Przedmiotowy system oceniania z przyrody,

(1)

Przedmiotowy system oceniania z przyrody

,

Do celów oceniania uczniów w edukacji przyrodniczej należą przede wszystkim:

Wspieranie, poprzez

 motywowanie uczniów do lepszej nauki i pracy nad sobą

 stymulowanie i mobilizowanie uczniów do myślenia o swojej przyszłości oraz do podejmowania starań podnoszących jakość edukacji przyrodniczej

 stworzenie uczniom okazji i szansy osiągnięcia sukcesów edukacyjnych w zakresie przyrody oraz dowartościowanie ich

 różnicowanie, wyróżnianie i nagradzanie uczniów Prognozowanie, poprzez

 zdobywanie informacji o efektywności nauczania przyrody i pracy nauczyciela

 przewidywanie przyszłych osiągnięć ucznia, wykrywanie potencjalnych umiejętności

Diagnoza, poprzez

 poinformowanie uczniów o poziomie ich osiągnięć edukacyjnych i postępów w nauce

 zdiagnozowanie potrzeb edukacyjnych uczniów, tj. określenie ich zainteresowań poznawczych i potrzeb w zakresie uczenia się przyrody oraz przyczyn trudności w uczeniu się tego przedmiotu

 dostarczenie rodzicom i opiekunom uczniów oraz nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach uczniów

Ewaluacja, poprzez

 uzyskiwanie informacji o jakości i poziomie osiągnięć oraz pracy edukacyjnej uczniów

Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z:

 Rozporządzeniem Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 19 kwietnia 1999 roku w sprawie zasad oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych

 Szkolnym systemem oceniania

 Podstawą programową kształcenia ogólnego (Dz. U. Nr 14 z 15 lutego 1999r.) na drugim etapie kształcenia w szkole podstawowej

 Programem szkoły

 Programem nauczania przyrody dla klas IV-VI autorstwa J. Kądziołki, J. Paśko, R.

Stawarza, numer w zestawie DKW-4014-38/99

Podstawa programowa drugiego etapu kształcenia w szkole podstawowej określa następujące priorytetowe cele edukacyjne:

W ramach edukacji przyrodniczej :

Zainteresowanie światem, jego różnorodnością, bogactwem i pięknem.

Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym.

(2)

Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i dokonywania ich opisu.

Poznanie współzależności człowieka i środowiska.

Poznanie zachowań sprzyjających bezpieczeństwu ludzi i przyrody.

Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko.

W ramach edukacji ekologicznej:

Dostrzeganie zmian zachodzących w otaczającym środowisku oraz ich wartościowanie

Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska.

W ramach edukacji prozdrowotnej:

Ułatwienie nabywania umiejętności dbania o swoje zdrowie.

Ogólne cele kształcenia przyrodniczego:

 zapoznanie uczniów z podstawami nauk przyrodniczych i ukazanie ich związków z innymi naukami, przemysłem, najbliższym środowiskiem, życiem codziennym.

 umożliwienie uczniom zrozumienia i docenienia wpływu dynamicznego rozwoju nauk przyrodniczych na rozwiązywanie problemów współczesności.

 rozwijanie naturalnych potrzeb poznawczych człowieka, różnych form myślenia, kształtowania postawy badawczej poprzez bezpośredni kontakt z rzeczywistością przyrodniczą.

 nauczanie współdziałania z przyrodą i dostrzegania zmian dokonujących się w otaczającym środowisku.

 wyrobienie umiejętności eksperymentowania, stawiania hipotez, formułowania wniosków i rozwiązywania problemów.

 przygotowanie podstawowej struktury pojęciowej dla dalszej nauki przedmiotów przyrodniczych i technicznych.

 wdrażanie do korzystania z różnych źródeł informacji, selekcjonowania i systematyzowania wiadomości.

 inspirowanie do wdrażania własnych pomysłów i wyrażania myśli w różnych formach wypowiedzi.

 budzenie zainteresowań przyrodniczych poprzez maksymalne zaktywizowanie uczniów w procesie kształcenia.

 wyrabianie właściwej postawy w racjonalnym wykorzystywaniu zasobów przyrody.

 umożliwienie uczniom współdziałania w grupie, kształcenie umiejętności rozwiązywania konfliktów, dyskutowania.

 kształtowanie postawy twórczej uczniów, czyli ich zdolności i gotowości do nowych, niekonwencjonalnych rozwiązań, do nienawykowego zachowania w procesie kształcenia.

(3)

 doskonalenie umiejętności dokonywania samooceny.

Narzędzia i środki stosowane przy ocenianiu uczniów to:

- zadanie domowe

- kartkówka - obejmuje zakres materiału ostatnich dwóch lekcji; może wystąpić na każdej lekcji bez zapowiedzi ( czas 10 minut)

- sprawdzian - może wystąpić jeden w ciągu dnia, zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem i wpisany do dziennika ( czas 20 minut)

- praca klasowa - obejmująca treść całego działu; zaplanowana na całą jednostkę lekcyjną ( może mieć formę testu); może wystąpić jedna w ciągu tygodnia;

zapowiedziana z dwutygodniowym wyprzedzeniem (wpis do dziennika) - odpowiedzi ustne

- wytwory uczniowskie ( np. albumy, plakaty, modele)

Wymagania na poszczególne oceny z przyrody Klasa IV

Ocenę: dopuszczający otrzymuje uczeń, który:

● Wymienia swoje słabe i mocne strony

● Wymienia elementy przyrody ożywionej i nie ożywionej

● Wymienia cechy prawidłowego miejsca do pracy

● Wymienia przykłady roślin i zwierząt z najbliższej okolicy

● Dokonuje podziału roślin na jadalne, niejadalne, uprawne

● Wymienia elementy budowy grzyba oraz podaje ich przykłady

● Zna kierunki widnokręgu

● Opisuje sposób odnajdowania kierunku przy pomocy kompasu

● Wymienia formy ochrony przyrody

● Rozumie znaczenie planowania w życiu

● Zna przyrządy do obserwacji przyrodniczych

● Zna elementy pogody

● Nazywa narządy zmysłów

● Wskazuje na podstawie obserwacji symptomy zmiany pór roku

● Nazywa warstwy budowy lasu

● Rozpoznaje cechy wsi i miasta

● Wymienia najważniejsze instytucje w swojej miejscowości

● Rozpoznaje plan miasta

● Zna zasady prawidłowego odżywiania

● Wymienia warunki konieczne do przebiegu procesu pleśnienia

● Odczytuje skład produktów spożywczych z opakowań

● Wykonuje proste pomiary ciała człowieka

● Zna potrzeby biologiczne człowieka

● Wymienia niebezpieczne urządzenia i substancje w domu

● Zna numery telefonu służb ratowniczych

(4)

● Wyjaśnia pojęcie skali i zna jej rodzaje

● Rozpoznaje podstawowe znaki topograficzne i określa kierunki na mapie

● Czyta ze zrozumieniem instrukcje do ćwiczeń

● Wymienia prawa i obowiązki w rodzinie

● Wymienia sposoby życia ludzi, zwierząt oraz ich schronienia

● Wymienia różnice pomiędzy roślinami i zwierzętami

● Zna choroby zakaźne i niezakaźne

● Wymienia stany skupienia wody

● Opisuje znaczenie wody w życiu

● Zna części rośliny oraz czynniki niezbędne do ich życia

● Wymienia bogactwa naturalne Ziemi oraz sposoby ich wykorzystania

● Wymienia części Układu Słonecznego

● Wymienia ruchy Ziemi

● Zna zasady higieny osobistej

● Zna sposoby rozmnażania się organizmów

● Rozpoznaje źródła informacji.

Ocenę: dostateczny otrzymuje uczeń, który:

● Wymienia przykłady korzystnych i niekorzystnych zmian zachodzących w przyrodzie

● Wymienia źródła wiedzy przyrodniczej

● Zna czynniki kształtujące prawidłową postawę ciała

● Zna zasady prawidłowego trybu życia

● Rozumie wpływ telewizji, komputerów, wideo na zachowania człowieka

● Rozpoznaje popularne gatunki roślin i zwierząt z najbliższej okolicy

● Rozpoznaje warzywa, owoce, części roślin

● Opisuje zasady prawidłowego zbioru grzybów, zna gatunki jadalne i trujące

● Wyjaśnia pojęcie widnokręgu i opisuje sposoby odnajdywania kierunku przy pomocy gnomonu i Gwiazdy Polarnej

● Odróżnia w terenie elementy krajobrazu naturalnego i przekształconego

● Wymienia pomniki przyrody i rezerwaty w najbliższej okolicy

● Wykonuje proste szkice: najbliższej okolicy, schemat liścia, itp.

● Opisuje aktualny stan pogody

● Podaje przykłady zachowania się człowieka i zwierząt w poszczególnych porach roku

● Charakteryzuje miasto i wieś

● Potrafi posługiwać się planem swojej miejscowości

● Rozróżnia produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego

● Opisuje prawidłowo obserwacje przyrodniczą

● Określa rolę poszczególnych części ciała i narządów zmysłów

● Zna skutki nieprawidłowego obchodzenia się z substancjami toksycznymi oraz urządzeniami elektrycznymi

● Zamienia podziałkę liniową na mianowaną

● Potrafi planować swoją pracę

● Zna czynności życiowe człowieka i wie na czym polegają

● Stosuje zasady BHP w czasie wykonywania doświadczeń

(5)

● Określa funkcje domów człowieka i zwierząt

● Zna drogi wnikania chorób zakaźnych do organizmu oraz rozumie potrzebę przestrzegania zasad higieny osobistej

● Omawia obieg wody w przyrodzie

● Opisuje warunki konieczne do prawidłowego wzrostu roślin i stosuje je w praktyce

● Rozumie potrzebę segregacji odpadów oraz zna ich rodzaje

● Odczytuje z map w atlasie informacje dotyczące swojego regionu

● Omawia ruch obrotowy Ziemi i jego następstwa

● Wymienia zjawiska niewidzialne istniejące w przyrodzie

● Opisuje zmiany zachodzące w przyrodzie w poszczególnych porach roku

● Dokonuje pomiarów i zapisuje ich wyniki

● Prawidłowo korzysta z tekstów źródłowych

● Wymienia ogniwa łańcucha pokarmowego i podaje jego przykład

Ocenę: dobry otrzymuje uczeń, który:

● Odróżnia elementy przyrody ożywionej i nie ożywionej

● Potrafi posługiwać się przyrządami przyrodnika( mikroskop, kompas, itp.) oraz źródłami wiedzy przyrodniczej

● Rozróżnia dobrą i złą organizację pracy

● Opisuje wpływ czynników środowiska na prawidłowy rozwój organizmu człowieka

● Samodzielnie przeprowadza obserwacje i doświadczenia przyrodnicze

● Rozpoznaje pospolite gatunki grzybów jadalnych i trujących

● Oznacza symbolami międzynarodowymi kierunki widnokręgu i odnajduje w terenie te kierunki

● Wykonuje samodzielnie szkic terenowy

● Interpretuje komunikat meteorologiczny i właściwie dobiera do niego ubiór

● Wskazuje przyczyny uszkodzenia narządów zmysłów człowieka

● Przyporządkowuje warstwom lasu rośliny i zwierzęta, rozpoznaje gatunki przy pomocy klucza, układa łańcuch pokarmowy w lesie

● Potrafi odczytywać informacje z planów, map, odczytuje kierunki na mapie, zamienia rodzaje skal, odczytuje odległość rzeczywistą w oparciu o skalę mapy

● Dobiera skalę do wykonywanego rysunku

● Określa, czym zajmują się poznane instytucje publiczne

● Określa, jakie składniki odżywcze znajdują się w pokarmach

● Opisuje sposoby konserwowania żywności

● Odróżnia zawiesinę od roztworu i zna sposoby ich rozdzielania

● Potrafi wezwać pomoc w nagłych wypadkach

● Wskazuje podobieństwa i różnice pomiędzy poszczególnymi organizmami

● Opisuje przyczyny chorób, wymienia sposoby zapobiegania chorobom

● Nazywa zjawiska zachodzące w czasie zmiany stanu skupienia

● Rozróżnia części nadziemne i podziemne roślin, nazywa ich organy

● Wypełnia prawidłowo kartę pracy

(6)

● Dokonuje podziału bogactw na odnawialne i nieodnawialne, sortuje odpady na surowce wtórne i odpady bezużyteczne

● Omawia ruch obiegowy i jego następstwa

● Wyciąga wnioski z przeprowadzanych eksperymentów

● Rozpoznaje pory roku po zmianach zachodzących w przyrodzie

● Opisuje przystosowania roślin i zwierząt do określonego środowiska

● Opisuje zmiany w okresie dojrzewania

● Opisuje sposoby przekazywania informacji

Ocenę: bardzo dobry otrzymuje uczeń, który:

● Samodzielnie przygotowuje prawidłowe miejsce pracy

● Samodzielnie planuje prawidłowy rozkład zajęć

● Wyjaśnia negatywny wpływ mediów na osobowość człowieka

● Samodzielnie dokumentuje obserwacje i doświadczenia przyrodnicze

● Dokonuje podziału na rośliny jednoroczne, wieloletnie

● Stosuje w praktyce sposoby prawidłowego zbioru grzybów

● Określa kierunki różnych obiektów w stosunku do miejsca obserwacji

● Uzasadnia celowość ochrony przyrody

● Dostrzega i opisuje zmiany zachodzące w przyrodzie

● Opisuje symptomy zapowiadające zmianę pogody

● Ustala podstawowe zasady walki z hałasem

● Wyjaśnia zjawisko powstawania tęczy

● Opisuje zabytki i wydarzenia historyczne w Tychach

● Wyjaśnia znaczenie składników odżywczych dla organizmu człowieka

● Wyjaśnia na czym polegają sposoby konserwowania żywności

● Opisuje sposoby pozbycia się zwierząt synantropijnych

● Wykonuje prawidłowo wykresy liniowe i słupkowe

● Interpretuje instrukcje obsługi urządzeń

● Praktycznie udziela pierwszej pomocy

● Biegle dokonuje obliczeń dotyczących skali

● Przestrzega zasad higieny w praktyce

● Wyjaśnia wpływ racjonalnego żywienia na zdrowie człowieka – układa jadłospis

● Rozumie pojęcie zdrowia i choroby. Opisuje charakterystyczne objawy poznanych chorób

● Opisuje główne części rośliny

● Pielęgnuje prawidłowo rośliny doniczkowe

● Wyjaśnia pojęcia: fotosyntezy, oddychania, odżywiania, atomu

● Opisuje źródła zanieczyszczeń i odpadów

● Sporządza mapę przy pomocy znaków topograficznych

● Opisuje skutki poznanych zjawisk

Ocenę: celujący otrzymuje uczeń, który:

● Wykorzystuje zdobytą na lekcjach wiedzę w praktyce

(7)

● Wykonuje dodatkowe prace i zadania zlecone przez nauczyciela

● Potrafi samodzielnie projektować i wykonywać obserwacje i doświadczenia przyrodnicze, samodzielnie wyciąga wnioski

● Wykonuje doświadczenia dotyczące zjawisk zachodzących w przyrodzie

● Porównuje ze sobą zjawiska i opisuje różnice i podobieństwa

● Potrafi samodzielnie wykonywać plakaty, postery, foldery dotyczące problemów przyrodniczych

● Projektuje zawartość apteczki na wycieczkę szkolną

● Projektuje i przeprowadza różne działania na rzecz środowiska

● Rozumie i uzasadnia znaczenie recyklingu Klasa V

 posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania przyrody w klasie V

 samodzielnie i twórczo rozwija zainteresowania przyrodnicze

 biegle posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami w rozwiązywaniu problemów teoretycznych i praktycznych

 osiąga sukcesy w konkursach przyrodniczych

 wyjaśnia znaczenie obserwacji mikroskopowych w poznawaniu organizmów

 omawia etapy tworzenia gleby

 uzasadnia, że gleba jest miejscem życia organizmów

 oblicza średnią wartość temperatury powietrza i opadów atmosferycznych według danych otrzymanych z obserwacji pogody

 podaje przykłady roślin o różnych kwiatach i kwiatostanach

 uzasadnia, że duża różnorodność gatunkowa organizmów ma wpływ na zależności pokarmowe

 potrafi wyjaśnić, że wszystkie organizmy żyjące na Ziemi, zależą od siebie

 określa wymagania roślin i podaje ich uzasadnienie

 wskazuje zależność między budową organizmu a środowiskiem jego życia

 rozpoznaje i zaznacza na mapie konturowej wybrane krainy, korzystając z mapy hipsometrycznej Polski

 omawia cechy poszczególnych krain geograficznych

 wskazuje różnice między krajobrazem naturalnym i przekształconym przez człowieka

 proponuje swoją wizję ochrony środowiska

 uzasadnia konieczność ochrony przyrody

 przygotowuje preparat mikroskopowy

 planuje proste doświadczenia przyrodnicze

 korzysta z rysunku jako źródła wiedzy

 wymienia główne składniki gleby

 wyjaśnia, że gleba jest podłożem życia organizmów

(8)

 wskazuje źródła przydatne w rozpoznawaniu roślin

 klasyfikuje zwierzęta według podanego kryterium

 wymienia cechy wspólne roślin lądowych

 wymienia cechy wspólne zwierząt lądowych

 podaje przykłady różnorodności wymagań życiowych roślin

 wymienia właściwości wody, które umożliwiają życie organizmom

 nazywa i wskazuje na mapie krainy Polski

 opisuje krajobraz poszczególnych krain geograficznych

 rozpoznaje rodzaje form ukształtowania terenu na rysunku poziomicowym, fotografiach, ilustracjach i w terenie

 wyjaśnia co to jest krajobraz naturalny i krajobraz przekształcony przez człowieka

 omawia sposoby postępowania nie szkodzącego środowisku

 wymienia i wskazuje na mapie parki narodowe w Polsce Ocenę: dostateczny otrzymuje uczeń, który:

 wykonuje schematyczny rysunek spod mikroskopu

 poszukuje i wykorzystuje informacje przyrodnicze z różnych źródeł wiedzy

 prowadzi pomiary, obserwacje i doświadczenia przyrodnicze

 wymienia rodzaje gleb

 określa rolę organizmów w tworzeniu próchnicy

 wykazuje różnicę pomiędzy pogodą a klimatem

 rozpoznaje pospolite rośliny i zwierzęta

 opisuje proste przykłady przystosowań organizmów do życia w środowisku lądowym i wodnym

 charakteryzuje poszczególne rodzaje środowisk lądowych

 klasyfikuje organizmy według dowolnie wybranej cechy

 charakteryzuje poszczególne rodzaje środowisk wodnych

 rozpoznaje organizmy wodne

 wykazuje wpływ środowiska na różnorodność grzybów, roślin i zwierząt

 opisuje krajobrazy na podstawie obserwacji terenu, mapy, zdjęć, filmu itp.

 charakteryzuje krajobrazy naturalne i silnie przekształcone przez człowieka

 opisuje charakterystyczne cechy krain geograficznych Polski, wymienia cechy krajobrazu nizinnego, wyżynnego i górskiego

 wskazuje na mapie najdłuższe rzeki, najgłębsze jeziora, największe miasta i parki narodowe w Polsce

 wskazuje największe obszary ekologicznego zagrożenia w Polsce i tzw. zielone płuca Polski

 rozumie konieczność ochrony przyrody

 umie korzystać z mikroskopu

 czyta proste instrukcje słowne

 wymienia następujące po sobie pory roku

 wymienia czynniki decydujące o powstawaniu gleby

 zna nazwy roślin i zwierząt występujących w najbliższej okolicy

 wymienia czynniki warunkujące życie na lądzie

(9)

 rozpoznaje trzy lądowe organizmy roślinne i zwierzęce

 podaje przykłady organizmów samożywnych i cudzożywnych

 wyjaśnia znaczenie wody dla organizmów żywych

 podaje przykłady organizmów żyjących w wodzie

 wskazuje na mapie hipsometrycznej Polski krainę, w której mieszka

 wyjaśnia znaczenie słów: niziny, wyżyny, góry, depresja

 nazywa formy wypukłe i wklęsłe terenu

 wskazuje i nazywa składniki krajobrazu naturalnego

 potrafi korzystać z mapy hipsometrycznej Polski

 wymienia czynniki zagrażające środowisku w najbliższej okolicy

 podaje przykłady wpływu człowieka na środowisko

 wymienia formy ochrony przyrody



Klasa VI

 Omawia budowę i zastosowanie kalendarza

 Podaje różnicę między planetami a gwiazdami

 Podaje przykłady wykorzystania sztucznych satelitów

 Wyjaśnia, popierając przykładami, na czym polegają oddziaływania magnetyczne

 Wskazuje południki, równoleżniki, równik, półkulę północną i południową, bieguny ziemskie i oś Ziemi

 Wymienia źródła światła

 Wyjaśnia, jak zachować się w czasie burzy

 Podaje przykłady ciał przezroczystych i nieprzezroczystych

 Wyjaśnia zjawisko następowania dnia i nocy, mając podane godziny wschodu i zachodu Słońca

 Rysuje odbicie światła od powierzchni lustrzanych płaskich

 Wyjaśnia, dlaczego następują zmiany pór roku

 Odczytuje z mapy nazwy kontynentów, oceanów i mórz

 Nazywa strefy życia w morzu

 Opisuje budowę zewnętrzną ryby

 Opisuje budowę zewnętrzną skorupiaków na przykładzie homara

 Wymienia źródła dźwięków

 Tłumaczy, kiedy powstaje echo

 Wymienia korzyści, jakie czerpie człowiek z mórz i oceanów

 Omawia budowę komórki zwierzęcej

 Wskazuje zwierzęta występujące w jeziorze

 Opisuje budowę zewnętrzną żaby

 Podaje 2-3 przykłady płazów chronionych

 Porównuje warunki życia w wodzie i na lądzie

 Opisuje budowę zewnętrzną ptaka

 Odróżnia ptaki drapieżne od innych

 Określa rolę ptaków w przyrodzie

 Wymienia charakterystyczne cechy ssaków

 Podaje przykłady ssaków z różnych środowisk

(10)

 Opisuje rolę dżdżownic w przyrodzie

 Opisuje sposób postępowania w wypadku przyczepienia się kleszcza

 Wymienia podstawowe elementy klimatu

 Odczytuje dane z wykresów

 Pokazuje na mapie położenie poszczególnych stref geograficznych

 Wymienia charakterystyczne cechy klimatu pustynnego, arktycznego

 Wymienia przyczyny zmian w krajobrazie naturalnym

 Opisuje skutki zanieczyszczeń środowiska

 Wymienia formy ochrony przyrody

Ocenę: dostateczny otrzymuje uczeń, który:

 Wykazuje istnienie pola grawitacyjnego Ziemi

 Wyjaśnia, co to są galaktyki

 Podaje przykłady oddziaływań elektrostatycznych

 Rysuje linie pola magnetycznego

 Podaje przykład zjawiska mającego związek z istnieniem pola magnetycznego Ziemi

 Określa długość i szerokość geograficzną na wskazanej półkuli

 Klasyfikuje, popierając przykładami, źródła światła na naturalnego i sztuczne

 Buduje prosty obwód elektryczny

 Wyjaśnia, kiedy następuje załamanie światła

 Wskazuje występowanie w przyrodzie zjawiska rozszczepienia światła

 Wyjaśnia powstawanie barw widzianych ciał

 Pokazuje na globusie strefy oświetlenia Ziemi

 Opisuje warunki panujące na szelfie

 Opisuje warunki świetlne panujące w poszczególnych strefach morskich

 Odróżnia polipa od meduzy

 Wymienia przystosowania w budowie zewnętrznej ryb do życia w wodzie

 Wyjaśnia, do czego służą: echosonda i batyskaf

 Podaje przykłady innych zwierząt żyjących w morzach

 Opisuje budowę pierwotniaków na przykładzie pantofelka

 Omawia budowę stułbi

 Opisuje wybrane czynności życiowe płazów

 Podaje przykłady zależności pokarmowych w jeziorze

 Charakteryzuje czynności życiowe płazów

 Omawia cechy budowy przystosowujące ptaka do lotu

 Podaje przykłady ptaków odlatujących oraz chronionych

 Rozpoznaje wybrane gatunki ssaków chronionych w Polsce

 Opisuje budowę zewnętrzną pająka

 Wskazuje przykłady pozytywnego i negatywnego znaczenia owadów

 Nazywa części ciała winniczka

 Wymienia charakterystyczne cechy poszczególnych typów klimatów

 Podaje przykłady roślin uprawianych w poszczególnych strefach klimatycznych

 Na wybranych przykładach opisuje przystosowania zwierząt do warunków klimatycznych

 Opisuje zajęcia mieszkańców wybranych stref klimatycznych

(11)

 Charakteryzuje zanieczyszczenia środowiska

 Podaje przykłady gatunków chronionych

 Wymienia dwa światowe parki narodowe

 Pokazuje położenie biegunów magnetycznych i geograficznych

 Określa położenie geograficzne

 Rysuje schemat prostego obwodu elektrycznego

 Określa podstawowe właściwości przewodników i izolatorów

 Rysuje promień świetlny przechodzący z powietrza do innego ośrodka

 Objaśnia, dlaczego światło białe ulega rozszczepieniu

 Rysuje świetlenie Ziemi w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku

 Wyjaśnia przyczyny zróżnicowanego zasolenia wód morskich

 Opisuje falę

 Wyjaśnia przyczynę przypływów i odpływów

 Charakteryzuje warunki panujące w poszczególnych strefach oceanicznych

 Opisuje przystosowania chełbi do życia w morzu

 Opisuje budowę stułbi

 Charakteryzuje koralowce

 Rozpoznaje wybrane skorupiaki morskie

 Wyjaśnia, co nazywamy falą dźwiękową

 Wymienia ośrodki różniące się prędkością rozchodzenia się fal dźwiękowych

 Opisuje wykorzystanie mórz i oceanów przez człowieka

 Odróżnia komórkę zwierzęcą od roślinnej

 Charakteryzuje przystosowania stułbi do warunków i trybu życia

 Rozpoznaje wybrane zwierzęta występujące w jeziorze

 Wymienia cechy budowy zewnętrznej przystosowujące płazy do życia na lądzie

 Omawia proces rozmnażania gadów

 Wskazuje podobieństwa i różnice między ptakami a gadami

 Wymienia przyczyny wędrówek ptaków

 Opisuje cechy przystosowujące dżdżownicę do życia w glebie

 Rozpoznaje typy aparatów gębowych owadów

 Charakteryzuje rolę owadów w przyrodzie

 Wyjaśnia, w jaki sposób określa się klimat danego obszaru

 Wykonuje obliczenia, wykorzystując dane z wykresów

 Opisuje zróżnicowanie krajobrazowe Europy

 Wykazuje związki między warunkami klimatycznymi a światem roślinnym i zwierzęcym w poszczególnych strefach

 Wykazuje wpływ warunków klimatycznych na sposób gospodarowania i gęstość zaludnienia w poszczególnych strefach

 Porównuje warunki przyrodnicze różnych rejonów geograficznych

 Wyjaśnia przyczyny powstawania zanieczyszczenia powietrza, wody, gleby

 Charakteryzuje 2 – 3 wybrane parki narodowe

(12)

 Określa, od czego zależy wartość siły grawitacji

 Opisuje, w jaki sposób powstał Układ Słoneczny

 Wyjaśnia, dlaczego na Księżycu nie ma atmosfery

 Objaśnia, na czym polega oddziaływania magnetyczne

 Wyjaśnia, dlaczego igła magnetyczna ustawia się w kierunku północ – południe

 Odszukuje punkty na mapie, mając podane współrzędne geograficzne

 Wyjaśnia przyczynę różnic długości dnia i nocy

 Tłumaczy zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca

 Wykazuje, że światło białe jest mieszaniną świateł barwnych

 Opisuje budowę oka

 Charakteryzuje poszczególne strefy oświetleniowe Ziemi

 Charakteryzuje warunki panujące w głębiach oceanicznych

 Opisuje rafę koralową

 Wyjaśnia przyczynę powstawania prądów morskich

 Ocenia możliwość rozwoju świata organicznego w poszczególnych strefach

 Opisuje przystosowania zwierząt do życia w wodzie

 Wyjaśnia, dlaczego fale dźwiękowe nie mogą rozchodzić się w próżni

 Podaje przykłady wykorzystania echa przez zwierzęta

 Analizuje skutki korzystania z zasobów morskich przez człowieka

 Wyjaśnia, dlaczego w jeziorach żyją głównie zwierzęta zmiennocieplne

 Charakteryzuje pierwotniaki

 Charakteryzuje faunę występującą w różnych strefach jeziora

 Wymienia gatunki zwierząt, które można spotkać tylko w czystych wodach

 Porównuje czynności życiowe płazów i gadów

 Opisuje rozmnażanie ptaków

 Na wybranych przykładach wykazuje związek między budową a trybem życia ptaków

 Charakteryzuje rozmnażanie i rozwój ssaków

 Opisuje czynności życiowe dżdżownicy

 Charakteryzuje sposoby rozmnażania owadów

 Omawia rozmnażanie winniczka

 Na podstawie analizy danych dotyczących rozkładu temperatur i ilości opadów porównuje klimaty różnych rejonów geograficznych

 Wskazuje przyczyny odchylenia granic stref od równoleżników

 Przewiduje zmiany, jakie mogą zachodzić w środowisku na skutek eksploatacji bogactw naturalnych i mineralnych

 Przewiduje skutki niekontrolowanego składowania opadów radioaktywnych i substancji trujących

 Oblicza różnicę czasu słonecznego na podstawie różnicy długości geograficznej

 Konstruuje na podstawie rysunku prosty obwód elektryczny

 Wyjaśnia działanie kalejdoskopu

(13)

 Planuje i przeprowadza proste doświadczenia, badające wpływ różnych czynników na życie organizmów

 Przyporządkowuje organizmy do odpowiednich królestw, określa znaczenie klasyfikacji

 Bierze udział w konkursach i olimpiadach biologicznych

Ocenę: niedostateczny otrzymuje uczeń, który:

 nie opanował wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej nauczania przyrody w klasie IV, V, VI

 nie jest w stanie rozwiązać problemów teoretycznych lub praktycznych o niewielkim stopniu trudności