Wybrane problemy podatkowe w sektorze publicznym
Prowadząca: (Calibri 24)
Plan prezentacji
E‐faktury.
Autorskie koszty uzyskania przychodów – najczęściej popełniane błędy.
NSA: budowla może być budynkiem na potrzeby ustalenia podatku od nieruchomości.
Ulgi na działalność sportową, kulturalną i naukową.
Kwalifikowalność VAT w wydatkach współfinansowanych z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych.
Oznaczenie „TP” w JPK_VAT w świetle zmian w rozporządzeniu.
Praktyczne skutki wyroku TK z 24 lutego 2021 r. (SK 39/19) – interpretacja sformułowania „związek nieruchomości z prowadzeniem działalności
gospodarczej”.
JSFP jako podatnik VAT w świetle orzecznictwa dotyczącego zadań zleconych, rozliczenie VAT a projekty rowerowe, składki członkowskie, rekompensaty, powierzenia.
Wybrane wątpliwości z zakresu kalkulacji prewspółczynników VAT w JSFP – wpływ dotacji opodatkowanych VAT na prewspółczynnik,
pojęcie czynności pomocniczych/sporadycznych.
Krajowy System e‐Faktur
29 października 2021 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (ustawy o VAT), która wprowadza możliwość wystawiania faktur ustrukturyzowanych jako kolejnej formy dokumentowania sprzedaży.
Ustrukturyzowana faktura elektroniczna będzie funkcjonowała obok faktur papierowych i obecnie już występujących w obrocie gospodarczym faktur elektronicznych.
W pierwszej fazie wdrażania tego rozwiązania polscy podatnicy będą z niego korzystać dobrowolnie. Ministerstwo Finansów poinformowało jednak, że od 2023 r. stosowanie e‐faktur ma stać się obligatoryjne.
Krajowy System e‐Faktur
W nowelizacji ustawy o VAT faktura ustrukturyzowana została zdefiniowana jako faktura wystawiona przy użyciu Krajowego Systemu e‐Faktur (KSeF) wraz z przydzielonym numerem identyfikującym ją w tym systemie.
Faktury ustrukturyzowane, występujące w obrocie jako rodzaj faktur
elektronicznych, będzie można wystawiać i otrzymywać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego KSeF.
Krajowy System e‐Faktur
KSeF jest systemem teleinformatycznym, który służy do:
wystawiania i otrzymywania faktur ustrukturyzowanych;
przechowywania tych faktur;
oznaczania ich numerem identyfikującym przydzielonym przez ten system;
weryfikowania zgodności faktur z wzorem określonym i udostępnionym przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych;
analizy i kontroli danych z faktur ustrukturyzowanych;
wysyłania komunikatów dotyczących wystawienia, odrzucenia albo braku możliwości wystawienia faktury ustrukturyzowanej.
Krajowy System e‐Faktur
Podatnicy, którzy skorzystają z wystawiania faktur ustrukturyzowanych
za pośrednictwem KSeF, zostaną zwolnieni z obowiązku ich przechowywania i archiwizacji przez okres 10 lat, licząc od końca roku, w którym zostały
wystawione.
Po upływie tego okresu podatnik będzie jednak zobowiązany przechowywać faktury ustrukturyzowane poza KSeF do czasu upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego.
Krajowy System e‐Faktur
Wyjątek od zasad wynikających ze SLIM VAT (korekty obrotu).
Zwroty w 40 dni.
Fakultatywność – zgoda odbiorcy.
API/EDI, e‐Mikrofirma.
Autoryzacja w systemie.
Faktury korygujące.
Wzór faktury.
Brak duplikatów.
Autorskie koszty uzyskania przychodów
Wyrok NSA z 1 czerwca 2021 r. (II FSK 472/21)
„Powstanie każdego utworu, wysokość honorarium za nie oraz przeniesienie praw do każdego utworu winno być jednoznacznie wykazane w toku
postępowania podatkowego przez podatnika i pracodawcę, choćby w umowie o pracę lub w aneksach do niej, jak również w ewidencjach i innych dokumentach, które ze sobą korespondują i są zaaprobowane przez obie strony stosunku pracy”.
Autorskie koszty uzyskania przychodów
Skorzystanie z prawa do podwyższenia kosztów uzyskania przychodu ze stosunku pracy jest możliwe wyłącznie w przypadku, gdy w umowie o pracę dokonano rozróżnienia na wynagrodzenie ze stosunku pracy oraz honorarium autorskie. Niewystarczające są wystawione przez pracodawcę zaświadczenia, które potwierdzają fakt uzyskiwania przez pracownika
honorarium z tytułu przeniesienia na pracodawcę praw autorskich do wytwarzanych utworów.
W sytuacji gdy powstanie utworów, czas pracy twórczej i suma
wynagrodzenia z tego tytułu zostały udokumentowane zaświadczeniami, lecz z umowy o pracę nie wynika zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów (o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 updof) z tytułu
otrzymywanego wynagrodzenia za pracę, takie rozliczenia będą zapewne kwestionowane w razie ewentualnej kontroli podatkowej.
Autorskie koszty uzyskania przychodów
Wyrok NSA z 1 czerwca 2021 r. (II FSK 472/21)
„Zadaniem organów podatkowych nie może być zastąpienie podatnika w prawidłowym udokumentowaniu prawa strony do podwyższonych kosztów uzyskania przychodu. (…) Wykonywanie pracy twórczej wymaga prowadzenia ewidencji prac twórczych, która będzie też kontrolowana
i akceptowana przez pracodawcę. Dokumentacja ta, co oczywiste, winna być prowadzona na bieżąco i potwierdzać powstanie określonego utworu (...)”.
Autorskie koszty uzyskania przychodów
Błędy, np. jedynie procentowy podział wynagrodzenia, brak dokumentacji, brak przyjęcia utworu.
Określenie wartości wynagrodzenia lub procedur jej obliczania powinno być jasno i precyzyjnie opisane w dokumentach regulujących treść stosunku pracy w czasie jego istnienia (zob. wyroki NSA: z 7 lutego 2019 r., II FSK
422/17; z 11 marca 2015 r., II FSK 459/13; z 12 marca 2010 r., II FSK 1791/08;
z 16 września 2010 r., II FSK 839/09).
Wynagrodzenie, do którego można zastosować koszty uzyskania przychodu na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 updof, powinno przysługiwać pracownikowi nie tylko z tytułu wykonywania pracy twórczej, ale również z tytułu
przeniesienia na pracodawcę majątkowych praw autorskich do utworu stworzonego przez pracownika (zob. wyrok NSA z 17 kwietnia 2019 r., II FSK 1339/17).
Budowla może być budynkiem
W uchwale NSA z 29 września 2021 r. (III FPS 1/21) wskazano, że obiekt budowlany będący budowlą w rozumieniu ustawy Prawo budowlane może być – dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości – uznany za budynek w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Postawiono tu jednak warunki:
• obiekt ten musi spełniać kryteria pozwalające na uznanie go za budynek, wymienione w przywołanym przepisie, oraz
• wyróżniającą cechą tego obiektu musi być powierzchnia użytkowa, o której mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Ulgi na sport, kulturę i naukę
Art. 26ha ust. 1 updof (wejście w życie 1 stycznia 2022 r.)
Podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą może odliczyć od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1 lub art. 30c ust. 2, kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność:
1) sportową,
2) kulturalną w rozumieniu ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej,
3) wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę
– przy czym kwota odliczenia nie może przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Ulgi na sport, kulturę i naukę
Art. 26ha ust. 2 updof (wejście w życie 1 stycznia 2022 r.)
Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność sportową uznaje się koszty poniesione na finansowanie:
1) klubu sportowego, o którym mowa w art. 28 ust. 1 ustawy o sporcie, na realizację celów wskazanych w art. 28 ust. 2 tej ustawy;
2) stypendium sportowego;
3) imprezy sportowej niebędącej masową imprezą sportową, o której mowa w art. 3 pkt 3 ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych.
Ulgi na sport, kulturę i naukę
Art. 26ha ust. 4 updof (wejście w życie 1 stycznia 2022 r.)
Za koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność kulturalną uznaje się koszty poniesione na finansowanie:
1) instytucji kultury wpisanych do rejestru prowadzonego na podstawie
art. 14 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej;
2) działalności kulturalnej realizowanej przez uczelnie artystyczne i publiczne szkoły artystyczne.
Ulgi na sport, kulturę i naukę
Art. 26ha ust. 5 updof (wejście w życie 1 stycznia 2022 r.)
Za koszty poniesione na działalność wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę uznaje się koszty poniesione na:
1) stypendia (…);
2) finansowanie zatrudnionemu przez podatnika pracownikowi opłat (...)
(m.in. za kształcenie na studiach podyplomowych i kształcenie specjalistyczne);
3) finansowanie wynagrodzeń, wraz z pochodnymi, studentów odbywających u podatnika staże i praktyki przewidziane programem studiów;
4) sfinansowanie studiów dualnych, o których mowa w art. 62 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, na konkretnym kierunku studiów, w tym koszty praktyk;
5) wynagrodzenie wypłacane w okresie 6 miesięcy od dnia zatrudnienia przez podatnika organizującego praktyki zawodowe dla studentów danej uczelni pracownikowi będącemu absolwentem studiów w tej uczelni
zatrudnionemu za pośrednictwem akademickiego biura karier (…).
Kwalifikowalność VAT – RFIL
Odpowiedź udzielona 28 maja 2021 r. (PT1.054.5.2021) przez Jana
Sarnowskiego (podsekretarza stanu w MF) na interpelację poselską nr 20492
„Zgodnie z uchwałą nr 102 Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2020 r. w sprawie wsparcia na realizację zadań inwestycyjnych przez jednostki samorządu
terytorialnego (Monitor Polski Dz. Urz. poz. 662, z późn. zm.) ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID‐19 może być udzielone wsparcie jako
«dofinansowanie ze środków Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych».
Warunkiem prawidłowego wydatkowania środków z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych (RFIL) jest ich przeznaczenie na wydatki majątkowe
(§ 3 ust. 1 ww. uchwały nr 102), bez przesądzania, czy realizowane one będą przez samą jednostkę samorządu terytorialnego, czy przez jej jednostkę
organizacyjną”.
Kwalifikowalność VAT – RFIL
Odpowiedź udzielona 28 maja 2021 r. (PT1.054.5.2021) cd.
„W uchwale nie określono, jakie tytuły zobowiązań związanych z inwestycjami mogą być pokrywane ze środków wsparcia, więc wspierana jest cała
inwestycja, razem z podatkiem VAT, jeżeli stanowi on koszt inwestycji.
(...) kwestia kwalifikowalności wydatków (w tym VAT) w ramach RFIL związana jest z założeniami i zasadami funkcjonowania tego programu, a nie z zasadami dotyczącymi opodatkowania podatkiem VAT określonych czynności, zawartymi w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz w przepisach wykonawczych do tej ustawy”.
Kwalifikowalność VAT – RFIL
Odpowiedź udzielona 28 maja 2021 r. (PT1.054.5.2021) cd.
„Jednostki samorządu terytorialnego mogą – w odniesieniu do określonych czynności wykonywanych w ramach realizowanych przez nie działań – posiadać status podatnika VAT. W takiej sytuacji ciążą na nich obowiązki i przysługują im prawa wynikające z przepisów i zasad funkcjonowania systemu VAT, w tym prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony przy nabyciu towarów i usług wykorzystywanych do działalności opodatkowanej.
Przepisy o VAT nie ograniczają możliwości pozyskania dofinansowania od podmiotu trzeciego lub z zewnętrznego funduszu na kwotę VAT –
niezależnie od kwestii, czy podatnikowi (w tym wypadku jednostce samorządu terytorialnego) przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanych zakupów, czy też prawo to nie przysługuje”.
Kwalifikowalność VAT – RFIL
Odpowiedź udzielona 28 maja 2021 r. (PT1.054.5.2021) cd.
„(...) zgodnie z art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r.
o regionalnych izbach obrachunkowych do zadań izb należy udzielanie
wyjaśnień na wystąpienia jednostek samorządu terytorialnego w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych. Regionalna izba obrachunkowa udziela wyjaśnień podmiotom będącym w zasięgu jej działania ze względu na siedzibę tych podmiotów.
W przypadku zatem szczegółowych kwestii dotyczących stosowania regulacji związanych z RFIL w konkretnych przypadkach jednostki samorządu
terytorialnego mogą zwrócić się z zapytaniem do odpowiedniej izby”.
tinyurl.com/interpelacja‐20492
Kwalifikowalność VAT
Wytyczne w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach funduszy UE
„(...) VAT może być uznany za wydatek kwalifikowalny wyłącznie wówczas, gdy beneficjentowi ani żadnemu innemu podmiotowi zaangażowanemu w projekt oraz wykorzystującemu do działalności opodatkowanej produkty będące efektem realizacji projektu, zarówno w fazie realizacyjnej,
jak i operacyjnej, zgodnie z obowiązującym prawodawstwem krajowym, nie przysługuje prawo (tzn. brak jest prawnych możliwości) do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego lub ubiegania się o zwrot VAT. Posiadanie wyżej wymienionego prawa (potencjalnej prawnej
możliwości) wyklucza uznanie wydatku za kwalifikowalny, nawet jeśli faktycznie zwrot nie nastąpił, np. ze względu na niepodjęcie przez podmiot czynności
zmierzających do realizacji tego prawa”.
tinyurl.com/wytyczne‐vat
Kwalifikowalność VAT
Raport NIK‐u o centralizacji VAT w jednostkach samorządu terytorialnego
„Podjąć działania wzmacniające kontrolę zarządczą w celu pełnego
urzeczywistnienia, określonego w art. 68 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, wymogu zapewnienia realizacji celów i zadań kierowanej jednostki sektora
finansów publicznych w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy”.
tinyurl.com/vat‐centralizacja
Oznaczenie „TP”
W § 10 rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług dodano ust. 4b. Zgodnie z tym przepisem stosowanie oznaczenia „TP”
jest wyłączone w przypadku dostaw towarów oraz świadczenia usług, jeśli powiązania między nabywcą a dokonującym dostawy towarów
lub usługodawcą wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa, jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami.
Prawodawca w uzasadnieniu wskazywał, że regulacja ta ma uprościć procedury i dostosować wymogi ewidencyjne do potrzeb analitycznych i kontrolnych administracji skarbowej. Wprowadzone uproszczenie istotnie wpływa na obowiązki jednostek sektora publicznego, zwłaszcza samorządów posiadających liczne jednostki organizacyjne, instytucje kultury i spółki
oraz zawierających umowy z fundacjami czy stowarzyszeniami. Do tej pory nie było bowiem jasne, czy regulacje dotyczące podmiotów powiązanych obejmują również wymienione jednostki.
Sprzeczne stanowiska
W odpowiedzi na zapytanie poselskie (interpelację nr 12443) udzielonej 27 października 2020 r. Minister Finansów uznał, że w przypadku transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami powiązanymi jedynie przez udziały JST nie powstaje konieczność stosowania oznaczenia „TP” w nowym JPK_VAT z deklaracją. W przypadku gdy strony transakcji (dostawca i nabywca) są powiązane wyłącznie przez JST, trudno zakładać istnienie obszarów narażonych na nadużycia podatkowe, szczególnie w zakresie cen
transferowych (rynkowych). Ewentualne powiązania sprowadzają się
wówczas jedynie do możliwości wywierania przez JST znaczącego wpływu zarówno na nabywcę, jak i na dostawcę.
Zupełnie inaczej na pytanie podatnika odpowiedział Dyrektor KIS
w interpretacji z 28 maja 2021 r. (0113‐KDIPT1‐2.4012.5.2021.2.JS). Wskazał, że oznaczenie „TP” należy stosować również w odniesieniu do transakcji
zachodzących między gminą a członkami rodzin kierowników wydziałów urzędu miasta i kierowników jednostek organizacyjnych gminy
(spokrewnionymi do drugiego stopnia).
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
W wyroku z 24 lutego 2021 r. (SK 39/19) TK wskazał, że sam fakt posiadania budynku czy też gruntu przez przedsiębiorcę jest niewystarczający
do przyjęcia, iż jest on związany z działalnością gospodarczą. Konieczne jest ustalenie, że w takiej działalności jest wykorzystywany. Organy podatkowe, nie wyjaśniając, jaki jest związek gruntu i budynku z działalnością
gospodarczą, naruszyły przepisy prawa procesowego.
Orzeczenie to stosują już sądy administracyjne, o czym świadczy wyrok WSA w Rzeszowie z 11 marca 2021 r. (I SA/Rz 1/21).
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
Wyrok NSA z 4 marca 2021 r. (III FSK 896/21)
„Mimo że przywołany wyrok zapadł na tle sprawy ze skargi konstytucyjnej osoby fizycznej, w zakresie przyjętej przez Trybunał interpretacji art. 1a ust. 1 pkt 3 u.p.o.l. ma on uniwersalne znaczenie. Zawarta w sentencji tego wyroku wypowiedź odnosi się bowiem gruntów, budynków i budowli będących
w posiadaniu wszystkich przedsiębiorców lub innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, bez względu na formę prawną. Różnicowanie w tym względzie podatników nie znajdowałoby zresztą żadnego uzasadnienia z punktu widzenia zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji RP).
Problem związku, czy też braku związku z prowadzeniem działalności
gospodarczej nieruchomości będących w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność, dotyczy nie tylko osób fizycznych,
ale także osób prawnych oraz innych jednostek organizacyjnych”.
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
W zacytowanym wyroku z 4 marca 2021 r. NSA daje też praktyczne wskazówki dotyczące rozumienia „związku” nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Jak wskazał TK, związek ten nie może się opierać na samym fakcie posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą.
NSA wskazuje, że „trudno jest w tym zakresie wskazać uniwersalne kryterium, a właściwe rozwiązania powinny uwzględniać konkretne
okoliczności faktyczne”. Wydaje się jednak, że „związek ten, oprócz samego posiadania nieruchomości przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, powinien być oparty na faktycznym lub nawet
potencjalnym wykorzystywaniu tej nieruchomości w działalności
gospodarczej tego podmiotu. Grunty, budynki i budowle, które choćby pośrednio lub w ograniczonym zakresie służą prowadzeniu działalności gospodarczej, powinny być uznane ze związane z tą
działalnością”.
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
NSA wskazuje, że przydatne mogą być na przykład takie okoliczności jak:
• wprowadzenie nieruchomości do ewidencji środków trwałych;
• ujęcie wydatków na nabycie lub wytworzenie oraz utrzymanie w kosztach działalności gospodarczej;
• charakter rzeczy (np. budowli) wskazujący na jej gospodarcze przeznaczenie.
Identyczne uwagi znajdziemy w wyrokach NSA z 4 marca 2021 r.
(III FSK 898/21, III FSK 899/21, III FSK 897/21).
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
Wyrok NSA z 19 sierpnia 2021 r. (III FSK 3960/21)
„Fakt zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie powoduje
utraty statusu przedsiębiorcy przez podatnika i nie może mieć w związku z tym wpływu na wysokość podatku. Związek danej nieruchomości z prowadzeniem działalności gospodarczej oznacza także związek pośredni czy też potencjalny, służący prowadzonej działalności, i nie może być utożsamiany jedynie
z działalnością faktyczną. O tym, czy dana nieruchomość pozostaje związana z działalnością gospodarczą, nie przesądza to, czy działalność ta jest w danym obiekcie faktycznie i w danym czasie prowadzona.”
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
Zupełnie inaczej wypowiedział się WSA w Białymstoku w wyroku z 26 lutego 2021 r. (I SA/Bk 52/21):
„(...) orzeczenie [TK] zostało wydane na skutek skargi konstytucyjnej dotyczącej osoby fizycznej, której wszystkie nieruchomości, z powodu prowadzenia
przez nią działalności gospodarczej, zostały objęte wyższą stawką podatku od nieruchomości. Istotne jest przy tym, że osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą występują na gruncie prawa podatkowego w dwojakim charakterze – jako przedsiębiorcy i jako osoby prywatne (w zakresie majątku osobistego). Okoliczności tych nie sposób jednak odnieść do sprawy niniejszej, a to ze względu chociażby na brak zasadności odnoszenia ww. orzeczenia
do sytuacji podatkowej podmiotu, jakim jest szpital, który jako jednostka organizacyjna prowadzi działalność leczniczą regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.”
Wyrok TK – nieruchomości
niewykorzystywane do działalności gospodarczej
Wyrok WSA w Poznaniu z 9 marca 2021 r. (I SA/Po 18/21)
„(...) działalność handlowo‐usługowa skarżącej nie ogranicza się jedynie
do pawilonu, który wybudowała na spornych gruntach. (...) z infrastruktury tej korzystają klienci pawilonu, ponieważ mają do dyspozycji miejsca parkingowe nie tylko na jego kondygnacji garażowej, mają również możliwość dojechania czy dojścia do pawilonu. Dostępność tej infrastruktury również dla osób,
które z oferty handlowej pawilonu nie korzystają (...), nie ma w niniejszej sprawie żadnego znaczenia. (…) sam fakt usytuowania takiej infrastruktury technicznej, niezbędnej przecież do wybudowania i użytkowania obiektu, nie powoduje, że grunty te przestają być związane z prowadzeniem
przez spółkę działalności gospodarczej. Grunty (...) są w pełnym zakresie wykorzystywane na prowadzenie działalności gospodarczej.”
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 25 marca 2021 r. (I FSK 1342/20)
„ (...) zdaniem organu w niniejszej sprawie należy dokonać rozróżnienia czynności miasta w zakresie wypożyczania klientom rowerów miejskich
pod względem czasu trwania i przyjąć, że wykorzystywanie rowerów miejskich przez klienta w ramach bezpłatnego limitu w czasie nieprzekraczającym
20 minut lub 40 minut jest wykonywane poza zakresem działalności
gospodarczej, w reżimie publicznoprawnym, a co za tym idzie czynności te nie generują podatku należnego dającego prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego (...)”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 25 marca 2021 r. (I FSK 1342/20) cd.
„(...) gmina, realizując zadania własne określone w art. 7 u.s.g., działa jako organ władzy publicznej – w rozumieniu art. 15 ust. 6 u.p.t.u. – jedynie wówczas,
gdy korzysta ze środków prawnych o charakterze władczym, właściwych władzy państwowej, z możliwością jednostronnego rozstrzygania o sferze praw
i obowiązków drugiej strony stosunku prawnego oraz stosowania środków przymusu państwowego. Poza tą sferą pozostaje realizacja tych czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, w ramach których gmina działa na tych samych warunkach prawnych, co prywatny przedsiębiorca”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 25 marca 2021 r. (I FSK 1342/20) cd.
„Usługa wypożyczenia przez miasto roweru miejskiego, wymagająca dokonania zapłaty tzw. opłaty inicjalnej, ma charakter odpłatny – w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u. w zw. z art. 8 ust. 1 u.p.t.u. – i wykonywana jest przez miasto
jako podatnika w ramach działalności gospodarczej (art. 15 ust. 1 i 2 u.p.t.u.), bez względu na to, że pobór opłaty za korzystanie z wypożyczonego roweru dokonywany jest dopiero po przekroczeniu określonego limitu czasu”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 22 lipca 2020 r. (I FSK 1366/17)
Spółka komunalna nie zawsze działa jako podatnik VAT. Jej aktywności mogą podlegać wyłączeniu z opodatkowania na mocy art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.
Należy podkreślić, że NSA uwzględnił w tym wyroku skargę kasacyjną spółki na wyrok niższej instancji, w którym nakazano opodatkowanie tego rodzaju czynności podatkiem VAT.
Sprawa dotyczyła spółki z o.o. w 100% należącej do gminy. Spółka pytała o konieczność opodatkowania otrzymywanej od gminy rekompensaty.
Zdaniem sądu, aby można było uznać spółkę za organ władzy publicznej, niezbędne jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność wykonywaną w charakterze takiego organu. Ponadto należy ustalić, czy wyłączenie tej
działalności z opodatkowania nie spowoduje znaczących zakłóceń konkurencji.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 22 lipca 2020 r. (I FSK 1366/17) cd.
Dla sądu istotne znaczenie miały następujące okoliczności:
„Po pierwsze, jedynym udziałowcem skarżącej spółki jest gmina”.
„Po drugie, spółka na podstawie umowy będzie realizować zadania własne gminy w zakresie zarządzania gminnym zasobem komunalnym”.
„Po trzecie, zadania powierzone na podstawie umowy są jedynymi zadaniami spółki – spółka kompleksowo zarządza i administruje gminnym zasobem
komunalnym w postaci obiektów sportowych, turystycznych i rekreacyjnych”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 22 lipca 2020 r. (I FSK 1366/17) cd.
„Po czwarte, spółka nie wzbogaca się, nie osiąga zysku, a jedynie pokrywa koszty powstałe wskutek realizacji nałożonych na nią zadań własnych gminy”.
„Po piąte, spółka nie jest podmiotem biorącym udział w «wolnej grze
rynkowej», celem której jest maksymalizacja zysku z prowadzonej działalności”.
„Po szóste, biorąc pod uwagę wyrok NSA z dnia 16 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 390/15, i zgodnie z jego wskazaniami rozważając,
czy niezależności organizacyjnoprawnej skarżącej towarzyszy niezależność w świadczeniu usług, nie można pominąć faktu wysokiego stopnia zależności spółki od gminy (która ją utworzyła i jest jej jedynym udziałowcem),
wyrażającym się silnymi więzami o charakterze funkcjonalnym, organizacyjnym i majątkowym”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok NSA z 16 lipca 2019 r. (I FSK 587/17) dotyczący kwalifikacji
rekompensaty w przypadku wykonywania przez spółkę zadań własnych województwa będącego jedynym udziałowcem tej spółki
„Nie ulega wątpliwości, że spółka na podstawie umowy będzie realizować tylko zadania własne województwa służące zaspokajaniu potrzeb społecznych na jego obszarze. Spełniony został zatem warunek, zgodnie z którym działalność wykonywana będzie przez spółkę w charakterze organu władzy publicznej.
Ponadto wyłącznie tej działalności spod opodatkowania nie spowoduje znaczących zakłóceń konkurencji, ponieważ zadaniem spółki nie będzie
maksymalizacja zysku, lecz legalne, rzetelne i gospodarne zarządzanie środkami finansowymi w celu osiągnięcia najwyższej jakości w efektywnym wspieraniu aktywności mikro‐, małych i średnich przedsiębiorstw oraz wspomaganiu rozwoju obszarów miejskich, a spółka nie jest podmiotem biorącym udział w wolnej grze rynkowej. (...) Przeszkodą dla jej wyłączenia z kręgu podatników VAT nie jest także fakt, że jest spółką prawa handlowego”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok WSA w Białymstoku z 25 listopada 2020 r. (I SA/Bk 750/20)
„Rekompensata z Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej otrzymywana z tytułu świadczenia zadań przewozowych w zakresie publicznego transportu zbiorowego nie stanowi podstawy
opodatkowania podatkiem od towarów i usług”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Wyrok TSUE z 29 października 2015 r. (w sprawie C‐174/14)
„Artykuł 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112 należy interpretować w ten sposób, że działalność, polegająca na świadczeniu przez spółkę na rzecz regionu usług w dziedzinie planowania i zarządzania regionalną służbą zdrowia zgodnie
z umowami programowymi zawartymi pomiędzy tą spółką a rzeczonym regionem, jest objęta zasadą nieopodatkowania podatkiem od wartości
dodanej przewidzianą w tym przepisie, w sytuacji gdy owa działalność stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 tej dyrektywy, jeżeli można uznać, że wspomnianą spółkę należy zaklasyfikować jako podmiot prawa
publicznego oraz że wykonuje ona wspomnianą działalność jako podmiot władzy publicznej, o ile zwolnienie tej działalności nie spowoduje znaczących zakłóceń konkurencji”.
Status podatnika VAT raz jeszcze
Postanowienie NSA z 16 kwietnia 2021 r. (I FSK 1645/20)
Sąd zadał dwa pytania do TSUE. Pierwsze z nich brzmi: „Czy przepisy
dyrektywy Rady 2006/112 (...) należy interpretować w ten sposób, że gmina (organ władzy publicznej) działa w charakterze podatnika VAT, realizując
projekt, którego celem jest zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii, poprzez zobowiązanie się na mocy zawartej z właścicielami nieruchomości umowy cywilnoprawnej do wykonania i montażu systemów odnawialnych
źródeł energii na ich nieruchomościach, oraz – po upływie określonego czasu – do przekazania własności tych systemów na rzecz właścicieli nieruchomości?”.
Co istotne, zdaniem NSA świadczone przez gminę usługi nie podlegają opodatkowaniu VAT, ponieważ są wykonywane w ramach reżimu publicznoprawnego, a nie w ramach działalności gospodarczej.
W konsekwencji wkład własny i dofinansowanie nie stanowią wynagrodzenia za świadczone usługi podlegające opodatkowaniu.
Czynności sporadyczne lub pomocnicze
Wyrok WSA w Szczecinie z 6 grudnia 2018 r. (I SA/Sz 530/18)
„Na podstawie art. 90 ust. 5 u.p.t.u. do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 u.p.t.u., nie wlicza się sprzedaży tego mienia komunalnego, które służy gminie do wykonywania zadań o charakterze publicznym. Natomiast do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 u.p.t.u., wlicza się sprzedaż tego mienia
komunalnego gminy, które wykorzystywane jest w ramach prowadzonej
przez nią działalności gospodarczej (w tym wynajmowanego, wydzierżawianego, oddanego w wieczyste użytkowanie, itp.), ale tylko odnośnie tej sprzedaży
środków trwałych, która stanowi integralną część zwykłej działalności
gospodarczej gminy. W tym zakresie sytuacja gminy nie różni się od sytuacji innych podmiotów gospodarczych, co oznacza, że do obrotu, o którym mowa w art. 90 ust. 3 u.p.t.u., wlicza się sprzedaż tego mienia komunalnego gminy, które w ramach prowadzonej działalności gospodarczej gminy przeznaczone jest do sprzedaży”.
Czynności sporadyczne lub pomocnicze
Wyrok WSA w Szczecinie z 6 grudnia 2018 r. (I SA/Sz 530/18) cd.
„Chodzi tu o taki rodzaj sprzedaży środków trwałych podatnika (gminy), który stanowi regularny i oczywisty element określonej jego działalności.
Należy zatem w tym zakresie wyłączyć z tej sprzedaży te dobra inwestycyjne, które służą innym rodzajom działalności gospodarczej gminy, a z jakichś
względów zostaną następnie zbyte, gdy zbycie to nie jest naturalną
(regularną i oczywistą) konsekwencją (częścią) tej działalności. W takich
przypadkach sprzedaż mienia komunalnego służącego działalności gospodarczej gminy musi być natomiast oceniana w kontekście normy art. 90 ust. 6 u.p.t.u., tzn. sporadyczności takiej sprzedaży, a od 1 stycznia 2014 r. – jej pomocniczego charakteru”.
Czynności sporadyczne lub pomocnicze
Wyrok TSUE z 14 grudnia 2016 r. (C‐378/15)
„(...) struktura wielkości obrotu podatnika stanowi element mający znaczenie dla ustalenia, czy transakcje należy uznać za „okazjonalne” w rozumieniu
art. 19 ust. 2 zdanie drugie szóstej dyrektywy, jednak należy również uwzględnić w tym celu stosunek tych transakcji do opodatkowanej działalności tego
podatnika i w odpowiednim przypadku – wykorzystanie przez te transakcje towarów i usług, od których jest naliczany VAT”.
Czynności sporadyczne lub pomocnicze
Wyrok NSA z 13 marca 2020 r. (I FSK 833/19)
Sąd uznał, że dla przyjęcia pomocniczości transakcji istotne znaczenie mają:
stopień zaangażowania zasobów własnych,
liczba świadczonych usług (pomocniczych),
wysokość obrotu z transakcji pomocniczych w porównaniu z całym obrotem podatnika,
okoliczność, że dane transakcje pomocnicze były świadczone tylko
podmiotom powiązanym (bez świadczenia ich podmiotom zewnętrznym).
