Możliwości wykorzystania najnowszych osiągnięć geomatyki w Lasach Państwowych

ROCZNIKI GEOMATYKI 2010 m T VIII m Z 5(41)

MO¯LIWOŒCI WYKORZYSTANIA

NAJNOWSZYCH OSI¥GNIÊÆ GEOMATYKI

W LASACH PAÑSTWOWYCH

THE POSSIBILITY TO USE THE MOST RECENT

ACHIEVEMENTS OF GEOMATICS IN THE STATE FORESTS

Heronim Olenderek

Katedra Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leœnictwa, Wydzia³ Leœny Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego

S³owa kluczowe: geomatyka, Lasy Pañstwowe, badania i wdro¿enia Keywords: geomatics, the State Forests, research and implementation

Wstêp

Pañstwowe Gospodarstwo Leœne Lasy Pañstwowe gospodaruje lasami o powierzchni po-nad 7,2 mln ha, co stanowi 78,1 % powierzchni wszystkich lasów; grunty leœne, zadrzewione i zadrzewienia zajmuj¹ natomiast 30,4 % powierzchni terytorium Polski (Centrum Informacyj-ne LP, 2009, G³ówny Urz¹d Statystyczny, 2009). Te liczby upowa¿niaj¹ do postawienia tezy, i¿ problem geoinformacji w Lasach Pañstwowych, ze wszystkimi jej aspektami a wiêc pozyski-waniem, przetwarzaniem, wykorzystywaniem i udostêpnianiem jest problemem wa¿nym i znacz¹cym w kontekœcie krajowej infrastruktury informacji przestrzennych.

Pierwsza leœna mapa numeryczna (LMN) dla nadleœnictwa powsta³a w roku 1993 (Nad-leœnictwo Brzeziny, RDLP £ódŸ), ostatnia – pod koniec roku 2009 (Nad(Nad-leœnictwo Celesty-nów, RDLP Warszawa). Prace na Systemem Informatycznym Lasów Pañstwowych (SILP) rozpoczêto w roku 1991, w roku 2001 po raz pierwszy zdefiniowano standard LMN (Zarz¹-dzenie nr 47, 2001). Prace nad rozwojem SILP i LMN trwaj¹ permanentnie. SILP i LMN s¹ aktualizowane i wykorzystywane, rozwijane i stosowane s¹ ró¿ne narzêdzia, np. Mapnik, Mapan, eLas, elMapa, Aktualizator LMN.

Co kilka lat (2001, 2004, 2006, 2008, 2010) odbywaj¹ siê, organizowane przez Dyrekcjê Generaln¹ Lasów Pañstwowych i Katedrê Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Lesnic-twa (Zak³ad Geomatyki i Gospodarki Przestrzennej) SGGW, konferencje „System Informa-cji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych”. Konferencje by³y okazj¹ do podsumowania osi¹-gniêæ LP w zakresie zastosowañ geomatyki w leœnictwie.

Artyku³ opracowany w ramach projektu badawczego N N309 114537 finansowanego przez MNiSW pt.”Las i jego cechy w rastrowym modelu danych przestrzennych”.

Trzy pierwsze konferencje dotyczy³y przede wszystkim stanu i perspektyw wdra¿ania leœnej mapy numerycznej, czwarta – teledetekcji i fotogrametrii leœnej, na ostatniej zaœ podjê-to próbê oceny dotychczasowych zaspodjê-tosowañ oraz mo¿liwoœci wykorzystania najnowszych osi¹gniêæ geomatyki w Lasach Pañstwowych (Roczniki Geomatyki: t. II, z. 4, t. IV, z. 4, t. VI, z. 8; www.geomatyka.lasy.gov.pl).

Badania naukowe i wdro¿enia

Badania naukowe w zakresie zastosowañ geomatyki w leœnictwie prowadzone s¹ przede wszystkim w Instytucie Badawczym Leœnictwa, którym obecnie kieruje leœnik, specjalista w zakresie teledetekcji lasu, prof. dr hab. Tomasz Zawi³a-NiedŸwiecki, oraz na trzech wydzia-³ach leœnych: Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, Uniwersytetu Przyrodniczego w Po-znaniu i SGGW w Warszawie. Na Wydziale Leœnym SGGW w strukturze Katedry Urz¹dza-nia Lasu, Geomatyki Ekonomiki Leœnictwa funkcjonuje Zak³ad Geomatyki i Gospodarki Prze-strzennej (do 31 grudnia 2009 r. Zak³ad Systemów Informacji PrzePrze-strzennej i Geodezji Le-œnej). Zak³ad ten w bie¿¹cym roku obchodzi 90 rocznicê utworzenia, st¹d na V Konferencji „System Informacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych” mia³ miejsce akcent jubileuszo-wy w postaci referatu „Geoinformacja w leœnictwie – 90 lat geodezji leœnej w SGGW”. Istotny wk³ad w badania w zakresie zastosowañ geomatyki w leœnictwie wnieœli równie¿ praktycy (nadleœnictwa, Biuro Urz¹dzania Lasu i Geodezji Leœnej), a tak¿e inne, nieleœne placówki naukowo-dydaktyczne.

Badania mog¹ byæ te¿ charakteryzowane ze wzglêdu na Ÿród³a finansowania. Nale¿y tu wyró¿niæ fundusze przeznaczone na naukê (krajowe i unijne) w tym: dzia³alnoœæ statutow¹, badania w³asne, granty Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wy¿szego (w³asne, promotor-skie), a tak¿e tematy zlecone przez Dyrekcjê Generaln¹ Lasów Pañstwowych.

Kolejny podzia³, to podzia³ merytoryczny badañ. Mo¿na z zadowoleniem stwierdziæ, i¿ w ostatnich latach zakres badañ staje siê coraz bardziej ró¿norodny, bardziej pe³ny, adekwatny do rozwoju geomatyki w œwiecie. Mo¿na postawiæ tezê, i¿ w zakresie rozwoju zastosowañ geomatyki w leœnictwie nie zostajemy w tyle, a wprost przeciwnie – nad¹¿amy za rozwojem samej geomatyki jako dyscypliny.

Na V Konferencjê przygotowano 30 referatów do wyg³oszenia i ewentualnego zamiesz-czenia w Rocznikach Geomatyki, 7 artyku³ów do Roczników Geomatyki (brak czasu na wyg³oszenie), 16 posterów, 7 artyku³ów zwi¹zanych z geomatyk¹ LP do miesiêcznika „G³os Lasu” i 8 artyku³ów oraz 2 wywiady do dwutygodnika „Las Polski”. Z rozpoczêciem V Konferencji zbieg³o siê wydanie podrêcznika „Geomatyka w Lasach Pañstwowych, czêœæ I – podstawy”. Jest to kontynuacja ksi¹¿ki pod redakcj¹ K. Ok³y (2000) pt. „System Informa-cji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych”. Autorami tej nowej publikaInforma-cji s¹ pracownicy wydzia³ów leœnych uczelni, pracownicy Instytutu Badawczego Leœnictwa i leœnicy – prakty-cy. Ksi¹¿ka bêdzie bardzo pomocna zarówno leœnikom – praktykom, jak równie¿ studentom wydzia³ów leœnych.

W okresie poprzedzaj¹cym V Konferencjê zosta³ realizowany na Wydziale Leœnym SGGW, przy udziale wykonawców z ró¿nych jednostek, w tym praktyków, temat zlecony przez DGLP pt. „Opracowanie metody inwentaryzacyjnej lasu opartej na integracji danych pozy-skiwanych ró¿nymi technikami geomatycznymi” (2006-2008, kierownik T. Zawi³a-NiedŸwiec-ki). Opublikowano m.in. dwie monografie: T. Zawi³a-NiedŸwiecki i M. Zasada (red.), (2008)

„Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu – potrzeby i mo¿liwoœci” oraz T. Zawi³a-NiedŸwiecki i M. Zasada (red.), (2010) „Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu – propozycje zastosowañ praktycznych”.

Szczególn¹ uwagê skierowano w badaniach na integracjê ró¿nych technologii oraz na mo¿liwoœci zastosowania skaningu laserowego w leœnictwie. Temu zagadnieniu poœwiecony by³ równie¿ grant MNiSW „Zastosowanie lotniczego i naziemnego skaningu laserowego w analizie struktury przestrzennej i funkcjonowania lasów w krajobrazie” (2005-2007, kier. K. Bêdkowski) oraz aktualnie – grant promotorski „Wykorzystanie danych lotniczego skaningu laserowego do okreœlania zagêszczenia drzew w jednopiêtrowych drzewostanach sosno-wych” (2009-2001, K. Bêdkowski, K. Stereñczak). Skaningiem laserowym zajmuj¹ siê rów-nie¿ zespo³y: Wydzia³u Leœnego UR w Krakowie (P. Wê¿yk) i UP w Poznaniu (P. Strzeliñski), a tak¿e praktycy: m.in. BULiGL w Bia³ymstoku (M. Ksepko, M. Mystkowski), Nadleœnictwo Œwieradów (R. Ba³azy).

Nadleœnictwo Œwieradów wchodzi w sk³ad Leœnego Kompleksu Promocyjnego Sudety Zachodnie. Za opracowanie i wdro¿enie systemu GIS w tym LKP firma ESRI przyzna³a w 2009 roku nagrodê „za szczególne osi¹gniêcia w systemie GIS”. Opracowany projekt zosta³ wybrany spoœród ponad 100 tys. u¿ytkowników GIS w œwiecie; œwiadczy to niew¹tpliwie bardzo pozytywnie o wdra¿aniu geomatyki w Lasach Pañstwowych. W czerwcu 2010 r. zosta³ zaakceptowany projekt unijny firmy RapidEye AG, którego jednym z beneficjentów jest LKP Sudety Zachodnie. Bêdzie on otrzymywa³ bezp³atnie, dla 80 tys. ha, przez okres trzech lat, zdjêcia satelitarne wykonywane co miesi¹c w okresie wegetacyjnym oraz w sytu-acjach klêskowych (wiatro³omy, po¿ary) w dowolnym terminie. Zdjêcia pos³u¿¹ opracowa-niu nowych metod ochrony lasu (Ba³azy, 2010).

Badania w zakresie pozyskiwania danych o lesie dotyczy³y tak¿e mo¿liwoœci zastosowa-nie georadarów (P. Strzeliñski, A. Wêgiel), wykorzystania modeli lataj¹cych z zastosowa- niemetrycz-nym aparatem cyfrowym (A. Zmarz – grant promotorski MNiSW, promotor K. Bêdkowski; W. Plutecki), a tak¿e wykorzystania odbiorników do nawigacji satelitarnej klasy GIS oraz systemu ASG-EUPOS w praktyce leœnej (M. Brach, SGGW; W. Witosza, Nadleœnictwo Strzelce Opolskie).

Du¿o czasu na konferencji zarezerwowano na prezentacjê badañ i wdro¿eñ w zakresie wykorzystania leœnego SIP przez podmioty zewnêtrzne. By³y to problemy dotycz¹ce:

m leœnych map w sieci,

m internetowego serwisu mapowego RDLP w Krakowie,

m interaktywnego serwisu internetowego, zawieraj¹cego informacje o ochronie przyro-dy w lasach pó³nocno-wschodniej Polski,

m mo¿liwoœci udostêpniania elementów leœnej mapy numerycznej w sieci rozleg³ej Inter-net na przyk³adzie Nadleœnictwa Kozienice,

m turystycznego atlasu lasów Opolszczyzny,

m Miejskiego Systemu Informacji Przestrzennej w Kielcach jako narzêdzia wspó³pracy w zarz¹dzaniu lasami niepañstwowymi i pañstwowymi dla zrównowa¿onego rozwoju, m metodyki pozyskiwania informacji przestrzennej z dokumentów planistycznych

po-ziomu lokalnego w celu harmonizacji zapisów rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyj-nej na terenach leœnych i w ich pobli¿u.

Problem osuwisk badali i prezentowali J. Mozgawa i £. Kwaœny (SGGW), a wykorzysta-nie zdjêæ lotniczych w okreœlaniu rozmiaru strat spowodowanych tr¹b¹ powietrzn¹ – K. Majsterkiewicz (RDLP Katowice).

Propozycje badawcze

Problemy wymagaj¹ce dalszych badañ i wdro¿eñ to, moim zdaniem, przede wszystkim: m aplikacje dla potrzeb analiz przestrzennych w LP,

m dok³adnoœæ i metody aktualizacji leœnej mapy numerycznej,

m ocena infrastruktury informacji przestrzennej LP oraz mo¿liwoœæ jej wykorzystania przez podmioty zewnêtrzne.

Ju¿ w latach 1999-2002 na zlecenie DGLP by³ realizowany temat „Analizy przestrzenne, optymalizacja i symulacje przestrzenne w zarz¹dzaniu Lasami Pañstwowymi, z uwzglêdnie-niem standardów leœnych map numerycznych na poziomie nadleœnictwa, rdLP i DGLP” (Mozgawa J., 2004). Wtedy to rozpoznano teoretycznie i przetestowano empirycznie wszystkie etapy tworzenia aplikacji u¿ytkowych, ukierunkowanych na wykorzystanie potencja³u SIP na ró¿nych szczeblach zarz¹dzania Lasami Pañstwowymi. Wykonano 52 studia wykonalno-œci aplikacji u¿ytkowych, wyselekcjonowanych z propozycji zg³oszonych przez kadrê in¿y-nieryjno-techniczn¹ Lasów Pañstwowych. W latach póŸniejszych powsta³y kolejne propo-zycje wykorzystania analiz jako rezultat kolejnych badañ ró¿nych zespo³ów (np. temat reali-zowany przez prof. J. Mozgawê „Wyznaczanie, na podstawie analizy czasowo-przestrzen-nej, kierunków rozprzestrzeniania siê i zasiêgów gradacji: brudnicy mniszki, strzygonii cho-inowki, barczatki sosnówki, poprocha cetyniaka i siwiotka borowca oraz ognisk gradacyj-nych tych szkodników na terenie nadleœnictw Puszczy Noteckiej”).

Pola zastosowañ analiz przestrzennych, szczególnie dla potrzeb inwentaryzacyjnych, znacz-nie poszerzy³y badania w zakresie fotogrametrii i teledetekcji lasu (Mozgawa, Bêdkowski, Strzeliñski, 2008; Mozgawa, Bêdkowski, Zawi³a-NiedŸwiecki, 2008).

Niestety, mimo tego, i¿ analizy przestrzenne s¹ znacznie mniej pracoch³onne ni¿ np. pozy-skiwanie danych, w Lasach Pañstwowych przywi¹zuje siê do nich zbyt ma³¹ wagê. Popra-wa tego stanu jest Popra-wa¿nym elementem dzia³alnoœci na najbli¿sz¹ przysz³oœæ. W zakresie zastosowañ SIP w leœnictwie mamy kszta³cenie na poziomie akademickim, realizowane s¹ prace in¿ynierskie, magisterskie i doktorskie, funkcjonuje Studium Podyplomowe „Zastoso-wanie Systemów Informacji Przestrzennej w leœnictwie i ochronie przyrody”, wydano dwa podrêczniki. Byæ mo¿e, zapominamy jednak, ¿e wdro¿enie systemów geoinformacyjnych w

dzia³alnoœæ przedsiêbiorstwa wymaga przede wszystkim zdolnoœci menad¿erskich na dwóch p³aszczyznach, po pierwsze wiedzy o zarz¹dzaniu GIS, po drugie wiedzy o zastosowaniach GIS w zarz¹dzaniu (Longley i in., 2006).

Problemem badawczym i wdro¿eniowym jest okreœlenie dok³adnoœci i metod aktualizacji leœnej mapy numerycznej. Nie jest znana dok³adnoœæ leœnych map numerycznych zarówno na poziomie ca³ego nadleœnictwa (globalnym, w pañstwowym uk³adzie wspó³rzêdnych), jak równie¿ na poziomie ewidencji gruntów (granice dzia³ek i u¿ytków), a tak¿e wydzieleñ i ich wnêtrz, elementów liniowych i punktowych. Nie jest znana dok³adnoœæ okreœlania powierzchni obiektów (od kompleksów leœnych po wydzielenia).

Badania pozwol¹ zaproponowaæ metodê weryfikacji i oceny map numerycznych dla po-szczególnych nadleœnictw, ze szczególnym podkreœleniem najczêœciej pope³nianych b³êdów (w tym b³êdów nowego rodzaju, wczeœniej na mapach klasycznych nie wystêpuj¹cych). B³êdy map numerycznych nie powinny byæ powielane w ich nastêpnych edycjach. Istotna jest zarówno forma numeryczna, jak i jej kartograficzna wizualizacja. Analiza bêdzie pod-staw¹ do zaproponowania technologii aktualizacji leœnych map numerycznych, w zale¿noœci od proponowanej dok³adnoœci pomiaru obiektu, dostêpnych technologii, optymalizacji metod

aktualizacji ze wzglêdu na koszty i wymagane dok³adnoœci, a tak¿e na potrzeby ujednolicenia wielkoœci powierzchni obiektów, która obecnie ró¿ni siê w zale¿noœci od dokumentu, w którym jest zawarta, czêsto tak¿e w zale¿noœci od metody jej okreœlenia.

Ka¿dy obszar leœny nale¿y do jakiejœ, konkretnej gminy. Funkcja, jak¹ pe³ni, jest cech¹ przestrzeni (Olenderek, 2008). Informacje przestrzenne bêd¹ce w dyspozycji Lasów Pañ-stwowych powinny byæ znane i udostêpnione podmiotom zewnêtrznym, krajowym i zagra-nicznym. Dokonana ocena infrastruktury przestrzennej Lasów Pañstwowych pozwoli wskazaæ mo¿liwoœci jej wykorzystania przez podmioty zewnêtrzne tak¿e uwzglêdniaj¹c uwarunko-wania prawne (w tym dyrektywê INSPIRE), techniczne i finansowe. Konieczna jest integra-cja informacji z ro¿nych baz danych oraz systemów bran¿owych na terenie administracyj-nym nadleœnictwa, a tak¿e przep³yw informacji nadleœnictwo – region (samorz¹d lokalny), z uwzglêdnieniem korzyœci dla obydwu stron, w tym kreowania partycypacji spo³eczeñstwa w zarz¹dzaniu leœnictwem i ochron¹ przyrody.

Dzia³ania organizacyjno-prawne

Na V Konferencji „System Informacji Przestrzennej w Lasach Pañstwowych” przygoto-wano kilka wyst¹pieñ dotycz¹cych dzia³añ organizacyjno-prawnych maj¹cych istotny wp³yw na rozwój zastosowañ geomatyki w Lasach Pañstwowych. S¹ to:

m Centralizacja Systemu Informatycznego Lasów Pañstwowych (SILP); m Nowa Instrukcja Urz¹dzania Lasu;

m Instrukcja techniczna sporz¹dzania wydruków map leœnych (zwi¹zana z ww. Instrukcj¹); m Nowy standard leœnej mapy numerycznej.

Decyzjê o centralizacji SILP podj¹³ Dyrektor Generalny LP w 2008 r. G³ównymi za³o¿e-niami tej centralizacji s¹:

m integracja baz SILP i LMN w jednej bazie danych (reobaza),

m przeniesienie danych LMN (w œlad za danymi SILP) z nadleœnictw do rdLP, m instalacja serwerów GIS w rdLP (17 zamiast 41),

m udostêpnianie danych nadleœnictwom w postaci serwisów webowych (kodowany dostêp internetowy).

Centralizacja rozwi¹¿e przede wszystkim niektóre problemy aktualizacji obu baz: opiso-wej i geometrycznej (Drabarczyk, 2010a, 2010b).

Powiêkszanie siê bDzy danych LP wymusi³o podjêcie prac nad metabaz¹ Lasów Pañ-stwowych. Od listopada 2007 r. do kwietnia 2008 r. w Zak³adzie Informatyki LP pracowano nad systemem administrowania metadanymi przestrzennymi LP (GeoLas). Wdra¿anie zosta-³o wstrzymane ze wzglêdu na prowadzone równolegle prace nad centralizacj¹ bazy geome-trycznej i opisowej SILP. Na bazie systemu GeoLas i scentralizowanego SILP powstanie Centralna Baza Geometryczna LP.

Powo³any przez Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych zespó³ zadaniowy do spraw nowelizacji „Instrukcji urz¹dzania lasu” koñczy swoj¹ pracê. Projekt instrukcji (Czuba, 2010) wprowadza wiele istotnych zmian w zakresie:

m sporz¹dzania projektu planu urz¹dzania lasu dla nadleœnictwa, m wyró¿niania i kartowania siedlisk leœnych.

Du¿e znaczenie bêdzie mia³a strategiczna ocena oddzia³ywania planu urz¹dzania lasu na œrodowisko, udzia³ spo³eczeñstwa w postêpowaniu w sprawie uchwalenia planu, a przede

wszystkim precyzyjne okreœlenie dzia³añ zwi¹zanych z ochron¹ przyrody, w tym obszarów Natura 2000. Projekt instrukcji zak³ada m.in. sporz¹dzenie mapy obszarów chronionych nadleœnictwa i funkcji lasu. Metody geomatyczne znajd¹ zastosowanie szczególnie w inwen-taryzacji lasu (Zawi³a-NiedŸwiecki, Zasada, 2008; 2010).

W nowej „Instrukcji urz¹dzania lasu”, obok czêœci dotycz¹cych sporz¹dzania projektu planu urz¹dzania lasu dla nadleœnictwa oraz wyró¿niania i kartowania siedlisk leœnych, zosta-³a zawarta „Instrukcja techniczna sporz¹dzania wydruków map leœnych”. Jest ona technolo-gicznym opisem prezentacji poszczególnych szczegó³ów sytuacyjnych na mapach przeka-zywanych nadleœnictwu. Na mapach sporz¹dzanych komputerowo mog¹ wyst¹piæ i wystê-puj¹ nowe rodzaje b³êdów, które nie wystêpowa³y dotychczas. Ten problem jest przedmio-tem oddzielnego opracowania.

Zakoñczy³ siê proces wdra¿ania leœnej mapy numerycznej w nadleœnictwach, centraliza-cja SILP zintegrowa³a bazê geometryczn¹ z opisow¹. Zaistnia³a koniecznoœæ opracowania nowego standardu LMN normuj¹cego funkcjonowanie SIP w Lasach Pañstwowych.

Ca³oœci¹ prac zwi¹zanych z wdra¿aniem metod geomatyki w Lasach Pañstwowych kie-ruje zespó³ geomatyki w Wydziale Urz¹dzania Lasu i Geoinformatyki DGLP z kierownikiem Krzysztofem Ok³¹. Funkcjonuje tak¿e zespó³ zadaniowy ds. leœnej mapy numerycznej z kie-rownikiem Wojciechem Pardusem.

Bardzo wa¿nym dzia³aniem administracyjno-prawnym w leœnictwie jest nowelizacja Ustawy o lasach (1991). Znowelizowana ustawa oraz rozporz¹dzenie wykonawcze okreœl¹ sposoby pozyskiwania danych i prowadzenia banku danych o zasobach leœnych i stanie lasów wszyst-kich w³asnoœci (nie tylko Lasów Pañstwowych). Poniewa¿ Lasy Pañstwowe dysponuj¹ danymi dotycz¹cymi zarz¹dzanymi przez siebie lasami, a nie dysponuj¹ danymi dotycz¹cymi lasów nie stanowi¹cych w³asnoœci Skarbu Pañstwa, istnieje potrzeba na³o¿enia na starostwa, które prowadz¹ nadzór nad tymi lasami, obowi¹zku dostarczania Lasom Pañstwowym da-nych niezbêdda-nych do prowadzenia banku dada-nych o zasobach leœda-nych i stanie lasów.

Podsumowanie

Na badania naukowe w zakresie leœnictwa, œwiadczone przez krajowe placówki nauko-wo-badawcze, Lasy Pañstwowe ³o¿¹ z funduszu leœnego œredniorocznie oko³o 25 mln z³. Globalnie jest to kwota znacz¹ca. Trzeba jednak zauwa¿yæ, i¿ badania realizowane s¹ przez wiele podmiotów, przede wszystkim przez Instytut Badawczy Leœnictwa i przez wydzia³y leœne Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie i SGGW. Oprócz tego tematy badawcze aktualnie realizuj¹: Instytut Dendrologii PAN w Kór-niku, Uniwersytet Rolniczy w Lublinie, Instytut Technologii Drewna w Poznaniu, tet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Katolicki Uniwersytet Lubelski oraz Uniwersy-tet Wroc³awski. Liczba badaczy stale siê zwiêksza z korzyœci¹ dla nauki i praktyki leœnej. Zwiêksza siê równie¿ ró¿norodnoœæ tematyczna badañ. Przygotowywane s¹ prace in¿ynier-skie, magisterin¿ynier-skie, doktorskie i habilitacyjne. Sukcesem zakoñczy³o siê wdra¿anie leœnej mapy numerycznej w nadleœnictwach, organizowane s¹ cykliczne konferencje „SIP w Lasach Pañstwowych”, wydano nowy podrêcznik dla leœników-praktyków i studentów wydzia³ów leœnych, funkcjonuje studium podyplomowe „Zastosowanie Systemów Informacji Przestrzen-nej w leœnictwie i ochronie przyrody”. S¹ to niew¹tpliwie osi¹gniêcia w zakresie wykorzy-stania geomatyki w leœnictwie, a szczególnie w Lasach Pañstwowych.

Za najwa¿niejsze osi¹gniêcie uwa¿am jednak coraz szersze stosowanie ró¿nych metod geomatyki jako narzêdzia badawczego w pracach naukowych ró¿nych dzia³ów leœnictwa: hodowli lasu, ochrony lasu, u¿ytkowania lasu i urz¹dzania lasu. Stosowanie w badaniach leœnych ró¿nych technologii geomatycznych staje siê codziennoœci¹. Muszê nieskromnie dodaæ, i¿ przyczyni³ siê do tego w jakimœ stopniu Zak³ad Geomatyki i Gospodarki Prze-strzennej Katedry Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Leœnictwa SGGW, œwiêtuj¹cy w bie¿¹cym roku 90 rocznicê powstania.

Literatura

Ba³azy R., 2010: Satelity dla LKP Sudety Zachodnie. Magazyn Geoinformacyjny Geodeta, 7. Centrum Informacyjne Lasów Pañstwowych, 2009: Lasy w Polsce. Warszawa.

Czuba M., 2010: Projekt „Instrukcji urz¹dzania lasu” – istotne zmiany. G³os Lasu, 3, 4, 5, 6, 7. Drabarczyk J., 2010: SILP – modernizacja w toku. G³os Lasu, 3.

Drabarczyk J., 2010: Zaanga¿owanie lasów w badania naukowe. G³os Lasu, 4. G³ówny Urz¹d Statystyczny, 2009: Ochrona œrodowiska. Warszawa.

Longley P.A., Goodchild M.F., Maguire D.J., Rhind D.W., 2006: GIS. Teoria i praktyka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Mozgawa J., 2004: Scenariusze analiz przestrzennych dla zarz¹dzania w Lasach Pañstwowych. Roczniki Geomatyki t. II, z. 4. PTIP, Warszawa.

Mozgawa J., Bêdkowski K., Strzeliñski P., 2008: Czynniki kszta³tuj¹ce potrzeby inwentaryzacyjne Lasów Pañstwowych. Roczniki Geomatyki t. VI, z. 8. PTIP, Warszawa.

Mozgawa J., Bêdkowski K., Zawi³a-NiedŸwiecki T., 2008: Pola potencjalnych zastosowañ teledetekcji w Lasach Pañstwowych i sprzyjaj¹ce tym zastosowaniom formy organizacyjne. Roczniki Geomatyki t. VI, z. 8. PTIP, Warszawa.

Ok³a K. (red.) 2000: System informacji przestrzennej w Lasach Pañstwowych. Podrêcznik u¿ytkownika leœnej mapy numerycznej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe S.C.

Olenderek T., 2008: Funkcja jako cecha przestrzeni. Studia i Materia³y Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leœnej, nr 19.

Roczniki Geomatyki: 2004 t. II, z. 4; 2006 t. IV, z. 4; 2008 t. VI, z. 8. PTIP, Warszawa. Ustawa o lasach z 28 wrzeœnia 1991: (Dz.U. 2000 nr 56 poz. 679).

Zarz¹dzenie nr 74 Dyrektora Generalnego Lasów Pañstwowych z dnia 23 sierpnia 2001 roku w sprawie zdefiniowania standardu leœnej mapy numerycznej dla poziomu nadleœnictwa oraz wdra¿ania systemu informacji przestrzennej (SIP) w nadleœnictwie.

Zawi³a-NiedŸwiecki T., Zasada M., 2008: Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu – potrzeby i mo¿li-woœci. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Zawi³a-NiedŸwiecki T., Zasada M., 2010: Techniki geomatyczne w inwentaryzacji lasu – propozycje zasto-sowañ praktycznych. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.

Abstract

An attempt was made to assess the applications made so far and possibilities to use the most recent achievements of geomatics in the State Forests. The assessment is the subject of 5th Conference in the series „Spatial Information System in the State Forests”. The assessment covers: scientific research in the area of application of geomatics in forestry, implementation, new organizational and legal solutions (centralization of the Information System of the State Forests SILP, a new standard of the numerical forest map, a new instruction of forest management) and training aspects (i.a. the manual „Geomatics in the State Forests, part I – the basis”).

prof. dr hab. Heronim Olenderek heronim.olenderek@wl.sggw.pl tel. +48 22 593 82 24