ODDZIAŁYWANIE PRĄDU ELEKTRYCZNEGO NA ORGANIZM LUDZKI
Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka polega głównie na pobudzeniu układu nerwowego i mięśni. Przez okres działania prądu mogą wystąpić skurcze w: mięśniach szkieletowych i sercu, mięśniach ramienia i dłoni (tzw. "przyklejenie się do przewodu"), które ustępują dopiero po wyłączeniu prądu. Jego działanie na serce może spowodować zaburzenie rytmu, a nawet zatrzymanie akcji serca, zaś skurcze mięśni są przyczyną upadku i mechanicznych uszkodzeń ciała. Efektem działania prądu na mózg, w pewnych okolicznościach, jest utrata przytomności i bezdech. Czasami spotyka się też oparzenia skóry.
Od przyswojenia sobie pewnych zasad, będących niejako odruchem bezwarunkowym, zależy bezpieczeństwo przy każdej pracy technicznej. Przy budowie i eksploatacji urządzeń radiokomunikacyjnych najgroźniejszym czynnikiem mogącym spowodować zagrożenie zdrowia lub życia jest prąd elektryczny. Jego szkodliwe oddziaływanie na organizm ludzki może spowodować szereg szkodliwych następstw, min.:
•
oparzenia,•
skurcze mięśni,•
zaburzenia zmysłu równowagi,•
częściowy paraliż,•
śmierć (w zależności od miejsca oddziaływania na organizm ludzki).Najbardziej szkodliwe jest bezpośrednie oddziaływanie prądu, gdy przepływa przez ludzkie ciało między dwiema kończynami. Najczęściej zdarza się przy dotknięciu ręką źródła napięcia podczas stania na przewodzącym podłożu (przepływ prądu ręka-noga lub ręka-nogi) lub między rękami np. przy dotknięciu jedną ręką źródła prądu podczas trzymania się drugą ręką elementów uziemionych (kran, centralne ogrzewanie itp.).
Stopień porażenia organizmu przez przepływający prąd zależy od:
•
napięcia źródła prądu (im większe napięcie, tym mniejsza staje się rezystancja ciała ludzkiego, ponieważ organizm ludzki zachowuje się jako rezystancja nieliniowa będąca czynnikiem elektrycznego oddziaływania prądu na organizm ludzki),•
powierzchni styku organizmu ze źródłem napięcia i nacisku na przewodnik napięcia (im większa jest powierzchnia styku i większy nacisk, tym mniejsza rezystancja, a przez to większy prąd płynący przez organizm),•
wilgotność skóry (skóra bardziej wilgotna lepiej przewodzi prąd),•
długość drogi przepływu prądu elektrycznego przez ciało (im dłuższa droga, tym większa część organizmu zostaje porażona),•
temperatury otoczenia (im wyższa temperatura, tym lepsza przewodność i niższa rezystancja).Skutki porażenia zależą także od rodzaju prądu (stały czy zmienny), natężenia prądu przepływającego przez organizm ludzki oraz wartości napięcia. Wartość napięcia bezpiecznego zależy od rezystancji ciała ludzkiego i można ją obliczyć z prawa Ohma:
U=I*R
Rezystancja ludzkiego dała waha się w granicach od kilkuset omów do kilkudziesięciu kiloomów. Przyjmując rezystancję organizmu ludzkiego w przedziale 0,5 - 5 kiloomów, to bezpieczne napięcie wystąpi w przedziale:
-
dla prądu stałego od 3 do 30 V-
dla prądu zmiennego od 6 do 60 V.WPŁYW PRĄDU ELEKTRYCZNEGO NA ORGANIZM LUDZKI
PRĄD STAŁY PRĄD ZMIENNY
do 6 mA prawie nie wyczuwalny do 12 mA nie powoduje ujemnych skutków 15 mA wyraźnie wyczuwalny 12- 15 mA utrudnia lub wręcz uniemożliwia
samodzielne wypuszczenie z rąk przedmiotów będących pod napięciem z uwagi na skurcz mięśni
do 20 mA powoduje uczucie gorąca 15- 20 mA całkowicie uniemożliwia
samodzielne uwolnienie się od źródła napięcia i przepływ takiego prądu organizm ludzki może wytrzymać najwyżej 15 sekund ponad 20 mA powoduje ból, a następnie
porażenie serca i śmierć około 24 mA może spowodować zatrzymanie akcji serca (przy czasie około 3 sekund jest już śmiertelny)
75 mA jest już zwykle śmiertelny
