1. Tajemnica, która kusi. Świtezianka Adama Mickiewicza
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości Uczeń:
• zna zasady redagowania zaproszenia i ogłoszenia,
• zna tekst Świtezianka Adama Mickiewicza,
• zna zasady pisania wywiadu, opisu przeżyć wewnętrznych, opisu miejsca,
• rozumie znaczenie wyrażeń: tabu, zakazany owoc, puszka Pandory,
• rozumie podane cytaty.
ii. b) Umiejętności Uczeń:
• potrafi zredagować zaproszenie, ogłoszenie, wywiad, opis miejsca, opis przeżyć wewnętrznych na podany temat,
• potrafi wymienić elementy tajemnicze w utworze,
• potrafi rozwiązywać problemy w sposób twórczy,
• rozwija sprawność umysłową, kreatywność, przełamuje opory przed przedstawieniem własnych pomysłów,
• potrafi wymienić środki wzmacniające atmosferę tajemniczości w utworze.
b. 2. Metoda i forma pracy
Praca w grupach, metoda słoneczka, burza mózgów
c. 3. Środki dydaktyczne
Cytaty do pracy w grupach (załącznik 1)
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i uświadamia im cele zajęć. Nauczyciel pisze na tablicy słowo tajemnica i prosi uczniów o dopisanie do tego wyrazu skojarzeń.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. W każdej grupie jest wybierany lider, sprawozdawca i sekretarz.
Nauczyciel przypomina zasady pracy w grupie oraz zadania dla poszczególnych ról. Następnie rozdaje polecenia dla grup.
Grupa 1. – Napiszcie zaproszenie na tajemniczy wieczorek zapoznawczy, uwzględnijcie w programie imprezy, jakie zagadkowe wydarzenia mogą czekać gości.
Grupa 2. – Napiszcie wywiad z tajemniczą osobą, którą spotkaliście w jakimś ciekawym miejscu.
Grupa 3. – Wyobraźcie sobie, że przenieśliście się wehikułem czasu, w jakieś zagadkowe miejsce, opiszcie je.
Grupa 4. – Napiszcie ogłoszenie do miejscowej gazety, w którym zawiadamiacie czytelników o znalezieniu tajemniczego przedmiotu, opiszcie go krótko.
Grupa 5. –Kolega wyznał ci wielką tajemnicę, zredaguj opis przeżycia wewnętrznego tuż po otrzymaniu tej wiadomości. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy, inni mogą zadawać im dodatkowe pytania.
2. Następnie uczniowie wypisują na tablicy elementy tajemnicze ze Świtezianki A. Mickiewicza, typu:
tajemnicza dziewczyna, jezioro, tajemnicza pora, atmosfera, tajemnicze głosy wydobywające się z jeziora, ukradkowe spotkania nocą pary kochanków, niewiadome pochodzenie nimfy itp.
Uczniowie zastanawiają się, jaka muzyka najbardziej oddałaby atmosferę historii o strzelcu i dziewczynie, jaki zastosowaliby rodzaj oświetlenia, gdzie umieściliby akcję utworu, jakie dodatkowe efekty dźwiękowe dodaliby, aby wzmocnić atmosferę ballady.
3. Uczniowie wypisują jak największą ilość określeń dziewczyny i strzelca, ich pomysły są zapisane na tablicy oraz w zeszytach. Wymyślają również stroje dla bohaterów.
4. Uczniowie ponownie zostają podzieleni na grupy, każda z nich otrzymuje zestaw dwóch cytatów związanych ze słowem tajemnica, wybierają jeden z nich, przepisują do zeszytu i wspólnie interpretują. Prace uczniów są odczytane na forum klasy, wraz ze wszystkimi podanymi cytatami (załącznik 1).
iii. c) Faza podsumowująca
Uczniowie wyjaśniają znaczenia słów związanych z tajemnicą, czyli tabu, problemy, o których niewygodnie jest mówić, są często przemilczane; zakazany owoc, czyli symbol tego, co niedostępne, rzeczy, które byśmy chcieli posiadać, a nie możemy, coś nieosiągalnego i kuszącego; puszka Pandory, tajemnicze pudełko, z którego wyszły wszystkie smutki i choroby, dziś zarzewie konfliktu. Uczniowie mogą przy tym ćwiczeniu korzystać ze Słownika języka polskiego.
e. 5. Bibliografia
1. Mickiewicz A., Świtezianka, [w:] W. Bobiński, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy I gimnazjum, WSiP, Warszawa 2000.
2. Słownik języka polskiego, PWN, Warszawa 2000.
3. http://wiki.u.szu.pl/w/cytaty/Sekret, 4. http://cytaty.eu/motyw/tajemnica.html.
f. 6. Załączniki
i. a) Cytaty do pracy w grupach Załącznik 1.
Albert Einstein
Najsubtelniejsze i najgłębsze doświadczenie emocjonalne, jakiego człowiek może doświadczyć, to zetknięcie się z tajemnicą.
Albert Einstein
Przyroda skrywa swoje tajemnice, ponieważ jest wyniosła, a nie dlatego, że chce nas wywieść w pole.
Karol Capek
Poznać – to natknąć się na jakąś tajemnicę.
Wolter
Tajemnica znudzenia ludźmi polega na mówieniu im wszystkiego.
Maria Dąbrowska
Człowiek jest tajemnicą – z tajemnicy przybywa i w tajemnicy odchodzi.
Albert Einstein
Najpiękniejszym, co możemy odkryć, jest tajemniczość.
Hugo Steinhaus
Świat jest wielką tajemnicą – to ludziom za mało, muszą mieć jeszcze prywatne sekrety.
Jean Cocteau
Sekret ma zawsze kształt ucha.
Seneka młodszy
Tajemnice życia uczą sztuki milczenia.
ii. b) Zadanie domowe
Świat bez tajemnic byłby... Dokończ zdanie, rozwijając je.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
Do lekcji jest przygotowana prezentacja w Power Point, która stanowi uzupełnienie i utrwalenie wiadomości.
