Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa
Wykład 1
•Prawoznawstwo
•w zn. wąskim – nauki prawne
•w zn. szerokim – wszelkie „znawstwo
prawa”, obejmujące obok prawoznawstwa w zn. wąskim także praktyczne
umiejętności prawnicze, związane z argumentacją i negocjowaniem
rozstrzygnięć, a więc tzw. metodykę wykonywania zawodu prawniczego
• Centralnym polem badawczym prawoznawstwa jest
problematyka
dogmatycznoprawna.
• Duże znaczenie ma też
problematyka socjotechniczna.
• Wymienia się jeszcze
problematykę teoretyczną.
• Specjalne miejsce zajmuje
problematyka metodologiczna.
Wielość znaczeń terminu prawo:
1) Prawo jako ogół norm, które tworzą system prawa lub jego
ściśle określony dział, np. prawo
polskie, prawo UE, prawo cywilne.
Jest to tzw. prawo przedmiotowe, czyli prawo wyrażone w
ustanowionych i opublikowanych
przez organy państwa normach;
•2)prawo jako uprawnienie do czegoś, np.
prawo do nauki, prawo do dochodzenia roszczeń przed sądem czy organem
administracji państwowej, zawarte w
normach prawa przedmiotowego – jest to tzw. prawo podmiotowe, czyli prawo
rozumiane jako możność skutecznego realizowania przez dany podmiot jego potrzeb, wynikająca bezpośrednio z
obowiązującego w danym miejscu i czasie prawa przedmiotowego.
• Podziały prawa:
• 1) prawo materialne, formalne i ustrojowe;
• 2) prawo publiczne i
prawo prywatne.
▫Istnienie prawa wiąże się z praworządnością i
sprawiedliwością.
▫Praworządność – uregulowany
konstytucjami stan faktyczny, który polega na tym, że organy państwa działają tylko na podstawie prawa i tylko w ramach wyznaczonych przez prawo (praworządność formalna);
treść prawa jest zgodna z wolą narodu (praworządność materialna).
Sprawiedliwość to zespół zasad i wartości, które
mają zapewnić
prawidłowe, jednakowe zastosowanie prawa, w
konkretnych sytuacjach, w jakich znalazł się
człowiek.
Trzy podstawowe sposoby pojmowania prawa według kryterium źródła jego
pochodzenia
•1) Prawo Boskie
•2) Prawa Człowieka
•3) Prawo pozytywne
Funkcje prawa
•Stabilizacyjna
•Dynamizująca
•Ochronna
•Organizacyjna
•Represyjna
•Wychowawcza
•Kontrolna
•Dystrybutywna
•Kulturotwórcza
