1
Scenariusz zajęć
I etap edukacyjny, uczeń kończący klasę III, edukacja matematyczna
Temat: Nasza szkoła
Treści kształcenia:
9) mierzy i zapisuje wynik pomiaru długości, szerokości i wysokości przedmiotów oraz odległości; posługuje się jednostkami: milimetr, centymetr, metr; wykonuje łatwe obliczenia dotyczące tych miar (bez zamiany jednostek i wyrażeń dwumianowanych w obliczeniach formalnych); używa pojęcia kilometr w sytuacjach życiowych, np. jechaliśmy autobusem 27 kilometrów (bez zamiany na metry).
Dodatkowe:
Edukacja matematyczna
7) rozwiązuje zadania tekstowe wymagające wykonania jednego działania (w tym zadania na porównywanie różnicowe, ale bez porównywania ilorazowego).
Cele operacyjne:
Uczeń potrafi:
● Nazwać przedmioty służące do mierzenia oraz wymienić jednostki miar: milimetr, centymetr, metr, kilometr,
● Określić wielkość przedmiotów: wyższy, niższy, krótszy, dłuższy i porównać je,
● Dokonać pomiaru za pomocą taśmy mierniczej i zapisać wynik,
● Rozwiązać zadanie tekstowe, zapisać działanie i wynik.
Nabywane umiejętności:
● Wnioskowania,
● Posługiwania się miarą w sytuacjach życiowych,
● Szacowania wielkości i długości przedmiotów,
● Współpracy i komunikacji w zespole,
● Rozumienia zadań i poleceń,
● Pokonywania trudności.
Kompetencje kluczowe:
● Porozumiewanie się w języku ojczystym,
● Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne,
● Kompetencje informatyczne.
Środki dydaktyczne:
● Różne miary: miara ścienna – liniał, linijka, zwijana taśma miernicza (3–4 sztuki dla grup), centymetr krawiecki,
● Zasoby multimedialne: karta pracy („Wycieczka rowerowa”), ilustracja („Plan szkoły”), dodatkowo ćwiczenie interaktywne „Mierzymy i liczymy”,
● Plany sali lekcyjnej narysowane na kartkach (3–4 sztuki dla grup), powiększony schematyczny plan sali lekcyjnej do umieszczenia na tablicy,
2
● Sprzęt multimedialny: komputery, rzutnik,
● Mapa fizyczna Polski lub regionu.
Metody nauczania:
● Podająca: objaśnienie lub wyjaśnienie,
● Problemowe: dyskusja, rozmowa kierowana,
● Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe.
Formy pracy:
● Zbiorowa jednolita,
● Grupowa jednolita,
● Indywidualna jednolita.
Przebieg zajęć:
Etap wstępny
Nauczyciel wita dzieci i zaprasza je do zabawy ruchowej pt. „Wysoko/nisko”.
Uczniowie stoją przed nauczycielem. Na hasło „wysoko” – wspinają się na palce, na hasło
„nisko” – kucają. Nauczyciel wypowiada hasła szybko i w różnej kolejności: wysoko, wysoko, nisko, wysoko, nisko, nisko… Jeśli ktoś się pomyli (zareaguje niewłaściwie), odpada z gry.
Ostatni uczestnik zabawy wygrywa.
Etap realizacji
Uczniowie siedzą na dywanie. Nauczyciel prosi, aby wstało dwóch spośród nich (o różnym wzroście), i pyta klasę, kto jest wyższy, a kto niższy. Prosi o podejście jeszcze jednego ucznia, a pozostali oceniają wzrost kolegów, porównują i ustawiają od najniższego do najwyższego. Dzieci mogą oszacować wzrost kolegów, używając miar, czyli podać go w centymetrach.
Następnie uczniowie zastanawiają się, gdzie ustawiłby się nauczyciel i dlaczego.
Prowadzący zajęcia proponuje, by sprawdzić, czy uczniowie mają rację, i mierzy dzieci za pomocą miary ściennej – liniału (takie najczęściej są na wyposażeniu klas). Jeżeli klasa nie ma takiej miary, nauczyciel może sam ją wykonać i przyczepić do ściany.
Uczniowie przekonują się o słuszności swoich spostrzeżeń. Nauczyciel zapisuje na tablicy wyniki pomiaru. Dzieci obliczają różnicę między wzrostem kolegów.
W kolejnym etapie zajęć uczniowie otrzymują polecenie obserwacji sali. Nauczyciel pyta:
● Co jest w klasie wyższe, a co niższe?
● Co jest dłuższe, a co krótsze?
Następnie proponuje, by jeden z uczniów razem z nim zmierzył klasę krokami, a następnie dywan (jeśli jest) za pomocą tzw. tip-topów (stóp). Wyniki zostają zanotowane na tablicy.
Podobne zadania można wykonać, mierząc np. wysokość szafki przy użyciu dłoni.
Po wykonaniu ćwiczenia uczniowie dyskutują, dlaczego wyniki pomiarów dokonanych przez dorosłego i dziecko były różne. W nawiązaniu do ich odpowiedzi, by ujednolicić pomiar, nauczyciel prezentuje dzieciom różne miary: linijkę, zwijaną taśmę mierniczą, centymetr krawiecki, miarę naścienną i pyta, co wspólnego mają te miary oraz co się na nich znajduje (skala/podziałka liczona w centymetrach).
3
Uczniowie zauważą pewnie także milimetry, powiedzą o metrach. Nauczyciel powinien przypomnieć również, że duże odległości, np. między miejscowościami, mierzy się w kilometrach (może przy tym wykorzystać mapę Polski lub regionu).
Kilku uczniów mierzy przy użyciu zaprezentowanych wcześniej miar ten sam wymiar (np.
długość ławki). Porównują wyniki, wyciągają wnioski.
Klasa dzieli się na trzy, cztery grupy, które otrzymują schematyczny plan sali lekcyjnej narysowany na kartce. Nauczyciel wyznacza „rejon pomiarów” dla grup – każda pracuje w innej części pomieszczenia. Zadaniem uczniów jest zmierzyć za pomocą taśm mierniczych wyznaczone przedmioty lub części klasy (meble, odległości między nimi, okna itd.). Wyniki pomiarów należy nanieść na plan. Kiedy będą gotowe, grupy prezentują je, a nauczyciel nanosi na jeden „plan zbiorczy” zamieszczony na tablicy.
Prowadzący rozdaje karty pracy z zasobów multimedialnych i prosi, aby dzieci wykonały zawarte w nich zadania tekstowe związane z pomiarami.
Etap końcowy
Praca z zasobem multimedialnym – ilustracja do wyświetlenia przez nauczyciela, np.
z rzutnika. Towarzyszą jej zadania, które odczytuje prowadzący (może też tworzyć nowe); dzieci dokonują obliczeń i zapisują działania i odpowiedzi w zeszytach.
Przykładowe zadania:
Oto wymiary różnych miejsc w pewnej szkole. Odpowiedz na pytania:
1. Na wszystkich ścianach sali gimnastycznej ma się znaleźć taśma dekoracyjna z napisem
„Szkoła w Kolorowej”. Ile metrów taśmy potrzeba?
2. Wzdłuż ścian w klasie III a, również nad drzwiami i oknami, przybita zostanie listewka, do której dzieci będą przyczepiać swoje rysunki. Ile metrów listewki jest potrzebne?
3. Ile metrów siatki potrzebne jest na ogrodzenie ogródka warzywnego?
Dodatkowo:
Jeżeli wystarczy czasu, nauczyciel może zaproponować dzieciom dodatkowe ćwiczenie interaktywne „Mierzymy i liczymy”. Zasób ten może też zostać wykorzystany jako praca domowa (lub na lekcji) dla uczniów chętnych.
Nauczyciel może przygotować i przypomnieć dzieciom (o ile nie zrobił tego na wcześniejszych zajęciach) krótką historię jednostek miar („egipski łokieć”, stopa, jardy itd.).
Słowa kluczowe:
miary, pomiar, centymetr, kilometr, taśma miernicza, szacowanie
