Data: r. GK BUWKa (2)/l 7 Katowiceyt3o r

Instytut Pami^ci Narodowej Komisja Scigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddziafowe Biuro Upami^tniania

Walk i M^czenstwa

w Katowicach

Pismo z dnia: Znak: Nasz znak:

I ^ G :v« IN Y

I °

l| 12 -07- 2017 iloifi zofqczniS^/l^L

, podpJs «

Szanowny Pan Grzegorz Podlejski W6Jt Gminy Mierzfcice

Data:

2.05.2017 r. GK.6625.0001.2017 BUWKa-940-40(2)/l 7 Katowiceyt3o7 2017 r

W odpowiedzi na pismo z dnia 2 maja 20J7 w sprawie zmian nazewnictwa ulic w zwi^u z wejsciem w iycie ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitamego przez nazwy budowli, obiektow iurzqdzen uzytecznosci publicznej (DZ. U. RPz 2016 r. poz. 744), pragn? przybiiZyc informacje na temat patronatow ulic, ktore w naszej ocenie powinny zostac zmienione jako wypelniaj^ce normy przywdanej ustawy.

Marian Buczek (1896-1939) - dzialacz stalinowskiej konspiracji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w latach 20. i 30. XX wieku.

Urodzil si? 26 wrzesnia 1896 r. we wsi Nurzyna w pow. hikowskim. W czasie I wojny swiatowej shjzyt w Legionach polskich. By! czlonkiem PPS-Frakcji Rewolucyjnej i Polskiej Organizacji Wojskowej oraz Pogotowia Bojowego PPS. Uczestniczyl w akcjach zbrojnych przeciw austriackiej policji i tandarmerii. W 1918 r. wspdltworzyl Milicj? Ludow^ w Lublinie.

Nie zgadzal si? z zarz^dzeniem wladz RP o rozbrojeniu tych fonnacji. Zwi^zal si? z rozlamow^

PPS-Opozycjg skupiaj^c^ zwolennikow m.in. wsp6tpracy z komunistami. Zostal uwi?ziony pod zarzutem wspdlpracy z organizacjami wywrotowymi i wspohidziahi w prochowni lubelskiej. Po zwolnieniu za kaucj^ w 1921 r. zwi^zal si? zgrupami, ktore wst^pily do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (stanowi^cej rowniei formalnie sekcj? polsk^

kierowanej przez bolszewikow Mi?dzynarod6wki Komunistycznej z siedzib§ w Moskwie) i zostal sekretarzem Komitetu Okr?gowego KPRP w Lublinie. W 1921 roku zostal aresztowany i na podstawie wyrokow s^dowych przebywal w wi?zieniach aZ do roku 1929. Zwolniony ze wzgl?du na zly stan zdrowia - zostal przerzucony przez komdrki komunistyczne do ZSRS.

Referent sprawy: Tomasz Genet tel: 32 2070700

Instytut Pami?ci Narodowej -Komisji Scigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Oddzial w Katowicach

ul. Jdzefowska 102, 40-145 Katowice tel. (032) 2070100, fax. (032) 2070180

Przez wJadze sowieckie zostal skierowany do Mi^dzynarodowej szkoty Leninowskiej, potem by} kierownikiem Mi^dzynarodowego Komitetu Wlokniarzy w stworzonej przez bolszewikow tzw. Czerwonej Mi^dzynarodowce Zwi^zkow Zawodowych. Ukonczy} w mi^dzyczasie kursy dywersyjne - w ich trakcie sprawowa} funkcj? sekretarza komdrki sekretarza komunistyczng organizacji partyjnej. Zamieszcza} artyku}y w propagandowych bolszewickich organach prasowych.

W koncu 1931 roku zost^ konspiracyjnie przerzucony w celach dywersyjnych na teren

Rzeczypospolitej Polskiej. Pod ps. „Palma" slan^l na czele Wydzia}u Wojskowego Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Polski (KPP). Wydzi^ Wojskowy byl m.in.

odpowiedziainy za dziaiania dywersyjne przeciw Wojsku Polskiemu. By} uczestnikiem zorganizowanego w ZSRR VI Zjazdu KPP w 1932 roku, ktdry opowiedzia} si? za wcieleniem Polski do ZSRR jako polskiej republiki sowieckiej. Na Zjezdzie uchwalono m.in. tezy,

mowi^ce, it Jmperializm polski ustanowil swe panowanie na Gornym ilqsku na mocy

imperialistycznego traktatu wersalskiego, przez zdlawienie walki rewolucyjnej proletariatu gornoslqskiego, przez oszustwo plebiscytowe, przez rozpftanie nacjonalistycznej antyniemieckiej nagonkC\ Dalej stwierdzono, it „KPP mobilizuje masy pracujqce na Gdrnym

ilqsku jak rowniez na Pomorzu do walki z uciskiem narodowym ludnoici niemieckiej pod

haslem prow do samookreslenia az do oderwania od Polski" a w stosunku do Gdanska ^,uznaje prawo ludnosci gdanskiej, silq oderwanej od Niemiec, do ponownego zlqczenia z Niemcamr.

Buczek opowiada} si? za koniecznosci^ radykalnego zwi?kszenia zasi?gu bolszewickig agitacji w Polsce.

Po zjezdzie pelni} funkcje przywddcy komitetdw okr?gowycli stalinowskiej konspiracji

w rdinych regionach (kolejno jako: sekretarz KO KPP Gomego Sl^ka, sekretarz KO KPP

Zag}?bia D^browskiego, sekretarz KO KPP Warszawy). W 1933 roku zosta} aresztowany przez Policj? Padstwow^. Skazany prawomocnie za dzialalnoid przeciw Rzeczypospolitej Polskiej na 10 lat wi?zienia.

Na pocz^tku wrzesnia 1939 roku znalaz} si? na wolnosci po opuszczeniu wi?zienia w Rawiczu przez straze wi?zienne w obliczu zblizania si? wojsk niemieckich. W nocy z 9 na 10 wrzesnia 1939 r. zgin^l podczas prdby przedarcia si? z okr^enia pod Oiarowem Mazowieckim, gdzie wojska niemieckie otoczyly jednostki WP i grupy cywilow. Wbrew propagandowym tezom z okresu PRL nie bra! udzialu ani nie poieg} w obronie Warszawy.

W ocenie Instytutu Pami?ci Narodowej - Komisji ^cigania Zbrodni przeci'wico

Narodowi Polskiemu nazwa ulicy Mariana Buczka powinna zostac zmieniona jako wypelniaj^ca norm? art. 1 Ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju

Referent sprawy: Tomasz Genet tel: 32 2070700

Instytut Pami?ci Narodowej -Komisji ^cigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Oddzia} w Katowicach

ul. Jdzefowska 102, 40-145 Katowice tel. (032) 2070100, fax. (032) 2070180

totalitarnego przez nazwy budowli, obiektow i urzqdzen utytecznosci publicznej (Dz. U. RP

z 2016 r. poz. 744).

Ulica Generala Zawadzkiego upami^tnia prawdopodobnie Aleksandra Zawadzkiego

ur. 16 grudnia 1899 r., ps. „Kazik", „Wacek" - komunistycznego dzialacza stalinowskiego, czJonka wladz i centralnych struktur KPP, PPR, PZPR, wysokiego fiinkcjonariusza

panstwowego w okresie PRL, wieloletniego wicepremiera i Przewodnicz^cego Rady Panstwa

W mtodosci Aleksander Zawadzki pracowal na terenie Niemiec jako robotnik rolny

igdmik. W roku 1918 podobnie jak wielu jego rdwiesnikow wst^pil do Wojska Poiskiego.

W szeregach 11 pulku piechoty walczyl podczas wojny polsko-boiszewickiej. Bra! udzial m.in.

wobronie Lwowa. Awansowal do stopnia starszego plutonowego. W 1921 r. peinil sluzb^ w 24 pulku piechoty stacjonuj^cym w Suwalkach.

Po demobilizacji ponownie trafil do Zagl^bia D^browskiego. W pierwszej polowie lat dwudziestych pracowal jako g6mik na terenie D^browy Gomiczej. Tain zetkn^l si? z ruchera komunistycznym, wst^puj^c kolejno do Komunistycznego Zwi^ku Mlodzieiy Polskiej, anast?pnie do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (przeksztalconej w 1925 r.

w Komunistyczng Parti? Polski). Jego doswiadczenie wojskowe w okresie przygotowaA komunisidw do dzialan terrorystycznych i dywersyjnych sprzyjalo szybkiemu awansowi w hierarchii partyjnej. W 1924 r. wyslano go na specjalne szkolenia polityczne i dywersyjne do

Moskwy.

Po powrocie do Polski Zawadzki dzialal kolejno na terenie Okr?gu Radom-Kielce KPP, a po^iej w Zagl?biu D^browskim oraz na Wileiiszczyznie, 9 VII 1925 r. zostal aresztowany w Wilnie przez polsk^ policj?. Oskaiiono go o udzial w zabdjstwie umieszczonego w strukturach partii komunistycznej agentapolicji oraz o dzialalnosc antypahstwow^. Otrzymal wyrok 6 lat pozbawienia wolnosci. Na wolnosc wyszedl 2 III 1932 r. Niedhigo po tym wyjechal ponownie do ZSRR, gdzie przeszedl kolejne szkolenie - tym razem ukierunkowane na konspiracyjn^

dywersyjn^ w jednostkach Wojska Poiskiego. Do kraju przedostal si? w maju 1934 r., ju± jako czlonek Komitetu Centralnego KPP. Niedlugo pbzniej obj^l oficjalnie funkcj? kierownika Centralnego Wydzialu Wojskowego KPP, ktory zajmowai si? dzialalnosci^ dywersyjn^ w Wojsku Polskim oraz prowadzil przygotowania do prowadzenia akcji dywersyjnych na tylach Wojska Poiskiego na wypadek wojny polsko-sowieckiej. Wydzial ten byl faktycznie ekspozytur^ sowieckiego wywiadu rozpracowuj^c^ struktury polskiej armii.

W zwi^u z dzialalno^ci^ w „wojsk6wce" KPP Zawadzki zostal 13 stycznia 1936 r.

ponownie aresztowany. Skazano go na 15 lat wi?zienia za kierowanie kilkudziesi?cioosobow^

Referent sprawy: Tomasz Genet tel; 32 2070700

Instytut Paini?ci Narodowej -Komisji Scigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Oddzial w Katowicach

ul. Jdzefowska 102,40-145 Katowice tel. (032) 2070100, fax. (032) 2070180

sowieck^ siatk^ wywiadowcz^ na terenie Polski. K.ar? pozbawienia wolno^ci odbywaJ w Brze^ciu nad Bugiem.

Uwolniony zostaJ we wrzesniu 1939 roku po zaj^ciu Brze^cia przez Armi^ Czerwon^

i wcieleniu wschodniej Polski do ZSRR. Pocz^tkowo by! w Pinsku funkcjonariuszem sowieckiej administracji. Po ataku Niemiec na ZSRR ewakuowano go do Moskwy. W 1942 r.

zmobilizowano go do Armii Czerwonej, w ktorej szeregach waiczyl w stopniu starszego sierzanta m.in. pod Stalingradem. We wrzesniu 1943 r. przeniesiono go do tworzonych pod dowodztwem Z. Berlinga polskich jednostek u boku Armii Czerwonej. Skierowano go do 2 Dywizji Piechoty. Rownolegle w roku 1943 skierowano go do pionu polityczno- wychowawczego jednostek formowanych z Polakow u boku Armii Czerwonej. Szybko obj^l stanowisko zast^pcy szefa Wydziahi O^wiatowego 1 Korpusu. Jako funkcjonariusz pionu poiitycznego i waZny dziaiacz komunistyczny uzyskai w wojsku Berlinga specjalnq, przyspieszon^ scieZk? awansow^. B?d^c jeszcze we wrzesniu 1943 roku starszym sierzantem,

praktycznie co kilkadziesi^t dni byl awansowany, tak ze juz po kilku miesi^cach - 19 V 1944

roku - odebral awans z pulkownika do stopnia generala brygady. W styczniu 1944 roku zostal zast?pc4 dow6dcy 1 Korpusu ds. poiityczno-wychowawczych, a nast^pnie zast?pcy do spraw

polityczno-wychowawczych dowodcy 1 Armii. Byl cztonkiem Rady Wojennej Armii Polskiej

w ZSRR.

Jako jeden z najbardziej doswiadczonych przedwojennych dzialaczy komunistycznych

zostal powolany do ^cislych wladz utworzonego na polecenie Stalina Zwi^ku Patriotdw

Polskich, kt6ry byl tymczasowym szyldem, pod ktorym prowadzono sowieckq polityk? wobec Polski i Polakow w ZSRR. Zostal takie przewodnicz^cym Centralnego Biura Komunistow Polskich. Pdiniej mianowano go oficjalnie szefem tzw. Polskiego Sztabu Partyzanckiego, ktbry na wz6r takze tworzonych przez sowieckie dowodztwo Ukraihskiego czy Bialoruskiego Sztabu

Partyzanckiego mial koordynowac dzialalnosc dywersyjn^ na terenach jeszcze nie zaj^tych przez Armi? Czerwonq. Od 22 VII 1944 r. do 2 III 1945 r. byl zastepc^ do spraw polityczno- wychowawczych naczelnego dow6dcy WP, na kt6re Stalin wyznaczyl Michala Rol?-

Zymierskiego.

W styczniu 1945 roku obj^ stanowisko pelnomocnika na Sl^sk i Zagl^bie D^browskie w imieniu utworzonego przez ZSRR komunistycznego Rz^du Tymczasowego. Miesi^c pozniej mianowano go wojewod^ sl^ko-dqbrowskim. Funkcj? t? pelnil do roku 1948. R6wnolegIe byl czlonkiem najwyzszych wladz Polskiej Partii Robotniczej. W 1944 roku zostal wl^czony w sklad nowoutworzonego ^cislego grona kierowniczego Polskiej Partii Robotniczej - Biura Poiitycznego KC PPR.

Referent sprawy: Tomasz Gonet tel: 32 2070700

Instytut Famine! Narodowej -Komisji ^cigania Zbrodni przcciwko Narodowi Polskiemu

Oddzial w Katowicach

ul. Jozefowska 102, 40-145 Katowice tel. (032) 2070100, fax. (032) 2070180

W dalszych lalach stalinizmu hy\ w dalszyni ci^gu czlonkiem najwy^szych wiadz partyinych i paristwowych. W latach 1948-1954 byi czlonkiem Biura Organizacyjnego Komitetu Centralnego PZPR, czlonkiem KC PZPR oraz czlonkiem Biura Politycznego isekretarzem KC PZPR. Od 1949 roku byl jednoczesnie wicepremierem, pozniej przewodnicz^cym Centralnej Rady Zwiqzkdw Zawodowych, a w latach 1950 - 1952 ponownie wicepremierem komunistycznego rzqdu. Byl wspolodpowiedziainy za zbrodnicze metody

sprawowania wladzy w tym okresie.

Funkcje partyjne i paristwowe l^czyi z przydzielon^ mu funkcj^ posla w Krajowej Radzie Narodowej. W sfalszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego w 1947 roku i Sejmu PRL w 1952 roku ponownie przydzielono mu mandat poselski.

Od roku 1954 byl czlonkiem wiadz i przewodnicz^cym utworzonego przez komunistow Ogdlnopolskiego Komitetu Frontu Narodowego i (nast^pnie Ogdinopolskiego Komitetu Frontu

Jednosci Narodu).

Od listopada 1952 r. byi fonnalnie gtow^ komunistycznego panstwa jako

przewodnicz^cy Rady Panstwa PRL. Zmarl 7 VIII 1964 r. w Warszawie.

W swietle powyiszego nie budzi wqtpliwosci, ze Aleksander Zawadzki jest postaciq symbolizuj^cq system komunistyczny i ulicajego imienia powinna zostad zmieniona

jako wypeiniaj^ca norm? art. 1 przywolanej ustawy.

Wqtpliwosc moze budzic takie ulica 21 stvcznia. Samorz^d musi ustalic na podstawie uzasadnienia uchwaly o nadaniu nazwy ulicy, czy upami?tniono zakohczenie okupacji niemieckiej w miejscowosci, czy wkroczenie Armii Czerwonej i pocz^tek implementacji tak zwanej wladzy ludowej. W pierwszym przypadku nie ma konicznosci zmiany nazwy ulicy, w drugim rada powinna przyj^c uchwal? z nowym uzasadnieniem nazewnictwa wspomnianej ulicy z precyzyjnym wskazaniem przedmiotu upami?tniema lub podj^c decyzj? o jej calkowitej

zmianie.

Franciszek Jakobczvk (1940-1996). ur. 29 stycznia 1940 r. w Mierz?cicach. Od 19 lutego 1961 r. przynalezal do PZPR. Od 1 maja 1966 r. do 31 kwietnia 1968 r. byl Instruktorem

Wydzialu Organizacyjnego Komitetu Powiatowego PZPR w Zawierciu. W latach 1968-1970

pelnil funkcj? I sekretarza Komitetu Gminnego PZPR w Mierz?cicach. Od 1970 r. pracowal w Prezydium GromadzkieJ Rady Narodowej w Mierz?cicach. Od 1973 r. pelni funkcj?

Naczelnika Gminy Mierz?cice. Od 18 pazdziemika 1986 r. byl czlonkiem KW PZPR w

Katowicach. Zmarl 10 czerwca 1996 r. Dlugoletnia przynaleznosc do partii orz petnione przez niego eksponowane i decyzyjne funkcje w aparacie partyjnym powoduje, Ze w ocenie Oddzialu

Instytutu Pami?ci Narodowej - Komisji Scigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Referent sprawy: Tomasz Gonet tel: 32 2070700

Instytut Pami?ci Narodowej -Komisji Scigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Oddzial w Katowicach

ul. Jozefowska 102,40-145 Katowice tel. (032) 2070100, fax. (032) 2070180

ulica Jozefa Jakobczyk wypdnia norm? art. 1 Vstawy o zakaziepropagowania komunizmu lub imego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektow i urzqdzen uzytecznosci publicznej (Dz. U. RPz 2016 r. poz. 744) i powinna zostac zmieniona.

Ponadto pragn? poinformowac, it nie jestesmy w stanie ustaiic kto zosta} upami^tniony w przypadku ulic: StanisJawa Swobody oraz Romana Szcz^sniaka. Bez sprecyzowania os6b upami^tnionych nazw^ ulic nie jestesmy w stanie wydac opinii na temat tych patronatow.

/ OyiiMor Oddzlahi fj wH'iv'Mij Pani'jfci Narodowfe

• . _A 1

* •#' linJrtej Smqfc

Referent sprawy: Tomasz Gonet tel: 32 2070700

Instytut Pami^ci Narodowej -Komisjl Scigania Zbrodni przeciwkoNarodowi Polskiemu

Oddzial w Katowicach

ul. Jozefowska 102, 40-145 Katowice tel. (032) 2070100, fax. (032) 2070180