Sankcje wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę

Krzysztof Kolasiński

Sankcje wadliwego wypowiedzenia

umowy o pracę

Palestra 19/12(216), 12-20

1975

Sankcje wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę

W a d liw e o św ia d c z e n ia w o li o w y p o w ie d z e n iu u m ó w o p ra c ą za g r o żo n e są r ó ż n y m i s a n k c ja m i. P rz e z ic h p r y z m a t a u to r p o d d a ;e a n a lizie r e g u la c ją w y p o ­ w ie d z e ń . O b o k p r o b le m a ty k i m a te r la ln o p r a w n e j u j m u j e ta k ż e za g a d n ie n ia z a s k a r ż a ln o ś c i t y c h o ś w ia d c ze ń w o li.

W re g u la c ji rozw iązania um ow y o p racę z n a jd u ją szczególny w yraz dw ie p rz e ­ w o d n ie idee kodeksow ych rozw iązań p raw n y ch : id ea jednoosobow ego k ierow nictw a d y re k to ra za k ła d u p rac y oraz idea w zm ożenia g w a ra n c ji p rzestrzeg an ia upraw n ień

pracow niczych.

P ierw sza z tych idei, pod y k to w an a bieżącym i p o trze b am i spraw nego zarządzania p rz e d sięb io rstw a m i państw ow ym i, zm ierza do p rze k aza n ia d y rek to ro w i p rzed sięb io r­ stw a — do jego w yłącznej kom petencji — p o d ejm o w an ia decyzji nie tylko w s p r a ­ w ach gospodarczych, ale i pracow niczych. W ychodzi ona naprzeciw tym głosom d o k try n y , k tó re oceniając k ry ty cz n ie dotychczasow e m etody „kolektyw nego z a rz ą ­ d z a n ia ” przed sięb io rstw am i, daw ały w yraz przek o n an iu , że obow iązującej w naszym dotychczasow ym sta n ie p raw n y m zasadzie jednoosobow ej odpow iedzialności nie o d ­ p o w iad a ła zasada jednoosobow ego k ierow nictw a. K o n sek w en tn a rea liza cja zasady jednoosobow ego k ie ro w n ic tw a z a k ła d a o g raniczenie udziału organów społecznych, a w szczególności rad y zakładow ej, w e w sp ó łrząd zen iu zakładem pracy. W zakresie ro zw iązy w an ia um ow y o p racę ograniczenie to w y ra ża się w rezy g n acji — poza nielicznym i w y ją tk a m i — z form y stanow czego, w iążącego d y re k to ra zakładu p rac y u d ziału ra d y zakładow ej w podejm o w an iu decyzji o rozw iązan iu um ow y o pracę.

D ążenie do k o n sek w en tn ej rea liza cji zasady jednoosobow ego k ie ro w n ic tw a z a k ła ­ dem p rac y sk ła n ia jednocześnie do p oszukiw ania g w a ra n c ji resp e k to w an ia przez d y re k to ra u p ra w n ie ń pracow niczych poza zak ład em pracy. R e alizacji tej idei d a l­ szego w zm ożenia g w a ra n c ji p rze strzeg a n ia u p ra w n ie ń pracow niczych służy przede w szystkim now y system ro zstrz y g an ia sporów pracow niczych. Z am iast w ięc d o ty c h ­ czasow ego społecznego sy stem u rozstrzy g an ia tych sporów w prow adzono system spcłeczno-sądow y. W p ierw szej in sta n c ji sp ra w y pracow nicze, ta k ja k dotychczas, ro z strz y g a ją k cm isje rozjem cze, ale jeśli chodzi o spory z ty tu łu rozw iązania s to ­ s u n k u pracy, spory dotyczące n aw iązan ia sto su n k u p rac y oraz spory o odszkodo­ w a n ie z ty tu łu n ie w y d a n ia w te rm in ie albo w y d a n ia niew łaściw ego św iadectw a p rac y lu b opinii, to spory ta k ie ro zstrz y g ają ko m isje odw oław cze (art. 264 § 1 k.p.). T ym o sta tn im kom isjom przew odniczy zaw odow y sędzia. W d rugiej zaś in stan c ji w szy stk ie sp raw y pracow nicze ro zstrz y g ają okręgow e sądy p rac y i ubezpieczeń społecznych. Tego ro d zaju refo rm a sp rzy ja zarów no p odniesieniu fachow ego poziom u orzeczn ictw a organów rozstrzy g ający ch sp raw y p racow nicze ja k i w zm ożeniu ich niezaw isłości.

P rz ep isy kodeksu nie o g ran iczają się do w zm ożenia fo rm a ln y c h g w a ra n c ji o chrony p ra w a do m iejsca pracy, lecz w p ro w a d za ją także dodatkow e, nie znane dotychczasow em u polskiem u p ra w u pracy g w a ra n c je m a te ria ln o p ra w n e . P o leg ają one p rzed e w szystkim n a w pro w ad zen iu w y m ag a n ia zasadności w ypow iedzenia um ow y o p rac ę (art. 45 k.p.). T ym sam ym rozszerzony został za k res m ery to ry czn ej k o n tro li (spraw ow anej przez o rgany ro zstrz y g ają ce spory) praw idłow ości w y p o ­ w ied z en ia um ow y o pracę.

N r 12 (216) W adliw e w y p o w ie d ze n ie u m o w y o pracą ₁₃

R a d a zakładow a, nie m a ją c w spółdecydującego głosu w sp raw ie w ypow iedzenia um ow y o p racę, w y stę p u je w yłączn ie w ro li rzeczn ik a interesó w p rac o w n ik a, i to zaró w n o w fazie p o stęp o w an ia w stępnego, poprzedzającego p o djęcie przez d y ­ r e k to r a decyzji o w y pow iedzeniu um ow y o pracę, ja k i fazie p o stęp o w an ia s p o r­ nego. D y re k to r za k ła d u p rac y obow iązany je s t zaw iadom ić n a piśm ie ra d ę z a k ła ­ dow ą o za m ia rz e w ypow iedzenia um ow y o p racę za w a rte j n a czas nie określony, p o d ając przy czy n ę ro zw iązan ia um ow y. R ad a zakładow a może w ciągu p ięciu dni zgłosić u m o ty w o w an e zastrzeżenia. M ilczenie ra d y zakładow ej oznacza, że nie zgłasza o n a zastrzeżeń. Je że li d y re k to r za k ła d u p rac y m im o zastrzeżeń ra d y z a k ła ­ dow ej n ie cofnie za m ia ru w ypow iedzenia um ow y o pracę, obow iązany je s t p rz e d ­ sta w ić tę sp ra w ę do ro zp a trz en ia in sta n c ji zw iązkow ej bezpośrednio n ad rz ęd n ej n a d ra d ą zakładow ą. P rzew odniczący tejże in sta n c ji zw iązkow ej w y p o w iad a się w k w estii zastrzeżeń ra d y zakładow ej w ciągu pięciu dni od p rz e d staw ie n ia sp raw y . N iezajęcie przez niego sta n o w isk a w tym okresie oznacza, że nie po d ­ trz y m u je on zastrzeżeń. Po w y czerp an iu w skazanego try b u k o n su ltac ji z organam i zw iązków zaw odow ych d y re k to r p o d ejm u je decyzję w sp ra w ie w ypow iedzenia (art. 38 k.p.). T akże w ypow iedzenie sprzeczne ze stanow iskiem w sk azan y ch o rg a­ nów zw iązków zaw odow ych nie je s t z tego pow odu w adliw e. A le n aru szen ie o bow iązku k o n su lta c ji w zw iązku z za m ia re m w ypow iedzenia um ow y o pracę p o w oduje w adliw ość tego w ypow iedzenia, zagrożoną sa n k cją niew ażności.

O bow iązek k o n su lta c ji w zw iązku z zam iarem w ypow iedzenia um ow y o pracę sp ełn ia p o dw ójną funkcję. Po pierw sze, sp rz y ja w szechstronnem u w y jaśn ien iu okoliczności u za sa d n iają cy c h w ypow iedzenie um ow y o p rac ę jeszcze p rzed po d ­ jęciem o stateczn ej decyzji o w ypow iedzeniu. Szczególne znaczenie p ra k ty c z n e m a tu k o n su lta c ja z r a d ą zakładow ą w dużych za k ła d ac h pracy, w k tó ry c h d y re k to r nie zna w szy stk ich pracow ników , p o d ejm u je zaś decyzję o w y pow iedzeniu na pod staw ie re la c ji k ierow ników niższego szczebla, k tó re n ie je d n o k ro tn ie m ogą być te n d en cy jn e, nacechow ane osobistym u przedzeniem do danego p raco w n ik a. Z a strz e ­ żenia ra d y za k ła d o w e j o p a rte n a znajom ości okoliczności fak ty c zn y c h u ła tw ia ją p o djęcie ro zw ażn ej decyzji co do w ypow iedzenia um ow y, uw zg lęd n iającej zarów no u zasadnione in te re sy zak ład u p rac y ja k i praco w n ik a. Po d rugie, zastrzeżenia rad y zak ład o w ej sp e łn ia ją isto tn ą rolę w postępow aniu spornym . D o sta rc za ją one organow i ro zstrz y g ają ce m u spór m a te ria ł fak to g raficzn y , p o dw ażający zasadność w ypow iedzenia.

O dw ołanie m oże w nieść p rac o w n ik od każdego w ypow iedzenia um ow y o p racę w te rm in ie sied m iu dni od doręczenia m u w ypow iedzenia. W raz ie nieznacznego p rzekroczenia te rm in u odw ołania z przyczyn uspraw ied liw io n y ch k o m isja odw o­ ław cza ro zp a trz y o d w ołanie (art. 269 k.p.). P o d staw ę odwmłania m oże stanow ić zarów no n aru sz e n ie przepisów p ra w a ja k i bezzasadność w ypow iedzenia. Z arzu t je d n a k bezzasadności może dotyczyć je d y n ie um ów o p rac ę z a w a rty c h n a czas n ie określony (art. 45 k.p.). P odobnie obow iązek k o n su ltac ji z o rg an a m i zw iązków zaw odow ych dotyczy tylk o tej k ate g o rii um ów. P ozostałe zaś p rze słan k i zask arżen ia w ypow iedzenia dotyczą w szystkich ro d za jó w um ów o pracę. P o jęc ie naru szen ia przepisów p ra w a o b ejm u je w szelkie u ch y b ien ia fo rm a ln e w ypow iedzenia: niezach o ­ w anie form y p ise m n e j, n ie p rz estrz eg a n ie w ym aganego o k resu i te rm in u w y p o ­ w iedzenia, a ta k ż e dokonanie w y p ow iedzenia w b re w istn iejący m zakazom albo w w y padkach, gdy przepisy n ie p rz e w id u ją m ożliw ości w ypow iedzenia um ow y n a czas określony, z w y jątk iem je d n a k um ów z a w arty ch n a o k res dłuższy niż sześć m iesięcy, jeżeli w um ow ie zastrzeżono m ożliw ość je j w ypow iedzenia (art. 33 k.p.). Szczególną p rze słan k ą za sk a rż en ia w ypow iedzenia um ow y o p rac ę jest

z a r z u t n adużycia p ra w a do w ypow iedzenia, a to w sk u te k dokonania tego w ypo­ w ied zen ia w sposób sprzeczny ze społeczno-gospodarczym p rzeznaczeniem tego p ra w a lu b z zasadam i w spółżycia społecznego. W g ran ic ac h tego z a rz u tu p o dlegają m e ry to ry c zn e j k o n tro li ta k że w ypow iedzenia in n y c h um ów o p ra c ę niż zaw artych n a czas n ie o k re ś lo n y ł.

O d w ołanie od w ypow iedzenia um ow y o pracę s k ła d a p raco w n ik n a piśm ie do k o m isji odw oław czej albo u stn ie do protokołu, k tó ry sporządza przew odniczący k om isji. P ra c o w n ik m oże zgłosić ta k że odw ołanie kiero w n ik o w i za k ła d u pracy; w ty m o sta tn im w y p ad k u k ie ro w n ik obow iązany je s t w ciągu dw óch d n i p rze­ k az ać sp ra w ę k om isji o d w o ła w c z e j1 2 *.

P ra co w n ik , sk ła d a ją c odw ołanie od w ypow iedzenia um ow y o pracę, nie je st obow iązany w skazać k o n k retn y c h zarzutów przeciw ko dokonanem u w ypow iedze­ niu . Je że li je d n a k p rac o w n ik sfo rm u łu je ta k ie k o n k re tn e zarzuty, to kom isja odw oław cza i ta k n ie m oże się ograniczyć do ro z p a trz e n ia zasadności tylk o tych zarzu tó w . J e s t ona bow iem obow iązana w k ażdym w y p ad k u odw ołania od w y ­ p o w ied zen ia um ow y o p rac ę uw zględnić w szystkie elem enty m a jąc e isto tn e z n a­ czenie d la praw idłow ości w ypow iedzenia. N aczelną zasad ą p ostępow ania przed k o m isjam i odw oław czym i je s t zasad a p raw d y o b ie k ty w n ej (art. 245 § 1 k.p.). Je j re a liz a c ja w y m ag a ak ty w n e j postaw y sk ła d u orzekającego. Poszczególne uchybienia w w y p o w iad a n iu um ów o p ra c ę p o w odują — w zależności od ro d za ju um ow y — za sto so w a n ie różnych sankcji. W ynika stą d obow iązek uw zg lęd n ian ia przez kom isję w szelk ich u ch y b ień w zw iązku z dokonanym w ypow iedzeniem . K om isja odw oław cza obow iązan a je s t też oddziaływ ać tu p ro filak ty c zn ie: przeciw działać uchybieniom p o p ełn ian y m p rzy w y p o w iad a n iu um ów , a to przez u ja w n ia n ie w każdej spraw ie w szy stk ich niepraw idłow ości.

P o d staw o w ą sa n k cją w adliw ości w ypow iedzenia um ow y o p rac ę je s t uchylenie sk u tk ó w w ypow iedzenia przez w y d an ie orzeczenia o bezskuteczności w ypow iedze­ n ia albo orzeczenia o przy w ró cen iu do pracy. Od zasady tej kodeks zaw iera o d stęp stw a, p rze w id u jąc m ianow icie w n ie k tó ry ch w y p ad k a ch je d y n ie sa n k cję od ­ szkodow ania.

S a n k c ja w postaci uch y len ia sk u tk ó w w ypow iedzenia nie je s t przew idziana w o d n iesien iu do um ów n a okres pró b n y i n a czas określony. W raz ie w adliw ego w ypow ied zen ia ta k ich w łaśn ie um ów k om isja odw oław cza m oże zasądzić jedynie odszkodow anie. Jeżeli w adliw ość w ypow iedzenia polega n a niezach o w an iu form y p ise m n e j, to odszkodow anie p rzy słu g u je w w ysokości w y n ag ro d zen ia za cały czas, do któ reg o um ow a m ia ła obow iązyw ać. W ysokość odszkodow ania nie m oże je d n a k przek ro czy ć kw oty trzym iesięcznego w y n ag ro d zen ia (art. 50 § 4 k.p.). S an k cja w p ostaci odszkodow ania w ra z ie n iezachow ania fo rm y p isem n ej w ypow iedzenia z n a jd u je zastosow anie rów nież do um ow y n a o k res w stępny, jeżeli do dnia ro zstrz y g n ięc ia sp o ru u p ły n ie te rm in , do któ reg o m ia ła ta um ow a trw ać , albo jeżeli pozostał ju ż k ró tk i o k res do u p ły w u te rm in u końcow ego um ow y. P rzepisy k.p. n ie o k re śla ją bliżej tego okresu, ze w zględu je d n a k n a to, że odszkodow anie p rz y słu g u je w w ysokości n ie p rze k ra cza ją ce j trzym iesięcznego w ynagrodzenia, należy p rzy ją ć, że ko m isja odw oław cza m oże p rzyw rócić do p rac y p raco w n ik a, jeżeli po zo stał dłuższy niż trzym iesięczny o k res do u p ły w u te rm in u końcow ego um owy*.

1 T a k te ż Z. S a l w a : W y p o w ie d z e n ie u m o w y o p r a c ę w k o d e k s ie p r a c y , P IP n r 8—9/1974, s. 26.

2 P o r. § 22, 23, 50 i 51 ro z p . RM z d n ia 25.X.1944 r ., Dz. U . N r 41, poz. 234.

s P o r. L . F l o r e k : Z a k a z y w y p o w ie d z e n ia u m o w y o p r a c ę w k o d e k s ie p r a c y , N P n r 9/1974, s. 1116.

N r 12 (216) W adliw e w y p o w ie d ze n ie u m o w y o pracą 15 J e ż e li n a to m ia s t k om isja odw oław cza ro zstrzy g n ie spór p rze d up ły w em o k resu w y p o w ied z en ia , to w ów czas w y d a orzeczenie o bezskuteczności w ypow iedzenia u m o w y o p rac ę. A rty k u ł 50 § 2 k.p. bow iem p rz e w id u je o dstępstw o od w y ra żo n e j w a r t. 46 k.p. zasady sa n k cjo n o w a n ia w adliw ego w ypow iedzenia rea k ty w o w a n ie m sto s u n k u p ra c y je d y n ie w ted y , gdy n astąp iło rozw iązanie um ow y o p rac ę, a w ięc je d y n ie w odniesien iu do orzeczenia o p rzy w ró c en iu do pracy, a nie w o d n iesien iu do orzeczen ia o bezskuteczności w ypow iedzenia um ow y o pracę.

J e ż e li w adliw ość w ypow iedzenia polega n a n ie p rz estrz eg a n iu o k re su w y p o w ie­ dzen ia, to u m o w a o p racę rozw iązu je się dopiero w ra z z upły w em w y m aganego o k resu . P ra co w n ik o w i p rzy słu g u je w ów czas w ynag ro d zen ie do ko ń ca o k resu w y ­ p o w ied z en ia (art. 49 k.p.). P ow yższa sa n k c ja za n aru sz en ie w ym aganego o k resu w y p o w ied z en ia m a zastosow anie do w szystkich rodzajów um ów o pracę. T akże w w y p a d k u n a ru sz e n ia te rm in u końcow ego w ypow iedzenia um ow a o p ra c ę ro z ­ w ią z u je się dopiero z nadejściem przew idzianego przez p raw o te rm in u , a do tego cz asu p rz y słu g u je p racow nikow i w ynagrodzenie. T erm in y końcow e w ypo w ied zen ia zo stały je d n a k u stalo n e ty lko dla um ów n a czas n ie określony. U pływ d w u ty g o d ­ niow ego o k resu w ypow iedzenia n a s tę p u je w sobotę; dłuższe okresy w ypow iedzenia k o ń czą się ostatniego dn ia m iesiąca *.

O g ran iczen ie sa n k c ji w adliw ego w ypow iedzenia um ow y o p rac ę n a czas o k re ś ­ lony — a w e w sk azan y m z a k resie ta k ż e um ow y n a okres w stę p n y — do za są d z e ­ n ia o dszkodow ania n ie zn a jd u je zastosow ania je d y n ie w w y p ad k u w ypow ied zen ia ty c h um ów w ok resie ciąży i u rlo p u m acierzyńskiego. W tych o sta tn ic h w y p a d ­ k a c h m a zastosow anie sa n k c ja podstaw ow a, a m ianow icie w y d an ie orzeczenia o b ezskuteczności w ypow iedzenia albo o przy w ró cen iu do pracy. N aru sze n ie in ­ n y ch zakazów w y p o w iad a n ia um ów o p rac ę w o dniesieniu do w y m ienionych w yżej um ów p o w oduje zastosow anie je d y n ie sa n k cji odszkodow aw czej. P rz y obliczaniu zaś w ysokości odszkodow ania sto su je się te sam e zasady co w w y p a d k u n a ru s z e ­ n ia fo rm y p isem n ej w ypow iedzenia (art. 50 § 4 k.p.).

K odeks p ra c y nie p rze w id u je w yraźnie, że zakazy w y p ow iedzenia um ow y o p ra c ę odnoszą się do w szystkich rod zajó w um ów . P rzep isy a rt. 39, 41 i 177 § 1 k.p. p o słu g u ją się je d y n ie ogólną k la u zu lą w ypow iedzenia um ow y o pracę. W ym ieniony je d n a k w a rt. 177 § 2 k.p. w y jątek , p rzew id u jący dopuszczalność w ypow ied zen ia um ow y o p rac ę n a o k res p ró b n y kobiecie w okresie ciąży i p rze rw y połogow ej, w sk a z u je n a to, że poza tym w y ją tk ie m zakazy w y p o w iad a n ia dotyczą w szy stk ich ro d zajó w um ów o p r a c ę 4 5. Z akazy w y p o w iad a n ia um ów o p ra c ę dotyczą je d y n ie w y p ow iedzenia um ów , n a to m ia st n ie m a ją one w p ły w u n a ich ro zw ią zan ie z upły w em okresu, n a k tó ry zostały zaw arte. U w aga ta dotyczy n ie tylk o um ów n a czas oznaczony, ale ta k że um ów n a okres p ró b n y i w stępny. J e d y n y w y ją te k od tej zasady (por. art. 177 § 3 k.p.) p rz e w id u je p rzed łu żen ie tr w a n ia um ow y

4 Z d a n ie m Z. S a lw y o k r e s w y p o w ie d z e n ia m u s i s ię m ie śc ić c a łk o w ic ie w c z a s ie m ię d z y d a lą je g o d o r ę c z e n ia a t e r m in e m w y p o w ie d z e n ia . W c z e śn ie jsz e je g o d o r ę c z e n ie p r z e d łu ż a o k r e s w y p o w ie d z e n ia i n a r u s z a p r z e p is y o w y p o w ia d a n iu u m ó w (p o r. Z. S a l w a , o p. c it., s. 24). P o g lą d te n n ie w y d a je s ię p r z e k o n y w a ją c y ze w z g lę d u n a to , że d y s p o z y c ja a r t . 49 k .p ., p rz e w id u ją c e g o sz c z e g ó ln ą s a n k c ję za n a r u s z e n ie o b o w ią z u ją c e g o o k r e s u w y ­ p o w ie d z e n ia , o g ra n ic z a się d o s y tu a c ji, w k t ó r e j z a s to s o w a n o o k r e s k r ó ts z y o d w y m a g a n e g o . N ie sp o só b z a ś p r z y ją ć , że z a m ia r e m u s ta w o d a w c y b y ło z a s to s o w a n ie s a n k c j i s u ro w s z e j p r z e w id z ia n e j w a r t . 46 k .p . w ra z ie p rz e d łu ż e n ia o k r e s u w y p o w ie d z e n ia . P o g lą d t e n b u d z i w ą tp liw o ś c i ta k ż e z p u n k t u w id z e n ia p r a k t y k i w y p o w ia d a n ia u m ó w o p r a c ę . P ro w a d z i o n w k o n s e k w e n c ji d o te g o , że j e ś li o k r e s w y p o w ie d z e n ia j e s t d łu ż s z y n iż d w u ty g o d n io w y , to n a le ż y u z n a ć , że u m o w ę o p r a c ę m o ż n a w y p o w ie d z ie ć t y lk o w o s ta tn im d n iu m ie s ią c a .

o p ra c ę n a czas określony oraz n a czas w y k o n an ia określonej pracy, k tó ra uległaby rozw iązaniu po upły w ie trzeciego m iesiąca ciąży, do dn ia porodu 6.

Isto ta zakazów w y p o w iad an ia um ów u leg ła zm ian ie w kodeksie pracy. Zakaz w y p o w iad a n ia nie oznacza w now ej re g u la c ji niem ożności p raw n ej dokonania skutecznego w ypow iedzenia. Z akazy w y p o w iad a n ia sta ły się no rm am i pow inno- ściow ym i, k tó ry ch n aru szen ie nie m a w p ły w u n a skuteczność w ypow iedzenia. U za­ sa d n ia to jed y n ie zastosow anie p rzew id zian ej sa n k c ji przez w y d an ie orzeczenia o bezskuteczności w ypow iedzenia lu b o p rzy w ró c en iu do pracy, a w e w skazanych w yżej szczególnych w y p ad k a ch — przez zasądzenie odszkodow ania.

, K odeks w prow adził istotne i k o rzy stn e dla praco w n ik ó w zm iany przy w ypo­ w iedzeniu um ow y o p racę w okresie nieobecności w p rac y spow odow anej chorobą. Isto ta now ej reg u la cji polega n a uzależn ien iu długości o k resu ochronnego od stażu p rac y w dan y m zakładzie p rac y i n a pow iązaniu o k resu ochronnego z o k rese m po­ b ie ra n ia zasiłku chorobow ego 7. R egułą je st ochrona przed w ypow iedzeniem w czasie o dpow iadającym okresow i p o b ie ra n ia zasiłk u chorobow ego, tj. przez okres 6 m ie­ sięcy; okres ten ulega jeszcze przed łu żen iu o n a stę p n e 3 m iesiące, jeżeli ko m isja le k a rsk a uzna, że w okresie ty m p rac o w n ik odzyska zdolność do pracy. Ten pod­ staw ow y, a jednocześnie przedłużony w sto su n k u do poprzednio obow iązującego sta n u p raw n eg o o k res ochronny m a zastosow anie w ted y , gdy p raco w n ik b y ł za­ tru d n io n y w dan y m zakładzie pracy co n ajm n ie j sześć m iesięcy oraz gdy niezdol­ ność do p racy została spow odow ana w y p ad k ie m p rzy pracy, albo chorobą zaw o­ dową.

P ow yższe u n orm ow anie je st w yrazem dążen ia do ściślejszego p ow iązania sto su n ­ ków p rac y i ubezpieczenia społecznego. D opóki p rac o w n ik zachow uje p raw o do zasiłku chorobow ego, dopóty istn ieje zakaz w ypow iedzenia um ow y o pracę. W sp raw ie przed łu żen ia okresu zasiłkow ego decyzję w y d aje w łaściw y terenow o od ­ dział Z ak ład u U bezpieczeń Społecznych n a p odstaw ie orzeczenia ko m isji le k a r ­ skiej. Je że li nie w yda on decyzji w tej sp raw ie do czasu upływ u podstaw ow ego o k resu ochronnego, tj. 6 m iesięcy nieobecności w pracy, to zakład p rac y nie po­ w in ie n podejm ow ać decyzji o rozw iązan iu um ow y o pracę. G dy je d n a k rozw iąże um ow ę o pracę, a p rac o w n ik w niesie po tem roszczenie o przyw rócenie do pracy, to sposób rozstrzygnięcia sporu będzie u zależniony od decyzji oddziału Z U S -u do­ tyczącej p rzed łu żen ia o k resu zasiłkow ego. Jeżeli decyzja ta nie zostanie w y d an a do zakończenia p ostępow ania przed k o m isją odw oław czą, to odroczy ona w y d an ie orzeczenia do d n ia w y d an ia decyzji przez oddział Z U S - u 8. K om isja odw oław cza w yda orzeczenie n a p o d sta w ie te jże decyzji. Z m ia n a decyzji oddziału Z U S -u przez w y d an ie praw om ocnego orzeczenia ra d y nadzorczej tegoż oddziału albo okręgow ego są d u p rac y i ubezpieczeń społecznych sta n o w i p o d sta w ę do żądania przez p ra c o w ­ nik a w znow ienia p ostępow ania przed k o m isją odw oław czą w spraw ie o p rz y w ró ­ cenie do p rac y (§ 53 cyt. w przyp. 8 rozp.).

N ato m iast w w yp ad k ach krótszego niż sześciom iesięczny okresu z a tru d n ie n ia okres o ch ronny — ta k ja k przed tem — w ynosi trz y m iesiące. Równiteż w w y p a d k u nieobecności w p ra c y z pow odu sp raw o w an ia opieki n a d dzieckiem oraz w w y p a d k u odosobnienia z pow odu nosicielstw a choroby zakaźnej okres ochronny został p rz e ­ dłużony i o d pow iada okresow i p o b ie ra n ia z tych ty tu łó w zasiłków , i to bez w zględu

6 B a rd z ie j sz c z e g ó ło w e j a n a liz ie p o d d a je z a k a z y w y p o w ia d a n ia u m ó w o p r a c ę L . F l o r e k ; op. c it., s. 1105 i n. 7 A r t. 41 w z w ią z k u z a r t. 53 k .p . 8 P a r a g r a f 34 p k t 2 ro z p . RM z d n ia 25.X.1974 r ., D z. U. N r 41, p oz. 234 (w p o s tę p o w a n iu p rz e d k o m is ja m i o d w o ła w c z y m i, J a k ró w n ie ż p r z e d k o m is ja m i ro z je m c z y m i p r z e p is y n ie p r z e w id u ją m o ż liw o śc i z a w ie s z e n ia p o s tę p o w a n ia ).

N r 12 (216) W adliw e w yp o w ied zen ie u m o w y o pracą ₁₇

n a długość o k resu za tru d n ie n ia . O kres p o b ie ra n ia zasiłku z ty tu łu odosobnienia z pow odu nosicielstw a choroby zakaźnej odpow iada okresow i p o b ie ra n ia zasiłku chorobow ego, tj. okresow i 6 m iesięcy, n ato m ia st zasiłek opiekuńczy p rzy słu g u je p rac o w n ik o w i przez okres 60 dni w ro k u k a le n d a rz o w y m 9. O k resy nieobecności w p rac y z te j przyczyny su m u je się w okresie jed n eg o roku. N ależy tu dodać, że w poprzednio obow iązującym sta n ie p raw n y m , wobec b ra k u re g u la c ji szczególnej, nieobecność ta była tra k to w a n a ja k o nieobecność z innych usp raw ied liw io n y ch p rz y ­ czyn, o k res zaś ochronny w ynosił je d en m iesiąc w w y p a d k u każdej nieobecności. W edług now ej re g u la c ji okres ochronny będzie k rótszy niż m iesięczny, jeżeli nieo­ becności w p rac y w dan y m ro k u k alen d a rz o w y m spow odow ane o m a w ian ą p rzy ­ czyną przekroczyły w sum ie jed en m iesiąc. Jeżeli n ato m ia st p ra c o w n ik w yczerpie lim it 60 dni nieobecności w p ra c y w danym ro k u k alen d a rz o w y m z pow odu s p ra ­ w o w an ia opieki n ad dzieckiem , to do końca tegoż ro k u k alendarzow ego n ie będzie ju ż k o rzy sta ł ze w zm ożonej o chrony przed w ypow iedzeniem um ow y o p racę z po­ w yższej przyczyny.

Z ak azy w y p o w iad an ia um ów o p racę określone w art. 39 k.p., a w ięc o b ejm u ­ ją ce okresy p ełn ien ia fu n k c ji społecznych oraz okres p rze d em e ry taln y , nie obo­ w ią z u ją w n astęp u jący c h w y p ad k a ch : lik w id a cji za k ła d u pracy, o siągnięcia w ieku em erytalnego, osiągnięcia re n ty z ty tu łu zaliczenia do I albo II g ru p y inw alidów (art. 40 k.p.).

O dstępstw o od zakazu w y p o w iad a n ia um ów o p racę w razie lik w id a c ji zakładu p rac y zostało z m ocy a rt. 177 § 4 k.p. rozciągnięte także n a okres ciąży i u rlo p u m acierzyńskiego. W tym w ięc zak resie ochrona przed w ypow iedzeniem um ow y o p ra c ę w czasie u rlo p u i u sp raw ied liw io n ej nieobecności w p rac y z pow odu cho­ roby je s t dalej idąca niż w okresie ciąży i u rlo p u m acierzyńskiego, gdyż od tych zakazów kodeks nie p rze w id u je żadnych w yjątk ó w . T erm in ro zw ią zan ia w ta k im w y p ad k u um ow y o p rac ę w drodze w ypow iedzenia tej um ow y zak ład p rac y obo­ w iązany je st uzgodnić z ra d ą zakładow ą. W a ru n ek ten je st zrozum iały, jeśli się zważy, że w razie niem ożności zapew nienia innego z a tru d n ie n ia p rz y słu g u ją danej pracow nicy św iadczenia o k reślone od ręb n y m i przepisam i. Z treści a rt. 177 § 4 k.p. w ynika, że kobiecie w okresie ciąży i u rlo p u m acierzyńskiego, z k tó rą rozw iązano w drodze w ypow iedzenia um ow ę o pracę, p rzy słu g u ją św iadczenia określone o d rębnym i przepisam i bądź też zapew nia się jej in n e za tru d n ie n ie o d p o w iad ające jej kw alifik acjo m . P rzepisy szczególne p rze w id u ją nie tylk o św iadczenia w okresie u rlo p u m acierzyńskiego, tj. zasiłek m a c ie rz y ń s k i10, ale ta k że zasiłek w okresie ciąży, o d p ow iadający w ysokością zasiłkow i m acierzyńskiem u, aż do d n ia porodu, jeżeli rozw iązano z tą k o b ietą um ow ę o p racę z pow odu likw idacji! za k ła d u p r a ­ cy u . D latego też należy uznać, że rozw iązanie w drodze w ypow iedzenia um ow y o p rac ę z kobietą ciężarną, k tó re j n ie zapew niono innego, odpow iadającego jej k w alifik acjo m z a tru d n ien ia, nie n a ru sz a p rze p isu a rt. 177 § 4 k.p. R a d a zakładow a nie pow inna je d n a k w yrazić zgody n a rozw iązanie um ow y o pracę, gdy zakład p racy nie p o d ją ł pró b y zap ew n ien ia innego odpow iadającego k w alifik acjo m p r a ­ cow nicy z a tru d n ie n ia oraz gdy okres w ypow iedzenia kończyłby się przed te rm in em podjęcia nowego z a tru d n ien ia. P raco w n ice bow iem , w szczególności w ysoko k w a lifi­ kow ane, m ogą m ieć in te re s n ie tylk o w o trzy m an iu św iadczenia k o m pensującego u traco n e w ynagrodzenie, ale ta k że w św iadczeniu pracy.

G ram aty czn a w y k ła d n ia a rt. 40 k.p. w sk az u je n a to, że w ypow iedzieć um ow ę

9 A rt. 31 u s ta w y z d n ia 17.XII.1974 r., Dz. U. N r 47, p oz. 280. 10 A rt. 27 u s t. 3 u s ta w y z d n ia 17.X I I .1974 r., Dz. U. N r 47, poz. 280.

n A rt. 27 p k t 3 c y t. u s ta w y w p rz y p . 10.

0 p ra c ę m ożna także praco w n ik o w i, k tó ry był in w alid ą przed podjęciem z a tr u d ­ n ie n ia i k tó re m u załoga pow ierzy ła p ełn ien ie fu n k c ji społecznej określonej w art. 39 k.p. W ydaje się je d n a k , że ty lk o w szczególnych w y p ad k a ch będzie m ożna uznać w y p ow iedzenie w ty c h okolicznościach za uzasadnione. Będzie ono m ianow icie u za sa d n io n e zw łaszcza w ted y , gdy sta n zdrow ia p rac o w n ik a uniem o żliw ia m u p ełn ien ie obow iązków pracow niczych, a zakład pracy nie może zapew nić m u in n e ­ go, odpow iedniego — ze w zględu n a jego s ta n zdrow ia i k w a lifik a c je — za tru d n ien ia. U w ag a ta odnosi się w znacznej m ierze ta k że do p rac o w n ik ó w z a tru d n io n y ch po osiąg n ięciu w ie k u em ery taln eg o , k tó ry m pow ierzono p ełnienie o m aw ianych fu n k c ji społecznych. O koliczności określo n e w a rt. 40 k.p. — z w y ją tk ie m lik w id a c ji zak ład u p ra c y — u c h y la ją je d y n ie zakaz w y p o w iad a n ia um ów o pracę, ale nie u z a sa d n ia ­ ją jeszcze w ypow iedzenia. O cen iając zasadność w ypow iedzenia, organ ro zstrz y g a­ ją c y sp ó r uw zględni w szystkie okoliczności zachodzące po stro n ie za k ła d u p rac y 1 p rac o w n ik a, isto tn e d la oceny gospodarczej i społecznej celow ości dokonanego w y p o w ied zen ia um ow y o pracę.

Z ak azy w y p o w iad a n ia um ów o p rac ę odnoszą się także do w ypow iedzenia zm ie­ niającego. W tym je d n a k z a k resie k.p. p rze w id u je dodatkow e o g raniczenia stoso­ w a n ia ty c h zakazów . N ie m a ją one zastosow ania jedynie w sto su n k u do zakazów w y p o w ia d a n ia um ów w okresie urlo p u , u sp raw ied liw io n ej nieobecności w p rac y oraz w o k re sie ciąży i u rlo p u m acierzyńskiego. S tosuje się je n a to m ia st do pracow ników ch ro n io n y c h p rze d w ypow iedzeniem ze w zględu n a pełnione fu n k cje społeczne oraz do p rac o w n ik ó w w w iek u p rze d em e ry taln y m . K odeks p rac y p rze w id u je dw ie gru p y ogran iczeń zakazów w y p ow iedzenia zm ieniającego. P ierw sza g ru p a o b ejm u je sy­ tu a c je zachodzące po stro n ie za k ła d u p rac y , a w ięc lik w id a cję działu pracy, w k tó ­ ry m za tru d n io n y b y ł praco w n ik , oraz w prow adzenie now ych zasad w y n ag rad z an ia ogółu p ra c o w n ik ó w lu b o k reślonej ich grupy. P ow yższe organiczenia re a liz u ją u k sz ta ł­ to w a n y w o rzecznictw ie SN pogląd, że fu n k c ją zakazów w y p o w iad an ia w sk u te k p ełn io n y ch fu n k c ji społecznych nie je st u p rzy w ilejo w y w an ie tej gru p y pracow ników , lecz o ch ro n a ich p rze d e w e n tu a ln y m i szy k an am i ze stro n y k ie ro w n ic tw a zak ład u p rac y . D ru g a g ru p a o g raniczeń o b ejm u je sy tu a cje, k tó re uniem ożliw iają p ra c o w n i­ k o w i dalsze w y k o n y w an ie dotychczasow ej pracy , a w ięc u tra tę u p raw n ie ń bąd ź zdol­ ności do w y k o n y w an ia dotychczasow ej p rac y . O m aw iany zakaz w ypow iedzenia zm ie­ n iająceg o n ie dotyczy p ra k ty c z n ie p rac o w n ik ó w w w iek u p rze d em e ry taln y m , skoro a rt. 43 § 2 k.p. uchyla go w e w szystkich w y p ad k ach , gdy zachodzi potrzeba p ow ie­ rz e n ia im innej pracy . T ym czasem k ażd e w ypow iedzenie, a w ięc i w ypow iedzenie zm ien iające, m oże być dok o n an e p raw id ło w o tylko w tedy, gdy je st uzasadnione, a w ięc gdy zachodzi p o trzeb a pow ierzen ia praco w n ik o w i innej p racy . P raco w n icy w w iek u p rz e d e m e ry ta ln y m k o rz y s ta ją je d y n ie z g w a ra n c ji zachow ania p ra w a do w y ­ n ag ro d z e n ia w dotychczasow ej w ysokości. Jeżeli bow iem ze zm ianą p rac y w iąże się zm niejszenie w yn ag ro d zen ia, to p raco w n ik o w i p rzy słu g u je d o d atek w yrów naw czy.

N aru sze n ie zakazów w ypow iedzenia um ow y o p rac ę je st p rze jaw em n a ru sz e n ia p rzepisów o w y p o w iad a n iu ty c h um ów w ro zu m ien iu a rt. 46 k.p. Zagrożone ono je s t — p o d o b n ie ja k bezzasadność w ypow iedzenia — sa n k c ją u n iew ażn ien ia tego w y ­ p o w ied zen ia przez w y d an ie orzeczenia o jego bezskuteczności albo o p rzy w ró c en iu do p racy . P rz y w ró co n e m u p rac o w n ik o w i p rz y słu g u je p raw o do w yn ag ro d zen ia, j e ­

żeli p o d ejm ie p rac ę. W tym je d n a k p rzedm iocie u p ra w n ie n ia p rac o w n ik a, k tó re m u w y pow iedziano um ow ę o p ra c ę z n a ru sz en ie m zakazu w ypow iedzenia, są d alej id ą ce an iżeli w pozostałych w y p ad k a ch w adliw ego w ypow iedzenia um ow y o pracę. N ie m a ją b o w iem do nich zastosow ania z m ocy a rt. 47 § 1 zd. 2 k.p. ogran iczen ia o k re su p o zo staw a n ia bez pracy , za k tó ry p rzy słu g u je w ynag ro d zen ie przew idziane w a rt. 47 § 1 k.p. W ym ieniony p rze p is w p ro w a d za zasadę, że w y n agrodzenie p rzy słu g u je

N r 12 (216) W a d liw e w y p o w ie d ze n ie u m o w y o prace ₁₉

za o k res dw óch m iesięcy, a ty lk o w ted y gdy okres w ypow ied zen ia w ynosi trz y m ie ­ siące, w y n ag ro d ze n ie p rz y słu g u je je d y n ie za jed en m iesiąc p o zo staw a n ia bez pracy. T en p rzedłużony okres w ypow iedzenia sto su je się do praco w n ik ó w , k tó rzy p r z e p ra ­ cow ali w danym zakładzie p ra c y okres dziesięcioletni (art. 36 § 1 k.p.). P rz y zn a n ie w y n ag ro d ze n ia za k rótszy o k res p o zo staw an ia bez p ra c y p rac o w n ik o m o dłuższym ok resie z a tru d n ie n ia u za sa d n io n e je s t tym , że p rac o w n icy ci, k o rz y sta ją c z dłuższego o k resu w ypow iedzenia, są w m n iejszym sto p n iu n a ra ż e n i na bezczynność zaw odow ą. T rzym iesięczny ok res w ypow iedzenia je st z reg u ły w y sta rc z a ją c y do znalezienia in ­ nego, odpow iadającego k w alifik acjo m p ra c o w n ik a z a tru d n ie n ia . P o n ad to p rzy w ró c e­ n ie do p rac y tych p rac o w n ik ó w będzie w ystęp o w ało tylk o w y jątk o w o , gdyż w o k re ­ sie trze ch m iesięcy n astą p i z re g u ły ro zstrzygnięcie sp o ru pow stałego w sk u te k zło­ żonego odw ołania od w ypow iedzenia um ow y o p rac ę. S tąd też spór te n będzie się kończył z reguły orzeczeniem o bezskuteczności w ypow iedzenia. Je d y n ie w razie w y ­ k o rz y sta n ia obu in sta n c ji ro zstrz y g ają cy c h spór m oże n astąp ić w p ra k ty c e p rz y w ró ­ cenie do pracy. O graniczenie o k re su p o zo staw a n ia bez pracy , za k tó ry p rzy słu g u je praco w n ik o w i w ynagrodzenie, w w y p a d k u p rzy w ró c en ia p rac o w n ik a do p rac y sto s u je się je d n a k w raz ie n a ru sz e n ia za k azu w y p o w iad a n ia w o k resie u sp ra w ie d li­ w ionej nieobecności w p rac y i urlo p u . A rt. 47 § 1 zd. 2 k.p. w y ra ź n ie bow iem p o m ija zakazy przew idziane w art. 41 k . p . 12 P rz ep isy re g u lu ją c e p o stę p o w an ie p rze d k o ­ m isjam i odw oław czym i oraz p rze d są d a m i p ra c y i ubezpieczeń społecznych nie o k re śla ją w yraźnie, czy w raz ie p rzy w ró c en ia do p ra c y o rg an ro zstrz y g ają cy spór zasądza jednocześnie w y n ag ro d zen ie pod w a ru n k ie m po d jęcia pracy , czy też p ra c o w ­ n ik pow inien po podjęciu p ra c y w ystąp ić z now ym roszczeniem o w ynagrodzenie. R ozw iązania tego d y le m atu należy poszukiw ać przez odpow iednie stosow anie p rz e ­ pisów k.p. oraz k .p .c .13 A rty k u ł 316 k.p.c. w p ro w a d za regułę, że sąd orzeka w ed łu g sta n u rzeczy istniejącego w chw ili zam knięcia ro zp raw y . Od zasady te j p rze w id zia­ n y je st w y ją te k w a rt. 190 k.p.c. w odniesieniu do przyszłych, p o w tarz ają cy c h się św iadczeń. D y re k ty w a odpow iedniego stosow ania kp.c. p rze m aw ia w ięc za d ru g im ze w sk azan y ch w yżej rozw iązań. Z asy g n alizo w an a za sa d a k.p.c. nie w y d aje się je d n a k odpow iadać założeniom reg u la cji ro zstrz y g an ia sp o ró w pracow niczych, k tó re c h a ­ ra k te ry z u je dążenie do n ajp ro stszy c h rozw iązań, zap ew n ia ją cy ch łączne ro zstrz y g ­ nięcie o w szystkich roszczeniach p ra c o w n ik a w je d n y m p o stęp o w an iu spornym . S tąd też należy uznać za b ard z iej p raw id ło w y pogląd, że a rt. 47 § 1 k.p. p rze w i­ d u je w y ją te k od w yrażonej w a rt. 316 k.p.c. zasady o rze k an ia w edług sta n u rzeczy istn iejąceg o w chw ili o rze k an ia i zezw ala n a w a ru n k o w e rozstrzygnięcie o p ra w ie do w ynag ro d zen ia przyw róconego do p rac y p rac o w n ik a. Za p rzy ję cie m tego p o g lą d u p rze m aw ia także n o rm a a rt. 280 § 4 k.p. P rz e w id u je ona, że n ad a n ie w yrokow i p rzy w ra ca jąc em u do p rac y k la u zu li w yko n aln o ści w części dotyczącej w y n a g ro ­ dzenia n a s tę p u je po stw ierdzeniu, że p rac o w n ik p o d ją ł pracę.

K o m isja odw oław cza nie o g ranicza się do b a d a n ia zasadności zarzutów w n ie ­ sionych przez p rac o w n ik a, lecz obow iązan a je st dokonać w sze ch stro n n e j oceny p raw idłow ości w ypow iedzenia um ow y o pracę. J e ś li k o m isja u sta li, że w ypow ie­ dzenie d o tk n ię te je s t kilkom a w ad a m i, z k tó ry m i zw iązane są ró żn e san k cje w z a ­

12 T a k te ż L. F l o r e k , op. c it., s. 1115.

13 P o r. a r t. 72 u s ta w y z d n ia 31.X.1974 r., Dz. U . N r 39, p o z. 231. D y r e k ty w ę o d p o w ie d n ie g o s to s o w a n ia p rz e p is ó w k .p .c . z a w ie r a co p r a w d a j e d y n ie u s ta w a o o k r ę g o w y c h s ą d a c h p r a c y i u b e z p ie c z e ń s p o łe c z n y c h ( a rt. 72), j e d n a k ż e ze w z g lę d u n a to , że k a ż d a s p r a w a n a le ż ą c a d o w ła ś c iw o śc i k o m is ji o d w o ła w c z y c h czy r o z je m c z y c h m o ż e b y ć p r z e k a z a n a s ą d o w i d o r o z p a trz e n ia w I in s ta n c ji, w ra z ie l u k i w p r z e p is a c h r e g u l u j ą c y c h p o s tę p o w a n ie p r z e d ty m i o r g a n a m i n a le ż y p o s z u k iw a ć — w d r o d z e a n a lo g ii — r o z w ią z a ń p o d o b n y c h d o r o z w ią z a ń p r z y ję ty c h w p o s tę p o w a n iu p r z e d o k r ę g o w y m i s ą d a m i p r a c y i u b e z p ie c z e ń sp o łe c z n y c h .

je m n ie się w yłączające, to zasto su je sa n k c ję surow szą. N ależy p rzy ją ć pogląd, że sa n k cja rea k ty w o w a n ia sto su n k u p ra c y je st d alej idącą an iżeli sa n k c ja odszko­

dow aw cza. W razie w ięc w ypow iedzenia um ow y o p racę na czas określony albo n a o k res w stę p n y kobiecie w ok resie ciąży albo u rlo p u m acierzyńskiego, z je d ­ noczesnym n aru sz en ie m innych przepisów o w ypow iedzeniu, z k tó ry m i kodeks w iąże sa n k c je odszkodowaw cze, k om isja odw oław cza zasto su je sa n k c ję p o legającą n a w y d a n iu orzeczenia o bezskuteczności w ypow iedzenia, a jeżeli stosunek pracy uległ ju ż rozw iązan iu — o p rzyw róceniu do p rac y . Jeżeli n ato m ia st w ypow iedze­ n ie um ow y n a czas nieokreślony zostało dokonane bez zachow ania form y pisem nej z jednoczesnym n aruszeniem o k resu albo te rm in u w ypow iedzenia, to k om isja odw o­ ław cza zastosuje san k cję przew idzianą za to p ierw sze naru szen ie. Z zastosow aniem s a n k c ji przy w ró cen ia do pracy kodeks w iąże zarazem zasądzenie w y n agrodzenia za czas p o zostaw ania bez pracy. O kres, za k tó ry przy słu g u je w ynagrodzenie, je st poza om ów ionym i ju ż w y ją tk a m i ograniczony. W w y p ad k u w ięc, gdy zakład p racy •dopuści się różnych uchybień przy w ypow iedzeniu uzsad n iający ch p rzyw rócenie do pracy , a m. in. n aru szy zakaz w y p o w iad a n ia um ow y o pracę, k om isja odw o­ ław cza zasądzi w ynagrodzenie za cały czas p o zostaw ania bez pracy. Z astosow anie sa n k cji z ty tu łu w adliw ości w ypow iedzenia um ow y o pracę, m niej ko rzy stn ej dla p rac o w n ik a, niż to u zasadniał stan faktyczny sp raw y , je st uchybieniem u z a sa d n ia ją ­ c y m odw ołanie się p rac o w n ik a do okręgow ego są d u pracy i ubezpieczeń społecznych.

LECH GRABOWSKI

Główny księgowy i radca prawny

p o r ó w n a n ie p r z e p is ó w n o r m u ją c y c h n ie k tó r e za d a n ia g łó w n y c h k s ię g o w y c h

i r a d c ó w p r a w n y c h o ra z k s z ta łtu ją c y c h ic h s y tu a c ję i p o z y c ję w p r z e d s ię b io r ­

s tw ie w s k a z u je n a w ie le z b ie ż n o ś c i i p o d o b ie ń s tw , a le je d n o c z e ś n ie na w ie le is t o t n y c h ró żn ic . A r t y k u ł s ta n o w i p r ó b ę p o r ó w n a w c z e g o p r z e a n a lizo w a n ia ty c h p r z e p is ó w .

G łów ny księgow y i ra d c a p ra w n y z a jm u ją z ra c ji w y k o nyw anych w p rz e d ­ się b io rstw ie czynności szczególną pozycję. S y tu a c ja ich je d n a k n ie je s t jednakow a. A rty k u ł n iniejszy je s t p róbą p rze an alizo w a n ia obow iązujących przepisów , k tó re n o rm u ją pozycję, za k res n ie k tó ry ch czynności i try b ich w y k o n y w an ia przez głów nych księgow ych i radców praw n y ch . A naliza o b ejm u je w szczególności z je d ­ nej stro n y — przepisy uchw ały n r 210 R ady M in istró w z dn ia 24 czerw ca 1973 r. w sp ra w ie głów nych księgow ych i dyplom ow anych biegłych księgow ych oraz b a ­ d a n ia i za tw ie rd z a n ia rocznych sp raw o zd ań finansow ych państw ow ych je d n o ste k o rg an iz ac y jn y ch (Mon. Pol. N r 37, poz. 226; zm.: Mon. Pol. z 1975 r. N r 31, poz. 193). zw anej w dalszym ciągu a rty k u łu „uch w ałą n r 210”, a z dru g iej stro n y — p rz e ­ pisy u ch w a ły n r 533 R ady M inistrów z d n ia 13 g ru d n ia 1961 r. w sp raw ie obsługi p ra w n e j p rze d sięb io rstw państw ow ych, zjednoczeń oraz b anków państw ow ych (Mon. Pol. N r 96, poz. 406), zw anej dalej „u ch w ałą n r 533”, oraz za rządzenia n r 62 P re z e sa R ady M inistrów z d n ia 3 lipca 1962 r. w sp ra w ie ogólnych zasad organizacji