K R Y ST Y N A C ZA RN O W SK A
KADM W GLEBACH OKOLIC WARSZAWY
In sty tu t G leb o zn a w stw a i C hem ii R olnej SG G W -A R w W a rsza w ie D yrektor: prof, dr hab. B ohdan D obrzański
Kadm należy do pierw iastków silnie rozproszonych w skorupie ziem skiej. W ystępuje on przede wszystkim w złożach cynkowo-ołowiowych^ a także w kadm wzbogacone są niektóre fosforyty [13]. Przeciętna za
wartość kadm u w skałach magmowych wynosi 0,2 ppm, w skałach osa
dowych — 0,03 do 3,0 ppm, natom iast w glebach naturalnych jego ilość
wynosi zaledwie 0,06 ppm [1].
Badań dotyczących występowania kadm u w glebach Polski jest nie wiele i głównie odnoszą się do zawartości tego pierw iastka w glebach okręgów przemysłowych [4, 12]. Brak natom iast opracowań obejmujących gleby z naturalnych regionów.
W glebach w pobliżu h u t cynku O b u c h o w s k a [12] stwierdziła od 0,18 do 0,8 ppm Cd, a w glebach okolic W arszawy tylko od 0r016 do 0,04 ppm Cd. Natomiast G r e s z t a i G o ź d z i k [4] odnotowali w gle bach położonych w sąsiedztwie huty cynku dużo więcej kadmu, tj. do 290 ppm. Autorzy ci wykazali, że gromadzenie kadm u w badanych przez nich glebach jest największe w pobliżu huty i m aleje wraz ze zwiększe niem się odległości od źródła zanieczyszczenia.
Zawartość kadm u w pojedynczych próbkach gleb Śląskiego O kręgu
Przemysłowego podają także K a b a t a - P e n d i a s [6] i B o l i -
b r z u c h [2]. Uzyskane przez tych autorów wyniki w ahały się w grani cach 0,21-1,3 ppm Cd.
B u r k i t t i in. [3] oraz T a k i j a m a i K a t s u m i [15] donoszą również o wpływie hutnictw a cynku na zanieczyszczenie gleb kadmem (do 32 ppm Cd).
Wielu autorów zaobserwowało wzrost zawartości kadm u w wierzch nich w arstw ach gleb uprawnych, co wiążą zarówno z przemysłową, ja k i rolniczą działalnością człowieka [7-11]. Na przykład z nawozami m ine ralnym i wprowadzamy do gleby niewielkie ilości kadmu, w superfosfa-
Zawartość kadm u w roślinach wynosi średnio 0,5 ppm. Wiele roślin łatwo pobiera ten pierw iastek z gleby, gdyż współczynnik koncentracji kadm u, wyrażony stosunkiem Cd w roślinie do jego stężenia w glebie, wynosi 10 [5]. Na pewnych obszarach objętych oddziaływaniem zanie czyszczeń przem ysłu hutniczego w zrasta zawartość kadm u w roślinach i wodach do ilości szkodliwych dla zw ierząt i ludzi [3, 15].
Z A K R ES B A D A Ń I M ETO DY K A
Badano gleby wytworzone z różnych skał macierzystych w ystępują cych w okolicy Warszawy, w prom ieniu 60 km. Pod względem typolo gicznym są to gleby bielicowe, gleby płowe, gleby opadowo-glejowe, m a dy brunatne i czarne ziemie. Łącznie pobrano 80 próbek glebowych z 16 profilów gleb o różnym sposobie użytkowania: gleby leśne — 5 profilów,
gleby orne — 6 profilów, gleby użytkowane pod sadami — 4 profile
oraz gleby z parku — 1 profil.
Skład mechaniczny oznaczono metodą areom etryczną Bouyoucosa w modyfikacji Cassagrande’a i Prószyńskiego, pH metodą elektrom etrycz- ną, С ogółem metodą Tiurina. Kadm ogółem w glebie oznaczono w w y
ciągach stężonych kwasów (H N 03, H2S 04 i HC1) metodą atomowej spek
trofotom etrii absorpcyjnej po zagęszczeniu do fazy organicznej.
OM ÓW IENIE W YNIK Ó W
Badane gleby różnią się między sobą zarówno składem mechanicz nym, jak i niektórym i właściwościami fizykochemicznymi. Omawiane gleby bielicowe zostały wytworzone z piasków luźnych wydmowych (pro
file 6 6, 67, 69), oraz z piasków gliniastych wodnego pochodzenia (pro
fil 6 8). W artość pH w KC1 wynosi od 3,0 do 5,4; można zaliczyć je do
gleb kw aśnych i silnie kwaśnych. Zawartość węgla organicznego w yka zuje duże w ahania w w arstw ie 0-5 cm (10,50-28,67%) i wyraźnie maleje
z głębokością profilu (tab. 1).
Gleby płowe należy zaliczyć do gleb niecałkowitych wytworzonych z piasków gliniastych prze w arst wionych gliną lub iłem (profile 16 i 60a) oraz z utworów pyłowych zalegających na piasku zwałowym (profile 64 i 90) bądź z utw orów pyłowych głębokich (profile 21 i 14). Gleby te moż na zaliczyć do lekko kwaśnych lub kwaśnych i słabo próchnicznych.
Ilość С organicznego w aha się w poziomie próchnicznym od 0,70 do 2,2 2%
(tab. 2).
Gleby opadowoglejowe w ykazują skład mechaniczny glin, a wartość pH w KC1 wynosi 4,0-7,2 (tabl. 3).
Mady zaliczono do podtypu mad brunatnych o składzie mechanicznym utworów pyłowych zwykłych i ilastych. Odczyn tych gleb jest słabo ^kwaśny lub obojętny.
ï a b e 1 a 1 Z a w arto ść kadc-u w g le b a c h b lo lic o w y o li le ś a y c h
C o n te s t o f o s d a lim 1л f o r e e t p o d x o lle v o l l e
M iejso o v o éé P o iio e G łębokość 0 рн P r o c e n t f r a k c j i 0 < 1 шв T e r c e n t + f r a c t i o n o f 0 cgćłemCd L o c a li ty Hoxlmoa D epth л = 2° KCl V I » 1 - 0 ,1 0 ,1 - 0 ,0 2 < 0 , 0 2 PJ® H ło e ln y 69 Ao - - 3 ,5 3 ,0 - - - 1 ,8 0 0 -5 IO , 50 4 ,1 3p 5 79 13 8 0 ,8 5 A1 5-10 4 ,0 6 4 ,2 3 ,4 - 80 12 8 0 ,1 2 A2 10-2 0 0 ,6 5 4 ,6 4 ,1 85 10 5 0 ,0 6 В 50-60 0 ,1 2 4 ,6 4 ,4 98 1 1 0 ,0 6 С 90-100 0 ,0 2 4 ,8 4 ,6 97 2 1 ś la d y t r a c e B ia ło łę k a Dworcka 68 Ae - - - -- 1 ,1 8 A1 0 -5 2 0 ,3 7 6 ,1 5 ,4 64 24 12 0 ,3 0 * 2 5-10 2 ,0 1 5 ,6 4 ,5 61 27 12 0 ,1 2 В 10-2 0 1 ,0 5 5 ,1 3 ,9 65 20 15 0 ,0 9 В 2 0-30 0 ,1 7 5 .1 3 .9 59 26 15 0 ,0 6 с 90-100 0 ,0 ? 5 .4 4 ,4 94 3 3 < 0 , 0 3 R adość 67 Ao - - - . 1,1В A1 0 -5 2 0 .1 3 5 .2 4 ,8 78 17 5 0 ,2 1 A1A2 5-10 0 ,8 3 5.2 4,9 81 15 4 0,12 A2 10-20 0,5 1 5 .3 4 ,8 82 13 5 0,10 В 30-50 0 ,6 7 5.8 4 ,5 74 20 6 0,06 С 90-100 0,0 4 5.9 4,6 74 21 3 ślad y tra o e M içdxyleeie 66 Ao - - - 1.04 A1 0-5 2 8 ,6 7 4 .3 4 ,1 89 5 6 0,09 A1A2 5-10 1,15 4 .5 3 ,7 91 2 7 0,09 A2 10-20 1 ,4 7 4 .3 3,6 93 2 5 0,06 В 30-40 1 .2 3 4 .5 4 , 3 90 3 7 0,04 С 90-100 0,05 5 .4 4 ,4 94 2 4 0,06
Badana czarna ziemia została wytworzona z piasku gliniastego zale gającego na piasku luźnym. Odczyn jej jest słabo kwaśny.
Wspomniane zróżnicowanie gleb pod względem odczynu i składu m e chanicznego nie wpłynęło na ogół na zawartość kadm u w w arstw ach głębszych. Większe zróżnicowanie w zawartości tego pierw iastka w ystę puje tylko w w arstw ach wierzchnich badanych gleb.
W glebach bielicowych najwięcej kadm u zaw ierają poziomy ściółki (1,04-1,8 ppm), a następnie w arstw a 0-5 cm poziomu A t odznaczająca się dużą ilością substancji organicznej. Współczynnik koncentracji kadm u dla w arstw y 0-5 cm wynosi od 1,50 do 14,60; może to świadczyć o akum u lacji tego pierw iastka w w yniku zanieczyszczeń w arstw wierzchnich gleb bielicowych położonych na obrzeżach m.st. Warszawy.
W profilu 69 stwierdzono więcej kadm u zarówno w poziomie ściółki, jak i w poziomie akum ulacyjnym w porównaniu z pozostałymi prof
i-lami gleb bielicowych, co prawdopodobnie jest wynikiem oddziaływa nia zanieczyszczeń przemysłowych Warszawy na przyległe tereny leśne. W poziomie A t tego profilu współczynnik koncentracji kadm u w sto sunku do skały macierzystej wynosi 14,60. Zawartość kadm u m aleje z głębokością w profilu gleb bielicowych i w skale macierzystej dochodzi do wartości śladowych. Można stąd wyciągnąć wniosek, że procesy gle- botwórcze nie w pływ ają na rozmieszczenie kadm u w profilu glebowym. Zawartość tego pierw iastka w w arstw ie ściółki, w skład której wchodzi
Ta b e l a 2
Z a» rarto ić kadmu w g le b a c h p ło ry c h C o n te n t o f c&rtaium I n p e e u d o p o d z o llc s o i l s M iejscow ość Poziom G łębokość
D epth en С pH P e r c e n t f r a c t i o n o f 0 < 1 ниP ro c e n t f r a k c j i 0 ^ 1 m ogółemCd L o c a li ty H o rizo n % H2° ХС1 1 - 0 ,1 0 ,1 - 0 ,0 2 < 0 ,0 2 T o ta l ppa J u lia n ó w 19 A i 5-15 1 ,5 0 6 ,3 6 ,4 59 28 13 0 ,2 1 sa d - o rc h a rd 40-50 0 ,1 6 4 ,9 4 ,1 56 31 13 é la d y 3 50-55 0 ,0 9 4 ,9 4 ,0 61 18 21 tr a o e 0 ,0 3 D 100-110 140-150 0,C6 0 ,0 2 5 .2 5 .2 4 ,3 4 ,6 88 8 3 6 7 6 10 0 ,0 9 0 ,0 9 G rz e g o rz e » lc e A1 > 2 0 0 ,6 1 6 ,8 6 ,1 48 32 20 0 ,1 6 21 0 ,0 6 sad - o rc h a rd A3 20-30 0 ,0 4 4 ,9 3 ,8 30 64 6 Dt 50-60 0 ,0 8 5 ,6 4 ,7 21 61 13 0 ,0 6 с 130-140 0 ,0 2 5 ,7 5 ,0 18 66 16 ó la d y 5 owa Wieś 14 A1 5-20 0 ,7 0 5 ,7 4 ,6 24 56 20 tr a o e 0 ,1 2 oad - o r c h a r d é la d y 30-40 0 ,1 5 5 ,0 4 ,1 22 57 21 3 Bt 70-80 0 ,0 8 .5 ,8 4 ,4 87 47 6 tr a o e 0 ,0 4 D 135-145 0 ,0 3 6 ,8 6,C 50 47 3 0 ,0 3 Pyry 64 0 -5 1 ,3 5 6 ,1 5 ,4 34 46 20 0 ,1 3 p o le -<6 a r a b l e la n d A1 5-20 1 ,0 8 5 ,5 5 ,3 35 19 0 ,1 3 f l Bt 50-60 0 ,5 5 6 ,9 6 ,4 55 29 IS 0 ,0 6 Bt 8 0 -1 0 0 0 ,0 4 7 ,2 6 ,8 82 5 13 0 ,0 3 D 110-120 0*05 6 ,9 5 ,8 64 15 21 0 ,0 6 Uory 90 0 -5 2 ,2 2 7 ,0 6 ,4 29 50 21 0 ,2 3 p o le -6 ,1 a r a b l e la n d A1 5-2 3 1 ,6 9 6 ,5 27 49 24 0 ,3 0 AB 35-v3 0 ,3 3 6 ,5 5 ,9 27 50 23 0 ,1 0 В 60-7 0 0 ,9 3 6 ,7 5 ,9 5 68 27 0 ,0 5 A n ia 60« D 100-110 1 30-140 5-20 0 ,0 1 0 ,0 7 0 .8 8 6 ,6 6 ,5 5 ,1 5 .8 5 .9 4 ,4 ба 72 66 22 18 22 10 10 12 0 ,0 4 0 ,0 5 0 ,0 9 l a s - f o r e s t 69 A1 20-35 0 ,6 0 5 ,1 4 ,3 IB 13 0 ,0 5 A3 45-65 0 ,3 2 5 ,1 4 ,4 67 23 20 0 ,0 3 Bt * 7 0-00 0 ,0 3 4 ,9 4 ,3 23 57 20 0 ,0 4 fi 100-120 0 ,2 1 4 ,6 3 ,8 11 23 66 0 ,0 6
znaczna ilość mchów, jest zbliżona do ilości kadm u w mchach skandy nawskich [14].
Podobnie układa się zawartość kadm u w profilach gleb płowych
(tab. 2); największe jego ilości stwierdzono w poziomie akum ulacyjnym ,
przy czym zawartość tego pierw iastka w yraźnie m aleje wraz z głębo kością profilu. Współczynnik koncentracji kadm u w poziomie A 1 waha się od 1,60 do 4,60. Skały macierzyste gleb płowych są ubogie w kadm. Większa zawartość kadm u w w arstw ie wierzchniej gleb upraw nych mogła
a- u o e 1 a 3 Z a w arto ść kaduu w g lo b a c h p s o u d o g le je r a c h , madach i c z a r n e j z l e a l
C o n te n t cl* caùLiu-.a Lu ;1 Ij coix^i, c * Ilu T ia l a c i l a and b la c k o a r t h
M iejscow ość P o zio a G łębokość С pH P ro c e n t f r a k c j i 0 ^ 1 ш P e r c e n t f jr a o tio n o f 0 CgółftBCd L o o a llty H o rizo n D epthcm лть e20 EC1 T o ta l 1 - 0 ,1 0 ,1 - 0 ,0 2 4 0 ,0 2 PJBB G leby opad cw o -g lo jo * * P ee u d o g la y e c i l a B rzóza 2 p olo - a r a b l e la n d *1 Al * 5-15 25-35 1 ,1 5 0 ,3 7 5 ,9 6 ,3 4 .9 5 ,3 63 61 15 20 22 19 0 ,1 5 0 ,1 2 S 45-55 0 ,1 3 7 ,2 6 ,1 60 13 27 0 ,0 9 Cg 70-80 0 ,1 5 7 ,3 6 .3 36 20 44 0 ,0 3 100-110 0 ,1 1 7 ,9 7 ,2 36 20 44 0 ,0 6 Wiśniewo Cl p o le - a r a b l e la n d A1 0-5 5-20 3 .7 6 1 .7 7 6 ,0 6 ,0 4 ,9 5 ,2 29 29 40 33 31 38 0 ,1 4 0 ,1 0 Axg 20-40 0 ,3 8 5 ,7 4 ,7 23 35 42 0 ,0 3 g 60-70 0 ,1 9 5 ,5 4 ,4 14 49 37 0 ,0 3 D« 100-120 0 ,2 8 5 ,4 4 ,0 11 31 58 0 ,2 5 Mady b ru n a tn a B rovn r i v e r a l l u v i a l s ó l l o Zawady 13 Bad - o r c h a r d A1 /В / 5-25 40-50 0 ,6 7 0 ,1 7 6 .4 7 .5 5 .3 6 . 3 33 17 52 73 15 10 0 ,3 9 0 ,1 3 D1 95-110 0 ,1 9 7 ,8 7 ,0 21 65 14 0 ,1 5 ° 2 150-170 0 ,0 8 7 ,8 7 ,0 28 61 11 0 ,0 9 V llanöw 14 p o le - a r a b l e la n d A1 /:7 0 -1 0 45-75 1 ,2 4 0 ,5 9 6 ,5 7 ,7 6 ,0 6 ,9 28 37 43 32 £9 31 0 ,1 6 0 ,1 3 T) 110-310 0 ,0 0 7 ,2 6 ,8 97 2 1 0 ,0 6 150-170 С ,03 7 ,5 7 ,0 91 6 3 ś la d y tr a c e Kazuń 19 p o le - a r a b l e la n d Al 5-.15 20-30 1 .9 5 1 ,2 1 6 ,6 6 ,9 6 ,1 6 ,3 10 9 44 43 46 48 0 ,2 0 0 ,1 1 /в/ 60-70 1 ,3 9 7 ,1 6 ,4 20 18 62 0 ,2 8 D i 135-145 0 ,1 1 7 ,1 6 ,6 64 31 5 0 ,0 6 C zarna zie m ia B la ck e a r t h Wilanów 63 p a rk - p a rk A i 0 -5 5-15 2 ,1 0 1 ,5 9 5 .7 5 .8 5 .1 5 .2 76 77 12 11 12 12 0 ,1 3 0 ,1 3 30-50 0 ,4 9 6 ,4 5 ,8 83 8 9 0 ,0 9 Aj^/D 70-00 0 ,0 3 6 ,6 6 ,3 93 1 1 0 ,1 0 D 130-150 0 ,0 5 6 ,7 6 ,4 94 3 3 0 ,0 6
być następstwem działalności człowieka, np. przy stosowaniu superfos- fatu.
W pozostałych typach gleb (gleby glejowe, mady i czarna ziemia) w y stępuje podobna prawidłowość w rozmieszczeniu kadmu. Na ogół nagro madza się on w poziomie próchnicznym, niezależnie od typu gleb czy też rodzaju skały macierzystej. Współczynnik koncentracji dla pozio mu A t wynosi 2,16-4,66. Zawartość kadm u m aleje przeważnie wraz z głę bokością, a tylko w w arstw ach iłu zaobserwowano większe ilości tego pierw iastka (tab. 3).
Stwierdzone w niniejszych badaniach zawartości kadm u w w ierzch nich w arstw ach omawianych typów gleb są znacznie większe od ilości podawanych przez O b u c h o w s k ą [12]. A utorka ta w glebach okolic W arszawy odnotowała średnią zawartość 0,07 ppm Cd.
PO D SU M O W A N IE
Na podstawie uzyskanych wyników nasuw ają się następujące uwagi końcowej:
1. w glebach bielicowych leśnych kadm koncentruje się głównie
w ściółce oraz w w arstw ie 0-5 cm poziomu akumulacyjnego. W pozosta łych rozpatryw anych typach gleb, niezależnie od sposobu ich użytkowa nia, nagromadzenie kadm u w ystępuje głównie w poziomie próchnicznym. 2. Mimo dużych różnic pod względem składu mechanicznego głęb szych w arstw zbadanych gleb różnice w zawartości kadm u są niewiel kie. Większe ilości kadm u w poziomach wierzchnich są prawdopodobnie wynikiem różnorodnej działalności człowieka.
L IT E R A T U R A
II] A l i o w a y W. H.: A gronom ie con trols over th e en v iro n m en ta l cy clin g of tra ce elem en ts. A d van . A gronom y 20, 1972, 235-271.
[2] B o l i b r z u c h E.: O znaczanie zaw artości kadm u m etodą A S A w ro ślin a ch , n aw ozach i gleb ach . Probl. A g ro fizy k i 1974, 12, 108-113.
[3] B u r k i t t A., L e s t e r P., N i с к le s z G.: D istrib u tion of h ea v y m e ta ls in th e v ic in ity of an in d u stria l co m p lex . N atu re 1972, 238, 327-328.
[4] G r e s z t a J., G o ź d z i k S.: W p ływ h u tn ictw a cyn k u n a g leb y . R ocz. glebozn. 20, 1969, 1, 195-215.
[5] K a b a t a - P e n d i a s A., P e n d i a s H.: S zk o d liw o ść n ad m iern ego stężen ia m eta li ciężkich w środ ow isk u b iologiczn ym . Zesz. probl. P ost. N au k roi. 1973, 145, 63-78.
[6] K a b a t a - P e n d i a s A.: T he im p act of copper m in in g and in d u stria l a c ti v ity of L ow er S ilesia on th e ch em ical com p osition of p lan ts. A nn. Rep. P u ła w y , 1974.
[7] L a g e r w e r f f J. V., S p e c h t A. W.: C on tam in ation o f road sid e soil an d v e g e ta tio n w ith cadm ium , n ick el, lea d and zinc. E nviron. Sei. and T ech. 1970, 4, 583-5B6.
[8] L a g e r w e r f f J. V.: U p ta k e of cadm ium , lead and zinc by radish from soil and air. S o il Sei. I l l , 1971, 2, 129-133.
[9] L i s к D. J.: T race m etals in soils, p la n ts and an im als. A dvan. A gronom y 1972, 24, 267-325.
[10] M i l l s J. G., Z w a r i c h M. A.: H ea v y m eta ls co n ten t of so ils on M anitoba. Can. J. S oil Sei. 1975, 55, 295-300.
[11] M i n a m i K. , A r a k i K.: D istrib u tion of trace ele m e n t in a ra b le soil a ffe c ted by a u to m a b ile ex h a u sts. S o il Sei. P la n t N utr. 21, 1975, 2, 185-188. [12] O b u c h o w s k a I.: K adm w g leb ie n iek tó ry ch ok ręgów p rzem ysłow ych . Rocz.
PZH 17, 1966, 3, 318-322.
[13] P o l a ń s k i A. , S m u l i k o w s k i K.: G eochem ia. W yd. G eol., W arsza w a 1969.
[14] R ü h l i n g A. , T y l e r G.: R egion al d ifferen ces in th e d ep osition of h ea v y m eta ls over S ca n d in a v ia . J. A ppl. Ecol. 1971, 8, 495-507.
[15] T a k i j a m a Y., K a t s u m i T.: C adm ium con tam in ation of so ils and rice-p la n ts cau sed b y zinc m in in g. I. S o il Sei. P la n t N utr. 19, 1973, 1, 29-38.
К . Ч А Р Н О В С К А К А Д М И Й В П О Ч В А Х ОКРЕСТН О С ТЕЙ В А Р Ш А В Ы И нститут почвоведени я и агрохим ии, В арш авская С ель ск охозяй ствен н ая академ ия Р е з ю м е И сследов али сь почвы образованны е и з р азн ы х м атеринских пород р асп о л о ж ен н ы х в ок рестн остях В арш авы , в р ади усе 60 км. В типологическом отно ш ении это п одзол и сты е лесны е почвы, иллим еризованны е почвы, пов ерхн остн о оглеенны е почвы, речны е аллю виальны е (пойменны е) почвы и черны е зем ли. В сумме отобрано 80 почвенны х образцов и з 16 р азр езов . Общ ее с о д ер ж а н и е кадмия оп редел ял ось в вы тяж к е конц ентри рованны х кислот (H N 03 H2S 0 4, HCl) по м етоду атомной абсорбционной спектроф отом етрии после сгущ ения до орга нической ф азы . На основании пол уч ен н ы х резул ь татов м ож но установить, что- в л есн ы х п одзол и сты х п очв ах (табл. 1) кадмий накапливается п реи м ущ ествен н о в подстоличном горизонте А 0 и в 0-5 см слое аккум уляционного горизонта A t . К о эф ф и ц и ен т концентрации кадмия для слоя 0-5 см составляет 1,5-14,60. В о с таль н ы х тип ах почд, независим о от способа их пользовани я, (табл. 2 и 3), накоп лен ие кадмия отмечено в главном в аккум уляционном горизонте А х\. к о эф ф и ц и ен т концентрации кадмия составил 1,60-4,66. Н есмотря на б ол ьш и е различи я в отнош ении м еханич еского состава более глубок и х слоев и ссл едо ванны х почв, разницы в содер ж ан и и кадм ия в общ ем невелики. Б ол ьш ее к о личество кадмия в пов ерхн остн ы х гори зон тах п о-видим ом у обязано р азн ообр аз ной деятельности человека: промы ш ленной и зем л едел ьч еск ой хозя й ст в ен н ой (например ф о сф а т н ы е удобрения).
K . C Z A R N O W S K A
C A D M IU M IN SO ILS OF W A R SA W R EG IO N
D ep artm en t of S oil S cien ce and A g ricu ltu ra l C hem istry, A gricu ltu ral U n iv ersity a t W arsaw
S u m m a r y
B y th e r e sp ectiv e in v estig a tio n s th e soils d ev elo p ed from va rio u s p arent m a terials, occu rin g in the v ic in ity of W arsaw , w ith in the rad iu s of 60 km , w ere com porised. T he typ es of so ils rep resented: fo rest podzolic soils, le ssiv é s, p seu d o- g le y soils, a llu v ia l soils and black earths. In total 80 soil sam p les from 16 p rofiles h a v e been taken. The total cadm ium co n ten t w a s d eterm in ed in ex tra cts of con cen trated acid s (H N 0 3, H2S 0 4, HC1) by th e m ethod of atom ic ab sorp tion sp ectrop h o tom etry, after co n d en sation in th e organic phase. T he resu lts ob tain ed p rove that in fo rest podzolic soils (T able 1) cadm ium is co n cen tratin g m a in ly in the litte r h o rizon A 0 and in the layer of 0-5 cm of th e accu m u la tio n horizon A v T he in d ex of cadm ium con cen tration for th e la y er of 0-5 cm v a ried w ith in 1.5-14.6. In re m ain in g soil typ es cadm ium is a ccu m u la tin g m a in ly in th e su rface horizon A t (T ables 2 and 3), irre sp ectiv e of th e u tiliza tio n w ay. T he in d ex of cadm ium co n cen tration w a s here 1.60-4.66. D ep osits of con sid erab le of d ifferen ces w ith regard to th e m ech an ical com p osition of deeper la y ers of th e soils under study, d iffe r e n ces in th e cadm ium con ten t in soil w ere in sig n ifica n t. H igher Cd am ou n ts in upper horizons are probably con n ected w ith v ariou s a c tiv itie s of man.
dr K ry sty n a C zarnow ska I n s ty tu t G leboznaw stw a i C hem ii R o ln ej SG G W -A R W arszaw a, ul. R a ko w ieck a 26
