I N S T R U K C J A DLA SPECJALISTYCZNEGO SZPITALA WIELOPROFILOWEGO

I N S T R U K C J A

B EZPIECZEŃSTWA P ^OŻAROWEGO

DLA

SPECJALISTYCZNEGO SZPITALA WIELOPROFILOWEGO

SAMODZIELNEGO PUBLICZNEGO SZPITALA KLINICZNEGO NR 7 ŚLĄSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO W KATOWICACH

GÓRNOŚLĄSKIE CENTRUM MEDYCZNE IM. PROF. LESZKA GIECA

Sporządził: ………

Zatwierdzam do użytku służbowego : ...

Katowice, lipiec 2013

2

W S T Ę P

„Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia i środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

 zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

 zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

 prowadzenie działań ratowniczych.”

„Osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem”.

„Właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

 przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,

 wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,

 zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,

 zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

 przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej,

 zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,

 ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia”.

Wyciąg z ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej /Dz. U. Nr 81,poz. 351 z późniejszymi zmianami – tekst jednolity Dz. U. 2019 poz. 1372 /

PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA

1. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej – tekst jednolity /Dz.U. 2019r.

poz.1372 /,

2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r.

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów /Dz.

U. Nr 109, poz. 719 /,

3. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane – tekst jednolity /Dz.U. 2019 r. poz. 1186/, 4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie /Dz.U. 2019 r. poz. 1065/, 5. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009r. w sprawie

przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych /Dz.U. 2009 r. Nr 124, poz. 1030/

6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 listopad 2015r.

w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek ochrony przeciwpożarowej i osób czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej / Dz.U. 2015r. poz.

1962/,

7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 grudnia 2015r.

w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej / Dz.U. 2015 r. poz. 2117 z późniejszymi zmianami/,

8. Obowiązujące Polskie Normy:

 PN-B-02863. Ochrona przeciwpożarowa budynków.

Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Sieć wodociągowa przeciwpożarowa,

 PN-B-02864. Ochrona przeciwpożarowa budynków.

Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Zasady obliczania zapotrzebowania na wodę do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru,

 PN-B-02865. Ochrona przeciwpożarowa budynków.

Przeciwpożarowe zaopatrzenie wodne. Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa,

 PN-86/E-05003/01-02. Ochrona odgromowa obiektów budowlanych.

Wymagania ogólne. Ochrona podstawowa,

 PN-ISO 7010:202 E Symbole graficzne. Barwy bezpieczeństwa i znaki bezpieczeństwa.

Zarejestrowane znaki bezpieczeństwa.

POSTANOWIENIA

1. Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego dla budynku Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego w Katowicach przy ul Ziołowej 45/47, zwana dalej Instrukcją, stanowi realizację obowiązkowych postanowień § 6.1 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów /Dz. U. Nr 109,poz. 719/.

2. Instrukcja powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co najmniej raz na 2 lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu, które mają wpływ na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

3. Wszyscy pracownicy powinni zostać zapoznani z Instrukcją i zobowiązani są do przestrzegania jej postanowień. Zapoznanie się z postanowieniami Instrukcji pracownicy potwierdzają własnoręcznym podpisem na liście, której wzór jest załącznikiem do Instrukcji.

4. Instrukcję wprowadza się w życie decyzją lub zarządzeniem Dyrektora Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach.

4

SPIS TREŚCI

Wstęp str. 2

Podstawa prawna opracowania str. 3

Postanowienia str. 3

Spis treści str. 4

1. Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania

(składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem. str. 5

1.1 Charakterystyka budynków, przeznaczenie. str. 7

1.2 Warunki instalacyjne. str. 7

1.3 Klasyfikacja budynków ze względu na wysokość. str. 12

1.4 Klasa odporności pożarowej budynków. str. 13

1.5 Podział na strefy pożarowe. str. 13

1.6 Kategoria zagrożenia ludzi str. 14

1.7 Występowanie strefy zagrożenia wybuchem. str. 14

1.8 Znaki bezpieczeństwa. str. 14

1.9 Sposoby rozprzestrzeniania się pożaru str. 15

1.9.1 Przyczyny rozprzestrzeniania się pożaru. str. 15 1.9.2 Rodzaje zagrożenia dla życia i zdrowia ludzkiego podczas pożaru. str. 17

1.10 Zmiany w zagospodarowaniu obiektu str. 17

2. Wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz sposoby poddawania

ich przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym. str. 18

2.1 Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego. str. 18

2.2 Sposób poddawania stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych

i gaśnic przeglądom technicznym i konserwacji. str. 21

3. Sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia. str. 23

3.1 Alarmowanie. str. 23

3.2 Akcja ratowniczo-gaśnicza. str. 25

3.3 Instrukcja alarmowania. str. 26

4. Sposoby zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym

w obiekcie. str. 27

4.1 Sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym . str. 27 4.2 Zasady organizacji zabezpieczenia prac pożarowo-niebezpiecznych. str. 28 4.3 Wytyczne do zabezpieczenia prac pożarowo-niebezpiecznych. str. 29 5. Warunki i organizacja ewakuacji ludzi oraz praktyczny sposób ich sprawdzania str. 33

5.1 Zasady organizacji ewakuacji . str. 33

5.2 Przebieg ewakuacji ludzi. str. 42

5.3 Sposób praktycznego sprawdzenia organizacji i warunków ewakuacji. str. 45 6. Sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników,

z przepisami przeciwpożarowymi oraz treścią przedmiotowej instrukcji. str. 46 7. Zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób

będących ich stałymi użytkownikami. str. 47

8. Zasady ogólne organizacji działań ratowniczych na terenie szpitala. str. 48 9. Sposób przechowywania Instrukcji na potrzeby ekip ratowniczych do

prowadzenia działań ratowniczych. str. 53

10. Dane podmiotu lub osoby sporządzającej niniejszą instrukcję. str. 53

11. Załączniki. str. 53

1.

WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ, WYNIKAJĄCE Z PRZEZNACZENIA, SPOSOBU UŻYTKOWANIA, PROWADZONEGO PROCESU TECHNOLOGICZNEGO, MAGAZYNOWANIA

(SKŁADOWANIA) I WARUNKÓW TECHNICZNYCH OBIEKTU, W TYM ZAGROŻENIA WYBUCHEM

1.1 Charakterystyka budynków, przeznaczenie.

Zespół szpitalny Górnośląskiego Centrum Medycznego usytuowany jest w Katowicach - Ochojcu przy ul. Ziołowej 45/47 i składa się z kompleksu następujących obiektów:

WYKAZ OBIEKTÓW WCHODZĄCYCH W SKŁAD KOMPLEKSU „GCM”.

1. Budynek Administracyjny nr 1, 2. Budynek Administracyjny nr 2, 3. Archiwum Zakładowe,

4. Bakteriologia,

5. Budynek kontenerowy, 6. Garaż,

7. Górnośląski Ośrodek Kardiologii - GOK ( część niska i wysoka), 8. Hotel,

9. Hydroforownia, 10. Kotłownia,

11. Budynek działu żywienia,

12. Magazyn Materiałów Łatwopalnych, 13. Patomorfologia,

14. Portiernia, 15. Pralnia,

16. Specjalistyczny Szpital Wieloprofilowy - SSW ( część niska i wysoka), 17. Warsztaty techniczne,

18. Wiata blaszana,

19. Składowisko odpadów medycznych, 20. Stacja transformatorowa S-4,

21. Stacja transformatorowa S-1, 22. Stacja transformatorowa S-2,

SPECJALISTYCZNY SZPITAL WIELOPROFILOWY /SSW/.

Budynek SSW podzielony jest w części wysokiej piętrami na oddziały lekarskie, w części niskiej znajdują się m.in. przychodnie, pomieszczenia administracyjne, szatnia dla odwiedzających, sale wykładowe, portiernia. W części podziemnej znajduje się tunel stanowiący ogólnodostępną drogę komunikacji wewnętrznej łączącą szpital GOK i SSW, pralnię , kuchnię oraz budynek administracyjny nr 1. Wzdłuż tunelu oraz pod poszczególnymi obiektami znajdują się pomieszczenia obsługi technicznej takie jak m.in: warsztaty techniczne, wentylatorownie, akumulatorownie oraz pomieszczenia socjalne i szatnie dla personelu szpitala.

Dojazd do obiektów SSW możliwy jest drogą asfaltową od Katowic – Centrum, Piotrowic, Murcek. Na terenie szpitala dojazd do poszczególnych budynków realizowany jest układem dróg wewnętrznych. Komunikacja samochodowa na terenie obiektu może by utrudniona ze względu na nieprawidłowo parkujące tam samochody. Wymagań dojazdu pożarowego nie spełnia układ dróg obwodowych przy budynku Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego, w zakresie ich usytuowania w stosunku do obrysu budynków i odległości od nich /dotyczy dróg przy południowej i zachodniej elewacji szpitala/. Przy SSW od strony lądowiska dla helikopteru wykonany jest plac manewrowy 20x20 m przystosowany do rozstawienia sprzętu wysokościowego Państwowej Straży Pożarnej.

6

KONSTRUKCJA BUDYNKU

Konstrukcja budynku Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego /SSW/ jest w wykonaniu niepalnym ramy żelbetowe typu H, beton zbrojony elementy prefabrykowane. Klatki

schodowe żelbetowe monolistyczne, podesty z pustaków DZ-3. Dach w SSW wykonany jest z płyt dachowych kryty papą. Stropy prefabrykowane z przemysłowych płyt otworowych. Nad piwnicą strop stanowi płyta żelbetowa. Elewacja budynku na ścianach podłużnych płyty azbestowo- cementowe, na ścianach szczytowych płytki elewacyjne ceramiczne. Część wysoka szpitala składa się z 11 kondygnacji nadziemnych i 1 kondygnacji podziemnej w piwnicy o łącznej powierzchni

9308,8 m² , część niska składa się z 2 kondygnacji nadziemnych i 1 kondygnacji podziemnej w piwnicy o łącznej powierzchni 5518,9 m². W budynku znajdują się trzy klatki schodowe oraz 2 dźwigi szpitalne i 4 osobowe.

OPIS WYKORZYSTANIA POMIESZCZEŃ SSW.

PIĘTRO SPECJALISTYCZNY SZPITAL WIELOPROFILOWY X  Oddział Laryngologii Onkologii Laryngologicznej,

Oddział Neurochirurgii

IX  Oddział Neurochirurgii, Pododdział Udarowy, Oddział Neurologii

VIII Oddział Chorób Wewnętrznych i Metabolicznych, Oddział Geriatri

VII Oddział Chorób Wewnętrznych i Reumatologii

VI Oddział Chirurgii Ogólnej, Naczyń, Angiologii i Flebologii V  Oddział Chirurgii Ogólnej, Naczyń, Angiologii i

Flebologii

IV  Oddział Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu III  Oddział Psychiatrii i Psychoterapii

 Oddział Dzienny Rehabilitacji Psychiatrycznej

II

 Blok Operacyjny Oddziału Chirurgii Ogólnej, Naczyń, Angiologii i Flebologii

 Blok Operacyjny Oddziału Laryngologii i Onkologii Laryngologicznej

 Blok Operacyjny Oddziału Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu

 Blok Operacyjny Oddziału Neurochirurgii

I

 Oddział Rehabilitacji Leczniczej

 Zakład Rehabilitacji Leczniczej

 Oddział Onkologii

 Poradnie Specjalistyczne

 Pomieszczenia biurowe, Kaplica, Punkt handlowy

 Zakład Endoskopii, pracownie diagnostyczne oddziałów

Parter

 Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii

 Oddział Dzienny Rehabilitacji Psychiatrycznej Zaburzeń Nerwicowych

 Zakład Diagnostyki Obrazowej, Izba Przyjęć

 Poradnie Specjalistyczne

 Stacja Dializ Diaverum

 Pomieszczenia biurowe, Pracownia Małej Poligrafii

 Punkty gastronomiczne i handlowe. Poradnie Radiologii Zabiegowej

Suterena  Pomieszczenia magazynowe, Pomieszczenia techniczne, Depozyt

1.2 Warunki instalacyjne w SSW.

Instalacje przeciwpożarowe.

Systemami sygnalizacji pożarowej nazywamy zespół urządzeń służących do samoczynnego wykrywania i przekazywania informacji o pożarze. Podstawą działania systemu są rozmieszczone w poszczególnych pomieszczeniach tzw. czujki pożarowe, czyli urządzenia reagujące na obecność dymu , wzrost temperatury lub pojawienie się płomieni w nadzorowanym obiekcie. Sygnał z czujki przekazywany jest następnie do centralki pożarowej, która alarmuje sygnałem akustycznym obsługę centralki.

W budynku Specjalistycznego Szpitala Wieloprofilowego występują czujki pożarowe reagujące na obecność dymu. System sygnalizacji pożaru oparty jest na centrali Telsap 2008 i CSP-

30 zlokalizowanej w pomieszczeniu centrali telefonicznej /budynek administracyjny Nr 1 i obsługiwanej całodobowo przez obsługę centrali. Dodatkowo w Specjalistycznym Szpitalu

Wieloprofilowym funkcjonuje oddymianie automatyczne budynku /wszystkie trzy klatki schodowe w budynku/ sterowane przez centralę oddymiania MCR 97050 20 lub ręcznie z przycisków umieszczonych w dyżurkach pielęgniarskich na ostatniej kondygnacji SSW. Instalacja monitorowana jest przez Komendę Miejską Państwowej Straży Pożarnej w Katowicach.

W szpitalu zainstalowano na każdej kondygnacji Ręczne Ostrzegacze Pożarowe – ROP-y odpowiednio oznakowane zgodnie z wymogami przeciwpożarowymi, stanowią one uzupełnienie czujek pożarowych.

UWAGA

ZBICIE SZYBKI RĘCZNEGO OSTRZEGACZA POŻAROWEGO ZAPEWNIA

NATYCHMIASTOWE PRZEKAZANIE SYGNAŁU ALARMOWEGO O POŻARZE DO MIEJSKIEGO STANOWISKA KIEROWANIA KOMENDY

MIEJSKIEJ PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W KATOWICACH.

O KAŻDORAZOWYM UŻYCIU ROP-A NALEŻY TELEFONICZNIE POINFORMOWAĆ CENTRALĘ TELEFONICZNĄ W SZPITALU.

Rozróżniamy dwa rodzaje alarmów pożarowych tj.: alarm pożarowy I-go i II-go stopnia:

Alarm pożarowy I stopnia

Sygnał z czujki dymu jaki dociera do centralki pożarowej i jest przez nią rejestrowany stanowi dla obsługi centrali telefonicznej informację, w którym miejscu w obiekcie GCM pojawiło się zadymienie. Od momentu zarejestrowania przez centralkę nadejścia sygnału zadziałania czujki, obsługa centrali telefonicznej ma 30 sekund na potwierdzenie przyjęcia sygnału. W przypadku braku reakcji centralka pożarowa przechodzi automatycznie w stan alarmu pożarowego II stopnia. Jeżeli obsługa centrali telefonicznej w czasie 30 sekund potwierdzi przyjęcie sygnału, centralka rozpoczyna odliczanie tzw. „czasu zwłoki”, który jest czasem pozwalającym na potwierdzenie, czy sygnał wysyłany przez czujkę nie jest alarmem fałszywym. Czas zwłoki wynosi ok. 5 minut.

W przypadku niemożności rozpoznania zdarzenia przez obsługę w czasie do 5 minut, pracownik obsługujący centralę, w uzasadnionym przypadku może zresetować sygnał alarmu, co przedłuży czas rozpoznania o dalsze 5 minuty, w przeciwnym razie centrala przechodzi w stan alarmu pożarowego II stopnia. Alarm pożarowy I stopnia nie steruje pracą urządzeń decydujących o bezpieczeństwie pożarowym budynku.

8

Alarm pożarowy II stopnia

Alarm pożarowy II stopnia może wystąpić w następujących sytuacjach:

- brak reakcji ze strony obsługi centralki pożarowej w czasie dłuższym niż 30 sekund od momentu nadejścia sygnału z czujki,

- po 5 minutach od momentu potwierdzenia nadejścia sygnału z czujki, jeżeli obsługa nie zresetuje nadejścia sygnału,

- bezpośrednio po zadziałaniu ROP-a /ręcznego ostrzegacza pożarowego/.

UWAGA

ALARM POŻAROWY II STOPNIA TRANSMITOWANY JEST AUTOMATYCZNIE DO MIEJSKIEGO STANOWISKA KIEROWANIA

KOMENDY MIEJSKIEJ PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W KATOWICACH I WÓWCZAS NIE MA MOŻLIWOŚCI ODWOŁANIA ZASTĘPÓW PSP, KTÓRE MUSZĄ DOJECHAĆ DO OBIEKTU WSKAZANEGO

PRZEZ MONITORING POŻAROWY.

Za transmisję alarmów do Komendy Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Katowice odpowiada firma NOMA 2 – główny operator monitoringu pożarowego.

Okresowych przeglądów systemu sygnalizacji pożaru w GCM wykonuje firma „ALARM MEGA SYSTEM” w zakresie:

1) konserwacja urządzeń systemu sygnalizacji pożaru oraz centralki instalacji oddymiania klatek schodowych w SSW - 4 razy w roku,

2) badanie szczelności czujek pożarowych - 1 raz w roku,

3) naprawy urządzeń w terminie 48 godzin od zgłoszenia uszkodzenia.

Okresowych przeglądów automatycznego systemu oddymiania szpitala SSW, stanu technicznego drzwi przeciwpożarowych na terenie GCM, hydrantów wewnętrznych i zewnętrznych, podręcznego sprzętu gaśniczego i oznakowania p.poż w obiekcie dokonuje wyznaczony pracownik GCM raz w miesiącu odnotowując ten fakt w książce przeglądów.

Każda czujka dymu na jakimkolwiek piętrze lub w tunelu w budynku SSW po alarmie 2 stopnia spowoduje wysterowanie central Mercor /odpowiedzialnych za drzwi p.poż./ Oznacza to, że wszystkie drzwi w budynku SSW na kondygnacjach i w tunelu zamkną się jednocześnie. Po resecie centrali p.poż i central Mercor wszystkie drzwi trzeba pootwierać ręcznie. Taki sposób funkcjonowania wynika z tego, że tylko jedna para przewodów elektrycznych zasila elektrotrzymacze na wszystkich piętrach SSW.

W archiwum centralnym w szpitalu system zabezpieczający obiekt przeciwpożarowo oparty jest na sieci czujek dymowych rozmieszczonych w budynku. Czujka po wykryciu zadymienia uruchamia automatycznie /poprzez centralkę/ linię telefoniczną do centrali telefonicznej w szpitalu informując obsługę centrali o wykrytym zadymieniu. Po takim sygnale otrzymanym w godzinach pracy archiwum tj. 7.30 – 15 centrala telefoniczna informuję bezpośrednio pracowników archiwum /celem potwierdzenia informacji/ oraz ochronę obiektu, po godzinie 15 centrala powinna informować każdorazowo Państwową Straż Pożarną oraz ochronę obiektu.

Instalacja hydrantowa zewnętrzna i wewnętrzna.

Na terenie Górnośląskiego Centrum Medycznego występuje sieć hydrantowa zewnętrzna jak i wewnętrzna oznakowana zgodnie z zgodnie z PN –92/N1 256/01 pt. „Znaki bezpieczeństwa

ochrony przeciwpożarowej”. Rozmieszczenie hydrantów wewnętrznych zgodnie z „Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony

przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów” – rozdział 5 rozporządzenia tj.

1) Hydranty wewnętrzne oraz zawory hydrantowe Ø 52 muszą znajdować się na każdej kondygnacji, przy czym w budynku wysokim i wysokościowym należy stosować po dwa zawory 52 na każdym pionie na kondygnacji podziemnej i na kondygnacji położonej na wysokości powyżej 25 m oraz po jednym zaworze na każdym pionie na pozostałych kondygnacjach,

2) Hydranty Ø 25 z wężem półsztywnym stosowane powinny być na każdej kondygnacji budynku wysokiego i wysokościowego,

W Specjalistycznym Szpitalu Wieloprofilowym w części wysokiej na każdej klatce schodowej znajduje się pion hydrantowy z wyprowadzonymi zaworami Ø 52 na każdej kondygnacji.

Dodatkowo w części wysokiej na każdej kondygnacji na oddziałach oraz w tunelu znajdują się

wewnętrzne hydranty Ø 25 z wężem półsztywnym. Przeglądy hydrantów wewnętrznych i zewnętrznych dokonywane są okresowo przez pracownika wyznaczonego pracownika w GCM .

Ciśnienie robocze w wężach hydrantowych podlega sprawdzaniu raz na 5 lat, a wydajność hydrantu sprawdzana jest raz w roku przez wyspecjalizowaną firmę. Dodatkowo na terenie GCM /w pobliżu

stacji tlenowej/ zlokalizowane są dwa wodne zbiorniki p.poż. każdy po 350 m³, wyposażone w przyłącze do podłączenia się pożarniczych samochodów gaśniczych.

Hydrant 25 z wężem półsztywnym. Hydrant 52 z wężem płasko składanym

10

Instalacja elektryczna.

Budynki Górnośląskiego Centrum Medycznego (GCM) zasilane są z trzech stacji transformatorowych 20/0,4 kV.

STACJA S-1 - zasila budynki Szpitala Wieloprofilowego (SSW), administracyjny nr 1, pralni, kuchni centralnej oraz w sytuacji awaryjnej istnieje możliwość podania napięcia do budynku Górnośląskiego Ośrodka Kardiologii (GOK). Zasilanie zrealizowane jest poprzez dwie linie 20 kV i dwa transformatory 20/0,4 kV ; 1000 kVA:

- sekcja 1 zasilana z GPZ Piotrowice , - sekcja 2 zasilana z GPZ Brynów ,

Po stronie niskiego napięcia sekcje pracują w automatyce samoczynnego załączenia rezerwy (SZR). Rezerwowym źródłem zasilania w energię elektryczną są agregaty prądotwórcze : A-1 (moc 44kVA), A-2 (moc 250kVA) , A-3 (moc 250kVA), A-4 (moc 55kVA), A-5 (moc 92 kVA). Agregaty A-1, A-4, A-5 – pracują w układzie automatyki z autostartem, natomiast agregaty A-2 i A-3 uruchamiane są ręcznie ( stacja S-1 posiada całodobową obsługę ).

Do zasilania bezprzerwowego Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii , w pomieszczeniu pod oddziałem (piwnice) zainstalowano zasilacz UPS 30 kVA.

Sieć oświetlenia ewakuacyjnego w budynku SSW zrealizowana jest z zastosowaniem opraw z modułami awaryjnymi.

STACJA S-2 - zasilana jest kablami 20 kV ze stacji S-1 .Odpowiednio z sekcji 1 i z sekcji 2 napięcie podane jest na dwa transformatory 20/0,4 kV ; 630 kVA.

Po stronie niskiego napięcia sekcje pracują w automatyce samoczynnego załączenia rezerwy (SZR) i zasilają budynki: kotłowni, hydroforowi, warsztatów technicznych i archiwum centralnego.

Rezerwowym źródłem zasilania w energię elektryczną jest agregat A-6 (moc 250kVA). Agregat uruchamiany jest ręcznie przez uprawnionych pracowników kotłowni (dyżur całodobowy).

STACJA S-4 - zasila budynek Górnośląskiego Ośrodka Kardiologii (GOK ). Odpowiednio ze stacji S-2 z sekcji 1 i z sekcji 2 napięcie podane jest na dwa transformatory 20/0,4 kV ; 630 kVA w stacji S-4

Po stronie niskiego napięcia sekcje pracują w automatyce samoczynnego załączenia rezerwy (SZR). Rezerwowym źródłem zasilania w energię elektryczną jest agregat A-7 (moc 300 kVA),pracujący w układzie autostartu. Do zasilania sieci oświetlenia ewakuacyjnego części niskiej służy centralna bateria akumulatorów 220V (pomieszczenie akumulatorni w suterynach) , a w części wysokiej zastosowano oprawy z modułem awaryjnym.

System zasilania bezprzerwowego w budynku GOK obejmuje:

- zasilacz UPS 30 kVA na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii z Nadzorem Kardiologicznym (pomieszczenie techniczne na oddziale).

- zasilacze na zasilaniu bloku operacyjnego : - dla sal nr 5 i 6 zainstalowano UPS 20 kVA , dla sal nr 1, 2, 3, 4, UPS 30 kVA (zlokalizowane w rozdzielni R-1).

- zasilacz UPS 30 kVA zainstalowany w Serwerowni ( pomieszczenie serwerowni piętro I ).

WYŁĄCZENIE AWARYJNE ZASILANIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ

W obiektach szpitalnych nie występuje główny wyłącznik prądu w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie § 183 pkt.2.

W budynkach Szpitala Wieloprofilowego (SSW) i Górnośląskiego Ośrodka Kardiologii (GOK) odłączenie zasilania energii elektrycznej może być zrealizowane w rozdzielniach niskiego napięci w piwnicach lub na poszczególnych kondygnacjach w tablicach rozdzielczych przez dyżurnego elektryka (dyżur całodobowy, telefon wew. 87-52 GOK , oraz 86-36 SSW).

Każdorazowo konieczność wyłączenia energii elektrycznej musi być uzgodniona z lekarzem dyżurnym oddziału , którego dotyczy ewentualne wyłączenie. W budynkach pralni , kuchni centralnej , archiwum centralnego, warsztatów technicznych i kotłowni zainstalowano główny wyłącznik prądu.

Okresowe pomiary ochronne wykonywane są zgodnie z Instrukcją eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych Nr I/TTE/01 , a przeglądy instalacji elektrycznych i odgromowych

przeprowadzane są podczas przeglądów budynków dwa razy w roku (wiosenne i jesienne). Przeglądy oświetlenia ewakuacyjnego przeprowadzane są raz w miesiącu.

Okresowe przeglądy instalacji elektrycznej oraz odgromowej przeprowadzane są raz na 5 lat, dokonuje ich wyspecjalizowana firma. Dodatkowo raz w roku służby techniczne szpitala

przeprowadzają wizualną kontrolę stanu instalacji odgromowej.

Istotny wpływ na bezpieczeństwo pożarowe, podczas eksploatacji budynków Górnośląskiego Centrum Medycznego wywierać mogą zamontowane w nich instalacje elektroenergetyczne. Ich stan techniczny nie powinien przyczynić się do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrzeniania ognia.

Obwody instalacji elektrycznej należy poddawać okresowym badaniom w zakresie:

 badania skuteczności zastosowanych środków ochrony

przeciwporażeniowej – należy prowadzić co najmniej raz na 5 lat,

 badania rezystancji izolacji przewodów roboczych – należy prowadzić co najmniej raz na 5 lat .

Zagrożenie pożarowe powodowane przez przewody instalacji elektrycznych lub podłączenia

12

Instalacja tlenowa.

Tlen medyczny magazynowany jest w zbiorniku kriogenicznym. Zbiornik ten wpisany jest w rejestr Inspektoratu Dozoru Technicznego i podlega okresowym przeglądom technicznym.

Dokumentację przeglądów stanowi Książka Dozoru Technicznego. Zbiornik tlenu ma pojemność

20 t, usytuowany jest na terenie zaplecza technicznego. Teren wokół zbiornika jest ogrodzony i zabezpieczony przed dostępem osób niepowołanych.

Instalacja tlenowa doprowadzona jest za pośrednictwem wewnętrznej instalacji tlenowej do obydwu szpitali na poszczególne oddziały szpitalne /sale chorych, pokoje zabiegowe, sale operacyjne/. Punkty poboru tlenu są we wszystkich pomieszczeniach szpitala ujednolicone. Oddziały Intensywnej Opieki Medycznej , sale operacyjne zaopatrzone są w skrzynki zaworowo – informacyjne, które pełnią funkcję alarmową w przypadku zaniku dopływu tlenu, powietrza, próżni.

Każdy oddział posiada sprawne zawory odcinające dopływ tlenu , czytelnie oznakowane. Butle z tlenem przechowywane są w boksie usytuowanym przy zbiorniku kriogenicznym oraz na zewnątrz przy budynku Stacji Dializ i przy budynku GOK. Butle z CO 2 przechowywane są razem z butlami tlenowymi w osobnych boksach. Butle transportowane są na oddziały przez pracowników Warsztatów Gazów Medycznych na wózkach ręcznych. Przeglądu i legalizacji butli dokonuje każdorazowo przy ich napełnianiu dostawca gazów medycznych.

Awarie punktów poboru tlenu jak również wszelkiego rodzaju nieprawidłowości w dostarczaniu gazów lub wymiany butli z tlenem , podtlenkiem azotu należy zgłaszać do:

1) warsztat gazów medycznych tel. kontaktowy :88-72, 2) dział energomaszynowego tel. kontaktowy 88-46,88-43, 3) kierownik działu maszynowego tel. kontaktowy 89-03.

Powyższe informacje zawarte są w opracowanych i obowiązujących w Górnośląskim Centrum Medycznym w Katowicach – Ochojcu „Zasadach magazynowania i dystrybucji gazów medycznych oraz zasadach postępowania w czasie awarii zbiornika kriogenicznego”.

Instalacje wewnętrzne i zewnętrzne.

 wodno - kanalizacyjna,

 teletechniczna,

 centralnego ogrzewania,

 telefoniczną,

 wentylacyjna,

 przywoławcza,

 odgromowa,

 monitoring wizyjny.

1.3 Klasyfikacja budynków ze względu na wysokość.

Zgodnie z § 8 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, budynki

szpitalne GCM oraz hotel o wysokości od 25-55 m zaliczane są do kategorii wysokie /W/.

Pozostałe obiekty GCM kształtują się w granicach budynków zaliczanych do kategorii niskie /N/

lub średniowysokie /SW/.

1.4 Klasa odporności pożarowej budynków.

Zgodnie z § 212 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r.

w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie obiekty szpitalne GCM wykonane są w klasie „B” odporności pożarowej, co oznacza, że poszczególne elementy budynków powinny mieć odpowiednią odporność ogniową:

 ściany główne - R120 - 120 min,

 konstrukcja dachu - R30 - 30 min,

 stropy - REI60 - 60 min,

 ściany zewnętrzne - EI60 - 60 min,

 ściany działowe - EI30 - 30 min,

 przekrycie dachu - E30 - 30 min,

R – nośność ogniowa, E – szczelność ogniowa, I – izolacyjność ogniowa

1.5 Podział na strefy pożarowe.

Strefa pożarowa jest to maksymalna, dopuszczalna przepisami powierzchnia, przestrzeń budynku, składu otwartego, kondygnacji /lub ich sumy/ w obrębie której może rozprzestrzeniać się pożar. Zakłada się, że pożar nie może rozprzestrzenić się na sąsiednie strefy pożarowe. Strefę pożarową może stanowić budynek, albo jego część, oddzielona od innych budynków lub części budynku, elementami oddzieleń przeciwpożarowych, bądź też pasami wolnego terenu, o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległości od innych obiektów budowlanych. Powierzchnie kondygnacji połączonych nie zamkniętymi otworami sumuje się przy ustalaniu wielkości strefy pożarowej.

Drzwiami pożarowymi nazywamy specjalne , automatycznie zamykane lub zasuwane po wywołaniu alarmu pożarowego drzwi, których zadaniem jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się ognia przez założony dla ich konstrukcji, określony w minutach czas. Podstawową cechą jaką powinny się charakteryzować drzwi pożarowe, jest zachowanie ich pełnej sprawności technicznej tj.

szczelności oraz możliwości wielokrotnego ręcznego otwierania i automatycznego zamykania mimo nawet znacznego wzrostu temperatury.

Obiekty szpitalne Górnośląskiego Centrum Medycznego tj. Specjalistyczny Szpital Wieloprofilowy/SSW/ oraz Górnośląski Ośrodek Kardiologii/GOK/ stanowią dwie odrębne strefy pożarowe. W każdym z tych obiektów dodatkowo występuje podział na strefy pożarowe na poszczególnych kondygnacjach. Zgodnie z § 227 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dopuszczalna powierzchnia strefy pożarowej w budynku wielokondygnacyjnym zaliczonym do kategorii zagrożenia ludzi ZL II wynosi 2.000 m² /zachowane w budynkach szpitalnych GCM/. Strefy pożarowe wyznaczają ściany , stropy oraz zamontowane drzwi przeciwpożarowe. W obiekcie SSW w klatkach bocznych oraz przy wejściach na oddziały na

wszystkich kondygnacjach zabudowane są drzwi p.poż. o odporności ogniowej 30 minut z samozamykaczami , w części podziemnej /pod SSW/ zabudowane są drzwi p.poż o odporności 60

minut /wydzielające strefy pożarowe/ oraz drzwi o odporności ogniowej 30 minut wydzielającego pomieszczenia techniczne. Drzwi przy wejściach na oddziały w SSW oraz w części podziemnej /pod SSW i GOK/ normalnie utrzymywane są w pozycji otwartej, zamykają się poprzez zwolnienie elektrotrzymacza:

- ręcznie gdy użyjemy przycisku usytuowanego na ścianie w pobliżu drzwi,

- poprzez system sygnalizacji pożaru , gdy w danej strefie czujka wykryje zadymienie.

14

Przeciętne obciążenie ogniowe w budynkach Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach nie przekracza wielkości 500 MJ/m².

1.6 Kategoria zagrożenia ludzi.

Kategoria zagrożenia ludzi jest umownym pojęciem określającym stopień niebezpieczeństwa pod względem użytkowania lub możliwości ewakuacji ludzi przebywających w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego oraz budynkach użyteczności publicznej.

Zgodnie z § 209 ust 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002r.

w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie / Dz.U. Nr 75 poz. 690 z 2002r. zm. Dz.U. Nr 33 poz. 270 z 2003r./ budynki szpitalne GCM zaliczamy do kategorii zagrożenia ludzi ZL II/ budynki przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się/,

1.7 Występowanie strefy zagrożenia wybuchem.

Określenie stref zagrożenia wybuchem dokonuje inwestor, projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym. Wytyczne zawarte w załączniku do Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 roku, w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów / Dz. U. Nr 109, poz. 719 /, zakładają obliczenie przyrostu ciśnienia (∆p) w pomieszczeniu, jakie może powstać w wyniku wybuchu mieszaniny powstałej z par rozpuszczalników z powietrzem.

W/w Rozporządzenie obligatoryjnie narzuca, jeżeli ∆p przekroczy 5 kPa w danym pomieszczeniu – określa się je jako pomieszczenie zagrożone wybuchem.

Budynki należące do Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach przy ul. Ziołowej45/47 ze względu na specyfikę oraz sposób użytkowania nie posiadają

pomieszczeń, w których występuje (lub może wystąpić) strefa zagrożenia wybuchem.

1.8 Znaki bezpieczeństwa (piktogramy).

Obiekty Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach przy ul. Ziołowej45/47 są oznakowane znakami zgodnymi z Polskimi Normami dotyczącymi znaków bezpieczeństwa oraz zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów / Dz. U. Nr 109, poz. 719 /., dotyczy to w szczególności:

 dróg ewakuacyjnych w sposób zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,

 miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic,

 miejsc usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi, Dodatkowo w budynkach GCM rozmieszczone są w widocznych miejscach skrócone

„Instrukcje postępowania na wypadek pożaru” wraz z wykazem telefonów alarmowych.

Przykłady znaków bezpieczeństwa:

ZAKAZ PALENIA HYDRANT WEW. GAŚNICA ROP WYJŚCIE EWAKUACYJNE KIERUNEK EWAKUACJI

1.9 Sposoby rozprzestrzeniania się pożaru.

W przypadku powstania pożaru w którymkolwiek z pomieszczeń lub pokoi w budynkach GCM , w początkowej fazie będzie się on rozprzestrzeniał w obrębie tego pomieszczenia /pożar wewnętrzny/. W takich przypadkach kierunek rozwoju pożaru jest zgodny z kierunkiem ciągu powietrza, a także z umiejscowieniem materiałów palnych. Podczas pożaru wywiązuje się ciepło, powstają gazy pożarowe i dym. Mieszają się one z powietrzem w pomieszczeniu i ciąg termiczny unosi je ku górze. Następstwem tego zjawiska jest stały dopływ powietrza do źródła pożaru. Ciepło, jakie wywiązuje się podczas pożaru przenosi się nie tylko ku górze, lecz rozchodzi się we wszystkich kierunkach. Wskutek promieniowania cieplnego, które jest czynnikiem decydującym o rozszerzaniu się pożaru, materiały palne znajdujące się w pobliżu źródła pożaru ulegają samozapaleniu. Czas od powstania pożaru do jego swobodnego rozwoju waha się od kilku do kilkudziesięciu minut i jest zależny od ilości materiału palnego, jego rozdrobnieniu, łatwopalności, odległości od źródła pożaru, oraz zawartości tlenu w powietrzu. W następstwie swobodnego rozwoju pożar może się rozprzestrzenić i objąć swoim zasięgiem pomieszczenia sąsiednie. Dym i gazowe produkty spalania szybko rozprzestrzenią się poprzez korytarze do sąsiednich pomieszczeń.

1.9.1 Przyczyny rozprzestrzeniania się pożaru

W obiektach Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach przy ul. Ziołowej45/47 nie znajdują się pomieszczenia zagrożone gwałtownym rozwojem pożaru lub wybuchem. Spośród materiałów palnych w części administracyjnej przeważa drewno i materiały drewnopochodne występujące w postaci elementów umeblowania oraz papier w postaci różnego typu dokumentacji, materiały włókiennicze w postaci zasłon w oknach. W części szpitalnej i przychodniach występują

materiały drewnopochodne w postaci elementów umeblowania oraz materiały włókiennicze

w postaci pościeli na salach chorych, pokojach zabiegowych oraz zasłony w oknach.

W pomieszczeniach magazynowych występują materiały w postaci opakowań papierowych, różnego rodzaju opatrunków bawełnianych, strzykawki, lekarstwa w opakowaniach papierowych lub plastikowych. W części podziemnej /tunelu komunikacyjnym/ występuje szereg pomieszczeń tzw.

magazynowych przeznaczonych również na przechowywanie dokumentacji archiwalnej z poszczególnych oddziałów w sytuacji powstania zagrożenia pożarowego występuje

niebezpieczeństwo gwałtownego rozprzestrzeniania się pożaru do czasu podjęcia działań gaśniczych.

Niebezpieczeństwo powstania pożaru wynikać może z następujących przyczyn :

 - nieostrożność w stosowaniu otwartego ognia lub przy paleniu tytoniu,

 pozostawienie nie wyłączonych odbiorników energii elektrycznej lub ustawianie ich w pobliżu materiałów palnych,

 niewłaściwej i nieterminowej konserwacji urządzeń i instalacji elektrycznych oraz piorunochronnych,

 złe zabezpieczenie i nieostrożność w trakcie prowadzenia prac pożarowo-niebezpiecznych, zwłaszcza prac spawalniczych,

 nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów przeciwpożarowych, umyślne podpalenia.

Pożar może się rozprzestrzenić wskutek:

 stosowania palnych elementów budowlanych i wystroju wnętrz pomieszczeń,

 niewłaściwego składowania materiałów technicznych, papieru lub innych materiałów palnych,

 braku lub niesprawności podręcznego sprzętu gaśniczego,

 nieznajomości zasad i sposobu likwidacji pożaru w zarodku przez pracowników,

 braku lub niesprawności środków łączności i alarmowania,

 niepełnego zabezpieczenia obiektu w system sygnalizacji pożaru.

16

Zagrożenie dla życia i zdrowia ludzkiego podczas pożaru wynikać może z :

 zatrucia wydzielającymi się gazami pożarowymi podczas tlenia i palenia się materiałów palnych, a szczególnie tworzyw sztucznych,

 oparzeń ciała wskutek promieniowania cieplnego lub od rozgrzanych przedmiotów,

 składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji, zastawiania przedmiotami lub zamykanie wyjść ewakuacyjnych,

 silnego zadymienia dróg ewakuacyjnych,

Do pomieszczeń, obiektów o szczególnym zagrożeniu pożarowym możemy zaliczyć:

 pomieszczenia magazynowe w części podziemnej pod GOK i SSW,

 aptekę,

 archiwum centralne,

 pomieszczenia socjalne,

 warsztaty techniczne,

 magazyn materiałów łatwopalnych.

OGÓLNE ZASADY ZAPOBIEGANIA MOŻLIWOŚCI POWSTANIE POŻARU

W czasie użytkowania pomieszczeń na terenie Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach należy przestrzegać przepisy profilaktyczne o zachowaniu bezpieczeństwa

pożarowego, ograniczając w ten sposób możliwość powstania i rozprzestrzeniania się pożaru.

Zapobieganie zagrożeniu pożarowemu polegać powinno w głównej mierze na eliminowaniu jego potencjalnych przyczyn. Oznacza to między innymi konieczność przestrzegania następujących zasad :

 budynki i poszczególne pomieszczenia należy użytkować w sposób zgodny z założeniami projektowymi; wszelkie zmiany w tym zakresie mogą być dokonywane jedynie po dostosowaniu pomieszczeń do nowych funkcji i przeznaczenia, w tym również do wymagań ochrony przeciwpożarowej,

 w budynkach oraz na terenach przyległych, zabronione jest wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ratowniczego lub ewakuacji,

 zabronione jest używanie otwartego ognia, palenia tytoniu w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo ,

 instalacje elektryczne, zarówno oświetleniowe, jak i służące do zasilania urządzeń, należy utrzymywać w stanie pełnej sprawności technicznej (szczególną uwagę należy zwracać na stan połączeń instalacyjnych wewnątrz puszek rozgałęźnych, gniazd wtyczkowych i wszelkiego rodzaju wyłączników),

 należy zapewnić czytelne i jednoznaczne oznakowanie i opisanie tablic bezpiecznikowych,

 wszelkie zmiany i poprawki w instalacjach elektroenergetycznych mogą być wykonywane przez uprawnionych instalatorów,

 instalacje elektryczne należy eksploatować z uwzględnieniem dopuszczalnych obciążeń, wynikających z zastosowanych przekrojów przewodów i użytych zabezpieczeń,

 oprawy oświetleniowe oraz sprzęt instalacji elektrycznych /wyłączniki, gniazda wtyczkowe itp./

należy instalować na podłożu niepalnym lub z odpowiednią izolacją od tego podłoża, uniemożliwiającą jego zapalenie,

 przy adaptacji i modernizacji pomieszczeń należy uwzględniać wymagania przepisów budowy i eksploatacji urządzeń /instalacji/ elektrycznych, zwłaszcza w przypadku podłączania dodatkowych odbiorników energii elektrycznej,

 w pomieszczeniach magazynowych należy stosować wyłącznie punkty świetlne z kloszami ochronnymi (nie dotyczy świetlówek), przy czym osłony te powinny być wykonane z materiałów niepalnych,

 zapewnienie właściwego oznakowania lokalizacji podręcznego sprzętu gaśniczego, wyłączników prądu oraz dróg, kierunków i wyjść ewakuacyjnych,

 materiały palne należy przechowywać w odległości nie mniejszej niż 0,5 m od urządzeń, których powierzchnie zewnętrzne mogą stykać się nagrzewać do temperatury powyżej 100 ⁰C,

 materiały palne można składować tylko w pomieszczeniach przeznaczonych do tego celu;

zabronione jest składowanie ich w pomieszczeniach o dotychczasowym przeznaczeniu biurowym lub innej niż funkcja magazynowa, bez dostosowania do nowych wymagań ochrony przeciwpożarowej,

 ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55⁰ C) należy przechowywać wyłącznie

w pojemnikach, urządzeniach i instalacjach przystosowanych do tego celu, wykonanych z materiałów co najmniej trudno zapalnych, odprowadzających ładunki elektryczności statycznej,

wyposażonych w szczelne zamknięcia i zabezpieczonych przed stłuczeniem,

 wyjścia ewakuacyjne należy utrzymywać w stanie umożliwiającym ich natychmiastowe użycie (otwarcie na zewnątrz),

 instalacje wewnętrzne należy poddawać okresowym badaniom i przeglądom, zgodnie z zaleceniem niniejszej instrukcji.

1.9.2 Rodzaje zagrożeń dla życia i zdrowia ludzkiego podczas pożaru:

 zewnętrzne oparzenia ciała wskutek promieniowania cieplnego lub od rozgrzanych przedmiotów,

 oparzenia zewnętrzne i wewnętrzne w wyniku zaistnienia wybuchu mieszaniny gazów palnych,

 zatrucie gazowymi produktami spalania podczas tlenia i palenia się materiałów palnych, a szczególnie tworzyw sztucznych,

 składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących celom ewakuacji, zastawiania ich zbędnymi przedmiotami lub zamykanie wyjść ewakuacyjnych,

 silne zadymienie istniejących dróg ewakuacyjnych,

 braku wydzielenia dróg ewakuacyjnych drzwiami z samozamykaczami.

1.10 Zmiany w zagospodarowaniu obiektu

Wszelkie zmiany w sposobie użytkowania budynków Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach, a także w przypadku ich rozbudowy lub przebudowy, podlegają uzgodnieniu pod względem spełnienia wymagań ochrony przeciwpożarowej przez rzeczoznawcę ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 02 grudnia 2015r. w sprawie uzgodnienia projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej / Dz. U. 2015, poz. 2117 z późniejszymi zmianami /. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy ze względu na charakter lub rozmiar robót budowlanych jest niezbędne sporządzenie projektu budowlanego.

Warunek ten powinien być bezwzględnie przestrzegany.

18

2. WYMAGANE URZĄDZENIA PRZECIWPOŻAROWE I GAŚNICE ORAZ SPOSOBY PODDAWANIA ICH PRZEGLĄDOM TECHNICZNYM I CZYNNOŚCIOM KONSERWACYJNYM.

Obiekty GCM ze względu na swoją specyfikę, sposób użytkowania oraz klasę odporności pożarowej, klasyfikację i kategorię zagrożenia ludzi muszą być wyposażony w podręczny sprzęt

gaśniczy. Wszystkie urządzenia przeciwpożarowe w obiektach powinny być wykonane zgodnie z projektem uzgodnionym pod względem ochrony przeciwpożarowej przez rzeczoznawcę do

spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Warunkiem dopuszczenia ich do użytkowania jest

przeprowadzenie odpowiednich prób i badań, potwierdzających prawidłowość ich wykonania i działania. Urządzenia przeciwpożarowe, podręczny sprzęt gaśniczy oraz instalacje techniczne,

powinny być poddawane okresowym przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym

zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach i instrukcjach obsługi. Przeglądy te i czynności konserwacyjne powinny być przeprowadzane przez osoby posiadające odpowiednie

uprawnienia i kwalifikacje zgodnie z zaleceniami producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku. Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być raz na 5 lat

poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ciśnienie robocze zgodnie z PN dotycząca konserwacji hydrantów wewnętrznych.

Właściciel lub zarządca jest obowiązany przechowywać przez okres istnienia budynków dokumenty związane z ich obsługą, eksploatacją, oraz opracowania projektowe i dokumenty robót budowlanych wykonanych w poszczególnych budynkach w toku ich użytkowania.

2.1 Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego

Budynki Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach powinny być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania Polskich Norm, będących odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących gaśnic. Przy doborze i rozmieszczeniu gaśnic przenośnych należy

uwzględnić przepisy Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych

i terenów (Dz.U. Nr 109, poz.719), które zawierają następujące zasady:

 gaśnice należy umieszczać w miejscach łatwo dostępnych i widocznych np. przy wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach i korytarzach, przy wyjściach na zewnątrz pomieszczeń,

 w obiektach wielokondygnacyjnych gaśnice umieszczamy w tych samych miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli warunki techniczne na to pozwalają,

 oznakowanie miejsc usytuowania gaśnic powinno być zgodne z Polskimi Normami,

 odległość z każdego miejsca w budynku, w którym może przebywać człowiek do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m,

 do gaśnicy powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m,

 gaśnice należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenie mechaniczne oraz działanie źródeł ciepła (np. grzejniki),

 w strefach pożarowych zaliczanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL II jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg / lub 3 dm³ / zawartego w gaśnicach powinna przypadać na każde 100 m² strefy pożarowej,

Podana ilość stanowi określenie wielkości minimalnych. Dopuszcza się zabezpieczenie przedmiotowego obiektu podręcznym sprzętem gaśniczym w ilościach ponadnormatywnych.

Rozróżniamy następujące grupy pożarów:

A- materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;

B- cieczy i materiałów stałych topiących się;

C- gazów;

D- metali;

F- tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

W Górnośląskim Centrum Medycznym gaśnice zlokalizowane są w oznakowanych i łatwo dostępnych miejscach na terenie całego obiektu. W budynku SSW znajdują się we wnękach odpowiednio oznakowanych /zgodnie z PN–92/N-01 256/01 pt. „Znaki bezpieczeństwa ochrony przeciwpożarowej”/, z możliwością każdorazowego ich użycia w razie takiej potrzeby. W znacznej ilości na terenie obiektu przeważają gaśnice proszkowe typu 6 kg ABC przeznaczone do gaszenia materiałów palnych stałych, płynnych, gazowych jak również do gaszenia pożarów urządzeń elektrycznych pod napięciem /do 1000 V z odległości min. 1 m/.

Można spotkać jeszcze w niektórych miejscach gaśnice śniegowe m.in. w pomieszczeniach technicznych w tunelu oraz na warsztatach.

20

2.2 Sposób poddawania stosowanych w obiekcie urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic przeglądom technicznym i konserwacji.

Czynności konserwacyjne przy podręcznym sprzęcie gaśniczym należy wykonywać zgodnie z instrukcją producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku, w zakresie zgodnym z zaleceniami producenta. Każda gaśnica powinna posiadać normową nalepkę z informacją o zastosowanym środku gaśniczym, producencie lub konserwatorze, numerze atestu według którego została wyprodukowana, roku produkcji, sposobie użycia, okresie gwarancji oraz ewentualnym terminie następnego badania.

NALEPKA INFORMACYJNA NA GAŚNICY

W przypadku użycia gaśnicy lub zauważenia jej uszkodzenia należy niezwłocznie powiadomić firmę odpowiedzialną za konserwację lub naprawę w/w sprzętu.

Przegląd – zespół czynności wykonywanych w celu potwierdzenia sprawności gaśnicy lub agregatu gaśniczego, w tym m.in.:

 oględziny zewnętrzne (uszkodzenia mechaniczne, korozja, stan plomb i zawleczek),

 dla gaśnic o pojemności zbiornika o pojemności powyżej 6 dm3 sprawdzenie ważności legalizacji UDT,

 sprawdzenie stopnia napełnienia środkiem gaśniczym i stanu czynnika wyrzutowego,

 sprawdzenie lokalizacji i stanu zamocowania gaśnicy lub agregatu gaśniczego,

 naklejenie kontrolki z datą następnego badania.

Przeglądy techniczne gaśnic powinny być przeprowadzane w okresach i w sposób zgodny z instrukcją ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż raz na rok.

Naprawa – zespół działań mających na celu przywrócenie pełnej sprawności gaśnicy lub agregatu gaśniczego, w tym m.in.:

22

 sprawdzenie stanu technicznego wszystkich części i w wypadku zużycia wymianę (uszczelki, prądownice, węże),

 napełnienie środkiem gaśniczym lub jego wymianę,

 wymiana lub napełnienie naboi i butli z czynnikiem napędowym (w razie potrzeby),

 w razie potrzeby malowanie zbiornika, wymianę oznakowania,

 naklejenie kontrolki z datą naprawy i następnego przeglądu.

O kwalifikacji do naprawy gaśnic decyduje zakład serwisowy na podstawie oceny stanu

technicznego (gaśnica została użyta, posiada usterki niemożliwe do usunięcia podczas przeglądu) w trakcie wykonywania przeglądu z uwzględnieniem:

 dozoru pełnego (legalizacja UDT), czyli badania okresowego zbiorników gaśnic pianowych i proszkowych o pojemności powyżej 6 dm3. Zbiorniki te podlegają badaniom okresowym co 5 lat, a w przypadku gaśnic pianowych bez wykładziny co 3 lata.

 gwarancji na środek gaśniczy (np. proszek gaśniczy – 5 lat).

Przeglądy okresowe oraz legalizacja gaśnic dokonywane są raz w roku przez pracownika GCM posiadającego odpowiednie uprawnienie. Remontów oraz napraw podręcznego sprzętu dokonuje się w wyspecjalizowanej firmie.

Rodzaj czynności konserwacyjnych i przeglądów oraz termin ich wykonania w budynkach Górnośląskiego Centrum Medycznego w Katowicach przy ul. Ziołowej 45/47

określa poniższa tabela:

Lp. Rodzaj czynności Termin Uwagi

1. Przegląd, konserwacja gaśnic Co najmniej 1 w roku lub częściej wg potrzeb

2. Przegląd stanu bezpieczeństwa pożarowego Co najmniej 1 w roku lub częściej wg potrzeb

3. Remont gaśnic Co 5 lat lub wg zaleceń producenta

i po każdym użyciu.

4. Przegląd, konserwacja instalacji hydrantowej,

próba wydajności Co najmniej 1 w roku lub częściej wg potrzeb

5.

Badanie instalacji elektrycznej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów

Co 5 lat lub częściej wg potrzeb

6. Przegląd instalacji oświetlenia ewakuacyjnego Co najmniej 1 w roku lub częściej wg potrzeb 7. Przegląd opraw oświetleniowych Co kwartał

8 Przegląd instalacji odgromowej Co 5 lat

9. Usuwanie zanieczyszczeń z przewodów

wentylacyjnych Co rok lub częściej wg potrzeb

3. SPOSOBY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU I INNEGO ZAGROŻENIA.

3.1 Alarmowanie.

Każdy kto zauważył pożar lub inne zagrożenie lub uzyskał informację o pożarze (lub innym zagrożeniu) obowiązany jest zachować spokój i nie dopuszczając do paniki natychmiast zaalarmować:

a) centralę telefoniczna w szpitalu nr tel. 8212 lub 900, b) piętra powyżej i poniżej miejsca zagrożenia,

c) osoby znajdujące się w strefie zagrożenia, d) z najbliższego aparatu telefonicznego:

 STRAŻ POŻARNĄ tel. 998, 112 podając następujące informacje :

 gdzie powstało zdarzenie – dokładny adres, nazwę obiektu,

 co się pali lub jakie jest inne zagrożenie,

 czy istnieje zagrożenie dla życia ludzi, czy są osoby ranne lub poszkodowane,

 numer telefonu z którego się mówi, oraz swoje imię i nazwisko.

UWAGA : Odłożyć słuchawkę dopiero po otrzymaniu odpowiedzi, że straż pożarna przyjęła zgłoszenie. Odczekać chwilę przy telefonie na ewentualne sprawdzenie zgłoszenia.

W razie potrzeby (nieszczęśliwy wypadek lub awaria) alarmować :

24

Równocześnie z alarmowaniem straży pożarnej należy, w miarę możliwości przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy sprzętu gaśniczego znajdującego się w pobliżu. Jeżeli źródło ognia zostało zlokalizowane i ma niewielkie rozmiary, należy podjąć próbę zlikwidowania go przy pomocy gaśnic lub hydrantów. W przypadkach, gdy ogień obejmuje większą powierzchnię albo całe pomieszczenie, a próba gaszenia nie przynosi rezultatów, natomiast pożar rozprzestrzenia się lub też źródło ognia nie jest ustalone, a w budynku rozprzestrzenia się dym, bezzwłocznie po alarmowaniu należy opuścić zajmowane pomieszczenia w budynku korzystając z dostępnych wyjść ewakuacyjnych i udać się na zewnątrz w wyznaczone miejsce zbiórki. W takiej sytuacji należy bezwzględnie powiadomić werbalnie (skutecznie) pozostałych użytkowników budynku.

PAMIĘTAJ POMIESZCZENIA ZADYMIONE NIE SĄ DLA CIEBIE BEZPIECZNE !

Na wypadek pożaru należy:

1. Ustalić miejsce i źródło występującego zagrożenia,

2. Każdorazowo powiadomić o zaistniałym zdarzeniu centralę telefoniczna szpitala pod nr wew. 8212 (900),

3. Jeżeli działania gaśnicze przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego nie narażają Twojego życia lub zdrowia – podejmij je,

4. W przypadku gdy Twoje działania gaśnicze nie są możliwe lub nie zlikwidowały pożaru należy:

a) wezwać pozostały personel do pomocy,

b) wyprowadzić z pomieszczenia gdzie się pali przebywające tam osoby, gdy jest to możliwe ,

c) zamknąć drzwi do tego pomieszczenia , aby dym nie wydostawał się na zewnątrz,

d) gdyby dym pojawił się już na korytarzu – zamknąć wszystkie drzwi do pozostałych pomieszczeń oraz na klatki schodowe, uszczelnić drzwi mokrymi np. prześcieradłami, e) nie dopuszczać pacjentów do strefy zadymionej,

f) przeprowadzić wszystkich pacjentów, gdy jest to możliwe do pomieszczeń wolnych od dymu,

g) przygotować pacjentów nie poruszających się o własnych siłach , leżących w pobliżu miejsca zagrożenia do ich ewakuacji,

h) wszelkie próby ewakuacji oraz odłączanie różnych instalacji w szpitalu, na oddziałach skonsultować z lekarzem dyżurnym oddziału,

i) nie wchodzić do strefy zadymionej,

j) gdy pojawi się na miejscu Państwowa Straż Pożarna, kierującemu akcją strażakowi bezwzględnie podporządkować się oraz udzielać mu wszelkich potrzebnych w tym momencie informacji,

k) czynnie uczestniczyć w akcji ratowniczo – gaśniczej, wykonując polecenia kierującego akcją ratowniczą,

l) osoby posiadające samochody , których ustawienie na terenie szpitala może utrudniać

dojazd jednostkom Państwowej Straży Pożarnej powinny je natychmiast przestawić w inne bezpieczne miejsce.

3.2 Akcja ratowniczo-gaśnicza.

 Równocześnie z alarmowaniem należy przystąpić do akcji ratowniczo-gaśniczej przy pomocy gaśnic znajdujących się w pobliżu po wcześniejszym wyłączeniu dopływu prądu do palącego się pomieszczenia.

 Do czasu przybycia pierwszych jednostek Państwowej Straży Pożarnej akcją ratowniczo- gaśniczą kieruje Dyrektor Szpitala lub osoba bezpośrednio przez niego wyznaczona.

 Akcję ratowniczo-gaśniczą prowadzić z rozwagą, tylko w początkowej fazie zdarzenia, gdy pożar ma niewielkie rozmiary (obejmuje fragmenty wystroju wnętrza, pojedyncze meble, urządzenia itp.) i występuje niewielkie zadymienie. Prowadzenie działań ratowniczo- gaśniczych w dużym zadymieniu jest niebezpieczne dla życia i zdrowia osób nie posiadających odpowiedniego zabezpieczenia dróg oddechowych.

 W przypadku, gdy ogień obejmuje większą powierzchnię albo całe pomieszczenie i rozprzestrzenia się, a próba gaszenia nie przynosi rezultatów, lub też źródło ognia nie jest

ustalone, a w budynku rozprzestrzenia się dym, natychmiast po alarmowaniu należy przystąpić do ewakuacji ludzi z zagrożonej kondygnacji.

 Starać się ograniczyć rozprzestrzenianie dymu poprzez zamknięcie drzwi do pomieszczenia gdzie się pali oraz uszczelnienie ich przy podłodze mokrymi np. prześcieradłami, ręcznikami.

 Jeżeli zadymienie korytarzy jest bardzo duże należy pozostać w swoich pomieszczeniach, uszczelnić drzwi dostępnymi środkami (szmaty, ręczniki itp., zwilżone wodą) i oczekiwać pomocy, swoją obecność w danym pomieszczeniu należy zasygnalizować osobom będącym na zewnątrz budynku np. werbalnie lub telefonicznie informując o swojej sytuacji.

 Dowódcy z jednostki Państwowej Straży Pożarnej przybyłemu na miejsce zdarzenia, należy

udzielić wszelkich informacji w zakresie posiadanej wiedzy o zaistniałym zagrożeniu oraz o obiekcie.

Każda osoba przystępująca do akcji ratowniczej powinna pamiętać, że:

 w pierwszej kolejności ratuje się zagrożone życie ludzkie,

 należy przeciwdziałać panice wśród osób przebywających w obiekcie, wzywając do zachowania spokoju i informując o drogach ewakuacji oraz roztaczać opiekę nad potrzebującymi pomocy,

 wchodząc do pomieszczeń i stref zadymionych przyjmować pozycję pochyloną (jak najbliżej podłogi) oraz zabezpieczyć drogi oddechowe prostymi środkami (np. wilgotną chustką),

 należy wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do pomieszczeń i stref objętych pożarem; nie wolno gasić wodą instalacji i urządzeń elektrycznych będących pod napięciem,

 należy usuwać z zasięgu ognia wszelkie materiały palne i wybuchowe oraz toksyczne,

 nie należy otwierać bez koniecznej potrzeby drzwi i okien w pomieszczeniach, w których powstał pożar, ponieważ dopływ powietrza sprzyja rozprzestrzenianiu się ognia,

 jednym z najważniejszych warunków jest zachowanie spokoju.

W przypadku ogłoszenia alarmu i zarządzenia ewakuacji, każda osoba przebywająca w budynku powinna:

 bezwzględnie zachować spokój, nie wywoływać paniki,

 podporządkować się poleceniom kierującego akcją ratowniczą,

 opuścić zagrożony rejon (budynek, pomieszczenie),

 udzielić pomocy innym, potrzebującym osobom.

Wszyscy pracownicy i osoby przebywające w obiekcie z chwilą przybycia Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej, zobowiązani są do podporządkowania się

dowódcy tej jednostki.

26

DYREKTOR SZPITALA

(lub osoba zastępująca/ wyznaczona)

– jako Kierujący Akcją Ratowniczą

Z chwilą zauważenia lub otrzymania informacji o powstaniu pożaru lub innego miejscowego zagrożenia Dyrektor lub osoba przez niego wyznaczona powinien:

1. Udać się na miejsce zdarzenia i przejąć kierowanie akcją ratowniczo-gaśniczą.

2. Sprawdzić, czy wszystkie czynności związane z ustaleniem miejsca zagrożenia, powiadomieniem Państwowej Straży Pożarnej zostały prawidłowo wykonane.

3. Dokonać oceny sytuacji (ocenić zagrożenie dla życia i zdrowia osób przebywających na terenie GCM, ocenić możliwość ograniczenia rozwoju zagrożenia, ocenić warunki i możliwość przeprowadzenia ewakuacji, ustalić i zabezpieczyć miejsca dla ewakuowanych na terenie budynku),

4. Podejmować stosowne decyzje, w szczególności:

 zarządzić powiadomienie o zagrożeniu wszystkich osób przebywających w obiekcie (werbalnie lub za pomocą gońca lub telefonicznie – wyznaczyć do tego 1 osobę),

 zarządzić ewakuację ludzi z zagrożonego budynku – określić kolejność, kierunki i drogi ewakuacji oraz miejsce dla ewakuowanych na terenie lub poza budynkiem,

 wyznaczyć osoby odpowiedzialne za ewakuację,

 w zależności od sytuacji pożarowej wyznaczyć osoby do ewakuacji mienia oraz miejsce do jego składowania,

 zarządzić wynikające w danej chwili potrzeby zmian w sterowaniu urządzeniami i systemami technicznymi w budynku, min. wyłączenie dopływu prądu do zagrożonego

pomieszczenia lub budynku – wyznaczyć osobę odpowiedzialną za wykonanie polecenia.

5. Oceniać na bieżąco sytuację i prognozować dalszy rozwój zagrożenia.

6. Nadzorować wykonywanie poleceń przez podległych pracowników żądając informacji zwrotnej o wykonaniu zadania lub utrudnieniach w ich wykonaniu.

7. Nawiązać kontakt z przybyłym na miejsce dowódcą Państwowej Straży Pożarnej przed budynkiem administracyjnym, bądź bezpośrednio na miejscu pożaru i udzielić mu wszelkiej niezbędnej pomocy w zakresie posiadanej wiedzy.

3.3 Instrukcja alarmowania

Podstawowe telefony alarmowe służb ratowniczych i specjalnych, jak również sposób

alarmowania oraz wyciąg podstawowych zasad prewencyjnych powinny zostać umieszczone w instrukcji alarmowania. Stanowi ona, jako załącznik integralną część niniejszego opracowania, a z racji swego znaczenia powinna zostać umieszczona w miejscach widocznych na obiekcie, a w szczególności na korytarzach , przy portierni.