Krystyna Daszkiewicz
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
Palestra 27/1-2(301-302), 110-114
O n Z E C Z I M i C T W O S Ą D t J N A J W Y Ż S Z E G O
G l o s a
do w y ro k u Sądu N ajw yższego z dnia 6 m a rc a 1982 r.
V KR 5/82» T eza pow yższego w y ro k u m a b rzm ien ie n a s tę p u ją c e : 1. Sam o w yrażenie w oli uczestni
czenia w strajku bez faktycznego w nim udziału nie stanow i w ykroczenia w m yśl art. 50 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie w ojennym (Dz.U. Nr 29, poz. 154),
O ba p u n k ty te zy pow yższego w y r o k u S ąd u N ajw yższego są w p e łn i słuszne, ale istotny niepokój budzi fa k t, że w k w e stia c h , k tó ry c h o n e d o ty c zą , w k w e stia c h łączących się z f u n d a m e n ta ln y m i za sa d a m i p ra w a k a r nego, słuszne sta n o w isk o m u sia ł f o r m u ło w a ć d o p ie ro S ąd N ajw yższy.
P ierw szy p u n k t tezy dotyczy z a sa dy cogitationis poenam nem o p a titu r. J e s t ona głęboko zakorzeniona w k a ż d y m w spółczesnym , a w ięc n ie ty lk o polskim , system ie p ra w a karnego. Nie m oże sta n o w ić podstaw y o d pow iedzial ności k a rn e j a n i m yśl, a n i w ola, an i n a w e t z a m ia r popełnienia czynu z a bronionego, jeżeli sp ra w c a n a ty m p o p rz e sta n ie . W m yśl słusznej tezy S ąd u N ajw yższego u ję te j w pierw szy m p u n k c ie s a m o w y r a ż e n i e w o- 1 i po p ełn ien ia czynu zabronionego nie* sta n o w i takiego czynu.
W tezie u ję te j w p u n k c ie d ru g im p rz y p o m n ia ł Sąd N ajw yższy a rt. 121 k.k. i w sk az ał n a konieczność jego stosoW hnia. A rty k u ł te n stanow i, że p rze p isy części ogólnej ko d ek su k a r nego „sto su je się do p rze stę p stw p rz e w id zian y c h w innych u sta w ac h , je - 1 2
2. Do przestępstw określonych w ' dekrecie z dnia 12 grudnia 1981 r- o stanie w ojennym (Dz.U. Nr 29, poz. 154) m ają zastosow anie przepisy częśet ogólnej kodeksu karnego, jeżeli prze pisy tego dekretu nie zaw ierają unor m owań odm iennych (art. 121 k k j . żeli u sta w y te nie z a w ie ra ją p rzep isów o d m iennych”. W k o n k re tn e j sp ra w ie chodziło o stosow anie p rzepisów części ogólnej kodeksu k a rn e g o do przes tę p stw o k reślo n y ch w d e k re c ie z d nia 12 g ru d n ia 1981 r. o sta n ie w ojennym .* W ydaw ałoby się, że sfo rm u ło w an y jas no art. 121 k.k. nie pow in ien budzić- żadnej w ątpliw ości. S tało się je d n a k inaczej. W ro z p a try w a n e j przez Sąd N ajw yższy sp raw ie S ąd W ojew ódzki w K. p rz y ją ł, że „do czynu określo nego w a r t. 46 u st. 2 d e k re tu z dnia 12 g ru d n ia 1981 r. o sta n ie w o je n n y m nie m a zastosow ania zjaw isk o w a p os tać p rz e stę p s tw a w fo rm ie podżegania,, poniew aż przep is te n ta k ie j fo rm y nie- p rz e w id u je ”. W głosow anym w yroku słusznie uznano to stan o w isk o za „błęd ny pogląd p ra w n y ” i tr a f n ie w sk a z a n o n a to, że „ d e k re t z d n ia 12 grud n ia 1981 r. o sta n ie w o jen n y m w z a k re sie przepisów k a rn y c h dotyczących p rze stę p stw w n im określo n y ch jest n ie w ą tp liw ie a k te m p ra w n y m szcze gólnym w sto su n k u do p rzep isó w k o dek su karnego. Je d n a k ż e nie znaczy to, że do p rz e stę p stw o k reślo n y ch w- ty m d ek re cie n ie m a ją zasto so w an ia:
1 O S N K W 1982, n r 6,po z. 42. 2 DZ.U. N r 29, poz. 154.
N r 1-2 (301-S0I) O rzecznictw o Sądu N a jw yższeg o 1 1 1
p rz e p isy części ogólnej kodeksu k a r n e go” M a ją one zastosow anie do p rze s tę p stw p rzew id zian y ch d ek re tem o s t a nie w ojennym , jeżeli te n d e k re t nie z a w iera w ty c h kw estiach przepisów odm iennych. S ą d N ajw yższy - słusznie w sk a z u je n a to, że om aw iany d e k re t o dm iennie re g u lu je np. nadzw y czajn e złagodzenie k a r y (a rt. 46 p k t 7) lu b orzeczenie k a r dodatkow ych (art. 48 ust. 6, a rt. 49 ust. 3).
T eza głosow anego w y ro k u u ję ta w p u n k c ie d ru g im a dotycząca sto so w a n ia p rzepisów części ogólnej k.k. w y m aga je d n a k p ew n eg o uzupełnienia. C y to w an y d e k re t o sta n ie w ojennym p rz e w id u je zbrodnie, w y stęp k i i w y k roczenia. W ynika stąd, że do zbrodni i w y stęp k ó w odnoszą się przepisy części ogólnej k o d ek su karnego, n a to m ia st do w yk ro czeń — przepisy części ogólnej kodeksu w ykroczeń. Z aw a rty w tym ostatnim , kodeksie a rt. 48 s ta now i bow iem , że „przepisy części ogól nej kodeksu w ykroczeń sto su je się do w ykroczeń p rzew idzianych w innych u sta w ac h , jeżeli u sta w y te nie zaw ie r a ją p rze p isó w o d m ie n n y ch ” .
P u n k te m c e n tra ln y m w spraw ie, k tó re j dotyczy głosow any w yrok, była k w a lifik a c ja -p raw n a czynu p o le g ają cego n a n a k ła n ia n iu i n aw oływ aniu do s tra jk u . J a k ie są zatem p ra w id ło w e k w a lifik a c je ta k ic h czynów, jeżeli się w eźm ie pod uw ag ę słuszną tezę (pkt 2) ...Sądu N ajw yższego?
C ytow any d e k r e t o sta n ie w o je n nym p rz e w id u je w y s t ę p e k z a grożony k a rą pozbaw ienia w olności do la t 5, p o le g ają cy n a o r g a n i z o w a n i u s tr a jk u alb o n a k i e r o w a - n i u nim lu b a k c ją p ro te sta c y jn ą (art. 46 ust. 2), oraz w y k r o c z ę - n i e, zagrożone k a r ą are sz tu do 3 m iesięcy albo k a r ą g rzyw ny do 5000 zł, poleg ające n a u c z e s t n i c z e
n i u w s tra jk u lu b w a k c ji p r o te s ta cy jn ej (art. 50 ust. 1).
Z ę w zględu n a to, że d e k r e t o s ta nie w ojen n y m n ie sta n o w i w te j kw estii inaczej, p odżeganie do o rg a n izow ania strajk u - albo k ie ro w a n ia n im pow inno być k w alifik o w a n e n a p o d s ta w ie a rt. 18 § 1 k.k. w zw iązk u z a r t. 46 ust. 2 cyt. d e k re tu o s ta n ie w o je n nym . Nie dotyczy to je d n a k n a w o ły w an ia do tego w y stęp k u . „N aw oły w an ie je st sk ie ro w a n e ad p e rs o n a m in c ertam , d o osób bliżej n ie z n a n y c h , nie działa n a in d y w id u a ln ą p sy c h ik ę , je st ogólnym zachęcaniem bez sto so w an ia arg u m e n tó w ad hom inem , d z ia ła jąc y ch n a d an ą psy ch ik ę” .3 T ezę t ę w prow adzono ta k że do n ajn o w szy c h k o m en tarzy i podręczników p ra w a kannego.4 Ten, kto publicznie n a w o łu je do popełnienia p rze stę p stw a lu b j e pochw ala, odpow iada n a p o d sta w ie art. 280 k.k.
Inaczej n a to m ia st k s z ta łtu je się s y tu a c ja p ra w n a tych osób, k tó re s t r a j ków nie o rg an iz u ją an i n im i n ie k ie ru ją , lecz ty lk o w nich u c z e s t n i c z ą . S ą one sp raw ca m i w y k ro c ze n ia przew idzianego w a rt. 50 ust. 1 cyt. d ek re tu o sta n ie w ojennym . Do te g o w y kroczenia odnoszą się p rze p isy częś ci ogólnej kodeksu w ykroczeń,, je ż e li d e k re t o sta n ie w o jen n y m nie z a w ie ra przepisów odm iennych. S p ra w c a ponosi odpow iedzialność za p o d że g an ie do w y kroczenia tylko w tedy, gdy u s ta w a ta k stanow i, i tylko w ra z ie d o ko n an ia przez sp raw cę czynu za b ro nionego (a rt 14 § 1 k.w.). N aw o ły w a nia do w y kroczenia kodeks w y k ro c ze ń w ogóle n ie p rze w id u je. D e k re t zaś o sta n ie w ojen n y m nie p rz e w id u je w tych k w estiac h odm iennej re g u la c ji. N ie w p ro w a d ził an i podżegania, an i n aw o ły w a n ia do w y k ro czen ia p rz e w i dzianego w art. 50 ust. 1. A za te m
3 J . M a k a r e w i c z : K o d e k s k a m y z k o m e n ta rz e m , L w ó w 1938, s. 407.
4 p o r . n p .: I A n d r e j e w , w . S w i d a, w . W o 1 1 e r : K o d e k s k a r n y z k o m e n ta r z e m , W a rsz a w a 1973, s. 97 99; K . B u c h a ł a : P ra w o k a r n e m a te r ia ln e , W a rsz a w a 1980, s. 428.
1 1 2 O rzecznictw o S ą d u N a jw yiszeg o N r 1-2 (301-302)
w m yśl tego d e k re tu są to ta k ie fo r m y tego w ykroczenia, za k tó re nie p rzew idziano odpow iedzialności k a rn e j. Nie m a w ięc podstaw do k a ra n ia spraw có w za te fo rm y w y kroczenia określonego a rt. 50 ust. 1 d e k re tu o stan ie w ojennym , k tó ry c h te n d e k re t n ie w prow adził.
W orzecznictw ie k a rn y m zarysow ał się je d n a k o statnio niep o k o jący n u rt n a ru sz a n ia p rzepisów d e k re tu o s ta n ie w ojennym , p olegający n a tym , że b e z k a rn e form y w y kroczenia o k reślo nego w art. 50 ust. 1 tegoż d e k re tu p rze k szta łc a się w w y stę p ek za w arty w a rt. 46 ust. 2. P rz y jm u je się więc, że podżeganie do w ykro czen ia p rze w idzianego a r t 50 ust. 1 albo n aw o ły w an ie do niego jć st w y stę p k iem o r g anizow ania s tra jk u .5 * 7 W n iniejszej sp ra w ie ro z p a try w a n e j przez S ąd N a j w yższy a k t oskarżenia zarzucił o s k a r żonem u A ndrzejow i G. także uczest nictw o w o rganizow aniu s tra jk u p r z e z n a k ł a n i a n i e i n a w o ł y w a n i e (art. 46 ust. 2 d e k r e tu o sta n ie w ojennym ). J e s t to nie tylk o k w alifik a c ja , k tó ra n a ru sz a p rz e pisy d e k re tu o sta n ie w o jen n y m do tyczące p rzew idzianych w n im w y kroczeń, ale z przytoczonych niżej po w odów trze b a ją uznać ' rów n ież za p o w ró t do k o ncepcji uzn an y ch za głęboko n iesłuszne ju ż w chw ili p rz y g o tow yw ania kodeksu k a rn e g o z 1969 r. J e s t to po p ro stu cofanie p raw a karnego.
W sy stem ie polskiego p ra w a k a r n eg o a n i przew id zian e w a rt. 18 g 1 n a k ła n ia n ie do czynu zabronionego, a n i n aw o ły w a n ie do działalności p rzes tępczej n ie może być u zn a w an e za jej o r g a n i z o w a n i e . P rzypom nijm y, że z e rw a n ie ze sta ry m i k oncepcjam i,
zgodnie z k tó ry m i utożsam iano o rg a n izow anie p rze stęp stw a z innym i jego fo rm am i, słu szn ie uzn an o za jedno z isto tn iejszy ch osiągnięć k odeksu k a r nego z 1 9 6 9 .r. P ro b le m e m o dużym znaczeniu stało się n o w e ujęcie roli o r g a n i z a t o r a p rzestępstw a.
W prow adzając kodeks k a rn y z 1969 r. w skazyw ano w y ra ź n ie n a to, że no w e ujęcie te j k w e stii „pozw ala n a od p o w iad a ją cą rzeczyw istości k w a lifik a c ję roli o rg a n iz a to ra p rze stęp stw a” • U tożsam ianie ro li o rg an iz ato ra p rz e stę p stw a z ta k im i jego form am i, ja k podżeganie lu b pom ocnictw o, uznano za „sztuczne d niezgodne ze społecznym poczuciem p ra w n y m ”.’ O dnosić się to m usi oczyw iście ta k że do n aw oływ ania do czynu zabronionego. N aw oływ anie do popełnienia p rze stę p stw a je st b o w iem „sui generis podżeganiem do niego, ty le że je s t zw rócone n i e . do określonej je d n ej lu b w ięcej osób, lecz do każdego, k to zn a jd u je się w zasięgu «publicznego» d z ia ła n ia ”.«
„O rganizow anie” p rze stęp stw a je s t w sto su n k u do podżegania lub n a w o ły w an ia do czynów zabronionych fo r m ą w yższej ran g i, w sk az u ją cą ; a w iększe zaangażow anie sp raw cy p rze s tępstw a, n a szerszy zak res p o d ejm o w anych czynności zm ierzających do r e alizacji p rze stęp stw a. Z asłu g u je ono zatem ta k że n a in n ą ocenę w aspekcie w in y spraw cy i sto p n ia społecznego niebezpieczeństw a jego czynu.
N a czym polega „organizow anie” działalności p rze stęp n e j? W p rak se o logii w iąże się „organizow anie” z w y tyczaniem celu o k reślo n e j działalności, z doborem m etod i środków realizacji, z p lanow aniem , a jego isto ty d o p a tru je się w a k c ji zesp alan ia określonych e le m en tó w w je d n ą całość.8 W pew n ej 5 P o r . n p . w y r o k S N (Izb» W o js k o w a ) z d n ia 18 lu te g o 1982 r . R w 33/82, O SN K W 1982, n r 4—5, p o t. 27. • P r o j e k t k o d e k s u k a r n e g o . W a rsz a w « 1988, a. 100. 7 P r o j e k t k o d e k s u k a r n e g o , lo c . c lt. a 1. A n d г e j e w , w. S w i d a , W . W o 1 1 • r : o p . c lt., a. 849. » T . K o t a r b i ń s k i : T r a k t a t o d o b r e j ro b o c ie , W ro c ła w -W a ra z a w a -K ra k ń w 1988, a. 148, m i n .
N r 1-2 (301-202) O rzecznictw o Sądu N a jw yższeg o 113
zbieżności z ty m i w y ja śn ie n ia m i po zo stają in fo rm ac je n a te n te m a t z a m ieszczone w k o m e n tarza ch do k o d e k su karnego. W sk azu je się w nich n a to, że d ziałalność „zorganizow ana” przeb ieg a ze z góry założonym i, choć by ty lko podstaw ow ym i u stalen iam i, m .in. w z a k resie podziału ról, sposo b ów k o n ta k to w a n ia się, a „org an iza to re m ” je st osoba opracow ująca te fo rm y d ziałalności.10 *
W „ o rg a n izo w an iu ” działalności p rz e stę p n e j w y o d ręb n ić m ożna cztery g ru p y czynów i czynności należących do jego zakresu. P ierw sza ob ejm u je czynności zw iązane z u sta la n iem zało żeń ogólnych, w ytyczaniem celu d zia łalności, opraco w y w an iem je j planów i p ro g ra m ó w . W d ru g ie j m ieszczą się zespoły czynności zw iązane z oddzia ły w an iem n a ludzi, k tó rzy m a ją u- czestniczyć w zorganizow anej d z ia ła l ności. Tu zatem zm ieszczą się czyn ności, za pom ocą k tó ry c h dok o n u je się w y b o ru ludzi, w y w ie ra n a nich nacisk, sk ła n ia do p o d ejm o w an ia określonych decyzji, dzieli role i fu n k cje. T rzecia g ru p a o b e jm u je czynności re a liz a c y j n e o c h a ra k te rz e „rzeczow ym ”, np. zw iązan e z d o b o rem narzędzi, ś ro d ków , pom ieszczeń, zabezpieczaniem b a zy tra n sp o rto w e j itp . M ogą one w y stę pow ać w szerszym alb o w ęższym za k re sie , różnić się ta k ż e ze w zględu n a ro d z a j zorganizow anej działalności p rze stęp n e j. W reszcie do cz w artej g ru p y należ ą czynności, k tó re z re g u ły u ja w n ia zo rganizow ana działalność p rz e stę p n a . W w y jątk o w y c h sy tu a c jach m oże ich je d n a k zabraknąć. C ho dzi tu o czynności, k tó re zam ierzoną d ziała ln o ść p rz e stę p n ą zabezpieczają. Ich c h a r a k te r m oże być osobowy a-lbo rzeczow y (np. tw o rze n ie „obstaw y”, dobór p aserów , o p rac o w a n ie d o k u m e n ta c ji sta n o w iąc ej k am u fla ż zorganizo
w a n e j d ziałalności p rz e stę p n e j itp.). W ym ienione g ru p y czynności o b ej m u ją zatem rów nież tak ie, k tó r e n a leżą do za k resu p rzygotow ania, po d że gania, pom ocnictw a do p rze stę p stw a lu b innych jego form . T e czynności w żadnym raz ie nie m ogą być je d n a k u to żsam ian e z „o rganizow aniem d ziałalności p rz e stę p n e j”. S p ra w c a b o w iem m usi w yjść poza za k res czyn ności v przygotow aw czych, p odżegania lu b pom ocnictw a, m usi uczynić w ięcej, p o d jąć ta k ż e inne czynności zm ierza ją c e do rea liz a c ji w ielopodm iotow ej działalności p rze stęp n e j, a b y m u m oż n a było p rzy p isać „o rg an izo w an ie” t a k ie j działalności. J e ś li n ie pójdzie d a lej, będzie m u m ożna p rz y p isa ć je d y n ie przy g o to w an ie do p rz e stę p stw a (jeżeli je s t ono k a ra ln e ) lu b ty lk o podżeganie albo pom ocnictw o. „ O rg a n iz a to re m ” p rz e stę p s tw a jeszcze nie jest.
W rozw ażan ej sp ra w ie S ąd W oje w ódzki w K . nie zgodził się z k w a lifik a c ją czynu z a w a rtą w a k c ie o s k a rż e n ia i nie p rz y p isa ł A n d rz ejo w i G. org an izo w an ia s tr a jk u „przez n a k ła n ia n ie i n aw o ły w a n ie” . W u z a sa d n ie n iu w y ro k u S ądu N ajw yższego z d n ia 6 m a rc a 1982 r. w sk a z u je się n a to, że „Sąd W ojew ódzki ro zp o zn ał s p r a w ę w tr y b ie do raźn y m i w w y ro k u p rz y p isa ł o skarżonem u p o p ełn ien ie w y k ro cz en ia określonego w a rt. 50 cyto w anego d ek re tu , polegającego n a tym , t e o sk arżo n y uczestniczył w s tr a jk u ”. W zw iązku z ty m rozp o zn an iem w t r y b i e d o r a ź n y m sp ra w y do* tyczącej w y k r o c z e n i a zauw ażyć je d n a k trze b a, że d e k r e t z d n ia 12 g ru d n ia 1981 r. o p o stę p o w an ia ch szczególnych 11 w p ro w a d za p o stę p o w a n ie d o raź n e „na czas o b o w iąz y w an ia s ta n u w ojen n eg o ” t y l k o w s p r a w a c h o p r z e s t ę p s t w a (a rt. 1). Nie w p ro w ad za go w sp ra w a c h o no P o r. n p . I. A n d r e j e w , W. S w i d a, W. W o l t e r : op. c it., s. 396. U D e k r e t o p o s tę p o w a n ia c h s z c z e g ó ln y c h w s p r a w a c h o p r z e s tę p s tw a ł w y k r o c z e n ia w c z a s ie o b o w ią z y w a n ia » ta n u w o je n n e g o , Dz. U . N r » , po», l f ll
1 1 4 P r a s a o a d w o k a tu r ze N r 1-2 (301-302)
w ykroczenia. R o z p atry w an ie za te m w try b ie d o raź n y m sp ra w o w y k ro c ze n ia sta n o w i o b razę a rt. 1 tegoż d e k r e tu.
R ozw ażana sp ra w a u ja w n iła je d n a k n ie ty lk o p ro b lem b łę d n ej k w a lifik a c ji p ra w n e j czynu. S ąd N ajw yższy w s k a zał też — i słu szn ie — n a b łę d n e s ta now isko S ąd u W ojew ódzkiego w k w e s tii oceny zachow ania się oskarżonego. C hodzi o to, że A n d rzej G., skazan y za u cz estn ictw o w s tr a jk u , w s tr a jk u w ca le n ie uczestniczył. W y dając w y ro k sk azu jący , S ą d W ojew ódzki p rz y ją ł jednocześnie, że oskarżony ipo ogło szen iu s tra jk u , a b y n ie dopuścić do zniszczenia m a teria łó w b ędących w p ro d u k c ji, k o n t y n u o w a ł p r a c ę n a i sw ojej m aszynie w oddziale f a r b ia r n i. Co w ięcej, n a ty m oddziale n ie b y ło w ogóle żadnego p rze sto ju p ro d u k cy jn e g o , poniew aż s tr a jk został odw ołany, zanim dokończono rozpoczę ty cykl p ro d u k cy jn y .
S ąd W ojew ódzki n ie ty lk o sk azał za uczestnictw o w s tr a jk u ro b o tn ik a, k tó r y w tym s tr a jk u nie uczestniczył. P o sta w ił m u n a d to d o d atk o w y zarzu t, że o skarżony „nie p o d ją ł Radnej d zia łalności przeciw k o o dw ołaniu s tr a jk u ”.
P l ł / f S 4 O
A D W O K A T U R Z E
To znaczy, że postaw iono m u zarzu t w zw iązku z postępow aniem , k tó re zasługiw ało n a ocenę p ozytyw ną. U czy n ił przecież dobrze, sk o ro się odw o ła n iu s tr a jk u nie przeciw staw ił. Dzięki te m u odw o łan iu u ra to w a n o prod u k cję. G łosow any w y rok odzw ierciedla za te m n iezw y k łą spraw ę. W sp ra w ie tej oskarżono ro b o tn ik a A n d rz eja G. o to, że w sw ym zakładzie p ra c y o rg a n i zow ał stra jk . O kazało się je d n ak , że z a rz u t je s t b ezpodstaw ny, poniew aż oskarżony s tr a jk u n ie organizow ał. S ąd W ojew ódzki sk azał go zatem za uczestniczenie w s tra jk u . O kazało się je d n ak , że on w s tr a jk u n ie u czestn i czył, p rac ę kon ty n u o w ał, „w ykonyw ał należące do niego obow iązki p ra c o w n ik a z a k ła d u ”. A p o n a d to sp raw ę p rz y pisanego m u w ykroczenia- rozpoznano w try b ie d la w ykroczeń nied o p u sz czalnym .
Do jaśn iejszy ch stro n tej całej s p r a w y zaliczyć m ożna tylk o fa k t, że Sąd N ajw yższy u ch y lił zaskarżony w y ro k i sp raw ę p rze k aza ł do ponow nego roz poznania.
K r y sty n a D a szkiew icz
D n ia 17 g ru d n ia 1982 r. z e b ra ła się n a sw oim pierw szym posiedzeniu T ym czaso w a R a d a K ra jo w a P atrio ty c zn e g o R uchu O drodzenia N arodow ego. P ra s a codzienna p o d a ła przebieg tego posiedzenia i n ie k tó re przem ó w ien ia w ygłoszone n a tym posie d z e n iu o raz zam ieściła sk ła d w y b ran eg o P re zy d iu m T R K PRON. W sk ład tego P r e zy d iu m w szedł m .in. adw . A n d rz ej E lb an o w sk i z P oznania, członek Z arzą d u P ol skiego Z w iązk u K ato lik ó w Ś w ieckich i zarazem członek T ry b u n a łu S tan u . W skład zaś T R K PR O N w eszli adw o k aci: Z dzisław C zeszejko-Sochacki, prezes Z rzeszenia P ra w n ik ó w P olsk ich , poseł n a S e jm PRL, oraz adw . Je rz y K ejn a, przew odniczący T R W P R O N w w oj. płockim .
„R zeczpospolita” (n r 271 z d n ia 28 listo p a d a 1982 r.) o dnotow ała w k ro n ik a rsk ie j r u b ry c e o d b y tą w końcu listo p a d a 1982 r. se sję naukow ą, zorg an izo w an ą przez
