Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia ………..
w sprawie przyjęcia Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020.
Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2013 r., poz. 595 z późn. zm.) w związku z art. 19 ust. 3a dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712 z późn. zm.) Rada Powiatu uchwala, co następuje:
§ 1.
Przyjmuje się dokument pod nazwą „Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020” stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu w Oświęcimiu.
§ 3.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
Załącznik
do uchwały Nr …../…../…..
Rady Powiatu w Oświęcimiu z dnia ………...
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego
na lata 2014-2020
Oświęcim, marzec 2014
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego
na lata 2014-2020
Opracowanie:
FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji
Spis treści
Wprowadzenie ... 4
Przesłanki budowy Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 ... 5
Metodologia prac ... 6
Ramy instytucjonalne lokalnej polityki rozwoju ... 9
Nadrzędne dokumenty strategiczne ... 10
Diagnoza podstawowych uwarunkowań rozwojowych ... 16
Analiza SWOT ... 21
Wyzwania rozwojowe ... 29
Wizja i misja rozwoju Powiatu Oświęcimskiego ... 32
Plan operacyjny Strategii ... 33
System wdrażania Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 ... 80
System monitorowania i ewaluacji Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014- 2020 ... 85
Wprowadzenie
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 jest podstawowym i najważniejszym dokumentem samorządu Powiatu, określającym obszary, cele i kierunki interwencji polityki rozwoju, w przestrzeni prowadzonej przez władze Powiatu.
Respektując obowiązujące zasady rozwoju regionalnego w Polsce (tzw. nowy paradygmat rozwoju regionalnego) oraz wyzwania, przed jakimi stoi Powiat Oświęcimski, Strategia uwzględnia potrzeby i oczekiwania całej wspólnoty powiatowej. Stąd też, jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed samorządami gminnymi i powiatowym jest nawiązywanie współpracy pomiędzy sobą oraz z sektorem gospodarczym, organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami, mającymi wpływ na realizację celów i kierunków interwencji. Wyzwanie to sprawia, iż Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 zawiera zadania będące w kompetencjach samorządów gminnych i innych instytucji uczestniczących w pracach planistycznych nad Strategią, potwierdzając tym samym spójność Powiatu i wolę współpracy na rzecz jego rozwoju. W systemie zarządzania polityką rozwoju, Strategia pełni kluczową rolę, jako generalny plan postępowania władz samorządu powiatowego i samorządów gminnych, które mogą się na nią powoływać w procesie pozyskiwania środków zewnętrznych oraz w oparciu o nią budować własne plany strategiczne. Dokument ten jest również narzędziem kierowania i intensyfikowania współpracy z partnerami samorządowymi, prywatnymi i pozarządowymi w układzie zarówno lokalnym, jak i regionalnym. Tworzenie partnerstw na etapie realizacji poszczególnych kierunków interwencji niniejszej Strategii, będzie miało kluczowe znaczenie dla rozwoju Powiatu, w tym również w związku z pozyskiwaniem zewnętrznych środków finansowych. Realizacja wyzwań rozwojowych będzie się wiązać z podejmowaniem współpracy pomiędzy samorządami wszystkich szczebli, instytucjami państwowymi, partnerami społecznymi i prywatnymi. Stąd też Strategia nie obejmuje wyłącznie zadań będących w kompetencjach samorządu powiatowego, ale wskazuje na rozwiązania niezbędne dla stałego i efektywnego rozwoju całej wspólnoty powiatowej. Takie podejście jest zgodne z nowym paradygmatem polityki regionalnej państwa - wieloszczeblowym zarządzaniem Strategią.
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 jest narzędziem wspierania pozytywnych zmian w Powiecie oraz niwelowania barier pojawiających się w otoczeniu. W tym kontekście szczególnie ważne jest rozwijanie współpracy w ramach partnerstwa Powiatu Oświęcimskiego i gmin wchodzących w skład Powiatu Oświęcimskiego, które łącznie tworzą spójny obszar wymagający efektywnych rozwiązań infrastrukturalnych, gospodarczych i społecznych.
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 jest spójna z priorytetami i celami dokumentów szczebla krajowego i regionalnego, tj. Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010- 2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie; Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju do 2030 r.;
Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 r.; Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju do 2020 r.; krajowych strategii sektorowych oraz Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020.
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 została przygotowana w wyniku prac prowadzonych przez Zarząd Powiatu Oświęcimskiego oraz ekspertów FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji, przy ścisłej współpracy z samorządami gmin oraz partnerami społecznymi i prywatnymi. Dokument uwzględnia wnioski i rekomendacje sformułowane w ramach szerokiej debaty publicznej, której elementem były w szczególności sesje z udziałem Konwentu Strategicznego.
Dzięki zaangażowaniu przedstawicieli samorządu, organizacji publicznych, przedsiębiorców i lokalnych liderów życia społecznego, Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego stanowi nie tylko narzędzie prowadzenia polityki rozwoju lokalnego i regionalnego, ale również syntezę świadomych wyborów i rekomendacji przedstawicieli różnych społeczności tworzących wspólnotę samorządową.
Przesłanki budowy Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020
Opracowanie Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 jest odpowiedzią na dynamikę zmian społeczno-gospodarczych, zachodzących w obrębie Powiatu, jak i w jego otoczeniu (rzeczywiste procesy i zjawiska - natury gospodarczej, społecznej, kulturowej, zarządczej, itp.), a także wynika z nurtu przesłanek formalno-prawnych, uzasadniających potrzebę weryfikacji dokumentów strategicznych wszystkich JST w kraju (konieczność przeglądu i weryfikacji Strategii w kontekście dostosowania założeń do wytycznych i rekomendacji, które płyną z dokumentów o charakterze nadrzędnym).
Wśród kluczowych czynników, determinujących potrzebę przygotowania Strategii na lata 2014-2020, należy zatem wymienić:
1. Dostosowanie Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego do nowych dokumentów strategicznych szczebla regionalnego i krajowego, w tym uspójnienie horyzontu czasowego Strategii z horyzontem czasowym nowego okresu programowania Unii Europejskiej oraz dokumentów nadrzędnych.
Ostatnie lata to okres powstawania nowych i aktualizacji poprzednich wersji dokumentów planistycznych o charakterze strategicznym szczebla krajowego i regionalnego. Modyfikacjom uległa ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, uchwalona została Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie (KSRR), wprowadzająca nowy paradygmat polityki regionalnej w Polsce, zaktualizowano dokumenty europejskie (Europa 2020), krajowe (Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 r., Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2020 r., Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju do 2030 r.) i regionalne, w tym Strategię Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020. Uwzględnienie wytycznych i rekomendacji, płynących z dokumentów nadrzędnych, pozwoliło na skorelowanie Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego z priorytetami rozwojowymi województwa, a w dalszej perspektywie na korzystanie z nowych narzędzi polityki regionalnej (np. kontrakt terytorialny).
Horyzont czasowy Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego sięga 2020 roku, czego bezpośrednim uzasadnieniem jest przyjęcie okresu obejmującego w całości kolejną perspektywę finansową Unii Europejskiej (tj. 2014-2020), a także zbieżnego z horyzontem zaktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego. Ponadto, opracowanie Strategii na lata 2014-2020 zapewni spójność z perspektywą przyjętą dla nowej Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego.
2. Dostosowywanie polityki rozwoju do zmieniających się uwarunkowań społecznych oraz gospodarczych w powiecie i jego otoczeniu.
Powiat to nie tylko wydzielony granicami administracyjnymi obszar, ale przede wszystkim społeczność lokalna, w której na bieżąco ulega zmianie sytuacja demograficzna i gospodarcza. To
„mieszkańcy Powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową”, która funkcjonuje w interakcji z otoczeniem. Szereg poważnych przeobrażeń, jak np.: ogólnoświatowe spowolnienie gospodarcze (i związane z tym mniejsze dochody budżetowe), rosnące dysproporcje w rozwoju JST, deficyt finansów publicznych czy zmiana obserwowanych trendów demograficznych, wpływa w dużym stopniu także na sytuację Powiatu. Nowa Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego winna
się zatem opierać na konkretnych założeniach oraz definiować cele oraz kierunki interwencji, służące podnoszeniu konkurencyjności Powiatu oraz przełamywaniu strukturalnych problemów gospodarczych i społecznych. Są to wyzwania, którym Powiat Oświęcimski musi sprostać w dobie postępującego procesu globalizacji, nasilającej się konkurencji, informatyzacji wielu sfer życia i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.
3. Umacnianie partnerstwa Powiatu Oświęcimskiego i gmin wchodzących w skład Powiatu.
Realizacja wyzwań rozwojowych nierzadko wiąże się z podejmowaniem współpracy z samorządami innych szczebli, instytucjami państwowymi, partnerami społecznymi i prywatnymi. Stąd też Strategia nie obejmuje wyłącznie zadań będących w kompetencjach samorządu powiatowego, ale wskazuje na rozwiązania niezbędne dla stałego i efektywnego rozwoju całej wspólnoty Powiatu.
Gminy wchodzące w skład Powiatu Oświęcimskiego oraz samorząd powiatowy, winny powołać do życia partnerstwo samorządowe, którego celem będzie budowa efektywnej platformy współpracy międzysamorządowej oraz międzysektorowej, na rzecz rozwoju wspólnoty powiatowej. Zacieśnianie tej współpracy będzie miało olbrzymie znaczenie w procesie pozyskiwania środków unijnych w kolejnym okresie programowania (lata 2014-2020). Dlatego niniejsza Strategia zawiera kierunki interwencji (kluczowe zadania), które są wyzwaniem nie tylko dla samorządu powiatowego, ale również dla pozostałych partnerów samorządowych, pozarządowych i prywatnych.
Dzięki zaangażowaniu w proces budowy dokumentu przedstawicieli samorządu, organizacji publicznych, przedsiębiorców i lokalnych liderów życia społecznego, Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego stanowi nie tylko element prowadzenia polityki rozwoju lokalnego i regionalnego, ale również syntezę świadomych wyborów i rekomendacji przedstawicieli różnych społeczności tworzących wspólnotę samorządową.
Metodologia prac
Strategia Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020 kładzie nacisk na zrównoważony rozwój Powiatu (bazujący na zintegrowaniu polityki środowiskowej, gospodarczej, przestrzennej i społeczno-kulturowej), prowadzący w efekcie do poprawy jakości życia mieszkańców i budowania jego trwałych podstaw. Konstrukcję dokumentu Strategii oparto na partycypacyjno-eksperckim modelu budowy planów strategicznych jednostek samorządu terytorialnego, w pełni oddającym oczekiwania krajowych oraz unijnych instytucji odpowiedzialnych za rozwój terytorialny w Polsce.
Strategię opracował Konwent Strategiczny, powołany przez Starostę Oświęcimskiego. W jego skład weszli m.in. przedstawiciele władz samorządowych Powiatu oraz gmin powiatu oświęcimskiego, urzędnicy samorządowi, przedstawiciele oświaty, instytucji kultury, pomocy społecznej, ochrony zdrowia, reprezentanci sfery biznesu, lokalnych organizacji pozarządowych i przedstawiciele instytucji użyteczności publicznej. Prace Konwentu prowadzili konsultanci FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie. Zespół realizacyjny tworzyli: Wojciech Odzimek – Koordynator Programu Zarządzania Strategicznego FRDL MISTiA, Izabela Piechota i Dawid Hoinkis – konsultanci w Programie Zarządzania Strategicznego MISTiA.
Tabela 1 Osoby uczestniczące w pracach nad Strategią Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014-2020
Lp. Osoba Funkcja
1.
2.
3.
4.
5.
Organizacja procesu tworzenia Strategii
Zarządzanie strategiczne w sytuacji Powiatu to kierowanie wieloobszarowym rozwojem w długim przedziale czasu, dzięki wykorzystaniu rzetelnej wiedzy płynącej z analizy i oceny bieżącej oraz antycypowaniu spodziewanych scenariuszy rozwoju JST, a także dzięki przewidywaniu zmian w otoczeniu.
Zgodnie z tymi założeniami, proces budowy Strategii Rozwoju przebiegał wieloetapowo:
1. Obraz środowiska lokalnego – diagnoza społeczno-gospodarcza.
Celem pozyskania obiektywnej oceny sytuacji społeczno-gospodarczej oraz potencjału JST, przeprowadzona została diagnoza społeczno-gospodarcza Powiatu Oświęcimskiego w układzie dynamicznym (kilkuletnim) i porównawczym (benchmarkingowym). Efektem prac było powstanie raportu diagnostycznego, opisującego podstawowe uwarunkowania rozwojowe Powiatu - materiał analityczny, charakteryzujący stan istniejący oraz tendencje społeczno-gospodarcze zachodzące w powiecie w latach 2008-2012/13. Dokument opracowany został przede wszystkim w oparciu o materiały i dane Głównego Urzędu Statystycznego (Bank Danych Lokalnych), Powiatu Oświęcimskiego i gmin wchodzących w skład Powiatu oraz własne Wykonawcy. Wnioski z diagnozy społeczno-gospodarczej stały się materiałem wyjściowym do analizy zasobów własnych i otoczenia (analiza SWOT) podczas warsztatów z Konwentem Strategicznym, powołanym przez Starostę Oświęcimskiego.
2. Analiza strategiczna uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych metodą SWOT.
Raport diagnostyczny, charakteryzujący podstawowe uwarunkowania rozwojowe Powiatu Oświęcimskiego, posłużył jako impuls do dyskusji dotyczącej zasobów wewnętrznych Powiatu oraz wpływu otoczenia zewnętrznego. W trakcie prac warsztatowych z Konwentem Strategicznym dokonano oceny i analizy potencjału Powiatu, jego słabości oraz szans i zagrożeń istotnych z punktu widzenia jego dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego (analiza SWOT). Pracę usystematyzowano poprzez określenie bloków tematycznych, wynikających z przeprowadzonej wcześniej, eksperckiej diagnozy oraz spójnych ze Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020.
Analiza SWOT stała się podstawą do sformułowania podstawowych wyzwań i zagadnień strategicznych.
3. Identyfikacja obszarów priorytetowych i sformułowanie planu operacyjnego.
Przedmiotem kolejnych prac warsztatowych stał się wybór obszarów priorytetowych i celów strategicznych oraz budowa planu operacyjnego Strategii. W oparciu o wyniki diagnozy społeczno- gospodarczej oraz analizy SWOT, dokonano identyfikacji obszarów priorytetowych (kierunków rozwoju) dla Powiatu Oświęcimskiego. W efekcie przeprowadzonych z Konwentem Strategicznym prac zdefiniowano 4 priorytety rozwojowe:
⇒ PRIORYTET 1. GOSPODARKA LOKALNA;
⇒ PRIORYTET 2. DZIEDZICTWO I OFERTA CZASU WOLNEGO;
⇒ PRIORYTET 3. INTEGRUJĄCA POLITYKA SPOŁECZNA;
⇒ PRIORYTET 4. KAPITAŁ SPOŁECZNY;
Kolejnym etapem prac warsztatowych z udziałem Konwentu Strategicznego, była weryfikacja zaproponowanej przez ekspertów FRDL MISTiA matrycy celów i kierunków interwencji Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego. Matryca powstała na bazie dokonanych wcześniej analiz i opracowań, wytycznych i założeń zawartych w dokumentach strategicznych szczebla krajowego i regionalnego, a także z uwzględnieniem wniosków płynących z opracowanej uprzednio analizy SWOT i postulatów zgłaszanych przez członków Konwentu Strategicznego.
Ramy instytucjonalne lokalnej polityki rozwoju
Konieczność tworzenia gminnych dokumentów planistycznych o charakterze strategicznym nie wynika wprost z przepisów prawa. Znowelizowana w 2013 r. ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, tworząca podstawy prawne do przygotowania przez ówczesne Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zasad wdrażania programów Unii Europejskiej na lata 2014-2020, wśród dokumentów strategicznych opracowywanych przez j.s.t. wymienia jedynie strategie rozwoju województw oraz strategie ponadregionalne. Katalog ten pozostawia jednak otwarty, a wśród podmiotów odpowiedzialnych za prowadzenie polityki rozwoju wymienia samorząd gminny.
Ugruntowana praktyka prowadzenia polityki rozwoju na szczeblu gminnym realizowana jest najczęściej w postaci tworzenia gminnych strategii rozwoju. Zasady lokalnej polityki rozwoju powinny jednak uwzględniać wytyczne w zakresie prowadzenia polityki rozwoju na wyższych szczeblach.
Poczynając od dokumentów na szczeblu Unii Europejskiej, w szczególności uwzględniając zasady Europejskiej Polityki Spójności, poprzez strategiczne dokumenty krajowe, przygotowywane przede wszystkim przez administrację rządowa, a kończąc na wojewódzkiej i subregionalnej strategii rozwoju, opracowywanych przez samorząd województwa.
Schemat 1 Układ zależności i hierarchia europejskich, krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych.
Przedstawiony schemat prezentuje aktualny system prowadzenia polityki rozwoju, oparty o hierarchiczny układ dokumentów strategicznych, wzajemnie ze sobą spójnych i powiązanych.
Obejmuje on wytyczne płynące ze strategii Europa 2020, Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju, Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju (SRK) oraz 9 strategii zintegrowanych, obejmujących
Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu „ EUROPA 2020 ” Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju „ Polska 2030 –
trzecia fala nowoczesności ”
Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo.
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego
2010 -2020:
Regiony, Miasta, Obszary wiejskie
Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata
2011-2020
8 strategii branżowych:
- Rozwoju transportu - Rozwoju bezpieczeństwa narodowego RP
- Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko
- Rozwoju kapitału społecznego - Innowacyjności i efektywności gospodarki
- Zrównoważonego rozwoju wsi , rolnictwa i rybactwa
- Rozwoju kapitału ludzkiego - Sprawne państwo
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania
Kraju 2030
Plan
zagospodarowania przestrzennego
województwa małopolskiego
8 strategii branżowych i Krajową Strategię Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie (KSRR). W tak ujęty system wpisuje się Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020, stanowiąca z kolei podstawę dla konstruowania subregionalnych i lokalnych dokumentów strategicznych. W procesie lokalnego planowania strategicznego należy jednak pamiętać o zachowaniu spójności i relacyjnym powiązaniu z systemem nadrzędnych dokumentów strategicznych, szczególnie tych opracowanych po wejściu w życie aktualnej strategii wojewódzkiej.
Tak zdefiniowany układ instytucjonalny programowania polityki rozwoju, w którym dokumenty niższego szczebla uwzględniają priorytety wynikające z programów nadrzędnych, wzmacnia efekty rozwojowe poprzez jednoznaczne określanie kluczowych kierunków interwencji. Spójność w wymiarze wertykalnym jednocześnie prowadzi do koncentracji środków publicznych na jasno zdefiniowanych celach rozwojowych.
Nadrzędne dokumenty strategiczne
Fundamentalne wytyczne dotyczące polityki rozwoju płyną z nadrzędnych dokumentów europejskich, określających zasady Europejskiej Polityki Spójności. Ważna jest też sama filozofia redystrybucji środków europejskich, która w ostatnich latach uległa przeorientowaniu z funkcji wyrównawczej na wzmacnianie konkurencyjności obszarów silnych i lepsze wykorzystanie istniejących potencjałów rozwojowych. Będąca podstawą Europejskiej Polityki Spójności Strategia Europa 2020 oparta została na trzech priorytetach: (1) rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, (2) promocji gospodarki oszczędzającej zasoby, zielonej i konkurencyjnej, (3) sprzyjaniu gospodarce o wysokim zatrudnieniu, sprzyjającej spójności społecznej i terytorialnej.
Głównym dokumentem szczebla krajowego, wskazującym strategiczne zadania państwa w horyzoncie czasowym spójnym z dokumentami europejskimi, tym samym oddającym priorytety rozdziału funduszy europejskich na lata 2014-2020 jest średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo (SRK). Dokument ten, przyjęty 25 września 2012 r. wpisuje się w nowy system strategicznego zarządzania rozwojem kraju poprzez uwzględnienie wytycznych odnośnie głównych kierunków rozwoju, płynących z długookresowej strategii rozwoju kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. Podstawowe priorytety SRK, koncentrujące główne działania i wyznaczające kierunki interwencji, mające na celu przyspieszenie procesów rozwojowych to (1) sprawne i efektywne państwo, (2) konkurencyjna gospodarka, (3) spójność społeczna i terytorialna. W kontekście programowania polityki rozwoju na szczeblach niższych ważne jest, że SRK stanowi odniesienie dla dokumentów przygotowywanych na potrzeby programowania środków Unii Europejskiej na lata 2014-2020 – umowy partnerstwa i programów operacyjnych.
Strategie Zintegrowane
Dopełnieniem i swoistym narzędziem realizacji priorytetów określonych przez SRK jest 9 strategii zintegrowanych, których zadaniem jest rozwinięcie działań SRK i uszczegółowienie reform w niej określonych. Z punktu widzenia lokalnej polityki rozwoju kluczowe miejsce zajmuje dokument Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. Zgodnie z przedstawionym w nim, nowym paradygmatem rozwoju regionalnego, w proces planowania strategicznego należy włączyć następujące wytyczne:
• wykorzystywanie zasobów endogenicznych regionów (uniezależnianie się od transferów zewnętrznych),
• tworzenie polityk wieloletnich i zdecentralizowanych w przeciwieństwie do dotychczasowych dotacji jednorazowo przeznaczanych na działania krótkoterminowe,
• finansowanie inwestycji wyselekcjonowanych (jako tych działań, które w największym stopniu przyczyniają się do rozwoju społeczno-gospodarczego regionu i powodują jego dyfuzję),
• wieloszczeblowe zarządzanie polityką regionalną – zaangażowanie wielu partnerów przez władze regionalne,
• zróżnicowane podejście do różnych typów regionów – wykorzystywanie specjalizacji regionalnych i subregionalnych oraz reagowanie na specyficzne bariery rozwojowe.
Wytyczne te zostały sformułowane przede wszystkim w celu wzmocnienia procesu programowania polityki rozwoju na szczeblu wojewódzkim. Jednak myśl zawarta w powyższych uwagach może stanowić ważną wskazówkę podczas programowania polityki rozwoju na szczeblu powiatowym i gminnym. Ponadto zgodnie z rekomendacjami KSRR, w procesie zarządzania strategiami rozwoju postuluje się tworzenie i utrwalanie szerokich partnerstw między instytucjami publicznymi i społeczeństwa obywatelskiego tak, by zapewnić skuteczny i wielopoziomowy system zarządzania polityką rozwoju.
Spośród pozostałych strategii zintegrowanych szczególnie ważne dla lokalnej polityki rozwoju jest uwzględnienie wytycznych płynących z tych strategii, które w istotnym stopniu dotyczą obszarów związanych z zakresem zadań własnych j.s.t. Wśród najważniejszych strategii, z punktu widzenia możliwości rozwojowych i aspiracji wspólnoty samorządowej Powiatu Oświęcimskiego, należy wymienić następujące dokumenty:
Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki. „Dynamiczna Polska 2020” – dokument przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki i uchwalony 15 stycznia 2013 r. – szczególnie w zakresie działań zmierzających do realizacji takich celów jak: dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjnej gospodarki, stymulowania innowacyjności poprzez wzrost efektywności wiedzy i pracy oraz wspieranie napływu innowacyjnych i odpowiedzialnych inwestycji;
Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego 2020 – dokument przygotowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i uchwalony 26 marca 2013 r. – szczególnie w działań zmierzających do wzmocnienia partycypacji obywatelskiej w procesie kreowania lokalnej polityki rozwoju, wzmacniania wzajemnego zaufania obywateli oraz zaufania obywateli do instytucji i organów państwa), a także wzmacniania gotowości mieszkańców do działania na rzecz społeczności lokalnej.
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020 – dokument przygotowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej i uchwalony 18 czerwca 2013 r. – szczególnie w zakresie działań na rzecz wzrostu poziomu zatrudnienia mieszkańców, wydłużenia aktywności zawodowej osób starszych, przeciwdziałaniu procesom wykluczenia społecznego oraz kreowania polityki edukacyjnej zmierzającej do podniesienia poziomu kompetencji i kwalifikacji obywateli.
Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego
Najważniejszym dokumentem określającym zasady polityki rozwoju na szczeblu regionalnym jest Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 (SRWM). Zapisy dokumentu postulują koncentrację środków na precyzyjnie zdefiniowanych priorytetach, operacjonalizację i parametryzację działań strategicznych, przejrzysty podział zadań i odpowiedzialności za poszczególne obszary polityki rozwoju, prowadzący jednak do mobilizacji zasobów wielu aktorów społecznych.
Struktura SRWM obejmuje 7 głównych obszarów polityki rozwoju województwa, a także kierunki i sposoby działania w tych obszarach. Dla każdego z obszarów interwencji sformułowano cel strategiczny, stanowiący opis pożądanego kierunku zmian w perspektywie do 2020 roku. Każdy z celów strategicznych w ramach obszarów realizowany jest poprzez wyodrębnione kierunki polityki rozwoju, złożone z katalogu działań priorytetowych. W odniesieniu do poszczególnych kierunków polityki sformułowana została strategia postępowania, określająca pożądany stan docelowy, a także określająca czynniki sprzyjające i ograniczające możliwość osiągnięcia zmiany będącej pochodną realizacji celu strategicznego. Na poniższym schemacie zobrazowano strukturę dokumentu:
Schemat 2 Struktura Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020.
Rekomendacje dotyczące programowania lokalnej polityki rozwoju można odnaleźć w SRWM w ramach obszaru: Rozwój miast i terenów wiejskich. Wśród kierunków polityki rozwoju w tym obszarze zwrócono uwagę na potrzebę integracji przestrzennej na poziomie lokalnym i zapewnienie powiązań lokalnych w obrębie obszarów wiejskich, dla których centrami są małe i średnie miasta, docelowo zapewniające jednolity standard dostępności podstawowych usług i dóbr publicznych.
Umocnienie pozycji małych i średnich ośrodków miejskich jako lokalnych centrów gospodarczych i ośrodków usług publicznych, wskazywane jest jako warunek rozwoju okalających je terenów wiejskich. Projektowane działania opierają się na założeniu, że ważnymi elementami decydującymi o atrakcyjności małych miast są zasoby społeczne i kulturowe oraz przestrzeń publiczna.
Wśród kluczowych działań w ramach wspomnianego kierunku przewidziano poprawę dostępności podstawowych usług publicznych w zakresie lokalnej infrastruktury społecznej, o charakterze:
edukacyjnym, kulturalnym, rekreacyjnym i sportowym oraz zdrowotnym.
Kolejnym kierunkiem polityki jest rozwój gospodarczy małych i średnich miast oraz terenów wiejskich. Celem działań określonym w ramach tego kierunku jest przede wszystkim przeciwdziałanie narastającym wewnątrzregionalnym zróżnicowaniom o charakterze gospodarczym. Projektowane przez Zarząd Województwa Małopolskiego działania uwzględniają poniższe założenia:
• w ramach polityki rozwoju miast nie należy ograniczać się do wzmacniania infrastruktury społecznej i technicznej, lecz wysoki nacisk położyć także na tworzenie ofert zachęcających
Wizja "Małopolska 2020 - nieograniczone możliwości"
Cel główny
Efektywne wykorzystanie potencjałów regionalnej szansy dla rozwoju gospodarczego oraz wzrost spójności przestrzennej Małopolski w wymiarze
regionalnym, krajowym i europejskim.
Obszar 1. Gospodarka wiedzy i aktywności Obszar 2. Dziedzictwo i przemysły czasu wolnego Obszar 3. Infrastruktura dla dostępności komunikacyjnej Obszar 4. Krakowski obszar metropolitalny i inne subregiony Obszar 5. Rozwój miast i terenów wiejskich Obszar 6. Bezpieczeństwo ekologiczne, zdrowotne i społeczne Obszar 7. Zarządzanie rozwojem województwa
do lokowania nowych przedsięwzięć, wykorzystanie potencjału istniejących przedsiębiorstw oraz wzmacnianie relacji kapitałowych;
• zapleczem dla wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich są małe i średnie miasta;
• aktywizacja terenów wiejskich warunkowana jest wdrożeniem bardziej efektywnych mechanizmów wsparcia funkcjonowania zarówno rolnictwa, jak i działalności okołorolniczej i pozarolniczej;
• aby zwiększyć partycypację obywatelską w programowaniu polityki rozwoju lokalnego należy określić trwałe ramy współpracy władz lokalnych i regionalnych.
W ramach kluczowych działań odnoszących się do poprawy kondycji gospodarczej małych i średnich miast główny nacisk położony został na rozwój oferty inwestycyjnej jednostek, połączony ze wspieraniem działań lokalnych instytucji rynku pracy na rzecz zwiększenia zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu. Natomiast wśród priorytetów dla obszarów wiejskich wyróżniono wsparcie obszarów rolniczych poprzez wdrożenie instrumentów wsparcia dla rolnictwa ekologicznego oraz marketingu wysokiej jakości produktów lokalnych i regionalnych. Takie działanie wpisuje się w oczekiwanie wzmożonego wykorzystania miejscowych przewag konkurencyjnych.
Innym priorytetem aktywizacji obszarów wiejskich jest wspieranie działalności pozarolniczej, szczególnie na terenach atrakcyjnych rezydencjonalnie i turystycznie.
Ostatnim kierunkiem polityki rozwoju w obszarze miast i terenów wiejskich jest funkcjonalne zarządzanie przestrzenią na poziomie lokalnym. Zwraca się tutaj uwagę na podejmowanie działań z uwzględnieniem powiązań funkcjonalnych pomiędzy ośrodkami, ochrony tożsamości lokalnej, a także dbałości o otoczenie. Wśród kierunków interwencji wymienia się rewitalizację obszarów zdegradowanych, ochronę krajobrazu i ładu przestrzennego na obszarach wiejskich, planowanie przestrzenne prowadzone z uwzględnieniem realizacji koncepcji osadnictwa zwartego, w oparciu o miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
Ponadto w SRWM w ramach obszaru: „Krakowski obszar metropolitalny i inne subregiony”
wyróżniono subregion Małopolski Zachodniej, jako funkcjonalny obszar integracji przestrzennej o znaczeniu regionalnym, charakteryzujący się brakiem dominującego ośrodka miejskiego, natomiast z trzema silnymi ośrodkami ponadlokalnymi: Oświęcimiem, Chrzanowem i Olkuszem. Rozwój subregionu Małopolski Zachodniej w SRWM określono jako jeden z kierunków polityki rozwoju Małopolski.
Za główną oś rozwoju dla subregionu Małopolski Zachodniej w SRWM przyjęto wykorzystanie dobrego skomunikowania zarówno z Krakowem jak i z obszarem Konurbacji Górnośląskiej oraz względnie silną pozycję gospodarczą subregionu i wysoki poziom wykształcenia mieszkańców.
Założono ponadto, że tradycyjnie przemysłowy obszar Małopolski Zachodniej powinien stopniowo rozwijać inne funkcje gospodarcze, szczególnie związane z obsługą ruchu turystycznego – na bazie kształtującej się oferty nowych produktów i usług czasu wolnego.
W kontekście budowania Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego szczególne znaczenie przypisać należy tym kierunkom rozwoju, które uwzględniając atrakcyjne położenie i wysoką dostępność komunikacyjną, prowadzić będą do szybszego rozwoju gospodarczego całego subregionu. Wymienia się tu przede wszystkim tworzenie i zagospodarowywanie stref aktywności gospodarczej, rewitalizację terenów poprzemysłowych oraz rozwój oferty przemysłu czasu wolnego, w oparciu o turystykę kulturową, pielgrzymkową, aktywną, rekreacyjną i specjalistyczną (w tym poprzez rozwój tras rowerowych). Lepsze wykorzystanie potencjałów decydujących o przewadze konkurencyjnej oraz niwelowanie barier rozwojowych służyć będą wzrostowi dobrobytu w całym podregionie Małopolski Zachodniej.
Subregionalny Program Rozwoju 2014-2020
Elementem wdrażania Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 jest przyjęcie indywidualnej ścieżki rozwoju dla pięciu subregionów wchodzących w skład województwa, w ramach tworzonego Subregionalnego Programu Rozwoju na lata 2014-2020. Jednym z kluczowych obszarów jest subregion Małopolski Zachodniej, zajmujący powierzchnię czterech powiatów: chrzanowskiego, olkuskiego, oświęcimskiego oraz wadowickiego. W ramach prac nad weryfikacją i specyfikacją kierunków rozwoju subregionu zawartych w SRWM Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego przeprowadził szereg badań oraz konferencji subregionalnych. Projekt programu subregionalnego został przygotowany 31 sierpnia 2012 r., natomiast do chwili obecnej nie ukończono prac nad finalnym kształtem dokumentu. Jak dotąd sprecyzowano układ Programu, który oprócz zróżnicowanej terytorialnie polityki rozwoju zawierał będzie dodatkowo uzgodnione listy przedsięwzięć, które rekomendowane będą do dofinansowania w ramach tzw. grantu subregionalnego, tj. wydzielonej puli środków w ramach regionalnego programu operacyjnego na lata 2014-2020.
Schemat 3 Planowana Struktura Subregionalnego Programu Rozwoju dla subregionu Małopolski Zachodniej
Podsumowując pierwszy etap badań i dyskusji nad programem dla subregionu Małopolski Zachodniej należy stwierdzić, że wśród kluczowych kierunków i możliwości rozwoju dominują zagadnienia ciągłego rozwoju infrastruktury komunikacyjnej (drogowej i kolejowej), podnoszenia jakości usług publicznych, ze szczególnym uwzględnieniem usług opieki zdrowotnej i oferty dla osób starszych, a także rozwój sektora usług i wykorzystanie potencjału turystycznego poprzez budowanie i promocję wspólnej oferty przemysłów czasu wolnego. Wśród wyzwań zdefiniowano przeciwdziałanie problemom wynikającym ze zmian demograficznych, prowadzących do ubytku liczby mieszkańców w tej części województwa. Innym kluczowym sygnalizowanym problemem był niski poziom tożsamości subregionalnej i peryferyjna rola Małopolski Zachodniej – przedstawianej często jako sypialnia Krakowa i aglomeracji śląskiej. Konstatacją pierwszego etapu prac nad programem rozwoju
Tematyczne obszary strategicznej interwencji
Oświęcim, Chrzanów i Olkusz jako ponadlokalne ośrodki usług publicznych wyższego rzędu
Rozwój potencjału gospodarczego Małopolski
Zachodniej
Rozwój małych i średnich miast w Małopolsce Zachodniej
Geograficzne obszary strategicznej
interwencji
Oświęcim, Chrzanów i Olkusz jako ośrodki ponadlokalne
Miasta tracące dotychczasowe funkcje społeczno- gospodarcze oraz wymagające rewitalizacji
Obszary o najniższym dostępie do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe
Obszary w otoczeniu zbiornika Świnna Poręba
Obszar Pustyni Błędowskiej
Obszary o najniższej dostępności transportowej do głównych węzłów transportowych
Małopolska Zachodnia
subregionu Małopolski Zachodniej było wyspecyfikowanie obszarów strategicznej interwencji w ujęciu tematycznym oraz geograficznym. Przedstawia je schemat nr 3.
Dalsza koordynacja prac nad Programem prowadzona jest przez fora subregionalne, składające się z członków Zarządu Województwa Małopolskiego, radnych Sejmiku Województwa Małopolskiego, przedstawicieli samorządów powiatowych i gminnych, przedsiębiorców, organizacji gospodarczych, organizacji społecznych, instytucji naukowych, badawczych i rozwojowych, uczelni wyższych, policji i Państwowej Straży Pożarnej oraz innych kluczowych instytucji z punktu widzenia subregionu.
Pierwsze spotkanie forum odbyło się 6 maja 2013 r. w Olkuszu, gdzie zaprezentowano wstępny zakres wsparcia z regionalnego programu operacyjnego 2014-2020, w zakresie dotyczącym programów subregionalnych oraz raport z naboru projektów do Banku Projektów Regionalnych dla Małopolski Zachodniej. Zakończenie prac nad stworzeniem programu subregionalnego oraz uzgodnionych list projektów subregionalnych powinno nastąpić do lipca 2014 r.
Diagnoza podstawowych uwarunkowań rozwojowych
Pierwszą częścią prac nad opracowaniem Strategii Rozwoju Powiatu Oświęcimskiego na lata 2014- 2020 było przygotowanie przez konsultantów FRDL MISTiA oddzielnego raportu „Diagnoza społeczno-gospodarcza Powiatu Oświęcimskiego”, stanowiącego wieloaspektową analizę statystyczną procesów zachodzących w powiecie. W niniejszym dokumencie zamieszczamy streszczenie wyników przeprowadzonych badań, w podziale na 5 bloków problematycznych:
demograficzny, gospodarczy, infrastrukturalny, społeczny i ekonomiczny.
Sytuacja demograficzna
• Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, teren powiatu oświęcimskiego zamieszkiwało na koniec 2012 roku 155040 osób, z czego 51,3% stanowiły kobiety, a 48,7% - mężczyźni.
• Wielkość populacji powiatu w latach 2007-2012 nie zmieniała się znacząco (liczba ludności w 2012 roku była większa o około 1% w stosunku do roku 2007). W ostatnich dwóch latach zaobserwowano nieznaczną tendencję spadkową wielkości populacji powiatu.
• Za główne wyzwanie demograficzne powiatu oświęcimskiego w długiej perspektywie czasowej należy uznać zmiany w strukturze wiekowej ludności. Postępujący proces starzenia się społeczeństwa wynika w dużej mierze z niskiego przyrostu naturalnego - średni przyrost naturalny z lat 2007-2012 w powiecie oświęcimskim wyniósł 0,78‰. Od 2010 widoczna jest tendencja spadkowa, a w 2012 roku zaobserwowano przewagę zgonów nad urodzeniami (ujemny przyrost naturalny, wynoszący -0,8‰). Proces ten powinien znaleźć odzwierciedlenie w kreowaniu przede wszystkim polityk: edukacyjnej oraz opieki społecznej.
• Warto zaznaczyć, że ujemny średni przyrost naturalny z lat 2007-2012 odnotowano jedynie w przypadku gminy miejskiej Oświęcim (-0,2‰). Pozostałe gminy w badanym okresie notowały przewagę urodzeń nad zgonami, największą gmina miejsko-wiejska Zator (3,2‰).
• Negatywnie na sytuację demograficzną powiatu wpływa także wskaźnik salda migracji.
W latach 2007-2012 rokrocznie średnio w przeliczeniu na 10000 mieszkańców 11 osób więcej opuszczało teren powiatu niż się na nim osiedlało.
• Wedle danych statystyki publicznej, najbardziej atrakcyjną osadniczo gminą powiatu oświęcimskiego wydaje się być gmina wiejska Oświęcim, co jest charakterystyczne dla większości gmin, znajdujących się w sąsiedztwie dużych ośrodków miejskich. Ujemne salda migracji notują gminy miejskie i miejsko-wiejskie powiatu: Oświęcim, Brzeszcze, Chełmek i Kęty. Wyjątek stanowi gmina miejsko-wiejska Zator.
Sytuacja gospodarcza
• Na koniec 2012 roku w rejestrze REGON widniały 14003 podmioty gospodarcze, działające na terenie powiatu oświęcimskiego. Od 2007 roku liczba podmiotów gospodarczych w powiecie oświęcimskim wzrosła o 9,46%.
• Najwyższym poziomem przedsiębiorczości w powiecie oświęcimskim charakteryzuje się miasto Oświęcim (109 podmiotów na 1000 ludności). Powyżej średniej powiatu (90 podmiotów na 1000 mieszkańców) plasują się ponadto gminy: Kęty (97) oraz Brzeszcze (94).
Największy dystans do poziomu powiatowego wykazują gminy wiejskie z ostatnią
w zestawieniu gminą Osiek (54 podmioty na 1000 mieszkańców). Widoczne jest także, że gmina wiejska Oświęcim (83 podmioty na 1000 mieszkańców) czerpie z czynników rozwojowych Oświęcimia - wyprzedza w zestawieniu dwie gminy miejsko-wiejskie: Chełmek i Zator.
• W ramach zwiększania atrakcyjności inwestycyjnej powiatu tworzone są strefy aktywności gospodarczej, które wspomagają rozwój przedsiębiorczości ofertą atrakcyjnych terenów inwestycyjnych, ulgami fiskalnymi i fachową pomocą w prowadzeniu procesu inwestycyjnego. Na terenie powiatu działają obecnie: Miejska Strefa Aktywności Gospodarczej „Nowe Dwory” w Oświęcimiu, Miejska Strefa Aktywności Gospodarczej w Chełmku, Strefa Aktywności Gospodarczej Małopolski Zachodniej w Zatorze. Ponadto, jednym z ważniejszych przedsięwzięć, wspierających rozwój gospodarczy powiatu oświęcimskiego, jest Centrum Biznesu Małopolski Zachodniej.
• W podziale na wielkość zatrudnienia, na terenie powiatu oświęcimskiego dominują mikroprzedsiębiorstwa - 96,03%, małe przedsiębiorstwa to 3,18% wszystkich podmiotów, a średnie i duże stanowią 0,79%.
• Niemal 30% wszystkich podmiotów gospodarczych w powiecie oświęcimskim prowadzi działalność w sekcji G, obejmującej handel detaliczny i hurtowy oraz naprawdę pojazdów mechanicznych. Drugą pod względem liczności zarejestrowanych podmiotów jest sekcja F – budownictwo (12% wszystkich podmiotów) oraz sekcja C – przetwórstwo przemysłowe (9,5%
podmiotów).
• Ponad 50% ogółu powierzchni powiatu oświęcimskiego zajmują gospodarstwa rolne, prowadzące działalność rolniczą. Charakter działalności rolniczej w powiecie jest zbliżony do obrazu rolnictwa w ogóle regionu, zwłaszcza w kwestii niskiej przeciętnej powierzchni gospodarstw rolnych, wynoszącej w powiecie oświęcimskim w 2010 roku 3,94 ha.
• Coraz istotniejszą częścią gospodarki powiatu oświęcimskiego staje się turystyka. Wedle danych Banku Danych Lokalnych GUS, liczba turystycznych obiektów noclegowych na terenie powiatu w 2012 roku była o 57% wyższa niż w 2007 roku, a liczba miejsc noclegowych aż o 63%. Liczba korzystających z noclegów zwiększyła się w powiecie oświęcimskim w badanym okresie (lata 2007-2012) o połowę, z kolei liczba udzielonych noclegów wzrastała w badanym okresie średnio o 9,74% rocznie. Oznacza to, że coraz więcej turystów decyduje się na nocleg na tym terenie, głównie w mieście Oświęcim, ale także w gminach: Kęty i Osiek. Coraz więcej obiektów noclegowych – jednakże nieobjętych statystyką publiczną – powstaje w Gminie Zator. Stanowić to może zalążek do dalszego rozwoju działalność turystycznej we wschodniej części powiatu oświęcimskiego.
• Rosnące znaczenie sektora turystyki w życiu gospodarczym powiatu oświęcimskiego implikuje konieczność dalszego rozwoju bazy turystycznej, a także troski o inne elementy, związane z rozwojem turystyki (sprawna informacja turystyczna, dobre połączenia drogowe, parkingi, transport publiczny, oferta gastronomiczna itd.)
• Na koniec 2013 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Oświęcimiu zarejestrowanych było 7153 bezrobotnych – o 27,7% więcej niż na koniec 2007 roku. Dla porównania, liczba bezrobotnych w ogóle województwa małopolskiego wzrosła w tym czasie o 46%. Bezrobotni z powiatu oświęcimskiego w 2013 roku stanowili 4,4% ogółu bezrobotnych województwa małopolskiego.
• Ponad połowę bezrobotnych zarejestrowanych stanowią kobiety (56%). Warto zaznaczyć, że w ogóle województwa dysproporcje w strukturze bezrobotnych ze względu na płeć nie są tak
znaczne. Przyczyn większego udziału kobiet w ogóle bezrobotnych w powiecie oświęcimskim można doszukiwać się np. w strukturze lokalnej gospodarki (wielość podmiotów z sekcji budownictwa czy przetwórstwa przemysłowego). W ciągu ostatnich 7 lat znacząco wzrosła liczba bezrobotnych mężczyzn – w powiecie oświęcimskim o 77,2%, w województwie – o 83,3%.
• Największy problem ze znalezieniem zatrudnienia mają ponadto ludzie młodzi (osoby do 34.
roku życia stanowią 48% bezrobotnych) i z wykształceniem zasadniczym zawodowym (32%
ogółu bezrobotnych).
• W 2013 roku bezrobotni pozostający w rejestrze urzędów pracy dłużej niż rok stanowili 34%
ogół bezrobotnych w powiecie oświęcimskim, a zatem nieco mniej niż w ogóle województwa (39%). Ponadto, powiat oświęcimski zanotował znaczniejszy spadek liczby bezrobotnych powyżej 24 miesięcy w stosunku do 2007 roku niż w ogóle regionu.
Infrastruktura techniczna
• Powiat oświęcimski – według szacunków teoretycznych1 - jest słabiej skomunikowany z Krakowem niż porównywane z nim powiaty: chrzanowski, olkuski i wadowicki. Prognozuje się jednak poprawę dostępności komunikacyjnej powiatu w ciągu najbliższych sześciu lat na skutek planowanych inwestycji infrastrukturalnych, szczególnie w obszarze transportu drogowego i kolejowego.
• Pozytywnie można ocenić komunikację drogową wewnątrz powiatu – z terenu wszystkich gmin powiatu dojazd samochodem do Oświęcimia zajmuje – teoretycznie – maksymalnie 30 minut. Problematyczny pozostaje stan infrastruktury kolejowej.
• Sytuacja w obszarze stanu infrastruktury ochrony środowiska w powiecie oświęcimskim jest zbliżona do ogólnej sytuacji w województwie – 60% mieszkańców korzysta z oczyszczalni ścieków (58% w województwie).
• Powiat oświęcimski charakteryzuje relatywnie dobrze rozwinięta sieć instalacji komunalnych.
Dostęp do sieci wodociągowej, gazowej i kanalizacyjnej zapewniony jest większemu odsetkowi mieszkańców niż średnio w województwie małopolskim:
- niemal wszyscy mieszkańcy (w 2012 roku było to 96% mieszkańców ) mają dostęp do sieci instalacji wodociągowej (w ogóle województwa małopolskiego dostęp do wodociągu ma 76%
ludności);
- w 2012 roku z instalacji gazowej korzystało prawie 82% mieszkańców powiatu oświęcimskiego (średnia wojewódzka: 63%);
- dostępność infrastruktury kanalizacyjnej w powiecie jest porównywalna do średniej w regionie (około 55% mieszkańców korzystających z kanalizacji)
• Mieszkańcy wszystkich gmin powiatu oświęcimskiego mają relatywnie dobry dostęp do sieci wodociągowej i gazowej. Różnice między gminami miejskimi i gminami wiejskimi widoczne są w poziomie dostępności do sieci kanalizacyjnej i infrastruktury oczyszczania ścieków –
1 Analizując stan sieci dróg i połączeń kolejowych, wykorzystano dane dotyczące dostępności czasowej miast województwa małopolskiego, pochodzące z opracowania Dostępność komunikacyjna wybranych miast Małopolski, sporządzonego w ramach Małopolskiego Obserwatorium Polityki Rozwoju.
odsetek mieszkańców korzystających z tych instalacji w gminach wiejskich jest zauważalnie niższy niż w gminach miejskich.
Sytuacja społeczna
• Co 20 mieszkaniec powiatu oświęcimskiego korzysta z usług pomocy społecznej (w ogóle województwa – 6,7%). Do najczęstszych powodów udzielania świadczeń socjalnych należą:
ubóstwo, bezrobocie i bezradność.
• Powiat oświęcimski charakteryzuje się zbliżoną dostępnością do usług opieki zdrowotnej co inne powiaty województwa małopolskiego. Na 10000 mieszkańców przypada tutaj średnio 3,7 przychodni i 32,7 łóżek szpitalnych.
• Szkolnictwo w powiecie oświęcimskim na poziomie podstawowym i średnim charakteryzują zbliżone tendencje, co w ogóle województwa – liczba uczniów rokrocznie spada (przykładowo liczba uczniów gimnazjów w ostatnich 6 latach zmalała o 20%). W dłuższym okresie pociągać to będzie za sobą konieczność podjęcia decyzji o kształcie usług edukacyjnych oferowanych przez samorządy gminne powiatu.
• Widoczna jest zmiana w strukturze szkolnictwa średniego w powiecie oświęcimskim – w ostatnich 6 latach zaprzestały działalności 4 licea profilowane, a liczba uczniów do nich uczęszczających spadła o 600 osób. Ubyło w tym czasie także 1 technikum i 1 zasadnicza szkoła zawodowa. W związku z niżem demograficznym we wszystkich typach szkół uczy się obecnie mniej osób niż w 2007 roku.
• Stan bezpieczeństwa publicznego w powiecie oświęcimskim można uznać za relatywnie korzystny – powiat charakteryzuje się wysokim poziomem wykrywalności przestępstw (w 2012 roku wynosiła 77,6%; średnia województwa małopolskiego – 68%), a na drogach tego terenu zdarza się przeciętnie mniej wypadków niż w województwie (wartość średniej liczby wypadków drogowych na 1000 mieszkańców z lat 2007-2012 wynosiła w powiecie 0,76, a średnia wojewódzka 1,31).
• W powiecie oświęcimskim funkcjonuje kilka prężnie działających instytucji kultury.
Elementem, który wyróżnia w szczególny sposób powiat oświęcimski w aspekcie infrastruktury kulturalnej, jest obecność na terenie powiatu jednego z najczęściej odwiedzanych muzeów w kraju – Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Z roku na rok to miejsce pamięci odwiedza coraz więcej osób, nie tylko z Polski, ale i z zagranicy. Od 2007 roku rokrocznie liczba zwiedzających przekracza milion, w 2012 roku wyniosła 1,4 mln osób.
• Instytucje kultury w powiecie oświęcimskim wykazują relatywnie dużą aktywność w organizacji różnego rodzaju imprez, zakrojonych nie tylko na skalę regionalną, ale także międzynarodową. W 2012 roku zorganizowano w powiecie oświęcimskim 1134 imprezy, w których uczestniczyło łącznie 215045 osób. Powiat oświęcimski charakteryzują tym samym wartości wskaźników liczby imprez i uczestników imprez na 1000 mieszkańców wyższe niż średnia wojewódzka (7,31 imprez na 1000 mieszkańców w powiecie, 6,71 w województwie;
1386 uczestników imprez na 1000 mieszkańców w powiecie wobec 1048 w województwie).
• W powiecie oświęcimskim prężnie rozwija się ruch społeczny związany z zawiązywaniem organizacji pozarządowych. Ruch ten nie jest jeszcze tak nasilony jak w ogóle województwa małopolskiego, gdzie na 10000 mieszkańców przypadało w 2012 roku 30 organizacji trzeciego sektora, jednak tendencja jest jednoznacznie pozytywna. Powiat oświęcimski w 2012 roku
charakteryzował się 23 fundacjami, stowarzyszeniami i organizacjami społecznymi na 10000 mieszkańców. Szereg z nich działa w obszarze pomocy społecznej i promocji kultury.
Finanse publiczne
• W 2012 roku budżet powiatu oświęcimskiego zamknął się kwotą dochodów na poziomie 139 018 353 zł oraz wydatków na poziomie 135 022 826 zł. Zatem deficyt budżetowy w ostatnim roku analizy wyniósł 3 995 527 zł
• Stan finansów publicznych powiatu oświęcimskiego kształtuje się relatywnie korzystnie na tle porównywanych powiatów: chrzanowskiego, olkuskiego, wadowickiego i pszczyńskiego.
Charakteryzuje się on niższym poziomem zadłużenia (14,02% zadłużenia w 2012 roku).
Należy jednak zaznaczyć, że w ostatnich latach wskaźnik obciążenia dochodów obsługą zadłużenia charakteryzuje się stałą tendencją wzrostową.
• Średnie zadłużenie gmin powiatu oświęcimskiego w 2012 roku kształtowało się na poziomie 32% dochodów. Do najbardziej zadłużonych gmin powiatu należy zaliczyć gminy: Zator (58%), Kęty (45%) i Brzeszcze (39%). Największą dyscypliną w zakresie zarządzania finansami publicznymi charakteryzuję się miasto Oświęcim (15%).
• Wszystkie podmioty powiatu – zarówno publiczne jak i niepubliczne, wykazują duże zaangażowanie w wykorzystywanie środków unijnych do finansowania różnorodnych przedsięwzięć. Wśród inicjatyw powiatu oświęcimskiego, współfinansowanych przez Unię Europejską, wymienić należy duże inwestycje infrastrukturalne i przedsięwzięcia w zakresie współpracy międzynarodowej.
• Powiat oświęcimski charakteryzuje najwyższa spośród grupy porównawczej (powiaty:
chrzanowski, olkuski, wadowicki i pszczyński) wartość podpisanych umów dofinansowania z funduszy unijnych na mieszkańca. Na dzień 31 XII 2012 roku wartość ta wyniosła 10723 zł na mieszkańca. To więcej niż średnia wojewódzka (9332 zł w 2012 roku) oraz niemal dwukrotnie więcej niż w innych powiatach. Przykładowo, w sąsiadujących powiatach wadowickim i chrzanowskim w końcu 2012 roku wartość podpisanych umów na mieszkańca wynosiła odpowiednio 4032 zł oraz 5057 zł. Największa wartość podpisanych umów o dofinansowanie z funduszy unijnych w przeliczeniu na mieszkańca gminy charakteryzowała na koniec 2012 r. miasto Oświęcim.
Analiza SWOT
Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji, w jakiej znajduje się wspólnota samorządowa. Służy porządkowaniu i segregacji informacji, dzięki czemu stanowi użyteczną pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów i otoczenia danej jednostki samorządu terytorialnego, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju. Jej nazwa to skrót od pierwszych liter angielskich słów, stanowiących jednocześnie pola przyporządkowania czynników, mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego – silne strony (strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunities) i zagrożenia (threats).
S -> STRENGHTS, czyli silne strony W -> WEAKNESSES, czyli słabe strony O -> OPPORTUNITIES, czyli okazje T -> THREATS, czyli zagrożenia
Zgodnie z powyższym, czynniki rozwoju podzielić można na wewnętrzne, na które społeczność lokalna ma wpływ (silne i słabe strony), oraz na czynniki zewnętrzne – umiejscowione w bliższym i dalszym otoczeniu jednostki (szanse i zagrożenia). Podział ten dokonuje się również według innego kryterium, co pozwala zidentyfikować: czynniki pozytywne, czyli atuty i szanse, oraz czynniki negatywne, czyli słabe strony i zagrożenia
Analiza SWOT –czynniki wewnętrzne mające wpływ na rozwój Powiatu Oświęcimskiego.
SILNE STRONY SŁABE STRONY
1. Korzystna lokalizacja powiatu oświęcimskiego:
• pomiędzy aglomeracją krakowską, Konurbacją Górnośląską i Bielskiem- Białą (Kraków, Katowice, Tychy, Bielsko- Biała jako rynki pracy, zbytu, dostęp do edukacji i innych usług publicznych, napływ innowacji);
• bliskość portów lotniczych: Balice i Pyrzowice (obsługa ruchu turystycznego);
• bliskości Beskidów (atrakcyjność rekreacyjno-turystyczna);
• położenie transgraniczne (rozwinięta współpraca międzynarodowa
na szczeblu samorządowym
1. Niewydolność układu komunikacyjnego miasta Oświęcimia, w szczególności brak dodatkowego mostu na Wiśle i mostu na Sole, brak obwodnic głównych ośrodków miejskich.
2. Słabe skomunikowanie z autostradą A4 i Krakowem (mniejsze oddziaływanie aglomeracji krakowskiej, brak wykorzystania impulsów rozwojowych, płynących z ośrodka regionalnego – inwestycje, kapitał,
informacje, itp.).
3. Zły stan infrastruktury kolejowej, powodujący słabe jej wykorzystanie (w szczególności linii Kraków – Oświęcim).
4. Niski stopień zatrudnienia osób
i pozarządowym, przejścia graniczne).
2. Rozwijająca się sieć ścieżek rowerowych i pieszych.
3. Uczelnia wyższa na terenie powiatu – Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Oświęcimiu:
• oferta kształcenia na szczeblu wyższym;
• nowy kierunek inżynierski: zarządzanie i inżynieria produkcji;
• prawo do studiów magisterskich;
• elastyczność i szybkość reakcji wobec zapotrzebowań rynku pracy;
• duże zainteresowanie ofertą uczelni pomimo niżu demograficznego.
4. Budowanie atrakcyjności zatrudnieniowej ludzi młodych - najmniejsza w Małopolsce liczba osób do 25 roku życia bez
doświadczenia zawodowego.
5. Wysoka jakość nauczania w szkołach zlokalizowanych na terenie powiatu – sukcesy uczniów w konkursach i olimpiadach, wysokie pozycje szkół w rankingach.
6. Aktywne instytucje publiczne i podmioty prywatne (biznesowe i pozarządowe), pozyskujące środki zewnętrzne na kapitał społeczny, podwyższanie kwalifikacji, itd.
7. Wysoki kapitał społeczny - młodzi, ambitni ludzie, którzy chcą się rozwijać
(intelektualnie, sprawnościowo, kulturalnie, artystycznie, itd.), realizować własne pasje i zainteresowania.
8. Szeroka oferta świadczeń zdrowotnych w placówkach opieki zdrowotnej:
• Szpital Powiatowy im. św. Maksymiliana w Oświęcimiu (specjalistyczna baza zabiegowo-diagnostyczna), szeroka oferta w zakresie leczenia szpitalnego,
niepełnosprawnych.
5. Brak wielkoobszarowych, zwartych terenów inwestycyjnych, przygotowanych na potrzeby dużych przedsiębiorców.
6. Duże rozdrobnienie gruntów oraz nieuregulowane stosunki własnościowe.
7. Mała ilość innowacyjnych przedsiębiorstw na terenie powiatu.
8. Mała ilość spółek z kapitałem zagranicznym na terenie powiatu.
9. Słabe przygotowanie do wykorzystania środków na innowacje, badania i rozwój:
• niewystarczające wykorzystanie potencjału Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Oświęcimiu;
• konieczność przeprofilowania szkół ponadgimnazjalnych, celem bardziej innowacyjnego kształcenia.
10. Niewystarczający rozwój bazy hotelowo- gastronomicznej (m.in. brak hotelu o standardzie powyżej trzech gwiazdek na terenie powiatu oświęcimskiego) w stosunku do bardzo dużego napływu ludności odwiedzającej.
11. Słabo rozwinięta baza agroturystyczna.
12. Brak sygnału małopolskiej telewizji regionalnej na części obszaru powiatu oświęcimskiego.
13. Niska jakość mediów lokalnych (brak konkurencji na lokalnym rynku mediów i serwisów internetowych).
14. Całodobowa opieka i POZ – realizacja świadczeń niewystarczająca do potrzeb społecznych co dostępności realizowanych świadczeń.
ambulatoryjnego i diagnostyki oraz profilaktyki i edukacji prozdrowotnej);
• liczne oferty w zakresie specjalistycznej opieki zdrowotnej;
9. Rozwinięta oferta opieki nad osobami niepełnosprawnymi:
• dobrze rozwinięta infrastruktura: domy pomocy społecznej, domy dziennej opieki, środowiskowe domy
samopomocy, sieć warsztatów terapii zajęciowej (w tym prowadzone przez organizacje pozarządowe);
• wieloprofilowość – różnorodna działalność ośrodków pomocy społecznej.
10. Rozwinięte szkolnictwo specjalne – działalność Specjalnego Ośrodka Szkolno- Wychowawczego, wysoki poziom
kształcenia zawodowego.
11. Wysoki stopień rozwoju gospodarczego:
• funkcjonowanie dużych podmiotów gospodarczych na terenie powiatu, m.in.
Grupa Kęty S.A., Grupa Kapitałowa Synthos S.A, Kopalnia Węgla Kamiennego Brzeszcze;
• miasto Oświęcim jako ważny ośrodek gospodarczo-handlowy w Małopolsce, stolica subregionu Małopolski
Zachodniej;
• duża liczba mikro i małych przedsiębiorstw;
• strefy aktywności gospodarczej na terenie powiatu – m.in. jako baza dla współpracy nauki i biznesu, szkolnictwa zawodowego.
12. Sukces procesu restrukturyzacji sektora rolnictwa (m.in. 160 gospodarstw
towarowych o powierzchni powyżej 20 ha na terenie powiatu, niski odsetek
nieużytków).
15. Niewystarczająca dostępność do najwyższej jakości świadczeń diagnostycznych.
16. Niewielki zakres prowadzonych inicjatyw z zakresu opieki nad matką i dzieckiem ze szczególnym uwzględnieniem opieki perinatalnej i okołoporodowej.
13. Rozwój targowisk miejskich w Oświęcimiu i w Kętach – miejsce zbytu produktów rolnych dla małych gospodarstw.
14. Bogate zasoby surowców energetycznych na terenie powiatu.
15. Instytucje otoczenia biznesu, oferujące narzędzia wsparcia dla MŚP.
16. Bliskość Wadowic (wraz z postacią Jana Pawła II) jako ważnego miejsca turystyki pielgrzymkowej, budującego atrakcyjność i rozpoznawalność także powiatu
oświęcimskiego.
17. Bogata oferta kulturalna na terenie powiatu, w tym mnogość prężnych organizacji
pozarządowych, działających w zakresie kultury.
18. Dziedzictwo historyczne Powiatu Oświęcimskiego.
19. Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz- Birkenau:
• państwowa instytucja kultury rozpoznawalna na całym świecie, generująca duży ruch turystyczny (około 1,4 mln osób rocznie);
• stabilność i przewidywalność ruchu turystycznego (m.in. duża liczba odwiedzających w ramach programów rządowych różnych państw i projektów kulturalno-oświatowych);
• misja edukacyjna Muzeum, realizowane przez Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście;
• wiele podmiotów i placówek współpracujących z muzeum, np. Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, wraz z infrastrukturą noclegową;
• Fundacja Auschwitz-Birkenau, gromadząca środki na utworzenie stałego, wieloletniego programu konserwatorskiego, który umożliwi
zabezpieczenie pozostałości po byłym obozie dla przyszłych pokoleń
(środki będą zagospodarowane
w znacznym stopniu przy wykorzystaniu lokalnych zasobów).
20. Międzynarodowy charakter miasta Oświęcim, działalność ważnych
niepublicznych ośrodków kultury i edukacji o krajowej oraz międzynarodowej marce:
m.in. Centrum Porad Obywatelskich
i Prawnych dla Romów, Centrum Żydowskie, Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu.
21. Oświęcim wraz z Miejscem Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau jako jedno z 3 najważniejszych marek w Małopolsce, ogromna rozpoznawalność w kraju i na świecie.
22. Duże, medialne imprezy kulturalno- rozrywkowe i folklorystyczne, np. Live Festival (Oświęcim), Rock Reggae Festival (Brzeszcze), Festiwal Doliny Karpia, Tydzień Kultury Beskidzkiej, itp.
23. Bogata oferta sportowo-rekreacyjna.
24. Promowane produkty turystyczne, np. Dolina Karpia i Dolina Soły.
25. Zarejestrowane produkty tradycyjne z terenu powiatu.
26. Potencjał turystyczny – stale rosnąca liczba miejsc noclegowych, jak i osób
odwiedzających.
27. Walory przyrodniczo-krajobrazowe powiatu, bogata flora i fauna (w szczególności
w opozycji do terenów silnie zurbanizowanych) – budujące jego atrakcyjność rekreacyjno-turystyczną.
28. Rosnąca liczba rodzinnych parków rozrywki.
29. Nowoczesne zarządzanie publiczne:
• sprawność i skuteczność administracji
publicznej, potwierdzona certyfikatami jakości,
• kompletność „służb powiatowych”,
• rosnący stopień informatyzacji instytucji publicznych, w tym m.in. samorządu, Powiatowego Urzędu Pracy czy
Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie (e-administracja, e-usługi).
30. Przynależność powiatu oświęcimskiego i niektórych gmin do Euroregionu Beskidy.
31. Zator i Chełmek jako silne, aktywnie i prężnie działające ośrodki o określonej specjalizacji terytorialnej.
32. Wysoki poziom bezpieczeństwa publicznego:
• komisariaty policji w gminach miejskich;
• doświadczenie służb w zabezpieczaniu dużych wydarzeń związanych
dziedzictwem historycznym oraz imprez o charakterze kulturalno-rozrywkowym;
• PSP i OSP funkcjonujące w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym;
• realizacja projektów związanych z doposażeniem służb bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.
Analiza SWOT –czynniki zewnętrzne mające wpływ na rozwój Powiatu Oświęcimskiego.
SZANSE ZAGROŻENIA
1. Poprawa zewnętrznej dostępności komunikacyjnej, w tym m.in.:
• północna obwodnica miasta Oświęcimia, obwodnice Kęt i Zatora;
• Beskidzka Droga Integracyjna;
• Łącznik autostradowy Rudno-Zator.
2. Rozwój współpracy z aglomeracją krakowską, Konurbacją Górnośląską i Bielskiem-Białą – racjonalne
gospodarowanie zasobami, przyciąganie inwestycji, uzupełnianie oferty.
3. Pełne zagospodarowanie istniejących stref aktywności gospodarczej.
4. Wykorzystanie gospodarcze Kanału Wiślanego Oświęcim-Kraków.
5. Rozwój kształcenia zawodowego i praktycznego – współpraca PWSZ w Oświęcimiu z pracodawcami, dostosowanie kierunków kształcenia do potrzeb gospodarki powiatu.
6. Dostępność zewnętrznych źródeł finansowania, w tym m.in. nowa
perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata 2014-2020.
7. Oświęcimski Strategiczny Program Rządowy (dodatkowy instrument finansowania inwestycji).
8. Rozwój oferty Szpitala Powiatowego im. św.
Maksymiliana w Oświęcimiu - nakłady na nowe technologie i specjalistyczne wyposażenie.
9. Rozwój oferty instytucji pomocy społecznej i ochrony zdrowia w zakresie opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi:
• zwiększenie struktur opieki i oferty dla osób starszych i niepełnosprawnych, w tym wykorzystanie istniejącej infrastruktury poprzez jej odpowiednie
1. Biurokracja, w tym przerost procedur związanych z pozyskiwaniem środków zewnętrznych.
2. Niepewna sytuacja gospodarcza kraju i państw Unii Europejskiej (globalny kryzys gospodarczy, mający wpływ na kondycję ekonomiczną państwa, samorządów i obywateli / sytuację przedsiębiorców / zakładów pracy).
3. Postępujący proces starzenia się społeczeństwa (niż demograficzny) oraz migracje (w szczególności zarobkowe i edukacyjne) poza powiat oświęcimski, a także związana z tym malejąca liczba uczniów w szkołach.
4. Sytuacja w polskiej służbie zdrowia - zbyt niskie nakłady na ochronę zdrowia, niewystarczająca ilość specjalistów, kolejki do lekarzy.
5. Zagrożenia związane z funkcjonowaniem na terenie powiatu dużego zakładu
chemicznego – ryzyko wystąpienia sytuacji kryzysowych w procesie produkcji
i transportu substancji niebezpiecznych.
6. Zagrożenie powodziowe (zbieg kilku rzek na terenie powiatu, woda spływająca z 6 zbiorników retencyjnych).
7. Stereotypowy wizerunek powiatu związany z obecnością byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz – Birkenau.
8. Wysoka stopa bezrobocia na terenie kraju (szczególnie wśród młodych osób) i jej negatywne konsekwencje społeczne.
9. Częste zmiany prawa.
10. Wzrost zadań nakładanych na powiat bez jednoczesnego wzrostu nakładów
finansowych na ich realizację.
zaadaptowanie/przeprofilowanie;
• pensjonaty dla ludzi starszych jako szansa na rozwój gospodarczy (srebrna gospodarka).
10. Wykorzystanie mechanizmu ekonomii społecznej.
11. Kontynuacja wysokiego poziomu nauczania i standardu bazy edukacyjnej.
12. Rozwój szkolnictwa specjalnego, budowa nowej siedziby Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego.
13. Polskie priorytety w ramach nowej
perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014-2020 - środki na współpracę nauki i biznesu, rozwój gospodarki opartej na wiedzy, kładącej akcent na innowacyjność i nowoczesne technologie.
14. Duży potencjał demograficzny powiatu jako argument dla sfery biznesu, wiele placówek administracyjnych i usług publicznych.
15. Inwestycje związane z infrastrukturą przeciwpowodziową.
16. Zintegrowany rozwój powiatu przy wykorzystaniu dziedzictwa kulturowo- historycznego i ekologii.
17. Rozwój kopalni węgla kamiennego w Przeciszowie – nowe miejsca pracy.
11. Rozwój kopalni węgla kamiennego w Przeciszowie – zagrożenia natury komunikacyjnej i środowiskowej.
