TEORIE RYNKU I KONKURENCJI

(1)

TEORIE RYNKU I

KONKURENCJI

(2)

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

1.

Konkurencja doskonała i monopol pełny jako formy „skrajne”

A.

Cechy rynku doskonale konkurencyjnego

 Wielość oferentów (przedsiębiorstw) i nabywców

 Jednorodność oferowanego produktu

 Brak bezpośredniego wpływu przedsiębiorstw (oferentów) i nabywców na cenę (poziome położenie krzywej popytu

względem ilości)

 Pełna informacja nabywców o jakości i cechach

oferowanych dóbr (wykluczenie możliwości różnicowania cen)

(3)

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

 Swoboda wejścia do gałęzi i wyjścia z niej

 Punkt równowagi ( optymalna wielkość przedsiębiorstwa działającego na rynku wolnokonkurencyjnym) określona przez

przecięcie się poziomej krzywej ceny, czyli utargu przeciętnego, równego zarazem utargowi

krańcowemu, z krzywą kosztu krańcowego

 W długim okresie następuje – wskutek

konkurencji – „przesuwanie” się przedsiębiorstw w stronę technologii o najniższym koszcie

krańcowym, co powoduje spadek ceny

(4)

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

B . Cechy „czystego monopolu” (rynku doskonale monopolistycznego)

 Czysty monopol: jedno przedsiębiorstwo (monopolista) jest faktycznym i potencjalnym oferentem produktu

wytwarzanego przez daną gałąź

 Monopolista wywiera swymi decyzjami „ilościowymi”

bezpośredni wpływ na cenę

 Krzywa ceny (utargu przeciętnego) nie jest już pozioma, lecz ujemnie nachylona względem ilości

 Krzywa utargu krańcowego przebiega poniżej krzywej utargu przeciętnego (ceny, popytu)

 Cena równowagi (wyznaczona jak poprzednio przez

równość MR i MC) jest wyższa niż w rozwiązaniu doskonale konkurencyjnym (dla tej samej technologii i popytu)

(5)

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

2. „Pośrednie” formy konkurencji

A. Monopol dyskryminujący (różnicujący) ceny)

 Punkt wyjścia: obserwacja rożnej elastyczności popytu na produkt oferowany przez monopolistę

 Segmentacja rynku -wyróżnienie grup nabywców - ze względu na zróżnicowanie elastyczności popytu

 Zróżnicowanie cen i osiągnięcie optymalnej struktury popytu (liczebności wyróżnionych grup)

Monopol a dobrobyt społeczny (utrata potencjalnej części dobrobytu społecznego vs. argumenty

związane z postępem technicznym, monopolem naturalnym i in.)

(6)

II. Rodzaje konkurencji - przegląd

B. Konkurencja monopolistyczna

 Opisuje funkcjonowanie gałęzi o stosunkowo

dużej liczbie niewielkich firm, z których żadna nie może bezpośrednio poprzez walkę lub współpracę oddziaływać bezpośrednio na inne firmy

 Gałęzie i konkurencji monopolistycznej

charakteryzują się zróżnicowaniem produktów lub zróżnicowaniem lokalizacji

 Firmy poprzez decyzje cenowe mogą w pewnym stopniu oddziaływać na swój udział w rynku

(7)

Rodzaje konkurencji - przegląd

 Konkurencja monopolistyczna dotyczy głównie

gałęzi usługowych o ograniczonych możliwościach osiągania korzyści skali

 Punkt równowagi dla każdego oferenta określony jest przez punkt styczności krzywej popytu

(utargu przeciętnego, ceny) z krzywą kosztu

przeciętnego (AC), przy wielkości produkcji , dla której koszt marginalny równa się utargowi

marginalnemu

(8)

II. Rodzaje konkurencji - przegląd

C. Oligopol : konkurencja i współpraca

 Niewielka liczba uczestników po stronie podaży (pub po stronie popytu; oligopson)

 Firmy oligopolistyczne dostarczają taki sam

produkt nie mając preferencji odnośnie nabywców – oligopol homogeniczny – lub produkty

zróżnicowane – oligopol heterogeniczny

 Rynek nie jest doskonale przejrzysty, możliwe jest też bezpośrednie oddziaływanie oligopolistów na popyt

(9)

II. Rodzaje konkurencji - przegląd



Firmy bezpośrednio konkurują ze sobą ,

obserwując się wzajemnie i biorąc pod uwagę wpływ (1) własnych działań na innych

oligopolistów oraz (2) działań obcych na własne decyzje cen i ilości.



Ta interakcja prowadzi do ustalenia się

równowagi oligopolu, czyli takich ilości i ceny dobra dla których wszyscy maksymalizują

swój zysk; w przypadku duopolu, jest to

wyznaczone przez punkt przecięcia się tzw.

krzywych reakcji dupolistów

(10)

II. Rodzaje konkurencji - przegląd



TEORIE RYNKU I KONKURENCJI

TEORIE RYNKU I

KONKURENCJI

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

Konkurencja doskonała i monopol pełny jako formy „skrajne”

Cechy rynku doskonale konkurencyjnego

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

B . Cechy „czystego monopolu” (rynku doskonale monopolistycznego)

I. Rodzaje konkurencji - przegląd

II. Rodzaje konkurencji - przegląd

B. Konkurencja monopolistyczna

Rodzaje konkurencji - przegląd

II. Rodzaje konkurencji - przegląd

C. Oligopol : konkurencja i współpraca

II. Rodzaje konkurencji - przegląd

Firmy bezpośrednio konkurują ze sobą ,

obserwując się wzajemnie i biorąc pod uwagę wpływ (1) własnych działań na innych

oligopolistów oraz (2) działań obcych na własne decyzje cen i ilości.

Ta interakcja prowadzi do ustalenia się

równowagi oligopolu, czyli takich ilości i ceny dobra dla których wszyscy maksymalizują

swój zysk; w przypadku duopolu, jest to

wyznaczone przez punkt przecięcia się tzw.

krzywych reakcji dupolistów

II. Rodzaje konkurencji - przegląd

Dostosowania mogą odbywać sie ex post (tzw. duopol Cournota ) , bądź (tzw. duopol Stackelberga) na zasadzie odgrywania

przez jedną z firm roli lidera,

wyznaczającego wielkość produkcji (udziału w pokryciu popytu gałęzi)

Specyfika tworzenia cen: mark up pricing

Kartel (zmowa cenowa) jako szczególny

rodzaj oligopolu