WIERZĘ W ŻYWOT WIECZNY"

Dodałek „Rodziny" dla dzieci

@ 0 g # f ^{2 9}

Rok III________________ W a r n o w o , 2 2 .V II. 1962_______________Nr 29

„WIERZĘ W ŻYWOT WIECZNY"

W a rto ś ć c z a su . Do s p e łn ie n ia d o b ry c h u c z y n k ó w p o w in n o n a s z a c h ę c a ć i to , że n ie w ie m y , j a k d łu g ie b ę d z ie n a s z e życie n a ziem i. Ż y cie n a s z e j e s t p rz e c ie ż b a rd z o k r ó tk ie . „ C z ło w ie k w y c h o d z i j a k k w ia t i s k r u s z o n y b y w a ... u c ie k a ja k o cień...

k r ó t k ie są d n i człow iecze... ja k o g d y w o d y w y s z ły z m o rz a ( p r z y p ły w i o d p ły w ), a rz e k a u s ta w s z y w y s c h ła . T a k c zło w ie k , g d y u in r z e ” (H iob. 14, 1— 12).

„D n i m o je p r z e m in ę ły p rę d z e j n iź li tk a c z p łó tn o o b rz y n a ...

W s p o m n ij, iż ż y w o t m ó j w ia tr e m je s t (H iob. 7, 6— 7). D ni m o je p rę d s z e b y ły n iz z a w o d n ik ... m in ę ły ja k o ło d z ie ja b łk a n io sące, ja k o o rz e ł lecą cy do ż e ru “ (H iob. 9, 25—26).

D la te g o te ż p o d o b n i je s te ś m y do p a s a ż e r ó w , k tó r z y w s ią d ą w p o c ią g i p ę d z ą p rz e d sie b ie . R az po r a z w c ie m n o śc i n o cy p o c ią g się z a tr z y m a ; s ły c h a ć głos w y m ie n ia n e j s ta c ji; k to ś w y ­ s ią d z ie i z n ik n ie w c ie m n o śc ia c h , i p o c ią g ru s z a d a le j.

S ą c h w ile , w k tó r y c h się b u d z i lę k i z a d u m a , n p . w N o w y R o k , a lb o n a z a k o ń c z e n ie r o k u sz k o ln e g o . M iło j e s t sp o jrz e ć w ste c z , a le i s tra c h . U b y ło z n a sz e g o ż y c ia n o w y c h 10 czy 12 m ie się c y .

W k a ż d e j m e n n ic y , w w a r s z ta ta c h , g d z ie w y r a b i a j ą z ło te i s r e b r n e m o n e ty , z n a jd u ją się s p e c ja ln e k r a t k i, s ita do w y ła ­ p y w a n ia o k r u c h ó w s r e b r a i z ło ta . J a k w ie lk ie b r y ł y z ło ta d o b ry c h u c z y n k ó w m ie lib y ś m y d z is ia j, g d y b y ś m y c h c ie li s k w a ­ p liw ie z b ie ra ć w s z y s tk ie c h w ile g o d z in i d n ia . P rz y c h o d z ą o n e do n a s, j a k p rz y ja c ie le od B oga, n io s ą c d a r y w n ie w id z ia ln y c h d ło n ia c h . A le. g d y o d e jd ą , a m y d a ró w n ie p rz y jm ie m y , w ię c e j n ie p o w ró c ą . R a z ty lk o k a ż d a c h w ila s ta ] e p rz e d n a m i. M ogę je w y k o rz y s ta ć d la m o je g o d o b ra lu b zła. M y ślę, że w c h w ili ś m ie rc i b ę d z ie m y c h y b a n a jw ię c e j ż a ło w a ć , ż e śm y ty le c h w il

z m a r n o w a li d la w ie c z n o śc i, a m oże n a w e t u ż y liś m y ic h n a z łe rz e c z y i n a s w o ją szk o d ę.

N ie n a m y ś la j się w ię c d łu g o , a le w ie d z ą c , ja k d ro g ą je s t k a ż d a g o d z in a d la w ie c z n o śc i, u m ie j j ą w y k o r z y s ta ć ja k n a j ­ le p ie j. A lb o w ie m ty le , ile tu z b ie rz e sz , tv le b ę d z ie sz m ia ł na c a łą w ie c z n o ść . S ta r a j się z a w sz e o to, a b y m ieć ła s k ę u ś w ię ­ c a ją c ą , u n ik a j g rz e c h u ja k n a jw ię k s z e g o zła i n ie sz c z ę śc ia , i w s z y s tk o czy ń n a w ię k s z ą c h w a łę P a n a B oga.

K s. E. K.

O D P O W IED Ź NA A N K IE T Ę 7 P Y TA Ń

1) N ie k tó r e m o je k o le ż a n k i c h c ia ły b y b y ć ju ż d o ro s ły m i. J a n a to m ia s t n ie . Im w y d a je się, ze d o ro s ły je s t od n ik o g o n ie ­ z a le ż n y . M ozę ch o d zić n a d a n s in g i, n a n ie d o z w o lo n e d la m ło ­ d zież y film y i ro b ić to , czego d z ie c io m ro b ić n ie w o ln o . L ecz n ie ro z u m ie ją , ze g d y b ę d ą d o ro s łe , b ę d ą m ia ły p o w a ż n e o b o ­ w ią z k i.

2) D o ro sły m je s t b y ć ła tw ie j i tr u d n ie j. Z a le ż y ja k ie j o so ­ b ie. W id zę p o s tę p k i ró ż n y c h osób. N ie k tó r e o so b y , w ie d z ą c , że są d o ro s łe , p o tr a f ią się z a s to s o w a ć do sw y c h o b o w ią z k ó w . C h cą p o k a z a ć s p o łe c z e ń s tw u , j a k n a le ż y zyć. N ie ż y ją ty lk o d la s ie ­ b ie. T a k ie o so b y są g o d n e n a ś la d o w a n ia . A le j a k i b ra ć p r z y ­ k ła d z o sób, k tó r e n ie w y k o n u ją sw o ic h o b o w ią z k o w ? D b a ją ty lk o o to, b y ja k o ś ta m było.

3) C z ło w ie k d o ro s ły n ie p o w in ie n p rz e c h w a la ć się sw o ją d o ro s ło s c ią , s iłą i w y z y s k iw a ć p rz e w a g ę n a d d z ie ć m i.

C z ło w ie k d o ro s ły p o w in ie n u m ie ć zy ć w s p o łe c z e ń s tw ie i d la sp o łe c z e ń stw a . C h c ia ła b y m , a b y ś w ia t d o ro sły c h i n ie d o ro sły c h tw o r z y ł je d n ą cało ść, a b y n ie b y ło ró ż n ic , b y d o ro ś li b y li w ię c e j w y r o z u m ia li d la m ło d y c h , a m ło d z i w ię c e j p o s łu s z n i * d o ro sły m .

4) C h c ia ła b v m n a ś la d o w a ć n a u c z y c ie lk ę , k tó r a u czy ła m n ie jęz. p o lsk ie g o .

5) U o só b d o ro s ły c h n ie p o d o b a m i się to, że p rz e d d zieć m i s t a r a j ą się b ły sz c z e ć , a za n a m i (u w a ż a ją , że m y te g o n ie w i ­ d z im y i n ie ro z u m ie m y ) w y p r a w i a ją ró ż n e g łu p s tw a .

6) D o ro śli c zęsto o b a rc z e n i lic z n v m i o b o w ią z k a m i d o m o w y ­ m i i ro d z in n y m i, z a p o m in a ją ja k b y o K o śc ie le są d z ą c , że- w y ­ s ta r c z y im iść ra z n a ro k do K o śc io ła . B a rd z ie j r e lig ijn e są s ta rs z e k o b ie ty i m ężczyźni.

7) M o im z a a n ie m b a r d z ie j r e lig ijn a je s t k o b ie ta . (M ężczy zn i też. a le n a ogoł n ie t a k często).

A n n a Ś w id e re k — l a t 'o

BOGACTWA NASZEJ ZIEMI

„SY N O W IE PO D ZIEM N Y C H C ZA R N Y C H ŚW IA T Ó W ” T a k w sw y m h y m n ie n a z w a li się g ó rn ic y . S łu s z n ie . G d y o ś w ic ie z je ż d ż a ją 500 czy 700 m e tr ó w w g łą b z ie m i, ż e g n a ją się z b lis k im i i ze sło ń c e m , k tó r e ta m n ig d y n ie d o trz e .

L u d z ie w y d o b y w a ją c y z n a s z e j z ie m i c e n n e k o p a lin y tw o r z ą aż 6 0 0 -ty się c z n ą a r m ię i p r a c u j ą w 800 p r z e d s ię b io r s tw a c h : w k o p a ln ia c h ro p y n a f to w e j, so li, ru d m e ta li, s i a r k i i w k o ­ p a ln ia c h . g d z ie je s t n a jw ię k s z y n a s z s k a r b — w ę g ie l k a ­ m ie n n y .

OD PR A P R A D Z IA D K A

K o p a ln ia so li w W ieliczce, lic z ą c a o k o ło 1000 l a t i b ę d ą c a n a js ta r s z ą w św ie c ie , s ta r e k o p a ln ie s r e b r a w O lk u sz u , w re s z ­ c ie k o p a ln ie g w a rk ó w ta r n o g ó r s k ic h i 4 0 0 -le tn ie g ó rn o ś lą s k ie k o p a ln ie w ę g la — ju ż p rz e d s e tk a m i la t p rz y n io s ły n a m s ła w ę w św iecie.

Z a z d ro ś c ili n a m b o g a c tw m in e r a ln y c h o b c y m o n a r c h o w ie , k u p o w a li w P o ls c e c e n n e k ru s z c e , p ła c ili sło n o za w ie lic k ą sól.

W ożono ją w b a r y łk a c h do N ie m ie c i n a Ś lą s k w o z a m i z a p r z ę ­ ż o n y m i w w o ły , a ja k ta m b y ła z n a n a i c e n io n a , m ó w i w ie rs z n ie m ie c k ie g o o rg a n is ty i r y m o p is a z B rz e g u , n a p is a n y w X V II w ie k u :

. . . k r a k o w s k a to p r z y p r a w a ,

b ez k t ó r e j ż y ć j e s t t r u d n o . D z i ę k u j ę ci, P o l a k u , p o t r a w o m t y d o d a j e s z w s z a k n a j l e p s z e g o s m a k u . Bez c u k r u , c y n a m o n u , m u s k a t u i k o rz e n i, s z a f r a n u i g o ź d z i k ó w — k u c h a r z co trz a . uc zy ni , lecz b ie daż m u bez soli! Ra z j es zc ze d a n k ci n io sę za sól, P o l a k u m iły. tw e szc zę śc ie w i e c z n ie w zn os zę .

D z iw io n o się te ż za g r a n ic ą i z a z d ro s z c z o n o , g d y w 1788 r o ­ k u w S tr y b n ic y p od T a rn o w s k im i G ó ra m i u r u c h o m iliś m y d r u ­ g ą w E u ro p ie m a s z y n ę p a ro w ą , k tó r a s łu ż y ła do o d w a d n ia n ia m ie js c o w y c h k o p a lń k ru s z c ó w .

Z b ie g ie m c z a su w p o ls k im g ó rn ic tw ie n a p ie r w s z e m ie js c e w y s u n ą ł się w ę g ie l.

W ĘGIEL - CHLEB D LA PRZEM YŚLU

W ęg iel to n ie ty lk o ź ró d ło e n e rg ii, a le te ż i p o d s ta w o w y p r o d u k t d la w ie lk ie j c h e m ii. N a d o b r ą s p r a w ę , w ię k sz o ś ć teg o ,

I

co n a so b ie n o s im y — tk a n in y , p o ń c z o c h y , to co s k ła d a sią n a w y p o s a ż e n ie n a sz y c h m ie s z k a ń , a ta k ż e m a t e r i a ły b u d o w la n e , f a r b y , l e k a r s tw a — a lb o b e z p o ś r e d n io p o w s ta ło z w ę g la , a lb o te ż z je g o p o m o cą.

J a k c z ło w ie k n ie m ó g łb y żyć b ez p o ż y w ie n ia , t a k c a ły p r z e ­ m y s ł z a m a r łb y dziś, g d y b y z a b r a k ło w ę g la .

J e s t w ię c n a s z y m w ie lk im szczęściem , że w ła ś n ie teg o c z a r ­ n eg o z ło ta p o s ia d a m y d u ż e z a so b y . J e s z c z e n a d łu g o p rz e d w o jn ą , ch o ć w ię k sz o ś ć k o p a lń n a le ż a ła do z a g ra n ic z n y c h s p ó ­ łe k , choć w n a s z y m p rz e m y ś le w ę g lo w y m p a n o s z y li się n ie ­ m ie c c y h r a b io w ie i k s ią ż ę ta — z n a n y b y ł n a sz k r a j ja k o je d e n z n a jw ię k s z y c h s p r z e d a w c ó w w ę g la .

A D Z IS IA J ?

W s z y s tk ie k o p a ln ie w ę g la n a le ż ą do p a ń s tw a . M a m y ic h 81.

C ią g le p rz e z n a c z a się d u ż e su m y n a ic h u n o w o c z e ś n ie n ie i r o z ­ b u d o w ę , b y w y d o b y w a ć w ę g la w ię c e j i sz y b c ie j.

W p o d z ie m n y c h c h o d n ik a c h n ie z o b a c z y c ie ju ż k o n i c ią g n ą ­ cych m a łe w a g o n ik i, (o ty m c z y ta się ju ż ty lk o w o p o w ia d a ­ n ia c h g ó rn ic z y c h ). Z a s tą p iły je lo k o m o ty w y e le k try c z n e , a k i ­ lo fy są ju ż ty lk o n a rz ę d z ie m p o m o c n ic z y m . D ziś w p o ls k ic h k o p a ln ia c h k r ó l u ją k o m b a jn y w ę g lo w e — u rz ą d z e n ia , k tó r e n ie ty lk o „ w g r y z a ją s ię ” w w ę g lo w ą śc ia n ę , k r u s z ą ją , a le te ż ró w n o c z e ś n ie ła d u j ą w ę g ie l n a w a g o n ik i. W oda, k tó r a n ie g d y ś b y ła ty lk o w ro g ie m g ó rn ik a , d ziś z o s ta ła w p r z ę g n ię ta do s łu ż ­ b y c zło w ie k o w i.

S p e c ja ln y m i a r m a tk a m i, p od o g ro m n y m c iś n ie n ie m , s tr z e la się s tr u m ie n ie m w o d y w śc ia n ę w ę g lo w ą , k tó r a z o s ta je ro z b ita , a k a w a łk i w ę g la są w c ią g a n e n a t r a n s p o r t e r ró w n ie ż p rz y p o ­ m o c y w o d n e g o s tr u m ie n ia . J e s t to tzw . h y d ro m e c h a n iz a c ja , w k tó r e j s to s o w a n iu p o ls k ie g ó rn ic tw o w ę g lo w e n a le ż y do p r z o ­ d u ją c y c h n a św iecie.

D z ię k i n o w y m u r z ą d z e n io m w y d o b y liś m y w ze sz ły m r o k u p rz e s z ło 104 m ilio n y to n w ę g la , o 30 m ilio n ó w to n w ię c e j niż w 1948 r. G d y b y go n a ra z z a ła d o w a ć n a w a g o n y , to tr z e b a b y ty c h w a g o n ó w aż 5 m ilio n ó w 200 ty s ię c y .

S p rz e d a je m y te ż c o ra z w ię c e j w ę g la za g ra n ic ę , b y u z y sk a ć d e w iz y (d o la ry , ru b le , f u n ty sz te rlin g i), za k tó r e m o ż e m y k u ­ p o w a ć w o b c y c h k r a j a c h p o tr z e b n e n a m to w a ry .

P o ls k i w ę g ie l k u p u ją ju ż 32 k r a j e , n a w e t t a k o d le g łe , ja k E g ip t, B ra z y lia , K u b a , W y sp y K a n a r y js k ie , A d en , M a lta .

N ie k tó r z y o d b io rc y są t a k p rz y z w y c z a je n i do p e w n y c h g a ­ tu n k ó w n a sz e g o w ę g la , że n a w e t w y b ie r a j ą so b ie k o ­ p a ln ie , z k tó r y c h c h c ą go o tr z y m y w a ć . T a k ja k k to ś k u p u j e np.

«

b u łk i ty lk o u o k re ś lo n e g o p ie ­ k a r z a , ta k w ie d e ń c z y c y ch cą ty lk o w ę g la z k o p a ln i M y s ło ­ w ice. a S z w a jc a rz y p rz e w a ż ­ n ie z k o p a ln i „ Z a b rz e - W sc h ó d ” i „ W a le n ty -W a w e l” . W e k s p o rc ie , czy li s p r z e d a ­ ży w ę g la za g r a n ic ę z a jm u je ­ m y p ie r w s z e m ie js c e w E u r o ­ p ie i d r u g ie po U S A w ś w ie ­ cie.

K O P A L N IA JA K Z B A JK I O p ró cz ro z b u d o w y i u n o ­ w o c z e ś n ie n ia s ta ry c h , b u d u je ­ m y ró w n ie ż n o w e k o p a ln ie .

N a jb o g a ts z y m , p o s ia d a ją c y m p o k ła d y w y s o k o k a lo ry c z n e g o w ęg la k o k su ją c e g o , je s t tzw . R O W — R y b n ic k i O k rę g W ęglow y.

R o sn ą tu n o w e p o tę ż n e z a k ła d y g ó rn ic z e . To, co się tu ro b i, z n ó w w z b u d z a p o d z iw za g ra n ic ą . To p rz e c ie ż n a jw ię k s z a p o ­ w o je n n a b u d o w a g ó rn ic z a w E u ro p ie .

T a m w ła ś n ie , w o k o lic a c h K n u ro w a , n a k r a ń c u p o w ia tu R y b n ik , w re k o r d o w o k r ó tk im czasie, bo w c ią g u 4 l a t w y ­ ro s ła n a w s k ro ś n o w o c z e s n a k o p a ln ia „ S z c z y g ło w ie c ”.

P a tr z y s z i oczom n ie w ie rz y s z : k o lo r o w e ty n k i, m n ó s tw o sz k ła , h a le p e łn e s ło ń c a , p rz e d g m a c h e m k w ia ty i fo n ta n n y . A n i ś la d u p y łu w ę g lo w e g o , a n i s ły c h u fa b ry c z n e g o z g ie łk u . W sz y s tk o tu z a u to m a ty z o w a n e i z e le k try f ik o w a n e . G ó rn ic y m a ją tu też w y g o d n e u r z ą d z e n ia : p ra ln ię , s u s z a rn ię , a n a w e t k a w ia r n ię . K o p a ln ia j a k z b a jk i! T a k ic h b ę d z ie w ię c e j. J e s t e ś ­ m y ju ż p r z y g o to w a n i do b u d o w y p ie rw s z y c h k o p a lń w S p y tk o ­ w ic a c h — tr z e c im n a jw ię k s z y m (po r y b n ic k im i g liw ic k im ) o k rę g u w ę g lo w y m u r u c h o m io n y m po w o jn ie .

B R U N A T N Y K O N K U R E N T

G ó rn ic tw o w ę g la k a m ie n n e g o n a p e w n o p o z o s ta n ie jesz c z e p rz e z d łu g ie la t a n a sz y m n a ro d o w y m p rz e m y s łe m . A le c z a rn e zło to z a c z y n a m ie ć p o w a ż n e g o k o n k u r e n t a — w ę g ie l b r u n a t n y . D o n ie d a w n a k o p c iu s z e k w n a s z y c h p r z e m y s ło w y c h p la n a c h , o b e c n ie z n a jd u je się on n a h o n o ro w y m m ie js c u lis ty n a jc e n ­ n ie js z y c h su ro w c ó w .

M a m y w P o ls c e o g ro m n e z aso b y . O d k ry to go w r e jo n ie T u - ro s z o w a i L u b in a w w o j. w r o c ła w s k im , k o ło K o n in a , w w o j.

p o z n a ń s k im , w r e jo n ie M o s to w a i G u b in a w w o j. z ie lo n o g ó r­

sk im . a ta k ż e w w o j. łó d z k im .

«

B u d o w a k o p a ln i je s t ta ń s z a , bo w y d o b y w a się t e n w ę g ie l s y s te m e m o d k ry w k o w y m , czy li z d e jm u je się ty lk o z n a d je g o p o k ła d ó w w a r s t w y z ie ­ m i. b ez k o n ie c z n o ś c i tw o r z e ­ n ia szy b ó w . N a d a je się te n w ę g ie l n a jb a r d z ie j do o p a la ­ n ia k o tłó w -o lb rz y m ó w w e- le k tr o w n ia c h . Im w ię k s z e k o tł y i t u r b in y , ty m ta ń s z a w y p r o d u k o w a n a e n e r g ia e le k ­ tr y c z n a .

T a k ie w ła ś n ie o lb r z y m ie e- le k t r o w n ie n a w ę g ie l b r u n a t ­ n y b u d u je m y ju ż w T u ro s z o w ie i w K o n in ie , a w ię c ta m , gdzie ró w n o c z e ś n ie p o w s ta ją w ie lk ie k o p a ln ie o d k ry w k o w e w ę g la b r u n a tn e g o .

N a r a z ie w y d o b y w a m y go o k o ło 10 m ilio n ó w to n ro c z n ie , a le za 4 la t a z w ię k s z y m y w y d o b y c ie d o o k o ło 30 m ilio n ó w . C h e ­ m ic y o d k ry li, że w p o p io ła c h po s p a le n iu w ę g la b r u n a tn e g o z n a jd u j ą się d u ż e ilości tle n k u g lin ia n u . Al 203. p o trz e b n e g o do p r o d u k c ji a lu m in iu m .

KTO N IE M A M IEDZI...

K to n ie m a m ie d z i, te n w d o m u sie d z i — m ó w i s t a r e p r z y ­ sło w ie o ty c h , k tó r y m b r a k b y ło m ie d z ia k ó w — p ie n ię d z y . D ziś, k to n ie m a m ie d z i, n ie m a p rz e m y s łu m a s z y n o w e g o , e le k ­ tr y c z n e g o , c h e m ic z n e g o . G d zie z a jr z y s z — m ie d ź : m a s z y n k a e le k try c z n a , k a b le , b a n a w e t do b u d o w y lo k o m o ty w y , s a m o ­ c h o d u , s a m o lo tu , s t a tk u p o tr z e b n a je s t m ied ź.

N a ś w ie c ie je s t te g o s u r o w c a b a rd z o m a ło , to te ż jeg o c e n y s ta le ro s n ą . T o n a c z y s te j m ie d z i k o s z tu je d ziś 700 d o la ró w , a w ię c ty le , co sa m o c h ó d o so bow y.

D z isia j n a s z e m u g ó rn ic tw u m ie d ź z n ó w p rz y s p o rz y ła ro b o ty . Z a c z ę ło się d o ść p rz y p a d k o w o . S z u k a n o ro p y n a f to w e j, a z n a - le& o n o c z e rw o n e zło to . I to złoże m ie d z i z a lic z a ją c e się do n a jb o g a ts z y c h n a św ie c ie ! G d y s p o jrz y c ie n a m a p ę , je g o g r a n i ­ ce w y z n a c z a ją tr z y m ia s ta : L e g n ic a , G ło g ó w i L u b in .

A le d ro g a do n o w e j p o ls k ie j m ie d z i n ie je s t ła tw a . S zy b y d la k o p a lń m o ż n a b u d o w a ć d o p ie ro po z a m r o ż e n iu g r u n tu , ^{d o} p r z e s z k a d z a ją w o d y p o d z ie m n e i p o ru s z a ją c e się w n ic h k a ­ w a ły sk a ł. J e s t to b u d o w a b a rd z o k o s z to w n a , n a m ia r ę H u ty im . L e n in a , a le te ż b a rd z o w p rz y s z ło ś c i o p ła c a ln a .

( D o k o ń c z e n i e nastą pi)

i

9

N A O K O Ł O ŚW IATA

C Y P R

W e w s c h o d n ie j części M o rz a S ro d z ie m n e g o , w p o b liż u b r z e ­ gów T u rc ji, lezy C y p r. w y sp a o b o g a te j 1 c ie k a w e j p rz e sz ło śc i.

W ra z z są s ie d n im i w y sp a m i s ta n o w i o s ta tn i fr a g m e n t A zji, a po d w z g lę d e m b u d o w y g eo lo g iczn ej p o w ią z a n a je s t z A z ją M n ie jsz ą

C y p r je s t tr z e c ią co do w ie lk o śc i w y sp ą n a M o rzu Ś ró d z ie m ­ n y m . o o b sz a rz e 9251 km - O d s tro n y T u rc ji w y sp a z a k o ń c z o n a je s t d łu g im p o iw v sp e n i K a rp a s o n , s p r a w ia ją c y m w r a ż e n ie p a l­

c a w s k a z u ją c e g o W zd łu z teg o p ó łw y s p u o raz p ó łn o cn eg o w y ­ b rz e ż a c ią g n ie się w ą sk i ła ń c u c h g ó rsk i. D ru g i ła ń c u c h z n a jd u ­ je się n a p o łu d n iu . M ięd zy g ó ra m i ro z p o ś c ie ra się u ro d z a jn a d o lin a , s z e r o k a od 15 do 35 k m . Ś ró d z ie m n o m o rs k i k lim a t:

k r ó tk a d e sz c z o w a z im a o ra z d łu g o trw a łe , c ie p łe 1 s u c h e ła to . P rz y m ro z k i n a w ie d z a ją w y sp ę rz a d k o , a śn ie g m o ż n a s p o tk a ć z im ą je d y n ie n a s z c z y ta c h g ó rs k ic h p o w y ż e j 2000 m.

H is to ria C y p ru je s t s t a r a ja k ś w ia t. O d w ie c z n a z ie m ia G r e ­ ków . kaprzy ju z 2000 la t p rz e d n a s z ą e r ą b y li je j g o s p o d a rz a m i, je d n a k n ie u tr z y m a li w s ta ły m w ła d a n iu . P o ło ż e n ie w y sp y s p r a w ia ło , ze w i e c z n i p rz e c h o d z iła z r a k do rą k , z m ie n ia ła .,w ła ś c ic ie la " . K to b o w ie m w y ru s z a ł n a p o d b ó j ś w ia ta — czy to z A z ji, czy do A zji — b r a ł C y p r w s w o je p o s ia d a n ie . B y li tu p rz e z s e tk i l a t F e n ic ja n ie 1 C h e to w ie , by li A ss y ry jc z y c y i P e r ­ so w ie. E g ip c ja n ie n a w e t d w u k r o tn ie o p a n o w a li C y p r. R ó w n ie ż A le k s a n d e r M a c e d o ń s k i w sw o ic h p o d b o ja c h ś w ia ta z a h a c z y ł o w y sp ę. W r. 58 p.n .e. p rz y s z li R z y m ia n ie , a po n-ich B iz a n ­ cju m . Z k o le i n a s tą p iła e r a p o d b o jó w a r a b s k ic h i w y s p a p r z e ­ szła w e w ła d a n ie A ra b ó w .

T y m c z a s e m ro z p o częły się w E u ro p ie w y p ra w y k rz y ż o w e do Z iem i Ś w ię te j. I z n ó w w y s p a z n a la z ła się n a d ro d z e tr z e c ie j - w y p r a w y , k tó r e j w ó d z — R y s z a rd L w ie S e rc e — o p a n o w a ł w ro k u 1191 C y p r. W r. 1192 z o sta ło u tw o rz o n e sa m o d z ie ln e k ro le s tw o c y p ry js k ie . N a tr o n ie z a s ia d ł je d e n z u c z e s tn ik ó w w y p ra w y , r y c e r z f r a n c u s k i G u y d e L u s ig n a n a , b y ły k ró l J e r o ­ zo lim y , k tó r y d a ł p o c z ą te k d y n a s tii p a n u ją c e j 300 la t. O s ta t­

n i k ró ł te j d y n a s tii. J a k u b II, z a w a rł z w ią z e k m a łż e ń s k i z w e - n e c ja n k ą , K a ta rz y n ą C o rn e ro , i po jeg o ś m ie rc i w r. 1489 p r z e ­ szed ł C y p r w p o s ia d a n ie W e n e c ji. J e d n a k ż e n ie n a d łu g o , gdyż ju ż w n ie c a łe 100 la t p ó ź n ie j, bo w r. 1571 n a s tą p iła z m ia n a

„ w ła śc ic ie la " . W y sp ę o p a n o w a li T u rc y , k tó rz y rz ą d z ili tu aż 307 la t.

C. d. u.

W O L S Z Y N C E

P r z y p o t o k u r o z c i ą g a się m a ł y l e s z c z y n o w y las ek . W io sn ą k w i t n ą t u n i e z a p o m i n a j k i c a ł y m i k ę p a m i i złoć. N a d k w i a t a m i p o b r z ę k u j ą psz cz oł y a p o t o k p o g a d u j e i sz e m rz e i p o d ś p i e w u j e Może o p o w i a d a b a j k i k w i a t o m ? Mozę r o z m a w i a z o l s z y n k a m i , m ó w i ą c im o t y m w s z y s t k i m , co z o b a c z y ł po d r o d z e . Mozę t a k , a rnoze nie. K tó ż z g a d n ie ?

W p o t o k u p r z e g l ą d a się nie b o A sł o ń c e z m ie n ia j e g o w o d y na s r e ­ bro i złoto.

W o l s z y n o w y m l a s k u sp ę d z a H e l e n k a c ał e d n ie . P r z y n o s z ą j e j tu l e ­ ża k , o w i j a j ą p l e d e m i d z i e w c z y n k a łez y t a k sobi e, lezy.

H e l e n k a j e s t c h o r a . Nie m o ż e nic r o b ić a i c z y ta ć tez t y l k o t r o c b ę . L eż y i m y śl i , a le n ie o s w o j e j c h o r o b i e . Z r e s z t ą w o l s z y n o w y m g a i k u 0 c h o r o b i e m y s l e c nie m o ż n a , bo Jest t u t y l e , t y l e „ s p r a w " , o k t ó r y c h n i k t n ie wi e.. .

P a t r z y H e l e n k a p o p r z e z liście d r z e w k u gó rz e — oto p ł y n ą biał e o b ło ki , t e n n a j b l i ż s z y to r y c e r z n a k o n i u , je d z ie , je d z ie , t a k i o g r o m ­ ny, t e r a z z d e j m u j e h e ł m z gło w y , j u ż p r z e j e c h a ł . N a s t ę p n y o b ło k to s m o k , b i e g n i e p r ę d k o , w le c z e się za n i m o k r o p n i e d ł u g i og on, w i e l ­ k a pa sz c z a z w y w i e s z o n y m j ę z o r e m r o z w i e r a się c o r a z s z e r z e j — czy s m o k t e n g on i m o ż e r y c e r z a ? A te d r o b n e o b ło c z k i to an io łk i... I t a k ci ą g le coś n o w e g o .

Z a p a t r z y się H e l e n k a w s m u k ł e o lsz y n k i, a te z a ra z z a c z y n a j ą roz- g w a r y — k ł a n i a j ą się, p o t r z ą s a j ą z w i a t r e m łi sć m i n a p r a w o , n a le wo , na p r a w o , n a l e w o , a w t e d y s ł y c h a ć w y r a ź n y sz ep t:

— H e l e n k o o . . . H e łe n k o o ...

P r z y m k n i e d z i e w c z y n k a oczy a tu z a r a z p o c z y n a „ c o ś ” ch o d z ić po l a s k u ; szel eści , s t ą p a p o s u w is c i e , a w t e d y ł a m i ą się su c h e ga łą zk i...

Mozę to w r ó ż k i z k w i a t a m i we w ł o sa c h t a ń c z ą w d z ie c z n ie ? W y s t a r ­ c z y ł o b y t y l k o o t w o r z y ć p o w i e k i , a b y z o b a c z y ć d łu g ie , z w i e w n e s u k i e n ­ ki.., T e r a z n a p e w n o u j ę ł y się za ręce i t a ń c z ą na t e j m a l e ń k i e j p o ­ l a n c e t a m w głębi...

S ł u c h a H e l e n k a o c z y m g w a r z y p o t o k plu sz c z ą c po d r o b n y c h k a ­ m y c z k a c h , j a k p o d ś p i e w u j e zaw sze j e d n ą i tę s a m ą p i o s e n k ę : gr , gr, g r, g r, g r, gr, — a b y t a m d a l e j , n a z a k r ę c i e , p r z y w i e l k i m k a m i e n i u r z u c o n y m w p o p r z e k j e g o b i e g u p i e n i ć się n a d p r z e s z k o d ą i Deł- k o t a ć w g n i e w n y m p o s z u m ie :

— Bu l, Bul! Bul !

P o p o t o c z k u n i e k i e d y „ c o ś ” c h o d z i: — pła sz cz , pła sz cz , płaszcz...

I c h o ć H e l e n k a w ie , że to z u s y p i s k a , t a m d a l e j , z s y p u j e się ż w i r 1 s p a d a z p l u s k i e m do w o d y , m y śl i :

— A m o ż e to „ t o p i e l c z y k ” w c z e r w o n e j c z ap e cz ce ?. .. A le j a k o t w o ­ rze oczy, by s p o j r z e ć , to n a p e w n o z a r a z z n ik n ie ...

P o p o t o k u p ł y n i e biał y o k r ę c i k . A n a n i m je d z ie H e l e n k a . J e d z i e , je d z ie , w d a l e k i św ia t. J u ż w y p ł y n ę ł a z o ls z y n o w e g o l a s k u , p ł y n i e p r z e z łą k ę , j e s t n a r z e c e a s t ą d — ra z d w a d o p ł y n ę ł a do m o r z a O, j a ­ ki eż w o d y sz e r o k i e , nic, t y l k o w o d a i n i e b o , n ie b o i w o d a .

— P o t o c z k u , p o t o c z k u — sz ep cz e H e l e n k a o t w i e r a j ą c o c z ę ta , k t ó r e z m o r z y ł se n — o, p o t o c z k u k o c h a n y . . .

A p o t o c z e k :

— H e l e n k o , H e l e n k o . . . J a co s w i e m .

— A co, a co?

— Ze b ę d z ie s z z d r o w a . . .

— O — c ie s zy się d z i e w c z y n k a — n a p r a w d ę ?

— T ak , t a k , t a k — sz e m r z e p o t o k .

— T a k , t a k , l a k — s z e m r z ą o lsz y n k i.

E. DRZEW