Dariusz Buksik
41 Sympozjum zorganizowane przez
sekcję Psychologii przy Komisji
Nauki Wiary Konferencji Episkopatu
Polski "Psychologia modlitwy" :
(Olsztyn k. Częstochowy, 20-22
września 2009)
Seminare. Poszukiwania naukowe 27, 279-281
SPRAWOZDANIA
279
Ś w ia t m e d ió w to ró w n ie ż ra d io i telew izja. T e m u zag ad n ien iu , tj. o b ecn o ści K o ścio ła w eterze, w y stąp ien ie sw oje p o św ię c ił d r G . Ł ęcick i. S tw ierd ził, że najb ard ziej zau w ażaln e i jed n o cz eśn ie o g ó ln o p o lsk ie je s t R ad io M ary ja. Istn ieje w su m ie 47 ro z g ło śn i k ato lick ich . Z w ró c ił u w ag ę, że o b ecn ie z a u w aża się p ro ces łą c z e n ia stacji k o m ercy jn y ch . Z a z n a c z y ł, ż e zjaw isk o to d o ty czy tak że k a to lic k ic h sieci, n p. P lu s i V o x . P o m im o ta k ic h zab ie g ó w , n a d a l b rak u je silnej i zjed n o czo n ej o b ecn o ści k o ścieln ej w ra d io w y m eterze. Jeszcze gorzej sp ra w a w y g ląd a, g d y ch o d zi o telew izję.N astę p n y m w a ż n y m śro d k iem p rz e k a z u je s t In tern et. T e m a t m ik ro p o h ty k i in fo rm acy jn ej K o ścio ła w sieci p rz e d s ta w ił d r M . R o b ak . S tw ierd ził, że tre śc i k o ścieln e o ra z liczn e in sty tu cje z w ią z a n e z K o śc io łe m s ą o b ecn e w sieci in tern eto w ej. Jed n ak że, z a u w aża się p o trzeb ę w ięk szeg o z a a n g a żo w an ia k ato lik ó w w ty m zakresie. W sw o im w y stą p ie n iu zasy g n a liz o w a ł ta k ż e n ie k tó re p ro b lem y , ja k ie ja w ią się w ty m zak re s ie w k o n te k ś c ie p ra w a k an o n icz n eg o . R o zw iązan ie tru d n o śc i m o g ło b y p rzy n ieść np. c erty fik o w an ie stron, ro zu m ian e ja k o w y ró ż n ia n ie n a jlep szy ch , o ra z w ię k s z a w s p ó ł p raca w ielo k ieru n k o w a (k o n ta k t ró ż n y c h p o d m io tó w k o ścieln y ch ). R e fe ra t k s. d ra J. K lo c h a (rz e c z n ik K o n feren cji E p isk o p atu P o lsk i) o d o n iesien iach p ra s o w y c h n a te m a t fin an só w k o śc ie ln y c h z a m k n ął d ru g ą sesję obrad . W arto zau w aży ć, że część re fe ra tó w z o sta ła p rz e d s ta w io n a w fo rm ie m u l tim ed ialn ej, nie ty lk o ja k o „su ch e” u stn e w y stąp ien ie. T ak i sposób p rze d sta w ia n ia tre śc i je s t b liższy w sp ó łczesn em u o d b io rcy , do k tó reg o d o c ie ra w ie le o b razó w , często d o m in u ją c y c h w je d n o c z e sn y m zestaw ien iu ze słow em .
Po p rzerw ie obiad o w ej o d b y ł się p a n e l d y sk u sy jn y n t. Jak usprawnić komunikacją Kościoła i mediów w Polsce? W d y sk u sji, o p ró cz p re le g e n tó w w y stę p u ją c y c h w czasie k o n feren cji, w zięli u d z ia ł p rzed staw iciele p rasy, m .in . E. C zac z k o w s k a („R zeczp o sp o lita” ), K. W iśn iew sk a („G azeta W y b o rcza” ), A . P iętro w a (K A I). K o n feren cję z a k o ń c z y ł ks. prof. A . L ew ek.
W e w sp ó łczesn y m św iecie n ieu stan n ie „p ro d u k o w an a” je s t in form acja. Z tego p ro cesu K o ściół n ie m o ż e się w y łączy ć. P rzeciw n ie, p o trz e b n a je s t ak ty w n a je g o w sp ó łp raca ze św iatem m e diów . W m ed iach , k tó re stały się n o w y m teren em m isy jn y m , głos K o ścio ła w in ie n b y ć w y raźn y i czytelny. W y m ag a to z k o lei fach o w eg o p rz y g o to w a n ia osób i in sty tu cji k o śc ie ln y c h w sp ó łp ra c u ją c y c h ze śro d k am i sp o łeczn eg o p rzek azu . K o n feren cja p o k azała, że o p ró cz o d g ó rn y ch (np. stru k tu raln y ch ) rozw iązali, o raz tw o rz e n ia określonej p o lity k i m ed ialn ej p rz e z in s ty tu c je k o ścieln e, św iat m e d ió w p o w in ie n być „ o sw ajan y ” p rzez p o sz c zeg ó ln y ch k ato lik ó w . T o o zn acza m .in . ic h au to fo r- m ację do teg o , b y być św iad o m y m o d b io rc ą p rz e k a z u m ed ialn eg o . R ó w n ież zaan g ażo w an ie w sieci internetow ej je s t p o le m d ziałan ia, c z y m isy jn eg o zaan g ażo w an ia w iern y ch . Z ło żo n o ść p ro b lem aty k i p odjętej w czasie k o n feren cji p o k azu je , że n iełatw o w tej d zied zin ie o p ro ste o d p o w ied zi. Jednakże tem aty k a m e d ia ln a w in n a być z au w ażo n a n ie ty lk o n a g ru n cie teo lo g ii p asto raln e j, ale ró w n ież w o d n iesien iu do p ra w a k an o n iczn eg o . K s. A rk ad iu sz D o m aszk SD B U K S W , W arszaw a 41 S Y M P O Z JU M Z O R G A N IZ O W A N E P R Z E Z S E K C JĘ P S Y C H O L O G II P R Z Y K O M IS JI N A U K I W IA R Y K O N F E R E N C JI E P IS K O P A T U P O L S K I PSYCHOLOGIA MODLITWY
(O lsztyn/k. C zęsto ch o w y , 20-2 2 w rześn ia 2009)
W d n iach o d 20 do 22 w rz e śn ia 2009 ro k u o d b y ło się 41 S y m p o zju m S ek cji P sy ch o lo g ii p rz y K o m isji N a u k i W iary K o n feren cji E p isk o p atu P olski, pt: Psychologia modlitwy. S y m p o zju m o d b y ło się w O śro d k u R ek o lek cy jn o -W y p o czy n k o w y m w O lszty n ie k o ło C zęsto ch o w y . B y ło to ju ż ko lejn e sy m p o zju m zo rg an izo w an e p rzez tę S ekcję P sy ch o lo g ii, a je g o c ele m b y ło p o c h y le n ie się n a d is to t n y m i zag ad n ien iam i d o ty k ający m i w sp ó łczesn eg o czło w iek a. T y m razem , w cen tru m p o d e jm o w a
280
SPRAWOZDANIAn y c h zag ad n ień znalazło się je g o ż y c ie re lig ijn e u ję te w p ers p e k ty w ie m o d litw y . P ró b o w an o o d p o w ied zie ć n a pytan ia: n a ile m o d litw a w y p e łn ia ż y c ie c z ło w ie k a o ra z n a ile je s t m u k o n iecz n a w k sz ta łto w a n iu siebie. T reści o m aw ian e n a sy m p o zju m m ie s z c z ą się w p łaszczy źn ie szero k o r o zu m ia n y c h zag ad n ień p rz y n ależący ch d o p sy c h o lo g u p asto raln e j. C zło w iek w sp ó łczesn y , ciągle z a g o n io n y w sw ojej eg zy sten cji, p o trzeb u je w y ciszen ia, k o n tem p lacji, m o d litw y , k tó re p o z w o lą m u o d n aleź ć się i b u d o w ać d o jrz a łą osob o w o ść.
U ro czy steg o o tw arcia sy m p o zju m d o k o n a ł k s. pro f, d r h ah . H e n ry k K rzy steczk o , p rz e w o d n i czą c y S ek cji P sy ch o lo g ii p rzy K o m isji N a u k i W iary K o n feren cji E p isk o p a tu P olski. W itając w sz y stk ic h u czestn ik ó w , z ło ży ł ż y czen ia ow ocnej p ra c y i w sp ó ln eg o u b o g a c e n ia się w ied zą. C iepłe i b a rd z o m iłe sło w a d o u czestn ik ó w sy m p o zju m sk iero w ał w czasie litu rg ii M s z y św . k s. b isk u p d r A d a m L ep a, d zięk u jąc u czestn ik o m z a m o ż liw o ść in telek tu aln eg o zm ierzen ia się z zag ad n ien iam i d o ty czą cy m i m o d litw y w p ersp ek ty w ie p sy c h o lo g u p asto raln e j. P rzy zn ał, ż e z a g ad n ien ie to je s t w a ż n e d la K o ścio ła, k tó ry p rag n ie p o p rz e z m o d litw ę p rzy b liży ć c z ło w ie k a d o B oga.
N a c ało ść sy m p o zju m sk ład ało się sześć sesji, w k ażdej z n ic h n a to m ia s t b y ło p o trz y lu b c z te ry w y stą p ie n ia p releg en tó w z ró ż n y c h o śro d k ó w n a u k o w y ch , m .in . U n iw e rsy te tu K ard y n ała S tefan a W y szy ń sk ieg o , K ato lick ieg o U n iw ersy tetu L u b elsk ieg o , P ap iesk ieg o W y d z ia łu T eo lo g iczn eg o w K rak o w ie, c z y te ż z W y d zia łó w T eo lo g iczn y ch : U n iw e rsy te tu A d a m a M ick iew icza w P o zn an iu i U n iw ersy tetu W arm iń sk o -M azu rsk ieg o . W śró d p re le g e n tó w b y ła lic z n a g ru p a w y k ład o w có w z ró ż n y c h W y ższy ch S em in arió w D u ch o w n y ch o ra z o so b y c z y n n ie p ra c u ją c e w p sy ch o terap ii.
T em aty k a p o sz c z e g ó ln y c h w y stą p ie ń b y ła ró ż n o ro d n a, b o g ata, in sp iru jąca i tw ó rcza. W y m a g a ła o d p o w ied n ieg o p rzy g o to w an ia, z a a n g ażo w an ia i sfo rm u ło w an ia w n io sk ó w , k tó re m o g ły b y w sp o m ó c fo rm ację d o ży cia m o d litw y . S tąd te ż , p ra c a n a p o sz c z e g ó ln y c h sesjach n ie o g ra n ic z a ła się je d y n ie d o w y stą p ie n ia p re le g e n ta , ale b y ła k o n ty n u o w a n a p o d czas d y sk u sji, tw ó rczej p o lem ik i, w y rażan ia w ła sn y c h o p in ii i reflek sji. W łaśn ie ta fo rm u ła p o le m ik i i d y sk u s ji o ra z b ra k w y raźn eg o p o śp iech u , k tó ry je s t b o lą c z k ą w ie lu k o n feren cji i sy m p o zjó w , p o z w o lił n a in teresu jące sp o strzeże n ia i w nioski. T em aty w y stąp ień n a p o sz c zeg ó ln y ch sesjach b y ły następ u jące: Psychologiczno- pastoralne aspekty modlitwy (ks. prof, d r hab. H en ry k K rzy steczk o ), Modlitwa wobec sytuacji defi cytu ciszy (ks. bp d r A d a m L epa), Psychologia spotkania osobowego (ks. prof, d r hab. Z en o n U ch - n ast), Modlitwa indywidualna: wieloznaczność pojęcia i wielowymiarowość refleksji (ks. d r M arcin C h o lew a), Modlitwa bezdomnych (ks. d r hab. F ran ciszek G łó d ), Modlitwa Polaków po śmierci Jana Pawia II (ks. d r Jan D zied zic), Modlitwa a jakość życia w perspektywie psychologii zdrowia
(ks. d r D ariu sz K ro k ), Wrażliwość sumienia a praktyka modlitwy (ks. d r D ariu sz B u k sik ), Modlitwa dorosłych w drugiej połowie życia a personalny wymiar religijności (O. d r B orys S oliń sk i O F M ),
Rola modlitwy w profilaktyce i terapii uzależnień (ks. pro f, d r hab. C zesław C ek iera S D S ), Medyta cja a reakcje emocjonalne u młodzieży (d r A g n ie sz k a K u lik ), Poziom lęku a modlitwa (ks. lic. W o j ciec h M o zd y n iew icz), Przyczyny trudności w modlitwie (ks. p ro f, d r hab. M a ria n W o lick i), Trudno ści w modlitwie w kryzysie u sióstr klauzurowych (s. d r E lż b ie ta B e a ta Jaszczy k O S C ), Stosunek do świata i norm osób o różnym poziomie religijności i duchowości. Badania empiryczne studentów
(ks. d r M arek Jarosz, d r M ich ał W iechetek).
W szy stk ie w y m ien io n e te m a ty w y stą p ie ń o raz zakres p o d e jm o w a n y c h p o le m ik s ą d o w o d em n a p o trzeb ę szerokiej d y sk u sji w g ro n ie n ie ty lk o p sy ch o lo g ó w , ale tak że p ed ag o g ó w i w y c h o w a w có w o d p o w ied zia ln y ch za k ształto w an ie czło w iek a. W w ie lu w y stąp ien iach p rzew ijała się b ard zo isto tn a m y śl, a m ian o w icie w sk azan ie, że rozw ój c zło w ie k a trw a p rzez całe życie. R ó w n ież przez całe ży cie czło w ie k ro zw ija w so b ie d ro g ę m o d litw y i k o n tem p lacji. In d y w id u aln a m o d litw a, czy te ż m e d y ta c ja lu b k o n tem p lacja, z b liża czło w ie k a do B o g a i u ak ty w n ia go w ró ż n y c h p łaszczy zn ach je g o fu n k cjo n o w an ia. Jed n o cześn ie p o d k reślan o , że rozw ój p o w in ie n b y ć zin teg ro w an y , a b ędzie ta k i w ó w czas, g d y o so b a b ęd zie g o to w a do d ziałan ia w re la c ja c h in terp erso n aln y ch , sp o łeczn y ch o raz b ęd zie z d o b ią do ciągłej sam o realizacji, do sam o u rzeczy w istn ian ia sieb ie p o p rzez m o d litw ę ro z u m ia n ą ja k o in d y w id u aln y sposób sp o tk an ia się z B o g iem osobow ym .
SPRAWOZDANIA
281
N a le ż y p o d k reślić, ż e p sy ch o lo g iczn e n arz ę d z ia b ad aw cze co ra z p ełn iej i lepiej m o g ą b y ć w y k o rzy stan e ró w n ie ż w b a d a n ia c h n a d zag ad n ien iem m o d litw y . M o g ą o n e stać się p o m o c ą w p o k a z a n iu teg o , ja k i je s t is to tn y zw ią z e k ro z w o ju in d y w id u aln ej d ro g i m o d litw y z b u d o w an iem dojrzałej o so b o w o ści. W iele b a d a ń p sy c h o lo g ic z n y c h w sk azu je, że m o d litw a p o m a g a czło w ie k o w i w ro z w o j u je g o o so b o w o ści, p o d n o si go n a w y ż sz y sto p ień d u ch o w o ści, u m o raln ia, z m ie n ia ży cie o so b o w o ścio w e d zięk i re la c ji z B o g iem , w sp o m a g a w tru d n y c h sy tu acjach , stw arza m o żliw o ści k o n stru k ty w n e g o ro zw ią z y w a n ia p ro b lem ó w , u c z y sk ru ch y i g o to w o ści p rzeb aczan ia, o b n iż a lę k i n ap ięc ia, sp rzy ja u św ia d o m ie n iu so b ie g łęb o k ich p o trzeb , p rzy g o to w u je n a w y d arzen ia w p rz y sz ło śc i c z y te ż sp rzy ja in teg racji o so b o w o ści czło w iek a.
S zereg w y stą p ie ń o ra z d y sk u sji sk u p iło się w dużej m ierze n a z ag ad n ien iach d o ty czą cy ch z n a cz e n ia m o d litw y d la in d y w id u aln eg o ro z w o ju o so b y i b u d o w an ia - w o p a rc iu o n ią - trw ałej o so b o w o ści. Jed n o cześn ie p rzed staw io n o szereg b a d a ń em p iry czn y ch w y k o rzy stu jący ch ró ż n e n a rz ę d z ia p sy ch o lo g iczn e d o p o k a z a n ia z w iązk ó w m ię d z y relig ijn o ścią, lękiem , p o zio m em sam o o cen y , cech am i o so b o w o ści a m o d litw ą.
C ało ść sy m p o zju m z ak o ń czy ła w sp ó ln a d y sk u sja. W yrażo n o n ad zieję, że d ziałaln o ść S ekcji P sy ch o lo g ii p rz y c z y n i się d o c o ra z lep szeg o ro zu m ien ia i w y k o rzy sty w an ia o siąg n ięć p sy ch o lo g ii n ie ty lk o w g re m ia c h n a u k o w y ch , ale p rz e d e w szy stk im w ró żn y ch g ru p ach p o m o cy p sy c h o lo g ic z nej p o w stający ch n a te re n ie K o śc io ła lok aln eg o . B ęd zie to isto tn y w k ład w p racę ludzi, k tórzy, ak ty w n ie u czestn icząc w ż y c iu K o ś c io łą p ra g n ą te ż o trzy m y w ać fach o w e i rzeteln e w sk azó w k i w ch w ilac h tru d n y ch w y b o ró w , k ry zy só w , p ro b lem ó w zw iązan y ch z w y ch o w an iem d zieci, lub p o ra d y d o ty czą ce sku teczn eg o i m ąd reg o ro zw ią z y w a n ia k o n flik tó w p o w sta ją c y c h w m ałżeństw ie. B ęd zie to tak że p o m o c w ro z w o ju in d y w id u aln eg o św iata m o d litw y , p o p rz e z k tó ry c zło w ie k u b o g a c a się o so b o w o ścio w o , spo łeczn ie i k u ltu ro w o .
K s. D ariu sz B u k sik SD B U K S W , W arszaw a
