Departament Zdrowia Publicznego
Warszawa, 03 lutego 2022 r.
ZPP.62.3.2022
Pan
Grzegorz Święch
Przewodniczący Komisji Krajowej Związek Zawodowy Pracowników Lecznictwa Psychiatrycznego i Uzależnień
Szanowny Panie Przewodniczący,
W odpowiedzi na pismo z dnia 3 stycznia 2022 r. dot. przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
poz. 2469), Departament Zdrowia Publicznego prosi o przyjęcie poniższych informacji.
W odpowiedzi na pytanie nr 1 i 8 Departament informuje, że jednym z podstawowych warunków objęcia zakresem podmiotowym ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1801), zwanej dalej
„ustawą z dnia 8 czerwca 2017 r.”, jest wykonywanie zawodu medycznego przez osobę zatrudnioną w podmiocie leczniczym na podstawie stosunku pracy. Przy czym przez osobę wykonującą zawód medyczny, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2021 r. poz. 711, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o działalności leczniczej”, należy rozumieć osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.
Świadczeniami zdrowotnymi są z kolei działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania (art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy o działalności leczniczej). Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o działalności leczniczej, udzielać świadczeń zdrowotnych w podmiocie leczniczym może wyłącznie osoba wykonująca zawód medyczny, czyli osoba posiadająca stosowne uprawnienia lub kwalifikacje by tych świadczeń udzielać.
Należy jednak pamiętać, że przypisanie pracownika do jednej z grup zawodowych ujętych w załączniku do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r., powinno być uzasadnione nie tylko posiadanymi przez tę osobę kwalifikacjami (wykonywany zawód, poziom i kierunek wykształcenia, posiadanie specjalizacji), ale przede wszystkim kwalifikacjami wymaganymi przez pracodawcę na danym stanowisku pracy, na gruncie przepisów wewnątrzzakładowych lub w umowie o pracę.
Ponadto z uwagi na fakt, że ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. jak również ustawa o działalności leczniczej nie określają szczegółowej listy zawodów ani katalogu stanowisk pracy, które należałoby zaliczyć do pracowników wykonujących zawód medyczny, a jedynie formułują przesłanki, których spełnienie decyduje o zakwalifikowaniu osoby jako wykonującej zawód medyczny, zakwalifikowanie przez pracodawcę poszczególnych pracowników do grona osób wykonujących zawód medyczny zależeć powinno od tego, czy w zakresie ich obowiązków znajduje się udzielanie świadczeń zdrowotnych.
Odnosząc się do pytania, czy osoby, które posiadają certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień będą od stycznia 2022 r. kwalifikowane do tej samej grupy zawodowej, co osoby posiadające tytuł specjalisty w dziedzinie psychoterapii uzależnień, określonej w ustawie z dnia 8 czerwca 2017 r., czyli do grupy 5, w której wymagane jest wyższe wykształcenie i specjalizacja, Departament informuje, że na mocy art. 11 ust. 1 ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw, certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień uzyskany na podstawie dotychczasowych przepisów uznaje się za równoważny z dyplomem potwierdzającym uzyskanie tytułu specjalisty w dziedzinie psychoterapii uzależnień, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz. U. z 2021 r.
poz. 1297).
W ocenie Departamentu, powyższe przepisy nie przesądzają jednak, że osoby, które posiadają certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień, zatrudnione na podstawie umowy o pracę w podmiocie leczniczym, które udzielają świadczeń zdrowotnych w zakresie psychoterapii uzależnień, od dnia 1 stycznia 2022 r. powinny być kwalifikowane do grupy zawodowej wymienionej w poz. 5 załącznika do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. – „Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny albo inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1–4, wymagający wyższego wykształcenia i specjalizacji”, ze współczynnikiem pracy 1,06.
Podkreślenia wymaga, że ustawa z dnia 8 czerwca 2017 r. określa jedynie najniższe wysokości wynagrodzeń zasadniczych (ustawa nie tworzy siatki płac), jednocześnie nie wyłącza w żadnym miejscu przepisów ogólnych Kodeksu pracy. W przypadku zatem, gdy w danym podmiocie leczniczym zatrudnieni są pracownicy na jednakowych stanowiskach, którzy wykonują takie same obowiązki, lecz posiadają różne – choć porównywalne - kwalifikacje, wówczas zastosowanie znajdzie art. 183c Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Pracami o jednakowej wartości są prace, których wykonywanie wymaga od pracowników porównywalnych kwalifikacji zawodowych, potwierdzonych dokumentami przewidzianymi w odrębnych przepisach lub praktyką i doświadczeniem zawodowym, a także porównywalnej odpowiedzialności i wysiłku (art. 183c § 3 Kodeksu pracy).
Zgodnie natomiast z art. 78 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługujące konkretnemu pracownikowi powinno odpowiadać w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniać ilość i jakość świadczonej pracy.
Wobec powyższego, do grupy 5 wyszczególnionej w załączniku do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. powinni być zaliczeni jedynie farmaceuci, fizjoterapeuci, diagności laboratoryjni albo inni pracownicy wykonujący zawód medyczny inny niż określony w grupach 1-4, zatrudnieni na stanowiskach, na których pracodawca wymaga łącznego spełnienia warunku posiadania wyższego wykształcenia oraz specjalizacji. Jednakże zgodnie z zasadą równego traktowania w zatrudnieniu, pracodawca powinien ustalić jednakowe wynagrodzenie osób zatrudnionych na stanowiskach specjalisty psychoterapii uzależnień (legitymującego się certyfikatem) oraz specjalisty w dziedzinie psychoterapii uzależnień (legitymującego się dyplomem potwierdzającym uzyskanie tytułu specjalisty), jeżeli pracownicy ci wykonują jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości (w rozumieniu art. 183c Kodeksu pracy).
Zarówno przepis art. 183c jak też art. 78 Kodeksu pracy, odnoszą się do sposobu kształtowania wynagrodzeń konkretnych pracowników, zatem adresowane są do pracodawców (podmiotów leczniczych). Za kształtowanie polityki kadrowej oraz ustalanie wysokości wynagrodzenia pracowników w danym podmiocie leczniczym odpowiada jego kierownik (dyrektor).
W odpowiedzi na pytanie nr 2 Departament informuje, że zgodnie z przepisami art. 4
ochronie zdrowia program szkolenia specjalizacyjnego w danej dziedzinie ochrony zdrowia zawiera szczegółowy zakres wiedzy teoretycznej i wykaz umiejętności praktycznych będących przedmiotem szkolenia specjalizacyjnego. Program szkolenia specjalizacyjnego opracowuje zespół ekspertów powoływany przez dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego i jest zatwierdzany przez ministra właściwego do spraw zdrowia.
Mając na uwadze powyższe, po wprowadzeniu do wykazu dziedzin ochrony zdrowia, określonego w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 13 czerwca 2017 r. w sprawie specjalizacji w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia nowej dziedziny specjalizacji, powołany zostanie zespół ekspertów, który opracuje program szkolenia specjalizacyjnego w przedmiotowej dziedzinie. Program szkolenia specjalizacyjnego zawiera między innymi szczegółowy zakres wiedzy teoretycznej i wykaz umiejętności praktycznych będących przedmiotem szkolenia specjalizacyjnego.
Odpowiadając na pytanie nr 3 dotyczące planowanych prac nad nowelizacją ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r., Departament informuje, że Trójstronny Zespół do Spraw Ochrony Zdrowia w stanowisku z dnia 5 listopada 2021 r. uzgodnił potrzebę pilnego podjęcia prac nad nowelizacją tej ustawy. Zgodnie ze stanowiskiem Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia projekt ustawy nowelizującej przewiduje m.in.
nadanie nowego brzmienia załącznikowi do ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r., w którym określony zostanie nowy podział na grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku pracy oraz nowe wysokości współczynników pracy. Należy podkreślić, że ostateczny kształt regulacji ustawowej będzie znany po zakończeniu prac legislacyjnych nad opracowywanym obecnie w Ministerstwie Zdrowia projektem ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
W odpowiedzi na pytanie nr 4 dot. równoważności wyceny świadczeń gwarantowanych w zakresie leczenia uzależnień Departament informuje, że nie są prowadzone zmiany w zakresie wyceny świadczeń w przedmiotowym obszarze.
W odpowiedzi na pytania nr 5-7 Departament informuje, że tytuł specjalisty w dziedzinie ochrony zdrowia, można uzyskać:
1) po ukończeniu w ramach kształcenia podyplomowego jednostopniowego szkolenia specjalizacyjnego w danej dziedzinie ochrony zdrowia na podstawie programu szkolenia specjalizacyjnego w tej dziedzinie albo
2) po uznaniu dotychczasowego dorobku naukowego lub zawodowego za równoważny ze zrealizowaniem programu szkolenia specjalizacyjnego w danej dziedzinie ochrony zdrowia
- oraz po zdaniu Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (PESoz) (w tym przypadku będzie to Państwowy Egzamin Specjalizacyjny w dziedzinie psychoterapii uzależnień).
Do szkolenia specjalizacyjnego może przystąpić osoba, która:
1) posiada tytuł zawodowy magistra lub równorzędny uzyskany po ukończeniu studiów na kierunku określonym w przepisach wydanych na podstawie art.
46 pkt 3 ustawy o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, oraz
2) została zakwalifikowana do odbywania szkolenia specjalizacyjnego w postępowaniu kwalifikacyjnym.
Do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie psychoterapii uzależnień zgodnie z przepisami ustawy o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia będzie mogła podejść osoba, która uzyskała potwierdzenie ukończenia szkolenia specjalizacyjnego ww. dziedzinie, albo ma decyzję Ministra Zdrowia o uznaniu dorobku naukowego lub zawodowego w tej dziedzinie.
Wówczas składa, za pomocą Systemu Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych (SMK), do dyrektora Centrum Egzaminów Medycznych, zwanego dalej
„CEM”, wniosek o przystąpienie do PESoz. PESoz organizuje CEM. Wniosek składa się w terminie:
1) do dnia 15 lipca - dla jesiennej sesji egzaminacyjnej;
2) do dnia 15 stycznia - dla wiosennej sesji egzaminacyjnej.
Szczegółowe informacje dotyczące egzaminów specjalizacyjnych w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia znajdują się na stronie CEM.
Ponadto zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie psychoterapii uzależnień, może przystąpić:
Osoba, która na podstawie dotychczasowych przepisów:
1) przed dniem 1 stycznia 2022 r. ukończyła szkolenie w dziedzinie uzależnienia i nie uzyskała certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień albo która uzyskała taki certyfikat lub
2) w dniu 1 stycznia 2022 r. jest w trakcie szkolenia w dziedzinie uzależnienia w zakresie specjalisty psychoterapii uzależnień
- jednak nie później niż w okresie 4 lat od dnia ukończenia szkolenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami.
oraz osoba, która na podstawie dotychczasowych przepisów:
1) przed dniem 1 stycznia 2022 r. ukończyła szkolenie w dziedzinie uzależnienia i nie uzyskała certyfikatu instruktora terapii uzależnień lub
2) w dniu 1 stycznia 2022 r. jest w trakcie szkolenia w dziedzinie uzależnienia w zakresie instruktora terapii uzależnień, lub
3) uzyskała certyfikat instruktora terapii uzależnień
- po ukończeniu uzupełniającego szkolenia specjalizacyjnego, do którego stosuje się odpowiednio przepisy art. 52 tej ustawy, jednak nie później niż w okresie 4 lat od dnia ukończenia szkolenia albo uzyskania certyfikatu na podstawie dotychczasowych przepisów.
Departament podkreśla, że intencją projektodawcy było zapewnienie możliwości przystąpienia do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego przez wszystkie osoby posiadające certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień. Czteroletnie ograniczenie czasowe dotyczy jedynie osób, które ukończyły szkolenie w zakresie specjalisty psychoterapii uzależnień, ale nie uzyskały certyfikatu specjalisty psychoterapii uzależnień. W związku z tym, w ocenie Departamentu, osoby, które uzyskały ww.
certyfikat przed 2018 r., kierując się wykładnią celowościową, będą mogły przystąpić do Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie psychoterapii uzależnień.
Z poważaniem
Dariusz Poznański Dyrektor
/dokument podpisany elektronicznie/
Do wiadomości: Pan Piotr Jabłoński, Dyrektor Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom.
