G. F. Haendel – kompozytor epoki baroku
1. Cele lekcji
a. Wiadomości
Zapoznanie uczniów z życiem i twórczością G. F. Haendla. Przedstawienie wpływu kompozytora na muzykę baroku. Wskazanie najważniejszych dzieł kompozytora oraz jego stylu muzycznego.
Wysłuchanie i percepcja poszczególnych utworów kompozytora..
b. Umiejętności Uczeń potrafi:
1. Omówić życiorys G. F. Haendla.
2. Przedstawić najważniejsze dzieła G. F. Haendla.
3. Omówić wpływ kompozytora na muzykę baroku.
4. Przedstawić etapy twórczości i zmieniającą się stylistycznie muzykę G. F. Haendla.
5. Przedstawić najważniejsze cechy stylistyczne wysłuchanych kompozycji.
2. Metoda i forma pracy
Metoda opisu. Podsumowanie tematu lekcji metodą pogadanki. Wysłuchanie i percepcja wybranych utworów G. F. Haendla.
3. Środki dydaktyczne
1. Podręcznik: J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Warszawa 1994.
2. Stanowisko do odtwarzania muzyki.
3. Płyta z nagraniami utworów G. F. Haendla:
Oratorium Mesjasz „Alleluja”.
Fragment opery Samson.
4. Karta pracy ucznia.
4. Przebieg lekcji
a. Faza przygotowawcza
1. Powitanie, czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Sprawdzenie zadania domowego.
3. Podanie tematu lekcji.
(7 min.)
b. Faza realizacyjna
1. Zapoznanie uczniów z życiorysem G. F. Haendla przy pomocy metody opisu. Wskazanie najważniejszych dzieł kompozytora i omówienie ich najważniejszych cech stylistycznych.
Notatka
G. F. Haendel urodził się 23 II 1685 w Halle, zmarł 14 IV 1759 w Londynie. Był niemieckim kompozytorem. Lekcji kompozycji, a także gry na organach, klawesynie i skrzypcach udzielał mu F. W. Zachow, organista z Halle. Podczas pobytu Haendla w Berlinie elektor brandenburski Fryderyk III (późniejszy król Fryderyk Wilhelm I) zaproponował mu wyjazd na studia do Włoch, lecz kompozytor odmówił i wrócił do Halle.
Tam w lutym 1702 zapisał się na uniwersytet, a w miesiąc później został organistą katedry.
Po roku zrezygnował z kariery muzyka kościelnego, nie pociągało go także stanowisko muzyka dworskiego. Porzucił tradycyjny tok kariery i zdecydował się na niezależną działalność artystyczną. Prawdopodobnie w lecie, w 1703 r. osiadł w Hamburgu, gdzie zaprzyjaźnił się z J. Matthesonem. W Hamburgu działał w tym czasie R. Keiser, tworzący głównie dla tamtejszej opery (założonej 1678). Haendel został przez niego przyjęty do orkiestry operowej jako drugi skrzypek, a później jako klawesynista. Jesienią 1706 r.
opuścił Hamburg i udał się do Florencji, a w końcu roku do Rzymu. We Włoszech występował m.in. jako wirtuoz gry na organach. W Rzymie związał się z Arkadią – akademią muzyków i poetów założoną przez kardynała P. Ottoboniego. Nie był wprawdzie członkiem, lecz brał czynny udział w jej pracach. Powstały wówczas dwa oratoria: Trionfo del Tempo e del Disinganno (1707), wykorzystujące na szeroką skalę instrumenty koncertujące, i La Resurrezione (1708), zbliżone do opery, ok. 150 kantat oraz utwory kościelne i instrumentalne. Od maja do lipca 1708 r. Haendel przebywał w Neapolu. W tym czasie powstała kantata Aci, Galatea e Polifemo. W Neapolu zyskał możnego protektora w osobie wicekróla, kardynała V. Grimianiego. Zimą 1708r. Haendel powrócił do Rzymu, a część roku 1709 spędził we Florencji. Angielski poseł w Wenecji zaprosił go do Anglii, otrzymał także zaproszenie do odwiedzenia dworu hanowerskiego. Po opuszczeniu w 1710 Włoch droga Haendla prowadziła przez Hanower (objął tam po A. Steffanim stanowisko dyrygenta na dworze elektora) do Londynu, gdzie znalazł się z końcem 1710 i odniósł duży sukces wystawiając w lutym 1711 operę Rinaldo (wg Jerozolimy wyzwolonej T. Tassa). Na początku czerwca 1711 r. powrócił do Hanoweru, gdzie pisał m.in. koncerty obojowe, sonaty triowe, duety kamer. Jesienią 1712 r. wyjechał powtórnie do Londynu; wystawił wówczas 3 nowe opery: Il pastor fido (1712), Tesco i Silla (1713). Po skomponowaniu ody na urodziny królowej Anny otrzymał zamówienie na napisanie Te Deum and Jubilate dla uczczenia pokoju w Utrechcie (31 III 1713). Utwory te (wykonane po raz pierwszy 7 VII 1713 w katedrze Św. Pawła) zastąpiły Te Deum and Jubilate H. Purcella, wykonywane od 1694 z okazji wielkich uroczystości. W tym okresie Haendel związał się z grupą poetów i muzyków skupionych na dworze hrabiego Burlingtona w Piccadilly. W 1719 zorganizował na życzenie króla zespół operowy Royal Academy of Music w Haymarket Theater z udziałem najwybitniejszych śpiewaków europejskich. W tym czasie odbył też podróż do Niemiec. Po powrocie do Londynu znów rozpoczął się okres aktywnej działalności publicznej, pełen zarówno sukcesów, jak i niepowodzeń. W 1720 wystawił operę Radamisto, która zdobyła duże powodzenie (popularność zyskała zwłaszcza aria Ombra cara).W 1727 Haendel otrzymał obywatelstwo angielskie. W związku z koronacją Jerzego II (w tym samym roku) powstały Coronation Anthems. Na sezon 1727–28 Haendel napisał 3 nowe opery: Riccardo Primo, Siroe, Tolomeo. W styczniu 1729 Haendel wyjechał do Włoch w celu pozyskania śpiewaków dla nowego przedsiębiorstwa operowego, które nie korzystało już z żadnych dotacji. 1731–32 sytuacja opery Haendla pogarszała się, frekwencja w teatrze słabła, rósł obóz przeciwników.
2. Wysłuchanie i percepcja kompozycji G. F Haendla Oratorium Mesjasz „Alleluja” oraz Fragment opery Samson.
(30min.)
c. Faza podsumowująca
Podsumowanie metodą pogadanki najważniejszych zagadnień omówionych na lekcji.
(8 min.)
5. Bibliografia
1. J. Ekiert, Bliżej muzyki. Encyklopedia, Warszawa 1994.
6. Załączniki
a. Karta pracy ucznia
Powtórzenie zagadnień związanych z tematem w formie otwartych pytań.
b. Zadanie domowe
