Er~ka SZYMAKOWSKA
Otoczaki skał fliszowych z warstw krośnieńskich w okolicy Strzyżowa
(jednostka skolska)
WSTĘP
W 1954 i 1960 Ir. W czasie 'Prac tereoowyoh, prow.adzonydh z !ramienia Ravpaickiej Stacji 1. G. w okolicy Wysokiej Strzyżowskiej-Godowej (Brze.- ziny, Strzyżów), stJw:ierdzono w obrębie warstw krośnieńskich facji łup
kowej występowanie poziomu ciemnych łupków typu menilitowego z h0- ryzontem tufitowym (porcelanity) w części środkowej. W stropie tych WaJrStw rozwinięty jest 45-metTowy pakiet iłołupków ma~tych z oto- czaikami sk~ fliszowych 1.
ZagadlnJiJelniiem g1edlogiii tego ,terenu zatjmoW'ało s;ię w:ielu badaczy. Naj-
wcześa:J.IiejSl7Je wzml.ałIliki o jego buidow.ie geoilog.imnej ~tykamy u V. Uh- ligaJ U883) i J. Grzy!boWlSikiego (1905). Z pófuiejSlZYch prac na uwagę zasłu
guje głównie OIpracowarue A. Fleszara (1914). Autor ten zam:iesrrez.a krótki opiS warstw ikrośn:ieńsiktich, z których 7Jbudow8lI1Y jest tereIn !l"oociąga1ący się rułI poiOO!n;ie 00 dOilin.y WislOika. W procy tej znJajduje się 'WZiIlli.a!nka
o wysrt;ępowalIi.iu w obrębierupkowej serii ~j .. ~ łuPków ii!1astych". Lupk.i te według A. Fleszlarra(l. c.) mają przy:po:nrimlć
peW1ne ~ lit.o1JOg.iCZ1lJ.eliupków
IIlJei11ili.ito.
Opis ten oidiruooi siędo odsIłOlIlliJęci.a w pQWku wypbywającym z zadhodndej części Lasu Godow- skiego w !kierunku BrzeżaJniki :na :zachód od pwrikJtu wyso!kościKJlwego 309.
LoikJaJ!.iJzacja 'Ods'.l'anięć poclana :prrze!Z A. FlesZ8lI"'a (l. c.) wsfkazuje, że me był
mu ZIlJaIny p:rof:iJ. B~aiJJJki, będący przedmiatem II1.iirriejszego opraoowaJl1lia, lecz jedynde prof:il potOlku spływaljącego na wsdhód od drogi Brv.eż.anka
Strzyżów w ~ Strzyżowa:. W ;pdtoku tym :rzeczywiście w zwietrze- linie występują fragmenty łupków czelroladowobrunatrlych, które A. Fle-
SzalI"' (Z. c.) okJreś1a jako "łupki. ciemnoszare".
PQIll/i.ewari paz.iorn ciJemnycll iłołupków z oIJocmkaM skal fJlsrowych jest barrdzo chamikterystyczny i ma ,maczną miąi;srrość, tr:'lldno· jest więc
~puścić, że UJległ przeoczeniu, a zad;em ~ przyjąć, że paprzednim aIlltorom nie byq rZlIllalI1y.
l W lutym 1960 r. na posiedzeniu Polskiego Towarzystwa Geologicznego autorka wygłosUa
referat pt. "Egzotyki z warstw krośnieńskich z· okolic Brzelllanki".
584 Franciszka Szymakowska
Zagadn:ien.iern W!8II'Stw kroś.nd.eńskich W oojoolie depresji strzyŻOlWS1ciej
w n.astępnyclllatach zajmowali się Z. Parzrlro (1930) i K. Konior (1939).
Prace idh dotyczą jednak terenupoloŻOlIlegO iI'lJa północ od do1liny Wisłoka,
a wi.ęc obs?mu nie wcihod2ącego w zaikres n'iIniejszydh lI"OZW'alŻań.
~owy rozwój WaJI".stw krośnieńsklch w porudniowej części de- presji S'łlrzyożmvslk:i.ej został prze2' autorkę omówiony jIUŻ wmeśniej w pracy SipOOja!LniJe poświęconej temu zagaJdin:iemu (F. Szyma:1oowls!lm, 1959). Jednak ze względu ·00 ikonii.eczrrość zObrazowaIIllia polorź.enlia strntygraificznego ,palkIi;etu :iLłołupkÓ!W :z oboc.zakmn!i skał fliszowyoh w :p':ionowym. prafiIu warstw tk:rośruieńsk:icl)., profil rte!n~s:IJaa1,ie poikrótce arnówilally na odcinku
ŻaJI'!IWwej (póh1oc) - Brzerianki. (południe). .
PROFIL ŻARNOWA-BRZEŻANKA
N8Ijs1larszymi utwooami. w arnatwia:nym prof.iłu są gruboita:wioowe pia- skowce ~jące się w }QaJmi.ellliioloroie w Żarnowej 2. Piaskowce te doldJadnli.e wstały ~ przaL F. Szymakowską (1959) 3.
W }(jamieni'OJom.ie w Zair.nOlWej wys.tę:puj'ą gruJbe ł.awiaet piaskowca typu kliwsikiego ONIZ łatwice p.iJaskawoa typu krośniieńS'kiego. PoniewalŻ z:achodzli tu zazębLainrie Sli.ę dwóch typów 1!iJtolog:ic:myoh, mtem naileży pr~ąć, że
jest tu odSłonięta! II1aljwyi.s.w. część p:iaslrowca ik1iwskiego, w obręibie któ- rego zaczyna się jill'Ż ~Ć w:pływ sedymen:tatcjtiJ ikJrośrliieńskiej. Pia- skoWCe rtlyJpu Jcl.i~ kIu górze. przec,hod2ą wgr:ubołaiw:icowe i średnio
hbwicowe pi~W:QeI ikmśnie:ńsikde o przewadze ~ drobnoziatrnlistej.
PoSzc.zegóilne ławice piasloorwtoa od~ją ró7mej gruboBci wld:arlkd WIałp
nlistydh iłujpków jiaSlIllO-i ciemnqpopie1altych. Ku stropowi. !ławloe piaskowca
staJją sdę cieńsze, lupki Jl!aItomiast zyskują lIlJa miąe:s~, przec!hodząc stop- n:iowo w coraz grtlbsze palk!i.ety. Wobec tego, że część dalwnego piaBkowca
:k::rośiniiańskiego ddlnego OIkiaza1a się piaslrowoorn llcl.iJwsdcim, m1ążsrzość p:ia-
sJrow~ pooiornu 'kIrośrueńsk.iego (po.zi.orn I) jest lI1Iieoo IDna 1niiZ· przy- puSiZCZalI10 (F. Szymallrowslkat, 1959) i wytnOSi dkolo 850 m (fig. 2).
Nrastępneognd.wo J.:i.tollogiczne warstw k:roś:nJi.eńskicil 1.0 porziIOIm II, 7il:o-
żony IZ ~egWch cielIlllrołatWi.cowycll pi!aslrowców skorupowych ,~'Ycil pqpie1aJtymL. bupk.ami waprtist.ymii. SporadyCZllliie w tej serii WiYS;tęipują piaskowroe ,płytowe w iłaIWioadh ig:rtlll'bości 'POniżej 1 m.
Wreszcie IITpOzi.om litologiczny warSbw !krośnieńskich w tym rejooie to serli.iaI wy:biJImie łupkowa. Są to grwbo 'bupiące się łupki ciemJnOipopieLaJte, z rmdkiJmi i cientkfumi wkłarlkiatmi piaskowców sik.oru.powycIb., czasem o pr.zełką1ln.ym warstwowaniu. Piaskowce są dTdbnoziarnislte, Zlbite, mikowe i s:iilniie 'WajpIlńste. (kanD pomiędzy pooiomem II fu III jest wyraźna
i os1lr1a (fig. 2). .
. W
odleglłiości okołJo 150 m od Sl,PągU w :pozi.lO!Inie III w obrębie łupkowejfacji waiI'Stw krośnieńskich występuje wkłaJdika łupków CZ€I1ro1.a.dowdbru-
2 W pracy F. Szyma.kowsk1ej (1959) mylnie jest podana nazwa kamieniOłomu w oJrollcy·
Strzy.towa. N_ę żarnowa omyłkowo zmien1ono na. :ta.rnow.1ec (błąd druka.rskl). .
II Ponowne przejrzenie piaskowców w tym kamieniOłomie, jak równiet dyskusja z mgr J. żgietem, skłoniły autorkę do zaliczenia ich do piaskowców typu kUwakiego. Istotnie są pewne rólllnioe między piaskOwcami dolnych warstw krośnieńskich, a. tymi, które występują w kam1eniOłomie. Równocześnie należy podkreśllć, te we· wspomnianym kamieniOłomie obok
pi~owców typu kliwskiego występują, równielll wkładki piaskowców typu krośnieńskIego.
Otoczaki skal fliszowych z wa:rstwk:rośni.eńskkh 585
TI8!tnyoh Z tufitami (porcel,001ty) i poziOtTIlem z o1Joo:mkaim.i sikał fliszowych.
Pod względem. liWJogiicznym w obrębie poziomu III od spągu w kie- runkusiToOipU mo~na wydzieJić: l)rupki stalowo- i niebiesk0p6pielate, 2)lJUpki typu metr:Lilitowegoł, 3) serię z otoc2laikami skal f!lilszowych, 4) łupki
popielatoszare, mikowe.. .
1. Lupiki stalowo- i niebieskopopielate z wkład
k a m i c i e n k i c h 'p i a s k o w c Ó w. Są to glruho łupiącę się łupki
wap:nIisie w pakietach grubości do 1 m, w iktórych ku spągowi poja-
wiają się cienkie wkładki pia- skowców. drobnoziląTnisiych, cza- sem lekko skorupowych, twOrzą
cych ławtioe o gtrubośd do 10 cm.
Ku stropowi pi:aslmwce21anikają
na J.rorzyść łupków. Miejscami wy-
stępują same łupki. Wykarują one
laminację (grubość lamin do 0,5 mm), . podkreśloną pelitem białego
piasku. Pobrana Z' tych łupków
próbka do badań mikrofau:ndstycz- nych '2lawierała jedynie nieozna- czaline :fu;agmenty mikrofauny. W kierunku stropu łuPki zmieniają barwę ze staO.owOpopielatej i nie- bieskopapielatej na ciemnopopie-
latą~ Zanika· w . nich laminacja oraz zaznacza się wyraima od-
d71ielllJOŚć blaszkowa, której nie obserwOlWano w nj'ższych partiach tej serii. W stropowej części tych warstw występują cienkie 'kilku- centymetrowe '. wkładki wapni- stych. łupków . czelroladmvych i bnmatnych. Zarówno 'zmiana bar- wy, jak i wkładki .łupków czeko- ladowych w najwyższej części tej serii, są dowodem powolnego
przejścia w sedymentatCję typu menilitowego.
- - - 4 o 25km
========'==1'
Fig. 1. Schematyc2llla mapa geologiczna okolic StrzYżowa .
Schemalfjc geologiical maJp of the
·Strzyż6w ["egiJQn
1 .:.... lednostka Bląska; 2 - lednostka.
węglowtecka; 3 - lednostJta skolska; 4 -..,.
poziom z otoczakami skał fllIIzoWych 1 - Slłeslan unit; 2 - Węglówka unit:
3 - Skole unit; 4 - hortzon With peb- bIes frOm fiysCh rocks
2. L u.pk i: rt; Y'P u m e n i J i t o we g o. Poziom z łupkami tYlPll me- ni1itorwego rozciąga się na przestrzeni okolo4 ikIm w kierunlku .I'ÓWll1o- leżnikowym i wykazujezmiię!nne miąższości od 98 m n~ zachodzie (Wy- soka S1lrzyżowSJka) do 76 m na wSc.hod:z.ie (BrzeżalIllm).
Na poziom ten sk.łada się 1tilka lit()(liogicznyc.h odmian; łUiPków, jaik:
kirzemiolllikowe Łupki brązowe, rupki SZ8il"O~elO'lllkawe z OOJlo1la.md pomaII'ań
c:zowymi ocarz lu(pki czekoladowdbruna1me ~ nail.aIJairni :rdzaIwymi, biJałymi
i żółtymi;. Występują tu :również wkładki piaskowców ś'I'leldndo- :i: drobno- ziOOlliist:ych. Piliaskowce średnioziarnig,te tWOl"lZą z reguły gr'UIbsze łalWice
i są Sła!bo SIpOis1te. Natomiast odrnia!ny drolbnoziaJl'1l1!iste są twarde, zlewne.
niekiedy z.ieloolawe pod wpływem zafW!8Jrtych w.:n:idh :z:i:aJnn gllaukonitu.
586 Franciszka S.zymakowska
w
wyŻSIzydh częściach tego ~poziiomu nad warstwą 'Ilufitową (Brzeżank,a - fig. 3) StpOtyilmne są mułowce W Ławicadh gJrU!bości do 1 m oraiZ pias~owcez uł'.aimkami węglat frakcjonalnie warstwowane. W środkowej części po- ziomu wysrtępuje w~stwa tufiWwa o tmtiennej miJążs:oości od 4 m (Brze-
żalruka) do 2 m (Wysdka Strzyżowska). Według o2JnaJczenJa T. Wiesera są
<b
<
'"
"'<:::
CI) II
c:
' " ,
<:>
< ...
;:"
....
3:: I'"
...
'"
3::
<b
0< ~.~
<~
"'.,
"'-
Q::.:o:
@;: ..
.. ; .... 'jlfi!?+.fJ2
~3 1·;,,,···j4
~5
~6
~7
~8
~9 IOOOm
o
?.i.g. 2. BrofiiJ. liItol.~czno-silrta..ty~atficZJIly ZaIrIncmna.,.Brzeżai!1ka
Liltholog!iJcal arrld strati.,graphical ooliumn of ltihe ['eg[OiIl of Zamowa- -BrzeżaInika
1 - popielate łupki; 2 - piaskowae cien-
koław1cowe; 3 - seria z otocookami skał
fi1szowych; 4 -porcelanity (poziom tu- fitowy); 5 - łupki czekola.dowobrunatne;
6 - piaskowce płytowe; 7 - piaskowce
gruboław1cowe; 8 - p1a.skowce rozsypli- we z soczewkami ankęrytów; 9 - pia- skowce k11wskie z soczewkami zlepieńca
z fauną,
1 - llght-grey shales; 2 - thlnbedded Bandstones; 3 - smes wlth pebbles from flysoh rocka; 4 - porcellaulte (tuffite horlzon); 5 - chocolate-brown sha.les;
6 - plalty sa.ndstones; 7 - thickbedded sandstones; 8 - fr1a.ble sandstones wlth anker1te lemleB; 9 - Kliwa sandstones wlth conglomerate lenses conta1nlng fauna
to po!rCeiJ.Ja.nWty. Na t.ererllJe Brzee;a..nki (fig. 3) stwierdzono tylko jeden poziom iZ porcelatrliiitami. N8Jtomia:st w kieI"UIllk:u zachodnim !OO terenie Wysokiej Str:zyżOIW'skiej występują dWla poziomy porcelanitów, rozdzie- lone 30-merlJrowym pakietem łupków brunaJtn.woh. Mi.ążsoość t·ego dru:giego poztilOlInu wyiIllosi 0,20+0,80 m. Z tym drugiim. polZiJomem związane są kon- krecyjlIlie skU!pienia ikremowOlkawowyah rogowców. Wspomniane rogowce
chara!kIte!'yiZUją się oprócz swej barwy drobną laminacją, która od stropu i s'Pągu w ikieruniklu środkia p.rwdhodzi w faJ.istą i układJa się sfe["YJCZ.niie.
POtZimn tyJpu metniJliitowegtOkończy 7-metrowa WlB.["StWia ł1upków czeko- ladowych, warnych, płylUkowyoh, na których. spoczywają d-i1iołupki z ot.o- cZiBJkamii skia/ł flis1z.owych. Granica pomiędzy tymi, dwoma, porziOltIlalmi. jest ootra, a ciągłe odsłonięcie w dinJe potoku !pOIZWialla na postawiende jej z dużą do!ldadnością (fig. 3).
3. Seria z otoczatkami ska,1 fliszowych. Na omawia- nym terenie poziom z otoczakami skal :Illiszowych stwierdzono w okolicy
Brzeźanki w odsII:onięciu w dolinie potoku (fig. 3) oraz w Wysokiej Stt"zy-
żowslkiej w płytJk.ich .ręcznych wieroon:i.atch W-4 i W-12.
Na terelll!i.e ~, ser.ia z otocZ1almmi sikla.ił :f.l;im;owych wykalZuje znamnie większe miążsrz.ości ll1iiż w WYlSI(Jlkiej StrzyżowskiJej :i! można.. ją prneś:ledZlić TI'atZiIl.laCZIlej przestr,zeni na, podstawie odsłondęć powierzch-
niowych. .
Najlepiej odsŁo!ruięty prof:ill. tych warstw znajduje się w dolinie potoku spływającego na póŁnoony-wsdhód od wiercen.ia B-6 w Brzeżałl1ce. Nad
otoczaki skal fl:iszowych z wa'l'Stw 'kIrośn:ieński<:h
8-
[[[ll]]3
g.2
[ [ [ [ ] ] I
'II
o
2kmFig. 3. Mapka geologIicma okolic Brzeżan.ki Geol~ rna.p of BorzeżaJnka d'egion
I
,
'\\.
/ /' /'
I
Brzeżanka
/ /'
.... .-J
'--ir...
,/ I
/ '
/
587
1 - poziom łupków krośnieńskich pod serią typu menilitowego; 2 - seria typu meni- litowego: a - łupki czekoladowo-brunatne z cienkimi -piaskowcami, b - poziom tuti- towY - porcelanJ.ty; 3 - seria z otoczakami skał fliszowYoh; 4 - łupki krośnieńskie
nad wkładką typu men1litowego I serią, z otoczakami skał fliszOwYch: a - seria z oto- czakami, b - ławice zlepleńoów, c - gruboławloowe piaskowoe rozsypliwe
1 - horlzon ot Krosno shales un.demeath serles ot Menll1te type; 2 -- senes ot Menll1te type: _ a - chocolate-brown shales wlth th1nbedded sandBtone lntercalat1ons, b - tuffl.te-porcellanltehor1zon; 3 - senes with pebbles ot flysch rocka; 4 - Krosno wales on top of Men1l1te type Intercalatlon aod serles wlth pebbles ot flysch rocks:
a - shale series, b - conglomerate banks, c - thickbedded frla.ble ,sa.ndstones
588 Franciszka Szyma'l:rowska
--~---
waJI"s.1JWami .tyJpu :meIriJlitowego mzwija się dOIŚć gruby kompleks piaszczy-:
styoh tlorupików,glównie barwy czrur:n.ej i JpopielartozielOI1aJw€lj. Ku stro-t powi :tej ser:iJi in,rtensywIlOŚć barwy '~relon.ej w.zrastal, 00 jeslt wywoŁa:n~
większą dam.ies'zką droooych fragmentów mZltalIltych zielooyc'h łupków' 'z warstw hieroglifowych (eocetn). Również stopiOO piaszcz;ystości. jest
.rÓŻIly i podobme jlaik lbarwa zmieniia się w profilu pionowym. Ca~ość jest balrdzo silnie zllllSltrowana. N al powierzchni lus,ter za;macza się ibarcmej intensywna barwa zielona, a duża zawartość pyro musikowitu na;daje skaile·
odcień srebrzysIty. Poo.adto w całości widocrz:na jlBS,t nieregulama i różno.-,
kierunkOiWa sieć spękań, która: niej,edhiokrotnie jest prostopadła do pla..;.
s'zczym iluster. Na powiermhni JPlaszczyzn Slpękań występują naloty iJółtx:>-i
roz.awe i IpolIDaiI'ańCZ'OWłe. WSZJY'Stkie odmiany litalogiczm.e wymienionyc'H-
łuPków są gg:a/bo walpi!1is1te. :
Wśród otpistaJn.ych iJ:dłupków występują Hołwpki popieiLart:.e w pos.tad nieregru1axnyclh soczewek WtdJOczne są w nich smugi tplJastzczys1le batrWy:
s,zaropopiet1.aJtej, pojedyncze ziarna kwatI'oo ŚtOOdn:itQy od 1 mm do 4 mm:
barwy bialł'ej i cienmosza!I"ej. POI'3IZICZ€IgólJn.e ziarna kwa'l"cu są źile i słabo:
iObtoC2JOlllei. &-zewamją formy osrtroikrawędzistte.
. Wśród ;talk wyksztaloonych iłlołupków tkw,ią różnej wielkości i różnego,
·kształtu OI1nazialk.i ti niieregu1arlrue fmgunetnil;y sikaJ: flisZJowynh wi.elru eooen.-:
;-oIligoce:n. Na ogól przelWażają fragmenty sIk.aJl źle obtoczone lub wcale·
rueobtocootne. Powje,r,zCh,mie posrrezegbJnyoh :firagmenrtów slkailnydh są
Jed-
nak często (JswOIWooe i wygłiadzJontel. Z tych wrzg'lędów może baroziej:
słusZlIle byłoby /IliaIZWarne ich nde otoc.zaiklami, leoz f.rtagm€'IlItaml! sikaJ: SJttalI'..1
szych, lk:;t.óre dtosta!ły się do Wlars,tW bośn:ieńskich w c~asie idh s~yme.n.-!
tacjL
W sikłatd otoczaików d. fr-agmentów skaJł fliszowyc!h zebrtatnlydb. z gór:nej:
części Wialrstw k.:rośnieńsk:icll wchodzą następujące odlrn:Lany li.1loiI.Otgjomei
skał: ł;upIki hrunatnoczekoladowe, łwpkiczeka1adowe, łupki ciemnOtpopi~
late, 'łuplki jas.ielslkie, piaskowce, margle globigerynowe, łupki 'po!pielato-:
szaremi!k;oweJ• ;
L utpiki b ru n a tnoczeik o ladowe. WykazJUją mat1Jo/WY' prze.łatm,.
są. twaroe, ndew.aprllste. Na powiermhnJiacll oddz:iteWnlości wysrt;ępuje dużo·
pyłu l11lUlSikow.irtu. Lupki te s.ą przepelniOIIl.e szczątkami oogJaJnJieznymi., jak:
łuski i !Zęby ryb OłI1az. ftr:-atgm€!Illty płetw i kręgów. . Śoodniim otoczalków tej grupy waha Sli.ę od 8 do 30 cm. Są to oItocrzaJk:i. bądź płaskie f['tagmenty ~
Zle J lub ~pełlnie nie obtocootn.e. .
: L u p k i c z e k o l a d o w e. Są znacznae bardziej m:i.ęktki.e od potpr>Zed_.:
hdo opistanyclh. Występują one dość licznie jako drolblne otoczakd, o Śired
~icy do 1 cm. Są z reguły doibr:ze obtocztOlne i tprzeważnde :mJaIją ~taJ:t:
n:~~Y{~:r! rii" ri,'o p'o
p Te 1 a te.Maljąlmmartmy odcień' i ~awierają.;
pyl muskowitu n.a powierzchniach oddzielności. Stpo1;yk.ane są w niclh źle
mchowtB.lI1;e pojedyncze ruski ryb. Średn:tca tyCh o;boozaików dochodzi do 20 cm. Ten typ łupków występowa,1 bądź pod poSltta'cią nJi.etreguil1arnydh.
otoczaków, bądź też płytek o oozil:i:fowanych paw1erzchmach i ściętych krawędziach.
L u pk iJ . j at S i e 1 s k i e. WyróŻIldJOlno tu pięć odmian litoliogilCZ11.ych.
m,Pków jasielsikich, które reprezentowane są główrn:iJe ipI'lZez ile oIbtoczone- fragmenty o maksymalnej 'śred!nicy docihKJidiZJącej do 8 cm.
Otocmki skalfliszQlWYCh z wa'l'Stw kIrośnieńskich 589
a~ Lup1ci ciemnopopielate rz. nderegu1atilą (często Zlł1burzoną, falistą) 1amiJruacją. Gtr:uIbość 1a!m:in. walha się od ułamka do 2 mm. ŁwpD !tej grupy
są słlalbo o~e, a pOIw,ieTZJCIb.niepos.zcż1e,gólJnydh okazów są siJn,ie oszli-
fowane. .
:b. Łu;Pki ikremowobia!e z cienką fiailis.tą ilam.inacją baJrw.y ciemnopopie- latej. średJnioa oIxlczJak6w dodhodzi do 3 cm. W tej odm:tanie buJpków spo- tylimne są okiaizy o "Sip.iJłoWa/I1Iej podstaw:ie", podobne jlak w dłJach baibickiich (S. Bukówy, 1957). Krawędzie płiaszmlYZill są :mo.kIrąg1one, a. pOt~ie wy~e do poitysku~
c. ŁUipkii
' bar.WY
krem.owopop:i.et'm,tej, zwięzłe, z zaJnJika'jącyrrni: smugtami ciemTIlopopieIJatymi, które zazębiają sd,ę z j\aSinJolweil11tOlWJ'1mi. Wymienione 'balrwy W!Zatiemn:ie się prze:n:ikają. Powier7Jdtmie dkaz6w ogTa;niczone sąkillkOlllliaJ ściętymi płiaszczyznJami. .
.. d. ŁuPki Ikrem:owopopielart::e ~ fatlistą, oiemn.qpopielatą laa:n1r1aJcją. Gru-
bość 1am.ial 0,5+1,5 mm. Lami.nlaJCja obej!IilJUje całą sikałę i jest rytmk.zina
(:na;przeaniałhllte!,giłe wylSltęp()IW'ane 1amirn. cienikiclli grubyCh). W 'tej odmianie
łupków widJoc:zne są il1Ja ~ oddzielności illlieliczne ul,a,mki łu-
sek ry'biiClh i pojedynez,e w:iększe blaszki muskiOwiJtu. . .
e. Łupki S7JaropopielJaJte o cha:raktery.stty,c:znym matowym pI'r:zJetl:amie, iWlalI'dlet. ŚredinWa p<>s7JCZ€tgól!nych otoC:zakÓ'W' czy też hgmen:t.ów diolClOOdzi do ·2 cm .. Powierv.ohn:ie są sil!nie Wygładzane i os.ZlifOW\me do połysku .
. p
±
a s k Qw
c e.Pod względem i1óściJowym ,pt&sIkł()/W1CJe. w otoczakachsą rui.€iliicżne. ZregUiły są dobrze obtocoone, 81 ich średnice wahają się
w gr.a:nitCladh od laOfu do 1 m. .. .. .
. a ... P:ii8SikoWce skoI"llfPOWIe, drobnooi.atrtn.iSte;SiiJJnd.e :r:nikOwe.· i Wlapniiste.
Oprócz muslmw.irt:iU wd.doc::zm.e są w nioh pojledynew ibJJaSM biotytu oraz dI1bibny . OOtry.tm· rlOŚ1iJrmy .PiIasilrowce Itesą baJrwy popielia:tOlr1iebi.es:kiej.
Są to piJaskowce warntw kOOśniieńsk:idh. '
h. PiaSkowce ikwatrey;l;owe. Występują one nrl.eił!iJczńd.e, jako dobne
zaokrąglOI1!et otioicz.aik:i. Są:to zlewne piaskowce o S7lk:lis~ prze1lamite, barwy
stailOlW~j. Na rprzeł.atrnie widoczne są pojed'y.rucze zitaretnkla, glaru- konllitu 0I'IaZ żyb kaacyt.owa. . , . . ....
c. PiaSkowiec ba:rwy cLe:tl:lirą>opie1aiooj z nd.eWj'll'aźnym odci.eni.em zie- lonawym. Jlas.t Ołn gMwnie zbudowalI1Y 12: ,ZiBIrtn.· popi'ellattego kwIarou. Na
pł~n;achwarstW<Jw.ałl1ia widoczne są 1:i.cmeblaszlki biotytu barwy
czekioilJadoWOW!iśnWwej <ma:z muskowit .. PNlsk.owiec ten jest wapnisty.
ReiprezenJtowooy jest on tylko przez jeden duży, ikuJdsty blok o średn1cy
do 1 m. Blolk lten występuj1e w we potoiku i częściowo w ścialnii.~.
d. PiIa'Skowiec drobnozia!rmdsty,
tw.aro.y, .
bałt'WYcie!lllfC1OiPOPi.t€ojz zieilonik:awytm odcientiem, lamiJnOIwooy ..
e. PiasilrolWiec szaToipOpie'Lart;y, drotbnorziarnis:ty ze słabo wid:bezn.ym
prze'kątnym' WBiI'stwOlW<i!niem., iktóre'iI11a :powi~ zwi.etrzałej jest pod-
kreś10ne oharakterystycrmym żeberkow.anliietm ..
M
a
r g 1e
g l or b i g e' ryn
o'W e. 'Margle glób:igerynowewystępująw
póstaci f:rngm,elI1Jt6w i dk!r:uchów,.a
rzadziej wpCll.stt;.aoiO!tóczaikiów.Prze- warż8.ją' !tU PrZedewszystkim
drobne· okruclly .. Sporadycż;n!ie 'Występująfmg.menJty' óśredmcy do 15 cm; Wsrqstkie
otJbc:iaIkd.
ż:rhla.Tgli 'globigerynowyCh zostały opraoowane pod w:zględJam !IIilkrofail.llllJ$tyomym przez J.Bla:kher. StwierdZlono VI n:itc.h,liczruewjstępującegldb:igery:rty. Nafto- miast w otocz:aJku marglu f1ikoidowego stwierdzo!iib ·liczm,e··występowanie
590 Franciszka Szymakocwska
rodzaju Hantkenina, który nałeźy do galtunku Hantkenina alabamensis:
Cush.
W obrębie margJi gloh:i!geTy!l1owy'ch S'potyJm Slię łciIDm odlmi.an lirtologicz:-- nyoo, jak:
at. Ma!vgU.1et ipopiel.atozielOOlalWe z gmia.2ldlami p1Jrytu.
b. Mwgle zi.eilonaIwIos; o nliarównej i chropowaltej -pow.i.erzc:hrui. na ..
przeółJamie. OtocZJaJkti. :tych IIIl/aII"gli mają ŚTedinlicę dQ 10 cm.
c. MaIrgle ~ielJate, twarde, zlustrowane. Naplasz.czymach.
spęk,ań w:.irlbc.me są natloty :po:rIll!ł!MIń.we i C'Zlame.
d. MaJrg1e zie101llJalWooe1edynowe z liC21Ilyml fułroi!cLami, twaroe, zbite,
o wygładzonyCh ~.
Jak widać e; zami~~zan.ego lO!p:isu 1itlOllogiC2l!l.ego oixJczlaików z Brzeżrunki
i Wysokiej Strzy:źJoJwSlkiej, silclladaJją, się one wylącmie z maiberiailJu fJisro- wego, ikJtóry w 90% SIbac!rowią tróż.nego rodzadu ł\l(pki i ma:rgle. Piasikowce nl8Jtomitast występują w niewieilkiej :ill.ości.
4. Lupki popielatoszatre mikowe. Nad poziomem z
oto-
czaikami i fragmetnIbami skal :fiI:isooIWych występują łuipki ma:rgilis.te harwy popirelartx>sza:rej b:iafu 1aminowa!ne oraJZ mułowce o grubości poszczegól- nych ławic doohodząooj dO 15 cm.
W ,najiIlJirżs'zej crzęści tych wa'l"Stw -znajdują sii:ę cienkie wkllla.dkJi. łUip
kaw C7Je1koi1adowoibrunatn.ydl o.rarz grube, pojedYlIlCl.e baJwice pi.Bs1rowca gruboziialr1rristego o 2l1epieńoowatym ma.if.eria!le. Te rzlepieńcowate piJaskowce.
wskutek 21wi.ertJrzend.a. rotzsypują się na drobny żwiJreik. Spot:ytk.ane są oprócz ni.ch róWindeż piaSIlrowce drobnoz.:iia,r;ruite ikruooe i rozsy1p1irwe (fig. 3). Ku stropowi pilaskowcezan.flmją ,i, obserwuje się pmw.ie wyiącZlIllY iOO7!W6j·
łupkowy tych wa!t'Sltw.
Najmiłods~ nadikiład tej serii rue jestznruny, gdyż chow8I Sii.-ępod n,a.- sundętą na mego od poludn!iJa płiasZ'ClWw.illlię śląską (1P'łJaJt BonalrÓWikii) oraz
serię węgJ.ow.iecką.
WNIOSKI
Na podstaWie chairakteru skał wchodzących w sklad otocmk:6w i frag- mentów występującyoh w OIlllÓWiOn.ym profiilu wa:rstw krośrrieńsik:ich na-
leży stwlenmć, że WaJI"Stwy klI'ośmeńsikie, w :kJtixryob. rtkwiq otoczaki, są
balI"dzo mlodym sed.ymeniem i za.rperwiIl€' re.prerz.enrtn1ją oligocen. Wiek ich
na~letpiej dJOkUIlle!Iltują OI1locrzJaki i fmgmen.ty :rupków jasielJ.s'k:.ik!lh. Nieza-
Jeżnie !od ,tego, z ikt6rego hoa:yZlOlIlw one poohodJzą., ~c mOŻinal, że
wielk walI"S:tw kIroścleńslk.idh, w rl.ctórych występują o1JocziakJi i fragmenty
skał fLisrowydh, j€St,,nadjasie1ski".
W IprofillL'U pionowym serii z otoczaikiami obsenwuje się dwa: pooimny
zawier:ające otoczaki i fragmenty·skaił. ::filiszowycth, iktóre oddziellon.e są od siebie 2,5-rnettrową wkładką łupków bT'UJIlla.tmyoh J.aJrmnowanyCh. Przyjąć
zatem !IlIaileży, 2le sed'ymentacja o.toc:z.aków :flisrz.uwycll odbywala się
w dwOOh. cydcl;ach. W pilerWSlZym cyklu do baserru sedymenrt:.acyjrnego przy- niesione 2JOStały otocrz.aiki i fragmenty skail ~, gJ:óWllllie rupki ja- sie1Skie, oraz piasilrowce i rup.k:i. krośnieńskie, w drugim - sIkaJ;y nieco s1>alI"sze, jalk: lupki brunatne (IIleIlllili,towe), ~e globigerytno\Ve oraz ibupki zielone (z WIaiI'SItw h:ierogili;fowych).
Z<rÓżnilCOWlaInii.e wileIlrowe olboczaków w 'Profilu p10lIWWym WSlkarzuje na
wyraźnie postępującą ett"ozję dbsrmr.u, z którego zostatlyprzyniesione do
Otoczaki skał fliszowych z warrstw 'krośnieńskieh 591
basenu. Na podstawie orientacji dłuższej osi otOO'llaków i, fragmenrt;.ów SIk.ał występujących w apisalI1Jym profilu wa:rsiJw kIroś.nieńslcidh olI'arz icll wy- ohylendJa, jak ~ównd!eż :na ,podstalWiie przetkątn~ 'W1arstwowaIliiJa p1askow- ców występującyCihbe7JpOŚrednio pod serią z otoczakami sądzić należy, że materiał /był dootarezaJn,y do basenu z kWrualiku ,połludniowo-wsc.hod
niego (fig. 4), przy!puszcza1Jnie ze strefy podś:ląskiej.
Drugjm deikawym. zja'WliSlkiem 'Obserwowa.nym w rpraf:ilJJu Wia!I'Stw ;kroś
n:iJeńsIkicll tego terenru jest występowanie poziomu Il tufirtaJmi (porcelami-
tanu.). Poziom tufitowy występuje po- .
niżej serii z otoczakami skał fliszo- wyoh, okOlo 25 m od jej spąg:u w ob-
rębie krze'Illionkowych łupków bru- natnych. ChmUI'a< erupcyjna, która.
dostarczyła, materiału do wspomnia-
F,ig. 4. D~am kierunków w otoczakach fliszowych z Brzeża.nki
Dja;glram of directOOlns af "Ilnm8port of pebble6 of flysch rocks from
Brzeżamlka
270·+---+-+--f~
nych tuTitów, musiała przebyć dałeką drogę i już w ,czasie Itransportu poWii.ellrzn.ego ZlalWatty w niej materiał p:ilrok1astyc:my uległ segregacji.
tracąc w cłrod2e :gi"'U!bsz'ą i cięższą f'rakoję. W cienlk:iej
. PlYrtce
7ll2IrlaCrla się zupeł1n'Y bralk m:iJnemłów ciężkich. Popiół wu1ilmndcmy Z8ipe!W'Ilie uległ pod- wójnej segregacji - mz w C'Z8SIiie transporrbu powileitmnego, a drugli. raz w wodzie, gd2lie jako 1'baJrd:ro drobnyp)"l utrzymywał się długo w postaci.zawies:ilny 1ZIaJl1im opadł na. d:ruo.
Na zaik.'Ończenie prialg1Ilę zlio~yć podziękowarue Doc. da:- T. Wieserowi za Z1badaJn:iie próbek tuf.i't6w.
Karpacka 'StacJa I.G.
Nadesłano dnia 19 stycznia 1961 r.
BUKOWY s. (111967) - Sedyrirenltacja :ba;bi.cltich W'aJr&tw' egrotylk:lowych z ~pat prze- mySlkJkh. Rocz. Pol. Tow. Geol., 26, :IIIr 2, p. ,lW1-1514L Kmków.
FLESZAR A (119114) - O budowie K3lr:p8t na północ od 'K!roen:al. Spraw. Kom. FirLjogl"_
Pol Akad. Umiej., 48, p. a-:-21. Kraków.
GRZYBOWSKI J.(1903) - Atlas geologiC7lIlY Galkjri. Z. 14. Kom. F:izjogr. Pol.
Akąd. Umiej. Kraików.
592 Franciszka Szyma.lrowskia
KONIOR K. (1939) - "Ober den geologisohen Bau der Umgegend von Str:zyżów. Bull.
:iIIl/tem. Acad, Pol. [AJ, p. 112-131. Kraków.
PAZDRO Z. (1930) - SposIbrzeżenia geologiC2llle z Karpat Ś'l'odkowych okolic Strzy-
ŻOIWa [ iR21es2'Jowa. KOIimos, 55, p. 339-354. Lwów .
.sZYMA~OWSKA F. (,1959) ~ Rozwój warstw krOŚ!l1ieńskicll w niektórych obs'Zarach IKalrpat Srod!kowych. Kwart. '0001., 3, p. 620-&7, 'rur 3. Wacszawa.
UHLIG V. (1003) - Bei1lrtige zur Ooologie der ~tgali2lischen Karpathen. Jb. geol.
R.-A., 33. Wien.
4lpaHQHlIlKa IIIHMAKOBCKA
BA.JIYHbI CltJlWIIEBLlX nopo,n; KPOCHEHCKHX CJlOEB H3 OKPECTHOCTEft
r.
CT1KH1KYB(CKOJlLCKlł" 9J1EMEHT)
Pe3IOMe
B pa60Te H3JIaraIOTC.II pe3yJIbTaTbI HCCJIe,!l;OBaHHH. no' 'pacrrpoCTpaHeHI1IO ń re"
lIe:3l1ce cepHH MepreJII1CTbIX CJIaHQeB c BaJIyaRMH <pJll1lIleSbIX rIopo,n: ił' :sepxHTfx xpocaeHcKHX CJlO.IIX B patioHe ceJl BJKe2KaHK8. 11 BbICOKa <;TJKI1JKOBCKa.:.
PaCCMaTPl1BaeTC.II JII1TOJIOrH'leclrnti COCTilB' BaJlYHOB, i:1x Ml1KpOq>ayaa: H ,!I;aeTC.II AHarpaMMa HarrpaBJleHHti TpaHCIIOPTa MaTepHaJla. rOpl130HT c BaJlyHaMI1 COCTOI1T HCKJIIO'lHTeJlbHO H3 <pJIHlIleBoro MaTepHaJla 30QeH-OJlHrOQeHOBoro B03paCTa.
B .rrO,!l;OlIlBe CepHI'l c BaJIyHaMH B TeMHbIX KOpl1'lHeBbIX CJlaHIi;ax KOHcTaTHpyeTć.II
'l'Y<P<PHTOBblti ropH30HT (rropQeJIJIaHHTbI) HerrOCTO.IIHHoti Moui;HOCTH (1 7l;'c) 4 Jf}
. IIpocJIoti MeHHJIHTOBOro THrra OOHąJKaeTC.II Ha rrOBepXHOCTI1 Ha rrpOT.IIJKeHl'II1 OKOJIO .4. '/j;.M, (B". IIIHpoTHOM HarrpaBJIeHHl1) .Ha'lHHaH c cen:aBbICOKa ·CT2KI1JKOBCK8.
lIa 3arra,!l;e 'lepro ceno BJKeJKaHKa, a· KOH'la.ll B 0KPeCTHOC'r.llX· e. rO,ll;ÓBa Ha' BoCTOKe, X,!I;e OH HCQe3aeT no,ll;' 60HapoBeQKHM Ha,ll;BHrO~
IIpo,ll;oJIJKeHl1e noro rOpH30HTa 3arra,ll;Hee ,lI;OJIHHbIrrt>TOKil BbicoKa·B· BWCOKO}1 CTJKHJKOBCKOti 6bIJIO rrpoti,ll;eHO 6y.peHHeM (W-42 B 1960 r.), KOTOpoe 'HmKe8-MeTpO- Boti TOJIIQI1 cyrJII1HKOB BCKpbIJIO Ha rny6HHe 12 "" '!i>aI>qJopoBH,lI;Hble . TY<P<PJ1TbI, a TaKJKe rraKeT KOpH'lHeBbIX ·CJIaHQeB MeHHJlHTOBOro Tl1rra.
Franciszka SZYMAlK.OWSiKA
PEBBLES OF FLYSCH ROCKS FROM KROSNO BDS OF STRZYZOW REGION (SKOLE UNIT)
'SumlIlary
I.n . thls.paper the awthOif presen.ts 1lhe results of het delibeitM,iOlIlsblIl both boundariJes aJlld ocigilll of a sedes' OOIIiit:aindlllg p.ebbleS offlyŚchio;w,' fOlllnd lilll the Uppar l{(rosJrio bedli of the area of Br:zJeŻilinka an.d Wysom Strzyżowska (SWilrok R z e 5 2 Ó W ) . ·
")0
Stres~zenie 593
The 31U1thOll" desortiJbes SlUlCIceesiNely the llthologJl,caJl composIitiJOIn ot the pebbles, the miIcirofa'llll/a they oom.am 8i!ld, by meall1S of a dIIagraim, ithe dia.'ectioo ot tta'llSpOll't of the maJberdaJ,. The
nOlI'limn
COOlWind.ng the discussed pebbles oomprdses exclusitvely flysch roaterlal o! EoceIIloe-01Jigene age.lIn the bottom sbraJta ot ;!he "pebble series", wti~ chooolafte..Jbi"oWll sna-les, a hoirIiIoon 0If tuf.:llite (poreellalIllite) was detarmilned, wtLth a 1ił:IIiJdkmess v8ll"Ymrg fi'om 1 to 4m.
On the slUll'!face, WilJthIiIll a mnge ot some 4 km., a sbale sedlment ot Menillt.e type appeall."'S; .!If; sfJaIr15 i8It Wysoka ~ ID the east, passiJng Br7.Ie!i.IaInka m. a W-'E direc1lioo. ood extends eestwBJrds as :fI8Ir as the ~ of Godowa;, where iIt dliseJppealrs umdemeath <the Brzeża'llka OI\Tel'Ithrust.
The COIl11liln1uaJti.on of this hOll'!ialcm e8Stwaros of <the Wdsłok vaJ:ley in Wysoka Strzyżowska has 'been ascertaLn.ed by driłltngs (W-I1i2 in 11196O);u.nder a mantle of residual clay of 8 m. thickness, at ·the depth ot 1J2 m. the tuHite hori'ZOiIl men.tioned.
above was penetra.ted, as well as the series of brOWlll shales of Mer:IliJIJlite type.
Xwa.rtalnik Geoklgl.czny - 7
