyȱ by°ȱ wysoceȱ wyspecjalizowanaȱ wȱ takichȱ dziedziȬ nachȱnauki,ȱjak:ȱinformatyka,ȱmatematyka,ȱekonomiaȱorazȱposiada°ȱbardzoȱduČ­ȱ wiedz¿ȱnaȱtematȱmarketingu.ȱ

Wȱ2010ȱr.ȱzostaÙȱstworzonyȱprojektȱpt.ȱ„BitcoinȱVirtualȱCurrencyȱProject”^,ȱktóȬ ryȱmiaÙȱzaȱzadanieȱrozwija°ȱsystemȱBitcoin.ȱProjektodawc­ȱbyÙȱGavinȱAndersen,ȱ któryȱ wȱ przeciwieÚstwieȱ doȱ Satoshiȱ Nakamotoȱ bardzoȱ cz¿stoȱ wyst¿powaÙȱ wȱmediach.ȱ Projektȱ tenȱ poszerzaÙȱ wiedz¿ȱ uČytkownikówȱ Bitcoina,ȱ naȱ tematȱ jakȱ funkcjonujeȱkryptowaluta,ȱjakȱsi¿ȱj­ȱwydobywaȱorazȱwspieraÙȱpróbyȱpolepszeniaȱ koduȱĊródÙowego,ȱnaȱktórymȱopieraȱsi¿ȱBitcoin.ȱProjektȱostatecznieȱzostaÙȱzawieȬ szonyȱwȱ2014ȱr.ȱzȱniewyjaïnionychȱpowodów.ȱOdȱtejȱporyȱnaȱforumȱspoÙecznoïciȱ zwi­zanejȱzȱBitcoinemȱtoczyÙaȱsi¿ȱdyskusjaȱczyȱnaleČyȱstworzy°ȱnowyȱprojektȱnaȱ tychȱsamychȱzasadachȱcoȱpoprzedni.ȱWȱlipcuȱ2014ȱr.ȱdoȱČyciaȱpowoÙanoȱorganiȬ zacj¿ȱnonȬprofitȱoȱnazwieȱBitcoinȱFoundation,ȱnaȱktórejȱczeleȱstan¿Ùaȱradaȱnadzorczaȱ licz­caȱ 15ȱ osób.ȱ Celeȱ organizacjiȱ zostaÙyȱ poszerzoneȱ oȱ edukowanie,ȱ wspieranieȱ ustawodawstwaȱwȱzakresieȱkryptowalutȱorazȱwspieranieȱuČytkowników,ȱktórzyȱ chc­ȱ ulepsza°ȱ systemȱ Bitcoin.ȱ CzÙonkiemȱ organizacjiȱ moČeȱ zosta°ȱ kaČdyȱ uČytȬ kownikȱsystemuȱBitcoin,ȱktóryȱuiïciȱopÙat¿ȱczÙonkowsk­ȱwȱwysokoïciȱ25ȱUSDȱzaȱ roczneȱczÙonkostwo,ȱ250ȱUSDȱzaȱdoČywotnieȱorazȱ500ȱUSDȱzaȱdoČywotnieȱczÙonȬ kostwoȱ wrazȱ zeȱ statusemȱ ambasadoraȱ iȱ zȱ wpisemȱ doȱ ksi¿giȱ zasÙuČonych^.ȱ Naȱ stronieȱ fundacjiȱ moČnaȱ zauwaČy°,ȱ Čeȱ liczbaȱ czÙonkówȱ toȱ okoÙoȱ setkaȱ przedsi¿Ȭ biorstwȱ zajmuj­cychȱ si¿ȱ obrotemȱ bitcoinemȱ iȱ portaliȱ informacyjnychȱ oȱ bitcoineȱ orazȱponadȱ1000ȱosóbȱindywidualnych.ȱ

Cyfrowyȱ systemȱ monetarnyȱ Bitcoinȱ jestȱ opartyȱ naȱ strukturzeȱ Openȱ Source,ȱ oznaczaȱ to,ȱ Čeȱ jegoȱ kodȱ ĊródÙowyȱ jestȱ udost¿pnianyȱ kaČdemuȱ uČytkownikowiȱ internetu,ȱktóryȱchceȱpozna°ȱjakȱdziaÙaȱdanyȱkod⁸.ȱStrukturaȱtaȱcharakteryzujeȱsi¿ȱ takČeȱ tym,ȱ Čeȱ projektantȱ koduȱ nieȱ czerpieȱ zyskówȱ zȱ tytuÙuȱ jegoȱ udost¿pniania.ȱ NaleČaÙobyȱtakČeȱdoda°,ȱČeȱfunkcjonujeȱprotokóÙȱcyfrowyȱsystemuȱmonetarnegoȱ Bitcoin,ȱktóryȱskÙadaȱsi¿ȱzȱtrzechȱelementów:ȱȱ

± kryptografiiȱkluczaȱpublicznego;ȱ

± sieciȱpeerȬtoȬpeer;ȱ

± tzw.ȱdowoduȱpracyȱ(proofȱofȱwork)⁹.ȱ

Kryptografiaȱopieraȱsi¿ȱnaȱszyfrowaniuȱinformacjiȱwȱceluȱzabezpieczeniaȱichȱ przedȱpotencjaln­ȱkradzieČ­ȱlubȱch¿ci­ȱpodszywaniaȱsi¿ȱpodȱinn­ȱosob¿¹⁰.ȱ



6ȱȱ Oficjalnaȱ stronaȱ internetowaȱ Bitcoinȱ Foundation,ȱ bitcoinfoundation.orgȱ [dost¿p:ȱ 10.04.2016]ȱ orazȱ K.ȱMajewski,ȱPieni­dzeȱpozaȱkontrol­,ȱ„Miesi¿cznikȱFinansowyȱBank”ȱ2014,ȱnrȱ3,ȱs.ȱ10–11.ȱ

7ȱȱ Ibidem.ȱ

8ȱȱ A.ȱBorcuch,ȱEwolucyjneȱuwarunkowaniaȱpieni­dzaȱcyfrowego,ȱCeDeWu,ȱWarszawaȱ2013,ȱs.ȱ181.ȱ

9ȱȱP.ȱ Franco,ȱ Understandingȱ Bitcoin:ȱ Cryptography,ȱ Engineeringȱ andȱ Ecomics,ȱ Wiley,ȱ Hobokenȱ 2014,ȱȱ s.ȱ220.ȱ

10ȱȱ D.ȱHoma,ȱSekretȱbitcoinaȱiȱinnychȱkryptowalut,ȱHelion,ȱGliwiceȱ2015,ȱs.ȱ26–28.ȱ



Sie°ȱpeerȬtoȬpeerȱopartaȱjestȱnaȱzasadzie,ȱČeȱkaČdyȱkomputer,ȱnaȱktórymȱzaȬ instalowanyȱ jestȱ programȱ bitcoin,ȱ jestȱ równorz¿dnymȱ w¿zÙemȱ sieci.ȱ Komputeryȱ komunikuj­ȱ si¿ȱ bezpoïrednioȱ zeȱ sob­ȱ bezȱ uČyciaȱ jednostki,ȱ któraȱ speÙniaÙabyȱ zadaniaȱzarz­dzaniaȱorazȱprzetwarzaniaȱdanychȱ(np.ȱserwer)¹¹.ȱ

Dowódȱpracyȱopieraȱsi¿ȱnaȱblokuȱtransakcji,ȱktóreȱmusz­ȱzosta°ȱpotwierdzoȬ neȱprzezȱrozwi­zanieȱzagadkiȱkryptograficznej,ȱaȱktóreȱpotocznieȱnazywaneȱjestȱ rozbiciemȱ bloku.ȱ KaČdyȱ uČytkownik,ȱ któryȱ rozbijeȱ blokȱ otrzymujeȱ nagrod¿ȱ wȱpostaciȱbitcoinów,ȱaȱtransakcjeȱzostaj­ȱpotwierdzoneȱiȱtrafiaj­ȱdoȱÙaÚcuchaȱbloȬ ków¹².ȱ

UČytkownikȱmoČeȱpozyska°ȱbitcoinaȱnaȱkilkaȱróČnychȱsposobów:ȱ

± wydoby°ȱgoȱstosuj­cȱprogramȱBitcoin;ȱ

± kupi°ȱgoȱwȱtransakcjiȱwalutowejȱwȱkantorzeȱbitcoinowym;ȱ

± naby°ȱgoȱnaȱgieÙdzieȱlubȱplatformieȱbitcoinowej;ȱȱ

± otrzyma°ȱgoȱodȱinnegoȱuČytkownikaȱ(bezpÙatnie);ȱ

± otrzyma°ȱgoȱodȱinnegoȱuČytkownika,ȱjakoȱzapÙat¿ȱzaȱtowarȱlubȱusÙug¿;ȱ

± pozyska°ȱgoȱpoprzezȱwÙamanieȱsi¿ȱdoȱportfelaȱinnegoȱuČytkownikaȱiȱdokoȬ nanieȱprzelewuȱnaȱswójȱportfelȱ(kradzieČ).ȱ

Uregulowanieȱprawneȱbitcoinaȱjestȱznikome.ȱWszystkieȱwydaneȱdotychczasȱaktyȱ prawneȱ dotyczyÙyȱ jedynieȱ kwestiiȱ opodatkowaniaȱ bitcoinaȱ wȱ danejȱ gospodarce.ȱ PrzykÙadowymȱ aktemȱ byÙaȱ decyzjaȱ niemieckiegoȱ rz­duȱ oȱ zniesieniuȱ opodatkoȬ waniaȱ odȱ transakcjiȱ dokonywanychȱ wȱ bitcoinieȱ zȱ dniaȱ 23ȱ czerwcaȱ 2013ȱ r.^.ȱ Odȱ 1ȱstyczniaȱ 2009ȱ r.ȱ transakcjeȱ wȱ bitcoinieȱ byÙyȱ uwaČaneȱ zaȱ czystoȱ spekulacyjneȱ iȱbyÙyȱopodatkowaneȱpodatkiemȱdochodowymȱwȱwysokoïciȱ25%ȱwartoïciȱportfeȬ la.ȱPodstaw­ȱopodatkowaniaȱbyÙaȱwartoï°ȱbitcoinówȱzgromadzonychȱnaȱportfeluȱ gieÙdowymȱ naȱ koniecȱ okresuȱ podatkowegoȱ (31ȱ grudnia).ȱ Zȱ wejïciemȱ nowychȱ przepisówȱ bitcoinyȱ zawarteȱ wȱ portfelachȱ uČytkowników,ȱ któreȱ b¿d­ȱ przetrzyȬ mywaneȱwȱdanymȱportfeluȱprzezȱponadȱrok,ȱs­ȱzwolnioneȱzȱpodatku.ȱWczeïniejȱ wszystkieȱ bitcoinyȱ zgromadzoneȱ wȱ porfelachȱ niemieckichȱ uČytkownikówȱ gieÙdȱ iȱplatformȱbitcoinowychȱpodlegaÙyȱtemuȱpodatkowiȱiȱmusiaÙyȱby°ȱuwzgl¿dnianeȱ wȱ rozliczeniuȱ rocznymȱ (portfeleȱ naȱ gieÙdachȱ s­ȱ imienne).ȱ Natomiastȱ wszystkieȱ portfeleȱ umiejscowioneȱ pozaȱ gieÙdamiȱ iȱ platformamiȱ nieȱ byÙyȱ opodatkowane,ȱ poniewaČȱ niemieckiȱ urz­dȱ skarbowyȱ (Finanzamt)ȱ nieȱ byÙȱ wȱ stanieȱ okreïli°ȱ wÙaȬ ïcicieliȱ portfeliȱ (zamiastȱ imionȱ iȱ nazwiskȱ portfelȱ podpisywanyȱ jestȱ numerem),ȱ aȱodnajdywanieȱ osóbȱ przezȱ policj¿ȱ czyȱ inneȱ organyȱ ïciganiaȱ nieȱ byÙyȱ opÙacalne,ȱ poniewaČȱkosztyȱzwi­zaneȱzȱtegoȱtypuȱprzedsi¿wzi¿ciemȱprzewyČszaÙybyȱpotenȬ cjalneȱdochodyȱ(jeČeliȱurz­dȱskarbowyȱpragn­ÙȱznaleĊ°ȱtak­ȱosob¿ȱtoȱpolicjaȱ„naȬ mierzaÙaby”ȱj­ȱpoȱadresieȱIPȱkomputera).ȱȱ



 M.ȱSzymankiewicz,ȱBitcoinȱwirtualnaȱwalutaȱInternetu,ȱHelion,ȱGliwiceȱ2014,ȱs.ȱ60.ȱ

 P.ȱFranco,ȱUnderstandingȱBitcoin…,ȱs.ȱ233.ȱ

13ȱȱEinkommensteuergesetz,ȱ Paragrafȱ 2ȱ Absatzȱ 1ȱ Satzȱ 1ȱ nrȱ 7;ȱ D.ȱ Eckert,ȱ K.ȱ Gotthold,ȱ BitcoinȬGeschafteȱ nachȱeinenȱJahrȱsteuerbefreit,ȱDieȱWelt,ȱ27.06.2013.ȱ

 Wartoȱpochyli°ȱsi¿ȱtakČeȱnadȱkorzyïciamiȱorazȱryzykiemȱzwi­zanymȱzȱuČyȬ waniemȱ bitcoina.ȱ Doȱ korzyïciȱ naleČ­ȱ mi¿dzyȱ innymi:ȱ szybkoï°ȱ iȱ anonimowoï°ȱ transakcji,ȱmoČliwoï°ȱdost¿puȱdoȱpieni­dzaȱzȱkaČdegoȱmiejscaȱnaȱïwiecieȱgdzieȱ istniejeȱ dost¿pȱdoȱinternetu,ȱosi­ganieȱponadprzeci¿tnegoȱzyskuȱwȱbardzoȱkrótȬ kimȱczasie.ȱNatomiastȱryzykoȱzwi­zaneȱzȱuČytkowaniemȱbitcoinaȱtoȱwȱszczególȬ noïci:ȱmoČliwoï°ȱponiesieniaȱogromnejȱstratyȱwynikaj­cejȱzȱbardzoȱduČychȱflukȬ tuacjiȱkursuȱ bitcoina,ȱutrataȱwszystkichȱbitcoinówȱ poprzezȱatakiȱhakerskieȱb­dĊȱ zapomnienieȱadresuȱportfela,ȱaȱtakČeȱmoČliwoï°ȱpos­dzeniaȱoȱudziaÙȱwȱprocedeȬ rzeȱpraniaȱbrudnychȱpieni¿dzy,ȱjeČeliȱuČytkownikȱwejdzieȱwȱposiadanieȱcho°byȱ cz¿ïciȱbitcoina,ȱktóraȱbraÙaȱudziaÙȱwȱnielegalnymȱprocederze.ȱ

3.ȱGieÙdyȱbitcoinoweȱ–ȱwielkoï°ȱobrotówȱiȱkontraktyȱ

GieÙdyȱbitcoinoweȱs­ȱtoȱpodmiotyȱistniej­ceȱwyÙ­cznieȱwȱïwiecieȱwirtualnym,ȱ umoČliwiaj­ceȱ zawieranieȱ transakcjiȱ kupna/sprzedaČyȱ instrumentówȱ finansoȬ wychȱ (np.ȱ kontraktyȱ terminowe)ȱ denominowanychȱ wȱ kryptowalucie,ȱ udost¿pȬ niaj­ceȱci­gÙeȱnotowaniaȱwartoïciȱinstrumentówȱorazȱkursówȱwalutowych,ȱgdzieȱ kwotowan­ȱ walut­ȱ jestȱ kryptowaluta.ȱ Doȱ tegoȱ gieÙdyȱ umoČliwiaj­ȱ uČytkowniȬ komȱdost¿pȱdoȱpaneluȱwymianyȱpogl­dów,ȱopiniiȱnaȱdanyȱtematȱorazȱmoČliwoï°ȱ ustaleniaȱpomi¿dzyȱuČytkownikamiȱspecyfikacjiȱzawieranejȱtransakcji.ȱ

WedÙugȱ danychȱ udost¿pnianychȱ przezȱ spoÙecznoï°ȱ Bitcoin¹⁴ȱ liczbaȱ dziaÙaj­Ȭ cychȱgieÙdȱtoȱokoÙoȱ60,ȱaȱplatformȱumoČliwiaj­cychȱhandelȱbitcoinamiȱtoȱokoÙoȱ20ȱ (stanȱnaȱ1.10.2016).ȱSprecyzowanieȱdokÙadnejȱliczbyȱgieÙdȱiȱplatformȱjestȱniemoČȬ liweȱzeȱwzgl¿duȱnaȱto,ȱČeȱpraktycznieȱcaÙyȱczasȱpowstaj­ȱnoweȱgieÙdy,ȱaȱniektóreȱ juČȱistniej­ceȱogÙaszaj­ȱupadÙoï°.ȱCechamiȱwspólnymiȱwszystkichȱgieÙdȱbitcoinoȬ wychȱ s­:ȱ wyÙ­cznaȱ dziaÙalnoï°ȱ wȱ Internecie,ȱ stosowanieȱ tychȱ samychȱ zabezpieȬ czeÚȱprzedȱatakamiȱprzest¿pczymi,ȱpoÙ­czenieȱplatformyȱgieÙdowejȱzȱforumȱdysȬ kusyjnymȱ dlaȱ uČytkowników,ȱ regulamin,ȱ któryȱ okreïlaȱ zasadyȱ funkcjonowaniaȱ gieÙdy.ȱ

Doȱ omówieniaȱ zasadȱ funkcjonowaniaȱ rynkuȱ gieÙdowegoȱ bitcoinaȱ posÙuČ­ȱ trzyȱ gieÙdyȱ bitcoinoweȱ oȱ najwi¿kszychȱ obrotachȱ dziennych:ȱ Bitfinex,ȱ BTCȬe,ȱ BTCBOXȱ(tab.ȱ1).ȱ

ȱ ȱ ȱ



 Oficjalnaȱ stronaȱ internetowaȱ Bitcoin,ȱ www.bitcoin.orgȱ [dost¿p:ȱ 01.10.2016]ȱ orazȱ R.ȱ Caroll,ȱ Bitcoinȱ SecretsȱRevealed:ȱTheȱCompleteȱBitcoinȱGuide,ȱAmazonȱDigitalȱServicesȱ2014.ȱ



Tabelaȱ1.ȱWielkoï°ȱobrotówȱdziennychȱ30ȱgieÙdȱbitcoinowychȱ

Lp.ȱ NazwaȱgieÙdyȱ Wielkoï°ȱobrotówȱwȱuj¿ciuȱ

dziennymȱnaȱBTCȱ(USD)ȱ

UdziaÙȱwȱcaÙoïciȱȱ gieÙdowychȱobrotówȱ dziennychȱnaȱBTCȱ(%)ȱ

ȱȱ1ȱ ^{Bitfinexȱ 3ȱ521ȱ020ȱ 10,52ȱȱȱ}

ȱȱ2ȱ ^{BTCȬeȱ 2ȱ921ȱ020ȱ 8,72ȱ}

ȱȱ3ȱ ^{BTCBOXȱ 2ȱ500ȱ752ȱ 7,47ȱ}

ȱȱ4ȱ ^Krakenȱ 2ȱ409ȱ824ȱ 7,20ȱ

ȱȱ5ȱ ^Poloniexȱ 2ȱ158ȱ800ȱ 6,45ȱ

ȱȱ6ȱ ^Bitstampȱȱ 2ȱ051ȱ697ȱ 6,13ȱ

ȱȱ7ȱ ^OKCoinȱ 1ȱ974ȱ717ȱ 5,90ȱ

ȱȱ8ȱ ^BTCȬXȱ 1ȱ924ȱ512ȱ 5,75ȱ

ȱȱ9ȱ ^Yunbiȱ 1ȱ773ȱ898ȱ 5,30ȱ

10ȱ ^Gatecoinȱ 1ȱ549ȱ650ȱ 4,63ȱ

11ȱ ^Bitflyerȱ 1ȱ442ȱ547ȱ 4,31ȱ

12ȱ ^Korbitȱ 1ȱ409ȱ077ȱ 4,21ȱ

13ȱ ^CEX.IOȱ 1301974ȱ 3,89ȱ

14ȱ ^CoinsBankȱ 1ȱ211ȱ606ȱ 3,62ȱ

15ȱ ^Allcoinȱ 1ȱ004ȱ093ȱ 3,00ȱ

16ȱ ^BitBayȱ ȱȱ863ȱ520ȱ 2,58ȱ

17ȱ ^Bitmarketȱ ȱȱ769ȱ805ȱ 2,30ȱ

18ȱ ^GDAXȱ ȱȱ602ȱ456ȱ 1,80ȱ

19ȱ ^HitBTCȱ ȱȱ475ȱ271ȱ 1,42ȱ

20ȱ ^Bitonicȱ ȱȱ344ȱ739ȱ 1,03ȱ

21ȱ ^EXMOȱ ȱȱ274ȱ452ȱ 0,82ȱ

22ȱ ^BTERȱ ȱȱ247ȱ676ȱ 0,74ȱ

23ȱ ^YoBitȱ ȱȱ167ȱ349ȱ 0,50ȱ

24ȱ ^DABTCȱ ȱȱ140ȱ573ȱ 0,42ȱ

25ȱ ^itBitȱ ȱȱ127ȱ185ȱ 0,38ȱ

26ȱ ^Bittrexȱ ȱȱȱȱ83ȱ674ȱ 0,25ȱ

27ȱ ^Bitportȱ ȱȱȱȱ70ȱ287ȱ 0,21ȱ

28ȱ Coinsquareȱ ȱȱȱȱ66ȱ940ȱ 0,20ȱ

29ȱ ^meXBTȱ ȱȱȱȱ50ȱ205ȱ 0,15ȱ

30ȱ ^Livecoinȱ ȱȱȱȱ33ȱ470ȱ 0,10ȱ

ƒródÙo:ȱ Opracowanieȱ wÙasneȱ naȱ podstawieȱ danychȱ udost¿pnianychȱ przezȱ gieÙdyȱ bitcoinoweȱ orazȱ stron¿ȱinternetow­ȱCoinMarketCap,ȱwww.coinmarketcap.comȱ[dost¿p:ȱ1.10.2016].ȱ

Daneȱoȱ30ȱgieÙdachȱbitcoinowychȱoȱnajwi¿kszychȱobrotachȱdziennychȱpubliȬ kowaneȱs­ȱnaȱstronieȱinternetowejȱCoinMarketCap.ȱiȱobejmuj­ȱwartoï°ȱobrotówȱ wȱ USDȱ odȱ godzinyȱ 12:00ȱ CESTȱ dniaȱ 30.09.2016ȱ r.ȱ doȱ godzinyȱ 12:00ȱ CESTȱ dniaȱ 01.10.2016ȱ r.ȱ Wȱ tymȱ czasieȱ caÙoï°ȱ obrotówȱ dziennychȱ naȱ gieÙdachȱ bitcoinowychȱ wyniosÙaȱ33ȱ469ȱ772ȱUSD.ȱȱ

 Pierwszeȱmiejsceȱwȱrankinguȱzaj¿ÙaȱgieÙdaȱBitfinex,ȱktóraȱosi­gn¿Ùaȱdziennyȱ obrótȱ wynosz­cyȱ okoÙoȱ 3,5ȱ mlnȱ USDȱ (tab.ȱ 1),ȱ coȱ stanowiÙoȱ 10,52%ȱ wszystkichȱ obrotówȱdziennychȱnaȱbitcoinie.ȱGieÙdaȱzostaÙaȱzaÙoČonaȱwȱ2013ȱr.ȱprzezȱspóÙk¿ȱ iFinexȱInc.ȱwȱHongkonguȱiȱwȱgrudniuȱ2014ȱr.ȱosi­gn¿Ùaȱpozycj¿ȱlidera,ȱjeČeliȱchoȬ dziȱoȱwartoï°ȱdziennychȱobrotówȱnaȱbitcoinie.ȱOpróczȱbitcoinaȱuČytkownicyȱmoȬ g­ȱhandlowa°ȱtakČeȱinnymiȱkryptowalutamiȱ–ȱlitecoinemȱorazȱether.ȱȱ

Drugieȱmiejsceȱwȱrankinguȱzaj¿ÙaȱgieÙdaȱBTCȬe,ȱktóraȱosi­gn¿ÙaȱdziennyȱobȬ rótȱwynosz­cyȱokoÙoȱ3ȱmlnȱUSD,ȱcoȱstanowiÙoȱ8,72%ȱwszystkichȱobrotówȱdzienȬ nychȱ naȱ bitcoinie.ȱ Jestȱ toȱ gieÙda,ȱ któr­ȱ zaÙoČyliȱ Rosjanieȱ zȱ siedzib­ȱ naȱ Cyprze.ȱ BTCȬeȱzostaÙaȱutworzonaȱwȱ2011ȱr.ȱiȱpocz­tkowoȱpeÙniÙaȱfunkcjeȱkantoraȱwymiaȬ nyȱbitcoinaȱnaȱwalutyȱfiat¹⁵ȱ(transakcjeȱodwrotneȱnieȱbyÙyȱdost¿pne).ȱGieÙd­ȱstaÙaȱ si¿ȱ dopieroȱ wȱ czerwcuȱ 2013ȱ r.ȱ Opróczȱ bitcoinaȱ uČytkownicyȱ mog­ȱ handlowa°ȱ takČeȱlitecoinem,ȱnamecoinem,ȱnovacoinemȱorazȱpeercoinem.ȱ

Trzecieȱ miejsceȱ wȱ rankinguȱ zaj¿Ùaȱ gieÙdaȱ BTCBOX,ȱ któraȱ osi­gn¿Ùaȱ dziennyȱ obrótȱ wynosz­cyȱ okoÙoȱ 2,5ȱ mlnȱ USD,ȱ coȱ stanowiÙoȱ 7,47%ȱ wszystkichȱ obrotówȱ dziennychȱ naȱ bitcoinie.ȱ Jestȱ toȱ japoÚskaȱ gieÙdaȱ zaÙoČonaȱ wȱ 2015ȱ r.,ȱnaȱ którejȱ zaȬ wieraneȱs­ȱtransakcjeȱjedynieȱzȱwykorzystaniemȱbitcoina.ȱ

Jedyn­ȱ gieÙd­ȱ polsk­ȱ uj¿t­ȱ wȱ rankinguȱ jestȱ gieÙdaȱ BitBay.ȱ GieÙdaȱ taȱ maȱ swoj­ȱ siedzib¿ȱnaȱterenieȱPolski,ȱaȱdokÙadnieȱwȱKatowicach.ȱPocz­tkowoȱ(2011ȱr.)ȱBitBayȱ byÙȱ kantoremȱ wymianyȱ kryptowalutȱ naȱ walutyȱ fiat.ȱ Wȱ 2014ȱ r.ȱ naȱ BitBayȱ zostaÙaȱ zainstalowanaȱplatformaȱgieÙdowa,ȱktóraȱumoČliwiaȱdokonywanieȱtransakcjiȱgieÙȬ dowychȱ naȱ bitcoinie,ȱ litecoinieȱ orazȱ ether.ȱ WedÙugȱ rankinguȱ gieÙdȱ bitcoinowychȱ gieÙdaȱBitBayȱzajmujeȱ16ȱmiejsceȱ(tab.ȱ2),ȱzȱdziennymȱobrotemȱwynosz­cymȱokoÙoȱ 860ȱtys.ȱUSD,ȱstanowiȱtoȱ2,58%ȱwszystkichȱobrotówȱdziennychȱnaȱbitcoinie.ȱ

Omawiaj­cȱ funkcjonowanieȱ gieÙdȱ bitcoinowychȱ naleČaÙobyȱ takČeȱ przyjrze°ȱ si¿ȱ naȱ jakichȱ parachȱ walutowychȱ inwestorzyȱ najcz¿ïciejȱ dokonuj­ȱ transakcji.ȱ Najwi¿ksz­ȱ wielkoï°ȱ obrotówȱ dziennychȱ osi­gn¿Ùaȱ paraȱ walutowaȱ BTC/USDȱ –ȱ 19ȱ358ȱ478ȱUSDȱ(tab.ȱ2),ȱcoȱ stanowiÙoȱ57,80%ȱcaÙoïciȱobrotówȱ naȱwszystkichȱpaȬ rachȱwalutowych.ȱGieÙd­,ȱktóraȱosi­gn¿Ùaȱnajwi¿kszyȱobrótȱnaȱtejȱparzeȱbyÙaȱgieÙȬ daȱBitfinex,ȱaȱwartoï°ȱobrotówȱwyniosÙaȱ3ȱ521ȱ020ȱUSD,ȱstanowiÙoȱtoȱokoÙoȱ16%ȱ caÙoïciȱobrotówȱnaȱtejȱparze.ȱȱ

Drug­ȱ par­ȱ walutow­ȱ wȱ rankinguȱ jestȱ BTC/JPY,ȱ któraȱ osi­gn¿Ùaȱ obrótȱ 7ȱ500ȱ852ȱUSD,ȱcoȱstanowiÙoȱ22,41%ȱcaÙoïciȱobrotówȱnaȱwszystkichȱparachȱwaluȬ towych.ȱ GieÙd­,ȱ któraȱ wykreowaÙaȱ najwi¿kszyȱ obrótȱ naȱ tejȱ parzeȱ byÙaȱ gieÙdaȱ BTCBOX.ȱWartoï°ȱobrotówȱnaȱtejȱgieÙdzieȱwyniosÙaȱ2ȱ500ȱ752ȱUSD,ȱcoȱstanowiÙoȱ ok.ȱ52%ȱwszystkichȱobrotówȱnaȱtejȱparzeȱwalutowej.ȱ JakȱmoČnaȱzauwaČy°ȱwarȬ toï°ȱ wszystkichȱ obrotówȱ naȱ tejȱ gieÙdzieȱ pokrywaȱ si¿ȱ zȱ obrotamiȱ naȱ parzeȱ



 Walutaȱfiducjarna,ȱjestȱtoȱlegalnyȱïrodekȱpÙatniczyȱnaȱterenieȱdanegoȱkrajuȱopartyȱnaȱpewnejȱumoȬ wieȱ prawnejȱ potwierdzaj­cejȱ wartoï°ȱ pieni­dza,ȱ aȱ nieȱ naȱ dobruȱ materialnymȱ czyȱ kruszcu.ȱ Teorieȱ pieni­dzaȱiȱichȱwykorzystanie:ȱodȱpieni­dzaȱkruszcowegoȱdoȱfiducjarnego,ȱred.ȱZ.ȱKnakiewicz,ȱWydawnicȬ twoȱUniwersytetuȱEkonomicznego,ȱPoznaÚȱ2011,ȱs.ȱ197–209.ȱ



BTC/JPY,ȱcoȱïwiadczyȱoȱtym,ȱČeȱgieÙdaȱprowadziȱtransakcjeȱjedynieȱnaȱtejȱparzeȱ walutowej.ȱ

Tabelaȱ 2.ȱ Wielkoï°ȱ obrotówȱ zeȱ wzgl¿duȱ naȱ paryȱ walutowe,ȱ wȱ którychȱ dokonywaneȱ s­ȱ transakcjeȱnaȱbitcoinieȱ

Lp.ȱ Paraȱwalutowaȱ

Wielkoï°ȱobrotówȱwȱuj¿ciuȱ dziennymȱnaȱparzeȱȱ walutowejȱ(wȱUSD)ȱ

UdziaÙȱwȱcaÙoïciȱobrotówȱ dziennychȱnaȱwszystkichȱ parachȱwalutowychȱ(%)ȱ

1ȱ BTC/USDȱ 19ȱ358ȱ478ȱ 57,80ȱ

2ȱ BTC/JPYȱ 7ȱ500ȱ852ȱ 22,41ȱ

3ȱ BTC/EURȱ 6ȱ410ȱ258ȱ 19,15ȱ

4ȱ PozostaÙeȱ ȱȱȱ200ȱ184ȱ ȱȱ0,64ȱ

ƒródÙo:ȱ Opracowanieȱ wÙasneȱ naȱ podstawieȱ danychȱ udost¿pnianychȱ przezȱ gieÙdyȱ bitcoinoweȱ orazȱ stron¿ȱinternetow­ȱCoinMarketCap,ȱwww.coinmarketcap.comȱ[dost¿p:ȱ1.10.2016].ȱ

Trzeci­ȱpodȱwzgl¿demȱwartoïciȱobrotówȱnaȱbitcoinieȱpar­ȱwalutow­ȱjestȱparaȱ BTC/EUR.ȱTransakcjeȱnaȱtejȱparzeȱwalutowejȱosi­gn¿Ùyȱwartoï°ȱ6ȱ410ȱ258ȱUSD,ȱcoȱ stanowiÙoȱ 19,15%ȱ wszystkichȱ obrotówȱ naȱ bitcoinie.ȱ Krakenȱ toȱ gieÙda,ȱ naȱ którejȱ obrótȱnaȱtejȱparzeȱbyÙȱnajwi¿kszyȱiȱwyniósÙȱ2ȱ125ȱ444ȱUSD,ȱcoȱstanowiÙoȱ40%ȱcaÙoȬ ïciȱobrotówȱnaȱtejȱparzeȱwalutowej.ȱ

PozostaÙeȱ paryȱ walutoweȱ osi­gn¿Ùyȱ obrótȱ 200ȱ184ȱ USD,ȱ coȱ stanowiÙoȱ 0,64%ȱ caÙoïciȱ obrotów.ȱ Wȱ tejȱ grupieȱ znalazÙaȱ si¿ȱ takČeȱ paraȱ walutowaȱ BTC/PLN,ȱ naȱ którejȱtegoȱdniaȱdokonanoȱtransakcjiȱoȱwartoïciȱ15ȱ458ȱUSD.ȱCech­ȱodróČniaj­c­ȱ poszczególneȱgieÙdyȱbitcoinoweȱjestȱpoziomȱkursuȱbitcoinaȱdoȱróČnychȱwalut.ȱNaȱ wi¿kszoïciȱ gieÙdȱ bitcoinowychȱ (ok.ȱ 60),ȱ kwotowanyȱ jestȱ kursȱ bitcoinaȱ doȱ dolaraȱ amerykaÚskiegoȱ (jednakČeȱ nieȱ oznaczaȱ to,ȱ Čeȱ jednoczeïnieȱ oferuj­ȱ oneȱ dokonyȬ wanieȱtransakcjiȱnaȱtejȱparzeȱwalutowej).ȱPowodemȱtakiegoȱstanuȱrzeczyȱjestȱch¿°ȱ uÙatwieniaȱ uČytkownikomȱ moČliwoïciȱ porównywaniaȱ kursów.ȱ Opróczȱ trzechȱ gieÙdȱ japoÚskichȱ (rozliczaj­ȱ si¿ȱ wȱ JPY)ȱ orazȱ dwóchȱ chiÚskichȱ (rozliczaj­ȱ si¿ȱȱ wȱCNY),ȱgieÙdyȱbitcoinoweȱoferuj­ȱmoČliwoï°ȱrozliczaniaȱtransakcjiȱwȱUSD,ȱdlaȬ tegoȱtakȱwaČneȱjest,ȱabyȱgieÙdyȱkwotowaÙyȱkursȱBTC/USD.ȱȱ

RóČniceȱwȱïrednimȱkursieȱBTC/USDȱwïródȱ3ȱgieÙdȱbitcoinowychȱoȱnajwi¿kȬ szychȱ obrotachȱ dziennychȱ s­ȱ doï°ȱ duČeȱ (tab.ȱ 3).ȱ NajniČszyȱ ïredniȱ kursȱ dniaȱ 1.10.2016ȱr.ȱksztaÙtowaÙȱsi¿ȱnaȱgieÙdzieȱBTCȬeȱiȱwynosiÙȱ604,87ȱUSDȱzaȱ1ȱBTC.ȱPoȬ wodemȱ takiejȱsytuacjiȱmogÙaȱby°ȱrelatywnieȱmaÙaȱliczbaȱtransakcjiȱdokonywanaȱ naȱtejȱgieÙdzie.ȱLiczbaȱtransakcjiȱdokonanaȱtegoȱdniaȱnaȱgieÙdzieȱBTCȬeȱwynosiÙaȱ okoÙoȱ350ȱtys.,ȱaȱdlaȱporównaniaȱnaȱgieÙdzieȱBitfinexȱtegoȱsamegoȱdniaȱdokonanoȱ okoÙoȱ2ȱmlnȱtransakcji,ȱspowodowaÙoȱto,ȱČeȱkursȱnaȱtejȱgieÙdzieȱksztaÙtowaÙȱsi¿ȱnaȱ poziomieȱ609,85ȱUSDȱzaȱ1ȱBTC.ȱ

NaȱgieÙdachȱbitcoinowychȱmoČnaȱdokonywa°ȱtakČeȱtransakcjiȱzȱuČyciemȱinȬ strumentówȱpochodnychȱ–ȱkontraktówȱfuturesȱiȱforward.ȱ

 JeČeliȱ chodziȱ oȱ wartoï°ȱ dziennychȱ transakcjiȱ dokonywanychȱ naȱ kontraktachȱ terminowychȱzȱuČyciemȱbitcoinaȱwȱdniuȱ1.10.2016ȱr.ȱwyniosÙaȱonaȱ5ȱ842ȱ320ȱUSD.ȱ GieÙdyȱ oferuj­ceȱ uČytkownikomȱ handelȱ kontraktamiȱ terminowymiȱ futuresȱ naȱ bitcoinieȱtoȱBitMEX,ȱOKCoinȱorazȱCryptoFacilities.ȱHandelȱumoČliwiaȱtakČeȱjedȬ naȱplatformaȱgieÙdowaȱoȱnazwieȱBitVC.ȱ

Tabelaȱ3.ȱPorównanieȱïrednichȱkursówȱ3ȱgieÙdȱbitcoinowychȱoȱnajwi¿kszychȱ obrotachȱdziennychȱ(zȱdniaȱ1.10.2016ȱr.)ȱnaȱparzeȱBTC/USDȱ

Lp.ȱ NazwaȱgieÙdyȱ Kursȱ

1ȱ Bitfinexȱ 609,85ȱ

2ȱ BTCȬeȱ 604,87ȱ

3ȱ BTCBOXȱ 606,70ȱ

ƒródÙo:ȱ Opracowanieȱ wÙasneȱ naȱ podstawieȱ danychȱ udost¿pnianychȱ przezȱ gieÙdyȱ bitcoinoweȱ orazȱ stron¿ȱinternetow­ȱCoinMarketCap,ȱwww.coinmarketcap.comȱ[dost¿p:ȱ1.10.2016].ȱ

GieÙd­,ȱktóraȱosi­gn¿Ùaȱnajwi¿kszyȱdziennyȱobrótȱkontraktamiȱfuturesȱnaȱbitȬ coinaȱdniaȱ1.10.2016ȱr.ȱbyÙaȱgieÙdaȱBitMEXȱ(tab.ȱ4).ȱWynosiÙȱonȱ2ȱ100ȱ520ȱUSD,ȱcoȱ stanowiÙoȱ35,95%ȱcaÙoïciȱobrotówȱnaȱkontraktachȱfuturesȱnaȱbitcoinaȱ(tab.ȱ5).ȱ Tabelaȱ4.ȱGieÙdyȱoferuj­ceȱkontraktyȱfuturesȱnaȱbitcoinieȱ

Nazwaȱ

podmiotuȱ Lokalizacjaȱ

DÙugoï°ȱoferoȬ wanychȱkonȬ

traktówȱ

Oferowaneȱ lewarowanieȱ

Proceduraȱ rozliczeniowaȱ

PrzeȬ ciwdziaÙanieȱ

nadmiernejȱ stracieȱ

MoČliwoï°ȱ wyrównywaȬ

niaȱpozycjiȱȱ naȱtymȱsamymȱ

kontrakcieȱ BitMEXȱ Szeszeleȱ 1Ȭ,ȱ2Ȭ,ȱ7Ȭdniowe,

3Ȭmiesi¿czne,ȱ 6Ȭmiesi¿czneȱ

X25Ȭ100ȱ Dziennaȱ–

rozliczanieȱ transakcjiȱ zakoÚczonychȱ orazȱtygodnioȬȱ waȱpodsumoȬ wanieȱwszystȬ kichȱoperacjiȱ

Wyst¿pujeȱȱ wȱDPEȱ(DyȬ namicȱProfitȱ Equalisation)ȱ

NIEȱ

OKCoinȱ Chinyȱ 7Ȭdniowe,ȱ 3Ȭmiesi¿czneȱ

X10/20ȱ Tygodniowaȱ rozliczaj­caȱ wszystkieȱ operacjeȱȱ

Wyst¿pujeȱ opcjaȱstopȱlossȱ

TAKȱ

CryptoFaciȬ litiesȱ

Wielkaȱ Brytaniaȱ

Odȱ1ȱdoȱ4ȱ tygodni,ȱ 3Ȭmiesi¿czne,ȱ 9Ȭmiesi¿czneȱ

x6ȱ DziennaȱrozȬ

liczaj­caȱ wszystkieȱ transakcjeȱ przyȱpomocyȱ ÙaÚcuchaȱbloȬ kówȱznajduj­Ȭ cegoȱwȱsieciȱ Bitcoinȱ

Brakȱtakiejȱ moČliwoïciȱ

NIEȱ

ƒródÙo:ȱOpracowanieȱwÙasneȱnaȱpodstawieȱregulaminówȱwymienionychȱgieÙd.ȱ



Drug­ȱpodȱwzgl¿demȱwielkoïciȱdziennychȱobrotówȱnaȱkontraktachȱfuturesȱnaȱ bitcoinieȱjestȱgieÙdaȱOKCoin,ȱktóraȱ1.10.2016ȱr.ȱwygenerowaÙaȱobrótȱwȱwysokoïciȱ 1ȱ609ȱ245ȱUSD,ȱcoȱstanowiÙoȱ27,50%ȱcaÙoïciȱdziennegoȱobrotuȱnaȱkontaktachȱfutuȬ resȱnaȱbitcoinie.ȱ

Ostatni­ȱgieÙd­ȱuj¿t­ȱwȱzestawieniuȱjestȱCryptoFacilities.ȱDzienneȱobrotyȱnaȱ kontaktachȱfuturesȱnaȱbitcoinaȱnaȱtejȱgieÙdzieȱosi­gn¿Ùyȱwartoï°ȱ1ȱ378ȱ456USD,ȱcoȱ stanowiÙoȱ 23,60%ȱ caÙoïciȱ wartoïciȱ dziennychȱ obrotówȱ naȱ kontraktachȱ futuresȱ naȱ bitcoinie.ȱ

Tabelaȱ 5.ȱ Wielkoï°ȱ dziennychȱ obrotówȱ naȱ kontraktachȱ futuresȱ naȱ bitcoinȱ przypadaj­ceȱ naȱposzczególnieȱgieÙdyȱiȱplatform¿ȱȱ

Lp.ȱ Nazwaȱ

gieÙdy/platformyȱ

Dziennyȱobrótȱnaȱkontraktachȱ ȱfuturesȱnaȱbitcoinieȱ(wȱUSD)ȱ

UdziaÙȱwȱcaÙoïciȱdziennychȱ obrotówȱnaȱkontraktachȱ futuresȱnaȱbitcoinieȱwȱ(%)ȱ

1ȱ BitMEXȱ 2ȱ100ȱ520ȱ 35,95ȱ

2ȱ OKCoinȱ 1ȱ609ȱ245ȱ 27,50ȱ

3ȱ CryptoFacilitiesȱ 1ȱ378ȱ456ȱ 23,60ȱ

4ȱ BitVCȱ ȱȱ754ȱ099ȱ 12,95ȱ

ƒródÙo:ȱ Opracowanieȱ wÙasneȱ naȱ podstawieȱ danychȱ udost¿pnianychȱ przezȱ gieÙdyȱ iȱ platform¿ȱ oferuj­ceȱ kontraktyȱ terminoweȱ naȱ bitcoinaȱ orazȱ stron¿ȱ internetow­ȱ CoinMarketCap,ȱ www.coinmarketȬ cap.comȱ[dost¿p:ȱ1.10.2016].

ȱ

BitVCȱ jestȱ toȱ platformaȱ gieÙdowaȱ umoČliwiaj­caȱ handelȱ kontraktamiȱ futuresȱ naȱ bitcoina.ȱ Jejȱ dziennyȱ obrótȱ naȱ kontraktachȱ futuresȱ wyniósÙȱ 754ȱ099ȱ USD,ȱ coȱ stanowiÙoȱ12,95%ȱcaÙoïciȱwartoïciȱobrotówȱnaȱkontraktachȱfuturesȱnaȱbitcoina.ȱ

Kontraktyȱ forwardȱ naȱ bitcoinȱ s­ȱ zdecydowanieȱ rzadziejȱ wybieraneȱ przezȱ inȬ westorówȱ niČȱ kontraktyȱ futures.ȱ Dziennaȱ wartoï°ȱ transakcjiȱ (zȱ dniaȱ 1.10.2016ȱ r.)ȱ naȱkontraktachȱforwardȱwynosiȱokoÙoȱ420ȱ000ȱUSDȱiȱkreowanaȱjestȱjedynieȱprzezȱ jedn­ȱinstytucj¿ȱTERAȱEXCHANGE.ȱȱ

TERAȱEXCHANGEȱjestȱprzedsi¿biorstwemȱoferuj­cymȱmoČliwoï°ȱzawarciaȱ kontraktuȱ forwardȱ naȱ bitcoinie.ȱ Istniejeȱ odȱ 2014ȱ r.,ȱ zȱ siedzib­ȱ wȱ Nowymȱ Jorku.ȱ Przedsi¿biorstwoȱ oferujeȱ moČliwoï°ȱ zawarciaȱ jedynieȱ kontraktuȱ NDFȱ (Nonȱ DeȬ liverableȱForward),ȱktóryȱjestȱkontraktemȱforward,ȱrozliczanymȱnaȱpodstawieȱróČniȬ cyȱkursówȱzawartychȱwȱkontrakcie.ȱWȱtymȱprzypadkuȱnieȱnast¿pujeȱdostarczenieȱ caÙoïciȱ sumyȱ pieni¿Čnej,ȱ któraȱ jestȱ okreïlonaȱ wȱ kontrakcie,ȱ aȱ jedynieȱ rozliczanaȱ jestȱ róČnicaȱ kursowa.ȱ Oczywiïcieȱ inwestorȱ moČeȱ zaliczy°ȱ strat¿,ȱ wȱ takimȱ przyȬ padkuȱtoȱonȱmusiȱzapÙaci°ȱprzedsi¿biorstwuȱokreïlon­ȱsum¿ȱpieni¿dzy.ȱȱ

TERAȱEXCHANGEȱoferujeȱkontraktyȱNDFȱoȱróČnejȱdÙugoïci:ȱ

± 1Ȭ,ȱ2Ȭ,ȱ3Ȭ,ȱ4Ȭ,ȱ5Ȭ,ȱ6Ȭ,ȱ7Ȭdniowe,ȱ

± 3Ȭtygodnioweȱ

± 1Ȭ,ȱ2Ȭ,ȱ3Ȭ,ȱ4Ȭ,ȱ5Ȭ,ȱ6Ȭ,ȱ9Ȭmiesi¿czneȱ



± 1Ȭȱiȱ2Ȭletnie.ȱ

Kontraktyȱ terminoweȱ naȱ bitcoinaȱ s­ȱ instrumentami,ȱ któreȱ nieȱ generuj­ȱ takȱ duČegoȱobrotuȱjakȱtransakcjeȱspotȱnaȱgieÙdachȱbitcoinowych,ȱJakȱpokazujeȱhistoȬ ria,ȱgieÙdyȱoferuj­ceȱhandelȱkontraktamiȱterminowymiȱbardzoȱcz¿stoȱrezygnuj­ȱzȱ prowadzeniaȱtegoȱtypuȱtransakcji,ȱuznaj­cȱjeȱzaȱnierentowne.ȱToȱcoȱmoČeȱodrzuȬ ca°ȱuČytkownikówȱodȱkontraktówȱterminowych,ȱjestȱichȱzÙoČonoï°ȱfunkcjonowaȬ nia,ȱ moČliwoï°ȱ poniesieniaȱ ogromniejȱ stratyȱ wȱ przypadkuȱ uČywaniaȱ dĊwigniȱ finansowej,ȱczyȱteČȱbrakȱuregulowaÚȱprawnychȱobrotuȱkontraktamiȱterminowyȬ miȱnaȱbitcoinieȱiȱinnychȱkryptowalutach.ȱJednakČeȱistniejeȱgrupaȱuČytkownikówȱ wȱspoÙecznoïciȱbitcoin,ȱktórzyȱch¿tnieȱhandluj­ȱkontraktamiȱterminowymi.ȱLiczȬ baȱtaȱwȱnajbliČszychȱmiesi­cachȱmoČeȱwzrosn­°,ȱponiewaČȱgieÙdaȱBitfinexȱplanujeȱ wprowadzi°ȱwȱprzyszÙoïciȱ(wȱ2017ȱr.)ȱplatform¿ȱobsÙuguj­c­ȱhandelȱkontraktamiȱ terminowymi.ȱȱ

Podsumowanieȱ

GieÙdyȱbitcoinoweȱstanowi­ȱswoist­ȱalternatyw¿ȱdlaȱinwestorów,ȱktórzyȱszuȬ kaj­ȱ bardziejȱ ryzykownychȱ inwestycji.ȱ Oferuj­ȱ oneȱ niespotykaneȱ stopyȱ zwrotu,ȱ jednakČeȱ odznaczaj­ȱ si¿ȱ znacz­coȱ wi¿kszymȱ ryzykiemȱ inwestycyjnym,ȱ niČȱ np.ȱ inwestycjeȱwȱakcjeȱnotowaneȱnaȱnajwi¿kszychȱgieÙdachȱïwiatowych.ȱ

GieÙdyȱbitcoinoweȱznacz­coȱnieȱodstaj­ȱodȱinnychȱgieÙdȱpodȱwzgl¿demȱofeȬ rowanychȱ produktów.ȱ Opróczȱ klasycznychȱ transakcjiȱ natychmiastowychȱ spotȱ iȱterminowychȱ futuresȱ iȱ forward,ȱ b¿d­ȱ takČeȱ oferowa°ȱ moČliwoï°ȱ zawarciaȱ opcjiȱ (wprowadzenieȱtegoȱinstrumentuȱplanowaneȱjestȱnaȱgrudzieÚȱ2016ȱr.)ȱtoȱoznacza,ȱ Čeȱ praktycznieȱ wszystkieȱ najwaČniejszeȱ instrumentyȱ notowaneȱ naȱ rynkachȱ gieÙȬ dowych,ȱb¿d­ȱdost¿pneȱnaȱgieÙdachȱbitcoinowych.ȱ

Toȱ coȱ moČeȱ niepokoi°ȱ inwestorów,ȱ toȱ brakȱ przepisówȱ prawnychȱ normuj­Ȭ cychȱobrótȱnaȱgieÙdachȱbitcoinowych.ȱJakȱnaȱrazieȱČadenȱkrajȱnaȱïwiecieȱnieȱstwoȬ rzyÙȱkompletnegoȱprawaȱnormuj­cegoȱobrótȱbitcoinem.ȱ

Oceniaj­cȱrozwójȱgieÙdȱbitcoinowychȱmoČnaȱstwierdzi°,ȱČeȱzaczynaj­ȱoneȱdoȬ pieroȱ„raczkowa°”.ȱObrotyȱnaȱgieÙdachȱbitcoinowychȱsi¿gaj­ceȱrz¿duȱ30ȱmlnȱUSDȱ dziennieȱs­ȱnieporównywalnieȱmniejszeȱwȱporównaniuȱdoȱdziennychȱobrotówȱnaȱ walutachȱfiducjarnychȱnaȱdowolnejȱplatformieȱForex.ȱNiemniejȱjednakȱprzewiduȬ jeȱsi¿,ȱČeȱwrazȱzȱdotarciemȱwiedzyȱnaȱtematȱkryptowalutȱdoȱszerszejȱrzeszyȱuČytȬ kownikówȱInternetuȱorazȱpowstawaniemȱprzejrzystegoȱprawaȱreguluj­cegoȱnajȬ waČniejszeȱaspektyȱfunkcjonowaniaȱgieÙdȱbitcoinowych,ȱobrótȱtenȱmoČeȱznacz­coȱ wzrosn­°.ȱ



Bibliografiaȱ

AntononpoulosȱA.,ȱMasteringȱBitcoin:ȱUnlockingȱDigitalȱCryptocurrencies,ȱO’Reilly,ȱSebasȬ topolȱ2015.ȱ

BorcuchȱA.,ȱEwolucyjneȱuwarunkowaniaȱpieni­dzaȱcyfrowego,ȱCeDeWu,ȱWarszawaȱ2013.ȱ Carollȱ R.,ȱ Bitcoinȱ Secretsȱ Revealed:ȱ Theȱ Completeȱ Bitcoinȱ Guide,ȱ Amazonȱ Digitalȱ Services,ȱ

2014.ȱ

EckertȱD.,ȱGottholdȱK.,ȱBitcoinȬGeschafteȱnachȱeinenȱJahrȱsteuerbefreit,ȱDieȱWelt,ȱ27.06.2013.ȱ Einkommensteuergesetz,ȱParagrafȱ2ȱAbsatzȱ1ȱSatzȱ1ȱNrȱ7.ȱȱ

Francoȱ P.,ȱ Understandingȱ Bitcoin:ȱ Cryptography,ȱ Engineeringȱ andȱ Ecomics,ȱ Wiley,ȱ HoboȬ kenȱ2014.ȱ

HomaȱD.,ȱSekretȱbitcoinaȱiȱinnychȱkryptowalut,ȱHelion,ȱGliwiceȱ2015.ȱ

MajewskiȱK.,ȱPieni­dzeȱpozaȱkontrol­,ȱ„Miesi¿cznikȱFinansowyȱBank”ȱ2014,ȱnrȱ3.ȱ NakamotoȱS.,ȱBitcoin:ȱAȱPeerȬtoȬPeerȱElectronicȱCashȱSystem,ȱBitcoinȱOrganization,ȱ2008.ȱ OficjalnaȱstronaȱinternetowaȱBitcoin,ȱwww.bitcoin.org.ȱȱ

OficjalnaȱstronaȱinternetowaȱBitcoinȱFoundation,ȱbitcoinfoundation.org.ȱ

StronaȱinternetowaȱCryptoȬCurrencyȱMarketȱCapitalization,ȱwww.coinmarketcap.com.ȱ SzymankiewiczȱM.,ȱBitcoinȱwirtualnaȱwalutaȱInternetu,ȱHelion,ȱGliwiceȱ2014.ȱ

Teorieȱ pieni­dzaȱ iȱ ichȱ wykorzystanie:ȱ odȱ pieni­dzaȱ kruszcowegoȱ doȱ fiducjarnego,ȱ red.ȱ Z.ȱ KnaȬ kiewicz,ȱWydawnictwoȱUniwersytetuȱEkonomicznego,ȱPoznaÚȱ2011.ȱ

Streszczenieȱ

ArtykuÙȱ poruszaȱ tematȱ gieÙdȱ bitcoinowych.ȱ Naȱ pocz­tkuȱ wyjaïnioneȱ jestȱ poj¿cieȱ krypȬ towalutyȱ orazȱ pokrótceȱ zaprezentowaneȱ jestȱ jejȱ funkcjonowanie.ȱ Nast¿pnieȱ opisywanyȱ jestȱbitcoinȱczyliȱnajpopularniejszaȱkryptowalutaȱïwiata.ȱZasadnicz­ȱcz¿ïci­ȱartykuÙuȱjestȱ przedstawienieȱ danychȱ dotycz­cychȱ funkcjonowanieȱ gieÙdȱ bitcoinowych.ȱ Daneȱ teȱ obejȬ muj­ȱliczb¿ȱgieÙdȱbitcoinowych,ȱobrotyȱdokonywaneȱnaȱtychȱgieÙdachȱwrazȱzȱuwzgl¿dȬ nieniemȱ rynkowegoȱ udziaÙuȱ poszczególnychȱ gieÙdȱ wȱ caÙoïciȱ obrotów.ȱ Trzyȱ gieÙdyȱȱ oȱnajwi¿kszychȱ obrotachȱ s­ȱ opisywaneȱ wȱ artykuleȱ jakoȱ przykÙadȱ funkcjonowaniaȱ wszystkichȱ gieÙdȱ bitcoinowychȱ Przedstawioneȱ s­ȱ takČeȱ informacjeȱ dotycz­ceȱ wielkoïciȱ dokonywanychȱtransakcjiȱnaȱposzczególnychȱparachȱwalutowychȱzȱwyszczególnieniemȱ danychȱdlaȱposzczególnychȱgieÙd,ȱktóreȱosi­gn¿Ùyȱdlaȱdanejȱparyȱwalutowejȱnajwi¿kszeȱ obroty.ȱ Wȱ artykuleȱ znajduj­ȱ si¿ȱ takČeȱ daneȱ dotycz­ceȱ kursuȱ bitcoinaȱ doȱ dolaraȱ amerykaÚskiegoȱ dlaȱ trzechȱ gieÙdȱ oȱ najwi¿kszychȱ dziennychȱ obrotachȱ naȱ bitcoinie.ȱ Zaprezentowaneȱs­ȱtakČeȱdaneȱdotycz­ceȱkontraktówȱterminowychȱfuturesȱorazȱforward.ȱ Daneȱ teȱ obejmuj­ȱ prezentacjeȱ gieÙdȱ iȱ platformȱ oferuj­cychȱ zawieranieȱ takichȱ transakcjiȱ wrazȱzȱwyszczególnieniemȱinformacjiȱdotycz­cychȱspecyfikacjiȱkontraktów.ȱZawarteȱs­ȱ takČeȱ informacjeȱ oȱ obrotachȱ generowanychȱ przezȱ poszczególneȱ kontraktyȱ zȱ wyszczeȬ gólnieniemȱdanychȱliczbowychȱudost¿pnianychȱprzezȱgieÙdy.ȱȱȱȱȱ

SÙowaȱkluczowe:ȱBitcoin,ȱkryptowaluta,ȱpieni­dz,ȱgieÙda,ȱrynekȱfinansowyȱ

 THEȱFUNCTIONINGȱOFȱBITCOINȱSTOCKȱEXCHANGEȱ

Summaryȱ

TheȱarticleȱisȱaboutȱhowȱBitcoinȱStocksȱExchangeȱfunctioning.ȱAtȱtheȱbeginningȱisȱinforȬ mationȱ aboutȱ cryptoȱ currencyȱ andȱ howȱ userȱ canȱ getȱ it,ȱ sellȱ itȱ andȱ buyȱ it.ȱ Nextȱ topicȱ isȱ aboutȱBitcoinȱ–ȱtheȱmostȱpopularȱcryptoȱcurrencyȱinȱtheȱworld.ȱMainȱcoreȱofȱarticleȱpreȬ sentȱaȱlotȱofȱdataȱaboutȱBitcoinȱStocksȱExchange.ȱItȱshowsȱhowȱmanyȱBitcoinȱStocksȱExȬ changeȱ operateȱ inȱ theȱ world,ȱ howȱ muchȱ turnoverȱ thisȱ Stocksȱ Exchangeȱ createsȱ (dataȱ includingȱ howȱ muchȱ turnoverȱ createsȱ eachȱ stock)ȱ andȱ showsȱ detailȱ dataȱ forȱ theȱ bestȱ threeȱBitcoinȱStocksȱExchangesȱ(dependingȱonȱturnover).ȱTheȱarticleȱalsoȱpresentsȱturnoȬ verȱ dataȱ forȱ singleȱ oneȱ currencyȱ pairȱ (dataȱ includingȱ howȱ manyȱ turnoverȱ inȱ eachȱ pairȱ createȱtheȱbestȱstock).ȱTheȱarticleȱpresentsȱspecificationȱofȱexchangeȱrateȱforȱtheȱbestȱthreeȱ Bitcoinȱ Stocksȱ Exchangesȱ (dependingȱ onȱ turnover).ȱ Theȱ articleȱ alsoȱ showsȱ howȱ derivaȬ tivesȱfunctionȱinȱBitcoinȱStocksȱExchange,ȱpresentsȱdetailedȱdataȱforȱderivatesȱspecificaȬ tionȱandȱturnoverȱcreatedȱbyȱBitcoinȱStocksȱExchange.ȱ

ȱ ȱ